Darkhan city forum MN.pdf

1. 02
Äàðõàí ôîðóì íü Òîãòâîðòîé Õºãæëèéí Çîðèëãûã (ÒÕÇ) Äàðõàí-Óóë
àéìàãò õýðýãæ¿¿ëýõ õóðäàñãóóð áîëíî.
Òîãòâîðòîé Õºãæëèéí Çîðèëãî ãýäýã íü Äýëõèé óëñóóä ñàéí äóðààð
õýðýãæ¿¿ëýõ ͯÁ-ààñ áàòàëñàí 17 Çîðèëãî á¿õèé Òîãòâîðòîé Õºãæëèéí
Åðºíõèé òºëºâëºãºº þì. Ýíýõ¿¿ òºëºâëºãººã Ìîíãîë óëñàä õýðýãæ¿¿ëæ
áóé ÿâöûí òàëààðõè “Ñàéí Äóðûí ¯íäýñíèé Òîéì ìýäýý”-ã Ìîíãîë Óëñûí
Çàñãèéí ãàçàð 2019 îíä ͯÁ-ä èëòãýñýí áàéäàã.
ÒÕÇîðèëãî ÿìàð ò¿âøèíä õ¿ðýýä áàéãààã èëýðõèéëýõ ãîë õýìæ¿¿ð íü
“Ñàéí äóðûí ¯íäýñíèé òîéì ìýäýý” þì.
2016 îíîîñ õîéø ͯÁ-ûí Ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí çºâëºëººñ æèë á¿ð
çîõèîí áàéãóóëäàã “Òîãòâîðòîé õºãæëèéí òàëààðõè Óëñ òºðèéí äýýä
ò¿âøíèé ÷óóëãà óóëçàëò/ôîðóì” äýýð ͯÁ-èéí ãèø¿¿í óëñ îðíóóä
ÒÕÇîðèëãûí àõèö/äýâøëèéí òóõàé ¯íäýñíèé òîéì ìýäýýãýý òàíèëöóóëæ
èðæýý. 2019 îíä “Ñàéí äóðûí ¯íäýñíèé òîéì ìýäýý”- ã èëòãýñýí 47 óëñûí
íýã íü Ìîíãîë Óëñ áîëîâ.
Òîãòâîðòîé õºãæëèéí 17 Çîðèëãî, 169 Çîðèëò íü 2030 îí ãýõýä ÿäóóðàë,
ºëñãºëºíã àðèëãàõ, ýõ äýëõèéãýý õàìãààëàõ, øóäàðãà ¸ñûã äýìæèõ,
ÿëãààòàé áîëîí òýãø áóñ áàéäëûã àðèëãàõ, õºãæèë öýöýãëýëòèéã àâ÷ðàõ
õ¿ñýë ýðìýëçëýëèéã èëýðõèéëäýã.
Äýëõèéí õýìæýýíèé ýäãýýð 17 çîðèëãîòîé óÿëäóóëàí äàðààãèéí 15 æèëä
õýðýãæ¿¿ëýõ óëñ îðíû õºãæëèéí òýðã¿¿ëýõ ÷èãëýë¿¿äèéí òóõàé ñòðàòåãèéí
áîäëîãûí áàðèìò áè÷èã áîëîõ “Ìîíãîë Óëñûí òîãòâîðòîé õºãæëèéí ¿çýë
áàðèìòëàë-2030” (ÌÓÒÕ¯Á-2030)-èéã áîëîâñðóóëàí 2016 îíä ÓÈÕ
ÄÀÐÕÀÍ ÔÎÐÓÌ

2. áàòàëñíààð Ìîíãîë Óëñ íü ÒÕ Çîðèëãûã ýðò õýðýãæ¿¿ëýã÷ îðíóóäûí íýã
áîëñîí þì.
Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçàð íü ÌÓÒÕ¯Á-2030-èéã 2016 îíû 02 äóãààð
ñàðä áàòàëñíààñàà õîéø ͯÁ-ûí ÒÕ Çîðèëãûã ¿íäýñíèé õºãæëèéí
òºëºâëºëòºä òóñãàí õýðýãæ¿¿ëýõýýð õè÷ýýí àæèëëàæ áàéíà.
ÌÓÒÕ¯Á-2030 -ä ýäèéí çàñãèéí õºãæèë, íèéãìèéí õºãæèë, áàéãàëü îð÷íû
òîãòâîðòîé áàéäàë áîëîí ñàéí çàñàãëàëûí õ¿ðýýíä Òîãòâîðòîé Õºãæëèéí
Çîðèëòóóäûã òîäîðõîéëñîí. Ýíýõ¿¿ áîäëîãûí áàðèìò áè÷èã íü ͯÁ-ûí
Òîãòâîðòîé Õºãæëèéí Çîðèëãî-2030-òàé åðºíõèé人 àãóóëãûí õóâüä
äàâõöàæ áàéãàà áà ÒÕ Çîðèëãî-14 (Äàëàé òýíãèñèéí íººöèéã õàìãààëàõ)
çààëò íü Ìîíãîë Óëñàä øóóä õàìààðàõã¿é õýìýýí òóõàéí ¿çýë
áàðèìòëàëä õàìðóóëààã¿é àæýý.
Ìîíãîë Óëñûí ¯íäýñíèé õºãæëèéí ãàçàð ÌÓÒÕ¯Á-2030-í õýðýãæèëòýä
õÿíàëò òàâüæ, Ìîíãîë Óëñûí òºðèéí áîäëîãîòîé óÿëäóóëàõ, ò¿¿íèéã
õýðýãæ¿¿ëýõ ñóóðü ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã òîãòîîæ, çîðèëòóóäûã òîäîðõîéëîõ
òóõàé Åðºíõèé ñàéä áîëîí ÓÈÕ-ä òàéëàãíàäàã õÿíàëòûí áàéãóóëëàãà þì.
2020 îíä ÓÈÕ-ààñ áàòàëñàí “Ìîíãîë Óëñûí Àëñûí õàðàà-2050” óðò
õóãàöààíû õºãæëèéí áîäëîãûí áàðèìò áè÷èãò öààøèä ÌÓÒÕ¯Á-2030
õýðõýí õýðýãæ¿¿ëýõ òóõàé òóñãàñàí. “Àëñûí õàðàà-2050” õºòºëáºðèéã 5
æèë òóòàìä òîäîòãîæ áàéõ þì.
Ñàëáàð ÿàìä áîëîí îðîí íóòãèéí óäèðäëàãóóä ÒÕÇîðèëãûí õýðýãæèëòèéí
ìýäýýëëèéã ¯íäýñíèé ñòàòèñòèêèéí õîðîîãîîð (¯ÑÕ) äàìæóóëàí èðãýäýä
õ¿ðãýõ ¸ñòîé áîëîâ÷ õÿçãààðëàãäìàë ìýäýýëëèéí íººöººñ õàìààðàí
õàíãàëòòàé õýðýãæýýã¿é.
Òåõíèêèéí òóñëàëöààíû õºòºëáºðèéí äàãóó ñóäàëæ ¿çýõýä Ìîíãîë óëñàä
õýðýãëýæ áîëîõ íèéò 233 òºðëèéí øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëòýýñ 126-ã íü ãàðãàõ
áîëîìæã¿é áàéíà.
03

3. Ìîíãîë Óëñûí õóâüä óëñ îðíûã á¿õýëä íü õàìàðñàí ÒÕ Çîðèëãûí øàëãóóð
¿ç¿¿ëýëòèéã ãàðãàõàä ÷àäàìæèéí çºð¿¿òýé áàéäàë ¿¿ññýí áàéíà õýìýýí
ä¿ãíýãäýýä áàéíà. ¯¿íä:
Ìýäýýëýë öóãëóóëàõ õàìãèéí ñàéí àðãà áàðèëûã ñîíãîõ áîëîí
àðãà ç¿éã øèéäýõ àëõàì õèéãäýýã¿é áàéíà.
Ìýäýýëýë öóãëóóëàõ, áîäëîãûí çîõèöóóëàëò áîëîí òàéëàãíàõ
òîãòîëöîî òîäîðõîé áóñ.
Øèíýëýã àðãààð ìýäýýëýë öóãëóóëàõ àðãûã õýðýãëýõ, õýðõýí
õýðýãæ¿¿ëýõ àðãà÷ëàëûã ñóäëàõ.
Ìîíãîë Óëñûí ÒÕ Çîðèëãûí õýðýãæèëòèéã õóðäàñãàõûí òóëä ÒÕ Çîðèëãûã
òºëºâëºõ, íýãòãýõ, õýðýãæ¿¿ëýõ, òàéëàãíàõàä Çàñãèéí ãàçðûí áîëîí Îðîí
íóòãèéí ÇÄÒÃ-ûí ÷àäàâõûí çºð¿¿ã àðèëãàõ íü òóëãàìäñàí çîðèëò þì. 2030
îí õ¿ðòýë ÒÕÇ-óóäûã õýðýãæ¿¿ëýõýä îðîí íóòãèéí ýðõ áàðèã÷äûí ¿¿ðýã
îðîëöîî ÷óõàë áºãººä 17 çîðèëãî, 169 çîðèëòûã õýðýãæ¿¿ëýõýä òýäíèé
îðîëöîî çàéëøã¿é áºãººä äýýðõ çîðèëòóóäûí 60 ãàðóé õóâü íü îðîí
íóòãèéí Çàñàã äàðãà íàð áîëîí óäèðäëàãóóäûí õýðýãæ¿¿ëýõ ¿¿ðýã
õàðèóöëàãàòàé õîëáîîòîé. Òèéìýýñ ÒÕÇîðèëãûã õýðýãæ¿¿ëýõýä îðîí
íóòãèéí óäèðäëàãûí îðîëöîî áîëîí ìàíëàéëàë ÷óõàë à÷ õîëáîãäîëòîé
þì.
ÍÀÉÐÀÌÄÀË òºñëèéí ¿éë àæèëëàãààíû õ¿ðýýíä çîõèîí áàéãóóëàãäàæ
áóé Äàðõàí ôîðóì íü àëèâàà íàìûí õàðüÿàëàëã¿é, øèíèéã ñàíàà÷ëàã÷,
çàñàãëàëûí íýýëòòýé ò¿íøëýë çàð÷ìûí õ¿ðýýíä èðãýä áîëîí òºðèéí
àëáàí õààã÷äûã èë¿¿ õàðèóöëàãàòàé, íàéäâàðòàé, õ¿ðòýýìæòýé, øóóðõàé,
èë òîä áîëîí øóäàðãà õàìòûí àæèëëàãààíä ÷èãë¿¿ëýí àæèëëàõ áîëíî.
04
1.
2.
3.

4. 02
04
03
05
×àäàìæèéí çºð¿¿òýé áàéäëûã àðèëãàõ áîëîí ÒÕ Çîðèëãûí ãîë ¿çýë
ñàíààã ò¿ãýýõ çàìààð Äàðõàí ôîðóì íü õýðõýí ÒÕ Çîðèëãûã
õýðýãæ¿¿ëýõ õóðäàñãóóð áîëîõ òóõàé:
Äàðõàí-Óóë àéìãèéí çàõèðãàà áîëîí òºðèéí áàéãóóëëàãóóäàä
ÒÕÇ-ûã õýðýãæ¿¿ëýõ à÷ õîëáîãäëûí òóõàé èë¿¿ îéëãîëòòîé
áîëãîõ
ÒÕÇ-óóäûã õýðýãæ¿¿ëýõ îð÷íûã á¿ðä¿¿ëýõèéí òóëä îëîí
ò¿âøèíä õýëýëöýõ îëîí òàëò õàìòûí àæèëëàãààíû ôîðóì
çîõèîí áàéãóóëàõ.
ÌÓÒÕ¯Á-2030 áîëîí ÒÕÇ-2030 õ¿ðýýíä ÒÕÇ-ûã íóòàãøóóëàõàä
òºëºâëºõ, õýðýãæ¿¿ëýõ ìºí òàéëàãíàõ ÷èãëýëýýð Äàðõàí-Óóë
àéìãèéí òºðèéí àëáàí õààã÷äûí ÷àäàâõûã íýìýãä¿¿ëýõ.
Äàðõàí õîòûí ôîðóìààð äàìæóóëàí ÒÕÇ-ûã õýðýãæ¿¿ëýõ
ò¿íøëýëèéã áèé áîëãîõ, òýäãýýðèéã òàòàí îðîëöóóëàõ
Äàðõàí-Óóë àéìãèéí óäèðäëàãûí áàãèéã ÷àäàâõæóóëàõ.
Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçàð, Îëîí Óëñûí ò¿íø¿¿ä (ÿëàíãóÿà
Åâðîïûí õîëáîî áîëîí ͯÁ)-èéí õ¿ëýýí çºâøººðñºí ÒÕÇ-ûí
16 äàõü çîðèëãûí õýðýãæèëòýä àíõààðàí àæèëëàõ Îðîí
íóòãèéí àæëûí õýñýã áàéãóóëàõ.
01
05

5. 06
ÍÀÉÐÀÌÄÀË òºñëèéã õýðýãæ¿¿ëýã÷ òàëóóäàä Òîãòâîðòîé
õîòóóäûã õºãæ¿¿ëýõýä îðîí íóòãèéí óäèðäëàãóóäûí ò¿íøëýë
¿¿ñãýõ çîðèëãûã áèåë¿¿ëýõýä íü õàìòðàí àæèëëàõ
áîëîìæèéã îëãîõ; Äàðõàí-Óóë àéìãèéí ÇÄÒÃ-ûí áîäëîãî
áîëîâñðóóëàã÷èéí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõ ÷àäàâõûã äýìæèõ, èðãýäýä
òºðèéí ¿éë÷èëãýýã (öàõèì çàñàãëàëûã îðîëöóóëàí) õ¿ðòýýìæòýé
áîëãîõ, Äàðõàí-Óóë àéìàãò á¿ñ÷èëñýí õºãæëèéí àðãà÷ëàëûã
ñóðòàë÷ëàõ.
Òýãø áóñ áàéäàë, ãàäóóðõàëò, òóñãààðëàëòûã ¿¿ñãýæ áóé õ¿÷èí
ç¿éë áà ¿ð íºëººíººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõýýñ ãàäíà
ýìýãòýé÷¿¿ä, õ¿¿õýä, çàëóó÷óóä, õºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýä,
ò¿ð îðøèí ñóóã÷èä, îðîí ãýðã¿é èðãýä çýðýã íèéãìèéí çîðèëòîò
á¿ëãèéí õýðýãöýýã øèéäâýðëýõ çàìààð õîòûí íèéãìèéí
õ¿ðòýýìæèéã õàíãàõ. Ò¿¿í÷ëýí, ôîðóì íü õ¿éñèéí òýãø ýðõ,
íàéäâàðòàé áàéäàë, õóóëèéí õ¿ðòýýìæ, ìýäýýëëèéí èë òîä
áàéäàë çýðýã òýãø õ¿ðòýýìæòýé õàìòûí àæèëëàãààã õºãæ¿¿ëýõ.
ÒÕÇ-2030, ÌÓÒÕ¯Á-2030 áà èðãýäèéí îðîëöîîò çàñàãëàëûã
õýðýãæ¿¿ëýõ Äàðõàí-Óóë àéìãèéí ñòðàòåãè òºëºâëºãººã Äàðõàí
ôîðóì õýðõýí ãàðãàõ âý?
ÌÓÒÕ¯Á-2030 áîëîí ÒÕÇîðèëãî 2030-ûã õýðýãæ¿¿ëýõýýð Ìîíãîë Óëñûí
Çàñãèéí ãàçðûí ºãñºí àìëàëòàä ¿íäýñëýí 2030 îí õ¿ðòýë îðîí íóòãèéí
îíöëîãò òîõèðñîí ÒÕÇîðèëãûã õýðýãæ¿¿ëýõ ñòðàòåãè òºëºâëºãººã
ãàðãàõûí òºëºº Äàðõàí Ôîðóì õè÷ýýí àæèëëàíà.
ÄÀÐÕÀÍ ÔÎÐÓÌ ÍÜ:

6. 07
ÍÀÉÐÀÌÄÀË òºñëèéí õýðýãæèëòýýð äàìæóóëàí ÕÀÀÈÑ-ûí Äàðõàí
ñàëáàð, áîëîí Àðä÷èëàë áà Çàñàãëàëûí ÷èãëýëýýð ¿éë àæèëëàãàà
ýðõýëäýã Åâðîïûí áàéãóóëëàãóóä, Îëîí Óëñûí áàéãóóëëàãóóä, çºâëºõ
êîìïàíèóäòàé õàìòðàí Äàðõàí-Óóë àéìãèéã ñàéí çàñàãëàëûí òºâ áîëãîõ,
ò¿¿íèé ÷àäàâõûã áýõæ¿¿ëýõýä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýí àæèëëàíà.
Äàðõàí õîò íü ÒÕÇîðèëãîä õ¿ðñýí “¿ëãýð æèøýý õîò” õýðõýí áîëîõ
âý?
Äýëõèéí õ¿í àìûí 55% íü îäîîãîîð õîò ñóóðèí ãàçàðò àìüäàðäàã. 2050 îí
ãýõýä ýíý õýìæýý 70%-ä õ¿ð÷ ºñíº ãýñýí òààìàãëàë áàéãàà áºãººä
èíãýñíýýð õîòæèëò íü 21 ä¿ãýýð çóóíû õàìãèéí ÷óõàë ÷èã õàíäëàãà áîëæ
áàéíà.
ÄÀÐÕÀÍ ÔÎÐÓÌ ÍÜ:
Èðãýíèé íèéãìèéí áàéãóóëëàãà áîëîí áóñàä îðîí íóòãèéí
áàéãóóëëàãóóäàä: Äàðõàí-Óóë àéìãèéí çàñàã çàõèðãààòàé
õàìòðàí àæèëëàæ, Äàðõàí õîò áîëîí ñóìóóäûí õýìæýýíä õ¿íèé
ýðõèéã õàíãàõ, õóóëèéí õýðýãæèëò, õàðèóöëàãà, àðä÷èëàë, ýâ
íýãäýë òîãòâîðòîé áàéäëûã õýðýãæ¿¿ëýõ áîëîìæ ¿¿ñãýõ.
Õºãæ뺺ñ õýí ÷ ¿ëäýæ, õîöðîõã¿é õºòºëáºðèéã õýðýãæ¿¿ëýõèéí
òóëä õ¿ðòýýìæòýé òºðèéí ¿éë÷èëãýý, ñàéí çàñàãëàë,
õ¿ì¿¿íëýãèéí òóñëàìæèéí õýðýãöýý, òýãø áóñ áàéäëûã áàãàñãàõ,
ýðõýý ìýääýã áàéõ çýðýã èðãýäèéí ýðýëò õýðýãöýýã õàíãàõ
÷èãëýëýýð Äàðõàí-Óóë àéìãèéí Ñòðàòåãèéí ñóäàëãààíû òºâèéí
¿¿ðãèéã ã¿éöýòãýíý.

7. 08
Õîòóóä íü ÒÕÇ-ûã íóòàãøóóëàõ ¿éë àæèëëàãààíû õóðäàñãóóð õýìýýí
Òîãòâîðòîé õºãæëèéí õºòºëáºð-2030 áîëîí Õîòæèëòûí øèíý õºòºëáºðò
(New Urban Agenda) òóñãàñàí áàéäàã.
Äàðõàí õîòûí ôîðóì íü áîäëîãî, õóóëü òîãòîîìæ, ñàéí çàñàãëàë,
òºëºâëºëò, õîòûí ýäèéí çàñãèéã õºãæ¿¿ëýõ, äýä á¿òöèéí òîãòâîðòîé
õºãæëèéí àñóóäëààð áîëîí Åâðîï, Àçèéí Îëîí Óëñûí øèíæýý÷èäòýé
õàìòàðñàí õýëýëö¿¿ëýã çîõèîí áàéãóóëíà.
Îðîí íóòãèéí ò¿âøèíä ¿ð ä¿íòýé, èðãýí òºâòýé òºðèéí áîäëîãî áà òºñºë
õýðýãæ¿¿ëýõýä ÷èãëýñýí ñàéí çàñàãëàëûã òºëºâø¿¿ëýí ÷àäàâõæóóëæ,
áýõæ¿¿ëíý;
Òîãòâîðòîé õîòóóäûí õºãæëèéí ãîë öºì áîëîõ òýãø ýðõèéã õàíãàæ, ¿ë
ÿëãàâàðëàí Õýíèéã ÷ ¿ëäýýæ õîöðîîõã¿éãýýð ÒÕÇ-ä íèéöñýí òîãòâîðòîé
õîòæèëò, îðîí íóòãèéí ýäèéí çàñãèéí õºãæëèéã õóðäàñãàíà.
ÅЪÍÕÈÉ ÇÎÐÈËÒ:

8. ÒÎÄÎÐÕÎÉ ÇÎÐÈËÒÓÓÄ:
09
Ǻâëºõ ¿éë÷èëãýý, ÷àäàâõèæóóëàõ õºòºëáºðººð äàìæóóëàí
ÒÕ-ûí 17 çîðèëãûã íóòàãøóóëàí Äàðõàí-Óóë àéìãèéí ÇÄÒÃ-ààñ
èðãýäýä ¿éë÷ëýõ òºðèéí ¿¿ðãýý õýðýãæ¿¿ëýõ óð ÷àäâàð,
÷àäàìæèéã íýìýãä¿¿ëýõ, ºðãºæ¿¿ëýõ.
ÇÄÒÃ-ûí òºðèéí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõ, ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ áîëîìæèéã
õýìæèõ, ¿íýëýõ ìºí ¿éë àæèëëàãààíû àëäàà, ¿ð ä¿íã¿é áàéäàëä
ä¿í øèíæèëãýý õèéõ çîðèëãîîð ñóäàëãààíû àæëûã ýõë¿¿ëæ,
òîãòìîëæóóëàõ áà Åâðîïûí õîòóóäûí Áîäëîãûí áîëîí Òºñëèéí
õàìòûí àæèëëàãààíû òýðã¿¿í òóðøëàãóóäûã îëæ ìýäýõ/
íóòàãøóóëàõ.
ÈÒÕ-ûí òºëººëºã÷èä, ÇÄÒÃ, èðãýä, õýâëýë ìýäýýëýë, ýðäýì
øèíæèëãýýíèé áàéãóóëëàãà çýðýã õîòûí çàñàãëàë äàõü îðîëöîã÷
òàëóóäûã ìýäýýëýëýýð õàíãàõ, ìýäëýãòýé áîëãîõ çîðèëãîòîé
ìýäýýëëèéí ñèñòåìèéã áèé áîëãîõ; Õîòûí çàñàãëàë äàõü
ìåíåæìåíòèéã ñàéæðóóëàõ, ÷àäàâõèéã áýõæ¿¿ëýõýä ó÷èð÷ áóé ¿ð
àøèãã¿é áàéäëûã îëæ òîãòîîõ, àñóóäëûã øèéäâýðëýõèéí òóëä
îðîëöîã÷ òàëóóä õîòûí óäèðäëàãàòàé õàìòðàí àæèëëàíà.
Äàðõàí-Óóë àéìãèéí ÇÄÒÃ-ààñ ÒÕÇîðèëãî áà øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëòèéã
Àéìãèéí áîäëîãî òºëºâëºëòºä òóñãàõ çàìààð ¯íäñýí õóóëü, áóñàä
õóóëèéí áîëîí èíñòèòóöûí á¿ðýí ýðõèéí õ¿ðýýíä ÿäóóðàëòàé òýìöýõ ÷èã
¿¿ðãýý õýðýãæ¿¿ëýõ ÷àäàìæèéã íü áýõæ¿¿ëæ, òºãºëäºðæ¿¿ëíý.

9. Èðãýäèéí ãîìäëûã õ¿ëýýí àâàõ ìåõàíèçìûã òàñðàëòã¿é
øèíý÷ëýæ, èë òîä áîëãîõûí òóëä õàðèóöëàãàòàé çàñàãëàëòàé
áàéõàä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ (Íèéòèéí ñîíñãîëûí òóõàé Ìîíãîë
óëñûí õóóëü, Òºðèéí àëáàíû òóõàé õóóëü-ûã áîëîí áóñàä
õîëáîãäîõ õóóëü æóðìûã ñóðòàë÷ëàõ, íýìýëò îðóóëàõ ñàíàë
ãàðãàõ ãýõ ìýò).
Äàðõàí-Óóë àéìãèéí äóíä õóãàöààíû õºãæëèéí ñòðàòåãèä
òóñãàãäñàí õºãæëèéí ñòðàòåãè, äýä õºòºëáºð, òºñë¿¿ä èðãýäýä
õýðõýí õ¿ðñýí òóõàé æèë á¿ðèéí òàéëàíã õýðõýí ãàðãàäàã òàëààð
Äàðõàí ôîðóìààð äàìæóóëàí áóñàä àéìãóóäûí ÇÄÒÃ-ò áàãö
çºâëºìæ ãàðãàõ
Ñîíãîãäñîí òºëººëºã÷, óäèðäàõ àëáàí òóøààëòíóóäûí
÷àäàâõèéã áýõæ¿¿ëýõ, çàñàãëàëûí àñóóäëûã øèéäâýðëýõýä
äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ çîðèëãîîð Áàã á¿ðýýñ ñîíãîãäñîí òºëººëºã÷èéí
ã¿éöýòãýëèéã õÿíàõûí òóëä ñòàíäàðò÷èëñàí ìàòðèö áóþó
çàñàãëàëûí øàëãóóð ¿ç¿¿ëýëòèéã áèé áîëãîõ “Èðãýäýý ñîíñîõ
õóóäàñ”-ûã íýâòð¿¿ëæ, àëáàæóóëàõ
Àðä÷èëñàí çàñàãëàë, õàðèóöëàãûí àñóóäàëä àíõààðëàà
õàíäóóëæ, àéìãèéí çàõèðãààíààñ õîòûí çàõèðãààíä îëãîñîí ýðõ
ìýäëèéí öàð õ¿ðýýã õýìæèã÷ Õîòûí çàñàãëàëûí èíäåêñèéã
òàíèëöóóëàõ.
10

10. 11
ÄÀÐÕÀÍ ÔÎÐÓÌÛÍ Õ¯ÐÝÝÍÄ ÒÕÇ-Ûà ÄÀÐÕÀÍ-ÓÓË ÀÉÌÀÃÒ
ÕÝÐÝÃƯ¯ËÝÕ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀ ÁÀ ÃÀÐÀÕ ¯Ð įÍ:
Àæëûí áàãö
Äàðõàí
ôîðóì
Ãàðàõ ¿ð ä¿í Õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãàà
¯ð ä¿í 1:
ÒÕÇ-ûã îðîí íóòàãò
õýðýãæ¿¿ëýõ
¯éë àæèëëàãàà 1.1:
Äàðõàí-Óóë àéìãèéí ÇÄÒÃ
ñóìäûí ÇÄÒÃ, îðîí íóòãèéí
èðãýäèéí ìýäëýãèéã
äýýøë¿¿ëýõ, ÷àäàâõûã
áýõæ¿¿ëýõèéí çýðýãöýý
ÒÕÇ-ûã áîäëîãî
áîëîâñðóóëàõäàà òóñãàõ
çàìààð áàéãóóëëàãûí á¿òýö,
¿éë àæèëëàãààíû
õàðèóöëàãà, èë òîä áàéäëûí
æóðìûã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ
àæëûã ñàíàà÷ëàõ
¯éë àæèëëàãàà 1.2:
ÄÔ áîëîí Íóòãèéí
óäèðäëàãûí ¿íäýñíèé
õîëáîîãîîð äàìæóóëàí
òºðèéí çàõèðãààíû òºâ

11. 12
ÄÀÐÕÀÍ ÔÎÐÓÌÛÍ Õ¯ÐÝÝÍÄ ÒÕÇ-Ûà ÄÀÐÕÀÍ-ÓÓË ÀÉÌÀÃÒ
ÕÝÐÝÃƯ¯ËÝÕ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀ ÁÀ ÃÀÐÀÕ ¯Ð įÍ:
Äàðõàí
ôîðóì
¯ð ä¿í 1:
ÒÕÇ-ûã îðîí íóòàãò
õýðýãæ¿¿ëýõ
áàéãóóëëàãà, èðãýä áîëîí
áóñàä õîëáîãäîõ òàëóóäòàé
ÿðèà õýëöýë, çîõèöóóëàëò,
ñîëèëöîîã áèé áîëãîõîä
Äàðõàí-Óóë àéìãèéí ÇÄÒÃ
áîëîí ñóìäûã òàòàí
îðîëöóóëàõ ìåõàíèçìûã áèé
áîëãîæ, àæèëëóóëàõ.
ÄÔ íü ÒÕÇ-ûí ¿çýë
áàðèìòëàë,
ìýäëýãèéã õýðýãæ¿¿ëýõ,
ò¿ãýýí äýëãýð¿¿ëýõ, îðîí
íóòãèéí øèëäýã òóðøëàãûã
òîäîðõîéëîõ, àéìãèéí
õýìæýýíä ñóðòàë÷ëàõ
¿¿ðýãòýé.
Àæëûí áàãö Ãàðàõ ¿ð ä¿í Õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãàà

12. ¯éë àæèëëàãàà 1.3:
Äóíä õóãàöààíû õºãæëèéí
òºëºâëºãºº, äýä õºòºëáºð,
òºñë¿¿äýä ÒÕÇ-óóäûã
íýãòãýõ.
13
Äàðõàí
ôîðóì
¯ð ä¿í 1:
ÒÕÇ-ûã îðîí íóòàãò
õýðýãæ¿¿ëýõ
Àæëûí áàãö Ãàðàõ ¿ð ä¿í Õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãàà

13. 14
Äàðõàí
ôîðóì
¯ð ä¿í 2:
Äàðõàí-Óóë àéìãèéí
ÇÄÒÃ îðîí íóòãèéí
ò¿âøèíä íºëººëºõ
¿íäýñíèé / äýä
ñàëáàðûí áîäëîãûã
õýðýãæ¿¿ëýõ,
ò¿¿í÷ëýí ÒÕÇ-ûí
õàìòûí
ïëàòôîðìîîð
äàìæóóëàí ¿éë÷èëãýý
¿ç¿¿ëýõýä ã¿éöýòãýõ
¿¿ðãèéã ºðãºæ¿¿ëýõ,
õàðóóëàõ, õ¿ðãýõ.
¯éë àæèëëàãàà 2.1:
ÒÕÇ-óóäûí õÿíàëòûí ñàìáàð
áîëîí àéìãèéí ò¿âøèíä
õàìòðàí àøèãëàõ áîëîìæòîé
ïëàòôîðìûã áèé áîëãîõ.
Àæëûí áàãö Ãàðàõ ¿ð ä¿í Õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãàà

14. Äàðõàí
ôîðóì
¯ð ä¿í 3:
Àéìãèéí òºðèéí
àëáàí õààã÷èä áîëîí
ñîíãîãäñîí òºëººëºã÷
äèéã Îëîí óëñûí
ò¿âøèíä õàìòûí
àæèëëàãàà
ÿâóóëàõ ìýäëýã, óð
÷àäâàðòàé áîëãîõîä
÷èãëýõ
¯ð ä¿í 4:
ÒÕÇ òºâòýé àæëûí
õýñýã èðãýäýä ¿ç¿¿ëýõ
¿éë÷èëãýýã
ñàéæðóóëàõ
õýðýãöýýíèé òàëààð
ÄÅÔ-èéí äýä
õîðîîíä òàéëàãíàæ
áàéíà.
¯éë àæèëëàãàà 3.1:
ÒÕÇ-ûí õ¿ðýýíä õýðõýí
õàìòðàí àæèëëàõ òóõàé
ñóðãàëòûí õºòºëáºð
áýëòãýõ.
¯éë àæèëëàãàà 3.2:
ÒÕÇ-ûí õ¿ðýýíä õýðõýí
õàìòðàí àæèëëàõ òóõàé
ñóðãàëò õèéõ.
¯éë àæèëëàãàà 4.1:
ÄÔ-ûí õýìæýýíä ÒÕÇ-ûã
õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûí õýñýã
áàéãóóëàõ
Àæëûí áàãö Ãàðàõ ¿ð ä¿í Õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãàà
15

15. ÄÀÐÕÀÍ ÔÎÐÓÌÛÍ Á¯ÒÝÖ
ÄÀÐÕÀÍ ÔÎÐÓÌ ÁÀÉÃÓÓËÀÕ:
Äàðõàí Ôîðóìûí
óäèðäàã÷
Ýýëòýé õîò
èðãýäèéí îðîëöîîã
äýìæèõ
Ýíõ òàéâàí øóäðàãà
¸ñûã öîãöëîîõ
Õºãæëèéí òºëººõ
ò¿íøëýëèéã
áýõæ¿¿ëýõ
ßäóóðëûã óñòãàõ
ªëñãºëºíã çîãñîîõ
Ýð¿¿ë ìýíäèéã
äýìæèõ
×àíàðòàé
áîëîâñðîëûã
äýìæèõ
Æåíäðèéí ýðõ, òýãø
áàéäëûã õàíãàõ
Òýãø áóñ áàéäëûã
áóóðóóëàõ
Ýäèéí çàñãèéí
ºñºëò, áàòàëãààò
àæëûí áàéðûã áèé
áîëãîõ
Èííîâàö áîëîí äýä
á¿òöèéã áèé áîëãîõ
Áàòàëãààò óíäíû óñ,
àðèóí öýâðèéí
áàéãóóëàìæààð
õàíãàõ.
Ñýðãýýãäýõ ýð÷èì
õ¿÷èéã íýìýãä¿¿ëýõ
Õàðèóöëàãàòàé
õýðýãëýý
Óóð àìüñãàëûí
ººð÷ëºëòèéí ¿ð
íºëººã áàãàñãàõ
Õóóðàé ãàçðûí ýêî
ñèñòåìèéã
õàìãààëàõ
Çàñàãëàëûí
ñàëáàð
Íèéãìèéí
ñàëáàð
Ýäèéí çàñãèéí
ñàëáàð
Áàéãàëü îð÷èíû
ñàëáàð
15 16

16. ÄÔ-ÍÀÉÐÀÌÄÀË ÒªÑËÈÉÍ Õ¯ÐÝÝÍÄ ÕÝÐÝÃƯ¯ËÝÕ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀ
¹ ¯éë àæèëëàãàà Õýðýãæ¿¿ëýõ
õóãàöàà
2022.11 ñàð
Õàðèóöàõ
ìýðãýæèëòýí
ÄÔ-ûã áàéãóóëàõ Àéìãèéí ÈÒÕ-ûí
äàðãûí çàõèðàìæààð
áàéãóóëàãäñàí
àæëûí õýñýã
2022.12 ñàð
Îðîí íóòãèéí
çàñàãëàëä èðãýäèéí
îðîëöîîã
íýìýãä¿¿ëýõ ÄÔ-ûí
ä¿ðýì áîëîâñðóóëàõ
Àéìãèéí ÈÒÕ-ûí
äàðãûí çàõèðàìæààð
áàéãóóëàãäñàí
àæëûí õýñýã
2023.3-11 ñàð
Äàðõàíû òºðèéí
àëáàí õààã÷äûã
ñóðãàëò
ÅÄÈÝÒ, Äàðõàí
Ôîðóìûí çîõèöóóëàõ
õîðîî
2023.02 ñàð
Äàðõàí ôîðóì 1 Áàéãàëü îð÷íû
ñàëáàð çºâëºë
2023.04 ñàð
Äàðõàí ôîðóì 2 Íèéãìèéí ñàëáàð
çºâëºë
17

17. ¹ ¯éë àæèëëàãàà Õýðýãæ¿¿ëýõ
õóãàöàà
2023.06 ñàð
Õàðèóöàõ
ìýðãýæèëòýí
Äàðõàí ôîðóì 3 Ýäèéí çàñãèéí ñàëáàð
çºâëºë
2023.09 ñàð
Äàðõàí ôîðóì 4 Çàñàãëàëûí ñàëáàð
çºâëºë
2023.11 ñàð
Äàðõàí ôîðóì 5 Äàðõàí Ôîðóìûí
çîõèöóóëàõ õîðîî,
áóñàä ñàëáàðóóä
2023.2-7 ñàð
Èë, òîä
õàðèóöëàãàòàé,
öàõèì çàñàãëàëûã
äýìæèõ ïëàòôîðì
õºãæ¿¿ëýõ
ÅÄÈÝÒ, Äàðõàí
Ôîðóìûí çîõèöóóëàõ
õîðîî
2023.2-12 ñàð
ÄÕÔ-ûã ñóðòàë÷ëàí
òàíèóëàõ ÿàí çîõèîí
áàéãóóëàõ
ÅÄÈÝÒ, Äàðõàí
Ôîðóìûí çîõèöóóëàõ
õîðîî, ñàëáàð
çºâëºë¿¿ä
1-12 ñàð
Äàðõàí Ôîðóìûí
çºâëºëäºõ óóëçàëò,
õýëýëö¿¿ëã¿¿ä
Äàðõàí Ôîðóìûí
çîõèöóóëàõ õîðîî,
ñàëáàð çºâëºë¿¿ä,
Õºãæëèéí àãåíòëàã
17 18

18. Àëõàì 1
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………..
Àñóóäëàà îëæ õàðàõ / æèøýý:
1
2
3
4
5
6
7
8
19

19. 22 20
Àëõàì 1
ÀËÕÀÌ
1
Àñóóäëàà îëæ õàðàõ
Áèä ºäºð òóòàìäàà òóëãàð÷ áóé àñóóäëàà áîäèòîîð îëæ õàðàí,
ìýäýýëýõ á¿ðýí áîëîìæòîé. Àñóóäëûã ìýäýýëýõäýý áóñäûí íýð
õ¿íäýä õàëäàõã¿é, íýð öîõîæ äîðîìæëîõã¿é, õóâü õ¿í äýýð
àñóóäàë òàâèëã¿éãýýð ìýäýýëýýðýé. Èíãýñíýýð áèä ãàðö,
ãàðãàëãààã òîäîðõîéëæ, õàìòäàà àðèëãàæ ÷àäíà. Òà äîîðõ
æèøýýí¿¿äèéí àäèëààð òóëãàìäàæ áóé àñóóäëóóäàà èëýðõèéëæ
áîëíî. Æèøýý íü:
Èðãýäèéí ñàíàë
ãîìäëûí õàðèó
èðäýãã¿é
Èë çàäãàé õîã
õàÿãäàë èõ
áàéíà.
Õîãèéã òîãòìîë
öàãò òàòàí àâàëò
õèéõã¿é áàéíà.
Ãýð õîðîîëëûí
á¿ñ¿¿äýä õºðñíèé
áîõèðäîë
íýìýãäýæ áàéíà.
Äóíä ñóðãóóëèéí
ñóðàã÷äûí äóíä
¿å òýíãèéí
äýýðýëõýë èõ
áàéíà.
Äóíä ñóðãóóëèéí
ñóðàã÷äûí
ýëåêòðîí òàìõèíû
õýðýãëýý èõ
áàéíà.
Øèëæèí èðæ áóé
èðãýäýä
òîãòâîðòîé,
áàòàëãààò àæëûí
áàéð õîìñ áàéíà
Øèíýýð áèçíåñ
ýðõýëæ áóé
èðãýäýä îëãîõ çýýë
ñàíõ¿¿æèëòýä
õàìðàãäàæ
÷àäàõã¿é áàéíà...
ÕÎÃ
ÕÀßÃÄÀË
ÈÐÃÝÄÈÉÍ
ÑÀÍÀË, ÃÎÌÄÎË
ÕÎÃ ÒÀÒÀÍ
ÀÂÀËÒ
ÕªÐÑÍÈÉ
ÁÎÕÈÐÄÎË
¯Å ÒÝÍÃÈÉÍ
ÄÝÝÐÝËÕÝË
ÝËÅÊÒÐÎÍ
ÒÀÌÕÈ
ÀÆËÛÍ
ÁÀÉÐ
ÇÝÝË
ÑÀÍÕ¯¯ÆÈËÒ

20. Àëõàì 2
Òóëãàìäàæ áóé àñóóäàë (äýëãýðýíã¿é):
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
Àñóóäëàà äýâø¿¿ëýõ
Íýð:
Óòàñíû äóãààð:
Öàõèì øóóäàí:
21
Òóëãàìäàæ áóé
àñóóäàëòàé õîëáîîòîé
áàòàëãààæóóëàõ çóðàã:

21. 22
ÀËÕÀÌ
Àëõàì 2
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………..
Òàíû ñàíàë áîëãîõ ãàðö, øèéäýë:
2

22. Àëõàì 3
Àñóóäëûã õýíä, õýðõýí òàíèëöóóëàõ âý?
Òóëãàìäàæ áóé àñóóäëûí ÷èãëýë: “áàéãàëü îð÷èí/çàñàãëàë/íèéãýì/ýäèéí
çàñàã”
Òóëãàìäàæ áóé àñóóäëûí ÷èãëýëèéí íàðèéâ÷ëàë: / õîã õàÿãäàë, õîò òîõèæèëò,
èðãýäèéí ýð¿¿ë ìýíä àþóëã¿é áàéäàë, õºäºëìºð ýðõëýëò, áèçíåñèéí îð÷èí,
òºðèéí ¿éë÷èëãýý...ã.ì/
“Äàðõàí Ôîðóì” íü Òîãòâîðòîé õºãæëèéí çîðèëãóóäûã Äàðõàí-Óóë àéìàãò
õýðýãæ¿¿ëýõ õóðäàñãóóð áîëíî. “Àëñûí õàðàà-2050”, “Òîãòâîðòîé õºãæëèéí
çîðèëãî-2030”, “Ìîíãîë Óëñûí òîãòâîðòîé õºãæëèéí ¿çýë áàðèìòëàë-2030”,
áîëîí Äàðõàí-Óóë àéìãèéí õºãæëèéí áîäëîãî òºëºâëºëò¿¿äòýé óÿëäóóëàí
Äàðõàíû õºãæèëä èðãýäèéí îðîëöîîã íýìýãä¿¿ëíý.
2016 îíû 2 äóãààð ñàðä ÓÈÕ-ûí òîãòîîëîîð Ìîíãîë Óëñûí Òîãòâîðòîé
õºãæëèéí ¿çýë áàðèìòëàë-2030 (ÒÕ¯Á-2030)-ûã áàòàëñàí. Äýëõèéí ÒÕÇ-ûí
17 çîðèëãî, 169 çîðèëòòîé ìàíàé óëñûí ÒÕ¯Á-2030-ûí 4 á¿ëýã, 44 çîðèëò íü
óÿëääàã.
ÍÀÉÐÀÌÄÀË òºñºë íü Äàðõàí-Óóë àéìàãò ÒÕÇ-óóäûã õýðýãæ¿¿ëýõèéí òóëä
“Íèéãýì, Ýäèéí çàñàã, Áàéãàëü Îð÷èí, Çàñàãëàë” ãýñýí 4 ¿íäñýí õýñýãò
õóâààãäàí èðãýäèéí äóó õîîëîé, õóâü íýìýð, îðîëöîîã õàíãàõààð àæèëëàæ
áàéíà.
Èéìä òà òóëãàìäàæ áóé àñóóäàë áîëîí ñàíàëàà ÒÕÇ-óóäûã õýðýãæ¿¿ëýõ 4
õýñãèéí 16 çîðèëãóóäûí àëèíòàé íü íèéöýæ áàéãààã òóíãààí ñîíãîîðîé.
23

23. 99084263
24
ÀËÕÀÌ
Àëõàì 3
3
Òà äýýðõ 3 àëõìûã ã¿éöýòãýñíèé äàðàà Äàðõàí Ôîðóìûí
dcf@friendship.mn ìýéë õàÿãààð èëãýýíý ¿¿.
Öàõèìààð ñàíàë, õ¿ñýëòýý ºãºõ áóñàä õîëáîîñíóóä:
Äàðõàí-Óóë àéìãèéí ÈÒÕ:
http://darkhan-uul.khural.mn/
Äàðõàí ñóìûí ÈÒÕ :
http://darkhan.darkhan-uul.khural.mn/
Äàðõàí-Óóë àéìãèéí Çàñàã äàðãûí Òàìãûí ãàçàð:
http://darkhan.gov.mn/
Èðãýäèéí îðîëöîî, èë òîä áàéäëûã õàíãàõ Öàõèì ïëàòôîðì òóí óäàõã¿é...
Èðãýí òà öàõèìààð ñàíàëàà ºãºõ áîëîìæã¿é áîë Àëõàì 2 äýýð äóðäñàí ñàíàë,
çºâëºìæ ºãºõ õóóäàñíû äàãóó áè÷èæ, ººðèéí õàðüÿà áàãèéí òºâ äýýðõ Äàðõàí
Ôîðóìûí ñàíàë àâàõ õàéðöàãò õèéíý ¿¿.
(áóñàä õîëáîãäîõ õàÿãèéã 36-ðõóóäàñíààñ õàðíà óó)

24. …………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………..………..………..
………..………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
Òýìäýãëýë
25

25. 26
Àñóóäëûã ñóäëàõ:
Äàðõàí Ôîðóìûí ñàëáàð çºâëºëèéí äàðãà íàð
òàíû ºðãºäºë, ñàíàëòàé òàíèëöàæ, àñóóäëûí
ó÷èð øàëòãààí, õ¿÷èí ç¿éëñ, øèéäâýðëýæ
áîëîõ àðãà çàìûã ñóäëàí òîãòîîíî. Èíãýõäýý
äýâø¿¿ëñýí àñóóäëóóä íü àéìàã îðîí íóòãèéí
áîäëîãûí áàðèìò áè÷èãò õýðõýí òóññàí áîëîí
òºñºâ òºëºâëºãºº, õýðýãæèëò áàéãàà ýñýõèéã
ñóäëàí, òîäîðõîéëíî. Èðãýí òà Äàðõàí
Ôîðóìûí àæëûí õýñýãòýé õàìòðàí ñóäàëãàà
õèéõ, øèéäâýðëýõ àðãà çàìóóäûã òîäîðõîéëîõ
áîëîìæòîé.
ÀËÕÀÌ
Àëõàì 4
4
ÄÀÐÕÀÍ
ÔÎÐÓÌ

26. …………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………..………..………..………..……
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………..………………………..………………………..……………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Òýìäýãëýë
27

27. 28
Àñóóäëûã îëîí òàëûí îðîëöîîòîé õýëýëöýõ
Äàðõàí ôîðóìûí ñàëáàð çºâëºëèéí àæëûí õýñýã íü òàíû äýâø¿¿ëñýí àñóóäëûã “”Äàðõàí
ôîðóìûí” õóðàëäààíä òàíèëöóóëæ, îëîí òàëûí îðîëöîîòîéãîîð øèéäâýðëýõ àðãà çàìûã
òîäîðõîéëíî.
Äàðõàí ôîðóì áîë èðãýä, èðãýíèé íèéãìèéí áàéãóóëëàãóóä, ìýðãýæëèéí õîëáîîä, îðîí
íóòãèéí òºð, çàõèðãààíû áàéãóóëëàãà, áîäëîãî òîäîðõîéëîã÷èä õàìòðàí áàéãàëü, íèéãýì,
ýäèéí çàñãèéí òóëãàìäñàí àñóóäëóóäûã õýëýëöýæ øèéäâýðëýõ àðãà çàìûã òîäîðõîéëîõ,
õºãæëèéí áîäëîãî, ñòðàòåãèà áîëîâñðóóëàõàä õàìòûí àæèëëàãààã íü õàíãàæ ºãºõ ÷èã
¿¿ðýã á¿õèé íèéãìèéí èíñòèòóò þì.
ÀËÕÀÌ
Àëõàì 5
5
Çàñàã äàðãà, Õîòûí
çàõèðàã÷
Áîäëîãî
òîäîðõîéëîã÷èä
Ìýðãýæëèéí
áàéãóóëëàãóóä
ÈÍÁ ÒÁÁ
Äàðõàí ôîðóìûí
÷èãë¿¿ëýã÷
Áèçíåñ, õóâèéí
õýâøèë
Èðãýä
Ñóäëàà÷
ýêñïîðò

28. ………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………..………..………..………..…………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………..…………………..……
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
Òýìäýãëýë
29

29. 30
Àñóóäëûã øèéäâýðëýõ
Òàíû äýâø¿¿ëñýí àñóóäëûã Äàðõàí Ôîðóìààð õýëýëöýæ, ãàðñàí øèéäâýðèéã Äàðõàí Ôîðóìûí
äàðãà õ¿ëýýí àâ÷ ¿éë àæèëëàãààíû òºëºâëºãºº ãàðãàæ õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëíà.
Äàðõàí ôîðóìûí äàðãà íü õóðàëä îðîëöîõäîî îðîëöîã÷ òàëóóäûí ñàíàë ä¿ãíýëò¿¿ä
äýýð ¿íäýñëýí àñóóäëûã øèéäâýðëýõ ¿¿ðýãòýé îðîëöîíî
ÄÔ-ûí äàðãà äàíãààðàà øèéäâýð ãàðãàõ áîëîìæã¿é àñóóäëóóäààð õîëáîãäîõ
áàéãóóëëàãàä ÷èã ¿¿ðýã ºãºõ, ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãà áîëîí àæëûí õýñýãò òºñºë
õºòºëáºð áîëîâñðóóëàõ ¿¿ðýã äààëãàâàð ºã÷ áîëíî
Ñàëáàð çºâëºëèéí àæëûí õýñýã Äàðõàí Ôîðóìûí õóðàëäààíû øèéäâýðèéã
õýðýãæ¿¿ëýõ òºëºâëºãºº ãàðãóóëàõ, õîëáîãäîõ àëáàí òóøààëòíóóäàä õ¿ðã¿¿ëýõ,
øààðäëàãà òàâüæ àæèëëàíà
Äàðõàí ôîðóìûí äàðãà íü ãàðñàí øèéäâýðèéí äàãóó èðãýí, àæëûí õýñýã, ìýðãýæëèéí
áàéãóóëëàãûí áîëîâñðóóëñàí òºñºë õºòºëáºð, ä¿ðýì æóðìûã ÈÒÕ-ä òàíèëöóóëæ
øèéäâýðë¿¿ëýõýä äýìæëýã ¿ç¿¿ëæ àæèëëàíà.
ÀËÕÀÌ
Àëõàì 6
6

30. Øèéäâýð áà õýðýãæèëòèéí õÿíàëò
Àñóóäàë äýâø¿¿ëñýí èðãýí òà áîëîí Äàðõàí ôîðóìûí ñàëáàð çºâëºëèéí àæëûí õýñýã íü
øèéäâýðèéí õýðýãæèëòýä õÿíàëò òàâüæ, ÿâöûí òàéëàíã Äàðõàí ôîðóìûí á¿õ ãèø¿¿äèéí çºâëºëäºõ
õóðàë äýýð òàíèëöóóëíà.
Äàðõàí Ôîðóìûí Õÿíàëòûí çºâëºë íü ¿éë àæèëëàãààíû õýðýãæèëòýä ìºí õÿíàëò òàâüæ àæèëëàíà.
ÄÀÐÕÀÍ-ÓÓË ÀÉÌÃÈÉÍ ÈÐÃÝÄÈÉÍ ÒªËªªËªÃ×ÄÈÉÍ ÕÓÐÀË - Çàñàã äàðãûí ýðõ,
õýìæýýíèé õ¿ðýýíä øèéäâýðëýõ áîëîìæã¿é àñóóäëóóäààð õîëáîãäîõ àæëûí õýñýã
õºòºëáºð, æóðàì áîëîâñðóóëæ ÈÒÕ-ààð õýëýëö¿¿ëæ øèéäâýðë¿¿ëíý.
ÄÀÐÕÀÍ-ÓÓË ÀÉÌÃÈÉÍ ÇÀÑÀÃ ÄÀÐÃÀ - Ôîðóìûí õóðàëä îðîëöîõäîî îðîëöîã÷
òàëóóäûí ñàíàë ä¿ãíýëò¿¿ä äýýð ¿íäýñëýí àñóóäëûã øèéäâýðëýõ ¿¿ðýãòýé îðîëöîõ áºãººä
øóóä øèéäâýð ãàðãàõ áîëîìæã¿é àñóóäëóóäààð õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãàä ÷èã ¿¿ðýã ºãºõ,
òºñºë õºòºëáºð áîëîâñðóóëàõ ¿¿ðýã äààëãàâàð ºã÷ õýðýãæèëòýä õÿíàëò òàâüæ àæèëëàíà.
Çîõèöóóëàõ õîðîîíû ¿éë àæèëëàãààã óäèðäàæ, ãàäààä, äîòîîäîä òºëººëíº.
ÄÀÐÕÀÍ ÔÎÐÓÌ - Òîãòâîðòîé õºãæëèéí çîðèëãóóäûã Äàðõàí-Óóë àéìàãò õýðýãæ¿¿ëýõ
õóðäàñãóóð áîëíî. Äàðõàí-Óóë àéìàãò Òîãòâîðòîé õºãæëèéí çîðèëãóóäûã õýðýãæ¿¿ëýõèéí
òóëä “Íèéãýì, Ýäèéí çàñàã, Áàéãàëü Îð÷èí, Çàñàãëàë” ãýñýí 4 ¿íäñýí ñàëáàð çºâëºë
áàéãóóëàí èðãýäèéí äóó õîîëîé, õóâü íýìýð, îðîëöîîã õàíãàõààð àæèëëàíà.
Àëõàì 7
31

31. Øèéäâýð áà õýðýãæèëòèéí õÿíàëò
Àñóóäàë äýâø¿¿ëñýí èðãýí òà áîëîí Äàðõàí ôîðóìûí ñàëáàð çºâëºëèéí àæëûí õýñýã íü
øèéäâýðèéí õýðýãæèëòýä õÿíàëò òàâüæ, ÿâöûí òàéëàíã Äàðõàí ôîðóìûí á¿õ ãèø¿¿äèéí çºâëºëäºõ
õóðàë äýýð òàíèëöóóëíà.
Äàðõàí Ôîðóìûí Õÿíàëòûí çºâëºë íü ¿éë àæèëëàãààíû õýðýãæèëòýä ìºí õÿíàëò òàâüæ àæèëëàíà.
ÄÀÐÕÀÍ-ÓÓË ÀÉÌÃÈÉÍ ÈÐÃÝÄÈÉÍ ÒªËªªËªÃ×ÄÈÉÍ ÕÓÐÀË - Çàñàã äàðãûí ýðõ,
õýìæýýíèé õ¿ðýýíä øèéäâýðëýõ áîëîìæã¿é àñóóäëóóäààð õîëáîãäîõ àæëûí õýñýã
õºòºëáºð, æóðàì áîëîâñðóóëæ ÈÒÕ-ààð õýëýëö¿¿ëæ øèéäâýðë¿¿ëíý.
ÄÀÐÕÀÍ-ÓÓË ÀÉÌÃÈÉÍ ÇÀÑÀÃ ÄÀÐÃÀ - Ôîðóìûí õóðàëä îðîëöîõäîî îðîëöîã÷
òàëóóäûí ñàíàë ä¿ãíýëò¿¿ä äýýð ¿íäýñëýí àñóóäëûã øèéäâýðëýõ ¿¿ðýãòýé îðîëöîõ áºãººä
øóóä øèéäâýð ãàðãàõ áîëîìæã¿é àñóóäëóóäààð õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãàä ÷èã ¿¿ðýã ºãºõ,
òºñºë õºòºëáºð áîëîâñðóóëàõ ¿¿ðýã äààëãàâàð ºã÷ õýðýãæèëòýä õÿíàëò òàâüæ àæèëëàíà.
Çîõèöóóëàõ õîðîîíû ¿éë àæèëëàãààã óäèðäàæ, ãàäààä, äîòîîäîä òºëººëíº.
ÄÀÐÕÀÍ ÔÎÐÓÌ - Òîãòâîðòîé õºãæëèéí çîðèëãóóäûã Äàðõàí-Óóë àéìàãò õýðýãæ¿¿ëýõ
õóðäàñãóóð áîëíî. Äàðõàí-Óóë àéìàãò Òîãòâîðòîé õºãæëèéí çîðèëãóóäûã õýðýãæ¿¿ëýõèéí
òóëä “Íèéãýì, Ýäèéí çàñàã, Áàéãàëü Îð÷èí, Çàñàãëàë” ãýñýí 4 ¿íäñýí ñàëáàð çºâëºë
áàéãóóëàí èðãýäèéí äóó õîîëîé, õóâü íýìýð, îðîëöîîã õàíãàõààð àæèëëàíà.
Àëõàì 7
31

32. 32
ÀËÕÀÌ
Àëõàì 7
Äàðõàí Óóë àéìãèéí
Èðãýäèéí òºëººëºã÷äèéí
õóðàë
Äàðõàí-Óóë
àéìãèéí Çàñàã äàðãà
Çîõèöóóëàõ
õîðîî
Õÿíàëòûí
õîðîî
Èðãýäèéí
èíäýð
Äàðõàí
ôîðóì
ÄÅÔ
ÈÒÕ
ÇÄÒÃ
ÁÀÃÈÉÍ
ÈÐÃÝÄÈÉÍ
ÍÈÉÒÈÉÍ
ÕÓÐÀËÄÀÀÍ
ÅÄÈÝÒ
Çàñàãëàë
Ýäèéí
çàñàã
Áàéãàëü
îð÷èí
Íèéãýì
Õºãæëèéí
àãåíòëàã
7

33. Àëõàì 7
ÇÎÕÈÖÓÓËÀÕ ÕÎÐÎÎ - Çîõèöóóëàõ õîðîî íü Äàðõàí ôîðóìûí äàðãà, Äàðõàí ôîðóìûí
÷èãë¿¿ëýã÷-2, ñàëáàðûí àõëàã÷-4, õÿíàëòûí çºâëºëèéí ãèø¿¿í-1, íàðèéí áè÷èã 1 íèéò 9 õ¿í
áàéíà. Äàðõàí ôîðóìûí ñàëáàð çºâëºëèéí àæëûã äýìæèæ, ÷èãë¿¿ëæ àæèëëàíà.
ÕßÍÀËÒÛÍ ÕÎÐÎÎ – 5-ààñ èë¿¿ã¿é ãèø¿¿íòýé áàéõ áà Äàðõàí ôîðóìûí ¿éë
àæèëëàãààíû õýðýãæèëòýä õÿíàëò òàâüæ àæèëëàíà.
ÈÐÃÝÄÈÉÍ ÈÍÄÝÐ – Äàðõàí Ôîðóìûí ¿éë àæèëëàãààíû íýã õýëáýð íýýëòòýé õýëýëö¿¿ëýã
áàéíà. Äàðõàí Ôîðóìûí õóðàëäààí õîîðîíä øààðäëàãàòàé ¿åä “Èðãýäèéí èíäýð” çîõèîí
áàéãóóëàãäàíà. Èðãýäèéí èíäýð íü èðãýäèéí ºìíº òóëãàìäàæ áóé àñóóäëûã ñîíñîæ
øèéäâýðëýõ çîðèëãîòîé, íýýëòòýé óóëçàëò áà èðãýä èíäðýýñ ñàíàë, àñóóëòàà òàâèõ, Äàðõàí
õîò, Äàðõàí-Óóë àéìàã, DBS TV, Öýö.ìí, RGB TV ôýéñ á¿¿ê, ïýéæýýð øóóä /live/, 7037-1212
óòñààð òóñ òóñ äàìæóóëàí èðãýäýýñ àñóóëò, ñàíàë ãîìäîë, ø¿¿ìæëýë õ¿ëýýí àâ÷, àéìãèéí
Çàñàã äàðãà áîëîí àëáàíû óäèðäëàãóóä øóóä õàðèóëò, ìýäýýëýë ºãíº.
ÄÀÐÕÀÍ ÅÂÐÎÏÛÍ Á¯Ñ ÍÓÒÃÈÉÍ ÔÎÐÓÌ (ÄÅÔ) - Äàðõàí Ôîðóìààñ ãàðñàí
øèéäâýðèéí õ¿ðýýíä áîëîâñðóóëàãäñàí òºñºë, õºòºëáºðèéã õýëýëöýæ, Åâðîïûí îðíóóäûí
ñàéí òóðøëàãóóäûã íóòàãøóóëàõ, îëîí óëñûí õºðºí㺠îðóóëàëò, ñàíõ¿¿æèëò òàòàõ
÷èãëýëýýð äýìæëýã ¿ç¿¿ëæ, õàìòðàí àæèëëàíà.
ÅÂÐÎÏ-ÄÀÐÕÀÍ ÈÍÍÎÂÀÖ ÝÍÒÐÅÏÐÅÍÅÐØÈÏ ÒªÂ (ÅÄÈÝÒ) – Äàðõàí ôîðóì çîõèîí
áàéãóóëàõòàé õîëáîîòîé àæëóóäàä àðãà ç¿éí áîëîí çîõèîí áàéãóóëàëòûí äýìæëýã ¿ç¿¿ëýí
çºâëºí òóñàëæ ñàíõ¿¿ãèéí äýìæëýã ¿ç¿¿ëýí õàìòðàí àæèëëàíà.
33

34. 34
ÀËÕÀÌ
Àëõàì 7
7
ÕªÃÆËÈÉÍ ÀÃÅÍÒËÀà – Çàñàã äàðãûí äýðãýäýõ îðîí òîîíû áóñ çºâëºë. Õºãæëèéí
àãåíòëàã íü á¿ñ íóòãèéí íèéãýì ýäèéí çàñàã áàéãàëü îð÷íû òîãòâîðòîé, øèíýëýã ºñºëòèéã
äýìæèõ, ÿäóóðëûã áóóðóóëàõ, áàéãàëü îð÷íû àìüäðàëûí ÷àíàðûã ñàéæðóóëàõ õ¿ðýýíä
õºãæëèéí áîäëîãî ñòðàòåãèéã òîäîðõîéëæ çàñàã äàðãà áîëîí õîëáîãäîõ àëáà õýëòýñò ñàíàë
áîëãîõ ÷èã ¿¿ðýãòýé àæèëëàíà.
ÈÐÃÝÄÈÉÍ ÒªËªªËªÃ×ÄÈÉÍ ÕÓÐÀË – ÈÒÕ íü èðãýäèéí ñàíàë õ¿ñýëòèéã ººðèéí öàõèì
õóóäñóóäààð àâ÷ õàìòðàí àæèëëàíà.
ÇÀÑÀà ÄÀÐÃÛÍ ÒÀÌÃÛÍ ÃÀÇÀÐ – ÇÄÒà íü èðãýäèéí ñàíàë õ¿ñýëòèéã áè÷ãýýð áîëîí
öàõèìààð àâ÷ õàìòðàí àæèëëàíà.
ÁÀÃÈÉÍ ÈÐÃÝÄÈÉÍ ÍÈÉÒÈÉÍ ÕÓÐÀËÄ - Òóõàéí áàã, õîðîîíû ñîíãóóëèéí ýðõ á¿õèé
èðãýí á¿ð îðîëöîõ ýðõòýé áà èðãýäèéí äýâø¿¿ëñýí ñàíàë, ñàíàà÷èëãûã Äàðõàí Ôîðóìä
õ¿ðã¿¿ëíý. Äàðõàí Ôîðóì íü õýëýëö¿¿ëýõ àñóóäëûã ÁÈÍÕ-ààð õýëýëö¿¿ëæ èðãýäèéí ñàíàë,
õ¿ñýëòèéã íýãòãýí àâíà ̺í õàðüÿà áàãèéí òºâ¿¿äýä áàéðëàõ Äàðõàí Ôîðóìûí ñàíàëûí
õàéðöàãò áè÷ãýýð ñàíàëàà ºã÷ áîëíî.

35. ÀÑÓÓÄËÛÍ ØÈÉÄÝË ÁÀ ¯Ð įÍ
Àñóóäëàà òîäîðõîéëäîã, ìýäýýëäýã, ñóäàëäàã, õýëýëöäýã, õàìòûí øèéäëýý ãàðãàäàã, õàðèóöëàãàòàé
õýðýãæ¿¿ëäýã òîãòîëöîîã áèé áîëãîõîä Äàðõàí õîòûí èðãýí á¿ðèéí îðîëöîî ÷óõàë þì.
Äàðõàí Ôîðóìààñ ãàðñàí çàðèì øèéäâýðèéã õýðýãæ¿¿ëýõ õ¿ðýýíä ÅÄÈÝÒºâ íü Äàðõàí Åâðîïûí
Ôîðóìä òàíèëöóóëæ, îëîí óëñûí õºðºí㺠îðóóëàëò, ñàíõ¿¿æèëò òàòàõ ÷èãëýëýýð äýìæëýã ¿ç¿¿ëæ,
õàìòðàí àæèëëàíà.
Äàðõàí Ôîðóìààñ ãàðàõ ¿ð ä¿í:
Èðãýí á¿ðèéí
îðîëöîî
õàíãàãäàõ
íºõöºë á¿ðäýíý
1 ÈÐÃÝÄÈÉÍ
ÎÐÎËÖÎÎ
Òîãòâîðòîé õºãæëèéí
çîðèëãóóäûã õàíãàõ,
îðîí íóòàãò
íóòàãøóóëàõ,
õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë ÿâö
ñàéæèðíà
4 ÒÕÇ
Õàðèóöëàãûí òîãòîëöîî
ñàéæèðíà Èðãýíèé
íèéãìèéí
áàéãóóëëàãóóäûí ¿éë
àæèëëàãàà íÿãòàð÷,
÷àäàâõæèíà
3 ÈÐÃÝÍÈÉ
ÍÈÉÃÝÌ
Èðãýä, Íóòãèéí ººðºº
óäèðäàõ (ͪÓ), Òºðèéí
çàõèðãààíû áàéãóóëëàãóóä
õîîðîíäûí àæëûí óÿëäàà
õîëáîî ñàéæèðíà
2 ÒªÐÈÉÍ
ÇÀÕÈÐÃÀÀ
35

36. 36
ÕÎËÁÎÎ ÁÀÐÈÕ:
ÍÀÉÐÀÌÄÀË òºñºë - Äàðõàí Ôîðóìûí õîðîîäûí ãèø¿¿ä
¹ Õîðîîíû íýð
Çîõèöóóëàõ
õîðîî
Õÿíàëòûí
õîðîî
Íýð Aëáàí òóøààë
Á.Àçæàðãàë
Ã.Áÿìáàæàâ
Ò.Ãýðýëöýöýã
Á.Ãàíáàÿð
Ì.Ñàðíàé
À.Ñîðîíçîíáîëä
Ì.Àëèìàà
Ë.Îòãîíáàÿð
Í.Íàðàíáààòàð
Í.Íàðàíáààòàð
×.Ãàíáààòàð
Ä.Ýðäýíý-Î÷èð
Ä.Òóÿà
Ä.Ýíõæàðãàë
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1
2
3
4
5
Çîõèöóóëàõ õîðîîíû äàðãà-ÄÓÀ-èéí Çàñàã äàðãà
×èãë¿¿ëýã÷ ÀØÓ¯ÈÑ-í áàãø
×èãë¿¿ëýã÷ Öýö,ìí ñýòã¿¿ë÷
Ýäèéí çàñãèéí ñàëáàðûí çºâëºèéí äàðãà, Æèæèã äóíä
¿éëäâýðëýëèéã äýìæèõ òºâèéí äàðãà
Íèéãìèéí ñàëáàðûí çºâëºëèéí äàðãà, Öýãö ÒÁÁ Õàéðààñ
ºâëºõ õàéð
Çàñàãëàëûí ñàëáàðûí çºâëºëèéí äàðãà, Èðãýäèéí òºëººëºã÷
Áàéãàëü îð÷íû ñàëáàðûí çºâëºëèéí äàðãà, Äàðõàí
õîãã¿é èðýýä¿é” ͯÒÁÁ
Íàðèéí áè÷èã - Ãàçàð ÷ºëººëºëò, í¿¿ëãýí øèëæ¿¿ëýëò
õàðèóöñàí ìýðýãæèëòýí
Õÿíàëòûí õîðîîíû äàðãà Òîï ýëåêòðîíèêñ ÕÕÊ-èéí çàõèðàë
Õÿíàëòûí õîðîîíû äàðãà Òîï ýëåêòðîíèêñ ÕÕÊ-èéí çàõèðàë
Ãèø¿¿í, Ìàë÷èí
Ãèø¿¿í, Èðãýí
Ãèø¿¿í, Áàãèéí èðãýäèéí íèéòèéí õóðàë
Ãèø¿¿í, Îéí íºõºðëºë¿¿äèéí õîëáîî
99372070
99071999
95004499
99008309
99907262
89110247
99002085
99032637
99084263
99084263
99377020
99062579
99399361
99029042
Óòàñ: /976/
Äàðõàí Ôîðóì – dcf@friendship.mn

37. ÄÀÐÕÀÍ-ÓÓË ÀÉÌÃÈÉÍ ÄÓÍÄ ÕÓÃÀÖÀÀÍÛ ÕªÃÆËÈÉÍ ÑÒÐÀÒÅÃÈ
Õàâñðàëò
Äýä õºòºëáºð¿¿äèéí íýð Õýðýãæ¿¿ëýõ
õóãàöàà
Äàðõàí-Óóë àéìãèéí 2021-2025 îíä õºãæ¿¿ëýõ òàâàí
æèëèéí ¿íäñýí ÷èãëýë
2021-2025
ÄÓÀ-èéí Çàñàã äàðãûí 2021-2024 îíû ¿éë àæèëëàãààíû
õºòºëáºð
2021-2024
Äàðõàí-Óóë àéìãèéí ÈÒÕ, òýðã¿¿ëýã÷äýýñ á¿ðýí ýðõèéí
õóãàöààíä áàðèìòàëæ àæèëëàõ ¿éë àæèëëàãààíû ¿íäñýí
÷èãëýë
2020-2024
37

38. 38
Äýä õºòºëáºð Õýðýãæ¿¿ëýõ
õóãàöàà
Õ¿íèé õºãæèë 2017-2020
Æåíäåðèéí òýãø áàéäëûã õàíãàõ 2021-2024
Ýð¿¿ë Äàðõàí 2021-2024
Óõààëàã Äàðõàí 2021-2024
Õàëàìæààñ õºäºëìºðò 2021-2024
Áîëîâñðîë-2032 2021-2032
Íîãîîí Äàðõàí-2032 2021-2032
Ìàë àìüòíû ýð¿¿ë ìýíä 2021-2024
Òîõèëîã õîðîîëîë-ýêî îð÷èí 2017-2024
Ýð÷èì õ¿÷ õýìíýõ 2018-2022
Îðîí ñóóö 2021-2024
Ýð÷èìæñýí ìàë àæ àõóéí õºãæëèéã äýìæèõ 2019-2023
Óòààã¿é Äàðõàí 2021-2024
ÄÝÄ ÕªÒªËÁªÐ¯¯Ä

39. Õàâñðàëò
ÄÝÄ ÕªÒªËÁªÐ¯¯Ä
ÒªÑ˯¯Ä
Äýä õºòºëáºð Õýðýãæ¿¿ëýõ
õóãàöàà
Àòàð-4 2021-2024
Øàðèëæã¿é Äàðõàí 2021-2024
Öýâýð õîò 2021-2024
Òºñë¿¿äèéí íýð Õýðýãæ¿¿ëýõ
õóãàöàà
Ýð¿¿ë õ¿í 2021-2024
Îþóòàí ýì÷ 2021-2024
×àäâàðëàã ñóâèëàã÷ 2021-2024
Øèëýí ýìíýëýã 2017-2020
Öàãèéí àæèë 2021-2024
Öýöýðëýãò õ¿ðýýëýíòýé ñóðãóóëü 2021-2024
×àäâàðëàã áàãø 2021-2024
39

40. Õàâñðàëò
ÄÝÄ ÕªÒªËÁªÐ¯¯Ä
ÒªÑ˯¯Ä
Äýä õºòºëáºð Õýðýãæ¿¿ëýõ
õóãàöàà
Àòàð-4 2021-2024
Øàðèëæã¿é Äàðõàí 2021-2024
Öýâýð õîò 2021-2024
Òºñë¿¿äèéí íýð Õýðýãæ¿¿ëýõ
õóãàöàà
Ýð¿¿ë õ¿í 2021-2024
Îþóòàí ýì÷ 2021-2024
×àäâàðëàã ñóâèëàã÷ 2021-2024
Øèëýí ýìíýëýã 2017-2020
Öàãèéí àæèë 2021-2024
Öýöýðëýãò õ¿ðýýëýíòýé ñóðãóóëü 2021-2024
×àäâàðëàã áàãø 2021-2024
39

41. 40
ÒªÑ˯¯Ä
Òºñë¿¿äèéí íýð Õýðýãæ¿¿ëýõ
õóãàöàà
Öàõèì Äàðõàí 2021-2024
Áàéøèí 2021-2024
Ýêî æîðëîí 2021-2025