PowerPoint-presentatie gebruikt op de 'Inspiratiedag Vrijwilligersbeleid' van Socius - Steunpunt voor sociaal-cultureel volwassenenwerk (7 november 2011).

1. Werven (en houden) van vrijwilligers
Geert Vansieleghem
Stichting Lodewijk de Raet
een referentie voor sociale competentie
1

2. Werven (en houden) van
vrijwilligers
Een zaak van voortdurende afstemming …
• organisatie vrijwilliger
§ Wat hebben wij vrijwilligers te bieden?
• vrijwilliger organisatie
§ Waar is een vrijwilliger naar op zoek?
2

3. Enkele randvoorwaarden voor de
organisatie
• Een visie op vrijwilligerswerk
• Een (minimaal) vrijwilligersbeleid
• Zicht op en kennis van je
vrijwilligersgroep / vrijwilligerspotentieel
• Voortdurende aandacht voor werving
3

4. Vrijwilligers werven (en houden)
– een kader
• De hedendaagse vrijwilliger
• Een vrijwilligersbeleid
• Visie op vrijwilligerswerk
• Het takenpakket van de vrijwilliger
• Vrijwilligers binden aan de organisatie
4

5. De hedendaagse vrijwilliger (1)
• combineert inzet met persoonlijke
zoektocht naar identiteit en zingeving
§ vrijwilligerswerk als inspiratie voor de keuzes
die hij/zij maakt
§ solidariteit en zelfontplooiing vallen samen
§ ‘solidair individualisme’
§ inzet niet langer volledig belangeloos
• is kieskeurig
§ activiteiten in verlengde van persoonlijke
interesses en ontplooiing, kosten-batenanalyse
5

6. De hedendaagse vrijwilliger (2)
• is kieskeurig, maar onzeker
§ vrijwilligerswerk als plaats om te
experimenteren met keuzes
• engageert zich ‘nomadisch’
§ ‘sedimentaire’, statische vrijwillige inzet wordt
verlaten voor dynamisch engagement
§ geen ‘bindingen’ meer met vaste structuren,
bijeenkomsten en groepen
• is pragmatisch ingesteld
§ tastbare/haalbare doeleinden i.p.v. idealisme
• “vrijwilligerswerk is persoonlijke constructie ‘op
maat’ van de biografie” (L. Hustinx)
6

7. Veranderende maatschappij:
invloed op vrijwilligerswerk
• De nieuwe levenspatronen en de keuze
maatschappij hebben gevolgen voor de
beschikbaarheid en/of bereidheid tot
vrijwillige inzet
(L. Hustinx)
• Vrijwilligers willen authentiek zijn
§ authenticiteit is moreel ideaal achter de
individualisering (C. Taylor)
7

8. Een winnend vrijwilligersscenario
• Vrijwilligerspotentieel, een zaak van:
§ Bereidheid
§ Bekwaamheid
§ Beschikbaarheid
• Afstemming vinden op deze 3 aspecten
tussen aanbod van vrijwilliger en vraag
van organisatie
8

9. Hoe kan mijn organisatie aantrekkelijk
zijn voor vrijwilligers?
Een helpend letterwoord: FLEXIVOL
• Flexibility flexibiliteit
• Legitimacy legitimiteit, imago
• Ease of acces eenvoudig toegankelijk
• Xperiment experiment
• Incentives stimulansen, prikkels
• Variatie variatie
• Organisation organisatie is vlot
• Laughs lachen, ontspanning
9

10. Vrijwilligers werven (en houden)
– een kader
• De hedendaagse vrijwilliger
• Een vrijwilligersbeleid
• Visie op vrijwilligerswerk
• Het takenpakket van de vrijwilliger
• Vrijwilligers binden aan de organisatie
10

11. Vrijwilligersbeleid omvat …
Visie op vrijwilligerswerk in je organisatie
Beleid = nadenken over
• Taken en verantwoordelijkheden
• Werving
• Selectie
• Introductie
• Begeleiding en vorming
• Rechtspositie en zakelijke aspecten
beleid = doelen en strategie bepalen
11

12. Vrijwilligers werven (en houden)
– een kader
• De hedendaagse vrijwilliger
• Een vrijwilligersbeleid
• Visie op vrijwilligerswerk
• Het takenpakket van de vrijwilliger
• Vrijwilligers binden aan de organisatie
12

13. Acht cruciale vragen over visie op
vrijwilligersbeleid
1. Waarom bestaat vrijwilligerswerk in de samenleving? Hoe
evolueert het?
2. Waarom werkt onze organisatie met vrijwilligers? Wat is
de geschiedenis van vrijwilligerswerk in de organisatie?
3. In welke mate beslissen vrijwilligers autonoom over de
uitvoering van hun taken of engagementen?
4. Is het engagement dat we van vrijwilligers verwachten
eerder vrijblijvend of eerder resultaatsgericht? Stellen we
criteria vast voor het engagement?
5. Wat bieden wij onze vrijwilligers?
6. Krijgen (sommige) vrijwilligers in onze organisatie een
vrijwilligersvergoeding? Waarom wel/niet?
7. Hoe verhouden de vrijwilligers zich bij ons tot de betaalde
krachten?
8. Op welke manier houdt de organisatie er rekening mee dat
werken met vrijwilligers tijd en (dus) geld kost? Hoe is de
13
organisatie afgestemd op het vrijwilligerswerk?

14. Vrijwilligers werven (en houden)
– een kader
• De hedendaagse vrijwilliger
• Een vrijwilligersbeleid
• Visie op vrijwilligerswerk
• Het takenpakket van de vrijwilliger
• Vrijwilligers binden aan de organisatie
14

15. Takenpakketten – criteria van evaluatie
• Om aan te sluiten op de motivatie van de
vrijwilliger en de taken aantrekkelijk te
maken …
§ Moeten taken duidelijk zijn
§ Moet de kans op succes groot zijn
§ Moet de hoeveelheid werk redelijk zijn van
omvang
§ Moet er voldoende variatie zijn in de taken
§ Moet er ruimte zijn voor zelfstandigheid
§ Moeten gegevens over de uitvoering
gerapporteerd en geëvalueerd kunnen
worden
15

16. Procedure taakomschrijvingen
• Wat wil je als organisatie bereiken?
• Welke activiteiten en welke taken zijn
daarvoor nodig?
• Omschrijving:
§ Wat houdt de taak precies in?
§ Wanneer wordt ze uitgevoerd,
§ Hoeveel keer? Tot wanneer? Met welke
frequentie?
§ Hoe moet de taak worden uitgevoerd? Wat zijn
criteria voor een kwaliteitsvolle uitvoering?
16

17. Vrijwilligers werven (en houden)
– een kader
• De hedendaagse vrijwilliger
• Een vrijwilligersbeleid
• Visie op vrijwilligerswerk
• Het takenpakket van de vrijwilliger
• Vrijwilligers binden aan de organisatie
17

18. Hoe en wanneer functioneren mensen
enthousiast?
Duurzame motivatie: het 5 bouwstenen
model
• 3 psychologische basisbehoeften
§ Competentie
§ Autonomie
§ Verbondenheid
• Intrinsiek: aspiraties en waarden
• De spil: waarderend samenwerken
18

19. 5 bouwstenen model
Zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan)
De eerste vier bouwstenen van duurzame
motivatie
19

20. Zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan)
• Behoefte aan competentie
§ Invloed kunnen hebben op je omgeving
§ Gevoel hebben over de nodige capaciteiten te
beschikken en ze kunnen inzetten
TIPS
§ Heb vertrouwen in wat de vrijwilligers kunnen en uit positieve
verwachtingen
§ Geef positieve feedback
§ Zorg voor voldoende uitdaging (niet te veel, maar ook niet te
weinig!)
§ Maak dat het kader en de context van het engagement
duidelijk is
§ Zorg dat er ruimte is om fouten te mogen maken
§ Creëer een lerende omgeving
20

21. Zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan)
• Behoefte aan autonomie
§ Zelf keuzes kunnen maken
§ Zekere mate van zelfstandigheid
TIPS
§ Stel resultaten voorop maar laat de vrijwilligers hun rol op hun
eigen manier invullen
§ Geef mensen verantwoordelijkheid en spreek hen daarop aan
§ Moedig mensen aan om initiatief te nemen en andere
aanpakken uit te proberen
§ Zorg ervoor dat het waarom van suggesties, verzoeken,
beslissingen goed wordt toegelicht en open besproken
21

22. Zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan)
• Behoefte aan verbondenheid
§ Positieve relaties hebben met anderen
§ Geaccepteerd en gewaardeerd voelen door
anderen en omgekeerd
TIPS
§ Stimuleer het ontwikkelen van netwerken
§ Zorg voor een gedeelde visie en opvattingen over doelen en
taken van een vrijwilliger
§ Zorg ervoor dat ieder zijn mening kan uiten en dat ernaar
wordt geluisterd
§ Zorg dat ieders eigenheid gerespecteerd wordt
§ Zorg voor een sfeer van samen werken en samen leren
22

23. Zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan)
• 4de pijler: waarden en aspiraties
§ Inzicht in waarden en aspiraties waarmee men
zich identificeert
§ Zicht hebben op hoe je die kan waarmaken op
of via het werk
= een autonome motivatie, d.w.z. komt van
binnenuit, raakt aan wat we zelf belangrijk
vinden
= een duurzame motivatie
23

24. Waarden en aspiraties
TIPS
• vraag de vrijwilligers naar wat hen bezighoudt,
naar wat hen boeit in hun werk,
• vraag hen waarvoor ze hun werk doen, waarmee
zij het verschil willen maken, wat hun
engagement voor hen betekent
• geef zelf ook aan wat voor jou belangrijke
waarden zijn,
• ga op zoek naar gemeenschappelijke waarden en
aspiraties en benoem deze ook.
24

25. 5 bouwstenen model
De 5de bouwsteen:
waarderend samenwerken
25

26. Waarderend samenwerken
• Het helder krijgen van een positief
toekomstbeeld of een gewenst alternatief
• Het onderzoeken van positieve ervaringen
uit heden en verleden
• Een stapsgewijze aanpak
… vanuit waarderende communicatie!
26

27. De praktijk
• Hoe kan ik concreet invulling geven aan de
behoefte aan competentie?
• Hoe kan ik concreet invulling geven aan de
behoefte aan autonomie?
• Hoe kan ik concreet invulling geven aan de
behoefte aan verbondenheid?
• Hoe kan ik concreet inspelen op de waarden en
aspiraties van de vrijwilligers?
• Wat kan ik concreet doen om de vrijwilligers
waarderend te benaderen?
27

28. Werven (en houden)
Een zaak van voortdurende afstemming …
• organisatie vrijwilliger
§ Wat hebben wij vrijwilligers te bieden?
- Afstemmen van visie, beleid, taken, …
• vrijwilliger organisatie
§ Waar is een vrijwilliger naar op zoek?
- Rekening houden met motivatiefactoren
28