2. Τι ονομάζεται οικοσύστημα; Να
δοθούν παραδείγματα.
Σε κάθε γωνιά της Γης τα ζώα και τα φυτά δεν
υπάρχουν απλώς δίπλα δίπλα, αλλά εξαρτώνται
άμεσα το ένα από το άλλο, καθώς και από το
ανόργανο περιβάλλον που τα φιλοξενεί. Τα
πολύπλοκα αυτά συστήματα ονομάζονται
οικοσυστήματα.
4. Ταξινόμηση οικοσυστημάτων.
με κριτήριο τον Α. σε χερσαία (της ξηράς)
χώρο στον Β. σε υδατικά (της
οποίο θάλασσας, του γλυκού νερού
αναπτύσσονται. κτλ.),
Με κριτήριο τη Σε οικοσυστήματα
βλάστηση τους. βροχερών δασών,
τάιγκας,
μεσογειακά κ.ά.,
5. Παράγοντες που καθορίζουν την κατανομή των
οργανισμών σε διαφορετικές περιοχές στην
επιφάνεια της Γης.
1 ος
παράγοντας
Το κλίμα,
Ποια ζώα θα μπορούσες να συναντήσεις
στον Ισημερινό και ποια στους πόλους;
6. Ζώα Ισημερινού.
ζώα ανθεκτικά στις υψηλές θερμοκρασίες
Αραχνοειδή, ερπετά, πουλιά,
Λίγο πιο μακριά από τον Ισημερινό, στις
σαβάνες, συναντώνται και μεγαλόσωμα ζώα, όπως
ελέφαντες,
ρινόκεροι,
ζέβρες κ.ά.
7. Ζώα Ισημερινού.
Λίγο πιο μακριά από τον Ισημερινό, στις
σαβάνες, συναντώνται και μεγαλόσωμα ζώα, όπως
ελέφαντες,
ρινόκεροι,
ζέβρες κ.ά.
9. Προσαρμογή οργανισμών
Στη Γη αλλού επικρατούν ήπιες
θερμοκρασίες, αλλού πολύ υψηλές και αλλού
πολύ χαμηλές.
Οι οργανισμοί που ζουν σε καθεμία από
αυτές τις περιοχές είναι προσαρμοσμένοι
στο συγκεκριμένο περιβάλλον, έχουν δηλαδή
αναπτύξει κατάλληλους μηχανισμούς
προσαρμογής.
10. Προσαρμογή οργανισμών
Η καμήλα, δεν
μπορεί να επιβιώσει
στον Βόρειο Πόλο,
ούτε η πολική φώκια
στις ζεστές
θάλασσες του
Ισημερινού.
11. 2ος παράγοντας
το υψόμετρο
Ποια ζώα θα μπορούσαν να ζήσουν σε πολύ
μεγάλο υψόμετρο; Ξέρεις τέτοια ζώα;
Ζώα ανθεκτικά στο
κρύο και με μικρές
απαιτήσεις σε τροφή
και νερό
12. Π.χ. ο αλπικός ίβηκας (είδος
αγριοκάτσικου),
το σαμουά (είδος αντιλόπης),
η μαρμότα,
ο λαγός,
14. Άνθρωποι και
οικοσυστήματα
Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό είδος
που μπορεί να «ζήσει παντού»,
ακόμη και σε πολύ δύσκολα
περιβάλλοντα, προσαρμόζοντας το
περιβάλλον στις δικές του ανάγκες,
αλλάζοντας δηλαδή τον χώρο γύρω του.
15. Άνθρωποι και
οικοσυστήματα
Όταν οι αλλαγές που προκαλούν οι
άνθρωποι ξεπερνούν τα όρια
ισορροπίας των φυσικών
οικοσυστημάτων, τότε αυτά
υποβαθμίζονται.
16. Στον Καναδά οι καλλιεργητές περιόρισαν
δραστικά τους λύκους που αποδεκάτιζαν τα
κοπάδια τους.
Το αποτέλεσμα όμως ήταν ότι οι πληθυσμοί
των ελαφιών και των «καριμπού» (των
ταράνδων) αυξήθηκαν καταστρέφοντας τη
βλάστηση.
Μακροπρόθεσμα αυτό μείωσε τη
δυνατότητα της γης να θρέψει ζώα.
Πώς αξιολογείς την παρέμβαση του
ανθρώπου; Έφερε τα αναμενόμενα
αποτελέσματα; Αιτιολόγησε την απάντησή
σου.
17. Υπάρχει βίαιη παρέμβαση του ανθρώπου
στο περιβάλλον.
Όμως ένα οικοσύστημα είναι ένα δυναμικό
σύνολο και οι παράγοντες του αλληλεπιδρούν.
Κάθε παράγοντας του οικοσυστήματος είναι
πολύτιμος για την οικολογική ισορροπία. Αν
χαθεί, οι επιπτώσεις είναι αλυσιδωτές,
επηρεάζοντας όλο το οικοσύστημα.
18. Πολλές φορές βέβαια, δυστυχώς, ο άνθρωπος δε
νοιάζεται για το αν ένας οργανισμός είναι
πολύτιμος για το οικοσύστημα, αλλά για το αν τον
ωφελεί.
Πιο αναλυτικά:
Η εξαφάνιση των λύκων οδήγησε στην υπέρμετρη
αύξηση του πληθυσμού των καριμπού.
Αυτό συνέβη γιατί τα καριμπού έμειναν χωρίς
εχθρούς, που μείωναν τον πληθυσμό τους.
Αντίστοιχα, πολλαπλασιάζονται υπέρμετρα οι
αρουραίοι μιας περιοχής, αν εξοντωθούν όλα τα
φίδια, και τα αρπακτικά πουλιά
ή οι μέδουσες, αν εξαφανιστούν οι θαλάσσιες
χελώνες.
19. Οι λύκοι ζούσαν κάποτε στα περισσότερα
δάση της Ευρώπης και της Αμερικής.
Πρόσφατα οι λύκοι έχουν επανεισαχθεί
σε μερικές πολύ απομακρυσμένες
περιοχές (π.χ. στο πάρκο Γελοουστόουν
των Η.Π.Α.).
Ποια προβλήματα θα μπορούσε να
προκαλέσει η επανεισαγωγή λύκων σε
κατοικημένες περιοχές στις οποίες αυτοί
ζούσαν στο παρελθόν;
20. Η επανεισαγωγή πρέπει να γίνει από
ειδικούς στο θέμα, με άρτια οργανωμένο
σχέδιο δράσης,
γιατί, αν συμβεί άναρχα, χωρίς σχεδιασμό,
από μη ειδικούς, μπορεί να έχει πολύ
δυσμενείς συνέπειες.
όπως π.χ. υπερβολική αύξηση του
πληθυσμού των λύκων, επιθέσεις σε
οικισμούς κ.ά.
21. Το κοραλλιογενές φράγμα στην Αυστραλία
είναι μία από τις πιο δημοφιλείς περιοχές του πλανήτη.
Προσελκύει εκατομμύρια επισκέπτες τον χρόνο, οι οποίοι
κάνουν οργανωμένες καταδύσεις, προκειμένου να δουν τα
κοράλλια και να γνωρίσουν την άγρια ζωή.
Θεωρείς ότι αυτή η τάση βοηθά τη διατήρηση της άγριας
ζωής στη συγκεκριμένη περιοχή ή προκαλεί καταστροφές;
Αιτιολόγησε την απάντησή σου.
23. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι αποτελούν σπουδαίας
σημασίας βιότοπους για πλήθος ειδών θαλάσσιας
ζωής.
Οι ύφαλοι αυτοί σχηματίζονται σε ζεστά, ρηχά
θαλάσσια νερά από εκατομμύρια μικροοργανισμούς,
που εκκρίνουν ασβέστιο, σχηματίζοντας κοράλλια.
Τα κοράλλια πολλές φορές εξαπλώνονται προς τα
πάνω, ξεπερνούν την επιφάνεια του νερού,
σχηματίζοντας κοραλλιογενή νησιά.
Η μεγαλύτερη θαλάσσια έκταση με κοράλλια
βρίσκεται βορειοανατολικά της Αυστραλίας και
καλύπτει έκταση διπλάσια από την έκταση της
χώρας μας!
24. Το οικοσύστημα που δημιουργείται εκεί είναι
μοναδικής οικολογικής αξίας, φιλοξενώντας
πάνω από 1.500 είδη ψαριών, 4.000 είδη
μαλακίων και 500 διαφορετικά είδη φυκιών.
Ο μαζικός τουρισμός, πέρα από τις οικονομικές
του ωφέλειες, επιβαρύνει το περιβάλλον.
Διαρροές καυσίμων, ναυάγια, σκουπίδια κ.ά.
ρυπαίνουν ή και μολύνουν τα νερά,
αλλοιώνοντας τις συνθήκες του
οικοσυστήματος.
Κι ακόμα, η αποκοπή κομματιών από τους
υφάλους τους διαβρώνει και τους καταστρέφει.
25. Διάβασε το κείμενο στην αρχή του κεφαλαίου.
Κοινή πεποίθηση των Ινδιάνων της Αμερικής,
πριν φθάσουν οι Ευρωπαίοι εκεί, ήταν ότι ο
άνθρωπος πρέπει να ακολουθεί και να
σέβεται τους κανόνες της φύσης. Κατά τη
γνώμη σου, ο τρόπος ζωής που επέβαλε ο
σύγχρονος τεχνικός πολιτισμός προσεγγίζει ή
απομακρύνεται από αυτή την κατεύθυνση; Τι
νομίζεις ότι μπορεί να γίνει;
26. Ο άνθρωπος, παίρνει από το περιβάλλον
φυσικούς πόρους,
όπως το νερό, το πετρέλαιο, τη νεωργική
παραγωγή, τον χρυσό κτλ.,
και επιστρέφει σ' αυτό ό,τι άχρηστο δε θέλει
πια, δηλαδή τα απόβλητα του.
27. Παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα
τα τοξικά και τα ραδιενεργά απόβλητα,
η όξινη βροχή,
το φαινόμενο του θερμοκηπίου,
η λειψυδρία,
η φτώχεια και οι επιδημίες,
η τρύπα του όζοντος,
η ερημοποίηση,
η καταστροφή των αρχέγονων δασών,
η μαζική εξαφάνιση ειδών ζωής
Τα μεταλλαγμένα προϊόντα κ.ά.
28. Τι νομίζεις ότι μπορεί να γίνει;
Από τη δεκαετία του 1970 οι χώρες του πλανήτη,
μπροστά στο περιβαλλοντικό αδιέξοδο, ξεκίνησαν
προσπάθειες για να ληφθούν μέτρα ώστε να
προστατευτεί το περιβάλλον.
Μέχρι σήμερα δεκάδες διεθνείς διασκέψεις έχουν
πραγματοποιηθεί για όλα τα περιβαλλοντικά
ζητήματα, από το νερό ως τα μεταλλαγμένα προϊόντα
και από την ερημοποίηση μέχρι το όζον.
29. Τι νομίζεις ότι μπορεί να γίνει;
Η χώρα μας έχει υπογράψει και έχει δεσμευτεί να
εφαρμόσει αρκετές από τις συμφωνίες που αφορούν
στην προστασία του περιβάλλοντος.
Ενδεικτικά, ο νόμος 1650/86, που έχει ψηφίσει η
βουλή μας, ρυθμίζει θέματα που αφορούν στην
προστασία του περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τον νόμο
αυτό, πρέπει σε μεγάλα έργα να πραγματοποιείται
μελέτη για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του
έργου.
30. Τι νομίζεις ότι μπορεί να γίνει;
Ιδιαίτερα σημαντική στη διαφύλαξη του
περιβάλλοντος και στην ευαισθητοποίηση των
πολιτών είναι η συμβολή των οικολογικών
οργανώσεων τόσο στο εξωτερικό όσο και στην
Ελλάδα.
Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάς ότι και εμείς
οφείλουμε να έχουμε συμμετοχή στην προστασία του
πλανήτη μας. Το επιτυχημένο σύνθημα δράσης
«Σκέψου παγκόσμια, δράσε τοπικά» δείχνει πώς
πρέπει να κινηθεί ο πολίτης κάθε ηλικίας, που
ενδιαφέρεται για ένα καλύτερο περιβάλλον.
31. Τι νομίζεις ότι μπορεί να γίνει;
«Σκέψου παγκόσμια, δράσε
τοπικά»
