1. Сэдэл ба сэдэлжүүлэлт
Лекц 5

2. Агуулга
 Сэдэлжүүлэлт гэж юу вэ?
 Сэдэлжүүлэлтийн тухай үндсэн
ойлголтууд
 Сэдэлжүүлэлтийн онол

3. Сэдэлжүүлэлт гэж юу вэ?
 Сэдэлжүүлэлт гэдэг нь moveo
буюу хөдөлгөх гэсэн утгатай.

4. Гол дүгнэлт
 Байгууллага тодорхой нэгэн зорилгод
хүрэхийн тулд гадаад, дотоод нөлөөллийн
тусламжтайгаар хүмүүсийг /ажилчдыг/
өдөөхийг сэдэлжүүлэлт гэнэ.

6. 1. Хэрэгцээ
 Хэрэгцээ нь нийгмийн ба сэтгэл зүйн үнэт
зүйл, материаллаг ба соёлын баялагтай байх
ухамсарлагдсан шаардлага юм.

7. Хэрэгцээний эх үүсвэр
 Материаллаг эд зүйлсийн хэрэгцээний эх
үүсвэр
 Нийгмийн хэрэгцээний эх үүсвэр
 Сэтгэл зүйн хэрэгцээний эх үүсвэр

8. Хэрэгцээний шинж чанарууд
 Хэрэгцээ нь дэс дараалалтай байдаг.
 Хэрэгцээ нэг нь нөгөөгөөр солигдох
боломжтой байдаг.
 Хэрэгцээ нь харилцан хамааралтай
байдаг.

9. 2. Сэдэл
 Хүний үйл хөдлөлд дотоод оюун
санаанаас нөлөөлдөг өдөөлтийг сэдэл
гэж ойлгож болно.

10. 3. Сэдлийн Зорилго
 Зорилго нь сэдлийг хэрэгжүүлэх арга,
боломж болдог ба хүний амьдралын хэв
маяг нь сэдэлжүүлэлтийн объект нь болдог.

11. Сэдлийг энгийнээр ойлговол
 Амьдралын сайн сайхантай холбоотой хэрэгцээг
хангах сэдэл
 Бүтээмж
 Нэг байгууллагад олон жил ажиллах
 Ажлын чанар
 Нийгмийн харилцан хамаарлын мотив
 Дагаж дуурайх
 Харилцаа
 Аюулгүй байдал
 Эв хамт
 Хамааралтай байх

12. Зөв сэдэлжүүлэлт
 Үүнд:
 1. Сэдэлжүүлэлтийн төрөл:
 2. сэдэлжүүлэлтийн хугацаа
 3. Сэдэлжүүлэлтийн арга

13. Урамшуулал
 Урамшуулал бол удирдлагын
идэвхжүүлэлтийн нэг хэлбэр юм.
 Урамшуулалын ангилал
 Дотоод урамшуулал
 Гадаад урамшуулал

14. Сэдэлжүүлэлтийн онолууд

15. Маслоугийн хэрэглээний онол
 Физиологийн хэрэгцээ
 Аюулгүй байдлын хэрэгцээ
 Нийгмийн хэрэгцээ
 Хүндлүүлэх хэрэгцээ
 Өөрийгөө хэрэгжүүлэх хэрэгцээ

16. ERG онол
 Оршин байх хэрэгцээ
 Харилцаа холбооны хэрэгцээ
 Өсөлт хөгжлийн хэрэгцээ

17. Д.МакКлелландын хэрэгцээний онол
 Амжилтын хэрэгцээ
 Эрх мэдлийн хэрэгцээ
 Нэгдэх хэрэгцээ

18. Ф.Герцбергийн 2 хүчин зүйлийн онол
Дэмжигч хүчин зүйл Сэдэлжүүлэх хүчин
зүйл
•Байгууллагын бодлого
•Ажлын орчин нөхцөл
•Цалин хөлс
•Харилцаа
•Ажлын шууд хяналтын
түвшин
•Амжилт
•Албан тушаал дэвших
•Үр дүнг хүлээн
зөвшөөрч сайшаах
•Хариуцлагын өндөр
түвшин
•Хөгжил дэвшил
боломж

19. Хүлээлтийн онол
 Энэ онолын гол төлөөлөгч нь Виктор Врум
юм. Тэрээр хүний үйл явцын мотив нь
зөвхөн хэрэгцээ биш гэж үзээд хүн үйл
ажиллагаанд нь тодорхой зүйлийг хүсэн
хүлээж оролцдог гэж үздэг. Хүлээлт гэдэг нь
болж байгаа үйл явцын үр дүнг урьдчилан
таамаглаж өөртөө ямар нөлөөтэй болохыг
тодорхойлохыг хичээх үйл явц. Үүнийг
хүлээлт гэж ойлгодог.

20.  Жишээ нь: оюутнууд сургуулиа
амжилттай дүүргээд аль нэг газар сайн
ажиллаж амьдралаа төвхнүүлэхийг
хүсдэг.
 Хүлээлтийн онолоор дараах 3 харьцааг
авч үзсэн.
 Хөдөлмөр зарцуулалт-үр дүн
 Үр дүн-урамшуулал
 Урамшуулал-урам

21. Шударга ёсны онол
 Энэ онолоор хүмүүс зорилгодоо хүрэхийн
тулд хүчин чармайлтаа хэрхэн хуваарилах,
чиглүүлэхийг хуваарилдаг. Шударга ёсны
онолоор хүмүүс гаргасан хүчин
чармайлтынхаа төлөө хүртсэн урамшууллаа
бусад хүмүүстэйгээ харьцуулдаг ба
харьцуулалтаар хэрэв тэгш бус байдал
илэрвэл сэтгэл ханамжгүй байдалд ордог
гэж үздэг.

22. Портер Лоулерийн загвар
 Энэ загвар нь үр дүнтэй хөдөлмөрөөр
хэрэгцээ хангагдана гэж үздэг. Энэ загварт
зарцуулсан хүчин чармайлт, ойлголт хүрсэн
үр дүн, урамшуулал ханамжийн түвшин
гэсэн 5 хувьсагч байна. Портер Лоулерын
онолоор бол хүрсэн үр дүнд ажилтны хүчин
чармайлт түүний авъяас чадвар зан чанарын
онцлог өөрийн үүрэг ролио ухамсарласан
байдал нөлөөлнө гэж үздэг.

23. Анхаарал хандуулсанд баярлалаа