TIM MẠCH

1. 1
GS. TS. BS. ÑAËNG VAÏN PHÖÔÙC
TĂNG HUYẾT ÁP

2. 2
BỆNH LÝ TIM MẠCH LÀ NGUYÊN NHÂN
HÀNG ĐẦU GÂY TỬ VONG
TẠI CÁC NƯỚC CÔNG NGHIỆP
PHÁT TRIỂN TRÊN TOÀNTHẾ GIỚI

3. 3
BỆNH LÝ TIM MẠCH VÀ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG GIA
TĂNG NHANH CHÓNG VÀ TRỞ THÀNH
NGUYÊN NHÂN QUAN TRỌNG GÂY TỬ VONG,
BỆNH TẬT, MẤT SỨC LAO ĐỘNG TẠI CÁC
NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN TRONG ĐÓ
CÓ CÁC NƯỚC VÙNG CHÂU Á

4. Taêng HA: Taùc nhaân gaây töû vong ñöùng haøng ñaàu toaøn caàu
Thoáng keâ naêm 2000
Ezzati et al. Lancet 2002;360:1347-1360
Töû vong qui ñöôïc
(tính baèng nghìn ; toång soá 55 861 000)
Caùc nöôùc ñang phaùt trieån coù töû vong cao
Caùc nöôùc ñang phaùt trieån coù töû vong thaáp
Caùc nöôùc coâng nghieäp hoaù
0 80007000600050004000300020001000
Tình duïc khoâng an toaøn
Khoùi töø nhieân lieäu cöùng

5. 5
Yeáu toá nguy
cô tim maïch
Xô vöõa
ñoäng maïch
Roái loaïn chöùc naêng
Taùi ñònh daïng
Nhoài maùu cô tim
Cheát ñoät ngoät
Roái loaïn nhòp
Beänh
maïch vaønh
Töû
vong
Suy tim
giai ñoaïn cuoái
+ Taêng huyeát aùp
+ Ñaùi thaùo ñöôøng
+ Roái loaïn lipid maùu
+ …
+ Hoäi chöùng chuyeån hoùa

6. 6
Hiện nay trên thế giới có
đến 1,5 tỷ ngƣời bị THA

7. Taàn suaát löu haønh taêng huyeát aùp
Caùc nöôùc AÂu Myõ
 Hoa Kyø: 29% (Ñieàu tra NHANES 2007-2008, tuoåi > 18)
 Canada: 21,3% (Ñieàu tra Ontario 2008, tuoåi > 30)
 Phaùp: 47% ôû nam
35% ôû nöõ (Nghieân cöùu MONA LISA 2010, tuoåi 35-74)
 UÙc: 28,5% (Nghieân cöùu AusDiab 2003, tuoåi ≥ 25)
TLTK:
1) JAMA 2010;303:2043-2050; 2) CMAJ 2008;178:1441-1449
3) J Hypertens 2011;29:43-50; 4) MAJ 2003;179:135-139

8. Taàn suaát löu haønh taêng huyeát aùp
Caùc nöôùc chaâu AÙ
 Trung Quoác: 18% (Ñieàu tra toaøn Trung Quoác 2002, tuoåi ≥ 18)
 Thaùi Lan: 22% (Ñieàu tra toaøn quoác 2004, tuoåi > 15)
 Malaysia: 27,8% (Ñieàu tra toaøn quoác 2007, tuoåi > 18)
 Vieät Nam:
 Caùc tænh phía Baéc: 21,3% (Ñieàu tra 2002)
 TP HCM: 26,5% (Ñieàu tra 2005)
TLTK:
1) Circulation 2008;118:2679-2686; 2) J Hypertens 2008;26:191-198
3) Public Health 2008;122:11-18; 4) J Vietnam Cardiol 2003;33:934
5) Y hoïc TP HCM 2007;11(Phuï baûn 1):118-126

9. 9Kannel WB. JAMA. 1996;275:1571-1576.
Hypertension : A Risk Factor for CV Disease
22.7
9.5
3.3 2.4
5.0
2.0 3.5 2.1
45.4
21.3
12.4
6.2
9.9
7.3
13.9
6.3
0
10
20
30
40
50
Men
2.0
Women
2.2
Men
3.8
Women
2.6
Men
2.0
Women
3.7
Men
4.0
Women
3.0
Normotensive
Hypertensive
Coronary
disease Stroke
Peripheral artery
disease
Heart
failure
Risk ratio:
Biennial
age-
adjusted
rate per
1000
patients

10. Phaân tích goäp soá lieäu cuûa 61 nghieân cöùu
Moät trieäu ngöôøi tröôûng thaønh, 12.7 trieäu beänh nhaân-naêm theo doõi
Giaûm HATT
2 mmHg
Giaûm 10% töû vong
do ñoät quò
Giaûm 7% töû vong
do beänh maïch
vaønh
Lôïi ích cuûa vieäc kieåm soaùt huyeát aùp
(Lewington et al. Lancet. 2002;360:1903–1913)
Nghieân cöùu daøi haïn: giaûm 10 mm Hg HATT laøm giaûm 40% töû vong do ñoät quò
30% töû vong do beänh maïch vaønh

11. 11
0
10
20
30
40
50
60
70
USA
awareness
EnglandItaly SwedenCanada Germany
treatment BP control
Spain
%ofpopulation
< 140/90 mmHg
Wolf-Maier et al 2004
Hypertension Management: Hypertension Awareness,
Treatment & Control in Various Countries

12. CHẨN ĐOÁN TĂNG
HUYẾT ÁP

13.  PHƢƠNG PHÁP ĐO HUYẾT ÁP

14. Physicians knew about Blood
Pressure in the 1700’s
But didn’t have a way to measure

15. 1896 - Riva-Rocci’s first inflatable
rubber cuff

16. SPHYGMOMANOMETER
Riva-Rocci
(1896)

17. Korotkoff, 1905
Auscultatory method described by
Korotkoff

18. 2010 Canadian Hypertension Education Program Recommendations
18
Recommended Technique
for Measuring Blood Pressure

19. 2010 Canadian Hypertension Education Program Recommendations
192010 Canadian Hypertension Education Program Recommendations
Recommended Technique
for Measuring Blood Pressure* (cont.)

20. 2010 Canadian Hypertension Education Program Recommendations
20
Recommended automated blood
pressure monitors for home blood
pressure measurement
Monitors A&D® or LifeSource® Models: 705, 767, 767PAC, 767Plus, 774, 774AC, 779, 787, 787AC
Monitors Omron® Models: HEM-705 PC, HEM-711, HEM-741CINT
Monitors Microlife® or Thermor® (also sold under different brand names)
Models: BP 3BTO-A, BP 3AC1-1, BP 3AC1-1 PC, BP 3AC1-2, BP 3AG1, BP 3BTO-1,BP 3BTO-A (2), BP 3BTO-AP,
RM 100, BP A100 Plus, BP A 100

21. PHƢƠNG PHÁP ĐO HUYẾT ÁP
Tiến trình chung phƣơng pháp đo HA
 Để bệnh nhân ngồi 5 phút trong một phòng yên tĩnh
trƣớc trƣớc khi bắt đầu đo HA.
 Đo thƣờng quy là tƣ thế ngồi.
 Đối với ngƣời già và bệnh nhân ĐTĐ, khi khám lần
đầu thì nên đo cả HA tƣ thế đứng.
 Cởi bỏ quần áo chật, cánh tay để tựa trên bàn ở mức
ngang tim, thả lỏng tay và không nói chuyện trong khi
đo.

22. 2010 Canadian Hypertension Education Program Recommendations
22
Blood Pressure Assessment:
Patient preparation and posture
Standardized technique:
Posture
The patient should be calmly seated with his
or her back well supported and arm
supported at the level of the heart.
His or her feet should touch the floor and
legs should not be crossed.

23. PHƢƠNG PHÁP ĐO HUYẾT ÁP
Tiến trình chung phƣơng pháp đo HA
 Đo ít nhất hai lần cách nhau 1-2 phút, nếu hai
lần đo này quá khác biệt thì tiếp tục đo thêm vài
lần nữa.
 Dùng băng quấn tay đạt tiêu chuẩn.
 Băng quấn đặt ngang mức tim dù bệnh nhân ở
tƣ thế nào. Mép dƣới băng quấn trên lằn khuỷu
3 cm.

24. Kích thƣớc bao quấn máy đo HA

25. Tiến trình chung phƣơng pháp đo HA (tt)
 Sau khi áp lực hơi trong băng quấn làm mất
mạch quay, bơm lên tiếp 30 mm Hg nữa và sau
đó hạ cột thuỷ ngân từ từ (2 mm/giây).
 Dùng âm thanh pha I và pha V của Korotkoff
để xác định HATT.
 Chọn HATTr thời điểm tiếng đập biến mất
(pha V).

26. 2010 Canadian Hypertension Education Program Recommendations
26
Korotkoff sounds and
auscultatory gaps
Systolic BP
Diastolic BP
200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
No sound
Clear sound
Clear sound
Muffled sound
No sound
Phase 1
Phase 3
Phase 4
Phase 5
Muffling Phase 2
Auscultatory
gapNo sound
mmHg
Korotkoff sounds
Phase 4
Phase 3

27. Tiến trình chung phƣơng pháp đo HA (tt)
 Đo HA cả hai tay trong lần đo đầu tiên để phát
hiện sự khác biệt gây ra do bệnh lý mạch máu
ngoại biên. Khi đó giá trị bên cao hơn đƣợc
theo dõi sử dụng lâu dài sau này
 Tính HA dựa trên số trung bình hai lần đo;
nếu giữa hai lần đo đầu tiên chênh lệch > 5mm
thì đo thêm nhiều lần .
 Không bao giờ điều trị THA khi chỉ dựa vào
kết quả một lần đo HA.

28. CÁC HÌNH THỨC ĐO HA

29. Các ngƣỡng HA để chẩn đoán THA

30. 2-Theo dõi HA lƣu động
 Huyết áp lƣu động cung cấp thông tin nhiều
hơn HA đo tại nhà hoặc phòng khám: HA
trung bình ban ngày , giá trị ban đêm và
mức dao động HA.

31. How Does ABPM Work?
• Monitor programmed to
take BP every 15-30
minutes over 24 hours
• Patients go about normal
activities
• Readings downloaded
onto computer for
analysis
Burt VL et al. Prevalence of hypertension in the US adult population: Results from the Third
National Health and Nutrition Examination Survey, 1988-1991. Hypertension. 1995;25:305-313.

32. Treatment: Short acting CCB, o.d.
at 10 a.m.
Female hypertensive
subject,
67 yrs
6

33. Phân độ tăng huyết áp

34. Đánh giá THA
 Khám lâm sàng
 Tiền sử gia đình
 Khám thực thể
 Thăm dò cận lâm sàng

35. 35Cushman WC. J Clin Hypertens. 2003;5(suppl):14-22.
Suy thận
Bệnh mạch ngoại vi
Các biến chứng của THA:
Tổn thương cơ quan đích
Các thuốc Valsartan, valsartan + HCTZ, và amlodipine besylate/benazepril
HCl không được chỉ định cho điều trị hoặc ngăn ngừa tổn thương cơ
quan đích
LVH,
CHD, HF
TIA,
TBMN
THA

36. 36
XÔ VÖÕA ÑOÄNG MAÏCH: BEÄNH TOAØN THAÂN

37. 37

38. 38
Plaquerupture
Thrombus
Distal Embolisation Serotoninrelease
VasoconstrictionMechanical Occlusion
Mechanically Vasoconstriction

39. Các xét nghiệm cận lâm sàng
1) Các tét thƣờng quy
- Đƣờng huyết tƣơng (nên làm lúc đói)
- Cholesterol, HDL-C, TG huyết tƣơng lúc
đói.
- Acide uric huyết tƣơng.
- Creatinin huyết tƣơng.
- K+ huyết tƣơng.
- Hb và Hct .
- Phân tích nƣớc tiểu.
- Điện tim.

40. 2) Các XN khuyến cáo
- Siêu âm tim
- Siêu âm ĐM cảnh (và ĐM đùi)
- CRP
- Albumin niệu vi thể ( chủ yếu trong ĐTĐ)
- Định lượng protein niệu (nếu tét dipstick dương tính)
- Soi đáy mắt (trong THA nặng)
3) Các XN mở rộng (trong lĩnh vực chuyên khoa)
- THA có biến chứng: tét chức năng não, tim và thận
- Chẩn đoán THA thứ phát: định lượng renin, aldosterone,
corticosteroid, catecholamin, chụp ĐM, siêu âm thận.
Các xét nghiệm cận lâm sàng (tt)

41. Nguyên nhân thứ phát (xác định được) gây THA
• Hội chứng Cushing
• Hẹp động mạch thận
• Tăng aldosterone tiên phát
• Pheochromocytoma
• Bệnh thận mạn tính
• Hẹp động mạch chủ
• Bệnh tuyến giáp và cận giáp
• Ngưng thở lúc ngủ do tắc nghẽn

42. 42
Diều trị THA

43. Thay ñoåi loái soáng
 Treân taát caû beänh nhaân, keå caû b/n huyeát aùp
bình thöôøng cao vaø coù keøm YTNC
 Ngöng thuoác laù; giaûm caân; giaûm röôïu; vaän
ñoäng theå löïc; giaûm muoái; aên nhieàu rau vaø
traùi caây; giaûm môõ baûo hoøa vaø toång löôïng môõ
 Caàn theo doõi saùt, coù trôï giuùp, nhaéc nhôû ñònh
kyø

44. 4
4
BỎ THUỐC LÁ

45. 4
5
CÂN NẶNG

46. 4
6
UỐNG RƯỢU

47. 4
7
TĂNG VẬN ĐỘNG

48. 4
8
CHẾ ĐỘ ĂN

49. 1- Giảm muối Na <6g/ngày
2- Tăng muối Kali >4g/ngày
3- Tăng phosphate 1,7g/ngày
4- Nhiều rau, củ, trái cây, tăng chất xơ
5- Giảm Calci
6- Giảm thịt đỏ, tăng Cá, Tăng protein thực vật
7- Giảm béo, không transfat
CHỂ ĐỘ ĂN DASH
Diet Approach to Stop Hypertension
Sack FM et al, N Engl. J Med, 2001, 344 (1),3-10
KHÔNG DÙNG cho CKD 4-5 ( GFR < 30ml/ph/1,7

50. Thuốc điều trị THA

51. 51
Cô cheá töï ñieàu hoaø
HUYEÁT AÙP = CUNG LÖÔÏNG TIM X SÖÙC CAÛN NGOAÏI BIEÂN
Taêng huyeát aùp = Taêng cung löôïng tim vaø/hoaëc Taêng söùc caûn ngoaïi bieân
CHEÏN KEÂNH
Ca++
LÔÏI
TIEÅU
CHEÏN BEÂTA
ÖÙC CHEÁ HEÄ
RENIN ANGIOTENSIN
CO THAÉT THAY ÑOÅI CAÁU
CHÖÙC NAÊNG TRUÙC (PHÌ ÑAÏI)
TIEÀN TAÛI CO BOÙP
CÔ TIM
KHOÁI LÖÔÏNG TAÙI PHAÂN PHOÁI
DÒCH KHOÁI LÖÔÏNG
DÒCH
TAÊNG HOAÏT TÍNH
TK GIAO CAÛM
HOAÏT TÍNH HEÄ RENIN
ANGIOTENSIN

52. 52
Sự phát triển của các thuốc điều trị THA
Direct
vasodilators
-blockers
Peripheral
sympatholytics
Ganglion
blockers
Veratrum
alkaloids
Central 2
agonists
Calcium
antagonists-
non DHPs
-blockers
Thiazides
diuretics
Calcium
antagonists-
DHPs
ARBs
1940’s 1950 1957 1960’s 1970’s 1980’s 1990’s 2002
ACE
inhibitors
Effectiveness
Tolerability
Direct
renin
inhibitor

53. 53
Nhöõng vaán ñeà quan troïng cuûa ñieàu
trò haï aùp theo quan ñieåm môùi
Hieäu quaû
Haï aùp
Tính dung
naïp/
Tuaân thuû
ñieàu trò
Baûo veä
Cô quan
ñích
Phoøng ngöøa
Beänh taät vaø
Töû vong
Khoâng xaûy ra bieán coá vaø duy
trì Chaát löôïng cuoäc soáng

54. 54
Chiến lƣợc điều trị cộng đồng
Hội tim mạch
quốc gia, Hội
đái tháo
đƣờng, Hội
tăng huyết áp
Các cơ sở y tế
(BV, trung tâm y
tế, hội chữ thập
đỏ…)
Các Đại học y khoa
Các tổ chức
chính quyền
(ủy ban,
truyền
hình…)
Các đoàn thể
xã hội (thanh
niên, tôn
giáo…)
Hệ thống bảo hiểm xã hội + Các hãng dƣợc phẩm