II Konferencja Naukowo-Techniczna z serii SIECI I INSTALACJE PŁYNOWE
TECHNOLOGIE ENERGETYCZNE - PALIWA ODNAWIALNE I KONWENCJONALNE, PWSZ Ciechanów 28.04.2016
2. • Dla udostępnienia jak największych objętości skały
zbiornikowej wykonuje się otwory kierunkowe
i horyzontalne,
• Zabiegiem zwiększającym efektywność wydobycia
jest zagęszczenie siatki otworów, odległości między
otworami praktykowane w Stanach Zjednoczonych
wynoszą od 300 do 1 100 m, średnio 1 otwór na milę
kwadratową (2,56 km2),
Technologia, wydajność, źródła kosztówTechnologia, wydajnoTechnologia, wydajnośćść,, źźrróóddłła koszta kosztóóww
3. Wprowadzenie wierceń poziomych ze szczelinowaniem
hydraulicznym na złożu Barnett w 2003r miało kolosalne
znaczenie dla rozwoju wydobycia
Technologia, wydajność, źródła kosztówTechnologia, wydajnoTechnologia, wydajnośćść,, źźrróóddłła koszta kosztóóww
4. Technologia, wydajność, źródła kosztówTechnologia, wydajnoTechnologia, wydajnośćść,, źźrróóddłła koszta kosztóóww
VOLUMETRIC COMPOSITION OF A
FRACTURE FLUID
W otworze do zabiegu szczelinowania wykorzystuje się piany i żele z propantem.
2000 - 20 000 m3 wody i 250 - 500 ton propantu.
6. • Złoża niekonwencjonalne ze względu na
parametry petrofizyczne z założenia
wymagają zabiegów intensyfikacyjnych -
najczęściej stosowanym zabiegiem jest
szczelinowanie hydrauliczne z podsadzką.
• Początkowe wydajności gazu z łupków po
zabiegach szczelinowania mogą
dochodzić nawet do ponad 390 m3/min,
ale są to pojedyncze otwory, najczęściej
maksymalne wydajności wynoszą 20 - 100
m3/min
[J.Hadro, 2010].
• Zabiegi intensyfikacyjne wymagają
ogromnych ilości wody technologicznej;
dla przeciętnego otworu pionowego
2 000 - 4 000 m3 wody, a dla przeciętnego
otworu poziomego 12 000 - 24 000 m3
oraz około 2 500 ton podsadzki.
Technologia, wydajność, źródła kosztówTechnologia, wydajnoTechnologia, wydajnośćść,, źźrróóddłła koszta kosztóóww
7. Technologia, wydajność, źródła kosztówTechnologia, wydajnoTechnologia, wydajnośćść,, źźrróóddłła koszta kosztóóww
Wskaźnik wydobycia wynosi ok. 10-12 %
Niektóre otwory dochodzą do wydajności ok.
400 m3/min.
Zazwyczaj wydajności wynoszą od 10 do 100 m3/min
Opłacalność jest czuła na wahania rynku 12-37
centów/m3
Stopa zwrotu wynosi 1-20% średnio 5%.
9. granice koncesji poszukiwawczych w Polsce
obszary chronione
brak potencjału
potencjał niski
potencjał średni
potencjał wysoki
Obszary chronione w PolsceObszary chronione w PolsceObszary chronione w Polsce
12. Różnice Polska / USARRóóżżnice Polska / USAnice Polska / USA
• Warunki geologiczne:
wielkość basenu
pole Woodford Barnett Marcellus Haynesville total km2
wielkość basenu
(km2) 27 720 12 600 239 400 22 680
razem baseny w km2
302 400
tektonika,
powierzchnia osadów dolnego paleozoiku wg mapy P. Poprawy (2010) – 77 996 km2
14. Różnice Polska / USARRóóżżnice Polska / USAnice Polska / USA
niższa zawartość TOC, niższa dojrzałość termiczna,
Barnett Fayetteville Haynesville Marcellus Woodford Oost-Ijssel
(Holandia)
Saxon-1
(Niemcy)
Wejherowo
Polska
Wiek
Karbon
(Mississip)
Karbon
(Mississip)
Jura górna
(150 MA)
Dewon
Dewon górny
i dolny
Mississip
Karbon
(Namur)
Karbon
(Namur)
Sylur
Ordowik
Miąższość
(m)
75 - 200 15 - 105 60 - 90 15 - 50 16 - 60 24 - 11
(Geverik)
24 - 100
(Geverik)
100 - 200
TOC
(%)
3.5 - 8.0 4.0 - 9.5 3.0 - 5.0 1.0 - 12.0 2.0 - 10.0 2.0 - 6.0 2.0 - 6.0 0.3 -7.5
Porowatość
całkowita
(%)
3.0 - 4.8 2.0 - 8.0 8.0 - 12.0 1.6 -7.0 6.0 - 8.0 3.0 - 9.0 3.0 - 9.0 2.0
Zasoby
geologiczne
(BCF/section)
100 - 150 25 - 65 150 - 250 20 - 100 40 - 120 14 - 34 18 - 52 ?
Zasoby
geologiczne
(mld m3
/km2
)
1,1-1,7 0,3 – 0,7 1,6 – 2,7 0,2 – 1,1 0,4 – 1,3 0,15 – 0,4 0,2 – 0,5 ?
Porównanie parametrów złóż Shale Gas z USA z obszarami perspektywicznymi w Holandii,
Niemczech i w Polsce
głębokość zalegania horyzontów złożowych,
lokalnie możliwa obecność azotu,
15. Różnice Polska / USARRóóżżnice Polska / USAnice Polska / USA
• Wyższe ceny krajowe gazu ziemnego w porównaniu do obecnych cen gazu w USA,
• Tereny potencjalnie atrakcyjne poszukiwawczo są wysoko zurbanizowane lub wykorzystywane
do celów rolniczych,
• Unijne prawo ochrony środowiska,
• Wysoki procent terenów prawnie chronionych,
• Koszt pojedynczego otworu w poszukiwaniach gazu z łupów wraz
z zabiegami intensyfikacyjnymi i testami otworowymi w Polsce szacowany jest na poziomie 15 -
20 mln USD, w USA 5 – 10 mln USD,
• Brak zachęt podatkowych do rozwijania tej działalności podobnych do wprowadzonych w USA.
16. Różnice Polska / USARRóóżżnice Polska / USAnice Polska / USA
P. Such INiG 2012
17. szacowane zasoby wydobywalne gazu ziemnego z łupków w Polsce
(wg Agencji Energii USA)
szacowane zasoby wydobywalne gazu ziemnego z łupków w Polsce
(wg Advanced Res. Int.)
szacowane zasoby wydobywalne gazu ziemnego z łupków w Polsce
(wg Wood Mackenzie)
maksymalne szacowane zasoby wydobywalne gazu ziemnego z łupków
w Polsce (wg PIG 2012)
najbardziej prawdopodobne szacowane zasoby wydobywalne gazu
ziemnego z łupków w Polsce (wg PIG 2012)
udokumentowane zasoby w konwencjonalnych złożach gazu ziemnego
w Polsce (wg PIG)
roczne zużycie gazu ziemnego w Polsce (GUS 2014)
roczna produkcja gazu ziemnego ze złóż konwencjonalnych
(wg PGNiG SA 2014)
Rynek gazu ziemnego w PolsceRynek gazu ziemnego w PolsceRynek gazu ziemnego w Polsce
mld m3
18. Prasa o gazie łupkowymPrasa o gaziePrasa o gazie łłupkowymupkowym
19. Prasa o gazie łupkowymPrasa o gaziePrasa o gazie łłupkowymupkowym
20. Protesty lokalnych społecznościProtesty lokalnych spoProtesty lokalnych społłecznoecznośścici
75 procent mieszkańców Pomorza jest
zdecydowanie za poszukiwaniem i
wydobyciem gazu z łupków. Średnio w Polsce
to poparcie wynosi 53 procent - wynika z
badań przeprowadzonych w styczniu przez PBS
Sopot dla PGNiG.
PAP -12.02.2013
21. … perspektywy odkrycia nowych basenów ropo-gazonośnych na świecie
są praktycznie nieograniczone (A.J.LEVORSEN, 1967)
Dziękuję
za uwagę