LUẬN ÁN VAI TRÒ CỦA ĐO ÁP LỰC BÀNG QUANG TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ XỬ TRÍ TĂNG ÁP LỰC Ổ BỤNG TRÊN BỆNH NHI SỐC SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE .Sốt xuất huyết Dengue (SXHD) là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do virút Dengue gây ra và truyền cho người qua muỗi Aedes, chủyếu là muỗi vằn Aedes aegypti. Theo Tổchức Y tếThếgiới có khoảng 2,5-3 tỷngười thuộc 102 quốc gia trên thếgiới có nguy cơnhiễm virút Dengue. Hằng năm, có khoảng 100 triệu người nhiễm virút Dengue và 500.000 trường hợp SXHD cần phải nhập viện, trong sốnày 90% là trẻem dưới 15 tuổi. Tỉ lệ tử vong trung bình do SXHD là 5% với sốtửvong là 25.000 trường hợp mỗi năm [31]. Tại Việt Nam, theo báo cáo của BộY tếtrong 10 năm từ2001-2010, cảnước có 772.662 trường hợp SXHD và 817 trường hợp tử vong. Đây là một trong sốcác dịch bệnh gây mắc và tửvong cao nhất cho trẻem trong sốcác bệnh truyền nhiễm gây dịch hiện nay ởnước ta

1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC TIẾNG VIỆT, TIẾNG ANH THEO YÊU CẦU LH
0915.558.890
LUẬN ÁN VAI TRÒ CỦA ĐO ÁP LỰC BÀNG QUANG TRONG CHẨN
ĐOÁN VÀ XỬ TRÍ TĂNG ÁP LỰC Ổ BỤNG TRÊN BỆNH NHI SỐC SỐT
XUẤT HUYẾT DENGUE .Sốt xuất huyết Dengue (SXHD) là một bệnh nhiễm
trùng cấp tính do virút Dengue gây ra và truyền cho người qua muỗi Aedes,
chủyếu là muỗi vằn Aedes aegypti. Theo Tổchức Y tếThếgiới có khoảng 2,5-3
tỷngười thuộc 102 quốc gia trên thếgiới có nguy cơnhiễm virút Dengue. Hằng năm,
có khoảng 100 triệu người nhiễm virút Dengue và 500.000 trường hợp SXHD cần
phải nhập viện, trong sốnày 90% là trẻem dưới 15 tuổi. Tỉ lệ tử vong trung bình do
SXHD là 5% với sốtửvong là 25.000 trường hợp mỗi năm [31]. Tại Việt Nam, theo
báo cáo của BộY tếtrong 10 năm từ2001-2010, cảnước có 772.662 trường hợp
SXHD và 817 trường hợp tử vong. Đây là một trong sốcác dịch bệnh gây mắc và
tửvong cao nhất cho trẻem trong sốcác bệnh truyền nhiễm gây dịch hiện nay
ởnước ta [8],[32].
MÃ TÀI LIỆU BQT.YHOC. 00153
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
Cùng với sốc kéo dài và rối loạn đông máu, suy hô hấp là một yếu tốquan trọng
góp phần gây tửvong ởtrẻbịSXHD [18],[23],[30],[34],[39]. Cơ chế chính của suy
hô hấp là do tăng tính thấm thành mạch gây phù mô kẻ, tràn dịch màng phổi, tràn
dịch ổbụng [18],[23],[30],[39]. Trong đó, tràn dịch ổbụng là triệu chứng lâm sàng
thường gặp trên bệnh nhi SXHD nặng gây tăng áp lực ổbụng, chèn ép ổ bụng dẫn
tới suy hô hấp, sốc, suy thận và giảm tưới máu các cơquan trong
ổbụng [39],[50],[92],[122]. Các biện pháp giải áp ổbụng đóng vai trò quan trọng
trong việc giảm tổn thương các cơquan và giảm tỉ lệ tử vong. Trong các biện pháp
điều trịtăng áp lực ổ bụng thì chọc dò ổbụng giải áp được xem là phương pháp ít
xâm lấn, an toàn và hiệu quảtrong xửtrí tăng áp lực ổbụng do tràn dịch [50].
Trong khoảng 10 năm gần đây trên thếgiới đã có nhiều công trình nghiên cứu
vềtăng áp lực ổbụng trong nhiều bệnh lý khác nhau nhằm tìm ra cơchếbệnh sinh,
mức độtổn thương các cơquan, các phương pháp đánh giá áp lực ổbụng
cũng nhưcách xửtrí [50],[92]. Các tác giảtrên thếgiới đã thống nhất là đo áp lực
ổbụng là phương pháp chủyếu đểchẩn đoán và xửtrí tăng áp lực ổbụng. Nhưng đo
áp lực ổ bụng trực tiếp thì xâm lấn và khó thực hiện, vì vậy các tác giảkhuyến cáo
nên đo áp lực ổbụng gián tiếp qua đo áp lực bàng quang do đơn giản, dễthực hiện
và khá chính xác [50],[92].

2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC TIẾNG VIỆT, TIẾNG ANH THEO YÊU CẦU LH
0915.558.890
Tuy nhiên trên các bệnh nhi SXHD thì nguy cơchảy máu rất cao do rối loạn đông
máu nên việc can thiệp chọc dò ổbụng trong xửtrí tăng áp lực ổbụng phải đúng thời
điểm, tránh chọc dò nhiều lần. Vấn đề được các bác sĩlâm sàng đặt ra là làm sao
chẩn đoán được tăng áp lực ổbụng trên bệnh nhi SXHD nặng và khi nào có chỉ
định can thiệp giải áp thích hợp. Trong bệnh lý SXHD thì tăng áp lực ổbụng và hội
chứng chèn ép ổbụng vẫn còn là một vấn đềkhá mới, có rất ít công trình
nghiên cứu trong và ngoài nước đềcập đến vấn đềnày, chỉcó vài báo cáo cho biết
các trường hợp sốc SXHD có tràn dịch ổbụng, tăng áp lực ổbụng gây suy hô hấp
làm tăng nguy cơtửvong [23],[30],[83].
Đểgóp phần hỗtrợcác bác sĩlâm sàng chẩn đoán và điều trịhiệu quảvấn đềtăng áp
lực ổbụng trong bệnh SXHD nặng, giảm tỉlệtổn thương các cơquan và tỉ lệ tử vong,
nghiên cứu của chúng tôi nhằm xác định việc đo áp lực bàng quang có thểbiết được
áp lực ổbụng và hướng dẫn cho chọc dò ổbụng giải áp trên các bệnh nhi sốc
SXHD có tăng áp lực ổbụng.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU VAI TRÒ CỦA ĐO ÁP LỰC BÀNG QUANG
TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ XỬ TRÍ TĂNG ÁP LỰC Ổ BỤNG TRÊN BỆNH
NHI SỐC SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE
1. Xác định mối tương quan và độtin cậy của áp lực bàng quang với áp lực ổ bụng
trên các bệnh nhi sốc SXHD có tăng áp lực ổbụng.
2. Xác định kết quảcủa chọc dò ổbụng giải áp dựa vào áp lực bàng quang trong
xửtrí tăng áp lực ổbụng trên các bệnh nhi sốc SXHD có tăng áp lực ổbụng.
3. Xác định tỉlệcác biến chứng xảy ra khi đo áp lực bàng quang và chọc dò ổbụng
giải áp trên các bệnh nhi sốc SXHD có tăng áp lực ổbụng
MỤC LỤC VAI TRÒ CỦA ĐO ÁP LỰC BÀNG QUANG TRONG CHẨN
ĐOÁN VÀ XỬ TRÍ TĂNG ÁP LỰC Ổ BỤNG TRÊN BỆNH NHI SỐC SỐT
XUẤT HUYẾT DENGUE
Trang phụbìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các chữviết tắt
Danh mục các bảng, các sơ đồ, các hình
ĐẶT VẤN ĐỀ………………………………………………………………………………….. 1
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU……………………………………………………………… 3
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1 LỊCH SỬCỦA VẤN ĐỀNGHIÊN CỨU…………………………………….. 4
1.2 TĂNG ÁP LỰC ỔBỤNG VÀ HỘI CHỨNG CHÈN ÉP ỔBỤNG…. 5
1.2.1 Các định nghĩa …………………………………………………………………….. 5
1.2.2 Dịch tễhọc …………………………………………………………………………. 6
1.2.3 Cơchếtổn thương các cơquan ………………………………………………. 9
1.2.4 Chẩn đoán ………………………………………………………………………….. 15

3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC TIẾNG VIỆT, TIẾNG ANH THEO YÊU CẦU LH
0915.558.890
1.2.5 Xửtrí ………………………………………………………………………………… 24
1.3 TĂNG ÁP LỰC ỔBỤNG VÀ HỘI CHỨNG CHÈN ÉP ỔBỤNG
TRONG BỆNH SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE ……………………………… 28
1.4 TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC VỀ
CHẨN ĐOÁN VÀ XỬTRÍ TĂNG ÁP LỰC ỔBỤNG, HỘI CHỨNG
CHÈN ÉP ỔBỤNG TRONG SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE NẶNG.. 39
1.4.1 Chẩn đoán tăng áp lực ổbụng và hội chứng chèn ép ổbụng
trong sốt xuất huyết Dengue nặng …………………………………………………. 39
1.4.2 Xửtrí tăng áp lực ổbụng và hội chứng chèn ép ổbụng
trong sốt xuất huyết Dengue nặng………………………………………………….. 41
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ………………………………………………… 45
2.1.1 Dân sốnghiên cứu ………………………………………………………………. 45
2.1.2 Cỡmẫu ……………………………………………………………………………… 45
2.1.3 Kỹthuật chọn mẫu ……………………………………………………………… 46
2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU………………………………………………. 47
2.2.1 Thiết kếnghiên cứu……………………………………………………………….. 47
2.2.2 Thu thập sốliệu ………………………………………………………………….. 47
2.2.3 Xửlý và phân tích sốliệu ……………………………………………………. 62
2.2.4 Vấn đềy đức ……………………………………………………………………… 63
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢNGHIÊN CỨU
3.1 Đặc điểm của mẫu nghiên cứu …………………………………………………. 64
3.2 Mối tương quan, độtin cậy của áp lực bàng quang với áp lực ổbụng
trên bệnh nhi sốc sốt xuất huyết Dengue có tăng áp lực ổbụng…… 68
3.3 Kết quảcủa chọc dò ổbụng giải áp dựa trên áp lực bàng quang…… 76
3.4 Các biến chứng khi đo áp lực bàng quang và chọc dò ổbụng………. 93
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
4.1 Đặc điểm của mẫu nghiên cứu ………………………………………………….. 95
4.2 Mối tương quan, độtin cậy của áp lực bàng quang với áp lực ổbụng
trên bệnh nhi sốc sốt xuất huyết Dengue có tăng áp lực ổbụng……. 98
4.3 Kết quảcủa chọc dò ổbụng giải áp dựa trên áp lực bàng quang….. 107
4.4 Các biến chứng khi đo áp lực bàng quang và chọc dò ổbụng……… 121
4.5 Ưu điểm và nhược điểm của nghiên cứu ………………………………….. 123
KẾT LUẬN …………………………………………………………………………………… 125
KIẾN NGHỊ ………………………………………………………………………………….. 127
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
1. Phạm Văn Quang, VũHuy Trụ, Đoàn ThịNgọc Diệp (2011). “Vai trò của đo áp
lực bàng quang trong chẩn đoán tăng áp lực ổ bụng trên bệnh nhi sốc sốt xuất
huyết Dengue”. Y học thành phốHồChí Minh, 15(4), tr. 1-12.

4. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC TIẾNG VIỆT, TIẾNG ANH THEO YÊU CẦU LH
0915.558.890
2. Phạm Văn Quang, VũHuy Trụ, Đoàn ThịNgọc Diệp (2011). “Chọc dò ổ bụng
giải áp dựa trên áp lực bàng quang trong xửtrí tăng áp lực ổbụng trên bệnh nhi sốc
sốt xuất huyết Dengue”. Y học thành phốHồChí Minh, 15(4), tr. 35-44.
TÀI LIỆU THAM KHẢO VAI TRÒ CỦA ĐO ÁP LỰC BÀNG QUANG
TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ XỬ TRÍ TĂNG ÁP LỰC Ổ BỤNG TRÊN BỆNH
NHI SỐC SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE
Tài liệu tiếng Việt:
1. BộY tế(2009). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trịsốt Dengue và sốt xuất huyết
Dengue, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, tr. 13-30.
2. BộY tế(2011). “Chọc hút dịch màng phổi, màng bụng người bệnh sốt
xuất huyết Dengue”. Cẩm nang điều trịsốt xuất huyết Dengue, Nhà xuất bản Y học,
Hà Nội, tr. 234-240.
3. BộY tế(2011). “Điều trị sốc kéo dài trong sốt xuất huyết Dengue”. Cẩm nang
điều trịsốt xuất huyết Dengue, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, tr. 46-56.
4. BộY tế(2011). Hướng dẫn chẩn đoán, điều trịsốt xuất huyết Dengue (Ban hành
kèm theo Quyết định số458 /QĐ-BYT ngày 16/02/2011 của Bộ trưởng BộY tế).
5. Bạch Văn Cam (2006). “Chọc hút màng phổi màng bụng trong sốt xuất huyết”.
Thủthuật cấp cứu nhi, bệnh viện Nhi đồng 1, tr. 56-58.
6. Bạch Văn Cam, Nguyễn Minh Tiến, Bạch Nguyễn Vân Bằng (2008).
“Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và điều trịsốc SXHD ởtrẻdưới 2 tuổi tại
khoa Hồi sức, bệnh viện Nhi đồng 1”. Y học thành phốHồChí Minh, 12(4), tr. 75-
83.
7. Bạch Văn Cam, Phạm Văn Quang (2008). “Bước đầu đánh giá vai trò của đo áp
lực bàng quang trong chẩn đoán và xửtrí tăng áp lực ổbụng trên bệnh nhi sốt xuất
huyết nặng”. Y học thành phốHồChí Minh, 12(4), tr. 84-91.
8. Cục Y tế dự phòng (2011). Sốliệu sốt xuất huyết Dengue Việt Nam và các tỉnh
phía Nam.
9. Phan Hữu Nguyệt Diễm (2004). Suy gan trong sốt xuất huyết Dengue ở trẻ em.
Luận án Tiến sĩY học, Đại học Y Dược TPHCM.
10. Nguyễn Minh Dũng, Đông Thị Hoài Tâm (2007). “Sử dụng đại phân
tửtrong sốc sốt xuất huyết Dengue tại bệnh viện Bệnh Nhiệt đới”. Hội nghị khoa
học kỹ thuật, bệnh viện Bệnh Nhiệt đới.
11. Lê Thanh Duyên, Phan ThịNgọc Hân (1990). Chỉ định ngưng tiêm truyền trong
điều trịsốc sốt xuất huyết Dengue. Tiểu luận tốt nghiệp bác sĩy khoa, Trường Đại
học Y Dược TP.HCM.
12. Nguyễn Thanh Hùng (2009). “Điều trịsốt xuất huyết Dengue nặng”. Phác đồ
điều trị nhi khoa – Bệnh viện Nhi đồng 1, Nhà xuất bản Y học, tái bản lần 6,
TPHCM, tr. 273-287.

5. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC TIẾNG VIỆT, TIẾNG ANH THEO YÊU CẦU LH
0915.558.890
13. Nguyễn Thanh Hùng (2009). “Điều trịsốt xuất huyết Dengue”. Phác đồ
điều trịnhi khoa – Bệnh viện Nhi đồng 1, Nhà xuất bản Y học, tái bản lần
6, TPHCM, tr. 265-272.
14. Phan ThịThanh Huyền, Nguyễn ThịThanh Minh (2008). “Đặc điểm các trường
hợp sốt xuất huyết tái sốc tại bệnh viện Nhi đồng 2 năm 2007-2008”. Y học thành
phốHồChí Minh, 12 (4), tr. 31-35.
15. Lý TốKhanh (2008). Khảo sát các yếu tốliên quan đến tái sốc trong sốc
sốt xuất huyết Dengue. Luận án Bác sĩchuyên khoa cấp II, Đại học Y
Dược TPHCM.
16. Huỳnh Thoại Loan (2009). “Nhiễm trùng tiểu”. Phác đồ điều trịnhi khoa –
Bệnh viện Nhi đồng 1, Nhà xuất bản Y học, tái bản lần 6, TPHCM, tr. 447-451.
17. Nguyễn Trọng Lân (2004). “Chẩn đoán và điều trịbệnh sốt xuất
huyết Dengue”. Sốt Dengue và sốt xuất huyết Dengue, Nhà xuất bản Y
học, TPHCM, tr. 198-258.
18. Nguyễn Trọng Lân, TạVăn Trầm (2001). “Các yếu tốliên quan đến
tửvong trong sốt xuất huyết Dengue”. Y học thành phốHồChí Minh, 5, tr. 106-
110.
19. Huỳnh Nguyễn Duy Liêm, Lâm ThịMỹ(2010). “Đặc điểm dịch tễ, lâm sàng,
cận lâm sàng và điều trị ởtrẻem bịsốc sốt xuất huyết Dengue có rối loạn đông
máu”. Y học thành phốHồChí Minh, 14 (1), tr. 67-74.
20. Phan Văn Năm, Võ ThịThu Hương (2008). “Các yếu tốliên quan đến tái
sốc trong sốc sốt xuất huyết Dengue ởkhoa Nhi, bệnh viện Đa khoa Vĩnh
Long 2003-2004”. Y học thành phốHồChí Minh, 12 (4), tr 41-45.
21. Nguyễn Trọng Nghĩa, TạVăn Trầm, Bùi Quốc Thắng (2010). “Điều trịsốt xuất
huyết độIII ởtrẻem dưcân và béo phì”. Hội nghịkhoa học Sốt xuất huyết – Cập nhật
vềxửtrí, bệnh viện Nhi đồng 2, tr. 36-46.
22. Nguyễn ĐỗNguyên (2000). Phương pháp nghiên cứu khoa học trong y khoa.
Bộmôn dịch tễ, Đại học Y Dược TPHCM.
23. Lê Nguyễn Thanh Nhàn (2004). Các yếu tốliên quan đến suy hô hấp trong sốc
sốt xuất huyết Dengue tại bệnh viện Nhi đồng 1. Luận văn Thạc sĩY học, Đại học
Y Dược TPHCM.
24. Cao ThịTốNhư, Đoàn ThịNgọc Diệp (2010). “Nhận xét kết quả điều
trịsốc SXHD với dung dịch Dextran 40 và dung dịch HES 6% tại bệnh viện
Nhi đồng 2”. Hội nghịkhoa học Sốt xuất huyết – Cập nhật vềxửtrí, bệnh viện Nhi
đồng 2, tr. 19-27.
25. Phan TứQuý, Đông ThịHoài Tâm (2010). “Các yếu tố nguy cơtái sốc
trong điều trịsốc sốt xuất huyết Dengue tại bệnh viện Bệnh Nhiệt đới năm 2007-

6. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN, LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM TÀI
LIỆU Y HỌC TIẾNG VIỆT, TIẾNG ANH THEO YÊU CẦU LH
0915.558.890
2008”. Hội nghịkhoa học Sốt xuất huyết – Cập nhật về xử trí, bệnh viện Nhi đồng
2, tr. 27-35.
26. Nguyễn Ngọc Rạng (1996). “Giá trịsiêu âm và xét nghiệm đông máu trong tiên
đoán vào sốc sốt xuất huyết Dengue”. Công trình nghiên cứu khoa học 1994-1995,
Đại học Y Dược TPHCM.
27. Nguyễn Thái Sơn, Nguyễn Trọng Lân (2000). “Rối loạn đông máu trong
sốc sốt xuất huyết Dengue và các yếu tốtiên lượng”. Thời sựY Dược học, 1, tr. 4-
7.
28. Dương Đình Thiện (2002). “Trắc nghiệm ý nghĩa thống kê”. Dịch tễhọc
lâm sàng Tập 1, Đại học Y Hà Nội, Nhà xuất bản Y học, tr. 200-250.
29. Ngô ThịThanh Thủy, Đoàn Thịngọc Diệp (2010). “Đặc điểm rối loạn
chức năng gan và rối loạn đông máu trên bệnh nhân sốt xuất huyết Dengue điều
trịtại bệnh viện Nhi đồng 2”. Hội nghịkhoa học Sốt xuất huyết – Cập nhật vềxửtrí,
bệnh viện Nhi đồng 2, tr. 53-63.
30. Nguyễn Minh Tiến (2005). Tổn thương các cơquan trong sốc sốt xuất
huyết Dengue kéo dài ởtrẻem. Luận án bác sĩchuyên khoa II, Đại học Y
Dược TPHCM.
31. Tổchức Y tếthếgiới (2001). Tài liệu hướng dẫn phòng chống sốt Dengue và sốt
xuất huyết Dengue. Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, tr 3-7.
32. TạVăn Trầm (2004). Các yếu tốliên quan đến sốc sốt xuất huyết Dengue kéo
dài ởtrẻem. Luận án Tiến sĩY học, Đại học Y Dược TPCHM.
33. Lê ThịHuyền Trang (2003). Tình hình điều trịsốt xuất huyết độIII tại bệnh viện
Long An 1998-2002. Luận văn Thạc sĩY học, Đại học Y Dược TPHCM.
34. Hà Mạnh Tuấn, Ngô Ngọc Quang Minh (1998). “Các yếu tốliên quan
đến độnặng và tửvong trong sốtxuất huyết có sốc”. Hội thảo chuyên đềhồi sức cấp
cứu tháng 12/1998, bệnh viện ChợRẫy TPHCM.
35. Lương Anh Tuấn (2007). Mối liên quan giữa tình trạng béo phì với đặc
điểm lâm sàng và điều trịtrong sốc sốt xuất huyết Dengue ởtrẻem từ2-15 tuổi. Luận
án Bác sĩchuyên khoa cấp II, Đại học Y Dược TPHCM.
36. Nguyễn Văn Tuấn (2008). “Đánh giá độtin cậy của đo lường”. Y học
thực chứng, Nhà xuất bản Y học, TPHCM, tr. 117-130.
37. Nguyễn Văn Tuấn (2008). “Phân tích tương quan”. Y học thực chứng,
Nhà xuất bản Y học, TPHCM, tr. 179-196.
38. Nguyễn Văn Tuấn (2008). “Phương pháp ước tính cỡmẫu”. Y học thực chứng,
Nhà xuất bản Y học, TPHCM, tr. 75-108