2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Από την εποχή της ίδρυσης της Κωνσταντινούπολης έως τα χρόνια του
Ιουστινιανού (6ος αι.) δε σώζονται πολλά μνημεία.
ΜΝΗΜΕΙΑ ΠΟΥ ΣΩΖΟΝΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ:
ΤΕΙΧΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ
Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ
Η ΣΤΗΛΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Η ΣΤΗΛΗ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ
Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΙΝΣΤΕΡΝΑ
ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΟΥ ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΝΗΤΟΥ
Η ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΣΤΟΥΔΙΟΥ

3. ΤΕΙΧΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ
Ο Κωνσταντίνος Μέγας ξεκίνησε την κατασκευή το έτος 324.. Καθώς η πόλη
επεκτάθηκε, νέοι τοίχοι χτίστηκαν από τον Αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β στις αρχές του
5ου αι. Τα τείχη αποτελούνταν τόσο από εσωτερικό όσο και από εξωτερικό τοίχωμα,
και τα δύο από ασβεστολιθικά τεμάχια. Με την πάροδο του χρόνου και οι δύο τοίχοι
υπέστησαν σημαντικές ζημιές από τους σεισμούς και τις πλημμύρες και μετά τη
λατινική κατάκτηση στις αρχές του 13ου αιώνα, έπεσαν σε κακή καταστροφή. Παρ’
όλα αυτά, οι τοίχοι παρέμειναν άθικτοι κατά το μεγαλύτερο μέρος της Οθωμανικής
Περιόδου, αλλά καθώς η πόλη ξεπέρασε τα όριά της το 19ο αιώνα, άρχισαν να
αποσυναρμολογούνται τα τμήματα. Ένα έργο αποκατάστασης που χρηματοδοτήθηκε
από την UNESCO ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980, αλλά σήμερα τα τείχη θεωρούνται
ένα από τα 100 πιο απειλούμενα μέρη στον κόσμο.

4. ΤΕΙΧΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

5. Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ
Η Αγία Σοφία ή Αγια-Σοφιά, γνωστή και ως
ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας ή απλά, η
Μεγάλη Εκκλησία, είναι ναός που βρίσκεται
στην Κωνσταντινούπολη. Από το 537 μέχρι
το 1453 λειτουργούσε ως ορθόδοξος
καθεδρικός ναός της πόλης, με εξαίρεση την
περίοδο 1204–1261, κατά την οποία ήταν
ρωμαιοκαθολικός ναός. Μετά την άλωση της
Κωνσταντινούπολης μετατράπηκε σε
ισλαμικό τέμενος, ενώ το 1934 μετατράπηκε
σε μουσειακό χώρο.

6. Η ΣΤΗΛΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Η Στήλη του Κωνσταντίνου Α´ επίσης γνωστή
ως η Κεκαυμένη Στήλη ή η Καμμένη Στήλη,
είναι μια Ρωμαϊκή μνημειακή στήλη
κατασκευασμένη από πορφυρίτη η οποία
ανεγέρθηκε από το Ρωμαίο αυτοκράτορα
Κωνσταντίνο Α´ το 330 μ.Χ. ως εορταστικό
μνημείο της καθιέρωσης της πόλης του
Βυζαντίου ως πρωτεύουσας της Ρωμαϊκής
αυτοκρατορίας. Ο Κωνσταντίνος ονόμασε την
πόλη Νέα Ρώμη και κατόπιν έγινε γνωστή ως
Κωνσταντινούπολη. Η στήλη βρισκόταν στο
κέντρο του Φόρου του Κωνσταντίνου, με την
περιοχή να βρίσκεται ανάμεσα στον
Ιππόδρομο και τον μετέπειτα Φόρο του
Θεοδοσίου.

7. Η ΣΤΗΛΗ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ
Η στήλη του Ιουστινιανού ήταν ρωμαϊκή
μνημειακή στήλη η οποία ανεγέρθηκε
στην Κωνσταντινούπολη το 543 από τον
αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α´ ως
θριαμβευτικό μνημείο των νικηφόρων
πολέμων του. Βρισκόταν στη δυτική
πλευρά της πλατείας του Αυγουσταίου,
μεταξύ της Αγίας Σοφίας και του Μεγάλου
Παλατιού, και παρέμεινε άθικτο έως τον
16ο αιώνα όταν και κατεδαφίστηκε από
τους Οθωμανούς.

9. Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΙΝΣΤΕΡΝΑH Βασιλική Κινστέρνα, γνωστή πλέον ως
Γερεμπατάν είναι η μεγαλύτερη υπόγεια
δεξαμενή νερού που κατασκευάστηκε στην
Κωνσταντινούπολη. Βρίσκεται στον πρώτο
λόφο της πόλης, περίπου 150 μέτρα
νοτιοδυτικά της Αγίας Σοφίας. Ονομάστηκε
έτσι λόγω της θέσης της, κάτω από τη Βασιλική
Στοά. Η Στοά χτίστηκε πιθανώς από το Μεγάλο
Κωνσταντίνο αλλά καταστράφηκε περίπου το
475. Η κινστέρνα διαμορφώθηκε ως έχει
σήμερα, όταν ξαναχτίστηκε γύρω στο 542 μ. Χ.
από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α', μετά την
περίοδο της στάσης του Νίκα, για την ύδρευση
της Κωνσταντινούπολης σε ολόκληρη τη
βυζαντινή περίοδο και για να προμηθεύει νερό
στο παρακείμενο Μέγα Παλάτιον, όπου είχε
την έδρα του ο βυζαντινός αυτοκράτορας.

10. ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΟΥ ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΝΗΤΟΥ
Το παλάτι του Πορφυρογέννητου χτίστηκε
στα τέλη του 13ου αιώνα και ανήκει στην
παλαιολόγεια περίοδο. Σε πηγές της
Ύστερης Βυζαντινής περιόδου, γίνεται
λόγος για κατοικία ενός πορφυρογέννητου
που δεν κατονομάζεται. Θεωρείται πάντως
πως ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του
Κωνσταντίνου Δούκα Παλαιολόγου, γιου
του Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγου, που ήταν
Πορφυρογέννητος (γεννήθηκε δηλαδή στην
αίθουσα της Πορφύρας όταν ο πατέρας
του ήταν αυτοκράτορας).

11. Η ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΣΤΟΥΔΙΟΥ
Από τις εκκλησίες της εποχής αυτής σώζεται
μόνο η μονή του Στουδίου (Προδρόμου),
μετασκευασμένη όμως και ερειπωμένη.
Χτίστηκε το 463 στο νοτιοδυτικό άκρο της
πόλης, κοντά στο Επταπύργιο, και αργότερα
έπαιξε σημαντικό ρόλο στη ζωή του Βυζαντίου,
καθώς έγινε το ορμητήριο των εικονολατρών
εναντίον των εικονομάχων (8oς και 9oς αι.) και
υπήρξε κέντρο αντιγραφής χειρογράφων και
εργαστήριο μικρογραφιών. Το 1204
καταστράφηκε από τους Σταυροφόρους, αλλά
σύντομα αποκαταστάθηκε. Πρόκειται για
τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα και αίθριο, με
ευθύγραμμα επιστύλια πάνω από τις
κιονοστοιχίες. Πολύ αξιόλογος επίσης είναι ο
σύγχρονος με το ναό γλυπτός διάκοσμος καθώς
και τα μαρμαροθετήματα στο δάπεδο (13ος
αι.).

12. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η Κωνσταντινούπολη ή Πόλη, έστω κι αν πέρασαν 559 χρόνια από την
άλωσή της από τους Οθωμανούς κι αν σήμερα επήλθαν από το σύγχρονο
τουρκικό κράτος πολλές αλλοιώσεις, στις περισσότερες περιπτώσεις λόγω
κακών επεμβάσεων σε μνημεία, εξακολουθεί να παραμένει, παρά τα
σχεδόν 17 εκατομμύρια πληθυσμό, πόλη μαγική και ονειρεμένη. Στη
γοητεία της συμβάλλουν το πλήθος των μνημείων της. Από τον τρούλο της
Αγιά Σοφιάς, που, αν και μουσείο σήμερα, εξακολουθεί να αποτελεί το
σύμβολο της πάλαι ποτέ Βασιλεύουσας, ο επισκέπτης μπορεί να
απολαύσει ένα φανταστικό πανόραμα, που ίσως όμοιό του δεν υπάρχει
στον κόσμο.
Η διεθνούς φήμης βυζαντινολόγος και πρόεδρος του Πανεπιστημίου της
Ευρώπης, Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ είπε τι είναι για το σύγχρονο Έλληνα το
Βυζάντιο: «Το Βυζάντιο είναι το λίκνο του γένους μας, είναι η Ορθοδοξία
και η γλώσσα μας».

13. ΠΗΓΕΣ
• www.turkeygreekguide.com › byzantine
ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ | turkeyguide
• ww.slideshare.net › ...
Μνημεία της Κωνσταντινούπολης από την εποχή του Μ.Κων.
• users.sch.gr › KONSTANTINOYPOLI › NAOI_KAI_MONES
ναοι και μονες απο τον κωνσταντινο ως τον ιουστινιανο
• www.diakonima.gr › 2012/07/14 › Τα «άγνωστα» βυζαντινά μνημεία της Πόλης |
Διακόνημα
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ- ΜΑΡΙΑ ΡΟΥΣΟΥΝΕΛΟΥ
Α2
2019-20
•