ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ-ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛ. ΓΛΩΣΣΑ-Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ-ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ-ΕΤΕΡΟΠΡΟΣΩΠΙΑ

1. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ – Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
- 1 - Σοφία Χαντζή
…από την κατάληξή του,
δεν παρεμφαίνει(=φανερώνει)
πρόσωπο και αριθμό
ΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
… συναντάται
 
με άρθρο χωρίς άρθρο
(έναρθρο) (άναρθρο)
…ως ονοματικός τύπος,
 συνοδεύεται από ουδέτερο άρθρο ενικού αρ.
 λειτουργεί ως Υποκείμενο, Αντικείμενο,
ή προσδιορισμός
όπως ένα ουσιαστικό
…ως ρηματικός τύπος,
 έχει φωνή, διάθεση, χρόνο
 έχει Υποκείμενο
 μπορεί να δεχτεί Αντικείμενο,
προσδιορισμούς
όπως ένα ρήμα

2. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ – Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
- 2 - Σοφία Χαντζή
 Ας θυμηθούμε το σχηματισμό του απαρεμφάτου
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
ἀγορεύω ἀγορεύειν ἀγορεύσειν ἀγορεῦσαι ἠγορευκέναι
θύω
διδάσκω
διώκω
βλάπτω
ἀπογράφω
πείθω
κολάζω
φύομαι φύεσθαι φύσεσθαι φύσασθαι πεφῦσθαι
κελεύομαι
φυλάττομαι
ἂγομαι
λείπομαι
κόπτομαι
παρασκευάζομαι
σώζομαι
εἰμί ἒσεσθαι

3. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ – Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
- 3 - Σοφία Χαντζή
 Ας υπογραμμίσουμε τα έναρθρα απαρέμφατα και ας επιλέξουμε από τον πίνακα ό,τι χαρακτηρίζει τη συντακτική θέση τους
1. Νέοις τὸ σιγᾶν κρεῖττόν ἐστι τοῦ λαλεῖν. ………………………………………….
2. Τὸ ἀποθνῄσκειν οὐδεὶς φοβεῖται. ………………………………………….
3. Οἱ πλεῖστοι ἀπέχουσιν τοῦ φιλοσοφεῖν. ………………………………………….
4. Τὸ ἀδικεῖν οὔτε ἀγαθὸν οὔτε καλόν ἐστι. ………………………………………….
5. Τοῦτο ὃμοιον ἐστι τῷ ὀνειδίζειν. ………………………………………….
6. Ἄξιος εἶ τοῦ ἀκούειν τοιαῦτα ………………………………………….
7. Τούτου ἐπιθυμεῖ, τοῦ ποιεῖν τὰ ἄριστα. ………………………………………….
8. Τὸ λακωνίζειν ἐστὶ φιλοσοφεῖν. ………………………………………….
9. Τό φυλάξαι τά ἀγαθά χαλεπώτερον τοῦ κτήσασθαι ………………………………………….
Υποκείμενο ρήματος;
Αντικείμενο ρήματος;
Ονοματικός Ομοιόπτωτος Προσδ/σμός;
Ονοματικός Ετερόπτωτος Προσδ/σμός;

4. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ – Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
- 4 - Σοφία Χαντζή
Το ………………………………………………….. μεταφράζεται με:
-Α- -Β-
………………………………………
(ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ),
………………………………………
(ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ),
αντιστοιχεί με αντιστοιχεί με
……………………………………… πρόταση, ……………………………………… πρόταση,
δέχεται άρνηση δέχεται άρνηση
……………………………………… ………………………………………
 Σε ποια λέξη του αρχαίου κειμένου αντιστοιχεί η υπογραμμισμένη λέξη στις παρακάτω προτάσεις;
Τι μέρος του λόγου είναι αυτή;
Είναι …………………………….
………………………………………
Α. Οὗτος μαθήσεται μὴ ἐπιβουλεύειν τοῖς ἀσθενεστέροις
Β. Φησὶ ὁ κατήγορος οὐ δικαίως με λαμβάνειν τὸ ἀργύριον
Α. Αυτός θα μάθει για τους πιο αδύναμουςνα μη σχεδιάζει κακό
Β. Ισχυρίζεται ο κατήγορος δίκαια τα χρήματαότι δεν παίρνω

5. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ – Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
- 5 - Σοφία Χαντζή
 Ας υπογραμμίσουμε τα άναρθρα απαρέμφατα, ας προσδιορίσουμε το είδος τους και ας τα αποδώσουμε στα Νέα Ελληνικά
1. Ὁ βασιλεὺς λέγει δικαίως ἄρχειν ………………………………………….
2. Ἐκέλευσεν αὐτοὺς διαβαίνειν τὸν ποταμόν ………………………………………….
3. Οἱ στρατιῶται ἐπειρῶντο εἰσβάλλειν εἰς τὴν Κιλικίαν ………………………………………….
4. Τούτους ἀχαρίστους εἶναι ἔκρινον ………………………………………….
5. Ἡμεῖς οὐ δυνάμεθα διδάσκειν ………………………………………….
6. Οἱ δικασταί ἐνόμιζον Σωκράτην ἔνοχον εἶναι ………………………………………….
Όταν το απαρέμφατο εξαρτάται από ρήματα….
… βουλητικά (π.χ. βούλομαι), εθιστικά (π.χ. ἐθίζω), κελευστικά,
προτρεπτικά (π.χ. κελεύω, προτρέπω), παραχωρητικά
(π.χ. ἐπιτρέπω), απαγορευτικά (π.χ. ἀπαγορεύω), διστακτικά
(π.χ. φοβοῦμαι), δυνητικά (π.χ. δύναμαι), αποπειρατικά
(π.χ. πειρῶμαι), ρήματα που σημαίνουν σκέψη, απόφαση
(π.χ. βουλεύομαι),
………………………………………
… λεκτικά (π.χ. λέγω), δοξαστικά (π.χ. νομίζω),
γνωστικά (π.χ. γιγνώσκω)
………………………………………
Τελικό; Ειδικό;

6. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ – Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
- 6 - Σοφία Χαντζή
 Ας μελετήσουμε τις παρακάτω προτάσεις, και ας ανακαλύψουμε…
Α. Οὗτος μαθήσεται μὴ ἐπιβουλεύειν τοῖς ἀσθενεστέροις
Ρήμα ……………………………………… Υποκείμενο ρ. (ποιος;) ………………………………………, σε πτώση ………………………….
Αντικείμενο ρ. (τι;) ……………………………………… Υποκείμενο απρμφ. (ποιος;) ………………………………………
Το Υποκείμενο ρ. είναι ……………………… με το
Υποκείμενο απρμφ. (πτώση ………………………….)
Ταυτοπροσωπία
Β. Φησὶ ὁ κατήγορος οὐ δικαίως με λαμβάνειν τὸ ἀργύριον
Ρήμα ……………………………………… Υποκείμενο ρ. (ποιος;) ………………………………………, σε πτώση ………………………….
Αντικείμενο ρ. (τι;) ………………………………………
Υποκείμενο απρμφ. (ποιος;) ………………………………………, σε πτώση ………………………………………
Το Υποκείμενο ρ. (πτώση …………………………….) είναι ………………………
από το Υποκείμενο απρμφ. (πτώση ……………………………)
Ετεροπροσωπία

7. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ – Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
- 7 - Σοφία Χαντζή
 Ας βρούμε στις παρακάτω προτάσεις πού υπάρχει ταυτοπροσωπία και πού ετεροπροσωπία
ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ ΕΤΕΡΟΠΡΟΣΩΠΙΑ
1. Οἱ Ἀθηναῖοι οὐκ ἐτόλμησαν ἐπί τὴν πόλιν πλεῦσαι.  
2. Ἐγώ νομίζω ἐχθρόν τῶν Ἑλλήνων εἶναι βασιλέα.  
3. Πυνθανόμεθα τοὺς πολεμίους πλησίον εἶναι.  
4. Δεῖ ἡμᾶς γράμματα μανθάνειν  
5. Ἐβούλετο μόνος αὐτός τοῖς ἄρχουσιν ἀγγέλειν τὴν νίκην  
6. Ἀκούομεν τοὺς πολίτας πείθεσθαι τοῖς νόμοις  
7. Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἀρχαιοτάτην εἶναι  
8. Ἐγὼ δὲ πειράσομαί σε διδάσκειν ὃτι ἀληθῆ λέγω  
Το απαρέμφατο μπαίνει Υποκείμενο στα απρόσωπα ρήματα (π.χ. δεῖ, χρή, δοκεῖ, πρέπει, προσήκει,
ὁμολογεῖται…) και στις απρόσωπες εκφράσεις (π.χ. ἄξιόν ἐστι, ἀνάγκη ἐστίν, αἰσχρόν ἐστι, δῆλόν ἐστι…).
Στην απρόσωπη σύνταξη υπάρχει πάντοτε ετεροπροσωπία.
Χρὴ ἡμᾶς τοὺς θεοὺς σέβειν
Ρ ΥρΥαπρμφ
ποιοι;

8. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ – Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
- 8 - Σοφία Χαντζή
Βλέπω καλά;;;