SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 21
Baixar para ler offline
Lenda : Biologji
Klasa : XIA
Punoi : Daniela Muhaj
Cfare eshte hipertensioni dhe
nga se shkaktohet?
• Hipertensioni arterial është ngritja e presionit në
enët e gjakut. Kjo shkaktohet nga disa faktorë dhe
për këtë arsye ndahet në dy grupe të mëdha:
• Grupi I pare eshte hipertension arterial esencial,
i cili edhe pse bëhen një sërë ekzaminimesh nuk
arrin të kuptohet se nga vjen. Kjo shpesh ka
origjinë trashëgimie ose stresi, pra ka origjinë
të brendshme.
• Grupi i dytë është hipertensioni arterial sekondar,
që tregon se ka një shkak të ndryshëm që mund
të jetë një person që ka vuajtur nga veshkat,
nefriti apo infeksione të veshkave dhe quhet
hipertension renovaskular.
Hipertensioni
• Shkak tjetër mund të jetë, sëmundje të tjera
të veshkave, si p.sh., ngushtimi i arteries
renale që furnizon veshkën me gjak, duke
mos u furnizuar si duhet me gjak në veshkë
krijohen çrregullime të prodhimit të
hormoneve dhe për pasojë ngritje të tensionit.
• Shkak tjetër është problemet me gjëndrat e
tiroides, kur shtohet funksioni i tyre, çon në
prodhim të tepërt të hormonit të tiroides, gjë
që shton rrahjet e zemrës, e për pasojë rritje
të tensionit në enëve të gjakut.
Shkaqe të tjetra për këtë lloj hipertensioni
janë diabeti, tumori i gjëndrave mbiveshkore.
Hipertensioni
Faktoret qe shkaktojne
hipertensionin
• Faktorët e pandryshueshëm:
-Trashëgues - në qoftë se njeri nga prindërit ka qenë me
HTA atëherë është e mundur që edhe fëmijët të
trashëgojnë dhe të kenë HTA
-Mosha – HTA është më e shpeshtë te personat mbi 40
vjeç
-Gjinia – HTA është më e shpeshtë te meshkujt se sa te
femrat.
• Faktorët e ndryshueshëm:
Duhani, konsumimi i kripës në sasi të
lartë, ushqim të tepruar, mungesë e aktivitetit fizik,
konsumimi i tepërt i alkoolit dhe streset e ndryshme fizike
dhe psiqike
Faktori : Mosha
Stresi Perdorimi i tepert i kripes
Faktori: Gjinia
Ushqim i tepruar dhe perdorimi i cigares
Cilat jane simptomat?
• Hipertensioni quhet ndryshe edhe “vrases I fshehte” sepse shpesh
mbetet I padiagnostikuar. Ka njerez qe nuk e kane marre vesh
asnjehere qe kane patur hipertension. Semundja perkeqsohet
gradualisht dhe kjo ndodh gjate nje periudhe te gjate kohore dhe jo
brenda pak ditesh prandaj eshte e veshtire qe te kuptohet nga vete
personi qe ne fillim.
• Megjithate ka disa simptoma te hershme qe mund ti kujtohen cdo
personi me hipertension:
Dhimbje koke
Marrje mendsh
Probleme shikimi (pamje e turbullt)
Skuqje në fytyrë
Zhurmë në vesh
Dobësi e përgjithshme
Cilat jane grupmoshat me te
rrezikuara?
• Nga tensioni vuan gati 12-20 për qind e popullatës dhe me rritjen e
moshës, rritet dhe përqindja e të prekurve. Më të predispozuar për t'u
prekur nga kjo sëmundje është mosha mbi 45-50 vjeç për burrat dhe
50-55 vjeç për gratë.
• Te gratë kjo lidhet me hyrjen në periudhën e menopauzës dhe
çrregullimet hormonale karakteristike të kësaj periudhe.
• Te burrat me çrregullimet që pësojnë enët e gjakut, përdorimin e
kripës, duhanit, alkoolit. Enët e gjakut humbasin elasticitetin,
ngushtohen dhe nisin problemet me tensionin e gjakut.
• Kohët e fundit po vihet re se hipertensioni po shfaqet dhe te moshat e
reja. "Fajtorët" për këtë duhen kërkuar te trashëgimia, por dhe stili i
jetës, aktiviteti i ulët fizik dhe regjimi ushqimor me kalori të tepërta dhe
pa vlera ushqimore.
Persona me HTA
Sa i rrezikshem mund te jete
HTA(Hipertensioni Arterial)?
• Vlera të larta të TA kanë dy efekte negative mbi shëndetin
njerëzor. Plakja e enëve të gjakut (shpejton artero
sklerozën) dhe mbingarkesa e zemrës (rreziku i paraq-itjes
së pamja ftueshmërisë së zemrës është 6 herë më i lartë
te pacientët me HTA të cilët nuk janë në terapi)
• Komplikimet më të shpeshta të TA(Tensionit Arterial) janë:
• problemet me zemrën,
• infarkti i miokardit,
• hemorragjitë vaskulare të trurit,
• problemet me veshkat,
• hemoragji në nivelin e syrit,
• sëmundjet e Aortës
Hipertensioni
Si ta parandalojme HTA ?
• Mospirja e duhanit
• Rënia në peshë, nëse jeni mbipeshë
• Rritja e aktivitetit fizik për të përmirësuar gjendjen kardiake
• Ulja e përdorimit të sodiumit deri në <2.4 g sodium ose <
6 g kripë në ditë (1 1/4 lugë çaji kripë)
• Ulja e përdorimit në dietë të yndyrës së saturuar dhe
kolesterolit
• Pirja e kufizuar e alkoolit (një ose dy gota në ditë)
• Përdorimi i mjaftueshëm i kalciumit, kaliumit, magnezit dhe
proteinës
• Përballimi i stresit
Hipertensioni
Si mund ta kontrollojme HTA ?
• Kontrolli i tensionit të gjakut mund të bëhet në zyrën e
mjekut dhe mund të kryhet nga persona të ndryshëm të
personelit mjekësor.
• Është e rëndësishme që ta masni rregullisht tensionin e
gjakut (çdo vit ose çdo dy vjet). Mos pini kafeinë ose
cigare para matjes së tensionit të gjakut. Në qoftë se
tensioni juaj i gjakut është i lartë, është e nevojshme që të
vizitoheni nga një mjek për të shikuar më tutje mundësinë
e një problemi shëndetësor. Diagnostikimi me hipertension
nuk justifikohet nga një rast i vetëm i tensionit të lartë të
gjakut (duhet të keni dy ose më shumë raste të tilla).
Si mund ta trajtojme HTA ?
• Rregullimi i dietës; pakësimi i përdorimit të kripës, yndyrës
së saturuar dhe kolesterolit
• Përballimi i stresit; ulja e stresit ose gjetja e mënyrave për
përballimin e stresit
• Fizkultura; rekomandohet aktivitet fizik i lehtë çdo ditë prej
tridhjetë minutash
• Rënie në peshë, nëse është e nevojshme
• Mjeku juaj mund t’ju japë ilaçe për të kontrolluar tensionin
e gjakut
Hipertensioni ne shifra
• Hipertensioni në shifra
* 25-30% e evropianëve të rritur vuajnë nga hipertensioni.
*14% e amerikanëve të rritur vuajnë nga hipertensioni.
* 80% e të sëmurëve me hipertension nuk i nënshtrohen
udhëzimeve për përmirësimin e tensionin te tyre, fakt që
kushtëzohet nga mungesa e përditshme e ilaçeve, kostoja
e lartë e tyre, frika nga reaksione të mundshme të terapisë
me ilaçe (rënie e shpejtë e tensionit, kollë etj.) si dhe nga
mungesa e komunikimit dhe besimit tek i sëmuri dhe
mjeku.
* 95% e rasteve me hipertension nuk i dedikohen ndonjë
sëmundje tjetër (p.sh. çrregullime nervore, probleme
hor&not;monale).
Hipertensioni
• Si ndikon stresi në shfaqjen e hipertensionit?
• Stresi krijon një dominante në sistemin nervor, e cila shton
prodhimin e adesteronit në veshka, e për pasojë çon në
ngushtimin e enëve të gjakut dhe shfaqjen e hipertensionit.
• Cila është periudha më problematike për këta të
sëmurë?
• Periudha e dimrit, për shkak të temperaturave të ulëta. I
ftohti, ngushton enët e gjakut, dhe rrit 2-3 gradë tensionin.
Prandaj, këtyre pacientëve u rekomandohet të jenë korrekt
në marrjen e ilaçeve dhe të kenë kujdes me menynë dhe
stilin e jetës. Të eliminojnë daljet në ditët shumë të ftohta,
të dalin vetëm gjatë orëve të ngrohta dhe të vishen mirë.
• Çfarë mund të bëhet në kushtet e shtëpisë, nëse
pacientët pësojnë krizë hipertensioni?
• Në rastet e shtëpisë, ndihma më e mirë dhe më e shpejtë
që mund t'i jepet pacientit është futja e këmbëve në një
enë me ujë të ngrohtë, pastaj duhet t'i jepet adelati, i cili
duhet vënë nën gjuhë dhe duhet pritur derisa të qetësohet.
Nëse gjendja vazhdon të jetë e njëjtë duhet të shkoni
urgjent te mjeku specialist.
• Pse ujë të ngrohtë?
• Uji i ngrohtë ndihmon në zgjerimin e enëve të gjakut,
lehtëson qarkullimin e tij, dhe largon fluksin e gjakut nga
pjesët e rrezikshme të organizmit, si truri dhe zemra.
Hipertensioni

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Barnat dhe drogat
Barnat dhe drogatBarnat dhe drogat
Barnat dhe drogatFleurati
 
Perdorimi i paisjeve me decibel te ulet
Perdorimi i paisjeve me decibel te uletPerdorimi i paisjeve me decibel te ulet
Perdorimi i paisjeve me decibel te uletolinuhi
 
Armiqtë e shëndetit
Armiqtë e shëndetitArmiqtë e shëndetit
Armiqtë e shëndetitGerta Hoxha
 
Filozofia gjate shekullit XVII
Filozofia gjate shekullit XVIIFilozofia gjate shekullit XVII
Filozofia gjate shekullit XVIIDenisa Caushi
 
Sëmundjet e gjakut, të zemrës dhe të enëve të gjakut (Biologji)
Sëmundjet e gjakut, të zemrës dhe të enëve të gjakut (Biologji)Sëmundjet e gjakut, të zemrës dhe të enëve të gjakut (Biologji)
Sëmundjet e gjakut, të zemrës dhe të enëve të gjakut (Biologji)Fleurati
 
Projekt biologjie:Ushqimi dhe shendeti.
Projekt biologjie:Ushqimi dhe shendeti.Projekt biologjie:Ushqimi dhe shendeti.
Projekt biologjie:Ushqimi dhe shendeti.enerisaloti
 
Te ushqyerit e shendetshem dhe ndikimi ne sjelljet tona.
Te ushqyerit e shendetshem dhe ndikimi ne sjelljet tona.Te ushqyerit e shendetshem dhe ndikimi ne sjelljet tona.
Te ushqyerit e shendetshem dhe ndikimi ne sjelljet tona.An An
 
Zhvillimi ekonomik shqiptar
Zhvillimi ekonomik shqiptarZhvillimi ekonomik shqiptar
Zhvillimi ekonomik shqiptarBleona Çoba
 
Projekt: "Dhuna" ICLUB 2015 - Gjimnazi:"Sinan Tafaj"
Projekt: "Dhuna" ICLUB 2015 - Gjimnazi:"Sinan Tafaj"Projekt: "Dhuna" ICLUB 2015 - Gjimnazi:"Sinan Tafaj"
Projekt: "Dhuna" ICLUB 2015 - Gjimnazi:"Sinan Tafaj"Andi Metaliaj
 
Pasuritë natyrore të trevave Shqiptare
Pasuritë natyrore të trevave ShqiptarePasuritë natyrore të trevave Shqiptare
Pasuritë natyrore të trevave ShqiptareArdit Nexhipi
 
Te drejtat e njeriut
Te drejtat  e njeriutTe drejtat  e njeriut
Te drejtat e njeriutDonart Geci
 
37772983 teoremat-e-euklidit
37772983 teoremat-e-euklidit37772983 teoremat-e-euklidit
37772983 teoremat-e-eukliditsonila kajolli
 
Si ndikon sporti në shendetin tonë
Si ndikon sporti në shendetin tonëSi ndikon sporti në shendetin tonë
Si ndikon sporti në shendetin tonëArdian Hyseni
 

Mais procurados (20)

Projekt droga
Projekt drogaProjekt droga
Projekt droga
 
Stresi
Stresi Stresi
Stresi
 
Barnat dhe drogat
Barnat dhe drogatBarnat dhe drogat
Barnat dhe drogat
 
Perdorimi i paisjeve me decibel te ulet
Perdorimi i paisjeve me decibel te uletPerdorimi i paisjeve me decibel te ulet
Perdorimi i paisjeve me decibel te ulet
 
Armiqtë e shëndetit
Armiqtë e shëndetitArmiqtë e shëndetit
Armiqtë e shëndetit
 
Droga dhe shendeti
Droga dhe shendetiDroga dhe shendeti
Droga dhe shendeti
 
Alkooli
Alkooli Alkooli
Alkooli
 
Filozofia gjate shekullit XVII
Filozofia gjate shekullit XVIIFilozofia gjate shekullit XVII
Filozofia gjate shekullit XVII
 
Sëmundjet e gjakut, të zemrës dhe të enëve të gjakut (Biologji)
Sëmundjet e gjakut, të zemrës dhe të enëve të gjakut (Biologji)Sëmundjet e gjakut, të zemrës dhe të enëve të gjakut (Biologji)
Sëmundjet e gjakut, të zemrës dhe të enëve të gjakut (Biologji)
 
Presentation1
Presentation1 Presentation1
Presentation1
 
Te ushqyerit
Te ushqyeritTe ushqyerit
Te ushqyerit
 
Projekt biologjie:Ushqimi dhe shendeti.
Projekt biologjie:Ushqimi dhe shendeti.Projekt biologjie:Ushqimi dhe shendeti.
Projekt biologjie:Ushqimi dhe shendeti.
 
Te ushqyerit e shendetshem dhe ndikimi ne sjelljet tona.
Te ushqyerit e shendetshem dhe ndikimi ne sjelljet tona.Te ushqyerit e shendetshem dhe ndikimi ne sjelljet tona.
Te ushqyerit e shendetshem dhe ndikimi ne sjelljet tona.
 
Zhvillimi ekonomik shqiptar
Zhvillimi ekonomik shqiptarZhvillimi ekonomik shqiptar
Zhvillimi ekonomik shqiptar
 
Llojet e drogave
Llojet e drogaveLlojet e drogave
Llojet e drogave
 
Projekt: "Dhuna" ICLUB 2015 - Gjimnazi:"Sinan Tafaj"
Projekt: "Dhuna" ICLUB 2015 - Gjimnazi:"Sinan Tafaj"Projekt: "Dhuna" ICLUB 2015 - Gjimnazi:"Sinan Tafaj"
Projekt: "Dhuna" ICLUB 2015 - Gjimnazi:"Sinan Tafaj"
 
Pasuritë natyrore të trevave Shqiptare
Pasuritë natyrore të trevave ShqiptarePasuritë natyrore të trevave Shqiptare
Pasuritë natyrore të trevave Shqiptare
 
Te drejtat e njeriut
Te drejtat  e njeriutTe drejtat  e njeriut
Te drejtat e njeriut
 
37772983 teoremat-e-euklidit
37772983 teoremat-e-euklidit37772983 teoremat-e-euklidit
37772983 teoremat-e-euklidit
 
Si ndikon sporti në shendetin tonë
Si ndikon sporti në shendetin tonëSi ndikon sporti në shendetin tonë
Si ndikon sporti në shendetin tonë
 

Destaque

Arterijska hipertenzija
Arterijska hipertenzijaArterijska hipertenzija
Arterijska hipertenzijadr Šarac
 
ANATOMIJA Kardiovaskularni sistem
 ANATOMIJA Kardiovaskularni sistem ANATOMIJA Kardiovaskularni sistem
ANATOMIJA Kardiovaskularni sistemAnatomija dr Šarac
 
Fiziologija kardiovaskularnog sistema
Fiziologija kardiovaskularnog sistemaFiziologija kardiovaskularnog sistema
Fiziologija kardiovaskularnog sistemaMilica Sekelji
 
Fiziologija kardiovaskularnog sistema
Fiziologija kardiovaskularnog sistemaFiziologija kardiovaskularnog sistema
Fiziologija kardiovaskularnog sistemadr Šarac
 

Destaque (7)

Arterijska hipertenzija
Arterijska hipertenzijaArterijska hipertenzija
Arterijska hipertenzija
 
ANATOMIJA Kardiovaskularni sistem
 ANATOMIJA Kardiovaskularni sistem ANATOMIJA Kardiovaskularni sistem
ANATOMIJA Kardiovaskularni sistem
 
Fiziologija kardiovaskularnog sistema
Fiziologija kardiovaskularnog sistemaFiziologija kardiovaskularnog sistema
Fiziologija kardiovaskularnog sistema
 
Fiziologija kardiovaskularnog sistema
Fiziologija kardiovaskularnog sistemaFiziologija kardiovaskularnog sistema
Fiziologija kardiovaskularnog sistema
 
Srce (Heart)
Srce (Heart)Srce (Heart)
Srce (Heart)
 
Srce (cor)
Srce (cor)Srce (cor)
Srce (cor)
 
(2012-12-12) HIPERTENSION ARTERIAL (PPT)
(2012-12-12) HIPERTENSION ARTERIAL (PPT)(2012-12-12) HIPERTENSION ARTERIAL (PPT)
(2012-12-12) HIPERTENSION ARTERIAL (PPT)
 

Semelhante a Hipertensioni

Shoku II. Klinika. Diagnoza. Parimet e trajtimit
Shoku II. Klinika. Diagnoza. Parimet e trajtimitShoku II. Klinika. Diagnoza. Parimet e trajtimit
Shoku II. Klinika. Diagnoza. Parimet e trajtimitHysni Dida
 
Infarkti akut i miokardit ndihma e shpejte
Infarkti akut i miokardit ndihma e shpejteInfarkti akut i miokardit ndihma e shpejte
Infarkti akut i miokardit ndihma e shpejteHysni Dida
 
Sfida hipertension ne kujdesin paresor.
Sfida hipertension ne kujdesin paresor.Sfida hipertension ne kujdesin paresor.
Sfida hipertension ne kujdesin paresor.Hysni Dida
 
Kujdesi per zemren Livia Hoxha shkolla "Albanet" klasa VII
 Kujdesi per zemren Livia Hoxha shkolla "Albanet" klasa VII Kujdesi per zemren Livia Hoxha shkolla "Albanet" klasa VII
Kujdesi per zemren Livia Hoxha shkolla "Albanet" klasa VIIlira kuca
 
biologjia dhe shendeti
biologjia dhe shendetibiologjia dhe shendeti
biologjia dhe shendetiArens Rapushi
 
23208349 hiperkolesterolemia-si-perkufizim-eshte-permbajtja-plasma-tike-e-kol...
23208349 hiperkolesterolemia-si-perkufizim-eshte-permbajtja-plasma-tike-e-kol...23208349 hiperkolesterolemia-si-perkufizim-eshte-permbajtja-plasma-tike-e-kol...
23208349 hiperkolesterolemia-si-perkufizim-eshte-permbajtja-plasma-tike-e-kol...nastela1
 
TERAPIA E MAHNITSHME - PIRJA E UJIT
TERAPIA E MAHNITSHME - PIRJA E UJITTERAPIA E MAHNITSHME - PIRJA E UJIT
TERAPIA E MAHNITSHME - PIRJA E UJITMarjan DODAJ
 
Duhanpirja, drogat e tjera dhe shendeti yne.
Duhanpirja,  drogat e tjera dhe shendeti yne.Duhanpirja,  drogat e tjera dhe shendeti yne.
Duhanpirja, drogat e tjera dhe shendeti yne.EsliSula1
 
Impakti psikologjik i semundjeve reumatizmale
Impakti psikologjik i semundjeve reumatizmaleImpakti psikologjik i semundjeve reumatizmale
Impakti psikologjik i semundjeve reumatizmaleEnida Xhaferi
 
Si ndikojne aktivitetet fizike ne shendetin e njeriut
Si ndikojne aktivitetet fizike  ne shendetin e njeriutSi ndikojne aktivitetet fizike  ne shendetin e njeriut
Si ndikojne aktivitetet fizike ne shendetin e njeriutAriola Hida
 
Periudha preoperatore
Periudha preoperatorePeriudha preoperatore
Periudha preoperatoreHysni Dida
 

Semelhante a Hipertensioni (20)

Shoku II. Klinika. Diagnoza. Parimet e trajtimit
Shoku II. Klinika. Diagnoza. Parimet e trajtimitShoku II. Klinika. Diagnoza. Parimet e trajtimit
Shoku II. Klinika. Diagnoza. Parimet e trajtimit
 
Infarkti akut i miokardit ndihma e shpejte
Infarkti akut i miokardit ndihma e shpejteInfarkti akut i miokardit ndihma e shpejte
Infarkti akut i miokardit ndihma e shpejte
 
Sfida hipertension ne kujdesin paresor.
Sfida hipertension ne kujdesin paresor.Sfida hipertension ne kujdesin paresor.
Sfida hipertension ne kujdesin paresor.
 
New text document
New text documentNew text document
New text document
 
Kujdesi per zemren Livia Hoxha shkolla "Albanet" klasa VII
 Kujdesi per zemren Livia Hoxha shkolla "Albanet" klasa VII Kujdesi per zemren Livia Hoxha shkolla "Albanet" klasa VII
Kujdesi per zemren Livia Hoxha shkolla "Albanet" klasa VII
 
Pyetesore mbi HTA
Pyetesore mbi HTAPyetesore mbi HTA
Pyetesore mbi HTA
 
biologjia dhe shendeti
biologjia dhe shendetibiologjia dhe shendeti
biologjia dhe shendeti
 
23208349 hiperkolesterolemia-si-perkufizim-eshte-permbajtja-plasma-tike-e-kol...
23208349 hiperkolesterolemia-si-perkufizim-eshte-permbajtja-plasma-tike-e-kol...23208349 hiperkolesterolemia-si-perkufizim-eshte-permbajtja-plasma-tike-e-kol...
23208349 hiperkolesterolemia-si-perkufizim-eshte-permbajtja-plasma-tike-e-kol...
 
medikamentet antihipertensive
medikamentet antihipertensivemedikamentet antihipertensive
medikamentet antihipertensive
 
Kapitulli i diabeti
Kapitulli i diabetiKapitulli i diabeti
Kapitulli i diabeti
 
literatur krimianlistik
literatur krimianlistikliteratur krimianlistik
literatur krimianlistik
 
TERAPIA E MAHNITSHME - PIRJA E UJIT
TERAPIA E MAHNITSHME - PIRJA E UJITTERAPIA E MAHNITSHME - PIRJA E UJIT
TERAPIA E MAHNITSHME - PIRJA E UJIT
 
Obeziteti
ObezitetiObeziteti
Obeziteti
 
Duhanpirja, drogat e tjera dhe shendeti yne.
Duhanpirja,  drogat e tjera dhe shendeti yne.Duhanpirja,  drogat e tjera dhe shendeti yne.
Duhanpirja, drogat e tjera dhe shendeti yne.
 
Obeziteti
ObezitetiObeziteti
Obeziteti
 
Impakti psikologjik i semundjeve reumatizmale
Impakti psikologjik i semundjeve reumatizmaleImpakti psikologjik i semundjeve reumatizmale
Impakti psikologjik i semundjeve reumatizmale
 
neurologji projekt
neurologji projektneurologji projekt
neurologji projekt
 
Si ndikojne aktivitetet fizike ne shendetin e njeriut
Si ndikojne aktivitetet fizike  ne shendetin e njeriutSi ndikojne aktivitetet fizike  ne shendetin e njeriut
Si ndikojne aktivitetet fizike ne shendetin e njeriut
 
Periudha preoperatore
Periudha preoperatorePeriudha preoperatore
Periudha preoperatore
 
Temp ekstreme
Temp ekstremeTemp ekstreme
Temp ekstreme
 

Hipertensioni

  • 1. Lenda : Biologji Klasa : XIA Punoi : Daniela Muhaj
  • 2. Cfare eshte hipertensioni dhe nga se shkaktohet? • Hipertensioni arterial është ngritja e presionit në enët e gjakut. Kjo shkaktohet nga disa faktorë dhe për këtë arsye ndahet në dy grupe të mëdha: • Grupi I pare eshte hipertension arterial esencial, i cili edhe pse bëhen një sërë ekzaminimesh nuk arrin të kuptohet se nga vjen. Kjo shpesh ka origjinë trashëgimie ose stresi, pra ka origjinë të brendshme. • Grupi i dytë është hipertensioni arterial sekondar, që tregon se ka një shkak të ndryshëm që mund të jetë një person që ka vuajtur nga veshkat, nefriti apo infeksione të veshkave dhe quhet hipertension renovaskular.
  • 4. • Shkak tjetër mund të jetë, sëmundje të tjera të veshkave, si p.sh., ngushtimi i arteries renale që furnizon veshkën me gjak, duke mos u furnizuar si duhet me gjak në veshkë krijohen çrregullime të prodhimit të hormoneve dhe për pasojë ngritje të tensionit. • Shkak tjetër është problemet me gjëndrat e tiroides, kur shtohet funksioni i tyre, çon në prodhim të tepërt të hormonit të tiroides, gjë që shton rrahjet e zemrës, e për pasojë rritje të tensionit në enëve të gjakut. Shkaqe të tjetra për këtë lloj hipertensioni janë diabeti, tumori i gjëndrave mbiveshkore.
  • 6. Faktoret qe shkaktojne hipertensionin • Faktorët e pandryshueshëm: -Trashëgues - në qoftë se njeri nga prindërit ka qenë me HTA atëherë është e mundur që edhe fëmijët të trashëgojnë dhe të kenë HTA -Mosha – HTA është më e shpeshtë te personat mbi 40 vjeç -Gjinia – HTA është më e shpeshtë te meshkujt se sa te femrat. • Faktorët e ndryshueshëm: Duhani, konsumimi i kripës në sasi të lartë, ushqim të tepruar, mungesë e aktivitetit fizik, konsumimi i tepërt i alkoolit dhe streset e ndryshme fizike dhe psiqike
  • 7. Faktori : Mosha Stresi Perdorimi i tepert i kripes Faktori: Gjinia Ushqim i tepruar dhe perdorimi i cigares
  • 8. Cilat jane simptomat? • Hipertensioni quhet ndryshe edhe “vrases I fshehte” sepse shpesh mbetet I padiagnostikuar. Ka njerez qe nuk e kane marre vesh asnjehere qe kane patur hipertension. Semundja perkeqsohet gradualisht dhe kjo ndodh gjate nje periudhe te gjate kohore dhe jo brenda pak ditesh prandaj eshte e veshtire qe te kuptohet nga vete personi qe ne fillim. • Megjithate ka disa simptoma te hershme qe mund ti kujtohen cdo personi me hipertension: Dhimbje koke Marrje mendsh Probleme shikimi (pamje e turbullt) Skuqje në fytyrë Zhurmë në vesh Dobësi e përgjithshme
  • 9. Cilat jane grupmoshat me te rrezikuara? • Nga tensioni vuan gati 12-20 për qind e popullatës dhe me rritjen e moshës, rritet dhe përqindja e të prekurve. Më të predispozuar për t'u prekur nga kjo sëmundje është mosha mbi 45-50 vjeç për burrat dhe 50-55 vjeç për gratë. • Te gratë kjo lidhet me hyrjen në periudhën e menopauzës dhe çrregullimet hormonale karakteristike të kësaj periudhe. • Te burrat me çrregullimet që pësojnë enët e gjakut, përdorimin e kripës, duhanit, alkoolit. Enët e gjakut humbasin elasticitetin, ngushtohen dhe nisin problemet me tensionin e gjakut. • Kohët e fundit po vihet re se hipertensioni po shfaqet dhe te moshat e reja. "Fajtorët" për këtë duhen kërkuar te trashëgimia, por dhe stili i jetës, aktiviteti i ulët fizik dhe regjimi ushqimor me kalori të tepërta dhe pa vlera ushqimore.
  • 11. Sa i rrezikshem mund te jete HTA(Hipertensioni Arterial)? • Vlera të larta të TA kanë dy efekte negative mbi shëndetin njerëzor. Plakja e enëve të gjakut (shpejton artero sklerozën) dhe mbingarkesa e zemrës (rreziku i paraq-itjes së pamja ftueshmërisë së zemrës është 6 herë më i lartë te pacientët me HTA të cilët nuk janë në terapi) • Komplikimet më të shpeshta të TA(Tensionit Arterial) janë: • problemet me zemrën, • infarkti i miokardit, • hemorragjitë vaskulare të trurit, • problemet me veshkat, • hemoragji në nivelin e syrit, • sëmundjet e Aortës
  • 13. Si ta parandalojme HTA ? • Mospirja e duhanit • Rënia në peshë, nëse jeni mbipeshë • Rritja e aktivitetit fizik për të përmirësuar gjendjen kardiake • Ulja e përdorimit të sodiumit deri në <2.4 g sodium ose < 6 g kripë në ditë (1 1/4 lugë çaji kripë) • Ulja e përdorimit në dietë të yndyrës së saturuar dhe kolesterolit • Pirja e kufizuar e alkoolit (një ose dy gota në ditë) • Përdorimi i mjaftueshëm i kalciumit, kaliumit, magnezit dhe proteinës • Përballimi i stresit
  • 15. Si mund ta kontrollojme HTA ? • Kontrolli i tensionit të gjakut mund të bëhet në zyrën e mjekut dhe mund të kryhet nga persona të ndryshëm të personelit mjekësor. • Është e rëndësishme që ta masni rregullisht tensionin e gjakut (çdo vit ose çdo dy vjet). Mos pini kafeinë ose cigare para matjes së tensionit të gjakut. Në qoftë se tensioni juaj i gjakut është i lartë, është e nevojshme që të vizitoheni nga një mjek për të shikuar më tutje mundësinë e një problemi shëndetësor. Diagnostikimi me hipertension nuk justifikohet nga një rast i vetëm i tensionit të lartë të gjakut (duhet të keni dy ose më shumë raste të tilla).
  • 16. Si mund ta trajtojme HTA ? • Rregullimi i dietës; pakësimi i përdorimit të kripës, yndyrës së saturuar dhe kolesterolit • Përballimi i stresit; ulja e stresit ose gjetja e mënyrave për përballimin e stresit • Fizkultura; rekomandohet aktivitet fizik i lehtë çdo ditë prej tridhjetë minutash • Rënie në peshë, nëse është e nevojshme • Mjeku juaj mund t’ju japë ilaçe për të kontrolluar tensionin e gjakut
  • 17. Hipertensioni ne shifra • Hipertensioni në shifra * 25-30% e evropianëve të rritur vuajnë nga hipertensioni. *14% e amerikanëve të rritur vuajnë nga hipertensioni. * 80% e të sëmurëve me hipertension nuk i nënshtrohen udhëzimeve për përmirësimin e tensionin te tyre, fakt që kushtëzohet nga mungesa e përditshme e ilaçeve, kostoja e lartë e tyre, frika nga reaksione të mundshme të terapisë me ilaçe (rënie e shpejtë e tensionit, kollë etj.) si dhe nga mungesa e komunikimit dhe besimit tek i sëmuri dhe mjeku. * 95% e rasteve me hipertension nuk i dedikohen ndonjë sëmundje tjetër (p.sh. çrregullime nervore, probleme hor&not;monale).
  • 19. • Si ndikon stresi në shfaqjen e hipertensionit? • Stresi krijon një dominante në sistemin nervor, e cila shton prodhimin e adesteronit në veshka, e për pasojë çon në ngushtimin e enëve të gjakut dhe shfaqjen e hipertensionit. • Cila është periudha më problematike për këta të sëmurë? • Periudha e dimrit, për shkak të temperaturave të ulëta. I ftohti, ngushton enët e gjakut, dhe rrit 2-3 gradë tensionin. Prandaj, këtyre pacientëve u rekomandohet të jenë korrekt në marrjen e ilaçeve dhe të kenë kujdes me menynë dhe stilin e jetës. Të eliminojnë daljet në ditët shumë të ftohta, të dalin vetëm gjatë orëve të ngrohta dhe të vishen mirë.
  • 20. • Çfarë mund të bëhet në kushtet e shtëpisë, nëse pacientët pësojnë krizë hipertensioni? • Në rastet e shtëpisë, ndihma më e mirë dhe më e shpejtë që mund t'i jepet pacientit është futja e këmbëve në një enë me ujë të ngrohtë, pastaj duhet t'i jepet adelati, i cili duhet vënë nën gjuhë dhe duhet pritur derisa të qetësohet. Nëse gjendja vazhdon të jetë e njëjtë duhet të shkoni urgjent te mjeku specialist. • Pse ujë të ngrohtë? • Uji i ngrohtë ndihmon në zgjerimin e enëve të gjakut, lehtëson qarkullimin e tij, dhe largon fluksin e gjakut nga pjesët e rrezikshme të organizmit, si truri dhe zemra.

Notas do Editor

  1. HTA – Hipertensioni Arterial ...... TA – Tensioni Arterial