Deel 1: Leerlingenbegeleiding
5 Het M-decreet in de praktijk: handelingsgericht werken

2
Decreet betreffende Maatregelen voor
leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften
Gerealiseerd door twee
praktische denkkaders:
- Handelingsgericht werken
- Zorgcontinuüm

3
Handelingsgericht werken (HGW) draagt bij
tot
*kwaliteitsvol onderwijs als instrument om
problemen te voorkomen of aan te pakken
*constructieve en efficiënte samenwerking
tussen alle betrokkenen
Handelingsgericht werken door CLB’s bij het
stellen van diagnoses en het voorstellen
van een behandeling noemen we
handelingsgerichte diagnostiek (HGD)

4
Zeven uitgangspunten als basis voor HGW
1. Onderwijsbehoeften staan centraal
2. Het gaat om afstemming en wisselwerking
3. De leerkracht doet ertoe
4. Positieve aspecten zijn van groot belang
5. We werken constructief samen
6. Ons handelen is doelgericht
7. De werkwijze is systematisch en transparant

5
1. Onderwijsbehoeften staan centraal
Wat heeft dit kind?
Moeilijkheden worden gezien als ‘kindproblemen’
Wat heeft dit kind NODIG?

Wat heeft deze leerling nodig om het (leer)doel te
halen?
- instructie nodig die …
- opdrachten die …
- leeractiviteiten die …
- feedback die …
- groepsgenoten die …
- een leerkracht die …
1. Onderwijsbehoeften staan centraal

Voorbeeld
Joris kan nog geen handstand alleen.
Joris wil bij het oefenen van handstand nog de hulp van een
vriendje. Deze leerling ga je leren hoe te helpen.
Joris krijgt meer
zelfvertrouwen

Voorbeeld
Mira kent eigenschappen niet uit hoofd en is moeilijk te
motiveren.
Mira heeft elke dag 10 min. oefening nodig met
groepsgenoten, kan zelf de vooruitgang bijhouden en ziet zo
welke eigenschappen het beheerst.
Mira krijgt meer zelfvertrouwen voor wiskunde.

1. Onderwijsbehoeften staan centraal
Behoeften bieden een perspectief !!
inzicht uitzicht

1. Onderwijsbehoeften staan centraal
Hoe?
Wat niet werkt wegnemen of afzwakken
Wat welk werkt uitbreiden

1. Onderwijsbehoeften staan centraal
Hoe?
• vragen aan ouders en leerling: wat werkt thuis,
wat helpt, tips voor school?
• zoeken in literatuur naar effectieve aanpak: deze
leerling heeft een aanpak nodig die …
• observeren: wanneer gaat het goed; wanneer
lukt het wel; wat doet de leerkracht dan?
• uitproberen: als ik … doe, dan ….
• praten met deskundigen

En ook…
• Wat hebben ouders en leerkrachten nodig om een kind goed te
begrijpen en te ondersteunen?
1. Onderwijsbehoeften staan centraal

• voorkomen van childblaming
• dit kind uit dit gezin, bij deze leraar, in
deze school …kind
gezin
school
klas
…..
HGW richt zich op kind + kind in interactie met omgeving
2. Het gaat om afstemming en wisselwerking

14
3. De leerkracht doet ertoe
‘Als leerkracht heb je het er soms moeilijk mee
om te geloven dat je af en toe mee de oorzaak
bent van een probleem bij een jongere’.

15
3. De leerkracht doet ertoe
• levert een cruciale bijdrage
aan een positieve
ontwikkeling van leerlingen
• kan onderwijs op maat
aanbieden
• extra aandacht, aangepast
leermateriaal, betekenisvolle
taken,...
• positief effect op
leerprestaties en socio-
emotioneel functioneren
(Hattie)
Positieve
leerling –
leraar
relatie

• Het effect dat een school heeft
op leerlingen wordt voor een deel bepaald door zaken
die op schoolniveau geregeld kunnen worden: 33%
• Het grootste deel van het effect wordt bepaald door
het vakmanschap van de leraar: 67%
Bron: What Works in Schools, R.J. Marzano. ASCD 2003
33%
67%
3. De leerkracht doet ertoe

17
4. Positieve aspecten zijn van groot belang
• geen eenzijdige nadruk op problemen
• de sterke punten van een kind in kaart
brengen (inzetten voor toekomstig
handelen)
• ook positieve kanten van leraar, ouders …
zijn van tel
• positieve punten verzwakt niet de ernst
van de problemen

18
5. We werken constructief samen
• Leerkracht = onderwijsprofessional
• Ouders = ervaringsdeskundigen
• De leerling is een belangrijke
samenwerkingspartner:
– De manier waarop hij zichzelf ziet, bepaalt zijn
gedrag en motivatie om te veranderen.
– De leerling heeft zelf vaak goede verklaringen en
simpele oplossingen.
Leerling
Ouders
School
PBDCLB

• Onderwijsbehoeften bepalen onze doelen
• Korte termijn lange termijn
6. Ons handelen is doelgericht

• gebruik van formulieren en
checklists als middel
• Benut wat we al weten uit ll-
dossiers, schoolwerk,
gesprekken, observaties, ..
• heldere afspraken: wie doet
wat, waar, wanneer, hoe,
waarom, hoelang (verslag)
7. De werkwijze is systematisch en transparant