1.
Rapportage Vragenlijst Interpersoonlijk Leraarsgedrag
Naam: Person
Email: r.l.p.schroen@students.uu.nl
Klas: vwo4
Sessie aangemaakt op: 2019-05-20 11:57:42
Rapport aangemaakt op: 2022-1 . -/ .
De Vragenlijst Interpersoonlijk Leraarsgedrag (VIL) meet het beeld dat uzelf en leerlingen hebben
van de interpersoonlijke aspecten van uw lesgeven. Het resultaat wordt weergegeven met de
Interpersoonlijke Cirkel Docent. Deze cirkel kan op de volgende manier worden begrepen: als men
de woorden die mensen gebruiken om elkaar te beschrijven ordent volgens hun interpersoonlijk
betekenis, ontstaat een cirkelvormige structuur. Eigenschappen die dichtbij elkaar staan, zoals
begrijpend en vriendelijk, staan op de interpersoonlijke cirkel ook dicht bij elkaar. Eigenschappen
die op de cirkel ver van elkaar afstaan, zoals inschikkelijk en dwingend, hebben op de cirkel juist
een tegenovergestelde positie hebben. Op de Interpersoonlijke Cirkel Docent worden acht
centrale eigenschappen gebruikt om de interpersoonlijke eigenschappen van docenten samen te
vatten.
# Vraag Gemiddeld
Uw
klas
Zelfbeeld Ideaalbeeld
200
Deze docent ziet wat er in de
klas gebeurt
3.6 4.13 4 3
500
Deze docent treedt
zelfverzekerd op
3.5 4.53 5 4
1100 Deze docent heeft gezag 3.3 3.6 4 4
2400
Deze docent kan goed leiding
geven
3.3 4.27 2 4
BS Sturend 3.43 4.13 4.25 3.75
700
Deze docent heeft gevoel voor
humor
3.0 4.07 2 4
1000
Deze docent heeft een prettige
sfeer in de klas
3.0 4.53 5 5
1400
Deze docent is iemand waarop
je kunt vertrouwen
3.2 4.33 2 4
SB Vriendelijk 3.07 4.31 4.33 4.33
1500 Deze docent is geduldig 3.2 4.2 2 4
2300
Deze docent leeft mee met
leerlingen
2.8 4.2 5 4
2500
Deze docent is soepel voor
leerlingen
3.1 4.4 2 4
SO Begrijpend 3.03 4.27 4,33 4
600 Deze docent vindt veel goed 2.9 4 5 4
1600
Deze docent geeft leerlingen
hun zin
2.4 3.87 3 3

2.
# Vraag Gemiddeld
Uw
klas
Zelfbeeld Ideaalbeeld
2000
Deze docent laat leerlingen hun
gang gaan
2.8 4 3 3
OS Inschikkelijk 2.7 3.96 3.67 3.33
1300
Deze docent maakt een
onzekere indruk
2.3 1.27 1 2
1900 Deze docent treedt aarzelend op 2.1 1.53 0 2
2100 Deze docent treedt slap op 2.2 1.47 2 1
OT Onzeker 2.2 1.42 1,67 1.67
300
Deze docent maakt een
sombere indruk
2.4 1.07 1 1
900 Deze docent is humeurig 2.7 1.53 1 1
2200 Deze docent is ontevreden 2.7 1.6 1 2
TO Ontevreden 2.6 1.4 1 1.33
800 Deze docent dreigt met straf 2.8 2.4 3 3
1200 Deze docent kan kwaad worden 3.7 1.8 3 2
1700 Deze docent is driftig 2.4 1.2 1 1
TB Corrigerend 2.97 1.8 2.33 2
100
Bij deze docent moet het stil zijn
in de les
3.4 2.13 3 3
400
Deze docent bepaalt of
leerlingen wat mogen zeggen
3.3 2.6 5 2
1800 Deze docent houdt streng orde 2.6 1.8 1 1
BT Dwingend 3.1 2.18 3 2
©H.A. Creton/ Th. Wubbels
De VIL meet het beeld dat uw leerlingen en uzelf van deze acht eigenschappen hebben. Per
eigenschap kan een schaalscore worden berekend: het gemiddelde antwoord op de vragen over
de betreffende eigenschap. Deze schaalscores varieert van 1 tot 5. Door de sectoren of octanten
in de IPC-D die corresponderen met de eigen-schappen te ""vullen"" in verhouding tot de
schaalscore, kan de docent-leerlingen relatie grafisch worden weergegeven. Hieronder vindt u vier
figuren. In de eerste figuur is de relatie van de gemiddelde Nederlandse docent afgebeeld.
Daarnaast vindt u de grafische weergave van uw antwoorden op de vragen naar de ideale relatie
met leerlingen uit deze klas (ideaalbeeld), uw eigen beeld van hoe u lesgeeft (zelfbeeld), en
tenslotte de gemiddelde antwoorden van de leerlingen (leerlingenbeeld).
Gemiddelde
Nederlandse docent
Uw ideaalbeeld Uw zelfbeeld Uw leerlingenbeeld

3.
Elk gedrag dat een docent vertoont in de klas heeft een bepaalde mate van Invloed en Nabijheid.
Op basis van de acht schaalscores kan worden uitgerekend wat de mate van invloed en nabijheid
is. De waarden voor invloed en nabijheid zijn in de praktijk zelden lager zijn dan -1,0 of hoger dan
1,5. In het ideaalbeeld zijn waarden soms wel hoger.
Gemiddelde Nederlandse docent Uw ideaalbeeld Uw zelfbeeld Uw leerlingenbeeld
Invloed Nabijheid Invloed Nabijheid Invloed Nabijheid Invloed Nabijheid
0.23 0.31 0.3 1.5 0.5 1.8 0.3 1.7
Invloed geeft weer hoeveel overwicht de docent heeft in het contact met de leerlingen en in
hoeverre hij of zij in grote lijnen bepaalt wat er gebeurt. Een lage score voor invloed betekent dat
de docent nauwelijks invloed uitoefent op wat er in de klas gebeurt. Invloed is geen didactisch
concept. Ook in het kader van zelfsturend onderwijs kunnen docenten als streng of als goede
leiders worden ervaren (veel Invloed) zonder dat een docent voor de leerlingen van moment tot
moment bepaalt wat ze moeten doen.
Nabijheid beschrijft de emotionele afstand tussen docent en leerlingen, ofwel de warmte van het
contact. Leerlingen zullen aan een als nabij ervaren docent makkelijker een vraag stellen dan aan
een niet-nabije docent. Zij voelen zich gezien door deze docent en ervaren empathie. Bij een lage
score op Nabijheid voelen leerlingen zich afgewezen door de docent of zijn bang voor hem of haar.
Typologie
Op basis van VIL-gegevens verzameld in meer dan 40.000 klassen en een groot aantal
klasobservaties (zowel beginnende als ervaren docenten) zijn acht typen beelden afgeleid. De
typen kunnen u helpen uw VIL-uitslagen te begrijpen. Soms zullen uw ideaal-, zelf- of
leerlingenbeelden zich dichtbij of op de grens van twee typen bevinden en dus eigenschappen
vertonen van beide typen. De invloeds- en nabijheidscores zoals die uit uw vragenlijsten naar
voren komen, kunnen in de figuur hieronder worden weergegeven als een punt (zie het voorbeeld
van de gemiddelde Nederlandse docent). In de figuur kunt u aan de hand van de positie van de
punt van uw ideaal-, zelf- of leerlingenbeeld zien welk(e) type(n) het meest bij uw uitslagen
passen. Verder hebben we een gemiddelde van het betreffende type als figuur opgenomen. De
omschrijving van de interpersoonlijke typen vindt u onder de figuur.

4.
0 0,20
0,20
0,40
0,40
0,60
0,60
0,80
0,80
1,00
1,00
1,20
1,20
1,40
1,40
-1,20 -1,00 -0,80 -0,60 -0,40 -0,20
-1,00
-0,80
-0,60
-0,40
-0,20
(Gemiddelde NL docent inv: 0.23, nabij: 0.31)
*
(Leerlingbeeld inv: 0.26, nabij: 1.66)
Autoritair Directief Gezaghebbend Tolerant en
gezaghebbend
Moeizaam dominerend
Onzeker/agressief Onzeker/tolerant Tolerant
Invloed
Nabijheid
Omschrijving typen
1. Directief
Karakteristiek voor directieve docenten is dat de leraar de touwtjes duidelijk in handen heeft.
De leraar en de leerlingen zijn over het algemeen taakgericht bezig. Daarbij spelen regels en
procedures een belangrijke rol. Wanneer leerlingen zich niet aan de regels houden, worden
zij door de leraar tot de orde geroepen. Dit heeft meestal het gewenste effect. Dit betekent
niet dat er sprake is van een onvriendelijke sfeer in de lessen. De leraar biedt de leerlingen
echter vooral ondersteuning bij het leren. Voor de persoon van de leerling is de aandacht
minder groot.
2. Gezaghebbend
Kenmerkend voor de lessen van de gezaghebbende leraar is dat er een duidelijke structuur
is. Leerlingen hebben een goed beeld van wat er van hen wordt verwacht. Slechts af en toe
worden ze door de docent aan regels of procedures herinnerd. Leerlingen worden minder
vaak tot de orde geroepen dan bij een directieve docent. Vaak zie je dat de docent
enthousiast bezig is de lesstof uit te leggen en dat leerlingen geboeid zitten te luisteren. Er
wordt in het algemeen taakgericht gewerkt. De leraar heeft daarbij niet alleen oog voor de
prestaties van de leerlingen, maar ook voor hun behoeften en wensen. Hij toont zich meer
dan de directieve leraar bij de leerlingen als persoon betrokken. Er is sprake van een

5.
gestructureerde, ontspannen sfeer in de lessen.
3. Tolerant en gezaghebbend
Nog meer dan bij directieve en gezaghebbende docenten wordt door deze docenten begrip
getoond voor leerlingen en rekening gehouden met hun behoeften en belangen. Deze
docenten combineren het bieden van structuur met het geven van ruimte aan leerlingen. Ze
weten een stimulerende omgeving te creëren, waarin aan alle belangen zo goed mogelijk
recht wordt gedaan. De docent gebruikt allerlei werkvormen: groepswerk, practicum,
voordracht, e.d. Er zijn geen ordeproblemen. De docent hoeft het gedrag van de leerlingen
niet te corrigeren of de hand te houden aan regels. Ze werken aan hun taak omdat zij het
plezierig vinden in de les.
4. Tolerant
In vergelijking met de drie voorgaande typen is de mogelijkheid voor inbreng van de
leerlingen bij de tolerante docent veel groter. De docent vertoont minder sturend gedrag. Er
heerst een vriendelijke sfeer in de klas. De docent besteedt zorg aan leerlingen. Hij houdt
rekening met wensen en behoeften van (individuele) leerlingen, geeft hun eigen inbreng en
verantwoordelijkheid, probeert rekening te houden met individuele verschillen in tempo en
capaciteiten van leerlingen. Deze persoonlijke betrokkenheid motiveert leerlingen. Het
tolerante optreden van de leraar geeft ook wel eens aanleiding tot een wat rommelige sfeer.
5. Onzeker tolerant
Volgens de leerlingen vertonen onzeker tolerante docenten evenals de tolerante docenten
(type 4) veel ruimtegevend gedrag, echter in combinatie met minder leidend en meer
onzeker gedrag. In de klassen van deze docenten is sprake van een tolerante, maar
tegelijkertijd wanordelijke situatie. Er is weinig structuur in de lessen en de taak-oriëntatie
van de leerlingen is niet erg hoog. De leerlingen zijn actief bezig met allerlei andere zaken
dan het onderwerp van de les. Ze werken aan het huiswerk voor andere lessen, doen een
spelletje of lezen een boek. Slechts een aantal leerlingen, die vaak in de voorste banken
zitten omdat ze iets willen leren, geeft aandacht aan wat de docent te vertellen heeft. Deze is
vaak druk bezig met het uitleggen van het onderwerp, soms voor de hele klas, soms aan
individuele leerlingen. Hij praat vaak hard om het aanwezige lawaai te overstemmen, en richt
daarbij zelden zijn blik tot de klas. Hij staat vaak met zijn gezicht naar het bord of kijkt over
de leerlingen heen. De wijze waarop de docent leerlingen tot de orde roept, is weinig
overtuigend en heeft dan ook nauwelijks effect. Toch is de docent er op gericht leerlingen te
helpen. Steeds weer is hij bereid iets opnieuw aan leerlingen uit te leggen, ook aan
leerlingen die het niet snappen, omdat ze niet hebben opgelet. Zelden ook zullen leerlingen
bij een dergelijke docent provocerend gedrag vertonen. Zij zijn met hun eigen activiteiten
bezig. Er is als het ware een stilzwijgende overeenkomst elkaar met rust te laten. Leerlingen
vinden een dergelijke docent vaak wel aardig, maar tegelijkertijd ook `te goed`.
6. Onzeker agressief
Evenals bij de onzeker tolerante docenten is er bij de onzeker agressieve docenten sprake
van veel onzeker gedrag van de docent. Dit onzekere gedrag gaat nu echter gepaard met
veel meer ontevreden, corrigerend en streng gedrag. Deze docent valt vaak driftig uit tegen
zijn leerlingen, dreigt veel met straf, maar er heerst desondanks (of juist daardoor) chaos in
de les. Er is sprake van een situatie waar leraren en leerlingen agressief op elkaar reageren.
Docenten en leerlingen zien elkaar als tegenstanders en steken bijna alle energie in het
voeren van een onderlinge strijd. Wanneer de docent iets wil uitleggen, grijpen de leerlingen
elke gelegenheid aan om de les te verstoren. Het is onmogelijk om geconcentreerd te
werken. Leerlingen blijven niet op hun plaats zitten, pakken elkaars spullen weg, lachen en
schreeuwen door elkaar. Met dergelijk gedrag proberen ze de docent te provoceren. Deze
reageert op dergelijke lesverstoringen in het algemeen heftig en zeker niet consequent. Hij
heeft niet goed in de gaten welke leerlingen de werkelijke aanstichters zijn en beschuldigt of
bestraft daardoor vaak de verkeerde leerlingen. Mede doordat de docent zo'n

6.
onvoorspelbaar en onevenwichtig gedrag vertoont, vinden de leerlingen dat het zijn schuld is
dat het zo'n puinhoop is. Wanneer de docent hen bestraft, voelen ze zich dan ook vaak
onrechtvaardig behandeld en reageren boos met nog sterker ordeverstorend gedrag. Bij
deze leraren hebben agressie en lawaai de neiging te escaleren. De lesstof is naar de
laatste plaats verdreven. De docent steekt al zijn energie in een poging om een ordelijke
situatie te creëren. Eerst moeten de leerlingen zich netjes gedragen, pas dan is hij bereid
zijn best te doen om de leerlingen een leuke les voor te schotelen.
7. Moeizaam autoritair
Bij moeizaam autoritaire docenten vertonen situaties in dezelfde klas een wisselend beeld. In
sommige lessen neigt de sfeer naar de agressieve wanorde van de onzeker agressieve
docent, in andere lessen naar de gemoedelijke wanorde van de onzeker tolerante docent.
De docent spant zich in om de orde te handhaven en in tegenstelling tot de onzeker
agressieve (type 6) en onzeker tolerante docent (type 5) slaagt hij daar regelmatig in. Het
kost hem echter wel veel moeite om een redelijke sfeer te handhaven. De leerlingen worden
vaak tot de orde geroepen en de ene keer heeft dat meer positief effect dan de andere keer.
De docent blinkt ook niet uit in het helpen van leerlingen bij het verwerken van de leerstof. In
het algemeen heeft een zakelijke sfeer de overhand. De docent is met name op het vak
gericht. De behandeling van de lesstof verloopt vrij routinematig. Er gebeuren in dit opzicht
weinig onverwachte of enthousias- merende dingen. De docent behandelt de lesstof veelal
saai en klassikaal. Het lijkt alsof het voor de leraar een zware opdracht is om zijn werk te
doen. Hij maakt soms een uitgebluste indruk.
8. Autoritair
Voor autoritaire docenten is kenmerkend, dat ontevreden, corrigerend en streng gedrag niet
gepaard gaan met onzeker gedrag, zoals bij onzeker agressieve docenten, maar met leidend
gedrag. Een dergelijke beeld wordt aangetroffen bij strenge leraren, die gemakkelijk kwaad
worden en zuur en ontevreden kunnen reageren. Deze leraren bieden de lesstof zeer
gestructureerd en duidelijk aan. De leerlingen doen wat de docent vraagt, maar zijn niet
betrokken. De regels waar leerlingen zich aan te houden hebben, zijn duidelijk. Er heerst
(kadaver)discipline. De leerlingen lijken enigszins bang voor de docent en dat is
voorstelbaar. Deze docenten kunnen erg kwaad reageren op kleine ordeverstoringen of
kleine fouten van leerlingen. Ze maken regelmatig sarcastische en kleinerende opmerkingen
tegenover leerlingen. Ze zijn ook streng bij het beoordelen. Leerlingen hebben snel een
onvoldoende te pakken en beginnen dan ook met angst en beven aan een proefwerk. De
sfeer in de klas is niet erg vriendelijk. Er wordt veel nadruk gelegd op prestaties en
competitie. Eigen initiatieven van leerlingen krijgen bij deze docenten weinig kans. Het
grootste deel van de les is de docent bezig met het uitleggen van de lesstof en kun je een
speld horen vallen. Behalve luisteren naar de docent, mogen de leerlingen af en toe
individueel aan een opdracht werken. Zij hebben daarbij echter weinig steun van de docent
te verwachten. De afstand tussen leerlingen en docent is groot, zowel op het persoonlijke
vlak als vakinhoudelijk. Volgens deze docenten leren leerlingen zo ook het meest, namelijk
wanneer alleen de docent bepaalt wat er gebeurt en wanneer de leerlingen door de docent
de lesinhoud gepresenteerd krijgen (en niet via allerlei 'moderne' methoden).
Voor meer informatie EducationalTools@uu.nl