การพยาบาลผู้ป่วยหลอดเลือดเอ-ออร์ตาในช่องท้องโป่งพอง

!
!
!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!
!
!
พย.บ. (เกียรตินิยม)!
RTU Ubon
พย.ม.การพยาบาลผู้ใหญ่!
HCU
ปร.ด. การบริหารการพาบาล!
CTU : กำลังศึกษา
ติดต่อ : Tel. 095-849-9681, Line ID : nutt-chut , E-mail:nutt_chut@hotmail.comการศึกษา
เฉพาะทางการพยาบาลสาขา:-
1. Cath-Lab
สถาบันโรคทรวงอก
2. ฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม
มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช
3. ศาสตร์และศิลปะการสอนพยาบาล
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
5 . ผู้สูงอายุ
มหาวิทยาลัยมหิดล
โดย ชัชวาล วงค์สารี (อ.นัท)
4. การพยาบาลโรคผิวหนัง
สถาบันโรคผิวหนัง
น.บ. (นิติศาสตร์)!
TU : กำลังศึกษา
!
Rajabhat University
College of Nursing and Health
Suansunundha
การพยาบาลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดเเดง
เอ-ออร์ตาในช่องท้องโป่งพอง!
(Abdominal Aortic Aneurysm : AAA)
Lecture No. 9 / 27 มิ.ย.60 / 13.00-16.00 น.
บรรยายแก่ นศ.พยาบาลศาสตร์ ปี 2
(เอกสารโรคหัวใจชิ้นที่ 1/7)

Suansunundha Rajabhaj University
Line ID: nutt-chut ชัชวาล วงค์สารี (อ.นัท) Tel. 095-8499-681
ชัชวาล วงค์สารี. (2560). เอกสารประกอบการสอน (สไลด์) วิชา การพยาบาลผู้ใหญ่ 2
เรื่อง การพยาบาลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดเเดงเอ-ออร์ตาในช่องท้องโป่งพอง . บรรยาย!
! วันที่ 27 มิถุนายน 2560 ณ วิทยาลัยพยาบาลและสุขภาพ มหาวิทยาลัยราชภัฏ
สวนสุนันทา. (อัดสำเนา).
!
Wongsaree, C.(2017). Hand out of Adult Nursing II :! Abdominal Aortic
Aneurysm Disease patients of ! Nursing Care . Collage of Nursing
and Health. June 27, 2017, Lecture at Suansunundha Rajabhaj
University. (Copy Print).
!
!
Online : www.teacher.ssru.ac.th>chutchavarn_wo
การนำเอกสารนี้ไปอ้างอิง
2

สืบค้นเพิ่มเติม
3
Internet Keywords; “…………” + pdf ให้อ่าน EVB ตั้งเเต่ระดับ 7 ขั้นไป
!
ไทย : การพยาบาลโรคหลอดเลือดแดงหัวใจ / หน้าท้องโป่งพอง / หลอดเลือดเเดงโป่งพอง
Eng. : Concept of Nursing Care >>> Cardiac Aneurysm / Abdominal Aortic Aneurysm (AAA)

1
3
2
4
4
Terminology : Aortic Aneurysm , Type of Aneurysm,
Aortic Dessection
Principle of Diseases : Cardiac Aneurysm
Concept Nursing Care in Aortic Aneurysm Patient on : Surgery
Aortic Aneurysm
Phenomena of Nursing Care Patient on : Health promotion
& Slow progression of Cardiac Aneurysm
TOPIC OUT LINE

อธิบายการพยาบาลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจโป่งพอง ที่มีปัญหา
ซับซ้อนในระยะเฉียบพลันและเรื้อรังโดยประยุกต์ใช้กระบวนการพยาบาลเพื่อการ
ดูแลทั้งผู้ป่วยเเละครอบครัวได้อย่างถูกต้องเเละเหมาะสมตามหลักกฏหมายและ
จริยธรรมในวิชาชีพการพยาบาล/อธิบายผลลัพธ์ที่เกิดได้
บอก: บอกความหมาย / ลำดับการดูแล /!
การพยาบาลที่เหมาะสมเเละที่ไม่เหมาะสมได้!
นศ. จะปฏิบัติให้
ครอบคลุมทุกมิติ!
ได้อย่างไร
นศ. จะปฏิบัติบนพื้น
ฐานของอะไร
นศ. มีวิธีคิดในการ
เพิ่มต้นทุนให้กับ
ตนเองอย่างไร
นศ. มีต้นทุนความรู้!
/ทักษะเดิมเท่าไร
บอก: วิธีการสร้างเสริมสุขภาพ-การป้องกันโรค/
หลักการช่วยเเพทย์รักษา/!
หลักการฟื้นฟูสภาพ, กม. ที่เกี่ยวข้อง
!
เราจะช่วยเขา ให้ดีขึ้นได้อย่างไร
TOPIC OBJECTIVE :
ต้องรู้ ควรจะ/น่าจะรู้
5

กายวิภาคศาสตร์ของ Thoracic aorta แบ่งออกเป็น 4 ส่วน ได้แก่
1. Aortic root >> Aortic valve,sinus of valsava มีผลต่อภาวะ aortic regurgitation
2.Ascending aorta
>> เริ่มจาก Sinotubular junction (STJ)
3.Aortic arch >> อยู่ใต้
Sternal angle Sternal angle
4. Descending aorta >> ขนานกับ
vertebral column >>abdominal aorta
1.Tunica intima >>ชั้นในสุด ประกอบด้วย endothelial layer วางบน basement membrane
2. Tunica Media >> ชั้นกลาง ประกอบด้วย 1elastic fiber
3. Tr uofntihcea adventitia >>มีความยืดหยุ่นสูงสุด >>> มี collagen ﬁber & Vasa vas0rum
ถึง innominate artery พื้นที่โดยส่วน
หญ่จะอยู่ใน pericardial cavity
6

ขนาดปกติของ Thoracic Aorta
(Society for Vascular Surgery, 1991)
ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับขนาด Aorta
เพศชาย >>โตกว่าเพศหญิงทุกช่วงอายุ
อายุ >> เพิ่มขึ้นปี 0.12 - 0.29 mm./yr.
BMI>> เพิ่มขึ้น 0.27 mm./ 1 หน่วย BMI
ตำเเหน่ง>>จะค่อยๆลดลงจากบนเล็กลง
จากบนลงล่าง
วิธีการตรวจที่ต่างกัน >>> CTA,
MRA, Echocardiography
>>> วัดได้ค่าที่ต่างกัน

Hx : สูบบุหรี่, HT, ญาติสายตรงเป็น
AAA
7

พยาธิสรีรวิทยา
1.Congenital malformation >> ส่วนใหญ่แสดงอาการตั้งเเต่เด็ก คือ โรคในกลุ่ม Vascular
ring ที่มีรอยโรคมาเเสดงอาการต่อเมื่อเข้าวัยผู้ใหญ่
Aberrant right subclavian artery : เป็น Incomplete Vascular ring
ผู้ป่วยมักมาด้วย Dysphagia Lusoria
Kommerell diverticulum : เป็นการโป่งพองออกบริเวณ Aortic arch >> diverticulum
อาจไปกด trachea และ esophagus เเม้จะตัดบางส่วนออก
ไปแล้วก็ตาม พยาธิสภาพนี้รักษาได้ยาก
2. Atherosclerosis >> เป็นการหนาตัวขึ้นบริเวณ aortic wall จาก fatty material ได้เเก่
Atheroma (ไขมันสีเหลืองล้อม macrophage cell), Cholesterol
crystal, Calciﬁcation >> จะเเสดงอาการของ Aorta เมื่อเกิด
thromboembolism / Chronic inﬂammation

!
/
8

พยาธิสรีรวิทยา (ต่อ)
3. Medial degeneration : หลอดเลือดชั้น tunica media เสื่อม elastic ﬁbers ลดลง มี
การเเตกหักของผนังหลอดเลือด ก่อนเกิด Aneurysm เเละ
dissection ตามมา
Medial degeneration
มีความสัมพันธ์กับ
inﬂammatory process
&
Matrix metalloproteinases
(MMPs)
9

พยาธิสรีรวิทยา (ต่อ)
10

Acute Aortic Syndromes
ภาวะฉุกเฉินของหลอดเลือด Aorta ประกอบไปด้วย 3 โรคหลัก ที่เเสดง
อาการคล้ายๆกัน >>> (1) Aortic dissection, (2) intramural hematoma
และ (3) penetrating aortic ulcer
อุบัติการณ์ พบ 2-3 ราย/ 100,000 ประชากร
เป็นภาวะที่มีการฉีกขาดของผนังหลอดเลือด aorta ทำให้มีเลือดเซาะเข้าไปอยู่ระหว่าง
ชั้น Tunica media ทำให้ผนังแยกฉีกขาดไปตามแนว aorta พบว่า 90% มี intimal
disruption (primary intimal tear) >>ก่อให้เกิด aorta มี 2 lumen คือ true และ false
lumen โดยมี ﬂap กั้นอยู่

Aortic dissection
Aortic dissection >> ตายทันที 40% ตายเพิ่ม 1%/hr >> ตายจากผ่าตัด 5% - 20%

Ruptured AAA >> มาถึงห้องฉุกเฉินขณะมีชีวิตอยู่ 75%
11

Classification
ปัจจุบันใช้ 2 เกณฑ์จำแนก ดังนี้
(1) Classification of the onset
• Acute dissection: เกิดขึ้นน้อยกว่า 2 อาทิตย์หลังจากเริ่มมีอาการ
• Subacute dissection: ระหว่าง 2 ถึง 6 อาทิตย์หลังจากมีอาการ
• Chronic dissection: เป็นนานมากกว่า 6 อาทิตย์หลังจากเริ่มมีอาการ
( 2) Anatomic Classification = => แบ่งเป็น 2 เกณฑ์จำแนกที่นิยมใช้กัน
ได้แก่ DeBakey และ Stanford classification โดยใช้ตำเเหน่งที่เกิดเป็นเกณฑ์
>>> กำหนดให้ Ascending aorta เป็นตำเเหน่ง poximal
>>> กำหนดให้ Descending aorta เป็นตำเเหน่ง distal
12

DeBakey Classiﬁcation
Type I: Dissection เริ่มต้นจาก ascending aorta แล้วเซาะลงไปอย่างน้อย
ถึง aortic arch โดยส่วนใหญ่มักลงไปถึง descending aorta
Type II: Dissection เริ่มต้นและสิ้นสุดอยู่ใน ascending aorta
Type III: Dissection เริ่มต้นจาก descending aorta และเซาะไปส่วนปลาย 
-Type IIIa: จำกัดเฉพาะใน descending thoracic aorta 

-Type IIIb: เซาะต่อลงไปต่ำกว่ากระบังลม
Type A: Dissection ทุกชนิดที่มีการฉีกขาดที่ ascending aorta ร่วมด้วย
Type B: Dissection ที่ไม่ฉีกขาดที่ตำแหน่ง ascending aorta (การฉีกขาดที่ aortic
arch โดย ไม่มีที่ ascending aorta ก็ถือว่าเป็น Type B
Stanford classiﬁcation
(DeBakey,M., 2011 )

13

Classiﬁcation
14

ที่มา: http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/false+aneurysm

ลักษณะของ AAA
15

สาเหตุที่ทำให้เกิด AAA
การขยายของ Aorta เป็นไปตามกฎของ Laplace
คือ Tension = pressure x radius
1.Non specific medial degeneration เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดมักพบบ่อยในคนสูงอายุซึ่ง
เกิดจากการเสื่อมของ elasticfibers ในชั้น Media
2. Aortic dissection เป็นภาวะฉีกขาดของผนังช้นั intima ลึกถึงชั้น media ทาํ ใ ห้ผนังชั้น
media แยกตัวออกจากกันและเซาะไปตามความยาวของหลอดเลือดแดงใหญ่ aorta ทาํ ใ ห้
หลอด เลือดแยกออกเป็น 2 ช่อง และผนังชั้นนอกจะอ่อนแอลง

!
3. Genetic
disorders
Marfan syndrome (คู่ที่ 15):สูง ยาวก็ปกติ elastic fibers ยืดเเละบางมาก ทำให้ฉีกขาดง่าย
Ehlers - Danlos syndrome : มีความผิดปกติจากการสังเคราะห์ Collogen
Familial aortic aneurysms : พบ 19%
16

สาเหตุที่ทำให้เกิด AAA
4. Infection หรือเรียกว่า mycotic aneurysm ซ่ึงมีสาเหตุจากแบคทีเรียเป็น
ส่วนใหญ่ เช้ือที่ พบบ่อยท่ีสุดได้แก่ Staphylococcusaureus, S.epidermidis,
SalmonellaและStreptococcusspp.
!
5. Aortitis การเกิดภาวะอักเสบเฉพาะท่ีของหลอดเลือด โ ดยส่วนใหญ่ไม่
ทราบสาเหตุ ก่อให้เกิดผนังหลอดเลือดเปราะบางและขยายขนาดง่ายข้ึน
การอักเสบอาจมีสาเหตุจาก systemic autoimmune disorders เช่น
Takayasu’s arteritis, giant cell arteritis และ rheumatoid aortitis
17

อาการนำของ acute aortic syndromes

1. อาการปวด ซึ่งมักเกิดขึ้นมาทันที (Abrupt onset)
2 ความรุนแรงมาก (severe intensity)
3. ปวดแบบแทงๆ ทะลุออกหลัง (Sharp stabbing, tearing or ripping quality)
*** บางครั้งอาการปวดจะลดลงหรือหายไป ทำให้วินิจฉัยผิดได้
Type A dissection
มักปวดหน้าอกด้านหน้ามากกว่าด้านหลังถ้าปวดหลังหรือ
ท้องมากกว่าจะทำให้นึกถึงภาวะ retrograde dissection จาก
การฉีกขาดเริ่มต้นabdominal pain
Type B dissection มักพบอาการปวดหลังเป็นหลัก
18

การรักษาทางศัลยศาสตร์ : AAA
มี 2 วิธี ดังนี้
1) ผ่าตัดเปิด (OpenrepairหรือConventionalsurgery) : วิธีการรักษาเเบบเดิม
ถ้าหลอดเลือดที่โป่งพองมีขนาดใหญ่มากกว่า 2 นิ้ว หรือมีอาการที่เสี่ยง
ต่อการแตก แพทย์มักผ่าตัดเปิดเข้าไปในช่องท้อง เพื่อทำการซ่อมแซม
หรือตัดต่อส่วนที่โป่งพอง โดยเอาหลอดเลือดเทียมมาต่อ
ภาวะเเทรกซ้อน : ทำให้เสียเลือดมาก อัตราตายสูง
2) การผ่าตัดสอดใส่หลอดเลือดเทียมชนิดขดลวดหุ้มกราฟต์ผ่านทางหลอดเลือดแดง

(Thoracic Endovascular Aortic Aneurysm Repair : TEVAR)
ทำได้รวดเร็ว ลดอัตราการตายได้สูง โดยใส่ TEVAR ผ่านเข้าทาง Femoral
artery เพื่อเข้าไปหาตำแหน่ง Aneurysm แล้วกาง Stent graph ออก
ภาวะเเทรกซ้อน : อัตราตายยังพบแต่น้อย, leucocytosis, Endoleak
19

(ฐิติมา จำนงค์เลิศ, 2557)

ตัวอย่าง TEVAR
20

N/C ผู้ป่วยทำ TEVAR
เตรียมผู้ป่วยก่อนทำ
- เส่ียงต่อการเกิดภาวะหลอดเลือดปริแตกก่อนการผ่าตัด
- วิตกกังวลเกี่ยวกับการผ่าตัด
- มีโอกาสเกิดการพลัดตกเตียง
- เกิดความไม่สุขสบายระหว่างรอผ่าตัด
Nx. ก่อนผ่าตัด
- - มีโอกาสเกิดภาวะไตทำงานบกพร่อง
- มีโอกาสเกิดภาวะแทรกซอ้นจากการไดร้ับสารทึบรังสี
- เสี่ยงต่อการเกิดภาวะสูญเสียโลหิตมากในขณะผ่าตัด
- มีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการมี air emboli หรือลิ่ม เลือดไปอุดตันท่ีสมองจากการผ่าตัด
- มีโอกาสเสี่ยงจากการล้มเหลวในการทาํ TEVAR
- มีโอกาสเกิดภาวะอุณหภูมิกายต่ำ - มีโอกาสเกิดการติดเชื้อ
Nx. ขณะผ่าตัด

21
• ข้อความจำ : ห้ามคลำท้อง / เคาะท้อง บอกผู้ป่วยห้ามออกเเรงเบ่ง ไอ
หรือจามที่รุนเเรง>>>>ทำให้ Rupture Aneurysm ได้

N/C ผู้ป่วยทำ TEVAR
- มีโอกาสเกิดภาวะไตทำงานบกพร่องหลังผ่าตัด
- มีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด ได้แก่ ภาวะขาดเลือด
บริเวณ หลอดเลือดส่วนปลาย ภาวะชัก หรือไม่ต่ืนหลังผ่าตัด
- มีโอกาสเกิดภาวะเลือดออกมากบริเวณแผลผ่าตัด
- มีโอกาสเกิดการหายใจไม่มีประสิทธิภาพ
Nx. หลังผ่าตัด

22

!
ฐิติมา จำนงค์เลิศ.(2557). คู่มือ การพยาบาลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดแดงใหญ่ในช่องอกโป่ งพองที่ได้รับ การ
รักษาด้วยการผ่าตัดด้วยสอดใส่หลอดเลือดเทยี มช น ิ ด ข ด ล ว ด หุ้ม ก ร า ฟ ต ์ ผ ่ า น ท า ง
ห ล อ ด เ ล ื อ ด ร่วมกับการทำทางเบี่ยงหลอดเลือดในระยะผ่าตัด.ฝ่ายการพยาบาล โรงพยาบาล
ศิริราช.
วิจิตรา กุสุมภ์และคณะ. (2556). การพยาบาลผู้ป่วยภาวะวิกฤตแบบองค์รวม. กทม:!
สหประชาพานิชย์.!
!
! ! Mike, M. &Traccy M., (2011). Caring for the seriously ill patient. 2nd USA: Hodder and !! !
! ! ! Stoughton Ltd.!
Marianne, C., & Suzanne, M. B., (2010). AACN essentials of critical care nursing. 2nd USA: The
McGrow-hill companies.
! ! Meg, G. & Judith, L. M., (2011). Nursing care plans diagnoses, interrentions, and outcomes.
! ! ! 7th USA: evolve.!
! Smelzer,SC,Bare,BG.,Hinkle,KH. (2013.). Brunner&Suddarth’s Textbook of Medical-Surgical
! ! Nursing.12 ed. Philadelphia : Lippincott Williams&Wilkins.!
เอกสารอ้างอิง
323

Line ID : nutt-chut / ชัชวาล วงค์สารี (อ.นัท) / โทร 095-8499-681

การพยาบาลผู้ป่วยหลอดเลือดเอ-ออร์ตาในช่องท้องโป่งพอง

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to การพยาบาลผู้ป่วยหลอดเลือดเอ-ออร์ตาในช่องท้องโป่งพอง

Similar to การพยาบาลผู้ป่วยหลอดเลือดเอ-ออร์ตาในช่องท้องโป่งพอง (20)

More from Chutchavarn Wongsaree

More from Chutchavarn Wongsaree (17)

การพยาบาลผู้ป่วยหลอดเลือดเอ-ออร์ตาในช่องท้องโป่งพอง