1. ระบบสารสนเทศ (Information system)
ระบบสารสนเทศ (Information system) หมายถึง ระบบที่ประกอบดวยสวนตางๆ ไดแก ระบบ
คอมพิวเตอรทั้งฮารดแวร ซอฟทแวร ระบบเครือขาย ฐานขอมูล ผูพัฒนาระบบ ผูใชระบบ พนักงานที่
เกี่ยวของ และ ผูเชี่ยวชาญในสาขา ทุกองคประกอบนี้ทํางานรวมกันเพื่อกําหนด รวบรวม จัดเก็บ
ขอมูล ประมวลผลขอมูลเพื่อสรางสารสนเทศ และสงผลลัพธหรือสารสนเทศที่ไดใหผูใชเพื่อชวยสนับสนุน
การทํางาน การตัดสินใจ การวางแผน การบริหาร การควบคุม การวิเคราะหและติดตามผลการดําเนินงาน
ขององคกร
องคประกอบระบบสารสนเทศที่ใชคอมพิวเตอร
ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการที่ใชคอมพิวเตอร (Computer-based information systems CBIS) มี
องคประกอบที่สําคัญ 5 สวนคือ
1. ฮารดแวร (Hardware) ไดแก อุปกรณที่ชวยในการปอนขอมูล ประมวลจัดเก็บ และผลิตเอาทพุท
ออกมาในระบบสารสนเทศ
2. ซอฟตแวร (Software) ไดแก โปรแกรมคอมพิวเตอรที่ชวยใหฮารดแวรทํางาน ฐานขอมูล
(Database) คือ การจัดระบบของแฟมขอมูล ซึ่งเก็บขอมูลที่เกี่ยวของกัน
3. เครือขาย (Network) คือ การเชื่อมโยงคอมพิวเตอรเขาดวยกันเพือชวยใหมีการใชทรัพยากร
่
รวมกัน และชวยการติดตอสื่อสาร
4. กระบวนการ (Procedure) ไดแก นโยบาย กลยุทธ วิธีการ และกฎระเบียบตางๆ ในการใชระบบ
สารสนเทศ
5. คน (People) เปนองคประกอบที่สําคัญที่สุดในระบบสารสนเทศ ซึ่งไดแก บุคคลที่เกี่ยวของใน
ระบบสารสนเทศ เชน ผูออกแบบ ผูพัฒนาระบบ ผูดูแลระบบ และผูใชระบบ
ประเภทของระบบสารสนเทศ
ระบบสารสนเทศแบงประเภทแตกตางกันออกไป ไดเปน 4 ประเภท ดังนี้
1. ระบบประมวลผลรายการ (Transaction Processing Systems - TPS) เปนระบบที่ทําหนาที่ใน
การปฏิบัติงานประจํา ทําการบันทึกจัดเก็บ ประมวลผลรายการที่เกิดขึ้นในแตละวัน โดยใชระบบ
คอมพิวเตอรทํางานแทนการทํางานดวยมือ ทั้งนี้เพื่อที่จะทําการสรุปขอมูลเพื่อสรางเปนสารสนเทศ ระบบ

2. ประมวลผลรายการนี้ สวนใหญจะเปนระบบที่เชื่อมโยงกิจการกับลูกคา ตัวอยาง เชน ระบบการจองบัตร
โดยสารเครื่องบิน ระบบการฝากถอนเงินอัตโนมัติ เปนตน ในระบบตองสรางฐานขอมูลที่จําเปน ระบบนี้
มักจัดทําเพื่อสนองความตองการของผูบริหารระดับตนเปนสวนใหญเพื่อใหสามารถปฏิบัติงานประจํา
ได ผลลัพธของระบบนี้ มักจะอยูในรูปของ รายงานที่มีรายละเอียด รายงานผลเบื้องตน
2. ระบบสํานักงานอัตโนมัติ (Office Automation Systems- OAS) เปนระบบที่สนับสนุนงานใน
สํานักงาน หรืองานธุรการของหนวยงาน ระบบจะประสานการทํางานของบุคลากรรวมทั้งกับ
บุคคลภายนอก หรือหนวยงานอื่น ระบบนี้จะเกี่ยวของกับการจัดการเอกสาร โดยการใชซอฟทแวรดานการ
พิมพ การติดตอผานระบบไปรษณียอิเล็กทรอนิกส เปนตนผลลัพธของระบบนี้ มักอยูในรูปของ
เอกสาร กําหนดการ สิ่งพิมพ
3. ระบบงานสรางความรู (Knowledge Work Systems - KWS) เปนระบบที่ชวยสนับสนุน
บุคลากรที่ทํางานดานการสรางความรูเพื่อพัฒนาการคิดคน สรางผลิตภัณฑใหมๆ บริการใหม ความรูใหม
เพื่อนําไปใชประโยชนในหนวยงาน หนวยงานตองนําเทคโนโลยีสารสนเทศเขามาสนับสนุนใหการพัฒนา
เกิดขึ้นไดโดยสะดวก สามารถแขงขันไดทั้งในดานเวลา คุณภาพ และราคา ระบบตองอาศัยแบบจําลองที่
สรางขึ้น ตลอดจนการทดลองการผลิตหรือดําเนินการ กอนที่จะนําเขามาดําเนินการจริงในธุรกิจ ผลลัพธ
ของระบบนี้ มักอยูในรูปของ สิ่งประดิษฐ ตัวแบบ รูปแบบ เปนตน
4. ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการ (Management Information Systems- MIS) เปนระบบ
สารสนเทศสําหรับผูปฏิบัติงานระดับกลาง ใชในการวางแผน การบริหารจัดการ และการควบคุม ระบบจะ
เชื่อมโยงขอมูลที่มีอยูในระบบประมวลผลรายการเขาดวยกัน เพื่อประมวลและสรางสารสนเทศที่เหมาะสม
และจําเปนตอการบริหารงาน ตัวอยาง เชน ระบบบริหารงานบุคลากร ผลลัพธของระบบนี้ มักอยูในรูปของ
รายงานสรุป รายงานของสิ่งผิดปกติ
5. ระบบสนับสนุนการตัดสินใจ (Decision Support Systems – DSS) เปนระบบที่ชวยผูบริหาร
ในการตัดสินใจสําหรับปญหา หรือที่มีโครงสรางหรือขั้นตอนในการหาคําตอบที่แนนอนเพียง
บางสวน ขอมูลที่ใชตองอาศัยทั้งขอมูลภายในกิจการและภายนอกกิจการประกอบกัน ระบบยังตองสามารถ
เสนอทางเลือกใหผูบริหารพิจารณา เพื่อเลือกทางเลือกที่เหมาะสมที่สุดสําหรับสถานการณนั้น หลัก การ
ของระบบ สรางขึ้นจากแนวคิดของการใชคอมพิวเตอรชวยการตัดสินใจ โดยใหผูใชโตตอบโดยตรงกับ
ระบบ ทําใหสามารถวิเคราะห ปรับเปลี่ยนเงื่อนไขและกระบวนการพิจารณาได โดยอาศัยประสบการณ และ
ความสามารถของผูบริหารเอง ผูบริหารอาจกําหนด เงื่อนไขและทําการเปลี่ยนแปลงเงื่อนไขตางๆ ไป
จนกระทั่งพบสถานการณที่เหมาะสมที่สุด แลวใชเปนสารสนเทศที่ชวยตัดสินใจ รูปแบบของผลลัพธ

3. อาจจะอยูในรูปของ รายงานเฉพาะกิจ รายงานการวิเคราะหเพื่อตัดสินใจ การทํานาย หรือ พยากรณ
เหตุการณ
6. ระบบสารสนเทศสําหรับผูบริหารระดับสูง (Executive Information System - EIS) เปนระบบ
ที่สรางสารสนเทศเชิงกลยุทธสําหรับผูบริหารระดับสูง ซึ่งทําหนาที่กําหนดแผนระยะยาวและเปาหมายของ
กิจการ สารสนเทศสําหรับผูบริหารระดับสูงนี้จําเปนตองอาศัยขอมูลภายนอกกิจกรรมเปนอยางมาก ยิ่งใน
ยุคปจจุบันที่เปนยุค Globalization ขอมูลระดับโลก แนวโนมระดับสากลเปนขอมูลที่จําเปนสําหรับการ
แขงขันของธุรกิจ ผลลัพธของระบบนี้ มักอยูในรูปของการพยากรณ/การคาดการณ
กระบวนการทํางานของระบบสารสนเทศ
1. การรวบรวมขอมูลหมายถึง วิธีการดําเนินการ เพื่อเก็บรวบรวมขอมูลและบันทึกขอมูลใหอยูใน
รูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง เพื่อการประมวลผล เชน
บันทึกในแฟมเอกสาร บันทึกไวในคอมพิวเตอร จดบันทึกไวในสมุด เปนตน
2. การตรวจสอบขอมูล หมายถึงขั้นตอนการตรวจสอบขอมูลในลักษณะตางๆ เชนการตรวจสอบ
พื่อหาขอผิดพลาด ความนาเชื่อถือ ความสมเหตุสมผล เพื่อใหมีความมั่นใจไดวาขอมูลที่ไดรับการรวบรวม
และบันทึกไวอยางถูก ตอง
3. การประมวลผลขอมูล หมายถึง วิธีการดําเนินการกระทําขอมูลใหเปนสารสนเทศ
4. การจัดเก็บขอมูล หมายถึง การเก็บรักษาขอมูลเพื่อการบริหาร โดยเก็บไวในรูปแบบตางๆ
5. การวิเคราะหขอมูล หมายถึงขั้นตอนการดําเนินการเพื่อสรุปความสําคัญของขอมูล
สารสนเทศ ใหตรงสภาพที่เปนจริง ตรงตามวัตถุประสงค กอนที่จะนําขอมูลมาใช
6. การนําขอมูลไปใช หมายถึง การนําขอมูลไปใชในลักษณะตางๆ
ลักษณะสารสนเทศที่ดี
เนื้อหา (Content)
• ความสมบรูณครอบคลุม (completen ess)
• ความสัมพันธกับเรื่อง (relevance)
• ความถูกตอง (accuracy)
• ความเชื่อถือได (reliability)
• การตรวจสอบได (verifiability)

4. รูปแบบ (Format)
• ชัดเจน (clarity)
• ระดับรายละเอียด (level of detail)
• รูปแบบการนําเสนอ (presentation)
• สื่อการนําเสนอ (media)
• ความยืดหยุน (flexibility)
• ประหยัด (economy)
เวลา (Time)
• ความรวดเร็วและทันใช (timely)
• การปรับปรุงใหทันสมัย (up-to-date)
• มีระยะเวลา (time period)
กระบวนการ (Process)
• ความสามารถในการเขาถึง (accessibility)
• การมีสวนรวม (participation)
• การเชื่อมโยง (connectivity)
ประโยชนของระบบสารสนเทศ
ประสิทธิภาพ (Efficiency)
1) ระบบสารสนเทศทําใหการปฏิบัติงานมีความรวดเร็วมากขึ้น โดยใชกระบวนการประมวลผล
ขอมูลซึ่งจะทําใหสามารถเก็บรวบรวม ประมวลผลและปรับปรุงอมูลใหทันสมัยไดอยางรวดเร็ว เชน
คอมพิวเตอรที่ใชประจําบานมีขีดความสามารถในการทํางานถึง 450 ลานคําตอนาที (million instructions
per second) (Haag et al.,2000:19)
2) ระบบสารสนเทศชวยในการจัดเก็บขอมูลที่มีขนาดใหญ หรือมีปริมาณมากและชวยทําใหการ
เขาถึงขอมูล (access) เหลานั้นมีความรวดเร็วดวย
3) ชวยทําใหการติดตอสื่อสารเปนไปอยางรวดเร็ว การใชเครือขายทางคอมพิวเตอรทําใหมีการ

5. ติดตอไดทั่วโลกภายในเวลาที่รวด เร็ว ไมวาจะเปนการติดตอระหวางเครื่องคอมพิวเตอรกับเครื่อง
คอมพิวเตอรดวย กัน (machine to machine) หรือคนกับคน (human to human) หรือคนกับเครื่อง
คอมพิวเตอร (human to machine) และการติดตอสื่อสารดังกลาวจะทําใหขอมูลที่เปนทั้งขอความ เสียง
ภาพนิ่ง และภาพเคลื่อนไหวสามารถสงไดทันที
4) ชวยลดตนทุน การที่ระบบสารสนเทศชวยทําใหการปฏิบัติงานที่เกี่ยวของกับขอมูลซึ่งมี ปริมาณ
มากมีความสลับซับซอนใหดําเนินการไดโดยเร็ว หรือการชวยใหเกิดการติดตอสื่อสารไดอยางรวดเร็ว ทําให
เกิดการประหยัดตนทุนการดําเนินการอยางมาก
5) ระบบสารสนเทศชวยทําใหการประสานงานระหวางฝายตางๆ เปนไปไดดวยดีโดยเฉพาะหา
ระบบสารสนเทศนั้นออกแบบเพื่อเอื้ออํานวยใหหนวย งานทั้งภายในและภายนอกที่อยูในระบบของซัพ
พลายทั้งหมด จะทําใหผูที่มีสวนเกี่ยวของทั้งหมดสามารถใชขอมูลรวมกันได และทําใหการประสานงาน
หรือการทําความเขาใจเปนไปไดดวยดียิ่งขึ้น (Turban et al.,2001)
ประสิทธิผล (Effectiveness)
1) ระบบสารสนเทศชวยในการตัดสินใจ ระบบสารสนเทศที่ออกแบบสําหรับผูบริหาร เชน ระบบ
สารสนเทศที่ชวยในการสนับสนุนการตัดสินใจ (Decision support systems) หรือระบบสารสนเทศสําหรับ
ผูบริหาร (Executive support systems) จะเอื้ออํานวยใหผูบริหารมีขอมูลในการประกอบการตัดสินใจไดดี
ขึ้น อันจะสงผลใหการดําเนินงานสามารถบรรลุวัตถุประสงคไวได
2) ระบบสารสนเทศชวยในการเลือกผลิตสินคา/บริการที่เหมาะสมระบบสารสนเทศจะชวย ทําให
องคการทราบถึงขอมูลที่เกี่ยวของกับตนทุน ราคมในตลาดรูปแบบของสินคา/บริการที่มีอยู หรือชวยทําให
หนวยงานสามารถเลือกผลิตสินคา/บริการที่มีความเหมาะสมกับความ เชี่ยวชาญ หรือทรัพยากรที่มีอยู
3) ระบบสารสนเทศชวยปรับปรุงคุณภาพของสินคา / บริการใหดีขึ้นระบบสารสนเทศทําใหการ
ติดตอระหวางหนวยงานและลูกคา สามารถทําไดโดยถูกตองและรวดเร็วขึ้น ดังนั้นจึงชวยใหหนวยงาน
สามารถปรับปรุงคุณภาพของสินคา/บริการใหตรงกับ ความตองการของลูกคาไดดีขึ้นและรวดเร็วขึ้นดวย
4) ความไดเปรียบในการแขงขัน (Competitive Advantage)ปจจุบัน ระบบสารสนเทศไดมีการนํามา
ใหตลอดทั้งระบบซัพพลายเชน (Supply Chain) เพื่อสรางความไดเปรียบในการแขงขัน
5 ) คุณภาพชีวิตการทํางาน (Quality of Working Life) ระบบสารสนเทศจะตองไดรับการออกแบบ
ออกมาเพื่อใหเกิดความสมดุลระหวางความ ตองการของมนุษยและประสิทธิภาพของเทคโนโลยีดวย