ความเห็นรายงานฉบับสมบูรณ์การวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมสำหรับโครงการหรือกิจการที่อาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อชุมชนอย่างรุนแรงทั้งทางด้านคุณภาพสิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ โครงการโรงไฟฟ้าทดแทนโรงไฟฟ้าแม่เมาะ เครื่องที่ 4-7

1. 1
แสดงความคิดเห็นรายงานฉบับสมบูรณ์การวิเคราะห์ผลกระทบสิงแวดล้อมสําหรับโครงการหรือกิจการทีอาจ
ก่อให้เกิดผลกระทบต่อชุมชนอย่างรุนแรงทังทางด้านคุณภาพสิงแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติและสุขภาพ
โครงการโรงไฟฟ้ าทดแทนโรงไฟฟ้ าแม่เมาะ เครืองที 4-7 ตําบลแม่เมาะ อําเภอแม่เมาะ
จังหวัดลําปาง
โดย น.ส.ประภาพร แสงกาญจนวนิช
อาจารย์ประจําคณะการจัดการสิงแวดล้อม มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ตําบลคอหงส์ อําเภอหาดใหญ่
จังหวัดสงขลา 90112 E-Mail: Prapaporn.s@psu.ac.th
ประเด็นทีต้องระวัง
1. ฝุ่นละอองรวม
2. ฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 10 ไมครอน
3. สารปรอทปนเปือนในแหล่งนํา
ประเด็นที ๑ ฝุ่ นละอองรวม
ตามรายงานฉบับสมบูรณ์หน้า 3-40 ได้กล่าวไว้ว่า

2. 2
และในหน้า 3-54

3. 3
ซึงสรุปในหน้า 3-66 ว่า
ตามข้อมูลดังกล่าว แสดงให้เห็นว่า ในช่วงเดือนมกราคมถึงเมษายน ทีมีปัจจัยอืน คือ ไฟป่า จะส่งผล
ให้ค่าความเข้มข้นสูงสุดของฝุ่นละอองรวมเฉลีย 24 ชัวโมง และค่าความเข้มข้นของฝุ่นละอองรวมเฉลีย 1 ปี มี
ค่าใกล้/เกินมาตรฐาน ซึงเรียกได้ว่า “ความสามารถในการรองรับ” (carrying capacity) ของบรรยากาศในช่วง
เดือนมกราคมถึงเมษายนตํากว่าในช่วงอืนๆ
แต่ในรายงานฉบับย่อ หน้า 2-4 เขียนถึงความเป็นไปได้ทีการปล่อย “ฝุ่นละอองแขวนลอยรวม (TSP)”
จะมากขึนจากเดิม 318 ตัน/ปี เป็น 376 ตัน/ปี (ตามตารางข้างล่าง)

4. 4

5. 5
และในตารางที 9.17-4 ของรายงานฉบับสมบูรณ์ หน้า 9-161 เขียนในมาตรการป้ องกันและแก้ไข
ผลกระทบสิงแวดล้อมว่า “ควบคุมอัตราการปล่อยมลสารจากปล่องระบายมลสารทางอากาศของโรงไฟฟ้ า
ทดแทน เครืองที 4-7- TSP ไม่เกิน 30 มิลลิกรัม/ลูกบาศก์เมตร หรือ 376 ตัน/ปี”
จึงมีความเป็นไปได้สูงว่า ค่าความเข้มข้นสูงสุดของฝุ่นละอองรวมเฉลีย 24 ชัวโมง และค่าความเข้มข้น
ของฝุ่นละอองรวมเฉลีย 1 ปี ในช่วงเดือนมกราคมถึงเมษายน จะเกินค่ามาตรฐาน เมือรวมกับการเกิดไฟป่า
เป็นประจําในช่วงเวลาดังกล่าว
ประเด็นที ๒ ฝุ่ นละอองขนาดไม่เกิน 10 ไมครอน
เช่นเดียวกับค่าความเข้มข้นสูงสุดของฝุ่นละอองรวมเฉลีย 24 ชัวโมง และค่าความเข้มข้นของฝุ่น
ละอองรวมเฉลีย 1 ปี ตามรายงานฉบับสมบูรณ์ หน้า 3-66 ถึง 3-67 พบว่า

6. 6

7. 7
การสรุปว่าค่าทีเกินมาตรฐานไม่ได้มาจากกิจกรรมของโรงไฟฟ้ าแม่เมาะ โดยไม่ได้คํานึงถึง
“ความสามารถในการรองรับ” ในช่วงเวลาทีเกิด เป็นการละเลยหลักการทางวิชาการในการ
ประเมินผลกระทบสิงแวดล้อมอย่างร้ายแรง เพราะการประเมินผลกระทบสิงแวดล้อมจะต้องคํานึงถึง
สิงแวดล้อมของสถานทีทีจะตังโครงการ และโครงการทีจะดําเนินการต้องไม่ก่อให้เกิดผลกระทบทาง
สิงแวดล้อมเพิม เท่าทีจะกระทําได้ โดยอาจใช้มาตรการป้ องกันและแก้ไขผลกระทบสิงแวดล้อมเป็นมาตรการ
ในการลดผลกระทบทีจะเกิด
อย่างไรก็ดี โครงการโรงไฟฟ้ าทดแทน เครืองที 4-7 กลับมีการปล่อย “ฝุ่นละอองแขวนลอยรวม (TSP)”
มากกว่าเดิม นอกจากนี ยังไม่อาจกล่าวได้ว่า ค่าทีเกินมาตรฐานมาจากไฟป่าและการจราจรเพียงเท่านัน การ
ปล่อยมลสารจากโรงไฟฟ้ าแม่เมาะอาจเป็นปัจจัยหนึง เพียงแต่ไม่อาจบ่งชีอย่างเฉพาะเจาะจงว่าเป็นสัดส่วน
เท่าไหร่จากกิจกรรมทังหมดในพืนทีดังกล่าว กฟผ.จึงควรอย่างยิงทีจะหาทางลดการปล่อย “ฝุ่นละออง
แขวนลอยรวม (TSP)” ลง มิใช่เพิมขึน โดยเฉพาะอย่างยิงเมือมีหลักฐานยืนยันอย่างแจ้งชัดแล้วว่า ประชาชน
ในพืนทีเป็นโรคระบบทางเดินหายใจมาก ตามรายงานฉบับย่อ หน้า 7-2

8. 8
ประเด็นที ๓ สารปรอทปนเปื อนในแหล่งนํา
ตามหน้า 3-188 และหน้า 3-201 พบ ปริมาณโลหะหนักในปลาในอ่างเก็บนําแม่เมาะมีค่าปรอทสูงกว่า
เกณฑ์มาตรฐานอาหารทีมีสารปนเปือน สอดคล้องกับการตรวจวัดปริมาณโลหะหนักในตะกอนดิน บริเวณอ่าง
เก็บนําแม่เมาะซึงเป็นแหล่งรองรับนําทีผ่านการบําบัดแล้วของโรงไฟฟ้ าแม่เมาะ (หน้า 3-198) ก็พบปริมาณ
โลหะหนักทีค่อนข้างสูงเช่นกัน แต่เช่นเดียวกับข้อสรุปเรืองมลภาวะทางอากาศ รายงานได้สรุปว่า “มาจากการ
ผุพังของหิน (ธรณี) ในบริเวณดังกล่าว”

9. 9

10. 10
โดยในมาตรการป้ องกันและแก้ไขผลกระทบสิงแวดล้อม ได้กล่าวถึงการขุดลอกตะกอนไปทิงในสถานที
ทีเหมาะสม และสุ่มตรวจเนือปลา ให้ความรู้ประชาชน (หน้า 9-180)
ซึงมาตรการข้างต้นเป็นเพียงการแก้ไขปัญหาปลายทาง (end-of-pipe) แต่ยังไม่ได้แก้ไขสาเหตุที
แท้จริง ดังกรณีมลภาวะทางอากาศข้างต้น การปล่อยนําทิงจากโรงไฟฟ้ า แม้สารปรอทจะไม่เกินค่ามาตรฐาน
นําทิงฯ แต่ปริมาณนําทิงจํานวนมาก ดังแสดงในตารางที 2.2.1-1 ข้างต้น ทีแม้แต่เครือง 4-7 ทีจะนํามาทดแทน
ยังมีปริมาณนําทิงถึง 6,121 ลูกบาศก์เมตร/วัน ย่อมทําให้เกิดการสะสมในตะกอนดินได้ จึงไม่อาจกล่าวได้ว่า
เป็นลักษณะทางธรณีวิทยาเพียงประการเดียว
โดยสรุป ทังสามประเด็นข้างต้นนัน ผู้ศึกษาปฏิเสธว่าไม่ได้มาจากการดําเนินกิจกรรมของ
โรงไฟฟ้ า ซึงขัดแย้งกับหลักการประเมินผลกระทบสิงแวดล้อม ทีต้องคํานึงถึงสิงแวดล้อมของบริเวณ
ทีตังโครงการ และก่อให้เกิดผลกระทบต่อสิงแวดล้อมน้อยทีสุด โดยอาจใช้มาตรการป้ องกันและ
แก้ไขผลกระทบสิงแวดล้อม ดังนัน เมือ “ความสามารถในการรองรับ” (carrying capacity) ในพืนที

11. 11
ค่อนข้างรองรับได้น้อยในกรณีของสารปรอท และรองรับได้น้อยในบางช่วงเวลา ดังกรณีของฝุ่ น
ละอองรวมและฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 10 ไมครอน ผู้ศึกษาจึงควรลดมลพิษทีจะปล่อยจาก
แหล่งกําเนิดมลพิษลง โดยอาจกําหนดเป็นช่วงเวลาสําหรับมลพิษทางอากาศ หรือใช้เทคโนโลยี
บําบัดนําทิงทีลดสารปรอทในนําทิง มิใช่ละเลยการกําหนดมาตรการทีเหมาะสม และกล่าวอ้างว่า
เป็นเพราะปัจจัยอืน ทังๆ ที มิอาจปฏิเสธได้ว่า การดําเนินกิจกรรมของโรงไฟฟ้ าก็เป็นส่วนหนึงที
เป็นสาเหตุให้มีค่าเกินมาตรฐาน เพียงแต่มิอาจเจาะจงสัดส่วนทีชัดเจนเท่านัน
เมือประชาชนในพืนทีประสบปัญหาสุขภาพจากมลภาวะทางอากาศอยู่แล้ว และสารปรอทก็
เป็นสารอันตราย ผู้ศึกษาจึงควรมีการศึกษาเพิมเติมในสามประเด็นนี และกําหนดมาตรการป้ องกัน
และแก้ไขผลกระทบสิงแวดล้อมทีเหมาะสม เพือลดผลกระทบต่อสุขภาพของชุมชนในพืนที