2. TRƯỜNG CAO ĐẲNG KỸ THUẬT LÝ
TỰ TRỌNG TP.HCM
• NG
•
M •
NH NAM
6 • C SANG
• CH
3. I. CÔNG NGHIỆP HÓA THỜI KÌ TRƢỚC ĐỔI
MỚI
1 . Chủ trƣơng của Đảng về công nghiệp
hóa
4. a. Khái niệm Công nghiệp hóa
Từ thế kỷ XVII , XVIII , ở Tây Âu khái
niệm công nghiệp hóa đƣợc hiểu là quá
trình thay thế lao động thủ công bằng lao
động máy móc
Công nghiệp hóa ở Liên Xô từ năm 1926
đƣợc hiểu là quá trình xây dựng nền đại
công nghiệp cơ khí có khả năng cải tạo cả
nền sản xuất nông nghiệp với trung tâm là
ngành chế tạo máy
5. Hiện nay , công nghiệp hóa đƣợc hiểu là quá
trình xây dựng nền công nghiệp tiên tiến tạo
ra cơ sở vật chất kỉ thuật cho công cuộc xây
dựng và phát triển đất nƣớc , nhằm chuyển
từ xã hội nông nghiệp với lao động thủ công
là chính sang xã hội công nghiệp với lao
động bằng máy móc và công nghệ hiện đại
trong tất cả các lĩnh vực kinh tế để tạo ra
năng suất lao động xã hội và nhịp độ phát
triển kinh tế cao
6. Phân biệt CNH với HĐH
CNH là quá trình xây dựng và phát triển
công nghiệp ; là sự chuyển từ nền kinh tế
dựa vào phƣơng pháp thủ công là chính sang
nền kinh tế có chất lƣợng và hiệu quả cao
, sản xuất theo phƣơng pháp mới nhất dựa
vào tiến bộ của khoa học kĩ thuật
HĐH không chỉ là HĐH với công nghiệp mà
là HĐH toàn bộ nền kinh tế ; HĐH còn là
quá trình , các dạng cải biến , các bƣớc quá
độ từ trình độ kĩ thuật khác nhau đang tồn tại
lên trình độ mới cao hơn dựa trên sự tiến bộ
của khoa học , công nghệ .
7. Ở nƣớc ta , ĐH VII của Đảng đã xác định : “
CNH, HĐH là quá trình chuyển đổi căn bản ,
toàn diện các hoạt động sản xuất , kinh doanh
, dịch vụ và quản lý kinh tế - xã hội từ sử
dụng lao động thủ công là chính sang sử dụng
một cách phổ biến sức lao động cùng với
công nghệ , phƣơng tiện , phƣơng pháp tiên
tiến , hiện đại dựa trên sự phát triển của công
nghiệp và tiến bộ của khoa học công nghệ cao
nhằm tạo ra năng suất lao động xã hội cao ”
8. b/ Mục tiêu và phƣơng hƣớng của công
nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa
i i – n c
CÔNG
NGHIỆP HÓA
i i VI &V 1975 – 1985 CNH ca c
9. Miền
Bắc
CNH từ một nền nông nghiệp lạc hậu ,
công nghiệp yếu ớt , què quặt
ĐẶC
Đất nƣớc bị chia cắt làm 2 miền
ĐIỂM
Nhận đƣợc sự giúp đỡ viện trợ của các
nƣớc XHCN
10. MiỀN BẮC
Mục tiêu :ĐH III ( 1960)
Xây dựng một nền kinh tế XHCN cân đối và
hiện đại
Bƣớc đầu xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của
CNXH
11. - Phƣơng hƣớng
Ƣu tiên phát triển công nghiệp nặng một
cách hợp lý
Kết hợp chặt chẽ phát triển CN với phát
triển NN
Ra sức phát triển CN nhẹ song song với
ƣu tiên CN nặng
Phát triển CN Trung ƣơng , đồng thời phát
triển công nghiệp địa phƣơng
12. Phản ánh nhận thức cơ bản về CNH ở
miền Bắc trƣớc đây nhƣng ở cấp độ sâu
sắc hơn , áp dụng trên cả nƣớc
Lần đầu tiên đƣa thuật ngữ : từ sản xuất
nhỏ lên sản xuất lớn XHCN
Thấy đƣợc các ngành kinh tế có mối quan
hệ chặt chẽ với nhau
Từ 1976-1981 :Xác định đúng “bƣớc đi ”
của CNH
13. CẢ NƢỚC
Đƣờng lối công nghiệp hóa Đại hội V
Nông nghiệp là mặt
trận hàng đầu
14. Ra sức phát triển CN sản xuất hàng tiêu
dùng
Xây dựng và phát triển công nghiệp nặng
cần làm có mức độ , vừa sức
### Nội dung chính của CNH trong chặng
đƣờng trƣớc mắt . Đây là sự điều chỉnh rất
đúng đắn bƣớc đi của CNH , nhƣng trên
thực tế chúng ta không làm đƣợc
#####
15. c/ Đặc trƣng chủ yếu của công
nghiệp hóa thời kì trƣớc đổi mới
CNH theo mô hình khép kín , hƣớng nội và
thiên về công nghiệp nặng
CNH chủ yếu dựa vào lợi thế về lao động
, tài nguyên , đất đai, và viện trợ của các
nƣớc XHCN
Nóng vội , giản đơn , chủ quan duy ý chí
, ham làm nhanh , làm lớn , không quan tâm
đến hiệu quả kinh tế xã hội
Nhà nƣớc là lực lƣợng chủ lực thực hiện
Cơ chế kinh tế kế hoạch hóa tập trung : các
nguồn lực đề bao cấp , phi thị trƣờng …
16. 2/ Kết quả , ý nghĩa , hạn chế ,
nguyên nhân
a/ Kết quả thực hiện chủ trƣơng và ý
nghĩa
◦ Hình thành các khu công nghiệp và cơ sở ban
đầu cho một số ngành công nghiệp quan trọng
nhƣ : điện , than, cơ khí , hóa chất , luyện
kim……
◦ Có hệ thông các trƣờng đại học , cao đẳng ,
dạy nghề phục vụ đào tạo nguồn nhân lực
17. b/ Hạn chế và nguyên nhân
-Hạn chế
◦ Cơ sở vật chất kỹ thuật còn lạc hậu , những
ngành công nghiệp then chốt chƣa đủ sức làm
nền tảng cho nền kinh tế quốc dân
◦ Nông nghiệp chƣa đáp ứng đƣợc nhu cầu
lƣơng thực , thực phẩm cho xã hội
18. Nguyên nhân
Công nghiệp hóa từ một nền kinh tế nông
nghiệp lạc hậu , trong điều kiện có chiến
tranh kéo dài
Sai lầm trong việc xác định mục tiêu bƣớc đi
Công nghiệp hóa theo mô hình của Liên Xô
◦ CNH có tính chất đặc thù , không phổ biến
, không thuần tự
◦ Không phải do nhu cầu về kinh tế mà do tất yếu về
chính trị
◦ Liên Xô có điều kiện để phát triển công nghiệp
nặng
19. II. CÔNG NGHIỆP HÓA HiỆN ĐẠI HÓA
TRONG THỜI KÌ ĐỔI MỚI
1 . Quá trình đổi mới tƣ duy về công nghiệp hóa
a/ Đại hội VI của Đảng phê phán sai lầm trong
nhận thức và chủ trƣơng công nghiệp hóa thời kì
1960 – 1986
- Sai lầm trong xác định mục tiêu và bƣớc đi
, đẩy mạnh CNH khi chƣa có các tiền đề cần
thiết
- Trong bố trí cơ cấu kinh tế , thiên về công
nghiệp nặng , không tập trung giải quyết các vấn
đề cơ bản : lƣơng thực – thực phẩm, hàng tiêu
dùng và hàng xuất khẩu
- Không thực hiện nghiêm chỉnh Nghị quyết đại
hội Đảng lần thứ V : chƣa coi nông nghiệp là
mặt trận hàng đầu
20. b.Quá trình đổi mới tƣ duy về CNH
từ Đại hội VI đến Đại hội X
- Đại hội VI : Nội dung của CNH là thực
hiện 3 chƣơng trình kinh tế lớn
Lƣơng thự - Thực
phẩm
Hàng tiêu dùng Hàng xuất khẩu
21. nhằm ổn định mọi mặt tình hình
KT- XH , xây dựng những tiền đề cần
thiết để đẩy mạnh CNH ở chặn đƣờng tiếp
theo
22. Đại hội VII
Đột phá trong nhận thức về công nghiệp
hóa “CNH, HĐH là quá trình
chuyển đổi một cách căn
bản và toàn diện các hoạt
động sản xuất kinh
doanh, dịch vụ và quản lý
kinh tế xã hội từ sử dụng
sức lao động thủ công là
chính sang sử dụng một
cách phổ biến sức lao động
cùng với phƣơng tiện
, phƣơng pháp tiên tiến
, hiện đại dựa trên sự phát
triển của công nghiệp và
tiến bộ khoa học công nghệ
, tạo ra năng suất lao động
cao ”
23. Đại hội VIII
Cho phép chuyển sang thời kì đẩy mạnh
công nghiệp hóa , hiện đại hóa đất nƣớc
$$ Hội nghị TW 7 khóa VIII , nêu lên 6
quan điểm chỉ đạo quá trình CNH , HĐH
1. Giữ vững độc lập tự chủ đi đôi với mở rộng
hợp tác quốc tế, đa phƣơng hóa , đa dạng
hóa quan hệ đối ngoại
2. CNH, HĐH là sự nghiệp của toàn dân , của
mọi thành phần kinh tế , trong đó kinh tế
nhà nƣớc giữ vai trò chủ đạo
24. 3. Phát huy nguồn lực con ngƣời làm yếu tố
cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền
vững
4. Khoa học và công nghệ là động lực của
CNH , HĐH
5. Lấy hiệu quả kinh tế là tiêu chuẩn để xác
định phƣơng án phát triển , lựa chọn dự án
đầu tƣ và công nghệ
6. Kết hợp kinh tế với quốc phòng an ninh
25. - Đại hội IX và X , tiếp tục bổ sung và nhấn
mạnh một số diểm mới trong tƣ duy công
nghiệp hóa
◦ CNH ở nƣớc ta cần và có thể rút ngắn thời gian
sơ với các nƣớc đi trƣớc
◦ Hƣớng CNH, HĐH là phát triển nhanh và có
hiệu quả các sản phẩm , các ngành , các lĩnh vực
có lợi thế
◦ CNH, HĐH phải đảm bảo xây dựng nền kinh tế
độc lập tự chủ, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế
◦ Đẩy nhanh CNH , HĐH nông nghiệp nông thôn
26. 2. Mục tiêu , quan điểm công nghiệp
hóa , hiện đại hóa
A. Mục tiêu CNH, HĐH
27. - Mục tiêu cơ bản : cải biến nƣớc ta
thành một nƣớc CN với
Cơ sở vật chất – kỹ thuật hiện đại
Cơ cấu kt hợp lý
Quan hệ sản xuất tiến bộ , phù hợ với
trình độ phát triển của lực lƣợng sản xuất
Mức sống vật chất và tinh thần cao
Quốc phòng , an ninh vững chắc, dân giàu
, nƣớc mạnh , xh công bằng , văn minh
28. - Mục tiêu cụ thể : Đại hội X đề ra
CNH, HĐH gắn với phát triển kinh tế tri
thức
◦ Sớm đƣa đất nƣớc ta ra khỏi tình trạng kém
phát triển
◦ Tạo nền tảng để đến năm 2020 , nƣớc ta cơ
bản trở thành nƣớc công nghiệp theo hƣớng
hiện đại
29. b. Quan điểm công nghiệp hóa , hiện
đại hóa
- Công nghiệp hóa gắn với hiện đại hóa và
CNH , HĐH gắn với phát triển kinh tế tri
thức
◦ Nƣớc ta thực hiện CNH, HĐH khi trên thế
giới kinh tế tri thức đã phát triển . Chúng ta có
thể không phải trải qua các bƣớc phát triển
tuần tự từ kinh tế nông nghiệp leeninh tế công
nghiệp rồi mới phát triển kinh tế tri thức
30. Đặc trƣng của nền kinh tế tri thức
Tri thức là nguồn lực hàng đầu tạo nên sự
tăng trƣởng cao
Sự sáng tạo , đổi mới thƣờng xuyên là
động lực thúc đẩy sự phát triển
◦ Kinh tế tri thức là nền kinh tế học tập , giáo
dục và đào tạo đƣợc đầu tƣ cao. Các nƣớc phát
triển đi tới kinh tế tri thức là một quá trình tự
nhiên , các nƣớc phát triển sẽ có những
chuyển hƣớng mạnh mẽ
31. CNH, HĐH gắn với phát triển kinh tế thị
trƣờng định hƣớng XHCN và hội nhập
kinh tế quốc tế ( là việc kết hợp sức mạnh
dân tộc với sức mạnh thời đại để phát
triển kinh tế nói chung và CNH , HĐH nói
riêng nhanh hơn, hiệu quả hơn)
32. Lấy nguồn lực con ngƣời là yếu tố cơ bản
cho sự phát triển nhanh và bền vững
◦ để tăng trƣởng kinh tế cần 5 yếu tố : Vốn ,
KH & CN con ngƣời , cơ cấu kinh tế , thể chế
chính trị và quản lý nhà nƣớc trong đó con
ngƣời là yếu tố quyết đinh
◦ Nguồn nhân lực cho CNH , HĐH đòi hỏi đáp
ứng cả về lƣợng và chất
33. Lực lƣợng cán bộ KH –CN , KH quản lý
và đội ngũ công nhân lành nghề giữ vai
trò đặc biệt quan trọng
34. Khoa học và công nghệ là nền tảng và
động lực của CNH, HĐH
◦ Khoa học và công nghệ có vai trò quyết định
đến tăng năng suất lao động , giảm chi phí sản
xuất nâng cao lợi thế cạnh tranh
35. Phát triển nhanh , hiệu quả và bền vững ;
tăng trƣởng kinh tế đi đôi với thực hiện
công bằng xã hội , bảo vệ môi trƣờng tự
nhiên , bảo tồn đa dạng sinh học
◦ Thực hiện xóa đói giảm nghèo , nâng cao đời
sống vật chất và tinh thần cho nhân dân …
Mục tiêu phát triển là vì con ngƣời
◦ Bảo vệ môi trƣờng tự nhiên và bảo tồn đa
dạng sinh học chính là bảo vệ điều kiện sống
của con ngƣời
36. Đại Hội X của Đảng chỉ rõ
“Chúng ta tranh thủ các cơ hội thuận
lợi do bối cảnh quốc tế tạo ra và tiềm
năng , lợi thế của nƣớc ra để rút ngắn
quá trình CNH , HĐH đất nƣớc theo
định hƣớng XHCN gắn với phong
trào kinh tế tri thức là yếu tố quan
trọng của nền kinh tế và CNH , HĐH
”
37. 3. Nội dung và định hƣớng CNH , HĐH gắn
với phát triển kinh tế tri thức
a/ Nội dung
◦ Phát triển các ngành và sản phẩm kinh tế có
giá trị gia tăng cao dựa nhiều vào tri thức
◦ Coi trọng cả số lƣợng và chất lƣợng tăng
trƣởng kinh tế trong mỗi bƣớc phát triển , ở
từng vùng , từng địa phƣơng …
◦ Xây dựng cơ cấu kinh tế hiện đại và hợp lý
theo ngành , lĩnh vực và lãnh thổ
◦ Giảm chi phí trung gian, nâng cao năng suất
lao động
38. b, Định hƣớng phát triển các ngành và lĩnh
vực kinh tế trong quá trình đẩy mạnh CNH
, HĐH gắn với phát triển kinh tế tri thức
Đẩy mạnh CNH ,HDDH nông nghiệp
nông thôn , giải quyết đồng bộ các vấn đề
nông nghiệp , nông dân , nông thôn
◦ CNH , HĐH nông nghiệp nông thôn
◦ Chuyển dịch mạnh cơ cấu nông nghiệp và
kinh tế nông thôn theo hƣớng tạo ra giá trị gia
tăng ngày càng cao
◦ Giảm dần tỷ trọng sản phẩm vaflao động trong
nông nghiệp
39. Quy hoạch và phát triển nông thôn
◦ Thực hiện chƣơng trình xây dựng nông thôn
mới
◦ Xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ nhƣ : thủy
lợi , giao thông , điện , nƣớc sạch , trƣờng học
, trạm y tế , chợ ….
◦ Phát huy dân chủ ở nông thôn , đi đôi với xây
dựng nếp sống văn hóa
40. Giải quyết lao động , việc làm ở nông
thôn
◦ Chú trọng dạy nghề , giải quyết việc làm
cho nông dân , giảm tỷ trọng lao động
làm nông nghiệp , tăng tỷ trọng lao động
làm công nghiệp và dịch vụ
◦ Đẩy mạnh các chƣơng trình xóa đói
giảm nghèo
41. Phát triển nhanh hơn công nghiệp , xây
dựng và dịch vụ
◦ Đối với công nghiệp và xây dựng
Khuyến khích phát triển công nghiệp công
nghiệp cao , công nghiệp chế tác , công nghiệp
phần mềm và công nghiệp bộ trở có lợi thế
cạnh tranh tạo nhiều sản phẩm xuất khẩu và
thu hút nhiều lao động , thực hiện một số dự
án quan trọng về khai thác dầu khí , luyện kim
, cơ khí chế tạo máy , phát triển các khu kinh
tế mở ……
Xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật kinh tế xã hội
: sân bay quốc tế , cảng biển , đƣờng cao tốc
…
42. - Đối với dịch vụ
Tạo bƣớc phát triển vƣợt bậc cho các ngành
dịch vụ có chất lƣợng cao, có tiềm năng lớn và
có sức cạnh tranh
Mở rộng và nâng cao các ngành dịch vụ
truyền thống nhƣ : vận tải , thƣơng mại, ngân
hàng , bƣu chính viễn thông , du lịch
Phát triển mạnh các ngành dịch vụ phục vụ
sản xuất nông , lâm , ngƣ nghiệp , phục vụ đời
sống khu vực nông thôn
Đối với căn bản cơ chế quản lý và phƣơng
thức cung ứng các dịch vụ công cộng
43. - Phát triển kinh tế vùng
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế vùng lãnh thổ
trên cơ sở khai thác triệt để các lợi thế
,tiềm năng của từng vùng , liên kết hỗ trợ
nhau , làm cho tất cả các vùng đều phát
triển .
Tập trung thích đáng các nguồn lực cho
các lĩnh vực , các địa bàn có điều kiện
sớm đƣa lại hiệu quả cao , đồng thời hỗ
trợ những nơi khó khăn …
44. Phát triển kinh tế biển
Xây dựng và thực hiện chiến lƣợc phát
triển kinh tế biển toàn diện, có trọng tâm
, trọng điểm nhằm đƣa nƣớc ta thành
quốc gia mạnh về kinh tế biển trong khu
vực
Quy hoạch và phát triển hệ thống cảng
biển , vận tải biển , khai thác các tiềm
năng biển nhƣ : dầu khí , hải sản , du lịch
…
45. Chuyển dịch cơ cấu lao động cơ cấu công
nghệ
Phát triển nguồn nhân lực với cơ cấu đồng bộ
, chất lƣợng cao
Phát triển khoa học và công nghệ , ứng dụng
vào thực tiễn
Kết hợp chặt chẽ hoạt động khoa học và công
nghệ với giáo dục và đào tạo , tạo động lực
đẩy nhanh CNH , HĐH và phát triển kinh tế
tri thức
Đổi mới cơ bản cơ chế quản lý khoa học và
công nghệ
46. Bảo vệ , sử dụng hiệu quả tài nguyên quốc
gia , cải thiện môi trƣờng tự nhiên
Tăng cƣờng quản lý tài
nguyên quốc gia , nhất
là tài nguyên đất , nƣớc,
khoáng sản , rừng …
47. Hiện đại hóa công tác nghiên cứu , dự báo
khí tƣợng thủy văn , chủ động phòng
chống thiên tai , tìm kiếm , cứu nạn ….
48. Xử lý tốt quan hệ giữa gia tăng dân số
, phát triển kinh tế và đô thị hóa với
bảo vệ môi trƣờng ….
50. a/ Kết quả thực hiện đƣờng lối và ý nghĩa
Cơ sở vật chất kỹ thuật của đất nƣớc đƣợc
tăng cƣờng đáng kể , khả năng độc lập tự chủ
của nền kinh tế đƣợc nân cao
Cơ cấu kinh tế đƣợc chuyển dịch theo hƣớng
tích cực
CNH , HĐH góp phần đƣa nền kinh tế đạt tốc
độ tăng trƣởng khá cao
51. a
ng nh tƣu trên a t quan
ng cơ sơ n u đê m đƣa c
ta ra i nh ng m t n va cơ
n trơ nh c công p a theo
ng n i năm 2020
52. b) Hạn chế và nguyên nhân
- Hạn chế: Bên cạnh những kết quả đạt đƣợc,
công nghiệp hóa thời kỳ trƣớc đổi mới còn nhiều
hạn chế. Cơ sở vật chất kỹ thuật còn hết sức lạc
hậu. Những ngành công nghiệp then chốt còn nhỏ
bé và chƣa đƣợc xây dựng đồng bộ, chƣa đủ sức
làm nền tảng vững chắc cho nên kinh tế quốc dân.
Lực lƣợng sản xuất trong nông nghiệp mới chỉ
bƣớc đầu phát triển, nông nghiệp chƣa đáp ứng
đƣợc nhu cầu về lƣơng thực, thực phẩm cho xã
hội. Đất nƣớc vẫn trong tình trạng nghèo nàn lạc
hậu, kém phát triển, rơi vào khủng hoảng kinh tế -
xã hội.
53. Những hạn chế trên xuất phát từ nguyên nhân:
+ Về khách quan, chúng ta tiến hành công
nghiệp hóa từ một nền kinh tế lạc hậu, nghèo
nàn và trong điều kiện chiến tranh kéo dài, vừa
bị tàn phá nặng nề, vừa không thể tập trung sức
ngƣời sức của cho công nghiệp hóa.
+ Về chủ quan, chúng ta mắc những sai lầm
nghiêm trọng trong việc xác định mục tiêu, bƣớc
đi về cơ sở vật chất kỹ thuật, bố trí cơ cấu sản
xuất, cơ cấu đầu tƣ… Đó là những sai lầm xuất
phát từ chủ quan duy ý trí trong nhận thức và
chủ trƣơng công nghiệp hóa.
