1. მეტალები და შენადნობები მეტალების ზოგადი დახასიათება

2. პერიოდული სისტემის 110 ქიმიური ელემენტიდან 94 მეტალია. მეტალები პერიოდულ სისტამაში განლაგებულია ბორი -ასტატის დიაგონალზე ანუ პერიოდული სისტემის მარცხენა ქვედა მხარეს. მეტალები ჩვეულებრივ მყარ მდგომარეობაში არიან, გარდა ვერცხლისწყლისა. მეტალებს ახასიათებთ კარგი სითბო და ელექტროგამტარობა, ჭედადობა და ბზინვარება . ყველა ეს თვისება აიხსნება განსაკუთრებული ქიმიური ბმის არსებობით -მეტალური ბმით. მეტალის კრისტალური მესერის კვანძებში განლაგებულია მეტალთა იონები , რომელთა შორიც თავისუფლად მოძრაობენ მეტალის ბოლო შრიდან მოწყვეტილი ელექტრონები.

3. ლითონები ხასიათდებიან ელექტრო გამტარობით. მეტალებიდან ყველაზე კარგი გამტარია ვერცხლი, შემდეგ სპილენძი ვერცხლი ასევე გამოიყენება საიუველირო საქმეში

4. სიმკვრივის მიხედვით მეტალები იყოფა ორ ჯგუფად: მსუბუქ მეტალებად, რომელთა სიმკვრივე 5-ზე ნაკლებია და მძიმე მეტალებად, რომელთა სიმკვრივე 5-ზე მეტია. ყველაზე მსუბუქი მეტალია ლითიუმი(0,53) ყველაზე მძიმე მეტალია ოსმიუმი(22,6)

5. მსუბუქი მეტალები ადვილლღობადია, მძიმე ძნელადლღობადი. ლღობის ყველაზე დაბალი ტემპერატურა აქვს ვერცხლისწყალს(-38.9) ვერცხლის წყალს იყენებენ თერმომეტრების წარმოებაში ლღობის ყველაზე მაღალი ტემპერატურა აქვს ვოლფრამს(3410) ვოლფრამისაგან ელექტრო ნათურებს ამზადებენ

6. მეტალები ერთმანეთისგან განსხვავდება სიმაგრით. ყველაზე მაგარი მეტალია ქრომი. ის ჭრის მინას ყველაზე რბილი მეტალებია ნატრიუმი და კალიუმი, ისინი ადვილად იჭრებიან დანით

7. მეტალები პირობითად შემდეგნაირდ იყოფა შავი (Fe;Mn; Cr) იშვიათი(Li;Mo) რადიაქტიური(Ra) ფერადი(Al;Cu) ) ძვირფასი(Au;Ag)

8. მეტალების გავრცელება ბუნებაში მეტალების მნიშვნელობა განუზომელია მცენარეების, ცხოველებისა და ადამიანებისათვის კეთილშობილი მეტალების გარდა ყველა მეტალი ბუნებაში გავრცელებულია ნაერთების სახით

9. მანგანუმი ერთ-ერთი მეტად გავრცელებული ელემენტია, იგი დედამიწის 0.3% შეადგენს. მანგანუმის მადანი-პიროლუზიტის- MnO2-სახით ძველთაგან არის ცნობილი, ჭიათურა ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ინდუსტრიული ცენტრია საქართველოში. ეს განპირობებულია მდინარე ყვირილას ხეობაში მანგანუმის მაღაროების შექმნითა და განვითარებით. თანამედროვე ტექნიკაში Mnგანსაკუთრებით მნიშვნელოვან როლს თამაშობს. დიდი რაოდენობითაა საჭირო მანგანუმი ფოლადების დასამზადებლად. მისი დამატება ფოლადისა და რკინისათვის ანიჭებს მათ ჭედადობასა და სიბლანტეს

10. ოქრო - მდიდრული და კეთილშობილი ლითონია. სუფთა ოქრო არ შედის რეაქციაში სხვა ნივთიერებებთან და არ ექვემდებარება კოროზიას. საქართველოს ქვემო ქართლის რეგიონ სოფელ კაზრეთში ოქროს მაღარო “მადნეული” შეიქმნა. აქ წლების მანძილზე ოქროს მოპოვება და დამუშავება ხდებოდა;

11. რუსთავის მეტალურგიული კომბინატი უდიდესი სამრეწველო ცენტრია საქართველოში 1950 წელს მეტალურგიულ ქარხანაში გამოადნეს პირველი ფოლადი, 1954 წელს — თუჯი და კოქსი,

12. 92 მეტალიდან ადამიანის სისხლი შეიცავს 14, ისინი აუცილებელია ორგანიზმისთვის, მათი ნაკლებობა ან ზედმეტი რაოდენობა იწვევს სხვადასხვა დაავადებებს. მაგ. სიხლის ჰემოგლობინის შედგენილობაში შედის რკინა. მისი ნაკლებობობა ორგანიზმში იწვევს ანემიას ანუ სისხლის ნაკლებობას. კალციუმი შედის ძვლების კბილების შედგენილობაში, მონაწილეობს სისხლის შედიდებაში. კალციუმის ნაკლებობა იწვევს ოსტეოპორეზს ანუ ძვლების დაშლას, კარიესს ნატრიუმის იონები მონაწილეობს ნერვული იმპულსების გადაცემის პროცესში. ნატრიუმის იონების ნაკლებლობა ორგანიზმში იწვევს კრუნჩხვებს