SlideShare a Scribd company logo
1 of 16
Download to read offline
A X G A | I N % M < A K O U J A | I N : U F A S A R A K A K A N < A B A J A J : R J
LX& TARI JIU 2012 :RKOU<ABJI% 7 D:KT:MB:R 2015
• VOL. XXXVI, NO 2012 • LUNDI, 7 DECEMBRE 2015 • MONDAY, DECEMBER 7, 2015
1915-2015
FA|OZ
Z:{ASPANOUJ:AN
100-RD TAR:DAR}
KE |I<:M :U KE PAFAN+:M
Hdouard Nalpant;an ;u Ghorgi Kwirika,wili
Հայաստանի եւ Վրաստանի
ԱԳ նախարարները քննարկած են
երկկողմ համագործակցութեան
կարեւոր հարցերը
Հայաստանի եւ Վրաստանի արտաքին
գործոց նախարարներ Էդուարդ Նալպանտ-
եան եւ Գէորգի Կվիրիկաշվիլին Նոյեմբեր
26-ին հանդիպած են Թիֆլիսի մէջ:
Վրաստանի ԱԳՆ-ի մամուլի ծառայու-
թեան փոխանցմամբ` Հայաստանի արտա-
քին քաղաքական գերատեսչութեան ղեկա-
վարը Թիֆլիս ժամանած է` մասնակցելու
«Արեւելեան գործընկերութեան» ոչ պաշտօ-
նական երկխօսութեան վեցերորդ հանդի-
պումին:
«Վրաստանի արտաքին գործոց նախա-
րարութեան մէջ դէմ առ դէմ կայացած հան-
դիպման կողմերը քննարկած են Հայաս-
տանի եւ Վրաստանի երկկողմ համագոր-
ծակցութեան կարեւոր հարցերը, մէկ ան-
գամ եւս ընդգծուած են երկու երկիրներու
բարիդրացիական փոխյարաբերութիւննե-
րը»,- ըսուած Է հաղորդագրութեան մէջ:
Թիֆլիս ժամանած են նաեւ Մոլտովայի եւ
Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարար-
ներ Նաթալիա Գերմանը եւ Էլմար Մա-
մետեարովը, ինչպէս նաեւ` պատուիրա-
կութիւններ Պելառուսիայէն եւ Ուքրանիա-
յէն, հաղորդած Է Sputnik-ը:
Ժիրինովսքի. «Հայերը
պէտք է ազատագրեն իրենց
արեւմտեան տարածքները»
«Ռուսիա 1» պատկերասփիւռի կայանի «Երեկոն Վլատիմիր
Սոլովեւի հետ» հեռուստաբանավէճի ծիրին մէջ, Ռուսիոյ
Ազատական-ժողովրդավարական կուսակցութեան ղե-
կավար Վլատիմիր Ժիրինովսքի յայտարարած է, որ հա-
յերուն պէտք է արտօնել ազատագրել իրենց արեւմտեան
տարածքները, կը հաղորդէ «Արմէնփրէս»-ը:
«Հայերը ատիկա կ՛ընէին 1918 թուականին, եթէ Մոսկուան
օգնէր, սակայն, ան անցած էր Թուրքիոյ կողմը։ Եթէ մենք
հայերուն թոյլ տանք ազատել իրենց արեւմտեան տա-
րածքները, անոնք ուրախութեամբ կ՚ազատագրե՛ն»,- ըսած
է ան:
Վլատիմիր Ժիրինովսքի խօսած է նաեւ քիւրտերուն օգնելու
մասին: «Քիւրտերը կը սպասեն մեր օգնութեան, եթէ մենք
քիւրտերուն ըսենք, որ կը ճանչնանք իրենց անկախութիւնը:
Անոնց թիւը, ինչպէս յայտնի է, կը հասնի 20 միլիոնի, իսկ
յստակ է, որ մայրաքաղաքը Տիարպէքիրն է: Այսպիսով
Արեւելեան Անատոլիան պիտի դադրի գոյութիւն ունենալէ
ինչպէս է հիմա: Իբրեւ արդիւնք՝ մենք պիտի ունենանք
անկախ Քիւրտիստան եւ Մեծ Հայաստան»,- յայտնած է
Վլատիմիր Ժիրինովսքի։
Wlatimir Virinowsqi
ԶԻՆԵԱԼ ԽՄԲԱՒՈՐՈՒՄ ՄԸ
ՅԱՅՏՆԱԲԵՐՈՒԱԾ Է
ԵՐԵՒԱՆԻ ՄԷՋ
Հայաստանի Ազգային Անվտանգութեան Ծառայու-
թիւնը (ԱԱԾ) Երեւանի մէջ յայտնաբերած է զինեալ
խմբաւորում մը որ նպատակ ունէր Հայաստանի տա-
րած ք ի ն կ ազ մակ երպել շարք մը ահաբեկչական
արարքներ: ԱԱԾ-ն կը յայտնէ թէ ՀՀ քաղաքացի,
նախկին Երեւանի բնակիչ Արթուր Վարդանեան որ
ժամանակէ մը ի վեր արտասահման կը բնակէր, վերա-
դարձած է Հայաստան եւ սկսած է կազմակերպել յան-
ցաւոր գործունէութիւն:
Նոյեմբեր 25-ին ոստիկանութիւնը խուզարկած է
Երեւանի Նորք թաղամասի տուն մը եւ յայտնաբերած է
տարբեր տեսակի ատրճանակներ, նռնակներ, այլազան
պայթուցիկ նիւթեր եւ սարքաւորումներ, փամփուշտ-
ներ, ռազմական հանդերձանք, զրահաբաճկոններ,
եւլն:
Նոյն տան մէջ խուզարկութեան օրը ձերբակալ-
ւած է Արթուր Վարդանեան եւ իր ինը գործակիցնե-
րը:
Shamshyan.com կայքէջը Նոյեմբեր 25-ին կը հա-
ղորդէ թէ հակա ահաբեկչական վարչութիւնը (ԱԼՖԱ)
կանխած է լուրջ եւ մեծ յանցագործութիւն մը:
«Թելեթոն 2015»-ի ընթացքին հանգանակուած է՝
10 միլիոն 378 հազար 465 տոլար
Ուրբաթ՝ 27 Նոյեմբեր 2015-ի առաւօտեան, Երեւանի ժամանակացոյցով ժամը 8:00-ին,
աւարտած է  «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի 18-րդ պատկերասփիւռային հան-
գանակութիւնը` «Թելեթոն 2015»-ը, որուն ընթացքին արձանագրուած է 10 միլիոն 378 հա-
զար 465 տոլար նուիրատուութիւն եւ նուիրատուութեան խոստում:
Յիշեցնենք, որ այս տարի «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի թելեթոնը կը կրէ
«Մեր տունը» ընդհանուր խորագիրը: Նպատակն է բնակարաններով ապահովել Արցախի
մէջ բնակող եւ 5 զաւակներէ աւելի ունեցող բազմանդամ ընտանիքները:
DOKT& NOUPAR PHRPHR:AN
Վերջերս սփիւռքահայ մամուլին մէջ կը հանդիպինք
միջազգային քաղաքական վերլուծումներու, որոնք
առաւե լ կ ա մ նուազ ուժգնութեամբ մեր ներկայ
Հայաստանի ցամաքամասային ամբողջականութեան
պահպանումին անհրաժեշտութիւնը գրեթէ անհնարին
կը նկատեն: Յօդուածագիրներու անուններ չենք յիշեր
հոս, նախ՝ խծբծելու երանգով քննադատութիւն կա-
տարած չըլլալու նախանձախնդրութեամբ եւ յետոյ՝ յայտ-
նել կարենալու համար որ՝ սաստիկ յոռետեսութեամբ
վախազդեցիկ դարձուցած այդ ժխտական տեսակէտը
բոլորովին ալ անհիմն չենք նկատեր նաեւ մենք:
Բայց մէ’կ պայմանով. Վերյիշելով ֆրանսացի աշ-
խարհահռչակ քաղաքագէտ ու դիւանագէտ Շարլ Մօ-
րիս տը Թալէրանի (1754-1838) մէկ խորիմաստ խօսքը.
«Tout ce qui est exagéré ne compte pas» («Ինչ որ չա-
փազանցուած է չի սեպուիր»), կ’ուզենք շեշտել թէ՝ քա-
ղաքական աշխարհին մէջ կարելիութիւններն անսահ-
ման են, անլուծելի երեւցող հարցերը կարգադրելու
համար, հետեւաբար, սաստիկ յոռետեսութիւնը ոչ
միայն որեւէ լուծումի ճամբայ չի բանար, այլ նոյնիսկ
արդէն գոյութիւն ունեցող ելքերն ալ անտեսանելի կը
դարձնէ:
Ներկայ քաղաքական կացութեան մասին կարելի է
երկարօրէն արտայայտուիլ, բայց կը նախընտրենք
ամփոփելով ըսել թէ՝ մեր հայրենիքը այսօր ունի երկու
դրացի պետութիւններ՝ Թուրքիան եւ Ատրպէյճանը,
որոնք մեզի թշնամի են: Անոնցմէ որեւէ օգնութիւն
ակնկալելը հիւանդագին միամտութիւն է, զոր որոշ
թիւով հայեր ունին այսօր, որքան ալ անհաւատալի
թուի այդ դիրքաւորումը:
Մեր դաշնակիցներն են Ռուսիան եւ Իրանը: Այսու-
հանդերձ, մեզի համար անհրաժեշտ է գիտնալ, թէ հա-
ւանական պատերազմի մը պարագային կարելի՞ է կան-
խատեսել անոնց օգնութեան քանակն ու ուժգնութիւնը:
Կ’արժէ յիշեցնել թէ՝ անոնք՝ երկուքն ալ, այս օրերուն
ունին իրենց ազգային խորունկ մտահոգութիւնները,
որոնց մէջ առաջին գիծի վրայ կու գան իրենց դէմ
դրուած սեղմումները եւ ասոնց եւ այլ պատճառներով՝
յարաճուն տնտեսական տագնապը:
Ասկէ զատ՝ Հայաստան, փոքր պետութիւն մը՝ սահ-
մանափակ տարածութեամբ եւ անխուսափելի ար-
տագաղթ ով հետզ հետէ նուազող բնակչութեամբ,
Ատրպէյճանի դէմ նոր պատերազմի պարագային եթէ
նոյնիսկ դա’րձեալ յաղթական ի յայտ գայ, մեր կրելիք
հսկայ վնասներուն բերմամբ մեզ երկար ժամանակով
արիւնաքամ կը դարձնէ: Այս առիթով՝ խորունկ գնա-
հատանքով կ’արձանագրենք Հայաստանի պաշտպա-
նութեան նախարար Սէյրան Օհանեանի պաղարիւն վե-
րաբերմունքը՝ Պաքուի գրգռիչ կրակոցներուն եւ անար-
գալից արտայայտութիւններուն դէմ յանդիման:
Վերոյիշեալ բոլոր նկատումներով ընդունելի լուծում է
մեզի համար, երբ Հայաստանի կառավարութիւնը իր
ամբողջ կարելին կ’ընէ մեր դաշնակիցներուն եւ մեր
ազգային շահերը նոյնացնելով: Այսպիսի աշխատանք
մը կ’ենթադրէ լրջախոհ հետեւողականութիւն մը,
ջանալով որ սխալներ, թերացումներ եւ վտանգաւոր
մոռացումներ չպատահին: Մենք համոզուած ենք որ՝
մեր նախագահը՝ Սերժ Սարգսեան վարժ է այս մարզին
մէջ իմաստուն քայլեր առնելու:
Այս առիթով չենք ակնարկեր Եւրոպական Միու-
թեան, որուն ղեկավարներուն բարի տրամադրու-
թիւններն ու շռայլած խոստումները միշտ ալ իրա-
կանանալու կարելիութիւն չեն ներկայացներ, պարբե-
րաբար յուսախաբ ընելով մեզ:
Գալով Միացեալ Նահանգներու նախագահ Պարաք
Օպամայի, պէտք չէ չափազանցել զինք գովելու կամ
չգովելու պարագաներուն: Անոր բարիացակամութիւնը՝
մեզի հանդէպ անուրանալի է. մեր ցաւն այն է որ՝ անոր
բարի տրամադրութիւնները՝ Հայոց Ցեղասպանութեան
մասին մեզ երջանկացնելու չհասցուցին:
Եթէ մենք իրաւունք ունինք հետապնդելու մեր ազ-
գային շահերը, թիւրիմացաբար այդ իրաւունքը զլա-
նալու չենք մեր դաշնակիցներուն: Բնականաբար
անոնք ալ իրենց գերագոյն շահերը հետապնդել պիտի
նախընտրեն, եթէ նոյնիսկ այսպիսի գործելակերպ մը
մեզի հեշտ չի գար: Ըսել կ’ուզենք որ՝ միջազգային քա-
ղաքական աշխարհին մէջ ամէն բան մեր ուզածին պէս
չ’ընթանար. այդպիսի մղձաւանջային պարագաներուն՝
անհրաժեշտ է իմաստութեամբ մօտենալ բացառիկ
կացութեան, մեր դաշնակիցը մեզմէ չհեռացնելու մտա-
հոգութեամբ:
Մենք զգուշաւոր լաւատեսութեամբ կը մօտենանք
Հայաստանի Երրորդ Հանրապետութեան այժմու ղե-
կավարութեան կեցուածքին, զայն տեսնելով բացուած
բովանդակ աշխարհին եւ սրտանց մաղթելով ո ր ՝
անիկա այսպէս բացուած մնայ անդադար: Արդարեւ,
մեր այժմու արտաքին գործոց նախարարը՝ Էդուարդ
Նալպանտեան թրծուած դիւանագէտ մըն է, որ նախ՝
Եգիպտոսի այն ատենուան բարգաւաճ գաղութին,
ապա՝ Ֆրանսայի գաղութին մօտ իբրեւ դեսպան ար-
ժանաւորապէս պաշտօնավարելէ ետք, այսօր կը վարէ
իր բարձր պաշտօնը զմայլելի յաջողութեամբ:
Շար. էջ 12
<abajaj;rj
Hebdomadaire Arménien
Armenian Weekly ISSN 0382-9251
Publié par /Published by
Le Centre de Publication Tékéyan
825 rue Manoogian, Saint-Laurent,
Québec H4N 1Z5
Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162
e-mail: abaka@bellnet.ca
www.tekeyanmontreal.ca
PM40015549R10945
TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699
2 • ABAKA • LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015
Canada
2nd Class $80 (QC & ON)
1ère classe/first class $90
U.S.A. 1st class (US)$90
Autres pays/Other countries:
1st class (US)$120
Per issue $1.75
Dépôt légal: Bibliothèque du Québec
ABAKA
Patas.anatou .mbagir^
AU:TIS PAGGAL:AN
’anouzoumn;rou%
nouiratououjiunn;rou ;u
gras;n;aki patas.anatou^
SALBI MARKOS:AN
Joronjoi patas.anatou^
MATAJ B& MAMOUR:AN
“We acknowledge the financial
support of the Government of
Canada through the Canada
Periodical Fund (CPF) for our
publishing activities.”
2015
Հեռախօսամարաթոնը
արձանագրեց աւելի
քան 1.3 միլիոն Եւրօ
Հիմնադրամի Ֆրանսայի տեղա-
կան մարմնի գլխաւորութեամբ Նո-
յեմբեր 18-22 իրականացած 16-րդ
համաեւրոպական դրամահաւաք-
հեռախօսամարաթոնը, որուն մաս-
նակցած են Ֆրանսայի (1.205.569
եւրօ), Գերմանիոյ (76.050 եւրօ) եւ
Զուիցերիոյ (24.554 եւրօ) հայ հա-
մայնքները, արձանագրեց աւելի
քան 1.3 միլիոն եւրօ նուիրատուու-
թիւն եւ նուիրատուութեան խոս-
տում:
Դրամահաւաքի հասոյթը պիտի
ուղղուի Արցախի մէջ համայնքային
կեդրոններու կառուցման, Տաւուշի
մարզին մէջ շարունակաբար իրա-
կ ա ն ա ցո ւ ո ղ գի ւ ղ ա տ ն տ ե ս ա կ ա ն
ծրագրերու զարգացման, սուրիա-
հայերու եւ իրաքահայերու օգնու-
թեան:
Նուիրատուութիւններու ընդու-
նումը կը շարունակուի:
Հեռուստամարաթոն 2015-ի
գլխաւոր հովանաւոր – Հայբիզ-
նեսբանկ
Հովանաւոր –  ԱԿԲԱ- կրեդիտ
ԱԳՐԻԿՈԼ Պանք
Գործընկեր – Հայփոստ
Պետդումայի մէջ օրէնքի նախա-
գիծ ներ կա յացուած է Թուրքիոյ
կողմէ Հայոց Ցեղասպանութեան
ժխտման համար պատասխանա-
տըուութեան կանչելու մասին: Այդ
մասին Tweeter-ի իր էջին մէջ գրած
է «Արդար Ռուսաստան»-ի առաջ-
նորդ Սերկէյ Միրոնով:
«Քիչ ա ռ աջ մենք օր էնքի նա-
խագիծ ներկայացուցինք Թուրքիոյ
կողմէ 1915-ին իրականացուած Ցե-
ղասպանութեան ժխտման համար
պատասխանատուութեան կանչելու
մասին», — նշուած է հաղորդագրու-
թեան մէջ, կը տեղեկացնէ News.am-ը:
Նախապէս յայտնի դարձած էր,
ո ր Թուր ք իոյ ն ախագահ Ռեճեփ
Թայյիփ Էրտողան իր ռուս գործըն-
կերոջ` Վլատիմիր Փութինը քննա-
դատած է 1915-ի հայերու Ցեղաս-
պանութեան մասին արտայայտուե-
լու համար: Ինչպէս կը նշուի, Երե-
ւան իր այցելութեան ընթացքին
Փութին յարգած է 20-րդ դարաս-
կիզբի զոհուածներուն յիշատակը:
Թուրքիոյ ԱԳՆ-ը պաշտօնապ էս
դատապարտած է Փութինը անոր
համար, որ տեղի ունեցածը Ցեղաս-
պանութիւն կոչած էր:
Պետդումայի մէջ օրինագիծ ներկայացուած է Հայոց
Ցեղասպանութեան ժխտման համար Թուրքիան
պատասխանատուութեան կոչելու մասին
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԱԿՆԱՐԿ
ՈՐՊԷՍԶԻ ՀԱՅԱՍՏԱՆ ՎԵՐԱՊՐԻ
ՄԵՐ ՂԵԿԱՎԱՐՈՒԹԻՒՆԸ ՊԷՏՔ Է ԲԱՑՈՒԱԾ
ՄՆԱՅ ԲՈՎԱՆԴԱԿ ԱՇԽԱՐՀԻՆ ԵՒ ԱՒԵԼԻ
ԲԱՑՈՒԻ ԻՐ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԻՆ
Նոյեմբեր 21ի երեկոյեան Թէ-
քէեան Կեդրոնը իր զարդարումով,
պսպղուն մոմերով, խորհրդաւոր
լուսաւորութեամբ եւ սրճարանի մը
նման հանգստաւէտ բազկաթոռ-
ներով զարդարուած, պատրաստ էր
ներկայ ստուար հասարակութեան
յաջող Ճազի երեկոյ մը հրամցնե-
լու:
Հանրածանօթ Ճազի երաժշտա-
կան մեկնաբան եւ յօրինող Արտէն
Արապեանն էր որ իր հետ ընկե-
րակցող երկու երաժիշտներու հետ
երեկոյեան երաժշտական բաժինը
պիտի ներկայացնէր:
Եռեակը կը կազմէին՝
Olivier Hébert (contrebasse),
Arden Arapyan (piano),  Frank Pa-
lacios (flute & percussion).
Արտ էն ը իր բար ձր կատարո-
ղականութեամբ ու իր բացատրա-
կաններու վարպետ հաղորդակա-
ն ութեա մ բ կր ցաւ ներկաներուն
ուշադրութիւնը գրաւել իր 3 մէկ
ժամեայ ելոյթներով: Հանդիսատեսը
իր խմիչքով, թեթեւ համադամներով
եւ իրենց ծանօթներու շրջապա-
տով, մեծ խանդավառութեամբ ըմ-
բոշխնեց հրամցուած ճազային ներ-
կայացումները:
իւրաքանչիւր երգ, դաշնաւորում
ե ւ յօրի նո ւմ առատ ծափահա-
րութիւններով է որ կ’ընդունուէր:
Մինչ Արտէնի խտասալիկները կը
սպառէին, ներկաները երաժշտու-
թեամբ ընկալուած չէին անդրադառ-
նար թէ ժամերը կը սահէին ու ար-
դէն կէս գիշերը անց էր:
Ժողովուրդը մեկնեցաւ մեծ գո-
հունակութեամբ, բարձր մակար-
դակի երաժշտական ներկայացման
մը ներկայ գտնուելու վայելքով:
Նկար՝ Գէորգ Թորոսեան
Թղթակից
LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 • ABAKA • 3
}a.hn^ Arthn Arap;an% ~ranq ˆalasiø ;u Øliwer Fhphrj
Մշակութային զանազանութիւն Թէքէեան կեդրոնէն ներս
Ճազի երեկոյ - Արտէն Արապեան եւ իր եռեակը
Հ.Բ.Ը.Մ.ի Լոնտոնի մասնաճիւղի նախաձեռնութեամբ
«Միասնաբար Հայաստանի Համար» համերգ նուիրուած
Հայոց Ցեղասպանութեան 100-ամեակին
Կազմակերպութեամբ Հ.Բ.Ը.Մ.ի
Լոնտոնի մասնաճիւղի վարչութեան
« Հ.Բ.Ը . Մ . ի Լո նտո ն Ս ենեկային
նուագախումբ»ը 7 Նոյեմբեր 2015-
ին, St. John Smith Square սրահին
մէջ տուաւ «Միասնաբար Հայաս-
տանի Համար» համերգը, նուիր-
ւած Հայոց Ցեղասպանութեան Հա-
րիւրամեակին: Իր այլազանութեամբ
յ ատկա ն շ ուո ղ հ ամ երգի ն իրենց
մասնակցութիւնը բերին կարգ մը
անուանի հայ արուեստագէտներ
Մեծն Բրիտանիայէն, Հայաստանէն,
Ֆինլանտայէն, Միացեալ Նահանգ-
ներէն եւ Պուլկարիայէն:
Բա րս եղ Կ ան աչեան ի յայտնի
«Օրօր»ն ու երիտասարդ տաղան-
դաւոր երգահան Քրիսթինա Առա-
քելեանի «Ասում են» երգերը գեղեց-
կօրէն մեկնաբանեց ծանօթ երգ-
չուհի (mezzo soprano) Անայիս Հե-
ղոյեանը, իր գունագեղ, հարուստ ու
ջերմ ձայնով:
«Տապանագիր, Պար եւ Մեղեդի»
(Epitaph, Dance and Hymn) գործը
ընթացիկ տարուան Օգոստոսին,
յատկապէս այս համերգին համար
գրած է անգլիացի ջութակահար,
դաշնակահար եւ կոմպոզիտոր Ro-
land Roberts-ը եւ զայն նուիրած՝
Հայոց Ցե ղասպանութեան 100-
ամեակին: Այս հրաշալի ստեղծա-
գործութիւնը, որուն մէջ հեղինակը
մեծ վարպետութեամբ օգտագոր-
ծած է հայկական ժողովրդական եր-
գերն ու եկեղեցական մեղեդիները՝
գրուած է նուագախումբի եւ ջու-
թակի համար: Առաջին անգամ հան-
րութեան ներկայացուող գործին
մենակատարութիւնը վստահուած
էր անուանի ջութակահարուհի Անի
Բատիկեանին, որ անթերի վարպե-
տութեամբ ու խորազգաց ապրու-
մով մեկնաբանեց զայն, արժանա-
նալով ունկնդիրներու հիացմուն-
քին:
Ամերիկահայ կոմպոզիտոր Ալան
Յովհաննէսի «Elibris, Down God of
Urartu Opus 50» գրաւիչ ստեղծա-
գործութիւնը կատարեց երիտա-
սարդ սրինգահարուհի Նայիրի
Ազեզեանը, որ համերգին մասնակ-
ցելու համար յատկապէս հրաւիր-
ւած էր Ֆինլանտիայէն: Ընդգծուած
անհատականութեամբ յատկանըշ-
ւող տաղանդաշատ սրինգահա-
րուհիին ոճը հմայիչ եւ առինքնող
երանգներով հարուստ էր: Ուրա-
խութեամբ տեղեկացանք որ 2016
Յունուարէն սկսեալ արուեստագի-
տուհին պիտի նուագէ Հելսինքիի
Ֆիլհարմոնիկ Նուագախումբին
հետ:
2009-ին Փասկալ Թասոն ի ր
«Ձօն» խորագրուած գործը գրած է
յատկապէս անուանի մարիմպիսթ
(marimbist) Սիլվի Զաքարեանի եւ
«Arlington Honors String» նուագա-
խումբին համար, Ալան Յովհաննէսի
ծննդեան 100ամեակին առիթով:
Մարիմպայի վրայ նուագելը բարդ է,
բայց բացառիկ տաղանդով օժտը-
ւած Սիլվի Զաքարեանին համար,
կարծէք «երեխայի խաղալիք» ըլլար
գործիքը...: Արուեստագիտուհիին
ներշնչեալ կատարումը արժանա-
ցաւ ներկաներու անվերապահ գնա-
հատանքին: Նշենք որ Սիլվին հա-
մերգին մասնակցելու համար հրա-
ւիրուած էր Միացեալ Նահանգնե-
րէն:
Համերգի երկրորդ բաժինը նուիր-
ւած էր Պեթհովենի «5րդ Փիանօ
Քոնչերթոյ»ին, (Beethoven’s Piano
Con c e r to N o.5), զո ր կ ա տ ա ր ե ց
նուագախումբի գեղարուեստական
տ ն օր էն , Սա ր գի ս Զ ա քա ր ե ա ն ը :
Տաղանդաւոր դաշնակահարը Պեթ-
հովենի վերոյիշեալ բարդ ստեղծա-
գո ր ծո ւ թ ի ւ ն ը ն ո ւ ա գե ց ա ն թ ե ր ի
վարպետութեամբ, ապրումով եւ
հակակշռուած յուզականութեամբ,
քոնչերթոյի տրամատիկ մասերուն
տալով պահանջուած փոթորկոտ
ձայնեղութիւնը, իսկ քնարական
բնոյթ ունեցող հատուածները կա-
տարելով՝ յուզիչ, նուրբ ու գունագեղ
հնչեղութեամբ: Սարգիս Զաքար-
եանի նուագը արժանացաւ ունկըն-
դիրներու գնահատական արդար
բացականչութիւններուն եւ երկա-
րատեւ ծափերուն:
Բարձր գնահատանքի արժանի
են նաեւ երիտասարդ ու տաղան-
դաւոր երաժիշտներէ բաղկացած
նուագախումբն ու անոր վարպետ
խմբավարը, Կուսթավօ Ուպետան:
Խօսելով նուագախումբի եւ հա-
մերգին մասնակից արուեստագէտ-
ներու մասին, Սարգիս Զաքարեան
յայտագրին մէջ գրած է:
«Իսկապէս միջազգային նկարա-
գիր ունի նուագախումբը, որ բաղ-
կացած է հայաստանցի, անգլիացի,
պուլղարացի, սպանացի, պրազի-
լացի, լեհ, ռումանացի եւ իրլանա-
տացի երաժիշտներէ, իսկ մենակա-
տար հայ արուեստագէտները կը
ներկայացնեն՝ տարբեր երկիրներ:
Մեզի՝ արուեստագէտներուս համար
պատշաճ ու բարեպատեհ առիթ մըն
էր քով քովի գալով տալ այսպիսի
համերգ մը»:
ԱսԱտուր ԿիւզելեԱն, լոնտոն
4 • ABAKA • LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015
Մատենադարանի բացում` Գանձասարի մէջ
Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութիւն տուած այցելութեան ծիրին
մէջ, Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահ, զինուած ուժերու գե-
րագոյն գլխաւոր հրամանատար Սերժ Սարգսեան 21 Նոյեմբերին Արցախի
նախագահ Բակօ Սահակեանի հետ Գանձասարի մէջ ներկայ գտնուած է
Ստեփանակերտի «Մեսրոպ Մաշտոցի անուան մատենադարան գանձա-
սար» գիտամշակութային կեդրոնի` Մատենադարանի մասնաշէնքի բաց-
ման արարողութեան:
Կեդրոնը կը բաղկանայ գիտական եւ թանգարանային մասերէ, գիտա-
ժողովներու, մշակութային տարաբնոյթ նախաձեռնութիւններու համար
նախատեսուած դահլիճէ, գրադարանէ ու ընթերցասրահէ: Նորաբաց ցու-
ցասրահներուն մէջ ներկայացուած են Արցախի մէջ կանուխ միջնադարէն
մինչեւ նոր շրջան ստեղծուած հարիւրէ աւելի ձեռագիրներու, Արցախի
պատմութեան առնչուող հազուագիւտ վաւերագիրներու բնագիրներ եւ
ընդօրինակութիւններ, ինչպէս նաեւ հնատիպ գիրքեր: Ցուցանմուշներու
ստեղծման աշխատանքները սկսած են եօթը տարի առաջ եւ, պատաս-
խանատուներուն համաձայն, պիտի ունենան շարունակական բնոյթ:
Բացման արարողութեան զուգահեռ տեղի ունեցած է նաեւ Մատե-
նադարանի գիտաշխատողներու «Արցախի մանրանկարչական արուեստը»
եւ «Արցախի գրչութեան կենտրոնները» գիրքերու շնորհանդէսը: Գանձա-
սարի գիտամշակութային կեդրոնի բացման առիթով նախագահ Սերժ
Սարգսեան կեդրոնին նուիրած է 12-13-րդ դարերու Գիւլիստանի Աւետա-
րանը:
Մատենադարանի շէնքը հիմնովին նորոգուած է «Փիւնիկ» մարդկային
պաշարներու զարգացման համահայկական հիմնադրամին միջոցներով:
Մասնաճիւղը պիտի գործէ Մեսրոպ Մաշտոցի անուան Մատենադարանի
կառոյցին մէջ եւ անոր լիարժէք գործունէութեան աշխատանքներուն մէջ
պիտի կիրարկուի Մատենադարանի գիտական ու թեքնիք ամբողջ նե-
րուժը:
ՀՀ ԱԳՆ աշխատանքին
շնորհիւ երիտասարդները կը
վերադառնան ու կը ծառայեն
Հայաստանի մէջ
Ռուսաստանի Դաշնութեան հա-
րաւային հատուածէն մեծ թիւով հայ
երիտասարդներ, որոնք երկար ժա-
մանակ է կը բնակին այնտեղ, կու
գան Հայաստան` զինուորական ծա-
ռայութիւն իրականացնելու համար:
Ըստ Armenpress.am-ի՝ այս մա-
սին Ազգային ժողովի խորհրդարա-
ն ակ ա ն լսո ւ մ ներուն ժամանակ
յայտնած է ՀՀ արտաքին գործոց
նախարարի տեղակալ Սերգէյ Մա-
նասարեան` նշելով, որ ատիկա նա-
եւ իրենց կողմէն իրականացուող
հ իւպա տ ո սակ ան հ աշուառման
շնորհիւ է: Ան նկատած է, որ երի-
տասարդներուն վերադարձը կախ-
ւած է նաեւ նստավայր երկրի օրէնս-
դըրութենէն ու քարոզուող արժէք-
ներէն:
Անդրադառնալով Հայաստանի եւ
այլ երկիրներու միջեւ իրաւապայ-
մ ան ա գր ա յին դաշտի ն՝ ԱԳ փոխ
նախարարը նշած է, թէ անիկա թոյլ
կու տայ բնականոն գործունէութիւն
ծաւալել:
Սերգէյ Մանասարեան նշած է, որ
զինուորական ծառայութեան մասով
իրենց աշխատանքները կ՝իրակա-
նացնեն Զինապարտութեան մասին
օրէնքի 4-րդ եւ 5-րդ յօդուածներով:
Մասնաւորապէս, դիւանագիտական
ներկայացուցչութիւնը կամ հիւպա-
տոսական հիմնարկը զինկոմի-
սարիատէն ստացած նիւթերուն
համաձայն պարտաւոր է տուեալ
քաղաքացին կանչել դիւանագի-
տական ներկայացուցչութիւն, փո-
խանցել ծանուցագիրը, ինչպէս
նաեւ տեղեկացնել ապագայ ծառա-
յութեան մասին:
«Բացի այդ, եթէ հիւպատոսական
տարածքում յայտնւում է զինա-
պարտ քաղաքացի, ու ունի հիւպա-
տոսական հաշուառում, մենք պար-
տաւոր ենք տեղեկացնել զինկո-
միսարիատին, նաեւ պարտաւոր
ենք աջակցել այդ քաղաքացուն
տեղափոխուել Հայաստան ու անց-
նել պարտադիր զինուորական ծա-
ռայութիւն»,- նշած է փոխ նախա-
րարը:
Ան յայտնած է, որ որոշ փոփո-
խութիւն  կատարուած է հիւպա-
տոսական հաշուառման գործըն-
թացին մէջ. անիկա պարտադիր եւ
վճարովի բնոյթէն դարձած է կա-
մաւոր եւ անվճար: Բացի այդ` կայ
օրէնսդրական նախաձեռնութիւն,
որմով հիւպատոսական հաշուա-
ռումը կը նախատեսուի իրականաց-
նել ելեկտրոնային եղանակով:
Հայաստանի քաղաքացիները կրնան
Պրազիլ մեկնիլ առանց վիզայի
Ուժի մէջ մտած է Հայաստանի եւ Պրազիլի միջեւ մուտքի արտօ-
նագրային կարգը հանելու մասին համաձայնութիւնը: Այս մասին կը յայտնէ
ՀՀ արտաքին գործոց նախարարութեան ֆէյսպուքեան պաշտօնական էջը:
Ըստ Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Պրազիլի Դաշնային Հան-
րապետութեան կառավարութիւններու միջեւ ձեռք բերուած համաձայ-
նութեան` Նոյեմբեր 25-էն Հայաստանի եւ Պրազիլի քաղաքացիները իրա-
րու տարածք մուտք գործելու, դուրս գալու, տարանցիկ անցնելու եւ
գտնուելու համար կ՛ազատուին մուտքի արտօնագիր ձեռք բերելու պա-
հանջէն` 90 օրը չգերազանցող ժամկէտով, որ կրնայ երկարաձգուիլ մինչեւ
90 օր` պայմանով, որ գտնուելու ընդհանուր ժամկէտը չգերազանցէ 180
օրը 12 ամսուան ընթացքին:
Վերջերս, անսովոր գրութիւն մը
յայտնուած էր Ախալքալաքի նախ-
կին բերդի աւերակներուն վրայ:
Բերդին մէկ անկիւնը կը գտնուի
կիսաւեր նախկին մզկիթը: Անոր մէկ
պատին Նոյեմբերի սկիզբը յայտ-
նըուած էին թրքական կարմիր կի-
սալուսիններ եւ«Bir gün döneceğiz
elbet» գրութիւնը, որ թուրքերէն կը
նշանակէ «Օր մը մենք անշուշտ պի-
տի վերադառնանք», կը հաղորդէ
Javakhkmedia.com-ը:
Ախալքալաքի բերդը Ջաւախքի
մէջ թրքական տիրապետութեան
տարիներուն տեղական թրքական
վարչական կեդրոնի նստավայրն էր:
Բերդը գրաւուած է 1828-ի Յուլիս
23-ին, զօրավար Պասկեւիչի կողմէ,
եւ անցած է Ռուսական կայսրու-
թ ե ա ն կ ո ղ մ ը : Ան կ է ե տ ք ա ն ի կ ա
որեւէ ռազմական, ընկերային կամ
պատմական դեր չէ խաղցած, եւ
անցեալ համարեա 200 տարուան
ընթացքին հիմնականօրէն քայքայ-
ւած է:
Վերջին տասնամեակի ընթացքին
Ջաւախքի եւ Պորչալուի վրայով
կ՛իրականացուին բազմաթիւ հա-
ղ ո ր դ ա կ ցո ւ թ ե ա ն ն ա խ ա գի ծե ր ,
որոնք կը կապեն Ատրպէյճանն ու
Թուրքիան` Պաքու-Թիֆլիս-Ճէյհան
քարիւղատարը, Պաքու-Թիֆլիս-
Էրզրում կազատարը, Կարս-Ախալ-
քալաք-Թիֆլիս-Պաքու երկաթուղին,
Կարս-Ախալքալաք-Ծալկա-Թիֆլիս
մայրուղին եւ այլն: Մասնաւորապէս,
վերջերս այդ մայրուղիին համար
Շար. էջ 14
Ախալքալաքի բերդի աւերակներուն
վրայ` փանթուրանական գրութիւններ
Նոյեմբեր 16-22 Համազգային Հայ Կրթական եւ Մշակութային միութեան
(Թորոնթօ) կազմակերպմամբ եւ Գանատայի մէջ ՀՀ դեսպանութեան
աջակցութեամբ Թորոնթօ քաղաքին մէջ կայացաւ «Նուռ» ֆիլմերու
ամէնամեայ միջազգային 10-րդ փառատօնը, որ այս տարի նուիրուած էր
Հայոց Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցին: Այս մասին կը յայտնեն ԱԳՆ
մամլոյ ծառայութենէն:
Փառատօնին ներկայ էին Գանատայի մէջ ՀՀ դեսպան Արմէն Եգանեան,
մեծ թիւով հռչակաւոր բեմադրիչներ եւ դերասաններ աշխարհի տարբեր
երկիրներէ, գանատացի հասարակական-քաղաքական գործիչներ,
միջազգային լրատուամիջոցներու եւ հայ համայնքի բազմաթիւ ներկայա-
ցուցիչներ:
Իր ողջոյնի խօսքին մէջ դեսպան Եգանեան նշեց, որ 10-րդ ֆիլմի փառա-
տօնը առանձնայատուկ է անով, որ այն տեղի կ’ունենայ 2015թ.-ին` հա-
մընկնելով Հայոց Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցին հետ: Դեսպան
Եգանեան շնորհակալութիւն յայտնեց այն բազմաթիւ մարդոց, որոնք որեւէ
ձեւով ներգրաւուած եղած են փառատօնի կազմակերպման գործին, եւ
դեսպանութեան անունէն մրցանակ յանձնեց փառատօնի կազմակերպիչ
յանձնախումբին:
«Նուռ» փառատօնի ծիրէն ներս Թորոնթոյի «Regent» թատրոնին մէջ
ցուցադրուեցաւ Ֆաթիհ Աքինի «Սպի» ֆիլմը:
LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 • ABAKA • 5
Թորոնթոյի «Նուռ» ֆիլմի փառատօնն այս տարի նուիրուած էր
Հայոց Ցեղասպանութեան 100-ամեակին
ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ
100-ԱՄԵԱԿԻՆ ՆՈՒԻՐՈՒԱԾ ԲԱՑԱՌԻԿ
ՆՈՒԱԳԱՀԱՆԴԷՍ ԳԱՀԻՐԷԻ ՄԷՋ
Նոյեմբեր 5, 2015-ին երաժշտական աննախընթաց հանդիսութեամբ մը
ոգեկոչումը կատարուեցաւ Հայոց Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցին,
հովանաւորութեամբ Եգիպտահայոց Առաջնորդ Գերշ. Տ. Աշոտ Եպս. Մնա-
ցականեանի: Համերգը տեղի ունեցաւ Նուպարեան-Գալուստեան հա-
մալիրի Գահիրէի Պլըքտանեան Սրահին մէջ, ներկայութեամբ աւելի քան
200 հանդիսականներու:
Հայ եւ միջազգային երաժիշտներէ բաղկացած նուագախումբ մը ներ-
կայացուց հայկական ժողովրդական եւ հոգեւոր ու օտար երգերու եւ երա-
ժըշտութիւններու հաւուր պատշաճի փունջ մը:
Գլխաւոր կազմակերպիչն ու երգչուհին էր Հայաստանի Ազգային Օփե-
րայի երկարամեայ աստղ՝ Գայանէ Վարդանեան, որ յատկապէս հրաւիր-
ւած էր Սինկափուրէն, ուր վերջին տարիներուն ան կը դասաւանդէր երա-
ժըշտութիւն եւ կազմած էր The Armenian Heritage Ensemble-ը: Այս խումբը
համերգներ ներկայացուցած է Սինկափուրէն զատ՝ Մալէզիայի, Ֆիլիփինի,
Միանմարի մէջ: Դաշնակահարուհին էր Էլէնա Ծամաշվիլի, շրջանաւարտ
ԹիֆլիսիՊետական Երաժշտանոցէն: Ան 1991-էն ի վեր դասախօս եղած է
Գահիրէի Երաժշտանոցին մէջ: Խումբին ջութակահարն է Գէորգի Յարու-
թիւնեան, որ ծնած է Պաքու, ուսանած է եւ շրջանաւարտ է Մոսկուայի
երաժշտանոցէն եւ դասախօսած է Երեւանի Կոմիտասի անուան երաժշտա-
նոցէն: Ան 1994-էն ի վեր եղած է Գահիրէի սէմֆոնիք նուագախումբին
առաջին ջութակահարը:
Յայտագիրը կը բաղկանար Կոմիտասի, Շուպէրդի, Խաչատուրեանի, Մո-
ցարդի, Վերտիի, Կրշուինի, Մէլիքեանի, Տօլուխանեանի եւ Պետրոսեանի
ստեղծագործութիւններէն:
Թղթակից
Ոչ եւս է վաստակաւոր
դերասանուհի Վարդուհի
Վարդերեսեանը
Նոյեմբեր 24-ին, 87 տարեկա-
նին իր մահկանացուն կնքեց ան-
ւանի դերասանուհի Վարդուհի
Վարդերեսեան:
Մեծանուն դերասանուհիի մա-
հը մեծ կորուստ էր ոչ մ ի ա յն
Հայաստանեան արուեստասէր-
ներուն համար, այլ նաեւ ողջ աշ-
խարհասփիւռ հայութեան:
«Պատուով ու մեծ ներշնչանքով
թէ՛ Հայրենիքում, թէ՛ Սփիւռքում
տասնամեակներ շարունակ իրա-
կանացնելով լուսաւոր գործու-
նէութիւն` նա վառ էր պահում հայ դասական մշակոյթի անմար կրա-
կը», իր ցաւակցական խօսքին մէջ ըսած է ՀՀ սփիւռքի նախարար
Հրանոյշ Յակոբեան:
Տեսերիզը, որ կը ներկայացնէ ՀՀ սփիւռքի նախարարութիւնը, դե-
րասանուհիին անցած ստեղծագործական ուղիի իւրայատուկ սեղ-
մագիրն է, ուր անոր լաւագոյն դերերն էր, արդէն դասական դարձած
կերպարները:
Քրասնոյարսքի մէջ վթարի
ենթարկուած մի-8 ուղղաթիռի
երկրորդ օդաչուն եղած է հայ
Քրասնոյարսքի երկրամասի հիւսիսը վթարի ենթարկուած Մի-8 ուղ-
ղաթիռի երկրորդ օդաչուն եղած է 53-ամեայ Լեւոն Տանանեանը:
«Արմէնփրէս»-ի փոխանցմամբ, ուղղաթիռի անձնակազմին մէջ եղած են
«Թուրուխան» օդանաւի ընկերութեան ամենափորձառու աշխատակից-
ները: Հրամանատար 54-ամեայ Ալեքսանդր Մոնախովը իր ասպարէզի ըն-
թացքին իրականացուցած էր 9 հազար 19 ժամ թռիչք, իսկ երկրորդ օդա-
չու 53-ամեայ Լեւոն Տանանեանը` 9 հազար 383:
Մի-8 ուղղաթիռի վթարի հետեւանքով զոհուած է 15 հոգի, որոնց մէջ`
ուղղաթիռի անձնակազմը: 10-ը վերակենդանացման բաժանմունքի մէջ են:
Լրատուամիջոցներու հաղորդմամբ` վթարի պատճառի նախնական
վարկածը ուղղաթիռի տեխնիկական անսարքութիւնն է:
Սուրիահայ Հուրի Մելքոնեանը
կ՛ուսանի Էտինպուրկի համալսա-
րան: Հալէպի համալսարանի շրջա-
նաւարտը այն 5 ուսանողներէն մէկն
է (եւ միակ հայը), որուն չորս տարի
առաջ Սուրիոյ կառավարութիւնը,
որպէս լաւագոյն ուսանող, հնարա-
ւորութիւն տուած է ուսումը շարու-
նակելու արտերկրի մէջ: Հուրին
ընտրած է Մեծ Բրիտանիան: Ուսա-
ն ելէն բ ա ցի կը զբաղ ի հետազօ-
տական աշխատանքով, կը դասա-
խօսէ երկու համալսարաններու մէջ,
կը հաղորդէ «Հայերն այսօր»-ը:
Հուրին առաջին անգամ Հայաս-
տան եկած է այս տարուան գար-
նան: Ցանկութիւններէն մէկը եղած
է ա նպ ա յման այց ել ել Երեւանի
պետական համալսարանի Մաթե-
մաթիքայի բաժանմունք: Այց, որ,
Հուրիին խօսքերով, կարեւոր եղաւ
իրեն համար. «Մարտին եկայ Հա-
յաստան նախ եւ առաջ մայրիկիս
տեսնելու, որուն մօտ երկու տարիէ
չէի տեսած: Ան Հալէպէն Հայաստան
եկած էր: Այնուհետեւ ցանկացայ
անպայման այցելել Երեւանի պե-
տական համալսարանի մաթեմա-
տիկայի բաժանմունք: Այցս շատ
արդիւնաւէտ եղաւ:  Ո՛չ միայն ծա-
նօթացայ շարք մը մասնագէտներու
հետ, այլեւ տեղեկացայ, որ Սեպ-
տեմբերին միջազգային գիտաժո-
ղով պիտի կազմակերպուի: Հետա-
քըրքրուեցայ ու ըսի, որ ես նոյնպէս
կրնամ մասնակցիլ: Ես կրկին Հայաս-
տան եկայ արդէն Սեպտեմբերին»:
«Ներդաշնակ  վերլուծութիւն եւ
մօտաւորութիւններ» խորագիրով
միջազգային 6-րդ գիտաժողովը, որ
տեղի կ՛ունենայ երեք տարին մէկ,
Հայաստանի մէջ համախմբած էր
աշխարհի տարբեր երկիրներէ ժա-
մանած մաթեմատիկներ, որոնք
իրարու կը հաղորդեն սեփական
փորձն ու գիտելիքները: Օտար եր-
կիրներէ ժամանած մատթեմատիկ-
ներուն մէջ Հուրին միակ հայն էր:
«Գիտաժողովը տեղի ունեցաւ
Ծաղկաձորի մէջ` Սեպտեմբեր 12-էն
18: Անիկա ինծի շատ բան տուաւ.
նախ եւ առաջ ծանօթացայ հայ
մաթեմատիկներու հետ, Երեւանի
պետական համալսարանէն հա-
մագործակցութեան, աշխատանքի
առաջարկ ստացայ: Համոզուած եմ,
որ միասին կրնանք նոր խնդիրներ
լուծել: Կու գամ Հայաստան աշխա-
տելու, թէ ոչ` չեմ կրնար ըսել, բայց
անպայման կը ցանկամ հայաստան-
եան մասնագէտներու հետ համա-
տեղ հետազօտութիւններ իրակա-
նացնել, հայաստանեան ամսագիր-
ներուն թղթակցիլ»:
Էտինպուրկի մէջ, ուր կ՛ապրի
Հուրին, շատ քիչ հայեր կ՛ապրին:
Իսկ ընտանիքի անդամները, Սու-
րիոյ դէպքերէն ետք, տարբեր եր-
կիրներ կը բնակին:
«Մայրս 1,5 տարի Հայաստան
մնալէ ետք` այժմ եղբօրս մօտ է`
Վիեննա, քոյրս ալ Նորվեգիա կ՛ապ-
րի: Իսկ միւս եղբայրս` Աբրահամը,
Սուրիա է, կը ծառայէ Սուրիական
բանակին մէջ. արդէն 5-րդ տարին
է: Դժուար է, բայց ուրիշ լուծում
չկայ: Գրեթէ ամէն օր կապի մէջ
ենք:
«Իսկ Էտինպուրկի մէջ շփումս
հիմնականօրէն անգլիացիներու
հետ է: Կը կարօտնամ հայկական
ամէն բան, հայերու հետ շփման
պակաս կը զգամ: 2011 թուականին
երբ  մեկնեցայ Մեծ Բրիտա ն ի ա ,
ցանկացայ հայկական համայնքի
հետ ծանօթանալ, հետաքրքրուե-
ցայ, թէ ուր կը հաւաքուին հայերը:
Տեղեկացայ, որ հայերը հիմնակա-
նօրէն Լոնտոն կ՛ապրին, ուր հայ-
կական համայնք կայ: Ցաւօք, Էտին-
պուրկի մէջ շատ քիչ հայեր կ՛ապ-
րին: Ճիշդ է, 2-3 ընկեր ունիմ, բայց
ատիկա բաւարար չէ: Այլ ելք չունիմ,
պէտք է ընտելանամ մթնոլորտին,
մինչեւ աւարտեմ համալսարանը:
Կը կարօտնամ հայկական ամէն
ինչը: Այդ կարօտը քիչ մը մեղմելու
օգնեց Հայաստան այցելութիւնս: Կը
յիշեմ, երբ առաջին անգամ Հայաս-
տան եկայ, ինծի ամենեւին օտար
չզգացի, շուրջս բոլորը հայերէն կը
խ օս էի ն : Շա տ ո ւ ր ա խ էի , զա ր -
մացած, թէ ինչպիսի մտերմութեամբ
զիս ընդունեցին: Հայրենիքը ուրիշ
է, Անգլիան, Սուրիան օտար երկիր-
ներ են, ուր մարդիկ տարբեր լե-
զուով կը խօսին, տարբեր ձեւով կը
մտածեն: Երկրիդ մէջ ըլլալը ուրիշ
զգացողութիւն է. հոգիդ ուրախ է:
Անգլիոյ մէջ իմ ընկերներուս հպար-
տութեամբ կը պատմէի, որ պիտի
մեկնիմ իմ երկիրս, ուր միջազգային
գիտաժողովին պիտի ներկայացնեմ
իմ հետազօտութիւններս: Էտին-
պուրկցիներէն շատերու համար
Հայաստանը ընդամէնը աշխար-
հագրական տարածք է, տեղ քար-
տէզի վրայ: Այդ պատճառով է, որ
երբ կը ներկայանամ օտարին` նախ
կ՛ըսեմ` հայ եմ, յետոյ միայն սու-
րիահայ: Կը փորձեմ, որ անոնք լաւ
ձեւով ճանչնան հայերը, լաւ տպա-
ւորութիւն ունենան մեր երկրին, մեր
ժողովուրդին մասին:
«Յոյս ունիմ, որ ապագային կը
կարենամ աւելի սերտ կապեր հաս-
տատել Երեւանի պետական համալ-
սարանի հետ, կը կարենանք միա-
սին  գործեր իրականացնել: Պէտք է
փորձեմ եւ ընեմ հնարաւոր ամէն
ինչ` ցանկալի արդիւնքի հասնելու
համար»:
6 • ABAKA • LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015
Fouri M;lqon;an
Կը նախատեսուի Ջաւախքի մէջ եւս բանալ
«Թումօ» ստեղծարար տեխնոլոգիաներու կեդրոն:
Ծրագրի իրագործման համար այժմ առաջնահերթ
խնդիրը կեդրոնի համար համապատասխան
շէնքի ընտրութիւնն է: Այս մասին Նոյեմբեր 16-ին
յայտարարած է «Թումօ» ստեղծարար տեխնոլո-
գիաներու կեդրոնի գլխաւոր տնօրէն Մարի Լու
Փափազեանը «Ջաւախքին աջակցութիւն» հիմ-
նադրամի առաջին հաշուետու նիստի ժամանակ:
«Կեդրոնի ստեղծման համար մեր նախատեսած
երկու շէնքը փլատակ վիճակի մէջ են, եւ մեծ աշ-
խատանք կը պահանջուի զանոնք բարեկարգելու
համար: Մօտաւորապէս երկու տարի անհրաժեշտ
պիտի ըլլայ վերանորոգման, անհրաժեշտ կահոյ-
քով, համակարգիչներով եւ այլ տեխնիկական
պարագաներով ապահովելու համար»,- մանրա-
մասնած է Փափազեան:
Կեդրոնը պիտի ըլլայ Ախալքալաք քաղաքին
մէջ: Պիտի ընտրուի այնպիսի տարածք, որ յետա-
գային ընդլայնելու հնարաւորութիւն ունենայ, եթէ
կեդրոնին մէջ սորվիլ ցանկացողներու թիւը նա-
խատեսուած 900-ը գերազանցէ:
Աշակերտները պիտի յաճախեն տարբեր հեր-
թափոխներով, որովհետեւ բոլորին միաժամանակ
ընդունիլ հնարաւոր չէ: Փափազեանի խօսքերով,
պիտի ստեղծուին բոլոր հնարաւոր պայմանները,
որպէսզի կեդրոնը հասանելի ըլլայ ոչ միայն Ախալ-
քալաքի, այլեւ շրջանի գիւղերու երեխաներուն
համար: Անոնց պիտի ապահովեն երթեւեկութեան
միջոցներով եւ այլ յարմարութիւններով: Կեդրո-
նին մէջ կրնան ուսանիլ 12-18 տարեկան բոլոր
ցանկացողները` առանց բացառութեան:
«Մեր առաքելութիւնն է պատրաստել անհատ-
ներ, որոնք պիտի ըլլան մրցունակ, ինքնավստահ
եւ օգնել անոնց բացայայտելու իրենց ստեղծա-
գործական ներուժը: Առաջին երկու ամիսը կա-
րելի է համարել ընդհանուր ունակութիւններու
զարգացման շրջան, երբ նորեկը կը ծանօթանայ
միջավայրին ու ուսուցման պայմաններուն, կը
ստանայ ընդհանրական գիտելիքներ: Յետոյ,
կողմնորոշուելով իր նախընտրութիւններու հար-
ցով, կ՛ընտրէ յստակ ուղղուածութիւն եւ կը խո-
րացնէ հմտութիւնները այդ բնագաւառին մէջ», –
ըսած է կեդրոնի գլխաւոր տնօրէնը:
«Թումօ» կեդրոնը անվճար արտադպրոցական
ծրագիր է, ուր 12-18 տարեկան պատանիները
կ՛ուսանին սեփական յանձնառութեամբ: Առաջին
Թումօն ստեղծուած է Երեւանի մէջ` Սեմ եւ Սիլվա
Սիմոնեաններու նախաձեռնութեամբ` Սիմոնեան
կրթական հիմնադրամի կողմէ եւ իր դռները բա-
ցած է աշակերտներու առջեւ 2011-ի Օգոստոս
14-ին: Կեդրոնական դրամատան «Գիտելիք յա-
նուն զարգացման» ծրագրի շնորհիւ 2013-ի Փե-
տրուարէն Թումօն կը գործէ նաեւ Դիլիջանի մէջ
(մօտ 300 ուսանող ունի): Թումօ-ՀԲԸՄ գործակ-
ցութեամբ 2015-ի Մայիսին նաեւ բացուեցաւ
Գիւմրիի Թումօ կեդրոնը: 2015-ի Սեպտեմբեր 2-
ին Թումօ կեդրոն բացուեցաւ ԼՂՀ մայրաքաղա-
քին մէջ: Գործակցութիւնը միտում ունի տարածել
Թումօն Հայաստանի այլ քաղաքներով, ինչպէս
նաեւ երկրի սահմաններէն դուրս:
ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսեան Հոկտեմբեր 20-
ին Լոռիի մարզպետին եւ մարզպետարանի պա-
տասխանատուներու մասնակցութեամբ խոր-
հրդակցութեան ժամանակ յայտնած է, որ«Թումօ»
ստեղծարար տեխնոլոգիաներու կեդրոն պիտի
բացուի նաեւ Վանաձորի մէջ:
Գամիշլիէն Էտինպուրկի համալսարան հասած սուրիահայ ուսանողը
Կը ծրագրուի Ջաւախքի մէջ «Թումօ»
կեդրոնի բացումը
Շարլ Ազնաւուր
արժանացած է
Պելճիքայի Թագի
շքանշանի ասպետի
կոչումին
Ֆրանսահայ աշխարհահռչակ երգիչ
Շարլ Ազնաւուր արժանացած է Պելճիքայի
Թագի շքանշանի ասպետ (Commandeur de
l’Ordre de la Couronne) պատիւին: Ինչպէս
կը տեղեկացնէ «Արմէնփրէս»ը՝ վկայակո-
չելով երգիչի պաշտօնական Ֆէյսպուքի
էջը, Ազնաւուր այդ կոչումին արժանացած
է Նո յե մ բ ե ր 16-ի ն Պ ր ի ւ քս էլի Egm on t
Palace-ի մէջ: Շարլ Ազնաւուր շնորհակա-
լութիւն յայտնած է Պելճիքային, ուր «միշտ
ունեցած է հիասքանչ հանդիսատեսներ»:
Արարողութեան ընթացքին մասնակիցները
մ էկ վ ա յր կ ե ա ն լռո ւ թ ե ա մ բ յա ր գա ծ ե ն ՝
Փարիզի ահաբեկչութեանց հետեւանքով
զոհուածներուն յիշատակը:
Պելճիքայի արտաքին գործոց նախարար
Տիտիէ Ռէյնդըր խօսած է արուեստագէտին
բարձր յատկանիշներու մասին: Telebru-
xelles.be-ն անդրադառնալով Ազնաւուրի
Պելճիքայի Թագի շքանշանի ասպետ դառ-
նալու փաստին՝ շեշտած է, որ հայկական
ծագում ունեցող երգիչը կը պայքարի Հա-
յոց Ցեղասպանութեան ճանաչման համար:
Կայքը նաեւ կ'ընդգծէ, որ Պելճիքայի ներ-
կայացուցիչներու պալատի նախաձեռ-
նութեամբ եւ Պելճիքայի վարչապետ Չարլզ
Միշելի ձայնով ճանչցած է Հայոց Ցեղաս-
պանութիւնը:
91ամեայ երգիչը Նոյեմբեր 17-ին Պրիւք-
սէլի Forest National սրահին մէջ երգեց
պելճիքացի իր հանդիսատեսին համար,
անգամ մը եւս խանդավառելով բոլորը:
Թագի շքանշանը Պելճիքայի արքայա-
կան պետական պարգեւն է, որ ստեղծուած
է 1897 թուականին:
Editorial écrit en anglais par
Edmond Y. Azadian et publié dans
The Armenian Mirror-Spectator
en date du 19 novembre 2015
Les Arméniens ressentent une affi-
nité naturelle avec l’Europe. Ils esti-
ment que, culturellement, et à travers
l’histoire, l’Arménie occupe une place
virtuelle en Europe. Mais ce sentiment
est secoué - le plus souvent - par la
realpolitik, et les pays européens pour-
suivent leurs propres intérêts poli-
tiques, tout en ignorant l’Arménie.
De nombreux Arméniens tiennent
également pour acquis que la Géorgie,
seule nation chrétienne du Caucase du
Sud, doit être l’alliée naturelle de
l’Arménie. Mais l’histoire récente a
démontré à maintes reprises que
Tbilissi coordonne ses politiques et ses
intérêts économiques avec ses voisins
musulmans Ankara et Bakou, aux
dépens de l’Arménie.
Les planificateurs politiques de
l’Arménie sont douloureusement
conscients que certains développe-
ments récents en Europe transforment
au mieux l’Arménie en une orpheline
diplomatique.
Ces développements soulèvent
deux importantes questions : le verdict
de la Cour européenne des droits
humains, qui a annulé le verdict de cul-
pabilité d’un tribunal suisse contre
Dogu Perinçek pour son déni du géno-
cide arménien, ainsi que la proposition
de l’Assemblée parlementaire du
Conseil de l’Europe (APCE) à propos
du Haut-Karabagh.
L’Arménie est négligée par l’Europe
en raison de son ancrage politique fra-
gile et à cause de ses liens avec la
Russie; Moscou compense rarement
l’Arménie dans l’arène politique mon-
diale pour cette alliance étroite.
La Cour européenne des droits de
l’homme (CEDH) a statué le 15
octobre dernier que le politicien turc
Dogu Perinçek, n’aurait pas dû être
poursuivi pour avoir nier que le
meurtre de masse des Arméniens par
la Turquie ottomane en 1915 était un
génocide. Dans un arrêt de principe
sur la liberté d’expression, les juges de
la CEDH ont statué par un vote de 10
contre 7, qui Perinçek, président du
Parti des travailleurs turcs, n’aurait
jamais dû être reconnu coupable de
discrimination raciale par un tribunal
suisse pour avoir dit que le « génocide
arménien est un grand mensonge inter-
national. »
Ce fut un coup dévastateur pour le
cas arménien, qui rendait nul les
efforts des avocats internationaux
Geoffrey Robertson et Amal Clooney.
Cela a également freiné la signification
de la requête du Parlement européen
du début de l’année qualifiant le mas-
sacre de 1,5 million d’Arméniens par la
Turquie ottomane de génocide.
Ce fut, d’autre part, une victoire pour
la Turquie, critiquée par la communau-
té internationale pour l’article 301
(insulte à l’identité turque) de son
code pénal qui restreint la liberté
d’expression.
Les législateurs arméniens ont
essayé de justifier le verdict de la
CEDH en faisant valoir que le tribunal
n’avait pas nié la véracité du génocide
lui-même, mais uniquement l’aspect
juridique de la liberté d’expression.
Malheureusement, l’impact de ce
jugement sera lointain. Dans une déci-
sion intelligente, la cour fait une dis-
tinction claire entre la négation de
l’Holocauste, dont son refus sera tou-
jours « considéré comme une forme
d’incitation à la haine raciale » dans
certains pays. Mais la cour a bloqué
l’argument selon lequel le négationnis-
me doit être considéré comme un
crime, la négation du génocide armé-
nien est ainsi uniquement une question
de liberté d’expression. Telle est la
nature de la justice européenne.
De plus l’impact à venir est de
savoir si théoriquement la Suisse main-
tiendra ses lois ou les révisera afin de
se conformer à la décision de la Cour
européenne. Faire un pas supplémen-
taire fournirait des munitions aux
législateurs français opposés à une loi
similaire à celle de Suisse. Après les
hésitations du président Nicolas
Sarkozy, son successeur François
Hollande avait fermement promis la
criminalisation de la négation du géno-
cide arménien. Cette promesse est
encore en veilleuse devant le parle-
ment français et peut sévèrement être
affectée par la décision de la CEDH.
L’autre gifle reçue par l’Arménie est
venue de l’Assemblée parlementaire
du Conseil de l’Europe (APCE) qui a
décidé de se mêler de la question du
Haut-Karabagh. En effet, un document
de trois pages a été préparé par un
ancien parlementaire britannique et
approuvé par la commission des
affaires politiques de l’APCE, le 4
novembre, appelant à un règlement
pacifique du conflit avec « le retrait
des forces armées arméniennes et des
forces armées irrégulières du Haut-
Karabagh, de tous les territoires occu-
pés de l’Azerbaïdjan » et « la mise en
place de la pleine souveraineté de
l’Azerbaïdjan sur ces territoires. »
Si la proposition n’est pas freinée
dans son élan, elle pourrait se retrou-
ver à l’ordre du jour de la session plé-
nière de l’APCE d’ici janvier 2016.
Il semble que la diplomatie de caviar
de l’Azerbaïdjan a parfois plus de suc-
cès que la diplomatie plus parcimo-
nieuse de l’Arménie. Il y a toujours des
appels pour une meilleure représenta-
tion arménienne en Europe.
Dans ce cas particulier, l’ancien par-
lementaire britannique Robert Walter
aurait, selon le ministre des Affaires
étrangères Edouard Nalbandian
d’Arménie, un passé mouvementé.
Walter a été accusé d’avoir des liens
étroits avec le gouvernement azerbaïd-
janais. Il a défendu à plusieurs reprises
le lamentable bilan des droits humains
de Bakou, celui-ci a en effet souvent
Suite à la page 8
LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 • ABAKA • 7
S E C T I O N F R A N Ç A I S E
LUNDI 7 DECEMBRE 2015
Les liens européens
enchevêtrés de
l’Arménie
Edward Nalbandian : « Toute question
relative au Karabagh doit être résolue
avec l’accord du peuple du Karabagh »
Dans un entretien au quotidien Aravot, le
ministre des Affaires étrangères d’Arménie,
Edward Nalbandian, a rappelé que chaque
année, lui et son collègue russe se rencon-
traient de nombreuse fois, et qu’il était nor-
mal que la question du règlement du conflit
du Haut-Karabagh figure, d’une manière ou
d’une autre, sur leur agenda, M. Lavrov
étant le ministre des Affaires étrangères
d’un des pays co-présidents du Groupe de
Minsk, il a ajouté : « Une chose est certaine
: toute question relative au Haut-Karabagh
ne saurait être résolue sans l’accord du
peuple d’Artzakh ».
E. Nalbandian a relevé que l’Azerbaïdjan cherchait à transférer le règlement
du conflit dans d’autres instances, mais que l’unique format qui a un mandat pour
le règlement du conflit est celui du Groupe de Minsk. Il a rappelé que les « auto-
rités » du Haut-Karabagh avaient toujours exprimé leur disponibilité à négocier
avec l’Azerbaïdjan au sujet de ce territoire.
Un projet
« Mon Arménie »
L’objectif du projet « Mon Arménie » est de
veiller à ce que l’Arménie soit reconnu comme un
pays touristique de classe mondiale.
L’ambassadeur américain Richard Mills a fait
cette déclaration au cours du lancement officiel de
ce projet, qui vise à promouvoir la préservation de
Suite à la page 8
Edward Nalbandian
Richard Mills
Le ministère argentin de l’Éducation a présenté le 17 novembre 2015 un nou-
veau manuel scolaire intitulé « Génocide arménien : questions, réponses et pro-
positions pour l’Education. » Le livre est un matériel pédagogique produit en col-
laboration avec le Comité national Arménien d’Amérique du Sud.
La cérémonie de présentation a été suivie par Alberto Sileoni, ministre de
l’Éducation, Pedro Mouratian directeur de l’Institut national contre la discrimi-
nation, la xénophobie et le racisme, et Caroline Karagueuzian, directrice du
Comité National Arménien de Buenos Aires, avec un certain nombre de fonction-
naires du ministère.
S’exprimant sur la difficulté d’enseigner aux enfants le génocide, Alberto
Sileoni a déclaré « qu’Il est faux de dire que les produits que nous montrons à
nos enfants vont éliminer la complexité. C’est une façon et un âge afin de les pré-
senter. »
« Le ministère de l’Education est engagé non seulement à la formation des
jeunes, mais aussi de la façon dont la communauté éducative accompagne les
choses qui ont été invisibles pendant de nombreuses années, » a déclaré Pedro
Mouratian. « Ce qui est arrivé dans notre pays en termes de mémoire, de vérité
et de justice a été révolutionnaire et rafraîchissant » a-t-il ajouté.
Caroline Karagueuzian a noté que l’Argentine est le seul pays qui « publie et
diffuse du matériel pédagogique sur le génocide arménien au niveau fédéral. »
« Le matériel a l’intention d’aborder le génocide contre les Arméniens comme
l’un des évènements les plus atroces de l’histoire de l’humanité, mais aussi
comme l’un des combats les plus importants de la résistance à l’oubli conduit
par le peuple arménien, et accompagné par tous ceux qui ont compris que
l’impunité pour de tels crimes ne concerne pas seulement les personnes qui en
ont été victimes, mais représente une blessure pour toute l’humanité, » a déclaré
Caroline Karagueuzian.
Lors de la présentation, un épisode de « Zamba » a également été présenté,
un dessin animé diffusé par PakaPaka, une chaîne de télévision du ministère de
l’Éducation. « L’incroyable leçon de Zamba sur la mémoire, » raconte le voyage
de Zamba, le protagoniste, alors qu’il étudie les différents génocides du XXe
siècle. Le voyage commence avec Anne Frank à Amsterdam, et continue au mont
Ararat avec le poète arménien Vahan Tekeyan. Ensuite, Zamba et ses amis ren-
contrent la leadeur indigène Rigoberta Menchu au Guatemala, puis Immaculé
Ilibagiza, un jeune Tutsi pendant le génocide au Rwanda. Le dessin animé a été
diffusé à plusieurs reprises cette semaine sur le réseau de télévision publique
d’Argentine.
Les liens européens...
Suite de la page 7
été critiqué par des groupes occiden-
taux de défense des droits humains.
Walter est marié à une turque et est
récemment devenu un citoyen turc. Sa
nouvelle identité turque lui a été per-
sonnellement remise par le ministre
des Affaires étrangères Mevlut
Cavusoglu de Turquie - un peu comme
Matthew Bryza, qui a causé tant de
dommages au processus du Karabagh
en tant que co-président du Groupe de
Minsk de l’Organisation pour la sécuri-
té et la coopération en Europe (OSCE)
et plus tard ambassadeur des Etats-
Unis en Azerbaïdjan. Les vraies cou-
leurs de Bryza ont été révélées lors de
son mariage avec une citoyenne
turque, mariage financé par le gouver-
nement d’Azerbaïdjan.
Malheureusement, l’Arménie ne
possède pas de ressources similaires
et doit compter sur la diplomatie tradi-
tionnelle plutôt que sur des devises ou
du caviar, afin d’expliquer son cas à la
société.
Dans le cas de la débâcle de l’APCE,
la réaction a été rapide et constructive
dans un rare scénario de coopération
lorsque deux co-présidents de l’OSCE
qui ont exprimé leur opposition.
« L’APCE et d’autres organismes inter-
nationaux devraient consulter les co-
présidents du groupe de Minsk de
l’OSCE avant d’émettre des rapports
sur des résolutions sur le Haut-
Karabagh, » a tweeté l’ambassadeur
américain James Warlick, le 6
novembre.
Le ministre russe des Affaires étran-
gères Sergueï Lavrov y a souscrit, en
déclarant : « Nous - la Russie, les
Etats-Unis et la France - sommes fer-
mement opposés aux tentatives de
présenter ce sujet sur d’autres plate-
formes internationales qui ne traitent
pas du règlement du conflit, à la place
d’un dialogue pragmatique et cohérent
sur le règlement du Haut-Karabagh.
Personne ne leur a donné une telle
tâche au nom de la communauté inter-
nationale. »
Visiblement, l’Europe a utilisé la
politique du bâton et de la carotte vis-
à-vis de l’Arménie, la reconnaissance
du génocide d’une part, et de l’autre,
saper sa position au Karabagh. À
l’heure actuelle, une délégation euro-
péenne en Arménie tente d’élaborer un
cadre juridique de coopération écono-
mique.
L’Arménie doit naviguer à travers
ces positions politiques contradic-
toires afin de trouver sa place au sein
de la communauté internationale.
La visite imprévue du ministre des
Affaires étrangères Lavrov en
Arménie, il y a quelques jours, a été
considéré comme un signal rassurant,
et a indiqué que des mouvements dans
les coulisses forceraient l’Arménie à
faire des concessions territoriales au
Karabagh, en échange de garanties
russes, dont le stationnement des
forces russes de maintien de la paix
sur la ligne de contact. De plus, un
problème complique la décision de la
Russie d’installer un système de défen-
se aérienne en Arménie. Mais il est iro-
nique de constater que plus la Russie
augmente ses actifs militaires en
Arménie, plus cette dernière devient
vulnérable, et pas nécessairement plus
forte, parce qu’elle devient une cible
légitime pour la partie adverse.
L’ordre politique international est
tel que chaque fois qu’il y a un mouve-
ment ou une déclaration positive, les
planificateurs de la politique étrangère
de l’Arménie doivent aussi scruter
l’agenda caché. Au début du mois,
l’ambassadeur des Etats-Unis en
Arménie, Richard Mills, a déclaré que
les relations de l’Arménie avec la
Russie et l’Occident ne sont pas
mutuellement exclusives. Un signe
prometteur si elles sont prises au sens
propre.
Mais actuellement, l’Arménie a une
tâche énorme devant elle, démêler ses
relations enchevêtrées avec l’Europe.
Traduction N.P.
8 • ABAKA • LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015
L’Argentine publie un manuel scolaire sur le génocide
Un projet...
Suite de la page 7
la culture nationale arménienne en
développant le tourisme culturel de
l’Arménie.
Dans les mots de l’ambassadeur,
l’Arménie dispose d’un patrimoine
riche et est un pays très accueillant.
Mills a également noté que « Mon
Arménie » est un projet de quatre ans
avec un budget de 5 millions de dollars
US, ainsi le plein potentiel du pays
sera utilisé pour mettre en œuvre cet
engagement.
Le diplomate a souligné que ce projet
sera également utile à l’économie de
l’Arménie.
Richard Mills a ajouté qu’un autre
objectif de ce projet est de voir à ce
que les retombées économiques du
tourisme en Arménie soient largement
répandues dans tout le pays.
Le projet « Mon Arménie » est le résul-
tat de la coopération entre le gouver-
nement arménien, l’Agence américaine
pour le développement international
(USAID), et l’Institut Smithsonian,
bien connu dans le domaine de la pré-
servation du patrimoine culturel.
Les dépenses arméniennes en éducation
constitueront 2,4% du PIB en 2016
Les dépenses de l’Arménie en édu-
cation se chiffreront à 2,4% du PIB en
2016, selon le projet de budget de
l’Etat pour 2016. Dans l’ensemble,
131,9 milliards de Drams soit 274 mil-
lions de dollars US devraient être
alloué à cet effet.
En outre, 76,7 millions de Drams
seront alloués à l’enseignement géné-
ral, ce qui est 3,1% de plus qu’en 2014.
Près de 4,7 milliards de Drams seront
alloués à l’éducation hors de l’école, ce
qui est 0,4% de moins qu’en 2015.
Un montant identique à celui de 2015
est affecté à l’enseignement secondai-
re et professionnel.
Les dépenses pour l’enseignement
supérieur s’élèveront à 12,2 milliards
de Drams, 7% de plus qu’en 2015.
De plus, 2 milliards de Drams
sont prévus dans le cadre du Projet
d’éducation de la Banque mondiale et
le Programme sur la sécurité sis-
mique.
BY EDMOND Y. AZADIAN
Turkey’s President Recep Tayyip
Erdogan had triggered a political tem-
pest in his country and the region ear-
lier this fall, which many believed
would spin out of control and create
an all-out civil war. But the November
1 election results indicate that he has
assured his march towards a “constitu-
tional dictatorship,” as was character-
ized by the Kurdish leader of the
People’s Democratic Party (HDP),
Selahattin Demirtas.
The June parliamentary elections
were inconclusive for Erdogan’s
Justice and Development (AK) Party
to form a single-party government and
to carry out the constitutional reforms,
paving the way for a presidential sys-
tem that would concentrate power in
the hands of Erdogan and expand his
power throughout the region. Thus, he
decided to schedule a snap election on
November 1.
Unlike the United States, there are
no checks and balances on the execu-
tive branch through the legislative and
the judiciary branches in Turkey.
By the estimation of many analysts,
Erdogan is poised to become the
strongest ruler in Turkey since
Ataturk.
In the aftermath of the reelection,
markets have rebounded in the coun-
try and the Turkish Lira has enhanced
its value, indicating that the stability of
the country is around the corner.
All of the above indicate that
Erdogan was vindicated in his gambit.
What he primarily did was to launch
an atmosphere of fear throughout the
country by abandoning unilaterally the
peace negotiations with the Kurds,
which had yielded some positive
results since 2013.
Two major terrorist attacks in
Suruc and Ankara against the Kurds,
engineered by the Erdogan administra-
tion through ISIS operatives, served
their purpose. The perpetrators of
those crimes have yet to be found.
As Roger Cohen has indicated in a
New York Times article, the throat-
cutting Jihadists circulate freely in the
country and the police look the other
way. The prime minister designate,
Ahmet Davutoglu, maintains that they
cannot be incarcerated until they have
been caught red-handed, while on the
other hand, many Kurds are being
assassinated or jailed on trumped-up
charges, without being caught red-
handed committing a crime.
“What does Erdogan — in theory a
key American ally leading a NATO
state — see in the knife-wielding
Jihadis of the Islamic State? They are
useful in confronting Turkey’s age-old
nemesis, the Kurds who have taken
over wide sections of northern Syria
and established self-government in the
area which they call Rojova. That in
turn has raised the specter of a border-
straddling Kurdistan, the nightmare of
Turkish Republic.” (Roger Cohen,
“Turkey’s Dangerous Polarization,”
New York Times, November 8, 2015)
The Kurds have an odd status on
Washington’s political radar; they are
labeled terrorists in Turkey and a use-
ful ally in Syria and Iraq. That may be a
tactical choice of the US, and the
alliance may dissipate any time. On the
other hand, the Kurds also must have
figured out well through experience in
their entire history, since they have
been used, abused and abandoned by
all the powers in the region.
Erdogan pleaded with Washington
for a long time to establish a no-fly
zone in Syria, under the pretext of pro-
tecting the refugees. Washington did
not pay more than lip service to the
idea. Then Erdogan bargained to
exchange the use of Incirlik Airbase by
the US Air Force against a free hand to
bomb Kurds in Syria and Iraq.
Now that the Turkish plan to eradi-
cate the Kurdish autonomous region in
Syria — mostly by Russian interven-
tion — has failed, Prime Minister
Davutoglu has indicated that Turkey is
willing to introduce ground forces in
Syria — a factor meant to further com-
plicate the quagmire on the battlefield.
In his post-election speech,
Erdogan said that he would continue
the fight against the Kurdistan
Workers’ Party (PKK) “until its mili-
tants buried their arms.”
During the November 1 snap elec-
tion, AKP regained the parliamentary
majority, winning 317 (49 percent) of
the 550 seats, only 13 short of the num-
ber needed to call a referendum to
make constitutional changes.
The scare tactic that Erdogan used
has yielded handsome results for his
AK Party, by symbolizing it as the base
for Turkey’s stability. Thus, almost a
million Kurdish and left-wing voters
have switched from the pro-Kurdish
HDP to AK party since June, which
barely met the 10-percent minimum
limit, taking 59 seats, 21 fewer than in
June.
It is believed that allowing the 10
percent to the Kurdish party was also
Erdogan’s doing because otherwise, all
the Kurds would go underground and
complicate his plan.
The three Armenian candidates run-
ning in three different parties have
retained their seats to serve their cos-
metic role in demonstrating to the EU
that Turkey remains an inclusive
democracy with Kurds, Assyrians and
Cont’d on page 10
LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 • ABAKA • 9
E N G L I S H S E C T I O N
MONDAY DECEMBER 7, 2015
Turkey After the
Elections
Argentina President-elect is
advocate for Armenian
Genocide recognition
Mauricio Macri, who won the November 22 presidential election in Argentina,
has long been an advocate for Armenian Genocide recognition in Argentina and
internationally.
During his tenure as Chief of Government of the city of Buenos Aires,
Mauricio Macri rejected the construction of a bust of Mustafa Kemal Atatürk,
founder of the Republic of Turkey. At the time, Turkish Prime Minister Recep
Tayyip Erdo an called off a visit to the country citing Macri’s decision.
In 2012, Macri was in Yerevan, the capital city of Armenia, where he visited
the Armenian Genocide Museum.
And in April 2015, during the centenary of the Armenian Genocide, Mauricio
Macri published on Facebook a post titled, “100 years of the Armenian Genocide:
I do not forget you.”
Despite the security challenges
along its borders, Armenia is deter-
mined to continue with the same vol-
ume its engagement in the NATO-led
“Decisive Support” mission in
Afghanistan, until the mission is com-
pleted.
Minister of Defense Seyran
Ohanyan on Monday noted the afore-
mentioned at the ongoing Berlin meet-
ing of the defense ministers of the
countries that are engaged in the
Northern Command of the above-said
mission.
The Ministry of Defense of Armenia
informed Armenian News-NEWS.am
that Ohanyan, speaking at the event,
expressed the hope that thanks to
active support of the international
coalition, new accomplishments
would soon be achieved toward lasting
peace and stability in Afghanistan.
In Berlin, the Armenian defense
minister also met with chairman of the
Defence Committee of the German
Bundestag, Wolfgang Hellmich, and
Germany’s coordinator for Russia,
Central Asia, and Eastern Partnership
policy, Gernot Erler.
The parties discussed regional secu-
rity issues and their threats and chal-
lenges as well as Armenian-German
cooperation in defense sector.
Seyran Ohanyan briefed his inter-
locutors on the situation in the Nagor-
no-Karabakh conflict zone, and the
Armenian party’s positions on the ave-
nues for the resolution of this conflict.
The Armenian defense minister
added that the mutual trust between
Armenia and Germany in defense sec-
tor promotes the development of bilat-
eral ties and cooperation in several
other domains, too.
Armenia will participate in NATO
mission in Afghanistan until the end
Turkey After...
Cont’d from page 9
Armenians being represented in the
parliament.
Demirtas believes that the AK-domi-
nated government will resume negotia-
tions with the Kurds sooner or later
but refuses to support Erdogan’s plan
for constitutional changes which
would put more power in the hands of
the presidency.
“We would have to lose our minds
to agree to this,” he said in an inter-
view. “Erdogan’s plan for the execu-
tive presidential system is not a model
for an executive presidency but
[rather] a one-man rule, a constitution-
al dictatorship that merges all authori-
ty into a single hand.”
Despite his categorical refusal to
endorse Erdogan’s bid for constitu-
tional changes, Demirtas may eventu-
ally acquiesce to the change, first
because Erdogan has been threatening
“to go to the people” to approve the
new constitution and second, because
Demirtas has proven to be a political
realist throughout his rise to power,
believing that diplomacy is the art of
the possible. While the PKK opts for a
maximalist position of seeking inde-
pendence, Demirtas has entertained a
more moderate goal of achieving some
degree of autonomy for the Kurds
within the system. When the govern-
ment initiated the negotiations, even
the jailed leader, Abdullah Oçalan, had
agreed to autonomy versus full inde-
pendence. Should that goal be
achieved, Erdogan has some tangible
results to show to the West. Through
the recent turmoil, he proved to be the
Teflon politician who won 5 million
more votes than in the June election.
On a side note, Turkey is moving
from a parliamentary system to the
presidential system, while Armenia is
moving in the opposite direction.
Erdogan’s position was also
enhanced by outside factors;
Germany’s Chancellor Angela Merkel
came to his rescue by visiting Ankara
on the eve of the election and moder-
ating her stand on Turkey’s admission
to the European Union. The US looked
the other way when Turkey continued
bombing Kurds under the pretext of
going after ISIS. Even Russian-Turkish
relations were not broken after
Erdogan threatened to do so following
Russian jets violating Turkish air
space. And lastly, the Israeli-Turkish
front was inordinately quiet, as Israel
looks to preserve its hegemony in the
region, in cooperation with Ankara
and Riyadh.
International tolerance is already on
the horizon for Erdogan’s rise. It
remains to implement his constitution-
al reform to consolidate his power at
home.
Then the world should be ready to
deal with Sultan Erdogan.
10 • ABAKA • LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015
AGBU London Chamber Orchestra
Performs in a Remembrance Concert
for the Centenary of the
Armenian Genocide
On November 7, 2015, the AGBU London Chamber Orchestra performed a
remembrance concert in honor of the centenary of the Armenian Genocide at St.
John Smith Square in London. The concert, titled Together for Armenia, was
organized by AGBU London and brought together Armenian soloists under the
baton of Brazilian conductor Gustavo Ubeda.
The AGBU Chamber Orchestra in London was launched in 2014 by pianist
Sarkis Zakarian, the orchestra’s artistic director. Zakarian, a pianist by training,
is also a member of the AGBU London Executive Board. Since its founding, vio-
linist Levon Chilingirian has been appointed patron of the orchestra and Ubeda
serves as its main conductor. This international orchestra unites not only aspir-
ing musicians of Armenian origin, but other instrumentalists from around the
world.
In the first section of the program, young composer Kristina Arakelian, a stu-
dent at the Royal Academy of Music, performed her new composition for voice
and piano entitled “Asum en” [They Say], dedicated to the victims of the
Armenian Genocide and inspired by a poem by Gevorg Emin. The song was per-
formed by mezzo-soprano Anais Heghoyan.
One of the highlights of the evening was the world premiere of “Epithaph,
Dance and Hymn” by British violinist, pianist and composer Roland Roberts,
written for violin and orchestra and inspired by Armenian spiritual and folk
melodies.
Young flautist Nairi Azezian from Helsinki also performed and chose a lesser-
known piece by the Armenian-American composer Alan Hovhaness entitled
“Elibris.” “When I was given the opportunity to perform in London, I decided to
choose a fresh piece, something that would be interesting to both an Armenian
and non-Armenian public,” said Azezian.
The last piece before intermission was an energetic composition for marimba
and orchestra entitled “Dzon” [Homage]. This piece was written by
Massachusetts-based composer Pasquale Tassone for percussionist Sylvie
Zakarian. In the second half of the concert, pianist Sarkis Zakarian performed
Beethoven’s “Piano Concerto Number 5.”
MFA: Armenia proposals are reflected
in European Neighbourhood Policy
review document
Armenia’s recommendations, especially the European Union’s (EU) adopting
a differentiated approach toward partner countries, have been reflected in the
European Neighbourhood Policy review document.
The Deputy Minister of Foreign Affairs of Armenia, Garen Nazarian, noted the
above-said at Monday’s Brussels regular meeting of the senior officials of the EU
Eastern Partnership.
Nazarian added that this differentiated approach will enable to make full use
of the potential and capacity of the parties, to push forward cooperation with
EU. The Armenian deputy FM underscored promoting cooperation between vari-
ous integration processes.
The discussants also reflected on the latest developments in Armenia-EU rela-
tions.
Qatar Airways” to enter
Armenian market
Qatar Airways will start
operating YerevanDoha
regular flights in 2016.
“Armenia” International
Airports” CJSC has suc-
cessfully completed nego-
tiations with Qatar
Airways.
As “Armenpress” was
informed by “Armenia”
International Airports”,
recently the negotiations were most active after Airlines announced its intention
to suspend flights to Armenia.
“Armenia” International Airports” CJSC is very proud that Qatar Airlines
which was awarded the Best Airline of the Year for three consecutive years has
elected Armenia as one of its new destinations in 2015.
Qatar Airways is one of the largest air companies in the Middle East, with
very extensive network operating flights to more than 140 destinations. Qatar
Air-ways fleet is equipped with more than 340 modern aircraft, including: Airbus
A350, Airbus A380 800, Boeing 777 200, Boeing 777 300, Boeing 7878 (Dream-
liner) etc. Doha International Airport can be a convenient transit point for those
who travel to the USA, the Middle and Far East from Armenia.
Turkey Threatens Paraguay for its
Recognition of Armenian Genocide
Agencia Prensa Armenia).- Turkey
suspended bilateral relations with
Paraguay and threatened to boycott
trade with the country after the
Senate unanimously approved on
October 29 an official recognition of
the Armenian Genocide.
Turkey’s ambassador in
Argentina, Taner Karakas, concurring
in Paraguay and Uruguay, met with
Senator Victor Bogado, of the ruling
Colorado Party, who is Chairman of
the Committee on Foreign Affairs and
International Affairs. According to
local reports, Karakas expressed “dis-
agreement and concern on the declara-
tion.”
After that meeting, Victor
Bogado said on Thursday November
19 that he would present “an alterna-
tive project as a way of rectifying the
position of the Senate.” “Turkey was
deeply concerned about the term
‘genocide’, given that this happened
before the creation of the same
Turkish state,” said Bogado and added,
“the Senate declaration is nonbinding
with the government’s position.”
On November 24, the politician Rafael
Filizzola Serra published on ABC
newspaper an article titled “The
Armenian Genocide and our dignity as
a sovereign country,” in which he
stressed that the decision of the
Senate of Paraguay was “a sovereign
decision consistent with the history of
our country. Our diplomacy shows a
supine ignorance of the current inter-
national position on the Armenian
Genocide and historical facts found by
the intellectual community.”
LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 • ABAKA • 11
Երեւանում Բեմականացուեց Թուրք Գրող Քեմալ
Եալչընի՝ «Հոգիս Ձեզմով Կը Խայտայ» Գիրքը
Հոկտեմբերի 17ին ՀՀ սփիւռքի նախարարութեան աջակցութեամբ, Նիւ
Եորքի «Վլադիմիր Քոչարեան» թատերախմբի կատարմամբ Երեւանի Կ.
Ստանիսլաւսկու անուան թատրոնում տեղի ունեցաւ թուրք գրող Քեմալ
Եալչընի՝ Հոգիս Ձեզմով Կը Խայտայ համանուն գրքի բեմականացումը:
Ներկայացումը առաջին անգամ բեմադրուել է 2015 թուականի Յու-
նիսին, Նիւ Եորքում:
Բեմականացման հեղինակը Նիւ Եորքի «Վլադիմիր Քոչարեան» թատե-
րախմբի ղեկավար, դերասանուհի Կարինէ Քոչարեանն է: Այն ներկա-
յացնում է Հայոց Ցեղասպանութիւնից մազապուրծ եղած, ինքնութիւնը
թաքցրած, իրենց կամքին հակառակ կրօնափոխ եղած հայերի պատ-
մութիւնները, որոնց փնտռել, գտել է հեղինակը՝ գրի առնելով նրանց ող-
բերգական յուշերը: Գրքի առաջին տպաքանակը՝ երեք հազար օրինակ,
հէնց տպարանում (Թուրքիա) ամբողջութեամբ ոչնչացուել է: Այնու-
հանդերձ, գիրքը 2001թ., դարձեալ տպագրուել եւ թարգմանուել է մի շարք
լեզուներով, այդ թւում՝ արեւմտահայերէն եւ արեւելահայերէն:
Ներկայացման մէջ Քեմալ Եալչընի դերը մարմնաւորեց Սունդուկեան
թատրոնի դերասան Արթուր Կարապետեանը, գլխաւոր դերերում հանդէս
եկան նաեւ Սաթիկ Հախնազարեանը, Կարինէ Քոչարեանը, Նիւ Եորքի
«Վլադիմիր Քոչարեան» թատերախմբի դերասաններ Յովհաննէս Ոսկերչ-
եանը, Նարինէ Ալեքսանեանը, Էլիզաբեթ Խոդաբաշը եւ այլք:
ՀՀ սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի ողջոյնի խօսքը փոխանցեց
նախարարի տեղակալ Սերժ Սրապիոնեանը: Կարեւորելով Քեմալ Եալչընի
անդրադարձը Հայոց Ցեղասպանութեան թեմային, նա բարձր գնահատեց
թուրք գրողի հումանիզմը եւ սեփական պատմութեանն առերեսուելու, իր
նախնիների գործած ոճիրի համար ներողութիւն խնդրելու, բռնի իսլա-
մացած հայերի ապրած ծանր հոգեբանական ողբերգութիւնն ընկալելու ու
վերարտադրելու կարողութիւնը: Նա մասնաւորապէս ասաց. «Սիրելի
Քեմալ Եալչըն, թէեւ քո հերոսը պատգամում է, որ այսօր երկու ժողովուրդ-
ները սիրեն միմեանց, բայց անկեղծօրէն պիտի ասեմ, որ մենք կարող ենք
սիրել թուրք հասարակութեան մէջ չնչին մաս կազմող Եալչըններին,
Զարաքոլուներին ու Չեթիններին, մենք չենք կարող սիրել Փերինչեքներին,
ովքեր ժխտում են մարդկութեան դէմ գործած մեծագոյն յանցագործու-
թիւնը: Սերժ Սրապիոնեանը թուրք գրողին նուիրեց սփիւռքի նախարա-
րութեան կազմած եւ հրատարակած՝ Ցաւի, Յիշողութեան Եւ Պայքարի
Կոթողներ պատկերագիրքը, որում ընդգրկուած են Հայոց Ցեղասպանու-
թեան զոհերի յիշատակին կառուցուած, ամբողջ աշխարհում սփռուած
յուշարձանների, կոթողների ու խաչքարերի լուսանկարները, եւ յաւելեց, որ
հայ մարդը կարող է մոռանալ Մեծ ոճիրը, երբ մարդկային ճակատագրերի
աշխարհասփիւռ յուշարձանները իրապէս կը վերածուեն յիշատակման
վկաների:
Նախարարի տեղակալը շնորհակալութիւն յայտնեց նախաձեռնութեան
հեղինակին՝ ներկայացման բեմադրիչ Կարինէ Քոչարեանին, ողջ ստեղ-
ծագործական խմբին՝ Հայոց Ցեղասպանութեան 100րդ տարելիցին նման
բարդ ու նուրբ թեմայի անդրադառնալու համար:
Սփիւռքում 75ամեայ ստեղծագործական գործունէութեան, հայ մշակոյ-
թի պահպանմանն ու զարգացմանը նպաստելու, հայապահպանութեան
գործում ներդրած բացառիկ աւանդի համար թատերախմբի բազմավաս-
տակ դերասան Յովհաննէս Ոսկերչեանը պարգեւատրուեց ՀՀ սփիւռքի
նախարարութեան Վիլեամ Սարոյեան մեդալով եւ Հայաստանի թատերա-
կան գործիչների միութեան ոսկէ մեդալով:
Ղաբուզեան. «Վերջին եօթը
տարիներուն ստեղծուած է
հայկական բնագրային 26
տառատեսակ»
Հայաստանի ազգային գրապա-
լ ատի հ ա յկ ակ ան տառատեսակ-
ներու մշակման եւ պահպանման
բ աժինը վ եր ջի ն ե օթ տարուան
ընթացքին ստեղծած է հայկական
բնագրային 26 տառատեսակ: Pano-
rama.am-ի հետ զրոյցի ընթացքին
Հայաստանի ազգային գրապալա-
տի հայկական տառատեսակներու
մշակման եւ պահպանման բաժնի
վարիչ Էդիկ Ղաբուզեան ըսած է, որ
2 6 տ ա ռ ա տ եսակ ն ալ ե ունիքոտ
(Unicode) համակարգի մէջ մշակ-
ւած է, կարելի է օգտագործել զա-
նոնք որեւէ տպագրութեան, կայք-
ձեւաւորման համար:
«Որա կո վ, բ նակ ան տառատե-
սակներ են»,- նշած է ան:
Էդիկ Ղաբուզեանի խօսքով, իրենց
առջեւ դրուած է յստակ առաջադ-
րանք` տարեկան երեք տառատե-
սակ ստեղծել, սակայն իրենք աւելին
կ՛ընեն. «Եօթ տարուան մէջ 26 տա-
ռատեսակ ստեղծած ենք: Այս տար-
ւան մէջ ալ հինգ տառատեսակ
ստեղծած ենք»:
Ան նշած է, որ ամենակիրառելին
GHEA Mariam եւ GHEA Grapalat
տառատեսկաներն են, որոնք ըն-
դունուած են պետական համակար-
գի մէջ որպէս պարտադիր տառա-
տեսակներ: Պետական համակարգի
մէջ որեւէ նամակային շրջանա-
ռութիւն կը կատարուի այդ տառա-
տեսակներով, կը գործածուին նաեւ
գեղարուեստական գրականութիւն
տպելու համար, գովազդային պաս-
տառներու վրայ:
Հայերէն առաջին Աստուածաշունչի 350 եւ
Յովհաննէս Այվազովսկիի 200-ամեակները
ընդգրկուած են UNESCO-ի օրացոյցին մէջ
Ոսկան Երեւանցիի տպագրութեամբ հայերէն առաջին Աստուածաշունչի
(1666թ.) 350-ամեակը եւ Յովհաննէս Այվազովսկիի (1817 1900թթ.) ծննդ-
եան 200-ամեակը ընդգրկուած են Հռչակաւոր մարդոց եւ կարեւոր իրա-
դարձութիւններու UNESCO-ի 2016.20.17թթ. օրացոյցին մէջ: Այս մասին կը
հաղորդեն ՀՀ արտաքին գործոց նախարարութեան մամուլի, տեղեկատ-
ւութեան եւ հասարակայնութեան հետ կապի վարչութենէն։
Որոշումը կայացուած է Փարիզի մէջ` UNESCO-ի կեդրոնակայանին մէջ,
Նոյեմբեր 4-18 տեղի ունեցած գլխաւոր խորհրդաժողովի 38-րդ նստա-
շըրջանի ընթացքին: Հայաստանի Հանրապետութեան կողմէն ներկայաց-
ւած «Ոսկան Երեւանցիի տպագրութեամբ հայերէն առաջին Աստուա-
ծաշունչի (1666թ.) 350-ամեակ»-ը յայտը ստացած է Ֆրանսայի Հան-
րապետութեան եւ Նիտըրլանտներու Թագաւորութեան աջակցութիւնը,
իսկ Ռուսաստանի Դաշնութեան հետ համատեղ ներկայացուած «Յովհան-
նէս Այվազովսկիի (1817-1900թթ.) ծննդեան 200ամեակ»ը յայտը` Իտալիոյ
Հանրապետութեան աջակցութիւնը: Այսպիսով, 1998 թուականէն առ
այսօր Հռչակաւոր մարդոց եւ կարեւոր իրադարձութիւններու UNESCO-ի
օրացոյցին մէջ ներառուած է Հայաստանի Հանրապետութեան կողմէն
ներկայացուած 21 յոբելենական տարեթիւ:
Երեւանի մէջ պիտի բացո ւ ի
Իրինա Ռոտնինայի գեղասահքի
մարզադպրոցը: Այս մասին, ըստ
Artsakhpress.am-ի, 25 Նոյեմբերին,
Երեւանի աւագանիի հերթական
նիստին յաջորդած արտահերթ նիս-
տին ժամանակ նշած է Երեւանի
քաղաքապետ Տարօն Մարգարեա-
նը:
Երեւանի քաղաքապետը տեղե-
կացուցած է, որ աւագանիի ան-
դամներու քննարկման ներկայաց-
ւած է «Երեւանի գեղասահքի եւ
տափօղակով հոքէյի մանկապա-
տանեկան  մարզադպրոց» համայն-
քային ոչ առեւտրային կազմակեր-
պութիւնը «Իրինա Ռոտնինայի գե-
ղասահքի մարզադպրոց» ՀՈԱԿ ան-
ւանափոխելու մասին որոշման նա-
խագիծը:
Ներկայացնելով որոշման նախա-
գիծի ընդունման անհրաժեշտու-
թիւնը` քաղաքապետի տեղակալ
Արամ Սուքիասեանը մասնաւորա-
պէս նշած է, որ «Բարեկեցութիւն»
բարեգործական հիմնադրամը, որ
կը հանդիսանայ Ծովակալ Իսա-
կովի պողոտայի 27/10 հասցէին
վրայ կառուցուած նոր մարզադըպ-
րոցի շինարարութեան պատուի-
րատուն, սոյն խնդրանքով դիմած է
Շար. էջ 14
Երեւանի մէջ պիտի բացուի Իրինա
Ռոտնինայի գեղասահքի մարզադպրոցը
Abaka 07 12-2015
Abaka 07 12-2015
Abaka 07 12-2015
Abaka 07 12-2015
Abaka 07 12-2015

More Related Content

Viewers also liked (14)

Abaka 18 03-2013
Abaka 18 03-2013Abaka 18 03-2013
Abaka 18 03-2013
 
Abaka 20 04-2015
Abaka 20 04-2015Abaka 20 04-2015
Abaka 20 04-2015
 
Abaka 10 11-2014
Abaka 10 11-2014Abaka 10 11-2014
Abaka 10 11-2014
 
Abaka 04 02-2013
Abaka 04 02-2013Abaka 04 02-2013
Abaka 04 02-2013
 
Abaka 06 04-2015
Abaka 06 04-2015Abaka 06 04-2015
Abaka 06 04-2015
 
Abaka 15 02 2016
Abaka 15 02 2016Abaka 15 02 2016
Abaka 15 02 2016
 
Abaka 13 07-2015
Abaka 13 07-2015Abaka 13 07-2015
Abaka 13 07-2015
 
Abaka 15 06-2015
Abaka 15 06-2015Abaka 15 06-2015
Abaka 15 06-2015
 
Abaka 18 02-2013
Abaka 18 02-2013Abaka 18 02-2013
Abaka 18 02-2013
 
Abaka 17 11-2014
Abaka 17 11-2014Abaka 17 11-2014
Abaka 17 11-2014
 
Abaka 25 02-2013
Abaka 25 02-2013Abaka 25 02-2013
Abaka 25 02-2013
 
Abaka 19 01-2015
Abaka 19 01-2015Abaka 19 01-2015
Abaka 19 01-2015
 
Abaka 17 08-2015
Abaka 17 08-2015Abaka 17 08-2015
Abaka 17 08-2015
 
Abaka 01 06-2015
Abaka 01 06-2015Abaka 01 06-2015
Abaka 01 06-2015
 

Similar to Abaka 07 12-2015 (6)

Abaka 12 01-2015
Abaka 12 01-2015Abaka 12 01-2015
Abaka 12 01-2015
 
Abaka 04 05-2015
Abaka 04 05-2015Abaka 04 05-2015
Abaka 04 05-2015
 
Abaka 21 09-2015
Abaka 21 09-2015Abaka 21 09-2015
Abaka 21 09-2015
 
Abaka 08 06-2015
Abaka 08 06-2015Abaka 08 06-2015
Abaka 08 06-2015
 
Abaka 28 09-2015
Abaka 28 09-2015Abaka 28 09-2015
Abaka 28 09-2015
 
Abaka 27 04-2015
Abaka 27 04-2015Abaka 27 04-2015
Abaka 27 04-2015
 

More from Tekeyan Armenian Cultural Center, Montreal Canada

More from Tekeyan Armenian Cultural Center, Montreal Canada (20)

Abaka 28 03-2106
Abaka 28 03-2106Abaka 28 03-2106
Abaka 28 03-2106
 
Abaka 21 03-2016
Abaka 21 03-2016Abaka 21 03-2016
Abaka 21 03-2016
 
Abaka 14 03-2016
Abaka 14 03-2016Abaka 14 03-2016
Abaka 14 03-2016
 
Abaka 07 03-2016
Abaka 07 03-2016Abaka 07 03-2016
Abaka 07 03-2016
 
Abaka 29 02-2016
Abaka 29 02-2016Abaka 29 02-2016
Abaka 29 02-2016
 
Abaka 22 02-2016
Abaka 22 02-2016Abaka 22 02-2016
Abaka 22 02-2016
 
Abaka 08 02-2016
Abaka 08 02-2016Abaka 08 02-2016
Abaka 08 02-2016
 
Abaka 01 02-2016
Abaka 01 02-2016Abaka 01 02-2016
Abaka 01 02-2016
 
Abaka 25 01-2016
Abaka 25 01-2016Abaka 25 01-2016
Abaka 25 01-2016
 
Abaka 18 01-2016
Abaka 18 01-2016Abaka 18 01-2016
Abaka 18 01-2016
 
Abaka 11 01-2016
Abaka 11 01-2016Abaka 11 01-2016
Abaka 11 01-2016
 
Abaka 11 01-2016
Abaka 11 01-2016Abaka 11 01-2016
Abaka 11 01-2016
 
Abaka 28 12-2015
Abaka 28 12-2015Abaka 28 12-2015
Abaka 28 12-2015
 
Abaka 14 12-2015
Abaka 14 12-2015Abaka 14 12-2015
Abaka 14 12-2015
 
Abaka 16 11-2015
Abaka 16 11-2015Abaka 16 11-2015
Abaka 16 11-2015
 
Abaka 09 11-2015
Abaka 09 11-2015Abaka 09 11-2015
Abaka 09 11-2015
 
Abaka 02 11-2015
Abaka 02 11-2015Abaka 02 11-2015
Abaka 02 11-2015
 
Abaka 26 10-2015
Abaka 26 10-2015Abaka 26 10-2015
Abaka 26 10-2015
 
Abaka 19 10-2015
Abaka 19 10-2015Abaka 19 10-2015
Abaka 19 10-2015
 
Abaka 12 10-2015
Abaka 12 10-2015Abaka 12 10-2015
Abaka 12 10-2015
 

Abaka 07 12-2015

  • 1. A X G A | I N % M < A K O U J A | I N : U F A S A R A K A K A N < A B A J A J : R J LX& TARI JIU 2012 :RKOU<ABJI% 7 D:KT:MB:R 2015 • VOL. XXXVI, NO 2012 • LUNDI, 7 DECEMBRE 2015 • MONDAY, DECEMBER 7, 2015 1915-2015 FA|OZ Z:{ASPANOUJ:AN 100-RD TAR:DAR} KE |I<:M :U KE PAFAN+:M Hdouard Nalpant;an ;u Ghorgi Kwirika,wili Հայաստանի եւ Վրաստանի ԱԳ նախարարները քննարկած են երկկողմ համագործակցութեան կարեւոր հարցերը Հայաստանի եւ Վրաստանի արտաքին գործոց նախարարներ Էդուարդ Նալպանտ- եան եւ Գէորգի Կվիրիկաշվիլին Նոյեմբեր 26-ին հանդիպած են Թիֆլիսի մէջ: Վրաստանի ԱԳՆ-ի մամուլի ծառայու- թեան փոխանցմամբ` Հայաստանի արտա- քին քաղաքական գերատեսչութեան ղեկա- վարը Թիֆլիս ժամանած է` մասնակցելու «Արեւելեան գործընկերութեան» ոչ պաշտօ- նական երկխօսութեան վեցերորդ հանդի- պումին: «Վրաստանի արտաքին գործոց նախա- րարութեան մէջ դէմ առ դէմ կայացած հան- դիպման կողմերը քննարկած են Հայաս- տանի եւ Վրաստանի երկկողմ համագոր- ծակցութեան կարեւոր հարցերը, մէկ ան- գամ եւս ընդգծուած են երկու երկիրներու բարիդրացիական փոխյարաբերութիւննե- րը»,- ըսուած Է հաղորդագրութեան մէջ: Թիֆլիս ժամանած են նաեւ Մոլտովայի եւ Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարար- ներ Նաթալիա Գերմանը եւ Էլմար Մա- մետեարովը, ինչպէս նաեւ` պատուիրա- կութիւններ Պելառուսիայէն եւ Ուքրանիա- յէն, հաղորդած Է Sputnik-ը: Ժիրինովսքի. «Հայերը պէտք է ազատագրեն իրենց արեւմտեան տարածքները» «Ռուսիա 1» պատկերասփիւռի կայանի «Երեկոն Վլատիմիր Սոլովեւի հետ» հեռուստաբանավէճի ծիրին մէջ, Ռուսիոյ Ազատական-ժողովրդավարական կուսակցութեան ղե- կավար Վլատիմիր Ժիրինովսքի յայտարարած է, որ հա- յերուն պէտք է արտօնել ազատագրել իրենց արեւմտեան տարածքները, կը հաղորդէ «Արմէնփրէս»-ը: «Հայերը ատիկա կ՛ընէին 1918 թուականին, եթէ Մոսկուան օգնէր, սակայն, ան անցած էր Թուրքիոյ կողմը։ Եթէ մենք հայերուն թոյլ տանք ազատել իրենց արեւմտեան տա- րածքները, անոնք ուրախութեամբ կ՚ազատագրե՛ն»,- ըսած է ան: Վլատիմիր Ժիրինովսքի խօսած է նաեւ քիւրտերուն օգնելու մասին: «Քիւրտերը կը սպասեն մեր օգնութեան, եթէ մենք քիւրտերուն ըսենք, որ կը ճանչնանք իրենց անկախութիւնը: Անոնց թիւը, ինչպէս յայտնի է, կը հասնի 20 միլիոնի, իսկ յստակ է, որ մայրաքաղաքը Տիարպէքիրն է: Այսպիսով Արեւելեան Անատոլիան պիտի դադրի գոյութիւն ունենալէ ինչպէս է հիմա: Իբրեւ արդիւնք՝ մենք պիտի ունենանք անկախ Քիւրտիստան եւ Մեծ Հայաստան»,- յայտնած է Վլատիմիր Ժիրինովսքի։ Wlatimir Virinowsqi ԶԻՆԵԱԼ ԽՄԲԱՒՈՐՈՒՄ ՄԸ ՅԱՅՏՆԱԲԵՐՈՒԱԾ Է ԵՐԵՒԱՆԻ ՄԷՋ Հայաստանի Ազգային Անվտանգութեան Ծառայու- թիւնը (ԱԱԾ) Երեւանի մէջ յայտնաբերած է զինեալ խմբաւորում մը որ նպատակ ունէր Հայաստանի տա- րած ք ի ն կ ազ մակ երպել շարք մը ահաբեկչական արարքներ: ԱԱԾ-ն կը յայտնէ թէ ՀՀ քաղաքացի, նախկին Երեւանի բնակիչ Արթուր Վարդանեան որ ժամանակէ մը ի վեր արտասահման կը բնակէր, վերա- դարձած է Հայաստան եւ սկսած է կազմակերպել յան- ցաւոր գործունէութիւն: Նոյեմբեր 25-ին ոստիկանութիւնը խուզարկած է Երեւանի Նորք թաղամասի տուն մը եւ յայտնաբերած է տարբեր տեսակի ատրճանակներ, նռնակներ, այլազան պայթուցիկ նիւթեր եւ սարքաւորումներ, փամփուշտ- ներ, ռազմական հանդերձանք, զրահաբաճկոններ, եւլն: Նոյն տան մէջ խուզարկութեան օրը ձերբակալ- ւած է Արթուր Վարդանեան եւ իր ինը գործակիցնե- րը: Shamshyan.com կայքէջը Նոյեմբեր 25-ին կը հա- ղորդէ թէ հակա ահաբեկչական վարչութիւնը (ԱԼՖԱ) կանխած է լուրջ եւ մեծ յանցագործութիւն մը: «Թելեթոն 2015»-ի ընթացքին հանգանակուած է՝ 10 միլիոն 378 հազար 465 տոլար Ուրբաթ՝ 27 Նոյեմբեր 2015-ի առաւօտեան, Երեւանի ժամանակացոյցով ժամը 8:00-ին, աւարտած է  «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի 18-րդ պատկերասփիւռային հան- գանակութիւնը` «Թելեթոն 2015»-ը, որուն ընթացքին արձանագրուած է 10 միլիոն 378 հա- զար 465 տոլար նուիրատուութիւն եւ նուիրատուութեան խոստում: Յիշեցնենք, որ այս տարի «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի թելեթոնը կը կրէ «Մեր տունը» ընդհանուր խորագիրը: Նպատակն է բնակարաններով ապահովել Արցախի մէջ բնակող եւ 5 զաւակներէ աւելի ունեցող բազմանդամ ընտանիքները:
  • 2. DOKT& NOUPAR PHRPHR:AN Վերջերս սփիւռքահայ մամուլին մէջ կը հանդիպինք միջազգային քաղաքական վերլուծումներու, որոնք առաւե լ կ ա մ նուազ ուժգնութեամբ մեր ներկայ Հայաստանի ցամաքամասային ամբողջականութեան պահպանումին անհրաժեշտութիւնը գրեթէ անհնարին կը նկատեն: Յօդուածագիրներու անուններ չենք յիշեր հոս, նախ՝ խծբծելու երանգով քննադատութիւն կա- տարած չըլլալու նախանձախնդրութեամբ եւ յետոյ՝ յայտ- նել կարենալու համար որ՝ սաստիկ յոռետեսութեամբ վախազդեցիկ դարձուցած այդ ժխտական տեսակէտը բոլորովին ալ անհիմն չենք նկատեր նաեւ մենք: Բայց մէ’կ պայմանով. Վերյիշելով ֆրանսացի աշ- խարհահռչակ քաղաքագէտ ու դիւանագէտ Շարլ Մօ- րիս տը Թալէրանի (1754-1838) մէկ խորիմաստ խօսքը. «Tout ce qui est exagéré ne compte pas» («Ինչ որ չա- փազանցուած է չի սեպուիր»), կ’ուզենք շեշտել թէ՝ քա- ղաքական աշխարհին մէջ կարելիութիւններն անսահ- ման են, անլուծելի երեւցող հարցերը կարգադրելու համար, հետեւաբար, սաստիկ յոռետեսութիւնը ոչ միայն որեւէ լուծումի ճամբայ չի բանար, այլ նոյնիսկ արդէն գոյութիւն ունեցող ելքերն ալ անտեսանելի կը դարձնէ: Ներկայ քաղաքական կացութեան մասին կարելի է երկարօրէն արտայայտուիլ, բայց կը նախընտրենք ամփոփելով ըսել թէ՝ մեր հայրենիքը այսօր ունի երկու դրացի պետութիւններ՝ Թուրքիան եւ Ատրպէյճանը, որոնք մեզի թշնամի են: Անոնցմէ որեւէ օգնութիւն ակնկալելը հիւանդագին միամտութիւն է, զոր որոշ թիւով հայեր ունին այսօր, որքան ալ անհաւատալի թուի այդ դիրքաւորումը: Մեր դաշնակիցներն են Ռուսիան եւ Իրանը: Այսու- հանդերձ, մեզի համար անհրաժեշտ է գիտնալ, թէ հա- ւանական պատերազմի մը պարագային կարելի՞ է կան- խատեսել անոնց օգնութեան քանակն ու ուժգնութիւնը: Կ’արժէ յիշեցնել թէ՝ անոնք՝ երկուքն ալ, այս օրերուն ունին իրենց ազգային խորունկ մտահոգութիւնները, որոնց մէջ առաջին գիծի վրայ կու գան իրենց դէմ դրուած սեղմումները եւ ասոնց եւ այլ պատճառներով՝ յարաճուն տնտեսական տագնապը: Ասկէ զատ՝ Հայաստան, փոքր պետութիւն մը՝ սահ- մանափակ տարածութեամբ եւ անխուսափելի ար- տագաղթ ով հետզ հետէ նուազող բնակչութեամբ, Ատրպէյճանի դէմ նոր պատերազմի պարագային եթէ նոյնիսկ դա’րձեալ յաղթական ի յայտ գայ, մեր կրելիք հսկայ վնասներուն բերմամբ մեզ երկար ժամանակով արիւնաքամ կը դարձնէ: Այս առիթով՝ խորունկ գնա- հատանքով կ’արձանագրենք Հայաստանի պաշտպա- նութեան նախարար Սէյրան Օհանեանի պաղարիւն վե- րաբերմունքը՝ Պաքուի գրգռիչ կրակոցներուն եւ անար- գալից արտայայտութիւններուն դէմ յանդիման: Վերոյիշեալ բոլոր նկատումներով ընդունելի լուծում է մեզի համար, երբ Հայաստանի կառավարութիւնը իր ամբողջ կարելին կ’ընէ մեր դաշնակիցներուն եւ մեր ազգային շահերը նոյնացնելով: Այսպիսի աշխատանք մը կ’ենթադրէ լրջախոհ հետեւողականութիւն մը, ջանալով որ սխալներ, թերացումներ եւ վտանգաւոր մոռացումներ չպատահին: Մենք համոզուած ենք որ՝ մեր նախագահը՝ Սերժ Սարգսեան վարժ է այս մարզին մէջ իմաստուն քայլեր առնելու: Այս առիթով չենք ակնարկեր Եւրոպական Միու- թեան, որուն ղեկավարներուն բարի տրամադրու- թիւններն ու շռայլած խոստումները միշտ ալ իրա- կանանալու կարելիութիւն չեն ներկայացներ, պարբե- րաբար յուսախաբ ընելով մեզ: Գալով Միացեալ Նահանգներու նախագահ Պարաք Օպամայի, պէտք չէ չափազանցել զինք գովելու կամ չգովելու պարագաներուն: Անոր բարիացակամութիւնը՝ մեզի հանդէպ անուրանալի է. մեր ցաւն այն է որ՝ անոր բարի տրամադրութիւնները՝ Հայոց Ցեղասպանութեան մասին մեզ երջանկացնելու չհասցուցին: Եթէ մենք իրաւունք ունինք հետապնդելու մեր ազ- գային շահերը, թիւրիմացաբար այդ իրաւունքը զլա- նալու չենք մեր դաշնակիցներուն: Բնականաբար անոնք ալ իրենց գերագոյն շահերը հետապնդել պիտի նախընտրեն, եթէ նոյնիսկ այսպիսի գործելակերպ մը մեզի հեշտ չի գար: Ըսել կ’ուզենք որ՝ միջազգային քա- ղաքական աշխարհին մէջ ամէն բան մեր ուզածին պէս չ’ընթանար. այդպիսի մղձաւանջային պարագաներուն՝ անհրաժեշտ է իմաստութեամբ մօտենալ բացառիկ կացութեան, մեր դաշնակիցը մեզմէ չհեռացնելու մտա- հոգութեամբ: Մենք զգուշաւոր լաւատեսութեամբ կը մօտենանք Հայաստանի Երրորդ Հանրապետութեան այժմու ղե- կավարութեան կեցուածքին, զայն տեսնելով բացուած բովանդակ աշխարհին եւ սրտանց մաղթելով ո ր ՝ անիկա այսպէս բացուած մնայ անդադար: Արդարեւ, մեր այժմու արտաքին գործոց նախարարը՝ Էդուարդ Նալպանտեան թրծուած դիւանագէտ մըն է, որ նախ՝ Եգիպտոսի այն ատենուան բարգաւաճ գաղութին, ապա՝ Ֆրանսայի գաղութին մօտ իբրեւ դեսպան ար- ժանաւորապէս պաշտօնավարելէ ետք, այսօր կը վարէ իր բարձր պաշտօնը զմայլելի յաջողութեամբ: Շար. էջ 12 <abajaj;rj Hebdomadaire Arménien Armenian Weekly ISSN 0382-9251 Publié par /Published by Le Centre de Publication Tékéyan 825 rue Manoogian, Saint-Laurent, Québec H4N 1Z5 Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162 e-mail: abaka@bellnet.ca www.tekeyanmontreal.ca PM40015549R10945 TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699 2 • ABAKA • LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 Canada 2nd Class $80 (QC & ON) 1ère classe/first class $90 U.S.A. 1st class (US)$90 Autres pays/Other countries: 1st class (US)$120 Per issue $1.75 Dépôt légal: Bibliothèque du Québec ABAKA Patas.anatou .mbagir^ AU:TIS PAGGAL:AN ’anouzoumn;rou% nouiratououjiunn;rou ;u gras;n;aki patas.anatou^ SALBI MARKOS:AN Joronjoi patas.anatou^ MATAJ B& MAMOUR:AN “We acknowledge the financial support of the Government of Canada through the Canada Periodical Fund (CPF) for our publishing activities.” 2015 Հեռախօսամարաթոնը արձանագրեց աւելի քան 1.3 միլիոն Եւրօ Հիմնադրամի Ֆրանսայի տեղա- կան մարմնի գլխաւորութեամբ Նո- յեմբեր 18-22 իրականացած 16-րդ համաեւրոպական դրամահաւաք- հեռախօսամարաթոնը, որուն մաս- նակցած են Ֆրանսայի (1.205.569 եւրօ), Գերմանիոյ (76.050 եւրօ) եւ Զուիցերիոյ (24.554 եւրօ) հայ հա- մայնքները, արձանագրեց աւելի քան 1.3 միլիոն եւրօ նուիրատուու- թիւն եւ նուիրատուութեան խոս- տում: Դրամահաւաքի հասոյթը պիտի ուղղուի Արցախի մէջ համայնքային կեդրոններու կառուցման, Տաւուշի մարզին մէջ շարունակաբար իրա- կ ա ն ա ցո ւ ո ղ գի ւ ղ ա տ ն տ ե ս ա կ ա ն ծրագրերու զարգացման, սուրիա- հայերու եւ իրաքահայերու օգնու- թեան: Նուիրատուութիւններու ընդու- նումը կը շարունակուի: Հեռուստամարաթոն 2015-ի գլխաւոր հովանաւոր – Հայբիզ- նեսբանկ Հովանաւոր –  ԱԿԲԱ- կրեդիտ ԱԳՐԻԿՈԼ Պանք Գործընկեր – Հայփոստ Պետդումայի մէջ օրէնքի նախա- գիծ ներ կա յացուած է Թուրքիոյ կողմէ Հայոց Ցեղասպանութեան ժխտման համար պատասխանա- տըուութեան կանչելու մասին: Այդ մասին Tweeter-ի իր էջին մէջ գրած է «Արդար Ռուսաստան»-ի առաջ- նորդ Սերկէյ Միրոնով: «Քիչ ա ռ աջ մենք օր էնքի նա- խագիծ ներկայացուցինք Թուրքիոյ կողմէ 1915-ին իրականացուած Ցե- ղասպանութեան ժխտման համար պատասխանատուութեան կանչելու մասին», — նշուած է հաղորդագրու- թեան մէջ, կը տեղեկացնէ News.am-ը: Նախապէս յայտնի դարձած էր, ո ր Թուր ք իոյ ն ախագահ Ռեճեփ Թայյիփ Էրտողան իր ռուս գործըն- կերոջ` Վլատիմիր Փութինը քննա- դատած է 1915-ի հայերու Ցեղաս- պանութեան մասին արտայայտուե- լու համար: Ինչպէս կը նշուի, Երե- ւան իր այցելութեան ընթացքին Փութին յարգած է 20-րդ դարաս- կիզբի զոհուածներուն յիշատակը: Թուրքիոյ ԱԳՆ-ը պաշտօնապ էս դատապարտած է Փութինը անոր համար, որ տեղի ունեցածը Ցեղաս- պանութիւն կոչած էր: Պետդումայի մէջ օրինագիծ ներկայացուած է Հայոց Ցեղասպանութեան ժխտման համար Թուրքիան պատասխանատուութեան կոչելու մասին ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԱԿՆԱՐԿ ՈՐՊԷՍԶԻ ՀԱՅԱՍՏԱՆ ՎԵՐԱՊՐԻ ՄԵՐ ՂԵԿԱՎԱՐՈՒԹԻՒՆԸ ՊԷՏՔ Է ԲԱՑՈՒԱԾ ՄՆԱՅ ԲՈՎԱՆԴԱԿ ԱՇԽԱՐՀԻՆ ԵՒ ԱՒԵԼԻ ԲԱՑՈՒԻ ԻՐ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԻՆ
  • 3. Նոյեմբեր 21ի երեկոյեան Թէ- քէեան Կեդրոնը իր զարդարումով, պսպղուն մոմերով, խորհրդաւոր լուսաւորութեամբ եւ սրճարանի մը նման հանգստաւէտ բազկաթոռ- ներով զարդարուած, պատրաստ էր ներկայ ստուար հասարակութեան յաջող Ճազի երեկոյ մը հրամցնե- լու: Հանրածանօթ Ճազի երաժշտա- կան մեկնաբան եւ յօրինող Արտէն Արապեանն էր որ իր հետ ընկե- րակցող երկու երաժիշտներու հետ երեկոյեան երաժշտական բաժինը պիտի ներկայացնէր: Եռեակը կը կազմէին՝ Olivier Hébert (contrebasse), Arden Arapyan (piano),  Frank Pa- lacios (flute & percussion). Արտ էն ը իր բար ձր կատարո- ղականութեամբ ու իր բացատրա- կաններու վարպետ հաղորդակա- ն ութեա մ բ կր ցաւ ներկաներուն ուշադրութիւնը գրաւել իր 3 մէկ ժամեայ ելոյթներով: Հանդիսատեսը իր խմիչքով, թեթեւ համադամներով եւ իրենց ծանօթներու շրջապա- տով, մեծ խանդավառութեամբ ըմ- բոշխնեց հրամցուած ճազային ներ- կայացումները: իւրաքանչիւր երգ, դաշնաւորում ե ւ յօրի նո ւմ առատ ծափահա- րութիւններով է որ կ’ընդունուէր: Մինչ Արտէնի խտասալիկները կը սպառէին, ներկաները երաժշտու- թեամբ ընկալուած չէին անդրադառ- նար թէ ժամերը կը սահէին ու ար- դէն կէս գիշերը անց էր: Ժողովուրդը մեկնեցաւ մեծ գո- հունակութեամբ, բարձր մակար- դակի երաժշտական ներկայացման մը ներկայ գտնուելու վայելքով: Նկար՝ Գէորգ Թորոսեան Թղթակից LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 • ABAKA • 3 }a.hn^ Arthn Arap;an% ~ranq ˆalasiø ;u Øliwer Fhphrj Մշակութային զանազանութիւն Թէքէեան կեդրոնէն ներս Ճազի երեկոյ - Արտէն Արապեան եւ իր եռեակը Հ.Բ.Ը.Մ.ի Լոնտոնի մասնաճիւղի նախաձեռնութեամբ «Միասնաբար Հայաստանի Համար» համերգ նուիրուած Հայոց Ցեղասպանութեան 100-ամեակին Կազմակերպութեամբ Հ.Բ.Ը.Մ.ի Լոնտոնի մասնաճիւղի վարչութեան « Հ.Բ.Ը . Մ . ի Լո նտո ն Ս ենեկային նուագախումբ»ը 7 Նոյեմբեր 2015- ին, St. John Smith Square սրահին մէջ տուաւ «Միասնաբար Հայաս- տանի Համար» համերգը, նուիր- ւած Հայոց Ցեղասպանութեան Հա- րիւրամեակին: Իր այլազանութեամբ յ ատկա ն շ ուո ղ հ ամ երգի ն իրենց մասնակցութիւնը բերին կարգ մը անուանի հայ արուեստագէտներ Մեծն Բրիտանիայէն, Հայաստանէն, Ֆինլանտայէն, Միացեալ Նահանգ- ներէն եւ Պուլկարիայէն: Բա րս եղ Կ ան աչեան ի յայտնի «Օրօր»ն ու երիտասարդ տաղան- դաւոր երգահան Քրիսթինա Առա- քելեանի «Ասում են» երգերը գեղեց- կօրէն մեկնաբանեց ծանօթ երգ- չուհի (mezzo soprano) Անայիս Հե- ղոյեանը, իր գունագեղ, հարուստ ու ջերմ ձայնով: «Տապանագիր, Պար եւ Մեղեդի» (Epitaph, Dance and Hymn) գործը ընթացիկ տարուան Օգոստոսին, յատկապէս այս համերգին համար գրած է անգլիացի ջութակահար, դաշնակահար եւ կոմպոզիտոր Ro- land Roberts-ը եւ զայն նուիրած՝ Հայոց Ցե ղասպանութեան 100- ամեակին: Այս հրաշալի ստեղծա- գործութիւնը, որուն մէջ հեղինակը մեծ վարպետութեամբ օգտագոր- ծած է հայկական ժողովրդական եր- գերն ու եկեղեցական մեղեդիները՝ գրուած է նուագախումբի եւ ջու- թակի համար: Առաջին անգամ հան- րութեան ներկայացուող գործին մենակատարութիւնը վստահուած էր անուանի ջութակահարուհի Անի Բատիկեանին, որ անթերի վարպե- տութեամբ ու խորազգաց ապրու- մով մեկնաբանեց զայն, արժանա- նալով ունկնդիրներու հիացմուն- քին: Ամերիկահայ կոմպոզիտոր Ալան Յովհաննէսի «Elibris, Down God of Urartu Opus 50» գրաւիչ ստեղծա- գործութիւնը կատարեց երիտա- սարդ սրինգահարուհի Նայիրի Ազեզեանը, որ համերգին մասնակ- ցելու համար յատկապէս հրաւիր- ւած էր Ֆինլանտիայէն: Ընդգծուած անհատականութեամբ յատկանըշ- ւող տաղանդաշատ սրինգահա- րուհիին ոճը հմայիչ եւ առինքնող երանգներով հարուստ էր: Ուրա- խութեամբ տեղեկացանք որ 2016 Յունուարէն սկսեալ արուեստագի- տուհին պիտի նուագէ Հելսինքիի Ֆիլհարմոնիկ Նուագախումբին հետ: 2009-ին Փասկալ Թասոն ի ր «Ձօն» խորագրուած գործը գրած է յատկապէս անուանի մարիմպիսթ (marimbist) Սիլվի Զաքարեանի եւ «Arlington Honors String» նուագա- խումբին համար, Ալան Յովհաննէսի ծննդեան 100ամեակին առիթով: Մարիմպայի վրայ նուագելը բարդ է, բայց բացառիկ տաղանդով օժտը- ւած Սիլվի Զաքարեանին համար, կարծէք «երեխայի խաղալիք» ըլլար գործիքը...: Արուեստագիտուհիին ներշնչեալ կատարումը արժանա- ցաւ ներկաներու անվերապահ գնա- հատանքին: Նշենք որ Սիլվին հա- մերգին մասնակցելու համար հրա- ւիրուած էր Միացեալ Նահանգնե- րէն: Համերգի երկրորդ բաժինը նուիր- ւած էր Պեթհովենի «5րդ Փիանօ Քոնչերթոյ»ին, (Beethoven’s Piano Con c e r to N o.5), զո ր կ ա տ ա ր ե ց նուագախումբի գեղարուեստական տ ն օր էն , Սա ր գի ս Զ ա քա ր ե ա ն ը : Տաղանդաւոր դաշնակահարը Պեթ- հովենի վերոյիշեալ բարդ ստեղծա- գո ր ծո ւ թ ի ւ ն ը ն ո ւ ա գե ց ա ն թ ե ր ի վարպետութեամբ, ապրումով եւ հակակշռուած յուզականութեամբ, քոնչերթոյի տրամատիկ մասերուն տալով պահանջուած փոթորկոտ ձայնեղութիւնը, իսկ քնարական բնոյթ ունեցող հատուածները կա- տարելով՝ յուզիչ, նուրբ ու գունագեղ հնչեղութեամբ: Սարգիս Զաքար- եանի նուագը արժանացաւ ունկըն- դիրներու գնահատական արդար բացականչութիւններուն եւ երկա- րատեւ ծափերուն: Բարձր գնահատանքի արժանի են նաեւ երիտասարդ ու տաղան- դաւոր երաժիշտներէ բաղկացած նուագախումբն ու անոր վարպետ խմբավարը, Կուսթավօ Ուպետան: Խօսելով նուագախումբի եւ հա- մերգին մասնակից արուեստագէտ- ներու մասին, Սարգիս Զաքարեան յայտագրին մէջ գրած է: «Իսկապէս միջազգային նկարա- գիր ունի նուագախումբը, որ բաղ- կացած է հայաստանցի, անգլիացի, պուլղարացի, սպանացի, պրազի- լացի, լեհ, ռումանացի եւ իրլանա- տացի երաժիշտներէ, իսկ մենակա- տար հայ արուեստագէտները կը ներկայացնեն՝ տարբեր երկիրներ: Մեզի՝ արուեստագէտներուս համար պատշաճ ու բարեպատեհ առիթ մըն էր քով քովի գալով տալ այսպիսի համերգ մը»: ԱսԱտուր ԿիւզելեԱն, լոնտոն
  • 4. 4 • ABAKA • LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 Մատենադարանի բացում` Գանձասարի մէջ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութիւն տուած այցելութեան ծիրին մէջ, Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահ, զինուած ուժերու գե- րագոյն գլխաւոր հրամանատար Սերժ Սարգսեան 21 Նոյեմբերին Արցախի նախագահ Բակօ Սահակեանի հետ Գանձասարի մէջ ներկայ գտնուած է Ստեփանակերտի «Մեսրոպ Մաշտոցի անուան մատենադարան գանձա- սար» գիտամշակութային կեդրոնի` Մատենադարանի մասնաշէնքի բաց- ման արարողութեան: Կեդրոնը կը բաղկանայ գիտական եւ թանգարանային մասերէ, գիտա- ժողովներու, մշակութային տարաբնոյթ նախաձեռնութիւններու համար նախատեսուած դահլիճէ, գրադարանէ ու ընթերցասրահէ: Նորաբաց ցու- ցասրահներուն մէջ ներկայացուած են Արցախի մէջ կանուխ միջնադարէն մինչեւ նոր շրջան ստեղծուած հարիւրէ աւելի ձեռագիրներու, Արցախի պատմութեան առնչուող հազուագիւտ վաւերագիրներու բնագիրներ եւ ընդօրինակութիւններ, ինչպէս նաեւ հնատիպ գիրքեր: Ցուցանմուշներու ստեղծման աշխատանքները սկսած են եօթը տարի առաջ եւ, պատաս- խանատուներուն համաձայն, պիտի ունենան շարունակական բնոյթ: Բացման արարողութեան զուգահեռ տեղի ունեցած է նաեւ Մատե- նադարանի գիտաշխատողներու «Արցախի մանրանկարչական արուեստը» եւ «Արցախի գրչութեան կենտրոնները» գիրքերու շնորհանդէսը: Գանձա- սարի գիտամշակութային կեդրոնի բացման առիթով նախագահ Սերժ Սարգսեան կեդրոնին նուիրած է 12-13-րդ դարերու Գիւլիստանի Աւետա- րանը: Մատենադարանի շէնքը հիմնովին նորոգուած է «Փիւնիկ» մարդկային պաշարներու զարգացման համահայկական հիմնադրամին միջոցներով: Մասնաճիւղը պիտի գործէ Մեսրոպ Մաշտոցի անուան Մատենադարանի կառոյցին մէջ եւ անոր լիարժէք գործունէութեան աշխատանքներուն մէջ պիտի կիրարկուի Մատենադարանի գիտական ու թեքնիք ամբողջ նե- րուժը: ՀՀ ԱԳՆ աշխատանքին շնորհիւ երիտասարդները կը վերադառնան ու կը ծառայեն Հայաստանի մէջ Ռուսաստանի Դաշնութեան հա- րաւային հատուածէն մեծ թիւով հայ երիտասարդներ, որոնք երկար ժա- մանակ է կը բնակին այնտեղ, կու գան Հայաստան` զինուորական ծա- ռայութիւն իրականացնելու համար: Ըստ Armenpress.am-ի՝ այս մա- սին Ազգային ժողովի խորհրդարա- ն ակ ա ն լսո ւ մ ներուն ժամանակ յայտնած է ՀՀ արտաքին գործոց նախարարի տեղակալ Սերգէյ Մա- նասարեան` նշելով, որ ատիկա նա- եւ իրենց կողմէն իրականացուող հ իւպա տ ո սակ ան հ աշուառման շնորհիւ է: Ան նկատած է, որ երի- տասարդներուն վերադարձը կախ- ւած է նաեւ նստավայր երկրի օրէնս- դըրութենէն ու քարոզուող արժէք- ներէն: Անդրադառնալով Հայաստանի եւ այլ երկիրներու միջեւ իրաւապայ- մ ան ա գր ա յին դաշտի ն՝ ԱԳ փոխ նախարարը նշած է, թէ անիկա թոյլ կու տայ բնականոն գործունէութիւն ծաւալել: Սերգէյ Մանասարեան նշած է, որ զինուորական ծառայութեան մասով իրենց աշխատանքները կ՝իրակա- նացնեն Զինապարտութեան մասին օրէնքի 4-րդ եւ 5-րդ յօդուածներով: Մասնաւորապէս, դիւանագիտական ներկայացուցչութիւնը կամ հիւպա- տոսական հիմնարկը զինկոմի- սարիատէն ստացած նիւթերուն համաձայն պարտաւոր է տուեալ քաղաքացին կանչել դիւանագի- տական ներկայացուցչութիւն, փո- խանցել ծանուցագիրը, ինչպէս նաեւ տեղեկացնել ապագայ ծառա- յութեան մասին: «Բացի այդ, եթէ հիւպատոսական տարածքում յայտնւում է զինա- պարտ քաղաքացի, ու ունի հիւպա- տոսական հաշուառում, մենք պար- տաւոր ենք տեղեկացնել զինկո- միսարիատին, նաեւ պարտաւոր ենք աջակցել այդ քաղաքացուն տեղափոխուել Հայաստան ու անց- նել պարտադիր զինուորական ծա- ռայութիւն»,- նշած է փոխ նախա- րարը: Ան յայտնած է, որ որոշ փոփո- խութիւն  կատարուած է հիւպա- տոսական հաշուառման գործըն- թացին մէջ. անիկա պարտադիր եւ վճարովի բնոյթէն դարձած է կա- մաւոր եւ անվճար: Բացի այդ` կայ օրէնսդրական նախաձեռնութիւն, որմով հիւպատոսական հաշուա- ռումը կը նախատեսուի իրականաց- նել ելեկտրոնային եղանակով: Հայաստանի քաղաքացիները կրնան Պրազիլ մեկնիլ առանց վիզայի Ուժի մէջ մտած է Հայաստանի եւ Պրազիլի միջեւ մուտքի արտօ- նագրային կարգը հանելու մասին համաձայնութիւնը: Այս մասին կը յայտնէ ՀՀ արտաքին գործոց նախարարութեան ֆէյսպուքեան պաշտօնական էջը: Ըստ Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Պրազիլի Դաշնային Հան- րապետութեան կառավարութիւններու միջեւ ձեռք բերուած համաձայ- նութեան` Նոյեմբեր 25-էն Հայաստանի եւ Պրազիլի քաղաքացիները իրա- րու տարածք մուտք գործելու, դուրս գալու, տարանցիկ անցնելու եւ գտնուելու համար կ՛ազատուին մուտքի արտօնագիր ձեռք բերելու պա- հանջէն` 90 օրը չգերազանցող ժամկէտով, որ կրնայ երկարաձգուիլ մինչեւ 90 օր` պայմանով, որ գտնուելու ընդհանուր ժամկէտը չգերազանցէ 180 օրը 12 ամսուան ընթացքին: Վերջերս, անսովոր գրութիւն մը յայտնուած էր Ախալքալաքի նախ- կին բերդի աւերակներուն վրայ: Բերդին մէկ անկիւնը կը գտնուի կիսաւեր նախկին մզկիթը: Անոր մէկ պատին Նոյեմբերի սկիզբը յայտ- նըուած էին թրքական կարմիր կի- սալուսիններ եւ«Bir gün döneceğiz elbet» գրութիւնը, որ թուրքերէն կը նշանակէ «Օր մը մենք անշուշտ պի- տի վերադառնանք», կը հաղորդէ Javakhkmedia.com-ը: Ախալքալաքի բերդը Ջաւախքի մէջ թրքական տիրապետութեան տարիներուն տեղական թրքական վարչական կեդրոնի նստավայրն էր: Բերդը գրաւուած է 1828-ի Յուլիս 23-ին, զօրավար Պասկեւիչի կողմէ, եւ անցած է Ռուսական կայսրու- թ ե ա ն կ ո ղ մ ը : Ան կ է ե տ ք ա ն ի կ ա որեւէ ռազմական, ընկերային կամ պատմական դեր չէ խաղցած, եւ անցեալ համարեա 200 տարուան ընթացքին հիմնականօրէն քայքայ- ւած է: Վերջին տասնամեակի ընթացքին Ջաւախքի եւ Պորչալուի վրայով կ՛իրականացուին բազմաթիւ հա- ղ ո ր դ ա կ ցո ւ թ ե ա ն ն ա խ ա գի ծե ր , որոնք կը կապեն Ատրպէյճանն ու Թուրքիան` Պաքու-Թիֆլիս-Ճէյհան քարիւղատարը, Պաքու-Թիֆլիս- Էրզրում կազատարը, Կարս-Ախալ- քալաք-Թիֆլիս-Պաքու երկաթուղին, Կարս-Ախալքալաք-Ծալկա-Թիֆլիս մայրուղին եւ այլն: Մասնաւորապէս, վերջերս այդ մայրուղիին համար Շար. էջ 14 Ախալքալաքի բերդի աւերակներուն վրայ` փանթուրանական գրութիւններ
  • 5. Նոյեմբեր 16-22 Համազգային Հայ Կրթական եւ Մշակութային միութեան (Թորոնթօ) կազմակերպմամբ եւ Գանատայի մէջ ՀՀ դեսպանութեան աջակցութեամբ Թորոնթօ քաղաքին մէջ կայացաւ «Նուռ» ֆիլմերու ամէնամեայ միջազգային 10-րդ փառատօնը, որ այս տարի նուիրուած էր Հայոց Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցին: Այս մասին կը յայտնեն ԱԳՆ մամլոյ ծառայութենէն: Փառատօնին ներկայ էին Գանատայի մէջ ՀՀ դեսպան Արմէն Եգանեան, մեծ թիւով հռչակաւոր բեմադրիչներ եւ դերասաններ աշխարհի տարբեր երկիրներէ, գանատացի հասարակական-քաղաքական գործիչներ, միջազգային լրատուամիջոցներու եւ հայ համայնքի բազմաթիւ ներկայա- ցուցիչներ: Իր ողջոյնի խօսքին մէջ դեսպան Եգանեան նշեց, որ 10-րդ ֆիլմի փառա- տօնը առանձնայատուկ է անով, որ այն տեղի կ’ունենայ 2015թ.-ին` հա- մընկնելով Հայոց Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցին հետ: Դեսպան Եգանեան շնորհակալութիւն յայտնեց այն բազմաթիւ մարդոց, որոնք որեւէ ձեւով ներգրաւուած եղած են փառատօնի կազմակերպման գործին, եւ դեսպանութեան անունէն մրցանակ յանձնեց փառատօնի կազմակերպիչ յանձնախումբին: «Նուռ» փառատօնի ծիրէն ներս Թորոնթոյի «Regent» թատրոնին մէջ ցուցադրուեցաւ Ֆաթիհ Աքինի «Սպի» ֆիլմը: LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 • ABAKA • 5 Թորոնթոյի «Նուռ» ֆիլմի փառատօնն այս տարի նուիրուած էր Հայոց Ցեղասպանութեան 100-ամեակին ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ 100-ԱՄԵԱԿԻՆ ՆՈՒԻՐՈՒԱԾ ԲԱՑԱՌԻԿ ՆՈՒԱԳԱՀԱՆԴԷՍ ԳԱՀԻՐԷԻ ՄԷՋ Նոյեմբեր 5, 2015-ին երաժշտական աննախընթաց հանդիսութեամբ մը ոգեկոչումը կատարուեցաւ Հայոց Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցին, հովանաւորութեամբ Եգիպտահայոց Առաջնորդ Գերշ. Տ. Աշոտ Եպս. Մնա- ցականեանի: Համերգը տեղի ունեցաւ Նուպարեան-Գալուստեան հա- մալիրի Գահիրէի Պլըքտանեան Սրահին մէջ, ներկայութեամբ աւելի քան 200 հանդիսականներու: Հայ եւ միջազգային երաժիշտներէ բաղկացած նուագախումբ մը ներ- կայացուց հայկական ժողովրդական եւ հոգեւոր ու օտար երգերու եւ երա- ժըշտութիւններու հաւուր պատշաճի փունջ մը: Գլխաւոր կազմակերպիչն ու երգչուհին էր Հայաստանի Ազգային Օփե- րայի երկարամեայ աստղ՝ Գայանէ Վարդանեան, որ յատկապէս հրաւիր- ւած էր Սինկափուրէն, ուր վերջին տարիներուն ան կը դասաւանդէր երա- ժըշտութիւն եւ կազմած էր The Armenian Heritage Ensemble-ը: Այս խումբը համերգներ ներկայացուցած է Սինկափուրէն զատ՝ Մալէզիայի, Ֆիլիփինի, Միանմարի մէջ: Դաշնակահարուհին էր Էլէնա Ծամաշվիլի, շրջանաւարտ ԹիֆլիսիՊետական Երաժշտանոցէն: Ան 1991-էն ի վեր դասախօս եղած է Գահիրէի Երաժշտանոցին մէջ: Խումբին ջութակահարն է Գէորգի Յարու- թիւնեան, որ ծնած է Պաքու, ուսանած է եւ շրջանաւարտ է Մոսկուայի երաժշտանոցէն եւ դասախօսած է Երեւանի Կոմիտասի անուան երաժշտա- նոցէն: Ան 1994-էն ի վեր եղած է Գահիրէի սէմֆոնիք նուագախումբին առաջին ջութակահարը: Յայտագիրը կը բաղկանար Կոմիտասի, Շուպէրդի, Խաչատուրեանի, Մո- ցարդի, Վերտիի, Կրշուինի, Մէլիքեանի, Տօլուխանեանի եւ Պետրոսեանի ստեղծագործութիւններէն: Թղթակից Ոչ եւս է վաստակաւոր դերասանուհի Վարդուհի Վարդերեսեանը Նոյեմբեր 24-ին, 87 տարեկա- նին իր մահկանացուն կնքեց ան- ւանի դերասանուհի Վարդուհի Վարդերեսեան: Մեծանուն դերասանուհիի մա- հը մեծ կորուստ էր ոչ մ ի ա յն Հայաստանեան արուեստասէր- ներուն համար, այլ նաեւ ողջ աշ- խարհասփիւռ հայութեան: «Պատուով ու մեծ ներշնչանքով թէ՛ Հայրենիքում, թէ՛ Սփիւռքում տասնամեակներ շարունակ իրա- կանացնելով լուսաւոր գործու- նէութիւն` նա վառ էր պահում հայ դասական մշակոյթի անմար կրա- կը», իր ցաւակցական խօսքին մէջ ըսած է ՀՀ սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեան: Տեսերիզը, որ կը ներկայացնէ ՀՀ սփիւռքի նախարարութիւնը, դե- րասանուհիին անցած ստեղծագործական ուղիի իւրայատուկ սեղ- մագիրն է, ուր անոր լաւագոյն դերերն էր, արդէն դասական դարձած կերպարները: Քրասնոյարսքի մէջ վթարի ենթարկուած մի-8 ուղղաթիռի երկրորդ օդաչուն եղած է հայ Քրասնոյարսքի երկրամասի հիւսիսը վթարի ենթարկուած Մի-8 ուղ- ղաթիռի երկրորդ օդաչուն եղած է 53-ամեայ Լեւոն Տանանեանը: «Արմէնփրէս»-ի փոխանցմամբ, ուղղաթիռի անձնակազմին մէջ եղած են «Թուրուխան» օդանաւի ընկերութեան ամենափորձառու աշխատակից- ները: Հրամանատար 54-ամեայ Ալեքսանդր Մոնախովը իր ասպարէզի ըն- թացքին իրականացուցած էր 9 հազար 19 ժամ թռիչք, իսկ երկրորդ օդա- չու 53-ամեայ Լեւոն Տանանեանը` 9 հազար 383: Մի-8 ուղղաթիռի վթարի հետեւանքով զոհուած է 15 հոգի, որոնց մէջ` ուղղաթիռի անձնակազմը: 10-ը վերակենդանացման բաժանմունքի մէջ են: Լրատուամիջոցներու հաղորդմամբ` վթարի պատճառի նախնական վարկածը ուղղաթիռի տեխնիկական անսարքութիւնն է:
  • 6. Սուրիահայ Հուրի Մելքոնեանը կ՛ուսանի Էտինպուրկի համալսա- րան: Հալէպի համալսարանի շրջա- նաւարտը այն 5 ուսանողներէն մէկն է (եւ միակ հայը), որուն չորս տարի առաջ Սուրիոյ կառավարութիւնը, որպէս լաւագոյն ուսանող, հնարա- ւորութիւն տուած է ուսումը շարու- նակելու արտերկրի մէջ: Հուրին ընտրած է Մեծ Բրիտանիան: Ուսա- ն ելէն բ ա ցի կը զբաղ ի հետազօ- տական աշխատանքով, կը դասա- խօսէ երկու համալսարաններու մէջ, կը հաղորդէ «Հայերն այսօր»-ը: Հուրին առաջին անգամ Հայաս- տան եկած է այս տարուան գար- նան: Ցանկութիւններէն մէկը եղած է ա նպ ա յման այց ել ել Երեւանի պետական համալսարանի Մաթե- մաթիքայի բաժանմունք: Այց, որ, Հուրիին խօսքերով, կարեւոր եղաւ իրեն համար. «Մարտին եկայ Հա- յաստան նախ եւ առաջ մայրիկիս տեսնելու, որուն մօտ երկու տարիէ չէի տեսած: Ան Հալէպէն Հայաստան եկած էր: Այնուհետեւ ցանկացայ անպայման այցելել Երեւանի պե- տական համալսարանի մաթեմա- տիկայի բաժանմունք: Այցս շատ արդիւնաւէտ եղաւ:  Ո՛չ միայն ծա- նօթացայ շարք մը մասնագէտներու հետ, այլեւ տեղեկացայ, որ Սեպ- տեմբերին միջազգային գիտաժո- ղով պիտի կազմակերպուի: Հետա- քըրքրուեցայ ու ըսի, որ ես նոյնպէս կրնամ մասնակցիլ: Ես կրկին Հայաս- տան եկայ արդէն Սեպտեմբերին»: «Ներդաշնակ  վերլուծութիւն եւ մօտաւորութիւններ» խորագիրով միջազգային 6-րդ գիտաժողովը, որ տեղի կ՛ունենայ երեք տարին մէկ, Հայաստանի մէջ համախմբած էր աշխարհի տարբեր երկիրներէ ժա- մանած մաթեմատիկներ, որոնք իրարու կը հաղորդեն սեփական փորձն ու գիտելիքները: Օտար եր- կիրներէ ժամանած մատթեմատիկ- ներուն մէջ Հուրին միակ հայն էր: «Գիտաժողովը տեղի ունեցաւ Ծաղկաձորի մէջ` Սեպտեմբեր 12-էն 18: Անիկա ինծի շատ բան տուաւ. նախ եւ առաջ ծանօթացայ հայ մաթեմատիկներու հետ, Երեւանի պետական համալսարանէն հա- մագործակցութեան, աշխատանքի առաջարկ ստացայ: Համոզուած եմ, որ միասին կրնանք նոր խնդիրներ լուծել: Կու գամ Հայաստան աշխա- տելու, թէ ոչ` չեմ կրնար ըսել, բայց անպայման կը ցանկամ հայաստան- եան մասնագէտներու հետ համա- տեղ հետազօտութիւններ իրակա- նացնել, հայաստանեան ամսագիր- ներուն թղթակցիլ»: Էտինպուրկի մէջ, ուր կ՛ապրի Հուրին, շատ քիչ հայեր կ՛ապրին: Իսկ ընտանիքի անդամները, Սու- րիոյ դէպքերէն ետք, տարբեր եր- կիրներ կը բնակին: «Մայրս 1,5 տարի Հայաստան մնալէ ետք` այժմ եղբօրս մօտ է` Վիեննա, քոյրս ալ Նորվեգիա կ՛ապ- րի: Իսկ միւս եղբայրս` Աբրահամը, Սուրիա է, կը ծառայէ Սուրիական բանակին մէջ. արդէն 5-րդ տարին է: Դժուար է, բայց ուրիշ լուծում չկայ: Գրեթէ ամէն օր կապի մէջ ենք: «Իսկ Էտինպուրկի մէջ շփումս հիմնականօրէն անգլիացիներու հետ է: Կը կարօտնամ հայկական ամէն բան, հայերու հետ շփման պակաս կը զգամ: 2011 թուականին երբ  մեկնեցայ Մեծ Բրիտա ն ի ա , ցանկացայ հայկական համայնքի հետ ծանօթանալ, հետաքրքրուե- ցայ, թէ ուր կը հաւաքուին հայերը: Տեղեկացայ, որ հայերը հիմնակա- նօրէն Լոնտոն կ՛ապրին, ուր հայ- կական համայնք կայ: Ցաւօք, Էտին- պուրկի մէջ շատ քիչ հայեր կ՛ապ- րին: Ճիշդ է, 2-3 ընկեր ունիմ, բայց ատիկա բաւարար չէ: Այլ ելք չունիմ, պէտք է ընտելանամ մթնոլորտին, մինչեւ աւարտեմ համալսարանը: Կը կարօտնամ հայկական ամէն ինչը: Այդ կարօտը քիչ մը մեղմելու օգնեց Հայաստան այցելութիւնս: Կը յիշեմ, երբ առաջին անգամ Հայաս- տան եկայ, ինծի ամենեւին օտար չզգացի, շուրջս բոլորը հայերէն կը խ օս էի ն : Շա տ ո ւ ր ա խ էի , զա ր - մացած, թէ ինչպիսի մտերմութեամբ զիս ընդունեցին: Հայրենիքը ուրիշ է, Անգլիան, Սուրիան օտար երկիր- ներ են, ուր մարդիկ տարբեր լե- զուով կը խօսին, տարբեր ձեւով կը մտածեն: Երկրիդ մէջ ըլլալը ուրիշ զգացողութիւն է. հոգիդ ուրախ է: Անգլիոյ մէջ իմ ընկերներուս հպար- տութեամբ կը պատմէի, որ պիտի մեկնիմ իմ երկիրս, ուր միջազգային գիտաժողովին պիտի ներկայացնեմ իմ հետազօտութիւններս: Էտին- պուրկցիներէն շատերու համար Հայաստանը ընդամէնը աշխար- հագրական տարածք է, տեղ քար- տէզի վրայ: Այդ պատճառով է, որ երբ կը ներկայանամ օտարին` նախ կ՛ըսեմ` հայ եմ, յետոյ միայն սու- րիահայ: Կը փորձեմ, որ անոնք լաւ ձեւով ճանչնան հայերը, լաւ տպա- ւորութիւն ունենան մեր երկրին, մեր ժողովուրդին մասին: «Յոյս ունիմ, որ ապագային կը կարենամ աւելի սերտ կապեր հաս- տատել Երեւանի պետական համալ- սարանի հետ, կը կարենանք միա- սին  գործեր իրականացնել: Պէտք է փորձեմ եւ ընեմ հնարաւոր ամէն ինչ` ցանկալի արդիւնքի հասնելու համար»: 6 • ABAKA • LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 Fouri M;lqon;an Կը նախատեսուի Ջաւախքի մէջ եւս բանալ «Թումօ» ստեղծարար տեխնոլոգիաներու կեդրոն: Ծրագրի իրագործման համար այժմ առաջնահերթ խնդիրը կեդրոնի համար համապատասխան շէնքի ընտրութիւնն է: Այս մասին Նոյեմբեր 16-ին յայտարարած է «Թումօ» ստեղծարար տեխնոլո- գիաներու կեդրոնի գլխաւոր տնօրէն Մարի Լու Փափազեանը «Ջաւախքին աջակցութիւն» հիմ- նադրամի առաջին հաշուետու նիստի ժամանակ: «Կեդրոնի ստեղծման համար մեր նախատեսած երկու շէնքը փլատակ վիճակի մէջ են, եւ մեծ աշ- խատանք կը պահանջուի զանոնք բարեկարգելու համար: Մօտաւորապէս երկու տարի անհրաժեշտ պիտի ըլլայ վերանորոգման, անհրաժեշտ կահոյ- քով, համակարգիչներով եւ այլ տեխնիկական պարագաներով ապահովելու համար»,- մանրա- մասնած է Փափազեան: Կեդրոնը պիտի ըլլայ Ախալքալաք քաղաքին մէջ: Պիտի ընտրուի այնպիսի տարածք, որ յետա- գային ընդլայնելու հնարաւորութիւն ունենայ, եթէ կեդրոնին մէջ սորվիլ ցանկացողներու թիւը նա- խատեսուած 900-ը գերազանցէ: Աշակերտները պիտի յաճախեն տարբեր հեր- թափոխներով, որովհետեւ բոլորին միաժամանակ ընդունիլ հնարաւոր չէ: Փափազեանի խօսքերով, պիտի ստեղծուին բոլոր հնարաւոր պայմանները, որպէսզի կեդրոնը հասանելի ըլլայ ոչ միայն Ախալ- քալաքի, այլեւ շրջանի գիւղերու երեխաներուն համար: Անոնց պիտի ապահովեն երթեւեկութեան միջոցներով եւ այլ յարմարութիւններով: Կեդրո- նին մէջ կրնան ուսանիլ 12-18 տարեկան բոլոր ցանկացողները` առանց բացառութեան: «Մեր առաքելութիւնն է պատրաստել անհատ- ներ, որոնք պիտի ըլլան մրցունակ, ինքնավստահ եւ օգնել անոնց բացայայտելու իրենց ստեղծա- գործական ներուժը: Առաջին երկու ամիսը կա- րելի է համարել ընդհանուր ունակութիւններու զարգացման շրջան, երբ նորեկը կը ծանօթանայ միջավայրին ու ուսուցման պայմաններուն, կը ստանայ ընդհանրական գիտելիքներ: Յետոյ, կողմնորոշուելով իր նախընտրութիւններու հար- ցով, կ՛ընտրէ յստակ ուղղուածութիւն եւ կը խո- րացնէ հմտութիւնները այդ բնագաւառին մէջ», – ըսած է կեդրոնի գլխաւոր տնօրէնը: «Թումօ» կեդրոնը անվճար արտադպրոցական ծրագիր է, ուր 12-18 տարեկան պատանիները կ՛ուսանին սեփական յանձնառութեամբ: Առաջին Թումօն ստեղծուած է Երեւանի մէջ` Սեմ եւ Սիլվա Սիմոնեաններու նախաձեռնութեամբ` Սիմոնեան կրթական հիմնադրամի կողմէ եւ իր դռները բա- ցած է աշակերտներու առջեւ 2011-ի Օգոստոս 14-ին: Կեդրոնական դրամատան «Գիտելիք յա- նուն զարգացման» ծրագրի շնորհիւ 2013-ի Փե- տրուարէն Թումօն կը գործէ նաեւ Դիլիջանի մէջ (մօտ 300 ուսանող ունի): Թումօ-ՀԲԸՄ գործակ- ցութեամբ 2015-ի Մայիսին նաեւ բացուեցաւ Գիւմրիի Թումօ կեդրոնը: 2015-ի Սեպտեմբեր 2- ին Թումօ կեդրոն բացուեցաւ ԼՂՀ մայրաքաղա- քին մէջ: Գործակցութիւնը միտում ունի տարածել Թումօն Հայաստանի այլ քաղաքներով, ինչպէս նաեւ երկրի սահմաններէն դուրս: ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսեան Հոկտեմբեր 20- ին Լոռիի մարզպետին եւ մարզպետարանի պա- տասխանատուներու մասնակցութեամբ խոր- հրդակցութեան ժամանակ յայտնած է, որ«Թումօ» ստեղծարար տեխնոլոգիաներու կեդրոն պիտի բացուի նաեւ Վանաձորի մէջ: Գամիշլիէն Էտինպուրկի համալսարան հասած սուրիահայ ուսանողը Կը ծրագրուի Ջաւախքի մէջ «Թումօ» կեդրոնի բացումը Շարլ Ազնաւուր արժանացած է Պելճիքայի Թագի շքանշանի ասպետի կոչումին Ֆրանսահայ աշխարհահռչակ երգիչ Շարլ Ազնաւուր արժանացած է Պելճիքայի Թագի շքանշանի ասպետ (Commandeur de l’Ordre de la Couronne) պատիւին: Ինչպէս կը տեղեկացնէ «Արմէնփրէս»ը՝ վկայակո- չելով երգիչի պաշտօնական Ֆէյսպուքի էջը, Ազնաւուր այդ կոչումին արժանացած է Նո յե մ բ ե ր 16-ի ն Պ ր ի ւ քս էլի Egm on t Palace-ի մէջ: Շարլ Ազնաւուր շնորհակա- լութիւն յայտնած է Պելճիքային, ուր «միշտ ունեցած է հիասքանչ հանդիսատեսներ»: Արարողութեան ընթացքին մասնակիցները մ էկ վ ա յր կ ե ա ն լռո ւ թ ե ա մ բ յա ր գա ծ ե ն ՝ Փարիզի ահաբեկչութեանց հետեւանքով զոհուածներուն յիշատակը: Պելճիքայի արտաքին գործոց նախարար Տիտիէ Ռէյնդըր խօսած է արուեստագէտին բարձր յատկանիշներու մասին: Telebru- xelles.be-ն անդրադառնալով Ազնաւուրի Պելճիքայի Թագի շքանշանի ասպետ դառ- նալու փաստին՝ շեշտած է, որ հայկական ծագում ունեցող երգիչը կը պայքարի Հա- յոց Ցեղասպանութեան ճանաչման համար: Կայքը նաեւ կ'ընդգծէ, որ Պելճիքայի ներ- կայացուցիչներու պալատի նախաձեռ- նութեամբ եւ Պելճիքայի վարչապետ Չարլզ Միշելի ձայնով ճանչցած է Հայոց Ցեղաս- պանութիւնը: 91ամեայ երգիչը Նոյեմբեր 17-ին Պրիւք- սէլի Forest National սրահին մէջ երգեց պելճիքացի իր հանդիսատեսին համար, անգամ մը եւս խանդավառելով բոլորը: Թագի շքանշանը Պելճիքայի արքայա- կան պետական պարգեւն է, որ ստեղծուած է 1897 թուականին:
  • 7. Editorial écrit en anglais par Edmond Y. Azadian et publié dans The Armenian Mirror-Spectator en date du 19 novembre 2015 Les Arméniens ressentent une affi- nité naturelle avec l’Europe. Ils esti- ment que, culturellement, et à travers l’histoire, l’Arménie occupe une place virtuelle en Europe. Mais ce sentiment est secoué - le plus souvent - par la realpolitik, et les pays européens pour- suivent leurs propres intérêts poli- tiques, tout en ignorant l’Arménie. De nombreux Arméniens tiennent également pour acquis que la Géorgie, seule nation chrétienne du Caucase du Sud, doit être l’alliée naturelle de l’Arménie. Mais l’histoire récente a démontré à maintes reprises que Tbilissi coordonne ses politiques et ses intérêts économiques avec ses voisins musulmans Ankara et Bakou, aux dépens de l’Arménie. Les planificateurs politiques de l’Arménie sont douloureusement conscients que certains développe- ments récents en Europe transforment au mieux l’Arménie en une orpheline diplomatique. Ces développements soulèvent deux importantes questions : le verdict de la Cour européenne des droits humains, qui a annulé le verdict de cul- pabilité d’un tribunal suisse contre Dogu Perinçek pour son déni du géno- cide arménien, ainsi que la proposition de l’Assemblée parlementaire du Conseil de l’Europe (APCE) à propos du Haut-Karabagh. L’Arménie est négligée par l’Europe en raison de son ancrage politique fra- gile et à cause de ses liens avec la Russie; Moscou compense rarement l’Arménie dans l’arène politique mon- diale pour cette alliance étroite. La Cour européenne des droits de l’homme (CEDH) a statué le 15 octobre dernier que le politicien turc Dogu Perinçek, n’aurait pas dû être poursuivi pour avoir nier que le meurtre de masse des Arméniens par la Turquie ottomane en 1915 était un génocide. Dans un arrêt de principe sur la liberté d’expression, les juges de la CEDH ont statué par un vote de 10 contre 7, qui Perinçek, président du Parti des travailleurs turcs, n’aurait jamais dû être reconnu coupable de discrimination raciale par un tribunal suisse pour avoir dit que le « génocide arménien est un grand mensonge inter- national. » Ce fut un coup dévastateur pour le cas arménien, qui rendait nul les efforts des avocats internationaux Geoffrey Robertson et Amal Clooney. Cela a également freiné la signification de la requête du Parlement européen du début de l’année qualifiant le mas- sacre de 1,5 million d’Arméniens par la Turquie ottomane de génocide. Ce fut, d’autre part, une victoire pour la Turquie, critiquée par la communau- té internationale pour l’article 301 (insulte à l’identité turque) de son code pénal qui restreint la liberté d’expression. Les législateurs arméniens ont essayé de justifier le verdict de la CEDH en faisant valoir que le tribunal n’avait pas nié la véracité du génocide lui-même, mais uniquement l’aspect juridique de la liberté d’expression. Malheureusement, l’impact de ce jugement sera lointain. Dans une déci- sion intelligente, la cour fait une dis- tinction claire entre la négation de l’Holocauste, dont son refus sera tou- jours « considéré comme une forme d’incitation à la haine raciale » dans certains pays. Mais la cour a bloqué l’argument selon lequel le négationnis- me doit être considéré comme un crime, la négation du génocide armé- nien est ainsi uniquement une question de liberté d’expression. Telle est la nature de la justice européenne. De plus l’impact à venir est de savoir si théoriquement la Suisse main- tiendra ses lois ou les révisera afin de se conformer à la décision de la Cour européenne. Faire un pas supplémen- taire fournirait des munitions aux législateurs français opposés à une loi similaire à celle de Suisse. Après les hésitations du président Nicolas Sarkozy, son successeur François Hollande avait fermement promis la criminalisation de la négation du géno- cide arménien. Cette promesse est encore en veilleuse devant le parle- ment français et peut sévèrement être affectée par la décision de la CEDH. L’autre gifle reçue par l’Arménie est venue de l’Assemblée parlementaire du Conseil de l’Europe (APCE) qui a décidé de se mêler de la question du Haut-Karabagh. En effet, un document de trois pages a été préparé par un ancien parlementaire britannique et approuvé par la commission des affaires politiques de l’APCE, le 4 novembre, appelant à un règlement pacifique du conflit avec « le retrait des forces armées arméniennes et des forces armées irrégulières du Haut- Karabagh, de tous les territoires occu- pés de l’Azerbaïdjan » et « la mise en place de la pleine souveraineté de l’Azerbaïdjan sur ces territoires. » Si la proposition n’est pas freinée dans son élan, elle pourrait se retrou- ver à l’ordre du jour de la session plé- nière de l’APCE d’ici janvier 2016. Il semble que la diplomatie de caviar de l’Azerbaïdjan a parfois plus de suc- cès que la diplomatie plus parcimo- nieuse de l’Arménie. Il y a toujours des appels pour une meilleure représenta- tion arménienne en Europe. Dans ce cas particulier, l’ancien par- lementaire britannique Robert Walter aurait, selon le ministre des Affaires étrangères Edouard Nalbandian d’Arménie, un passé mouvementé. Walter a été accusé d’avoir des liens étroits avec le gouvernement azerbaïd- janais. Il a défendu à plusieurs reprises le lamentable bilan des droits humains de Bakou, celui-ci a en effet souvent Suite à la page 8 LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 • ABAKA • 7 S E C T I O N F R A N Ç A I S E LUNDI 7 DECEMBRE 2015 Les liens européens enchevêtrés de l’Arménie Edward Nalbandian : « Toute question relative au Karabagh doit être résolue avec l’accord du peuple du Karabagh » Dans un entretien au quotidien Aravot, le ministre des Affaires étrangères d’Arménie, Edward Nalbandian, a rappelé que chaque année, lui et son collègue russe se rencon- traient de nombreuse fois, et qu’il était nor- mal que la question du règlement du conflit du Haut-Karabagh figure, d’une manière ou d’une autre, sur leur agenda, M. Lavrov étant le ministre des Affaires étrangères d’un des pays co-présidents du Groupe de Minsk, il a ajouté : « Une chose est certaine : toute question relative au Haut-Karabagh ne saurait être résolue sans l’accord du peuple d’Artzakh ». E. Nalbandian a relevé que l’Azerbaïdjan cherchait à transférer le règlement du conflit dans d’autres instances, mais que l’unique format qui a un mandat pour le règlement du conflit est celui du Groupe de Minsk. Il a rappelé que les « auto- rités » du Haut-Karabagh avaient toujours exprimé leur disponibilité à négocier avec l’Azerbaïdjan au sujet de ce territoire. Un projet « Mon Arménie » L’objectif du projet « Mon Arménie » est de veiller à ce que l’Arménie soit reconnu comme un pays touristique de classe mondiale. L’ambassadeur américain Richard Mills a fait cette déclaration au cours du lancement officiel de ce projet, qui vise à promouvoir la préservation de Suite à la page 8 Edward Nalbandian Richard Mills
  • 8. Le ministère argentin de l’Éducation a présenté le 17 novembre 2015 un nou- veau manuel scolaire intitulé « Génocide arménien : questions, réponses et pro- positions pour l’Education. » Le livre est un matériel pédagogique produit en col- laboration avec le Comité national Arménien d’Amérique du Sud. La cérémonie de présentation a été suivie par Alberto Sileoni, ministre de l’Éducation, Pedro Mouratian directeur de l’Institut national contre la discrimi- nation, la xénophobie et le racisme, et Caroline Karagueuzian, directrice du Comité National Arménien de Buenos Aires, avec un certain nombre de fonction- naires du ministère. S’exprimant sur la difficulté d’enseigner aux enfants le génocide, Alberto Sileoni a déclaré « qu’Il est faux de dire que les produits que nous montrons à nos enfants vont éliminer la complexité. C’est une façon et un âge afin de les pré- senter. » « Le ministère de l’Education est engagé non seulement à la formation des jeunes, mais aussi de la façon dont la communauté éducative accompagne les choses qui ont été invisibles pendant de nombreuses années, » a déclaré Pedro Mouratian. « Ce qui est arrivé dans notre pays en termes de mémoire, de vérité et de justice a été révolutionnaire et rafraîchissant » a-t-il ajouté. Caroline Karagueuzian a noté que l’Argentine est le seul pays qui « publie et diffuse du matériel pédagogique sur le génocide arménien au niveau fédéral. » « Le matériel a l’intention d’aborder le génocide contre les Arméniens comme l’un des évènements les plus atroces de l’histoire de l’humanité, mais aussi comme l’un des combats les plus importants de la résistance à l’oubli conduit par le peuple arménien, et accompagné par tous ceux qui ont compris que l’impunité pour de tels crimes ne concerne pas seulement les personnes qui en ont été victimes, mais représente une blessure pour toute l’humanité, » a déclaré Caroline Karagueuzian. Lors de la présentation, un épisode de « Zamba » a également été présenté, un dessin animé diffusé par PakaPaka, une chaîne de télévision du ministère de l’Éducation. « L’incroyable leçon de Zamba sur la mémoire, » raconte le voyage de Zamba, le protagoniste, alors qu’il étudie les différents génocides du XXe siècle. Le voyage commence avec Anne Frank à Amsterdam, et continue au mont Ararat avec le poète arménien Vahan Tekeyan. Ensuite, Zamba et ses amis ren- contrent la leadeur indigène Rigoberta Menchu au Guatemala, puis Immaculé Ilibagiza, un jeune Tutsi pendant le génocide au Rwanda. Le dessin animé a été diffusé à plusieurs reprises cette semaine sur le réseau de télévision publique d’Argentine. Les liens européens... Suite de la page 7 été critiqué par des groupes occiden- taux de défense des droits humains. Walter est marié à une turque et est récemment devenu un citoyen turc. Sa nouvelle identité turque lui a été per- sonnellement remise par le ministre des Affaires étrangères Mevlut Cavusoglu de Turquie - un peu comme Matthew Bryza, qui a causé tant de dommages au processus du Karabagh en tant que co-président du Groupe de Minsk de l’Organisation pour la sécuri- té et la coopération en Europe (OSCE) et plus tard ambassadeur des Etats- Unis en Azerbaïdjan. Les vraies cou- leurs de Bryza ont été révélées lors de son mariage avec une citoyenne turque, mariage financé par le gouver- nement d’Azerbaïdjan. Malheureusement, l’Arménie ne possède pas de ressources similaires et doit compter sur la diplomatie tradi- tionnelle plutôt que sur des devises ou du caviar, afin d’expliquer son cas à la société. Dans le cas de la débâcle de l’APCE, la réaction a été rapide et constructive dans un rare scénario de coopération lorsque deux co-présidents de l’OSCE qui ont exprimé leur opposition. « L’APCE et d’autres organismes inter- nationaux devraient consulter les co- présidents du groupe de Minsk de l’OSCE avant d’émettre des rapports sur des résolutions sur le Haut- Karabagh, » a tweeté l’ambassadeur américain James Warlick, le 6 novembre. Le ministre russe des Affaires étran- gères Sergueï Lavrov y a souscrit, en déclarant : « Nous - la Russie, les Etats-Unis et la France - sommes fer- mement opposés aux tentatives de présenter ce sujet sur d’autres plate- formes internationales qui ne traitent pas du règlement du conflit, à la place d’un dialogue pragmatique et cohérent sur le règlement du Haut-Karabagh. Personne ne leur a donné une telle tâche au nom de la communauté inter- nationale. » Visiblement, l’Europe a utilisé la politique du bâton et de la carotte vis- à-vis de l’Arménie, la reconnaissance du génocide d’une part, et de l’autre, saper sa position au Karabagh. À l’heure actuelle, une délégation euro- péenne en Arménie tente d’élaborer un cadre juridique de coopération écono- mique. L’Arménie doit naviguer à travers ces positions politiques contradic- toires afin de trouver sa place au sein de la communauté internationale. La visite imprévue du ministre des Affaires étrangères Lavrov en Arménie, il y a quelques jours, a été considéré comme un signal rassurant, et a indiqué que des mouvements dans les coulisses forceraient l’Arménie à faire des concessions territoriales au Karabagh, en échange de garanties russes, dont le stationnement des forces russes de maintien de la paix sur la ligne de contact. De plus, un problème complique la décision de la Russie d’installer un système de défen- se aérienne en Arménie. Mais il est iro- nique de constater que plus la Russie augmente ses actifs militaires en Arménie, plus cette dernière devient vulnérable, et pas nécessairement plus forte, parce qu’elle devient une cible légitime pour la partie adverse. L’ordre politique international est tel que chaque fois qu’il y a un mouve- ment ou une déclaration positive, les planificateurs de la politique étrangère de l’Arménie doivent aussi scruter l’agenda caché. Au début du mois, l’ambassadeur des Etats-Unis en Arménie, Richard Mills, a déclaré que les relations de l’Arménie avec la Russie et l’Occident ne sont pas mutuellement exclusives. Un signe prometteur si elles sont prises au sens propre. Mais actuellement, l’Arménie a une tâche énorme devant elle, démêler ses relations enchevêtrées avec l’Europe. Traduction N.P. 8 • ABAKA • LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 L’Argentine publie un manuel scolaire sur le génocide Un projet... Suite de la page 7 la culture nationale arménienne en développant le tourisme culturel de l’Arménie. Dans les mots de l’ambassadeur, l’Arménie dispose d’un patrimoine riche et est un pays très accueillant. Mills a également noté que « Mon Arménie » est un projet de quatre ans avec un budget de 5 millions de dollars US, ainsi le plein potentiel du pays sera utilisé pour mettre en œuvre cet engagement. Le diplomate a souligné que ce projet sera également utile à l’économie de l’Arménie. Richard Mills a ajouté qu’un autre objectif de ce projet est de voir à ce que les retombées économiques du tourisme en Arménie soient largement répandues dans tout le pays. Le projet « Mon Arménie » est le résul- tat de la coopération entre le gouver- nement arménien, l’Agence américaine pour le développement international (USAID), et l’Institut Smithsonian, bien connu dans le domaine de la pré- servation du patrimoine culturel. Les dépenses arméniennes en éducation constitueront 2,4% du PIB en 2016 Les dépenses de l’Arménie en édu- cation se chiffreront à 2,4% du PIB en 2016, selon le projet de budget de l’Etat pour 2016. Dans l’ensemble, 131,9 milliards de Drams soit 274 mil- lions de dollars US devraient être alloué à cet effet. En outre, 76,7 millions de Drams seront alloués à l’enseignement géné- ral, ce qui est 3,1% de plus qu’en 2014. Près de 4,7 milliards de Drams seront alloués à l’éducation hors de l’école, ce qui est 0,4% de moins qu’en 2015. Un montant identique à celui de 2015 est affecté à l’enseignement secondai- re et professionnel. Les dépenses pour l’enseignement supérieur s’élèveront à 12,2 milliards de Drams, 7% de plus qu’en 2015. De plus, 2 milliards de Drams sont prévus dans le cadre du Projet d’éducation de la Banque mondiale et le Programme sur la sécurité sis- mique.
  • 9. BY EDMOND Y. AZADIAN Turkey’s President Recep Tayyip Erdogan had triggered a political tem- pest in his country and the region ear- lier this fall, which many believed would spin out of control and create an all-out civil war. But the November 1 election results indicate that he has assured his march towards a “constitu- tional dictatorship,” as was character- ized by the Kurdish leader of the People’s Democratic Party (HDP), Selahattin Demirtas. The June parliamentary elections were inconclusive for Erdogan’s Justice and Development (AK) Party to form a single-party government and to carry out the constitutional reforms, paving the way for a presidential sys- tem that would concentrate power in the hands of Erdogan and expand his power throughout the region. Thus, he decided to schedule a snap election on November 1. Unlike the United States, there are no checks and balances on the execu- tive branch through the legislative and the judiciary branches in Turkey. By the estimation of many analysts, Erdogan is poised to become the strongest ruler in Turkey since Ataturk. In the aftermath of the reelection, markets have rebounded in the coun- try and the Turkish Lira has enhanced its value, indicating that the stability of the country is around the corner. All of the above indicate that Erdogan was vindicated in his gambit. What he primarily did was to launch an atmosphere of fear throughout the country by abandoning unilaterally the peace negotiations with the Kurds, which had yielded some positive results since 2013. Two major terrorist attacks in Suruc and Ankara against the Kurds, engineered by the Erdogan administra- tion through ISIS operatives, served their purpose. The perpetrators of those crimes have yet to be found. As Roger Cohen has indicated in a New York Times article, the throat- cutting Jihadists circulate freely in the country and the police look the other way. The prime minister designate, Ahmet Davutoglu, maintains that they cannot be incarcerated until they have been caught red-handed, while on the other hand, many Kurds are being assassinated or jailed on trumped-up charges, without being caught red- handed committing a crime. “What does Erdogan — in theory a key American ally leading a NATO state — see in the knife-wielding Jihadis of the Islamic State? They are useful in confronting Turkey’s age-old nemesis, the Kurds who have taken over wide sections of northern Syria and established self-government in the area which they call Rojova. That in turn has raised the specter of a border- straddling Kurdistan, the nightmare of Turkish Republic.” (Roger Cohen, “Turkey’s Dangerous Polarization,” New York Times, November 8, 2015) The Kurds have an odd status on Washington’s political radar; they are labeled terrorists in Turkey and a use- ful ally in Syria and Iraq. That may be a tactical choice of the US, and the alliance may dissipate any time. On the other hand, the Kurds also must have figured out well through experience in their entire history, since they have been used, abused and abandoned by all the powers in the region. Erdogan pleaded with Washington for a long time to establish a no-fly zone in Syria, under the pretext of pro- tecting the refugees. Washington did not pay more than lip service to the idea. Then Erdogan bargained to exchange the use of Incirlik Airbase by the US Air Force against a free hand to bomb Kurds in Syria and Iraq. Now that the Turkish plan to eradi- cate the Kurdish autonomous region in Syria — mostly by Russian interven- tion — has failed, Prime Minister Davutoglu has indicated that Turkey is willing to introduce ground forces in Syria — a factor meant to further com- plicate the quagmire on the battlefield. In his post-election speech, Erdogan said that he would continue the fight against the Kurdistan Workers’ Party (PKK) “until its mili- tants buried their arms.” During the November 1 snap elec- tion, AKP regained the parliamentary majority, winning 317 (49 percent) of the 550 seats, only 13 short of the num- ber needed to call a referendum to make constitutional changes. The scare tactic that Erdogan used has yielded handsome results for his AK Party, by symbolizing it as the base for Turkey’s stability. Thus, almost a million Kurdish and left-wing voters have switched from the pro-Kurdish HDP to AK party since June, which barely met the 10-percent minimum limit, taking 59 seats, 21 fewer than in June. It is believed that allowing the 10 percent to the Kurdish party was also Erdogan’s doing because otherwise, all the Kurds would go underground and complicate his plan. The three Armenian candidates run- ning in three different parties have retained their seats to serve their cos- metic role in demonstrating to the EU that Turkey remains an inclusive democracy with Kurds, Assyrians and Cont’d on page 10 LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 • ABAKA • 9 E N G L I S H S E C T I O N MONDAY DECEMBER 7, 2015 Turkey After the Elections Argentina President-elect is advocate for Armenian Genocide recognition Mauricio Macri, who won the November 22 presidential election in Argentina, has long been an advocate for Armenian Genocide recognition in Argentina and internationally. During his tenure as Chief of Government of the city of Buenos Aires, Mauricio Macri rejected the construction of a bust of Mustafa Kemal Atatürk, founder of the Republic of Turkey. At the time, Turkish Prime Minister Recep Tayyip Erdo an called off a visit to the country citing Macri’s decision. In 2012, Macri was in Yerevan, the capital city of Armenia, where he visited the Armenian Genocide Museum. And in April 2015, during the centenary of the Armenian Genocide, Mauricio Macri published on Facebook a post titled, “100 years of the Armenian Genocide: I do not forget you.” Despite the security challenges along its borders, Armenia is deter- mined to continue with the same vol- ume its engagement in the NATO-led “Decisive Support” mission in Afghanistan, until the mission is com- pleted. Minister of Defense Seyran Ohanyan on Monday noted the afore- mentioned at the ongoing Berlin meet- ing of the defense ministers of the countries that are engaged in the Northern Command of the above-said mission. The Ministry of Defense of Armenia informed Armenian News-NEWS.am that Ohanyan, speaking at the event, expressed the hope that thanks to active support of the international coalition, new accomplishments would soon be achieved toward lasting peace and stability in Afghanistan. In Berlin, the Armenian defense minister also met with chairman of the Defence Committee of the German Bundestag, Wolfgang Hellmich, and Germany’s coordinator for Russia, Central Asia, and Eastern Partnership policy, Gernot Erler. The parties discussed regional secu- rity issues and their threats and chal- lenges as well as Armenian-German cooperation in defense sector. Seyran Ohanyan briefed his inter- locutors on the situation in the Nagor- no-Karabakh conflict zone, and the Armenian party’s positions on the ave- nues for the resolution of this conflict. The Armenian defense minister added that the mutual trust between Armenia and Germany in defense sec- tor promotes the development of bilat- eral ties and cooperation in several other domains, too. Armenia will participate in NATO mission in Afghanistan until the end
  • 10. Turkey After... Cont’d from page 9 Armenians being represented in the parliament. Demirtas believes that the AK-domi- nated government will resume negotia- tions with the Kurds sooner or later but refuses to support Erdogan’s plan for constitutional changes which would put more power in the hands of the presidency. “We would have to lose our minds to agree to this,” he said in an inter- view. “Erdogan’s plan for the execu- tive presidential system is not a model for an executive presidency but [rather] a one-man rule, a constitution- al dictatorship that merges all authori- ty into a single hand.” Despite his categorical refusal to endorse Erdogan’s bid for constitu- tional changes, Demirtas may eventu- ally acquiesce to the change, first because Erdogan has been threatening “to go to the people” to approve the new constitution and second, because Demirtas has proven to be a political realist throughout his rise to power, believing that diplomacy is the art of the possible. While the PKK opts for a maximalist position of seeking inde- pendence, Demirtas has entertained a more moderate goal of achieving some degree of autonomy for the Kurds within the system. When the govern- ment initiated the negotiations, even the jailed leader, Abdullah Oçalan, had agreed to autonomy versus full inde- pendence. Should that goal be achieved, Erdogan has some tangible results to show to the West. Through the recent turmoil, he proved to be the Teflon politician who won 5 million more votes than in the June election. On a side note, Turkey is moving from a parliamentary system to the presidential system, while Armenia is moving in the opposite direction. Erdogan’s position was also enhanced by outside factors; Germany’s Chancellor Angela Merkel came to his rescue by visiting Ankara on the eve of the election and moder- ating her stand on Turkey’s admission to the European Union. The US looked the other way when Turkey continued bombing Kurds under the pretext of going after ISIS. Even Russian-Turkish relations were not broken after Erdogan threatened to do so following Russian jets violating Turkish air space. And lastly, the Israeli-Turkish front was inordinately quiet, as Israel looks to preserve its hegemony in the region, in cooperation with Ankara and Riyadh. International tolerance is already on the horizon for Erdogan’s rise. It remains to implement his constitution- al reform to consolidate his power at home. Then the world should be ready to deal with Sultan Erdogan. 10 • ABAKA • LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 AGBU London Chamber Orchestra Performs in a Remembrance Concert for the Centenary of the Armenian Genocide On November 7, 2015, the AGBU London Chamber Orchestra performed a remembrance concert in honor of the centenary of the Armenian Genocide at St. John Smith Square in London. The concert, titled Together for Armenia, was organized by AGBU London and brought together Armenian soloists under the baton of Brazilian conductor Gustavo Ubeda. The AGBU Chamber Orchestra in London was launched in 2014 by pianist Sarkis Zakarian, the orchestra’s artistic director. Zakarian, a pianist by training, is also a member of the AGBU London Executive Board. Since its founding, vio- linist Levon Chilingirian has been appointed patron of the orchestra and Ubeda serves as its main conductor. This international orchestra unites not only aspir- ing musicians of Armenian origin, but other instrumentalists from around the world. In the first section of the program, young composer Kristina Arakelian, a stu- dent at the Royal Academy of Music, performed her new composition for voice and piano entitled “Asum en” [They Say], dedicated to the victims of the Armenian Genocide and inspired by a poem by Gevorg Emin. The song was per- formed by mezzo-soprano Anais Heghoyan. One of the highlights of the evening was the world premiere of “Epithaph, Dance and Hymn” by British violinist, pianist and composer Roland Roberts, written for violin and orchestra and inspired by Armenian spiritual and folk melodies. Young flautist Nairi Azezian from Helsinki also performed and chose a lesser- known piece by the Armenian-American composer Alan Hovhaness entitled “Elibris.” “When I was given the opportunity to perform in London, I decided to choose a fresh piece, something that would be interesting to both an Armenian and non-Armenian public,” said Azezian. The last piece before intermission was an energetic composition for marimba and orchestra entitled “Dzon” [Homage]. This piece was written by Massachusetts-based composer Pasquale Tassone for percussionist Sylvie Zakarian. In the second half of the concert, pianist Sarkis Zakarian performed Beethoven’s “Piano Concerto Number 5.” MFA: Armenia proposals are reflected in European Neighbourhood Policy review document Armenia’s recommendations, especially the European Union’s (EU) adopting a differentiated approach toward partner countries, have been reflected in the European Neighbourhood Policy review document. The Deputy Minister of Foreign Affairs of Armenia, Garen Nazarian, noted the above-said at Monday’s Brussels regular meeting of the senior officials of the EU Eastern Partnership. Nazarian added that this differentiated approach will enable to make full use of the potential and capacity of the parties, to push forward cooperation with EU. The Armenian deputy FM underscored promoting cooperation between vari- ous integration processes. The discussants also reflected on the latest developments in Armenia-EU rela- tions. Qatar Airways” to enter Armenian market Qatar Airways will start operating YerevanDoha regular flights in 2016. “Armenia” International Airports” CJSC has suc- cessfully completed nego- tiations with Qatar Airways. As “Armenpress” was informed by “Armenia” International Airports”, recently the negotiations were most active after Airlines announced its intention to suspend flights to Armenia. “Armenia” International Airports” CJSC is very proud that Qatar Airlines which was awarded the Best Airline of the Year for three consecutive years has elected Armenia as one of its new destinations in 2015. Qatar Airways is one of the largest air companies in the Middle East, with very extensive network operating flights to more than 140 destinations. Qatar Air-ways fleet is equipped with more than 340 modern aircraft, including: Airbus A350, Airbus A380 800, Boeing 777 200, Boeing 777 300, Boeing 7878 (Dream- liner) etc. Doha International Airport can be a convenient transit point for those who travel to the USA, the Middle and Far East from Armenia. Turkey Threatens Paraguay for its Recognition of Armenian Genocide Agencia Prensa Armenia).- Turkey suspended bilateral relations with Paraguay and threatened to boycott trade with the country after the Senate unanimously approved on October 29 an official recognition of the Armenian Genocide. Turkey’s ambassador in Argentina, Taner Karakas, concurring in Paraguay and Uruguay, met with Senator Victor Bogado, of the ruling Colorado Party, who is Chairman of the Committee on Foreign Affairs and International Affairs. According to local reports, Karakas expressed “dis- agreement and concern on the declara- tion.” After that meeting, Victor Bogado said on Thursday November 19 that he would present “an alterna- tive project as a way of rectifying the position of the Senate.” “Turkey was deeply concerned about the term ‘genocide’, given that this happened before the creation of the same Turkish state,” said Bogado and added, “the Senate declaration is nonbinding with the government’s position.” On November 24, the politician Rafael Filizzola Serra published on ABC newspaper an article titled “The Armenian Genocide and our dignity as a sovereign country,” in which he stressed that the decision of the Senate of Paraguay was “a sovereign decision consistent with the history of our country. Our diplomacy shows a supine ignorance of the current inter- national position on the Armenian Genocide and historical facts found by the intellectual community.”
  • 11. LUNDI 7 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 7, 2015 • ABAKA • 11 Երեւանում Բեմականացուեց Թուրք Գրող Քեմալ Եալչընի՝ «Հոգիս Ձեզմով Կը Խայտայ» Գիրքը Հոկտեմբերի 17ին ՀՀ սփիւռքի նախարարութեան աջակցութեամբ, Նիւ Եորքի «Վլադիմիր Քոչարեան» թատերախմբի կատարմամբ Երեւանի Կ. Ստանիսլաւսկու անուան թատրոնում տեղի ունեցաւ թուրք գրող Քեմալ Եալչընի՝ Հոգիս Ձեզմով Կը Խայտայ համանուն գրքի բեմականացումը: Ներկայացումը առաջին անգամ բեմադրուել է 2015 թուականի Յու- նիսին, Նիւ Եորքում: Բեմականացման հեղինակը Նիւ Եորքի «Վլադիմիր Քոչարեան» թատե- րախմբի ղեկավար, դերասանուհի Կարինէ Քոչարեանն է: Այն ներկա- յացնում է Հայոց Ցեղասպանութիւնից մազապուրծ եղած, ինքնութիւնը թաքցրած, իրենց կամքին հակառակ կրօնափոխ եղած հայերի պատ- մութիւնները, որոնց փնտռել, գտել է հեղինակը՝ գրի առնելով նրանց ող- բերգական յուշերը: Գրքի առաջին տպաքանակը՝ երեք հազար օրինակ, հէնց տպարանում (Թուրքիա) ամբողջութեամբ ոչնչացուել է: Այնու- հանդերձ, գիրքը 2001թ., դարձեալ տպագրուել եւ թարգմանուել է մի շարք լեզուներով, այդ թւում՝ արեւմտահայերէն եւ արեւելահայերէն: Ներկայացման մէջ Քեմալ Եալչընի դերը մարմնաւորեց Սունդուկեան թատրոնի դերասան Արթուր Կարապետեանը, գլխաւոր դերերում հանդէս եկան նաեւ Սաթիկ Հախնազարեանը, Կարինէ Քոչարեանը, Նիւ Եորքի «Վլադիմիր Քոչարեան» թատերախմբի դերասաններ Յովհաննէս Ոսկերչ- եանը, Նարինէ Ալեքսանեանը, Էլիզաբեթ Խոդաբաշը եւ այլք: ՀՀ սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի ողջոյնի խօսքը փոխանցեց նախարարի տեղակալ Սերժ Սրապիոնեանը: Կարեւորելով Քեմալ Եալչընի անդրադարձը Հայոց Ցեղասպանութեան թեմային, նա բարձր գնահատեց թուրք գրողի հումանիզմը եւ սեփական պատմութեանն առերեսուելու, իր նախնիների գործած ոճիրի համար ներողութիւն խնդրելու, բռնի իսլա- մացած հայերի ապրած ծանր հոգեբանական ողբերգութիւնն ընկալելու ու վերարտադրելու կարողութիւնը: Նա մասնաւորապէս ասաց. «Սիրելի Քեմալ Եալչըն, թէեւ քո հերոսը պատգամում է, որ այսօր երկու ժողովուրդ- ները սիրեն միմեանց, բայց անկեղծօրէն պիտի ասեմ, որ մենք կարող ենք սիրել թուրք հասարակութեան մէջ չնչին մաս կազմող Եալչըններին, Զարաքոլուներին ու Չեթիններին, մենք չենք կարող սիրել Փերինչեքներին, ովքեր ժխտում են մարդկութեան դէմ գործած մեծագոյն յանցագործու- թիւնը: Սերժ Սրապիոնեանը թուրք գրողին նուիրեց սփիւռքի նախարա- րութեան կազմած եւ հրատարակած՝ Ցաւի, Յիշողութեան Եւ Պայքարի Կոթողներ պատկերագիրքը, որում ընդգրկուած են Հայոց Ցեղասպանու- թեան զոհերի յիշատակին կառուցուած, ամբողջ աշխարհում սփռուած յուշարձանների, կոթողների ու խաչքարերի լուսանկարները, եւ յաւելեց, որ հայ մարդը կարող է մոռանալ Մեծ ոճիրը, երբ մարդկային ճակատագրերի աշխարհասփիւռ յուշարձանները իրապէս կը վերածուեն յիշատակման վկաների: Նախարարի տեղակալը շնորհակալութիւն յայտնեց նախաձեռնութեան հեղինակին՝ ներկայացման բեմադրիչ Կարինէ Քոչարեանին, ողջ ստեղ- ծագործական խմբին՝ Հայոց Ցեղասպանութեան 100րդ տարելիցին նման բարդ ու նուրբ թեմայի անդրադառնալու համար: Սփիւռքում 75ամեայ ստեղծագործական գործունէութեան, հայ մշակոյ- թի պահպանմանն ու զարգացմանը նպաստելու, հայապահպանութեան գործում ներդրած բացառիկ աւանդի համար թատերախմբի բազմավաս- տակ դերասան Յովհաննէս Ոսկերչեանը պարգեւատրուեց ՀՀ սփիւռքի նախարարութեան Վիլեամ Սարոյեան մեդալով եւ Հայաստանի թատերա- կան գործիչների միութեան ոսկէ մեդալով: Ղաբուզեան. «Վերջին եօթը տարիներուն ստեղծուած է հայկական բնագրային 26 տառատեսակ» Հայաստանի ազգային գրապա- լ ատի հ ա յկ ակ ան տառատեսակ- ներու մշակման եւ պահպանման բ աժինը վ եր ջի ն ե օթ տարուան ընթացքին ստեղծած է հայկական բնագրային 26 տառատեսակ: Pano- rama.am-ի հետ զրոյցի ընթացքին Հայաստանի ազգային գրապալա- տի հայկական տառատեսակներու մշակման եւ պահպանման բաժնի վարիչ Էդիկ Ղաբուզեան ըսած է, որ 2 6 տ ա ռ ա տ եսակ ն ալ ե ունիքոտ (Unicode) համակարգի մէջ մշակ- ւած է, կարելի է օգտագործել զա- նոնք որեւէ տպագրութեան, կայք- ձեւաւորման համար: «Որա կո վ, բ նակ ան տառատե- սակներ են»,- նշած է ան: Էդիկ Ղաբուզեանի խօսքով, իրենց առջեւ դրուած է յստակ առաջադ- րանք` տարեկան երեք տառատե- սակ ստեղծել, սակայն իրենք աւելին կ՛ընեն. «Եօթ տարուան մէջ 26 տա- ռատեսակ ստեղծած ենք: Այս տար- ւան մէջ ալ հինգ տառատեսակ ստեղծած ենք»: Ան նշած է, որ ամենակիրառելին GHEA Mariam եւ GHEA Grapalat տառատեսկաներն են, որոնք ըն- դունուած են պետական համակար- գի մէջ որպէս պարտադիր տառա- տեսակներ: Պետական համակարգի մէջ որեւէ նամակային շրջանա- ռութիւն կը կատարուի այդ տառա- տեսակներով, կը գործածուին նաեւ գեղարուեստական գրականութիւն տպելու համար, գովազդային պաս- տառներու վրայ: Հայերէն առաջին Աստուածաշունչի 350 եւ Յովհաննէս Այվազովսկիի 200-ամեակները ընդգրկուած են UNESCO-ի օրացոյցին մէջ Ոսկան Երեւանցիի տպագրութեամբ հայերէն առաջին Աստուածաշունչի (1666թ.) 350-ամեակը եւ Յովհաննէս Այվազովսկիի (1817 1900թթ.) ծննդ- եան 200-ամեակը ընդգրկուած են Հռչակաւոր մարդոց եւ կարեւոր իրա- դարձութիւններու UNESCO-ի 2016.20.17թթ. օրացոյցին մէջ: Այս մասին կը հաղորդեն ՀՀ արտաքին գործոց նախարարութեան մամուլի, տեղեկատ- ւութեան եւ հասարակայնութեան հետ կապի վարչութենէն։ Որոշումը կայացուած է Փարիզի մէջ` UNESCO-ի կեդրոնակայանին մէջ, Նոյեմբեր 4-18 տեղի ունեցած գլխաւոր խորհրդաժողովի 38-րդ նստա- շըրջանի ընթացքին: Հայաստանի Հանրապետութեան կողմէն ներկայաց- ւած «Ոսկան Երեւանցիի տպագրութեամբ հայերէն առաջին Աստուա- ծաշունչի (1666թ.) 350-ամեակ»-ը յայտը ստացած է Ֆրանսայի Հան- րապետութեան եւ Նիտըրլանտներու Թագաւորութեան աջակցութիւնը, իսկ Ռուսաստանի Դաշնութեան հետ համատեղ ներկայացուած «Յովհան- նէս Այվազովսկիի (1817-1900թթ.) ծննդեան 200ամեակ»ը յայտը` Իտալիոյ Հանրապետութեան աջակցութիւնը: Այսպիսով, 1998 թուականէն առ այսօր Հռչակաւոր մարդոց եւ կարեւոր իրադարձութիւններու UNESCO-ի օրացոյցին մէջ ներառուած է Հայաստանի Հանրապետութեան կողմէն ներկայացուած 21 յոբելենական տարեթիւ: Երեւանի մէջ պիտի բացո ւ ի Իրինա Ռոտնինայի գեղասահքի մարզադպրոցը: Այս մասին, ըստ Artsakhpress.am-ի, 25 Նոյեմբերին, Երեւանի աւագանիի հերթական նիստին յաջորդած արտահերթ նիս- տին ժամանակ նշած է Երեւանի քաղաքապետ Տարօն Մարգարեա- նը: Երեւանի քաղաքապետը տեղե- կացուցած է, որ աւագանիի ան- դամներու քննարկման ներկայաց- ւած է «Երեւանի գեղասահքի եւ տափօղակով հոքէյի մանկապա- տանեկան  մարզադպրոց» համայն- քային ոչ առեւտրային կազմակեր- պութիւնը «Իրինա Ռոտնինայի գե- ղասահքի մարզադպրոց» ՀՈԱԿ ան- ւանափոխելու մասին որոշման նա- խագիծը: Ներկայացնելով որոշման նախա- գիծի ընդունման անհրաժեշտու- թիւնը` քաղաքապետի տեղակալ Արամ Սուքիասեանը մասնաւորա- պէս նշած է, որ «Բարեկեցութիւն» բարեգործական հիմնադրամը, որ կը հանդիսանայ Ծովակալ Իսա- կովի պողոտայի 27/10 հասցէին վրայ կառուցուած նոր մարզադըպ- րոցի շինարարութեան պատուի- րատուն, սոյն խնդրանքով դիմած է Շար. էջ 14 Երեւանի մէջ պիտի բացուի Իրինա Ռոտնինայի գեղասահքի մարզադպրոցը