1. PROJEKT
Lënda:Fizikë
Tema:Baraspesha dhe ligjet e ruajtjes ne aktivitet sportive.
Klasa:X4
Punoi:Eglantina Shemaj
Grupi 2:1.Edona Neziri
2.Eglantina Shemaj
3.Eltjona Lleshi
4.Eristian Mhilli
2. Objektivat
• Të evidentojë llojet e lëvizjeve në aktivitet e
ndryshme sportive.
• Të evidentojë lëvizje të caktuara ne aktivitetin
sportiv,ku zbatohen ligjet e baraspeshës.
• Të evidentojë lëvizje të caktuara në aktivitetin
sportiv,ku zbatohen ligjet e ruajtjes së energjisë.
• Të evidentojë lëvizje të caktuara në aktivitetin
sportiv,ku zbatohen ligjet e ruajtjes së impulsit.
• Të zbatojë saktë ligjet e fizikës për të treguar faktorët
që ndikojnë në kryerjen e një performance sa më të
mirë në lëvizjet sportive.
3. Nëntemat
1. Emërtimi i llojit të lëvizjeve në aktivitete të
ndryshme,ku zbatohen ligje të baraspeshës në
aktivitet sportive.
2. Zbatimi i ligjit të ruajtjes së momentit të
impulsit.
3. Zbatimi i ligjit të ruajtjes së energjisë me
shembuj te aktivitet sportive.
4. Zbatimi i saktë I ligjeve të fizikës për arrijtjen e
një performance sa më të mirë ne lëvizjet
sportive.
4. Momenti i impulsit
• Momenti i impulsit ose momenti kendor
karakterizon levizjen tejbartese rrotullluese.0
• Madhesi fizike e ngjashme me impulsin.
• Shenohet me L dhe percaktohet me ane te
formules: L=m.v.r=p.r ose L=I.w ku m masa
e nje trupi qe leviz me shpejtesi v,pra impulsi
p=m.v sipas nje rrethi me rreze r.
• Njesia matese e momentit kendor eshte nje
madhesi e rrjedhur 1kg. .
m
5. • Momenti i impulsit eshte ne perpjestim te drejte
me momentin e inercise se trupit I=m. dhe me
shpejtesine kendore te levizjes se tij rrethore.
• Ka shenje pozitive nese rrotullohet sipas kahut
kunderorar dhe negativ sipas atij orar.
• Trupi ktyen levizje rrotulluese rreth nje boshti.e
6. • Impulsi kendor eshte nje koncept shume i
rendesishme ne fizike dhe inxhinieri, per
shkak te aplikimeve te shumta. Impulsi
kendor ka rendesi te madhe ne fizike sepse
eshte nje madhesi e konservuar: Momenti
kendor i nje istemi qendrion konstant
gjithmone neqoftese mbi te nuk aplikohet
nje moment force i jashtem. Simetria
rrotulluese e haesires eshte shkaku i
ruajtjes se impulsit kendor, kjo ne vetvete
eshte nje rast i vecante i Teoremës se
Nëdherit. Ligji i ruajtjes se impulsit kendor
shpjegon shume fenomenene ne natyre.
• Raste te ruajtjes se ligjit te impulsit gjejme
tek patinatoret,balerinet apo lojtaret e
bejsbollit.
7. Bejsbolli
• Lojtaret e bejzbollit dine se cila eshte vendi I favorshme I shkopit per gjuajtjen e topit (rreth 17 cm para fundit
te shkopit). Ku ndikimi I goditjes se topit nuk eshte shume I ndjeshem per duart. Nese topi e gotet shkopin ne
ate pike lojtari nuk e ndjen aq shume forcen e perplasjes se topit me shkopit, ne te kundert nese goditja behet
larg kesaj pike atehere lojtari e ndjen forcen e goditjes duke shkaktuar nje dhimbje teper te madhe per duart.
Perplasja mes shkopit dhe topit mund te shprehet si dy forca te barabarta ne madhesi port e kunderta ne kah,
te cilat ekzistojne per cdo objekt gjate perplasjes.
Ne fakt nese boshti I rrotullimit I korrespondon duarve te gjuajtesit, atehere impulse I mevonshem I
shkaktuar gjate goditjes do te shkaktoje dridhje te fuqishme te duarve si edhe dhimbje kur topi nuk eshte
goditur sic duhet.
Qendra e mases se shkopit vepron thjesht si nje grimce e mases M e cila eshte subject e dy impulseve, J dhe J’
( te cilat ushtrohen njekohesisht). Goditja dhe ruajtja e momentit te impulsit Shenja minus ne anen e djathte
te ekuacionin shpjegohet nga fakti se impulse jane te drejtuara me kah te kundert.
Vem re se në mënyrë që të përcaktojë gjendjen e menjëhershëm të një trupi të zgjatur, ne duhet të bëjmë më
shumë sesa thjesht të specifikojë vendndodhjen e qendrës së trupit në masë. Në të vërtetë, pasi trupi mund të
rrotullohen në lidhje me qendrën e tij e mases, ne gjithashtu duhet të përcaktojme orientimin e vet në
hapësirë. Kështu, në mënyrë që të ndjekim lëvizjen e një trupi të zgjatur, ne jo vetëm që duhet të ndjekim
lëvizjen e qendres së masës, por edhe lëvizjen rrotulluese e trupit në lidhje me këtë pikë (ose ndonjë tjetër
pikë referimi e përshtatshme të vendosura brenda trupit). Ne jeten e perditshme, hasim ne shume
shnderrime energjetike. Ligji i pergjithshem i ruajtjes se energjise thote se: Ne proceset natyrore, energjia as
nuk humbet, dhe as nuk krijohet, por shnderrohet nga nje forme ne tjetren, keshtu sasia e pergjithshme e
energjise ne natyre eshte e pandryshueshme. Kjo është referuar si ruajtja e energjisë. Në këtë sistem të
mbyllur, energjia nuk mund të krijohet apo shkatërrohet, kështu që energjia fillestare dhe përfundimtare do
të jene te barabarta me njëra-tjetren.
Cdo gje ne sporte, qe nga goditja e nje topi, vrapi I shpejte, kercimi e deri tek portieri qe hidhet nga njeri krah
ne tjetrin eshte e bazuar ne fizike. Fizika luan nje rol te rendesishem ne sporte pasi mund te ndikoje
pozitivisht ose negativisht ne performancen e nje lojtari. Graviteti, ferkimi, levizja etj, ndikojne ne cdo aspekt.
8. Ligji i ruajtjes së momentit të impulsit.
(ligji I ruajtjes se momentit kendor)
• Del nga barazimiet:
• Momenti i forces qe vepron mbi trup eshte i
barabarte me ndryshimin e momentit te impulsit
te tij gjate njesise se kohes.
9. Përkufizim I ligjit te ruajtjes së impulsit.
• Kur mbi trupin veprojne disa forca momenti rezultant i forcave qe
veprojne mbi trupin e ngurte eshte i barabarte ndryshimin e
momentit kendor te tij gjate njesise se kohes.
• Nëse M=
(L=konstante)
• Pra,
• Momenti kendor i nje trupi mbetet konstant nese
momenti rezultant i forcave te jashtme eshte
0.Pra,momenti kendor I sistemit te mbyllur nuk
ndryshon.
11. Atletja që theu ligjet e fizikës, shikoni çfarë ushtrimesh
realizoi që u ndaluan rreptësishtë nga komisioni!!! (video)
Edhe pse ishte viti 1972, mjaftoi që të shkruhej në histori si atletja më e aftë në ushtrimet e saj dhe që la me gojë hapur
miliona shikues!
12. Goditja nga gjuajtja e lirë e Roberto Carlosit në sfidën e vitit 1997 mes
Brazilit e Francës është duke u studiuar nga disa shkenctarë në
Universitetin e Oslos. Shkenctarët në fjalë po studiojnë se si ka mundësi
që një goditje e tillë t’i thyej ligjet e fizikës.
Roberto Carlos është bërë rast studimi në Universitetin e Oslos. Goditja e mbrojtësit brazilian në sfidën e vitit 1997
mes Përfaqësueses së Brazilit dhe asaj të Francës është duke u studiuar nga disa shkenctarë në Norvegji.
Goditja e Carlosit, e cila mposhti aso kohe portierin francez, Fabien Barthez, mori një trajektore të mahnitshme, çka
ka shtyrë shkenctarët të studiojnë se si ka mundësi që ajo t’i thyej ligjet e fizikës.
