Περιεχόμενα
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 3
I. Εισαγωγή σ.5
II. Οι ιδιοσυγκρασίες σ.10
I. Μελαγχολική
II. Χολερική
III. Αιματώδης
IV. Φλεγματική
III. Τυπολογία χαρακτήρων σ.26
IV. Αυτογνωσία σ.27
V. Μια πικρή αλήθεια σ.29
VI. Ένα παράδειγμα σ.31
VII. Σε ποιο χαρακτήρα ανήκεις; σ.34
VIII. Πρακτικές συμβουλές σ.39
IX. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
X. Οι δύο βασικές ψυχικές ασθένειες
1. Μάθε ποιος πραγματικά είσαι Α΄
(Ιδιοσυγκρασίες)
* από το βιβλίο του Αρχιμ. Συμεών Κραγιοπούλου «Αμαρτία και
ψυχoπαθολογικές καταστάσεις»
2. Τίτλος:
Μάθε ποιος πραγματικά είσαι
• Προβολή – Παρουσίαση - Σημειώσεις:
π. Αυγουστίνος, στις συναντήσεις νέων στον Ι. Ν. Αγ. Μαρίνας
Ηλιούπολης Αθηνών.
Κείμενα:
• Σημειώσεις και σχόλια πάνω στο βιβλίο του Αρχιμ. Συμεών
Κραγιοπούλου, «Αμαρτία και ψυχοπαθολογικές καταστάσεις»,
Θεσ/νίκη 2009.
• Επιμέλεια, διορθώσεις, φωτογραφίες, γραφικά:
• Ευθυμία Α., Μαρκέλλα Κ., Μαριλένα Τ.,
• Ημερομηνία:
• 14/12/2014
2
* από το βιβλίο του Αρχιμ. Συμεών Κραγιοπούλου, «Αμαρτία και
ψυχοπαθολογικές καταστάσεις»
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι -- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι -
3. Περιεχόμενα
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 3
I. Εισαγωγή σ.5
II. Οι ιδιοσυγκρασίες σ.10
I. Μελαγχολική
II. Χολερική
III. Αιματώδης
IV. Φλεγματική
III. Τυπολογία χαρακτήρων σ.26
IV. Αυτογνωσία σ.27
V. Μια πικρή αλήθεια σ.29
VI. Ένα παράδειγμα σ.31
VII. Σε ποιο χαρακτήρα ανήκεις; σ.34
VIII. Πρακτικές συμβουλές σ.39
IX. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
X. Οι δύο βασικές ψυχικές ασθένειες
4. Εισαγωγικά
• Σήμερα θα ασχοληθούμε με τον εαυτό μας. Θα
ψαχτούμε εσωτερικά να δούμε που βρισκόμαστε, σε
ποιον χαρακτήρα ανήκουμε…
• Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζω ποιος είμαι, ποια είναι
τα ελαττώματά μου και ποια τα προτερήματά μου…
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 4 14/12/2014
5. Εισαγωγή (1/3)
• Ό,τι έχει κληρονομήσει από
τους γονείς του, ή τους
προπάτορές του.
• To DNA που κληρονόμησε
χωρίς να το επιλέξει, είτε
το θέλει είτε όχι.
• Ό,τι επιδράσεις έχει δεχτεί
αρχικά από την βρεφική και
παιδική του ηλικία.
• Κατόπιν από τον τρόπο, τον
τόπο, τους ανθρώπους, το
κοινωνικό περιβάλλον που
μεγάλωσε και συνεχίζει να
ζει.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 5
Κάθε άνθρωπος είναι:
14/12/2014
6. Εισαγωγή (2/3)
Πολλοί ψυχολόγοι λένε ότι τα πρώτα 5-6 χρόνια του
ανθρώπου είναι τα θεμελιωδέστερα στη ζωή του ανθρώπου.
Δύσκολη η διάκριση αναφορικά με το από πού προέρχονται
τα χαρακτηριστικά μας γνωρίσματα, δηλαδή αν προέρχονται
• από το περιβάλλον που μεγαλώνουμε
• ή αν τα κληρονομήσαμε.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/20146
7. Μια μητέρα, ένας πατέρας, μια γιαγιά, ένας αδελφός κ.λπ…
Μπορούν να κάνουν μεγάλο καλό ή μεγάλο κακό στο παιδί,
στον αδελφό ή στο εγγόνι…
Μια αγράμματη γιαγιά που δεν ξέρει πολλά πράγματα, αν
δεν είναι νευρωτικός άνθρωπος, αλλά μια ψυχή
πλημμυρισμένη από αγάπη, τότε προσφέρει πολλά
περισσότερα από ό,τι μπορεί να προσφέρει η νευρωτική
μητέρα, η οποία κάνει κακό παρ’ όλη την καλή της διάθεση.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι -
Εισαγωγή (3/3)
14/12/20147
8. Βασικός χωρισμός χαρακτήρων
Εξωστρεφείς
Κατευθύνουν την
συναισθηματική τους
ζωή προς τα έξω.
Εσωστρεφείς
Στρέφονται προς το
εσωτερικό του εαυτού
τους. Αρέσκονται στη
μοναξιά.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/20148
9. Ιδιοσυγκρασία ο ιδιαίτερος τρόπος που αντιδρά κι εκδηλώνει
κάποιος τα αισθήματα και συναισθήματά του, και γενικά, τον
ψυχικό του κόσμο.
Καλό είναι να γνωρίζουμε τις ιδιοσυγκρασίες.
Ιδιαίτερα να γνωρίζουμε την δική μας ψυχοσύνθεση και
ιδιοσυγκρασία, γιατί αυτό βοηθά τον εαυτό μας περισσότερο από
οποιονδήποτε άλλον.
Κατόπιν μπορούμε να καταλάβουμε τι ιδιοσυγκρασία είναι οι
γονείς μας, τα αδέλφια μας, οι φίλοι μας, οι συμμαθητές και
συμφοιτητές μας, ο/η σύζυγος, τα παιδιά μας…
Και αυτό, όπως καταλαβαίνετε, είναι πολύ σημαντικό, γιατί σε
βοηθά να αποφεύγεις πολλά και μεγάλα προβλήματα.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι -
Τι είναι οι ιδιοσυγκρασίες
14/12/20149
10. Ιδιοσυγκρασίες (1/2)
ΙΣΤΟΡΙΑ & ΕΞΕΛΙΞΗ
Η θεωρία των ιδιοσυγκρασιών έχει τις ρίζες της στη θεωρία των
χυμών. Ο Έλληνας ιατρός Ιπποκράτης (460-370 π.Χ.) την εξέλιξε σε
ιατρική θεωρία. Θεωρούσε πως συγκεκριμένες ανθρώπινες
διαθέσεις, συναισθήματα και συμπεριφορές προκλήθηκαν από
ανθρώπινα υγρά, που καλούνται «χυμοί» (μαύρη χολή, κίτρινη
χολή, αίμα, φλέγμα,) και βρίσκονται μέσα στον ανθρώπινο
οργανισμό.
Στη συνέχεια, ο Έλληνας ιατρός Γαληνός (131-200 μ.Χ.) ανέπτυξε
στη διατριβή του (De temperamentis) την πρώτη τυπολογία
ιδιοσυγκρασιών, και αναζήτησε φυσιολογικές αιτίες για
διαφορετικές συμπεριφορές στους ανθρώπους.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201410
12. Μελαγχολική ιδιοσυγκρασία (1/4)
Η λέξη μελαγχολικός προέρχεται από τις λέξεις «μέλας» και «χολή».
Δηλαδή μελαγχολικός θεωρείτο αυτός που είχε μαύρη (μέλαινα)
χολή. Μαύρη χολή είχαν εν αφθονία μερικά άτομα, στα οποία
δημιουργείτο η μελαγχολική ιδιοσυγκρασία.
Αρχικά να κάνουμε μία διάκριση. Ο μελαγχολικός χαρακτήρας δεν
είναι ο καταθληπτικός.
Τον παλαιότερο καιρό, μελαγχολικός χαρακτήρας θεωρείτο ο
στοχαστικός, ο βαθύς χαρακτήρας, αυτός που σκέπτεται και μελετά
πολύ.
Σήμερα, όμως, έχει την έννοια του καταθληπτικού.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201412
13. Μελαγχολική ιδιοσυγκρασία (2/4)
Ο μελαγχολικός τύπος…
Έχει βάθος συναισθήματος.
Τα ζει μέσα στο βάθος της
υπάρξεώς του.
Δεν έχει την ευχέρεια να τα
εκφράσει.
Είναι κλειστός, στραμμένος στον
εαυτό του.
Απορροφημένος στις σκέψεις
του.
Σκυθρωπός, κατσούφης,
σιωπηλός.
Μερικές φορές είναι
ηφαίστειο συναισθήματος.
Είναι πολύ εύθικτος.
Συνήθως πολύ
απαισιόδοξος.
Δεν έχει ούτε στον εαυτό
του εμπιστοσύνη, ούτε
στους άλλους.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201413
14. Μελαγχολική ιδιοσυγκρασία (3/4)
Ο μελαγχολικός τύπος…
Είναι ενδοστρεφής και
στοχαστικός.
Συχνά σκέπτεται βαθιά.
Είναι διακριτικός απέναντι στους
άλλους (αγχώνεται, όταν δεν είναι
συνεπής χρονικά).
Μπορεί να είναι πολύ
δημιουργικός σε δραστηριότητες,
όπως ποίηση και τέχνη.
Συλλογίζεται γύρω από
καταστροφική – απάνθρωπη
συμπεριφορά.
Είναι τελειομανής και έντονα
ανεξάρτητος.
Ένα από τα μειονεκτήματά
του είναι πως απορροφάται
τόσο πολύ σε αυτό που
κάνει που ενίοτε ξεχνά τους
άλλους γύρω του.
Φαίνεται ήσυχος, δειλός,
απομονωμένος, όμως έχει
κάτι εκρήξεις ώρες - ώρες…
που σε βάζουν σε
προβληματισμό…
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201414
15. Μελαγχολική ιδιοσυγκρασία (4/4)
Καμμιά φορά παραπονούνται μερικοί και λένε: «Θυμώνω, λένε,
και ξεσπώ. Έχω εκρήξεις θυμού, έχω ξεσπάσματα».
Ο θυμός, όμως, είναι το ξέσπασμα, είναι η εκδήλωση κάτι
βαθυτέρου.
Ο πολύ μελαγχολικός τύπος, χωρίς να το καταλαβαίνει, επειδή
θίγεται το αδύνατό του σημείο, ορμά προς τα έξω και ξεσπά. Το
φταίξιμο δεν είναι του θυμού. Πρέπει να βρούμε τη βαθύτερη
αιτία που τον κάνει να θυμώνει. Ποια είναι;
Εγωισμός;
Μελαγχολία;
Υπερευαισθησία;
Φιλαυτία;
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201415
16. Χολερική ιδιοσυγκρασία (1/3)
Το όνομα χολερικός προέρχεται από την ελληνική λέξη «χολή».
Εδώ πρόκειται περί της κίτρινης χολής, η οποία υποτίθεται ότι
υπερισχύει και γεννά έναν τύπο ανθρώπου πλήρους ενέργειας και
ενθουσιασμού.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201416
17. Χολερική ιδιοσυγκρασία (2/3)
Ο χολερικός τύπος…
Είναι πολύ δραστήριος.
Έχει πλήρη εμπιστοσύνη στον
εαυτό του.
Αναλαμβάνει με όλη του την
καρδιά οποιαδήποτε εργασία
του αναθέσουν.
Δεν φοβάται, αν και πολλές
φορές αντιμετωπίζει δυσκολίες
που προέρχονται από την
ορμητική του πεποίθηση.
Κάνει γκάφες.
«Σπάει τα μούτρα του»,
λόγω μεγάλης
αυτοπεποίθησης.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201417
18. Χολερική ιδιοσυγκρασία (3/3)
Ο χολερικός τύπος…
Είναι κυρίως φιλόδοξος και
ηγετικός.
Έχει επιθετικότητα, ενέργεια,
και πάθος, προσπαθώντας να
το ενσταλάξει και στους
άλλους.
Μπορεί να κυριαρχήσει έναντι
των άλλων ιδιοσυγκρασιών,
ιδίως της φλεγματικής.
Αρκετά χαρισματικά πρόσωπα
στρατιωτικού και πολιτικού
τομέα είχαν χολερική
ιδιοσυγκρασία.
Του αρέσει να έχει τον έλεγχο σε
όλα.
Είναι είτε πολύ ανοργάνωτος,
είτε αντίθετα πολύ οργανωτικός.
Δεν του αρέσουν τα ενδιάμεσα
διαλείμματα, παρά μόνο να
μεταπηδά από το ένα ακραίο στο
άλλο.
Ο τύπος αυτός ιδιοσυγκρασίας
είναι ηγετικός και
διαβεβαιωτικός, όμως πέφτει σε
βαριά και απότομη κατάθλιψη.
Είναι πολύ επιρρεπής σε
εναλλαγές διάθεσης.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201418
19. Αιματώδης ιδιοσυγκρασία (1/2)
Άλλος τύπος ανθρώπου από πλευράς ιδιοσυγκρασίας, κατά τον
Γαληνό, είναι ο αισιόδοξος (sanguine).
Ο όρος sanguine προέρχεται από τη λατινική λέξη «sanguis» που
σημαίνει αίμα. Όπως πίστευαν τότε, ο αισιόδοξος είναι αυτός που
έχει πολύ αίμα και έτσι δημιουργεί την αιματώδη ιδιοσυγκρασία.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201419
20. Αιματώδης ιδιοσυγκρασία (2/2)
Ο αιματώδης τύπος…
Είναι πολύ ρηχός άνθρωπος.
Ελαφρύς τύπος.
Πολύ κοινωνικός.
Εξαιρετικά δημοφιλής.
Κατά πολλούς τρόπους
γοητευτικός.
Δεν μπορείς όμως να στηριχθείς
πάνω του.
Περνάει πολύ γρήγορα ο
ενθουσιασμός του.
Κάνει εύκολα φίλους.
Χάνει εύκολα φίλους.
Στερείται δύναμης
πεποιθήσεως.
Δεν κυριαρχείται από
ιδανικά ή πεποιθήσεις.
Δεν έχει σταθερότητα και
δύναμη χαρακτήρος.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201420
21. Φλεγματική ιδιοσυγκρασία (1/3)
Ο όρος φλεγματικός προέρχεται από την ελληνική λέξη «φλέγμα».
Μερικοί λένε ότι προέρχεται από το ρήμα φλέγω δηλ. από τη
φωτιά. Ο φλεγματικός όμως δεν έχει καμία σχέση με τη φωτιά.
Στην ιατρική χρησιμοποιείται η λέξη φλεγμονή.
Ωστόσο από τον 5ο αιώνα και μετά αναφέρεται ότι ως φλέγμα
ορίζεται ο πιο κρύος χυμός του ανθρωπίνου σώματος.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201421
22. Φλεγματική ιδιοσυγκρασία (2/3)
Ο φλεγματώδης τύπος…
Δε διακρίνεται για τη θερμότητά
του.
Για τους Άγγλους λέγεται ότι
είναι φλεγματικοί, δηλ. κρύοι
χαρακτήρες. Δεν τους «καίγεται
καρφί». Αναποδογυρίζει η
κατσαρόλα και αυτοί γελάνε.
Είναι ανεξάρτητος τύπος.
Δε θα τον δείτε να
ενθουσιάζεται.
Δε θα κάνει την προσπάθεια να
κάνει κάτι, ας το κάνουν οι
άλλοι.
Αυτός θα παραμείνει στην
φλεγματικότητά του.
Τίποτε δεν είναι ικανό να
διεγείρει τη φαντασία του.
Δεν τον συγκινεί ούτε η
καλή τύχη, μα ούτε και η
καταστροφή.
Απλά, ζει. Απομονωμένος,
ανεξάρτητος, ψυχρός.
Έχει πάντοτε ειρήνη.
Δεν αισθάνεται εσωτερικές
αναστατώσεις.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201422
23. Φλεγματική ιδιοσυγκρασία (3/3)
Ο φλεγματώδης τύπος…
Είναι κυρίως ήρεμος, ήσυχος,
ευγενικός.
Ποικίλλει από προσεκτικός έως
τεμπέλης.
Τείνει να είναι ικανοποιημένος
με τον εαυτό του.
Αποδέχεται τους άλλους και
είναι πολύ στοργικός.
Ενδέχεται να είναι δεκτικός και
ντροπαλός.
Είναι συνεπής και λογικός.
Είναι έντονα παρατηρητικός
και περίεργος (κάτι που τον
καθιστά πολύ καλό
διαχειριστή πραγμάτων).
Βέβαια, μπορεί να γίνει
παθητικός και επιθετικός.
Προτιμά τη σταθερότητα (και
όχι την αβεβαιότητα και τις
αλλαγές).
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201423
24. Συνοψίζοντας:
Εφόσον κάθε άνθρωπος κληρονομεί, κατά κάποιο τρόπο, την
ιδιοσυγκρασία του, και συγχρόνως επηρεάζεται -ανάλογα με την
ιδιοσυγκρασία που έχει- από το περιβάλλον που ζει, έχει μεγάλη
σημασία το τι επιδράσεις δέχεται, γιατί αυτό διαμορφώνει τον
χαρακτήρα του.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201424
26. Αυτογνωσία (1/2)
Αυτές λοιπόν οι ιδιοσυγκρασίες και οι τύποι χαρακτήρων
είναι του Θεού. Δε σημαίνει ότι ο ένας τύπος είναι καλός και
ο άλλος όχι. Όλοι οι χαρακτήρες έχουν τα καλά τους και τα
στραβά τους.
Η ιδιοσυγκρασία και η μοναδική προσωπικότητα στον
άνθρωπο δημιουργείται από ανάμειξη των τεσσάρων
χαρακτήρων.
Οπωσδήποτε όμως μία από τις 4 κατηγορίες θα υπερτερεί, θα
χαρακτηρίζει, θα κυριαρχεί πάνω στον άνθρωπο και οι
υπόλοιπες θα ακολουθούν.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201426
27. Αυτογνωσία (2/2)
Είναι σημαντικό για τον ιερέα να γνωρίζει τις ιδιοσυγκρασίες των
χαρακτήρων και να μην κρίνει όλους με το ίδιο μέτρο.
Αλλιώς θα συμπεριφερθεί σε έναν μελαγχολικό χαρακτήρα και
αλλιώς σε έναν αιματώδη (αισιόδοξο) χαρακτήρα.
(Όταν είμαστε παιδιά αυτό δεν το καταλαβαίνουμε και απαιτούμε
«δικαιοσύνη» από τους γονείς μας και μια απολύτως εναρμονισμένη
όμοια συμπεριφορά από τους μεγαλυτέρους προς όλα τα παιδιά,
ανεξάρτητα από την ιδιαίτερη προσωπικότητα του καθενός…)
Το ίδιο πρέπει να κάνουν οι σύζυγοι μεταξύ τους, οι καθηγητές, οι
δάσκαλοι, οι γονείς κ.λπ….
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201427
28. Μια πικρή αλήθεια… (1/2)
Κατά την ομόφωνη γνώμη των ψυχολόγων, οι εσωστρεφείς
χαρακτήρες βρίσκουν μεγαλύτερες δυσκολίες προσαρμογής στην
πραγματικότητα σε σχέση με τους άλλους τύπους.
Αυτοί οι χαρακτήρες αποτυγχάνουν περισσότερο μπροστά στις
δυσκολίες της ζωής.
Άρα ένα παιδί που γεννήθηκε μελαγχολικό θα αντιμετωπίσει
μεγαλύτερες δυσκολίες από ένα άλλο παιδί διαφορετικού
χαρακτήρος.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201428
29. Μια πικρή αλήθεια… (2/2)
Επειδή οι γονείς δεν μπορούν να το αντιληφθούν αυτό, (ότι το
παιδί γεννήθηκε μελαγχολικό ή κάπως…) δε γνωρίζουν τι να
κάνουν για να βοηθήσουν τα παιδιά τους, συμπεριφέρονται με
λανθασμένο τρόπο και χειροτερεύουν την κατάσταση του παιδιού.
Εννοείται πως σε χώρους πιο ιδιαίτερους π.χ. παιδικά χωριά
SOS, ιδρύματα κ.λπ. τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα.
Το παιδί, ταυτόχρονα, δε βιώνει την αναγέννηση που πήρε από το
βάπτισμα, οπότε δυσκολεύεται περισσότερο.
Όταν ο άνθρωπος είναι αναγεννημένος έχει τον ίδιο χαρακτήρα,
αλλά συμπεριφέρεται αλλιώς (π.χ. άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος).
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201429
30. Ένα παράδειγμα (1/2)
Έχουμε α) ένα παιδί που από τις πρώτες ημέρες της ζωής του,
αντιδρά κατά τέτοιο τρόπο που δεν μπορεί να προσαρμοστεί στο
να θηλάσει σωστά ή που δεν μπορεί να βρει τη θηλή να πιει
γάλα…
Έχουμε β) μία νευρωτική (νεύρωση=διαταραχή) μητέρα που δεν
μπορεί να του συμπεριφερθεί ανάλογα, με στοργή και αγάπη,
αλλά μεταφέρει στο παιδί τον εκνευρισμό της. ΤΟΤΕ το κάνει και
αυτό ΝΕΥΡΩΤΙΚΟ!
Οι νευρωτικοί γονείς δεν κληροδοτούν στα παιδιά τους ακριβώς
τις ασθένειές τους, αλλά επειδή, τα παιδιά, ζουν μέσα σε ένα
προβληματικό-νευρωτικό περιβάλλον, κληρονομούν έναν
νευρωτικό τρόπο συμπεριφοράς, άρα
Κληρονομείται μία προδιάθεση, όπως ακριβώς συμβαίνει και με
τις σωματικές ασθένειες.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201430
31. Ένα παράδειγμα (2/2)
Όποιος, λοιπόν, έχει μία ψυχολογική προδιάθεση, μέσα από τις
δυσκολίες της ζωής, προσβάλλεται ευκολότερα από την ασθένεια
αυτή.
Αν λοιπόν ζούσα σε ένα οικογενειακό περιβάλλον που ήταν
νευρωτικό, που είχε δηλαδή ακραίες, βίαιες ή μελαγχολικές
εκδηλώσεις, μεγαλώνοντας θα διαμόρφωνα μία ανάλογη
ιδιοσυγκρασία, ή θα αποκτούσα έναν πολύ δύσκολο χαρακτήρα.
Ένα παιδί το οποίο παρουσιάζει υπερευαισθησία, φόβους,
υπερβολική δειλία, ιδιοτροπίες, τάση για απομόνωση, μία
απάθεια προς όλα, δεν είναι βέβαια άρρωστο, αλλά παρουσιάζει
μία προδιάθεση ότι μελλοντικά δε θα μπορεί να αντιμετωπίζει
εύκολα τα προβλήματα της ζωής.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201431
32. Άλλο παράδειγμα...
Ένα παιδί που ανήκει στον χολερικό τύπο, έχει ανάγκη από
αυστηρότητα και πειθαρχία. Θα κάνουν λάθος οι γονείς, αν λένε
«Να αφήσουμε το παιδί να εκφραστεί ελεύθερα».
Έτσι,αν έχουμε έναν γονιό με θυμώδη χαρακτήρα και ταυτόχρονα
το παιδί παρουσιάζει ακραίες εκδηλώσεις θυμού και δεν το
φρενάρουμε, τότε θα φθάσει στα άκρα.
Παράλληλα, σε άλλα παιδιά που έχουν διαφορετικό χαρακτήρα,
θα πρέπει να φερθούμε με άλλο τρόπο, γιατί δε σηκώνουν
πειθαρχία.
Στο ένα παιδί, θα δώσουμε και καμιά, το άλλο δεν πρέπει να το
αγγίξουμε, γιατί δε σηκώνει αυστηρή πειθαρχία.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201432
33. Σε ποιο χαρακτήρα ανήκεις;
Αρχικά ο καθένας προσωπικά πρέπει:
να βρει το χαρακτήρα του,
να κατανοήσει και να εξηγήσει στον εαυτό του, γιατί συμπεριφέρεται
με τον Α ή Β τρόπο. Αν δεν μπορεί μόνος του, να ζητήσει βοήθεια.
Κατόπιν να αρχίσει να βελτιώνεται, με τη Χάρη του Χριστού μας,
ζητώντας το από τον Θεό μέσω της προσευχής,
ζητώντας τη βοήθεια του πνευματικού του πατέρα.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201433
34. Στα ζευγάρια τι γίνεται; (1/2)
Στα ζευγάρια π.χ. συμβαίνει καμιά φορά, ο άνδρας να είναι
ψυχρός και η γυναίκα να έχει την ανάγκη της στοργής. Αυτό
γίνεται αιτία ώστε διαρκώς ο ένας θα κατηγορεί τον άλλο.
Οπότε δεν υπάρχει συνεννόηση, παρά αντιπαλότητα. Το σωστό
είναι να υπάρχει διάλογος.
“Γιατί είμαι έτσι εγώ; Είμαι από την ιδιοσυγκρασία μου. Έτσι
είναι ο τύπος μου». Από την άλλη η γυναίκα: “Καταλαβαίνω ότι
έχω απαιτήσεις από σένα, ξέρω ότι δεν πρέπει να τις έχω, αλλά
έτσι είναι ο τύπος μου»…
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201434
35. Στα ζευγάρια τι γίνεται; (2/2)
Ο καθένας από την πλευρά του να κάνει βήματα προσέγγισης και
συνάντησης. Εδώ, μεγάλη βοήθεια προσφέρει ο πνευματικός.
Εδώ, τα πράγματα για τα ζευγάρια που είναι κοντά στον Θεό είναι
πιο εύκολα, γιατί έχουν κοινό σημείο αναφοράς. Κάνουν αυτό που
αρέσει στον Θεό και όχι αυτό που αρέσει στον καθένα προσωπικά.
Όταν συναντιόμαστε εν Χριστώ και δια του Χριστού, τότε δεν
υπάρχει ούτε ο ένας τύπος ούτε ο άλλος ανθρώπου, αλλά αποτελούν
ενωμένοι έναν τύπο ανθρώπου.
Για τους υπολοίπους είναι ανοιχτό το διαζύγιο.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201435
36. Συνάντηση εν Κυρίω
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στη σφαίρα της θρησκευτικότητας.
Πάμε να συναντήσουμε τον Κύριο, αλλά ο καθένας μας κάνει αυτό
που θέλει, και όχι αυτό που θέλει ο Θεός. Και φταίει ο χαρακτήρας
μας πολλές φορές.
Όπως λέει συχνά ο Γέροντας: «Δεν κάνουμε το θέλημά Του, αλλά
αυτό που θέλουμε εμείς… Εμείς πρέπει να ελέγχουμε τις πράξεις
μας, αν αρέσουν στον Χριστό…».
Όταν συναντιόμαστε εν Χριστώ και δια του Χριστού, τότε δεν
υπάρχει ούτε ο ένας τύπος ούτε ο άλλος, αλλά αποτελούν ενωμένοι
ως ένα σώμα με κεφαλή τον Χριστό μας.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201436
37. Μπορούμε να αλλάξουμε;
Πρακτικές συμβουλές (1/7)
Ο τύπος του ανθρώπου δεν αλλάζει ποτέ. Είναι σαν τη ρίζα του
δένδρου. Επηρεάζεται, βελτιώνεται,αλλά δεν αλλάζει από τη ρίζα
(ριζικά).
Τι μπορούμε τώρα να κάνουμε για να βελτιώσουμε τον
εαυτό μας ή τον οποιοδήποτε τύπο ανθρώπου;
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201437
38. Πρακτικές συμβουλές (2/7)
Για τον μελαγχολικό τύπο
Αν είναι πνιγμένος στην κατάθλιψη να του πούμε ότι «φοράς
μαύρα γυαλιά και τα βλέπεις όλα έτσι. Δεν είναι έτσι όμως τα
πράγματα».
Να του δημιουργήσουμε άλλα αισιόδοξα βιώματα, ώστε να
απαγκιστρωθεί από τη μελαγχολία του.
Να του εμπνεύσουμε την εμπιστοσύνη στον εαυτό του.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Έχει το αίσθημα κατωτερότητας, χωρίς να είναι
ταπεινός.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201438
39. Πρακτικές συμβουλές (3/7)
Για τον χολερικό τύπο
Αυτός έχει πολλή αυτοπεποίθηση.
Η ταπείνωση δεν περνάει μέσα στην ψυχή του.
Δεν μπορεί αφ’ εαυτού να ταπεινωθεί.
Φαίνεται πιο εγωιστής από όλους, αλλά δεν είναι έτσι. Ο τύπος
του τον παρουσιάζει τέτοιο.
Αυτόν τον χαρακτήρα πρέπει να τον απαγκιστρώσουμε από τις
υπερβολικές εκδηλώσεις και λίγο-λίγο να τον βάζουμε μέσα στην
ταπείνωση, για να έρθει η Χάρις του Θεού.
Κατόπιν, την ορμητικότητά του θα την διοχετεύσει στην Εκκλησία.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201439
40. Πρακτικές συμβουλές (4/7)
Για τον αιματώδη τύπο (1/2)
Αυτοί οι χαρακτήρες στερούνται βάθους χαρακτήρος.
Είναι επιφανειακοί, ενθουσιάζονται πολύ εύκολα, συμφωνούν
μαζί σου και με την ίδια ευκολία διαφωνούν, “πέφτουν” εύκολα
ψυχολογικά, σε προδίδουν. Είναι ασταθείς.
Χρειάζεται λοιπόν να τον ακούμε προσεκτικά, αλλά να μην
ενθουσιαζόμαστε από αυτά που λέει, διότι τον χαρακτηρίζει η
ασυνέπεια στα λόγια και στις υποσχέσεις του.
Με την μετριοπάθεια που θα κρατήσουμε απέναντί του, θα τον
βοηθήσουμε να «μετριάσει» και αυτός τον τρόπο σκέψης και
έκφρασής του.
Να αρχίσει σιγά-σιγά να πατάει σε στέρεο έδαφος όταν μιλάει.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201440
41. Πρακτικές συμβουλές (5/7)
Για τον αιματώδη τύπο (2/2)
Από την άλλη πλευρά, όταν τον βλέπουμε να χάνει το θάρρος του,
να χάνει τον ενθουσιασμό του και ενώ μας έχει υποσχεθεί ότι θα
κάνει κάτι, και δεν το κάνει, εμείς θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να
του φερθούμε ανάλογα. Δηλαδή με μετριοπάθεια, «να μην τον
πιάσουμε από την μούρη».
Όταν λοιπόν δει ότι λυπηθήκαμε πολύ για αυτό που έκανε και
φανεί ότι ξέραμε τι θα γίνει και την πρώτη και τη δεύτερη φορά,
τότε προσγειώνεται και αρχίζει η βελτίωση. Τότε αρχίζει να
συναντά τον Θεό.
Γιατί σε διαφορετική περίπτωση, όταν δηλ. ο άνθρωπος είναι
μετέωρος, δηλ. πότε πάει από τη μία και πότε από την άλλη, δεν
μπορεί να βρει τον Θεό.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201441
42. Πρακτικές συμβουλές (6/7)
Για τον φλεγματικό τύπο (1/2)
Μάλλον για αυτούς γιατρικό δεν υπάρχει.
Είναι ανεύθυνοι, απαθείς, δεν ενθουσιάζονται δεν συγκινούνται,
δεν συναρπάζονται δεν… δεν… Είναι πολύ κουραστικοί άνθρωποι.
Στην Ελλάδα δεν έχουμε πολλούς τέτοιους χαρακτήρες.
Αν όμως βρεις τα σημεία επαφής και μπορείς να συνεννοηθείς
μαζί τους, τότε μπορείς να τους έχεις κάποια εμπιστοσύνη.
Δεν είναι επικίνδυνοι, είναι σταθεροί, αλλά καθώς δεν παίρνουν
φωτιά μπορεί να σε βγάλουν από τα ρούχα σου με την απάθεια
και αναισθησία που τους χαρακτηρίζει.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201442
43. Πρακτικές συμβουλές (7/7)
Για τον φλεγματικό τύπο (2/2)
Είναι ταπεινοί, απαθείς, δεν προβάλλονται, κ.λπ. Έτσι
νομίζουμε ότι έχουν μεγάλη αρετή. Όμως δεν ισχύει αυτό.
Αρετή είναι η Χάρις που δίνει ο Θεός.
Χρειάζονται και αυτοί τον αγώνα τους, για να μεταβληθούν.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201443
44. Συμπερασματικά (1/4)
Στην πραγματικότητα, ο μελαγχολικός τύπος έχει και λίγο
χολερικότητα και λίγο ενθουσιασμό, και λίγη φλεγματικότητα.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τους άλλους τύπους.
Όλοι είμαστε ένα κράμα από αυτές τις 4 βασικές
ιδιοσυγκρασίες αλλά ένας από όλους τους τύπους αυτούς μας
χαρακτηρίζει και έτσι
δημιουργείται η μοναδική δική μας προσωπικότητα που είναι
ανεπανάληπτη.
Δεν πρόκειται ποτέ να ξανάρθει στον κόσμο άλλη όμοια
προσωπικότητα με εμάς, και έτσι θα παραμείνει αιωνίως.
Το Άγιο Πνεύμα ποτέ δεν πρόκειται να μας κάνει ρομπότ,
καλούπια που βγαίνουν από το ίδιο εργοστάσιο.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201444
45. Συμπερασματικά (2/4)
Αυτό που θα μας ωφελήσει όλους είναι να αντιληφθούμε ότι για
πολλές αμαρτίες μας αιτία είναι ο χαρακτήρας μας, τον οποίο για
να τον διορθώσουμε πρέπει αρχικά να τον κατανοήσουμε.
Αν λοιπόν δεν το βλέπουμε μόνοι μας, να ζητήσουμε την βοήθεια
του γονιού, του αδελφού, ενός φίλου ή του πνευματικού μας.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201445
46. Συμπερασματικά (3/4)
Κατόπιν να ελέγξουμε τον εαυτό μας, αν «φεύγει», αν
«παρεκκλίνει» από το «κοινό μέτρο».
Τι είναι το «κοινό μέτρo» και πού θα κατατάξουμε έναν
καλλιτέχνη, ένα ποιητή, έναν μοναχό ή κάποιον που αποφάσισε
συνειδητά να διαφέρει από τους άλλους;
Μιλώντας για «κοινό μέτρo» εννοούμε ένα παραμορφωμένο
χαρακτήρα και όχι αυτόν τον χαρακτήρα που καθημερινά ζούμε.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201446
47. Συμπερασματικά (4/4)
Και επόμενο βήμα, η συζήτηση, η ταπείνωση, η αποδοχή…
Να αποδεχθώ, αυτό που μου λένε όλοι γύρω μου, το ότι
είμαι π.χ. εαυτούλης, άδικος, πικρόχολος, παραπονιάρης, θυμώδης,
εγωιστής, λεπτολόγος…
Και μετά η εκκίνηση της διόρθωσης… «να βάλω αρχή».
Προς μεγάλη μας παρηγοριά, σας υπενθυμίζω ότι ο άγιος Γρηγόριος
ο Θεολόγος ήταν μελαγχολικός τύπος.
Επίσης η αγία Ολυμπιάδα, διακόνισσα του αγ. Ιωαν. Του
Χρυσοστόμου, έπασχε από κατάθλιψη.
- Μάθε ποιος πραγματικά είσαι - 14/12/201447
Τέλος και τω
Θεώ δόξα