1. 110
‫عنوان‬:‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫ای‬ ‫مقایسه‬ ‫تحلیل‬
‫رسانه‬ ‫جهانی‬ ‫مجله‬-‫فارسی‬ ‫نسخه‬
‫دوره‬6‫شماره‬ ،2‫پیاپی‬ ‫شماره‬ ،22‫صفحات‬ ،221–221
‫پاییز‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫منتشر‬2911
‫شده‬ ‫داوری‬ ‫مقاله‬
‫تحليل‬‫مقایسه‬‫ای‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫در‬‫مجازی‬ ‫جهان‬:
‫با‬‫تاکيد‬‫بر‬‫جوانان‬51‫تا‬42‫کافی‬ ‫به‬ ‫کننده‬ ‫مراجعه‬ ‫ساله‬‫شهر‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫نت‬‫اصفهان‬(‫سال‬5931)
‫موسوی‬ ‫الدین‬ ‫کمال‬ ‫سيد‬
‫استادیار‬،‫جام‬‫شاهد‬ ‫دانشگاه‬ ،‫شناسی‬ ‫عه‬
Okna8062@yahoo.com
‫حدادی‬ ‫فریده‬
،‫دانشجو‬‫ارشد‬ ‫کارشناسی‬،‫شناسی‬ ‫جامعه‬‫شاهد‬ ‫دانشگاه‬
Faride_haddadi@yahoo.com
‫رسانه‬ ‫جهانی‬ ‫مجله‬-‫فارسی‬ ‫نسخه‬
‫علمی‬ ‫مجله‬-‫رسانه‬ ‫و‬ ‫ارتباطات‬ ‫حوزه‬ ‫در‬ ‫الکترونیک‬ ‫پژوهشی‬
‫ایران‬ ،‫تهران‬ ‫دانشگاه‬ ،‫اجتماعی‬ ‫علوم‬ ‫دانشکده‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫منتشر‬
www.gmj.ut.ac.ir

2. 111 ‫رسانه‬ ‫جهانی‬ ‫مجله‬-‫فارسی‬ ‫نسخه‬،‫دوره‬6‫شماره‬ ،2‫پیاپی‬ ‫شماره‬ ،22
‫چکیده‬
‫د‬‫داد‬ ‫خواهیم‬ ‫پاسخ‬ ‫زیر‬ ‫پرسش‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫مقاله‬ ‫این‬ ‫ر‬:2-‫مجازی‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫افراد‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫بین‬ ‫آیا‬
‫رابطه‬‫و‬ ‫هست؟‬ ‫ای‬2-‫اگر‬‫بازتابی‬ ‫رابطه‬ ‫این‬ ،‫است‬ ‫بلی‬ ‫پاسخ‬‫است‬‫سرمایه‬ ‫موضوع‬ ‫آنکه‬ ‫توضیح‬ ‫کننده؟‬ ‫جبران‬ ‫یا‬ ‫و‬
‫سال‬ ‫طی‬ ‫اجتماعی‬‫از‬ ‫زیادی‬ ‫حجم‬ ‫اخیر‬ ‫های‬‫پژوهش‬‫توسط‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫متفاوتی‬ ‫ابعاد‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫اختصاص‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫ات‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫مطالعه‬ ‫شناسان‬ ‫جامعه‬.‫به‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ،‫دیگر‬ ‫سوی‬ ‫از‬‫مثابه‬‫نفر‬ ‫ها‬ ‫میلیون‬ ،‫کامپیوتر‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫جهانی‬
‫در‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫را‬‫و‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫ارتباط‬-‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫کنار‬ ‫در‬-‫در‬‫است‬ ‫شکوفایی‬ ‫و‬ ‫توسعه‬ ‫حال‬.‫محافل‬ ‫توجه‬ ،‫امروزه‬
‫به‬ ‫آکادمیک‬‫دو‬ ‫این‬ ‫میان‬ ‫نسبت‬ ‫کشف‬‫جهان‬‫پدیده‬ ‫و‬‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫های‬‫آنها‬‫جلب‬‫ش‬‫د‬‫است‬ ‫ه‬.‫از‬‫برخی‬ ،‫آنجمله‬
‫بر‬ ‫محققان‬‫در‬ ‫افراد‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫که‬ ‫باورند‬ ‫این‬‫در‬ ‫مجازی‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬‫پی‬ ‫این‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫پیوند‬‫وند‬
‫است‬ ‫کننده‬ ‫جبران‬ ‫و‬ ‫مکمل‬ ‫گاهی‬‫انعکاسی‬ ‫و‬ ‫بازتابی‬ ‫وگاهی‬‫پرسش‬ ‫که‬‫شده‬ ‫طرح‬ ‫راستا‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫مقاله‬ ‫این‬ ‫های‬-
‫اند‬.‫ولمن‬ ‫باری‬ ‫چون‬ ‫شناسانی‬ ‫جامعه‬ ‫های‬ ‫نظریه‬ ‫از‬ ‫باال‬ ‫پرسش‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫پاسخ‬ ‫برای‬2
‫نود‬ ‫دیوید‬ ،2
‫آتما‬ ‫ِه‬‫ل‬ ‫ِه‬‫ج‬ ،9
‫هوارد‬ ،
‫رینگولد‬‫استفاده‬‫گزینش‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫اجتماعی‬ ‫پیمایش‬ ‫روش‬ ‫و‬ ‫کردیم‬‫ج‬‫نمونه‬ ‫معیت‬98‫شهر‬ ‫در‬ ‫جوانان‬ ‫از‬ ‫نفری‬
‫بردیم‬ ‫بکار‬ ‫متناسب‬ ‫ای‬ ‫طبقه‬ ‫و‬ ‫تصادفی‬ ‫ای‬ ‫مرحله‬ ‫دو‬ ‫گیری‬ ‫نمونه‬ ‫شیوه‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫اصفهان‬.‫از‬ ‫مطالعه‬ ‫مورد‬ ‫جامعه‬
‫جوانان‬ ‫میان‬21‫تا‬2‫کننده‬ ‫مراجعه‬ ‫ساله‬‫کافی‬ ‫به‬‫و‬ ‫انتخاب‬ ‫اصفهان‬ ‫های‬ ‫نت‬‫در‬‫سال‬2911‫قرار‬ ‫مطالعه‬ ‫مورد‬
‫گرفتند‬.‫یافته‬ ‫از‬ ‫برخی‬‫است‬ ‫زیر‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫مطالعه‬ ‫این‬ ‫های‬:2-‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫هم‬ ‫جوانان‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫هم‬
‫است؛‬ ‫متوسط‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫تر‬ ‫پایین‬ ‫مجازی‬2-‫ارتباط‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫جوانان‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫بین‬
‫این‬ ‫هرچند‬ ،‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫معناداری‬ ‫و‬ ‫مستقیم‬‫نیست‬ ‫قوی‬ ‫چندان‬ ‫ارتباط‬‫؛‬9-‫و‬ ‫مثبت‬ ‫ارتباط‬‫سرمایه‬ ‫بین‬ ‫مستقیم‬
‫نوع‬ ‫دهنده‬ ‫نشان‬ ‫مجازی‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫افراد‬ ‫اجتماعی‬‫ی‬‫مجازی‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫بین‬ ‫بازتابی‬ ‫و‬ ‫انعکاسی‬ ‫رابطه‬
‫می‬ ‫تأیید‬ ‫را‬ ‫آتما‬ ‫و‬ ‫نود‬ ،‫رینگولد‬ ‫نظریات‬ ‫و‬ ‫است‬‫کند‬.
‫ها‬ ‫واژه‬ ‫کلید‬:،‫مجازی‬ ‫جهان‬ ،‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫و‬ ‫بازتابی‬ ‫رابطه‬ ،‫واقعی‬ ‫جهان‬‫و‬ ‫مکمل‬ ‫رابطه‬ ،‫انعکاسی‬
‫کننده‬ ‫جبران‬

3. 112 ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫ای‬ ‫مقایسه‬ ‫تحلیل‬
‫و‬ ‫مقدمه‬‫بي‬‫مسئل‬ ‫ان‬‫ه‬:‫چال‬ ‫و‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫ش‬‫های‬‫اصفهان‬ ‫شهر‬ ‫در‬ ‫مجازی‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫آن‬
‫جدید‬ ‫اجتماعی‬ ‫فضاهای‬ ‫ایجاد‬ ‫ساز‬ ‫زمینه‬ ‫و‬ ‫بخشیده‬ ‫شدت‬ ‫جهان‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫اطالعات‬ ‫گردش‬ ‫به‬ ‫اینترنت‬ ‫ظهور‬
‫شده‬‫است‬.‫این‬‫بد‬ ‫فضاها‬‫و‬‫مرز‬ ‫ن‬‫هستند‬‫و‬‫می‬ ‫قرار‬ ‫تأثیر‬ ‫تحت‬ ‫را‬ ‫اجتماعی‬ ‫روابط‬‫دهند‬.‫این‬‫را‬ ‫عالم‬ ‫نقاط‬ ‫اقصی‬ ‫ترنت‬
‫شبکه‬ ‫در‬‫از‬ ‫برساخته‬ ‫جهانی‬ ‫های‬‫فنآوری‬‫و‬ ‫اطالعات‬‫ارتباطات‬‫مجموعه‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫پیوند‬ ‫یکدیگر‬ ‫به‬‫اجتماعات‬ ‫از‬ ‫ای‬
‫است‬ ‫آورده‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مجازی‬.‫این‬‫اجتماعات‬،‫ساخت‬ ‫زیر‬ ‫از‬ ‫اینکه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫برخوردار‬ ‫اینترنتی‬‫ن‬‫مبنای‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫د‬
‫گرفته‬ ‫شکل‬ ‫مجازی‬ ‫تعامالت‬ ‫و‬ ‫روابط‬،‫اند‬‫مثابه‬ ‫به‬‫می‬ ‫عمل‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫رشد‬ ‫برای‬ ‫جدیدی‬ ‫منبع‬‫کنند‬.‫متقابال‬
‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫نیز‬‫چا‬‫ر‬‫برای‬ ‫را‬ ‫چوبی‬‫مطالعه‬‫شبکه‬ ‫و‬ ‫فردی‬ ‫بین‬ ‫روابط‬ ‫کارایی‬ ‫میزان‬‫ارتباطی‬ ‫های‬‫فراهم‬ ‫اجتماعی‬
‫می‬‫کند‬‫و‬‫یعنی‬ ‫آن‬ ‫اصلی‬ ‫محصول‬ ‫و‬ ‫اینترنت‬ ‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫در‬"‫دنیای‬‫مجازی‬"‫می‬ ‫قرار‬‫گیرد‬.‫می‬‫کرد‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫توان‬
‫که‬‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫ظهور‬‫از‬ ‫بسیاری‬،‫روابط‬‫نگرش‬‫روندها‬ ،‫ها‬‫ظرفیت‬ ‫و‬‫جهان‬ ‫آینده‬ ‫های‬‫ـ‬‫از‬‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫جمله‬
‫ـ‬‫را‬‫قرار‬ ‫تأثیر‬ ‫تحت‬‫د‬‫هد‬،‫چرا‬‫که‬‫مجازی‬ ‫جهان‬‫پدید‬‫ه‬‫که‬ ‫است‬ ‫ای‬‫و‬ ‫موازات‬ ‫به‬‫حتی‬‫جهان‬ ‫بر‬ ‫مسلط‬ ‫گاه‬‫واقعی‬
‫کرده‬ ‫رشد‬‫و‬‫تداوم‬‫می‬ ‫پیدا‬‫کند‬.‫این‬‫تاثیرها‬‫در‬‫هر‬‫جامعه‬‫ب‬ ،‫ای‬‫ه‬‫قشر‬ ‫ویژه‬‫جوان‬‫را‬‫از‬ ‫بیش‬ ‫که‬‫گروه‬‫اجتماعی‬ ‫های‬
‫در‬ ‫دیگر‬‫فرآیند‬ ‫معرض‬‫قرار‬ ‫شدن‬ ‫جهانی‬‫دار‬‫ن‬‫د‬،‫متاثر‬‫می‬‫کند‬.‫رو‬ ‫این‬ ‫از‬‫از‬ ‫یکی‬‫پرسش‬‫ها‬‫ی‬‫مطرح‬‫زمینه‬ ‫این‬ ‫در‬
‫از‬ ‫عبارت‬‫جوانان‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫بین‬ ‫آیا‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬(‫ش‬‫امل‬‫اعتماد‬ ،‫ارتباطی‬ ‫شبکه‬ ‫حجم‬‫حمایت‬ ،‫اجتماعی‬
‫و‬ ‫اجتماعی‬)...‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬‫و‬ ‫رابطه‬‫خاص‬ ‫نسبت‬‫ی‬‫را‬‫می‬‫یافت‬ ‫توان‬‫؟‬‫و‬‫آیا‬‫رابطه‬ ‫این‬،‫نوع‬‫ی‬‫راب‬‫طه‬
‫بازتابی‬‫و‬‫خواهد‬ ‫انعکاسی‬‫بود‬‫رابطه‬ ‫یا‬‫ای‬‫تکمیل‬‫و‬ ‫ساز‬‫کننده‬ ‫جبران‬‫؟‬‫می‬ ‫حاضر‬ ‫نوشتار‬‫تا‬ ‫کوشد‬‫ده‬ ‫نشان‬‫آیا‬ ‫که‬ ‫د‬
‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬ ‫در‬ ‫جوانان‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫بین‬،،‫اصفهان‬ ‫شهر‬ ‫جوانان‬ ‫بر‬ ‫تمرکز‬ ‫با‬‫معناداری‬ ‫ارتباط‬
‫دارد‬ ‫وجود‬‫؟‬‫و‬‫اگر‬‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫ای‬ ‫رابطه‬،‫است؟‬ ‫چگونه‬ ‫رابطه‬ ‫این‬ ‫شدت‬ ‫و‬ ‫نوع‬

4. 113 ‫رسانه‬ ‫جهانی‬ ‫مجله‬-‫فارسی‬ ‫نسخه‬،‫دوره‬6‫شماره‬ ،2‫پیاپی‬ ‫شماره‬ ،22
‫چارچوب‬‫نظری‬:‫تبيين‬‫اصفهان‬ ‫شهر‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫و‬ ‫اینترنت‬ ‫رابطه‬
‫می‬ ‫را‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫محوری‬ ‫ایده‬‫واژه‬ ‫در‬ ‫توان‬"‫رابطه‬"‫کرد‬ ‫خالصه‬.‫با‬ ‫تماس‬ ‫برقراری‬ ‫با‬ ‫جامعه‬ ‫اعضای‬
‫ساختن‬ ‫پایدار‬ ‫و‬ ‫یکدیگر‬‫ارتباط‬ ‫این‬‫می‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫همکاری‬ ‫به‬ ‫قادر‬‫می‬ ‫کسب‬ ‫چیزهایی‬ ‫طریق‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شوند‬‫کنند‬
‫آنها‬ ‫کسب‬ ‫به‬ ‫قادر‬ ‫تنهایی‬ ‫به‬ ‫که‬‫ن‬‫یستند‬‫می‬ ‫آنها‬ ‫کسب‬ ‫به‬ ‫موفق‬ ‫بسیار‬ ‫دشواری‬ ‫با‬ ‫یا‬ ‫و‬‫شوند‬.‫انسان‬‫طریق‬ ‫از‬ ‫ها‬
‫مجموعه‬‫شبکه‬ ‫از‬ ‫ای‬‫متصل‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫ها‬‫می‬‫شوند‬‫شبکه‬ ‫گسترش‬ ‫با‬ ‫و‬‫ها‬‫ارتباطی‬ ‫ی‬،‫آنها‬‫دارایی‬ ‫نوعی‬‫برای‬‫ایجاد‬ ‫شان‬
‫می‬‫شود‬‫می‬ ‫که‬‫ب‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫توان‬‫ا‬‫نام‬‫سرمایه‬‫اجتماعی‬‫داد‬ ‫قرار‬ ‫مالحظه‬ ‫مورد‬.‫اما‬‫زمینه‬ ‫در‬‫و‬ ‫اینترنت‬ ‫رابطه‬‫سرمایه‬
‫اجتماعی‬‫ـ‬‫با‬ ‫مرتبط‬‫موضوع‬‫تحقیق‬ ‫این‬‫ـ‬‫رویکرد‬ ‫سه‬ ‫کلی‬ ‫طور‬ ‫به‬‫عمده‬‫مطرح‬‫است‬:
2)‫افزایش‬ ‫اینترنت‬‫دهنده‬‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫است‬:‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫امروزه‬‫بر‬ ‫محققان‬‫که‬ ‫باورند‬ ‫این‬‫فنآوری‬‫اینترنت‬
‫و‬ ‫فضا‬ ‫مرزهای‬‫مشارکت‬ ‫و‬ ‫اجتماعی‬ ‫تعامالت‬ ‫در‬ ‫عظیمی‬ ‫دگرگونی‬ ‫و‬ ‫شکسته‬ ‫هم‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫زمان‬‫مدنی‬ ‫های‬‫فراتر‬‫از‬
‫گروهی‬ ‫و‬ ‫محلی‬ ‫های‬ ‫همبستگی‬‫که‬ ‫کرده‬ ‫ایجاد‬‫شبکه‬ ‫پیوند‬ ‫اساس‬ ‫بر‬‫است‬ ‫اجتماعی‬ ‫منافع‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫های‬(‫و‬ ‫ولمن‬
،‫کانهاس‬2112‫ص‬ ،.2).‫جدید‬ ‫اشکال‬ ‫ایجاد‬ ‫با‬ ‫اینترنت‬‫در‬‫تعامال‬‫انسانی‬ ‫ت‬،‫فراهم‬‫و‬ ‫زمینه‬ ‫آوردن‬‫فضای‬‫مالقات‬
‫مشترک‬ ‫عالیق‬ ‫دارای‬ ‫افراد‬ ‫برای‬،‫بر‬ ‫غلبه‬‫مرز‬،‫مکان‬ ‫و‬ ‫زمان‬ ‫های‬‫ترویج‬‫فضاهای‬ ‫در‬ ‫دموکراتیک‬ ‫و‬ ‫آزاد‬ ‫گفتگوی‬
،‫اینترنتی‬‫اقدام‬ ‫تقویت‬‫های‬‫و‬ ‫جمعی‬ ‫دسته‬...،‫در‬‫واقع‬‫تجدید‬‫و‬‫بازسازی‬‫اجتماع‬ ‫حیات‬‫را‬ ‫ی‬‫در‬‫دستور‬‫کار‬‫دارد‬.‫از‬
‫این‬‫فرصت‬ ‫تنها‬ ‫نه‬ ‫اینترنت‬ ‫دیدگاه‬‫هزینه‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫خویشان‬ ‫و‬ ‫دوستان‬ ‫با‬ ‫تماس‬‫اندک‬ ‫ای‬‫می‬ ‫فراهم‬‫کند‬،‫بلکه‬‫با‬‫آگاه‬‫ی‬
‫نیاز‬ ‫از‬ ‫شبکه‬ ‫اعضای‬‫خود‬ ‫سهم‬ ‫به‬ ،‫یکدیگر‬ ‫های‬‫رودررو‬ ‫ارتباطات‬‫افراد‬ ‫ی‬‫حتی‬ ‫و‬‫مشارکت‬‫های‬‫را‬ ‫سازمانی‬‫در‬‫جامعه‬
‫می‬ ‫افزایش‬‫دهد‬.
‫به‬‫ب‬‫ا‬‫ور‬‫ولمن‬ ‫باری‬(2112‫ص‬ ،.98)‫از‬ ‫استفاده‬ ‫آسانی‬ ‫و‬ ‫شبکه‬ ‫روی‬ ‫دسترسی‬ ‫قابل‬ ‫اطالعات‬ ‫فراوانی‬
‫گروه‬ ‫یافتن‬ ‫برای‬ ‫قوی‬ ‫اتصاالت‬ ‫و‬ ‫جستجو‬ ‫موتورهای‬‫می‬ ‫کمک‬ ‫افراد‬ ‫به‬ ‫عالقه‬ ‫مورد‬ ‫های‬‫به‬ ‫شدن‬ ‫ملحق‬ ‫ضمن‬ ‫تا‬ ‫کند‬
‫سازمان‬‫خود‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫های‬،‫در‬‫برنامه‬‫و‬ ‫ها‬‫فعالیت‬‫های‬‫آن‬‫هم‬‫کنند‬ ‫مشارکت‬.‫با‬‫ب‬ ‫شد‬ ‫گفته‬ ‫آنچه‬ ‫به‬ ‫توجه‬‫ه‬‫نظر‬
‫می‬‫که‬ ‫رسد‬‫و‬ ‫ساز‬ ‫تکمیل‬ ‫نگاهی‬ ،‫رویکرد‬ ‫این‬‫نوظهور‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫به‬ ‫کننده‬ ‫جبران‬‫و‬ ‫دارد‬‫آن‬‫و‬ ‫افزایش‬ ‫عامل‬ ‫را‬
‫در‬ ‫که‬ ‫آنچه‬ ‫تکمیل‬‫است‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬،‫می‬‫داند‬.‫مهمتر‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫اف‬ ‫قابل‬ ‫موارد‬ ‫ین‬‫در‬ ‫زایش‬‫رویکرد‬ ‫این‬‫از‬ ‫عبارتست‬

5. 114 ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫ای‬ ‫مقایسه‬ ‫تحلیل‬
‫ارتباطات‬،‫اعتماد‬،‫حمایت‬،‫و‬‫در‬‫سرمایه‬ ‫کالم‬ ‫یک‬‫اجتماعی‬.‫در‬ ‫افراد‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬‫زندگی‬
‫آنها‬ ‫عادی‬‫ـ‬‫از‬‫چشم‬ ‫این‬‫انداز‬‫ـ‬‫ب‬‫ه‬‫و‬ ‫اینترنت‬ ‫واسطه‬‫در‬،‫مجازی‬ ‫دنیای‬‫ابعاد‬‫وگسترده‬ ‫وسیع‬‫ب‬ ‫تری‬‫ه‬‫خود‬‫می‬‫گیرد‬.
2)‫کاهش‬ ‫اینترنت‬‫دهنده‬‫اجتماع‬ ‫سرمایه‬‫ی‬‫است‬:‫در‬ ‫محققان‬ ‫برخی‬‫و‬ ‫اینترنت‬ ‫اثرات‬ ‫زمینه‬‫مجازی‬ ‫جهان‬‫روی‬
‫و‬ ‫انسانی‬ ‫ارتباطات‬‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫خ‬‫نبوده‬ ‫وشبین‬‫و‬‫بیشتر‬‫به‬‫دارند‬ ‫گرایش‬ ‫بدبینی‬.‫آنها‬‫حتی‬‫از‬ ‫بیش‬ ‫را‬ ‫اینترنت‬
‫می‬ ‫مطرح‬ ‫روزمره‬ ‫زندگی‬ ‫کننده‬ ‫پوچ‬ ‫و‬ ‫کننده‬ ‫فاسد‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫دیگری‬ ‫رسانه‬ ‫هر‬‫اینترنت‬ ‫زیرا‬ ‫کنند‬،‫اف‬‫سازمان‬ ‫و‬ ‫راد‬‫ها‬
‫به‬ ‫را‬‫ف‬‫ضای‬‫می‬ ‫هدایت‬ ‫مجازی‬‫که‬ ‫کند‬‫فضا‬ ‫این‬‫دارد‬ ‫قرار‬ ‫واقعیت‬ ‫با‬ ‫مقابله‬ ‫در‬(،‫اسلوین‬2981‫ص‬ ،.4).‫نظر‬ ‫به‬
‫پژوهشگران‬ ‫این‬‫ا‬ ‫توجه‬ ‫مانع‬ ‫اینترنت‬ ‫از‬ ‫استفاده‬‫می‬ ‫واقعی‬ ‫اجتماع‬ ‫به‬ ‫فراد‬‫شود‬‫و‬‫شبکه‬ ‫تعامالت‬‫میزان‬ ‫از‬ ‫مردم‬ ‫ای‬
‫ارتباطات‬‫و‬ ‫حضوری‬‫مستقیم‬‫آنها‬‫می‬ ‫پیشی‬‫گیرد‬.‫این‬ ‫اما‬‫اینترنتی‬ ‫های‬ ‫پیوند‬"‫ندرت‬ ‫به‬"‫دوستی‬ ‫ترویج‬ ‫به‬‫های‬
‫عمیق‬،‫حمایت‬‫های‬‫عاطفی‬‫اثرگذار‬‫می‬ ‫منتهی‬ ‫واقعی‬ ‫مادی‬ ‫های‬ ‫کمک‬ ‫ارائه‬ ‫و‬‫شود‬.‫از‬،‫منظر‬ ‫این‬‫نه‬ ‫اینترنت‬ ‫با‬ ‫کار‬
‫فعالیت‬ ‫سایر‬ ‫به‬ ‫پرداختن‬ ‫زمان‬ ‫تنها‬‫می‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫ها‬‫دهد‬‫خود‬ ‫اطراف‬ ‫محیط‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫افراد‬ ‫توجه‬ ‫بلکه‬‫نیز‬‫می‬ ‫باز‬‫دارد‬.
‫کاربران‬ ‫درباره‬ ‫شده‬ ‫انجام‬ ‫مطالعات‬ ‫برخی‬‫بر‬ ‫نیز‬‫گذاشته‬ ‫صحه‬ ‫واقعیت‬ ‫این‬‫که‬ ‫اند‬‫اینترنت‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫افزایش‬ ‫با‬،
‫تماس‬‫اجتماعی‬ ‫های‬‫و‬ ‫واقعی‬‫می‬ ‫کاهش‬ ‫شبکه‬ ‫از‬ ‫خارج‬‫یابد‬.‫شبکه‬ ‫ضعیف‬ ‫پیوندهای‬ ‫اینترنت‬ ‫اگرچه‬‫افزایش‬ ‫را‬ ‫ای‬
‫می‬‫دهد‬،‫عمیق‬ ‫تعامالت‬ ‫همزمان‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬ ‫اما‬‫تر‬‫می‬ ‫کاهش‬ ‫را‬ ‫شبکه‬ ‫از‬ ‫خارج‬‫دهد‬،‫چشم‬ ‫و‬ ‫دید‬ ‫افق‬
‫می‬ ‫محدود‬ ‫را‬ ‫افراد‬ ‫فکری‬ ‫اندازهای‬‫سازد‬.‫ب‬‫ه‬،‫عالوه‬‫رایانه‬‫ای‬‫شدن‬‫استفاده‬ ‫و‬‫زی‬‫اد‬‫می‬ ‫اینترنت‬ ‫از‬‫و‬ ‫منزل‬ ‫مرز‬ ‫تواند‬
‫بزند‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫کار‬ ‫محل‬.‫می‬ ‫منزل‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫کارشان‬ ‫افراد‬‫خانواده‬ ‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫آورند‬،‫سایر‬ ‫و‬ ‫دوستان‬‫فعالیت‬‫ها‬
‫می‬ ‫خاص‬ ‫کار‬ ‫یک‬ ‫انجام‬ ‫مشغول‬‫شوند‬.‫در‬‫رابط‬ ‫این‬‫ه‬‫ن‬‫ا‬‫ی‬‫تصریح‬‫می‬‫کند‬‫که‬"‫فضای‬ ‫به‬ ‫مردم‬ ‫عموم‬ ‫ورود‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
‫برخط‬،‫منزوی‬ ‫راحتی‬ ‫به‬ ‫ما‬‫صورت‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫زمانی‬ ‫مدت‬ ‫زیرا‬ ‫شد‬ ‫خواهیم‬ ‫تر‬‫برخط‬‫می‬ ‫صرف‬‫شود‬،‫خواه‬‫ن‬‫ا‬‫زمان‬ ‫از‬ ‫خواه‬
‫فعالیت‬‫های‬‫واقعی‬ ‫دنیای‬‫گرفته‬‫است‬ ‫شده‬"(،‫ولمن‬2116‫ص‬ ،.).
9)‫اینترنت‬‫دهنده‬ ‫بازتاب‬‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫است‬:‫از‬ ‫نظرگروهی‬ ‫به‬‫محققان‬،‫شبکه‬‫طریق‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫اجتماعی‬ ‫های‬
‫می‬ ‫حمایت‬ ‫کامپیوتر‬،‫شوند‬‫جامعه‬‫واقعی‬‫نمی‬ ‫بین‬ ‫از‬ ‫را‬‫بلکه‬ ‫برند‬‫بازتابی‬ ‫و‬ ‫العملی‬ ‫عکس‬ ‫صورت‬ ‫به‬‫توسعه‬ ‫عامل‬
‫جوامعی‬ ‫انواع‬‫هستند‬‫یافته‬ ‫توسعه‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫که‬،‫شایع‬ ‫و‬ ‫متداول‬‫شد‬‫است‬ ‫ه‬.‫تماس‬ ‫حفظ‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫اینترنت‬ ‫مردم‬‫های‬

6. 115 ‫رسانه‬ ‫جهانی‬ ‫مجله‬-‫فارسی‬ ‫نسخه‬،‫دوره‬6‫شماره‬ ،2‫پیاپی‬ ‫شماره‬ ،22
‫موجود‬ ‫اجتماعی‬‫خود‬‫و‬ ‫کارگرفته‬ ‫به‬‫تماس‬ ‫کردن‬ ‫اضافه‬ ‫با‬‫به‬ ‫الکترونیکی‬ ‫های‬‫تماس‬‫های‬‫یا‬ ‫حضوری‬‫تلفنی‬‫خود‬،
‫همان‬‫سرگرمی‬‫سیاسی‬ ‫عالیق‬ ‫و‬ ‫ها‬‫واقعی‬ ‫دنیای‬‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫خود‬‫برخط‬‫نیز‬‫می‬ ‫ادامه‬‫دهند‬.‫در‬‫دو‬ ،‫راستا‬ ‫این‬
‫ب‬ ‫شناس‬ ‫جامعه‬‫ه‬‫نام‬‫دیوید‬ ‫های‬‫و‬ ‫نود‬ِ‫ج‬‫ل‬ ‫ه‬‫آتما‬ ‫ه‬‫تأثیر‬ ‫تحت‬ ‫که‬ ‫معتقدند‬‫د‬ ‫اینترنت‬ ‫فنآوری‬‫سته‬‫از‬ ‫ای‬‫فضاهای‬
‫آمده‬ ‫وجود‬ ‫به‬ ‫مصنوعی‬‫هستند‬ ‫خالی‬ ‫واقع‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫اند‬‫و‬‫است‬ ‫الزم‬‫آنها‬ ‫کاربران‬ ‫تا‬‫مکان‬ ‫در‬‫شده‬ ‫عضو‬ ‫خالی‬ ‫های‬،‫ابتدا‬
‫بگیرند‬ ‫بهره‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫و‬ ‫بسازند‬ ‫را‬ ‫تعاملی‬ ‫فضای‬(‫نود‬‫و‬،‫آتما‬2116‫ص‬ ،.9).‫مجازی‬ ‫واقعیت‬‫جد‬‫اینگونه‬ ‫که‬ ‫یدی‬
‫سزاوار‬ ‫شده‬ ‫ایجاد‬‫و‬ ‫واقعیت‬ ‫با‬ ‫تدریج‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬‫بخورد‬ ‫بیشتری‬ ‫پیوند‬ ‫ما‬ ‫فیزیکی‬ ‫دنیای‬.‫در‬ ،‫وآتما‬ ‫نود‬ ‫زعم‬ ‫به‬
‫دنی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫چیزهایی‬ ‫همان‬ ‫درست‬ ‫مجازی‬ ‫دنیای‬‫و‬ ‫است‬ ‫موجود‬ ،‫دارند‬ ‫وجود‬ ‫واقعی‬ ‫ای‬‫جهان‬ ‫و‬ ‫فیزیکی‬ ‫جهان‬
‫می‬ ‫پیش‬ ‫شدن‬ ‫یکی‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫بیشتر‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫تر‬ ‫آمیخته‬ ‫یکدیگر‬ ‫در‬ ‫روز‬ ‫به‬ ‫روز‬ ‫مجازی‬‫روند‬(‫نود‬‫و‬،‫آتما‬2116،
‫ص‬.9).‫و‬ ‫نود‬‫با‬ ‫آتما‬‫متعدد‬ ‫تحقیقات‬ ‫به‬ ‫استناد‬‫بر‬‫که‬ ‫باورند‬ ‫این‬‫افراد‬ ‫وضعیت‬ ‫میان‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫همبستگی‬‫در‬
‫دنیای‬‫و‬ ‫واقعی‬‫مجازی‬ ‫دنیای‬‫ب‬ ‫آنها‬‫ه‬‫می‬ ‫چشم‬‫خورد‬.‫آنهایی‬‫در‬ ‫که‬‫موف‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬‫ق‬‫تر‬‫هست‬‫همان‬ ‫عمدتا‬ ‫ند‬
‫در‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫گروهی‬‫موفق‬ ‫نیز‬ ‫مجازی‬ ‫دنیای‬‫و‬ ‫کرده‬ ‫عمل‬ ‫تر‬‫را‬ ‫رضایت‬ ‫احساس‬ ‫بیشترین‬‫دارند‬.‫حتی‬‫تعداد‬
‫در‬ ‫فرد‬ ‫که‬ ‫دوستانی‬‫فضای‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫دوستانی‬ ‫تعداد‬ ‫با‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫دارد‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬‫و‬ ‫مجازی‬‫همبستگی‬ ‫دارد‬ ‫اینترنتی‬
‫می‬ ‫نشان‬‫دهد‬(‫نود‬‫و‬‫آ‬،‫تما‬2116‫ص‬ ،.1).‫ا‬‫لبته‬‫و‬ ‫نود‬‫آتما‬‫تعداد‬ ‫که‬ ‫دارند‬ ‫اشاره‬ ‫نیز‬ ‫نکته‬ ‫این‬ ‫به‬‫از‬ ‫اندکی‬‫کاربران‬
‫اینترنتی‬‫بیماران‬ ‫مثل‬،‫ها‬ ‫بازنشسته‬ ‫برخی‬ ،‫معلوالن‬ ،‫بستری‬ ‫دائما‬‫افراد‬‫و‬ ‫کمرو‬،‫خجالتی‬‫که‬ ‫داری‬ ‫خانه‬ ‫زنان‬
‫اکثر‬ ‫مجبورند‬‫اوقات‬‫خود‬‫را‬‫در‬،‫بمانند‬ ‫خانه‬‫است‬ ‫ممکن‬‫را‬ ‫مجازی‬ ‫فضای‬‫برای‬‫و‬ ‫کمبودها‬ ‫رفع‬‫جبران‬‫که‬ ‫نواقصی‬
‫در‬‫زندگی‬‫واقعی‬‫خود‬‫دارند‬‫ب‬‫ه‬‫گیرند‬ ‫کار‬.
‫در‬‫رابطه‬ ‫همین‬‫هوارد‬‫ری‬‫نیز‬ ‫نگولد‬‫منزله‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫مجازی‬ ‫اجتماع‬‫نسخه‬‫فنآورانه‬‫قلمداد‬ ‫واقعی‬ ‫اجتماع‬‫می‬‫کند‬‫و‬
‫باور‬‫دارد‬‫که‬‫در‬ ‫مردم‬‫را‬ ‫کارهایی‬ ‫همان‬ ‫مجازی‬ ‫دنیای‬‫می‬‫کنند‬‫در‬ ‫که‬‫می‬ ‫انجام‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬‫دهند‬.‫رینگولد‬
(3991)‫در‬‫اثر‬‫منتشر‬‫شد‬‫ه‬‫اش‬‫نام‬ ‫با‬‫مجازی‬ ‫اجتماع‬‫چنین‬‫تصریح‬‫می‬‫کند‬:
[…]‫جو‬ ‫در‬ ‫مردم‬‫مجازی‬ ‫امع‬‫ـ‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫مانند‬ ‫ـ‬‫و‬ ‫لطیفه‬‫شوخی‬‫می‬ ‫بدل‬ ‫و‬ ‫رد‬‫کن‬‫در‬ ،‫ند‬‫گفتگوهای‬
‫می‬ ‫مشارکت‬ ‫عقالنی‬‫می‬ ‫دانش‬ ‫تبادل‬ ،‫نموده‬ ‫تجارت‬ ،‫نمایند‬‫در‬ ،‫نمایند‬‫احساسی‬ ‫حمایت‬‫یکدیگر‬ ‫با‬‫شریک‬

7. 116 ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫ای‬ ‫مقایسه‬ ‫تحلیل‬
‫می‬ ‫سهیم‬ ‫و‬،‫گردند‬‫تصمیم‬‫پراکنی‬ ‫شایعه‬ ،‫تفکر‬ ،‫گیری‬‫و‬‫می‬ ‫نزاع‬‫و‬ ‫کرده‬ ‫پیدا‬ ‫دوست‬ ،‫شده‬ ‫عاشق‬ ،‫نمایند‬
‫می‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫یا‬‫بازی‬ ،‫دهند‬‫می‬،‫کنند‬‫دلبری‬‫می‬‫کنند‬‫نسبت‬ ‫هنر‬ ،‫ا‬‫برجسته‬‫ا‬‫و‬ ‫نموده‬ ‫خلق‬ ‫را‬ ‫ی‬‫ای‬ ‫یا‬‫نکه‬
‫بعضا‬‫صحبت‬ ‫به‬ ‫مبادرت‬‫های‬‫بی‬‫می‬ ‫عبث‬ ‫و‬ ‫فایده‬‫نمایند‬.‫جوامع‬ ‫در‬ ‫مردم‬‫مجازی‬‫تنها‬‫را‬ ‫کارهایی‬ ‫همان‬
‫می‬ ‫انجام‬‫می‬ ‫انجام‬ ‫خود‬ ‫حقیقی‬ ‫زندگی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫دهند‬‫ت‬ ‫این‬ ‫با‬ ‫دهند‬‫مس‬ ‫مردم‬ ‫حقیقی‬ ‫زندگی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫فاوت‬‫ئو‬‫ل‬
‫می‬ ‫خود‬ ‫کارهای‬ ‫انجام‬‫باشند‬.‫وجود‬ ‫این‬ ‫با‬‫نی‬ ‫مجازی‬ ‫فضای‬ ‫در‬‫ز‬‫می‬ ‫بسیاری‬ ‫مسائل‬‫حد‬ ‫همان‬ ‫در‬ ‫تواند‬‫و‬
‫مرزها‬‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫ی‬‫بپیوندد‬ ‫وقوع‬ ‫به‬.(.‫ص‬22)
‫توسط‬ ‫شده‬ ‫انجام‬ ‫مطالعات‬‫نیز‬ ‫اسالتر‬‫می‬ ‫نشان‬‫کنش‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫دهد‬‫فعالیت‬ ‫و‬ ‫ها‬‫با‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫افراد‬ ‫های‬
‫رفتارها‬،‫فعالیت‬‫انتخاب‬ ‫و‬ ‫ها‬‫در‬ ‫آنان‬ ‫های‬‫است‬ ‫داشته‬ ‫همخوانی‬ ‫و‬ ‫همبستگی‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬(‫موسوی‬،2981‫ص‬ ،.
246).
‫ترتیب‬ ‫بدین‬،‫و‬ ‫کم‬ ‫را‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫سوم‬ ‫رویکرد‬‫نوع‬ ‫بیش‬‫ی‬‫و‬ ‫بازتاب‬‫از‬ ‫انعکاس‬‫می‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬‫داند‬‫و‬‫در‬‫این‬
‫راستا‬‫در‬ ‫افراد‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫واقعی‬ ‫زندگی‬،‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫را‬ ‫آنها‬‫در‬‫و‬ ‫حد‬ ‫همان‬‫اندازه‬،‫در‬‫مجازی‬ ‫دنیای‬
‫خواهد‬ ‫شکل‬‫داد‬.‫از‬‫انداز‬ ‫چشم‬ ‫این‬،‫قاعدتا‬‫از‬‫جامعه‬‫که‬ ‫ای‬‫آن‬ ‫اعضای‬‫واقعی‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫اندکی‬‫دارند‬‫نباید‬
‫انتظار‬‫در‬ ‫که‬ ‫داشت‬‫و‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬‫سایبری‬ ‫فضای‬،‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫باش‬ ‫داشته‬ ‫باالیی‬‫ن‬‫د‬.‫ما‬‫سرمایه‬ ‫مطالعه‬ ‫برای‬
‫رویکرد‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫اصفهان‬ ‫شهر‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬‫ما‬ ‫نظری‬ ‫ادعای‬ ‫و‬ ‫کردیم‬ ‫استفاده‬‫آن‬‫اصفهانی‬ ‫جوانان‬ ‫که‬ ‫است‬،‫سرمایه‬
‫را‬ ‫خود‬ ‫اجتماعی‬‫مجازی‬ ‫فضای‬ ‫در‬‫می‬ ‫بازتاب‬‫دهند‬.
‫در‬‫منظور‬ ‫به‬ ،‫ادامه‬‫نوع‬ ‫شناسایی‬‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫میان‬ ‫رابطه‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬‫فرضی‬ ‫مجازی‬‫ه‬‫های‬‫و‬ ‫تدوین‬ ‫ی‬‫مورد‬
‫قرار‬ ‫سنجش‬‫گرفت‬‫ه‬‫و‬‫محققان‬ ‫انتظار‬‫پ‬‫ژوهش‬‫حاضر‬‫که‬ ‫است‬ ‫بوده‬ ‫آن‬‫همبستگی‬ ‫رابطه‬ ‫وجود‬ ‫صورت‬ ‫در‬‫مستق‬‫ی‬‫م‬
‫فرضی‬ ‫متغیرهای‬ ‫میان‬‫ه‬‫ها‬‫می‬ ،‫توان‬‫افراد‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬(‫و‬‫مولفه‬‫آن‬ ‫های‬)‫در‬‫جهان‬‫سرمایه‬ ‫از‬ ‫بازتابی‬ ‫را‬ ‫مجازی‬
‫آنها‬ ‫اجتماعی‬‫دانست‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬.‫اما‬‫راب‬ ‫وجود‬ ‫صورت‬ ‫در‬‫می‬ ‫معکوس‬ ‫طه‬‫مجازی‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫توان‬‫افراد‬‫را‬
‫و‬ ‫مکمل‬‫کننده‬ ‫جبران‬‫سرمای‬‫افر‬ ‫اجتماعی‬ ‫ه‬‫کرد‬ ‫تلقی‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اد‬.
‫و‬ ‫نظری‬ ‫تعریف‬‫مفاهيم‬ ‫عملی‬

8. 117 ‫رسانه‬ ‫جهانی‬ ‫مجله‬-‫فارسی‬ ‫نسخه‬،‫دوره‬6‫شماره‬ ،2‫پیاپی‬ ‫شماره‬ ،22
‫از‬‫در‬ ‫کلیدی‬ ‫مفاهیم‬ ‫جمله‬‫و‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫مفهوم‬ ،‫پژوهش‬ ‫این‬‫مولفه‬‫است‬ ‫آن‬ ‫های‬.‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫یکی‬
‫از‬‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫سرمایه‬ ‫اشکال‬‫پایدار‬ ‫نسبتا‬ ‫روابط‬‫انسان‬ ‫میان‬‫ها‬‫و‬ ‫شده‬ ‫بندی‬ ‫نطفه‬‫به‬‫آنان‬‫کمک‬‫می‬‫کند‬‫تا‬‫اهداف‬
‫خود‬‫بهتر‬ ‫را‬‫ببرند‬ ‫پیش‬.‫مجموعه‬‫از‬ ‫ای‬‫تماس‬‫رابطه‬ ،‫ها‬‫آشنایی‬ ،‫ها‬‫و‬ ‫ها‬‫دوستی‬‫ها‬‫ست‬ِ‫ی‬‫اجتماع‬ ‫وزن‬ ‫کنشگر‬ ‫به‬ ‫که‬
‫سنگین‬‫و‬ ،‫تر‬‫و‬ ‫کنشی‬ ‫قدرت‬‫واکنشی‬‫زیادتر‬‫می‬‫بخشد‬(‫شویره‬-،‫فونتن‬2981‫،ص‬.14).‫در‬‫پیوندهای‬ ‫راستا‬ ‫این‬
‫با‬‫و‬ ‫دوام‬‫از‬ ‫متراکم‬‫برخوردار‬ ‫خاصی‬ ‫اهمیت‬‫چرا‬ ‫است‬‫ک‬‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫میزان‬ ‫ه‬،‫وابستگی‬‫روابط‬ ‫تعدد‬ ‫به‬ ‫خاصی‬
‫و‬‫حاصل‬ ‫سرمایه‬ ‫میزان‬‫از‬‫هر‬‫پیدا‬ ‫رابطه‬‫می‬‫کند‬.‫دارای‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫چند‬‫مولفه‬‫است‬‫و‬‫در‬‫به‬ ‫پژوهش‬ ‫این‬
‫مولفه‬ ‫کمک‬‫و‬ ‫حمایت‬ ،‫مشارکت‬ ،‫اعتماد‬ ‫های‬‫مورد‬ ‫ارتباطی‬ ‫شبکه‬‫قرار‬ ‫سنجش‬‫است‬ ‫گرفته‬.
‫اعتماد‬‫در‬‫سایر‬ ‫میان‬‫مولفه‬‫از‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫های‬‫ویژه‬ ‫اهمیت‬‫برخوردار‬ ‫ای‬‫و‬ ‫بوده‬‫ب‬‫ه‬‫منا‬ ‫شاخصی‬ ‫منزله‬‫سب‬
‫متقابل‬ ‫پیوندهای‬ ‫شناسایی‬ ‫برای‬‫می‬ ‫تلقی‬ ‫مثبت‬‫شود‬.‫در‬‫آکسفورد‬ ‫لغات‬ ‫فرهنگ‬‫اعتماد‬‫به‬ ‫اطمینان‬ ‫معنای‬ ‫به‬
‫صفات‬ ‫بعضی‬‫ویژگی‬ ‫یا‬‫و‬ ‫گروه‬ ،‫شخص‬ ‫یک‬ ‫های‬‫و‬ ،‫سازمان‬‫و‬ ‫درستی‬ ‫حتی‬‫است‬ ‫شده‬ ‫تعریف‬ ‫نظریه‬ ‫یک‬ ‫حقانیت‬
(‫امیر‬‫کافی‬،294‫ص‬ ،.22)‫و‬‫اعتماد‬‫روابط‬ ‫محصول‬ ‫اجتماعی‬،‫و‬ ‫تعامالت‬‫شبکه‬ ‫فعالیت‬‫است‬ ‫اجتماعی‬ ‫های‬.‫ب‬‫ه‬
‫اگر‬ ‫ویژه‬‫از‬ ‫اعتماد‬ ‫این‬‫به‬ ‫یابد‬ ‫ارتقاء‬ ‫کالن‬ ‫سطوح‬ ‫به‬ ‫خرد‬ ‫سطوح‬‫شکل‬‫در‬ ‫ارزشمندی‬ ‫سرمایه‬‫موجبات‬ ‫که‬ ‫آید‬ ‫می‬
‫مشارکت‬‫و‬‫در‬ ‫مردم‬ ‫همیاری‬‫عرصه‬‫را‬ ‫اجتماعی‬ ‫های‬‫افزون‬‫و‬ ‫کرده‬ ‫تر‬‫آسیب‬ ‫از‬‫می‬ ‫اجتماعی‬ ‫های‬‫کاهد‬.‫اما‬‫متقابال‬
‫در‬ ‫اعتماد‬ ‫پایین‬ ‫سطوح‬‫ضد‬ ‫رفتارهای‬ ‫افزایش‬ ‫موجب‬ ‫جامعه‬‫می‬ ‫اجتماعی‬‫شود‬.‫در‬،‫تحقیق‬ ‫این‬‫اعتماد‬ ‫مفهوم‬
‫شاخص‬ ‫کمک‬ ‫به‬ ‫اجتماعی‬‫اعتماد‬ ‫چون‬ ‫هایی‬،‫مشکل‬ ‫حل‬ ‫برای‬ ،‫مشاوره‬ ‫برای‬‫و‬ ‫روانی‬ ‫تخلیه‬ ‫برای‬‫اندازه‬ ‫احساسی‬-
‫است‬ ‫شده‬ ‫گیری‬.
‫دیگر‬ ‫مولفه‬،‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫است‬ ‫اجتماعی‬ ‫حمایت‬.‫اجتماعی‬ ‫حمایت‬‫از‬ ‫برخورداری‬ ‫میزان‬ ‫معنای‬ ‫به‬،‫توجه‬
‫و‬ ‫محبت‬‫و‬ ‫دوستان‬ ،‫خانواده‬ ‫اعضای‬ ‫همراهی‬‫افراد‬ ‫سایر‬‫می‬‫باشد‬(،‫زکی‬2984‫،ص‬.1).‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫حمایت‬
‫ابزاری‬ ‫واقع‬‫و‬ ‫کمک‬ ،‫خدمات‬ ‫ارائه‬ ‫برای‬‫پشتیبانی‬‫و‬ ‫مادی‬ ‫های‬‫غیرمادی‬‫در‬ ‫که‬ ‫است‬‫اختیار‬‫افراد‬‫قرار‬‫می‬‫گیرد‬.
‫اجتماعی‬ ‫حمایت‬‫در‬‫با‬ ‫پژوهش‬ ‫این‬‫از‬ ‫استفاده‬‫شاخص‬‫چون‬ ‫هایی‬‫حمایت‬،‫خدماتی‬ ‫های‬‫و‬ ‫سیاسی‬‫اندازه‬ ‫عاطفی‬-
‫است‬ ‫شده‬ ‫گیری‬.

9. 118 ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫ای‬ ‫مقایسه‬ ‫تحلیل‬
‫دیگر‬ ‫مولفه‬،‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫اجتماعی‬ ‫مشارکت‬‫ن‬‫ا‬‫دارد‬ ‫م‬.‫اجتماعی‬ ‫مشارکت‬‫نوع‬‫ی‬‫و‬ ‫جمعی‬ ،‫هدفمند‬ ‫کنش‬
‫است‬ ‫ارادی‬.‫مفهوم‬ ‫این‬‫و‬ ‫تالش‬ ‫معنای‬ ‫به‬‫در‬ ‫جمعی‬ ‫کوشش‬‫از‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫سازمانی‬ ‫چارچوب‬ ‫یک‬‫آ‬‫ن‬‫طریق‬
‫و‬ ‫امکانات‬ ،‫توان‬ ‫ادغام‬ ‫با‬ ‫کنندگان‬ ‫مشارکت‬‫خود‬ ‫منابع‬‫و‬ ‫فردی‬ ‫اهداف‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬ ‫درصدد‬‫یا‬‫برمی‬ ‫معینی‬ ‫جمعی‬
‫آیند‬(‫ازکیا‬‫و‬،‫غفاری‬2989‫ص‬ ،.212).‫در‬‫شاخص‬ ‫کمک‬ ‫به‬ ‫مفهوم‬ ‫این‬ ‫حاضر‬ ‫پژوهش‬‫در‬ ‫مشارکت‬ ‫چون‬ ‫هایی‬
‫در‬ ‫مشارکت‬ ،‫جمعی‬ ‫های‬ ‫گیری‬ ‫تصمیم‬‫و‬ ‫سرمایه‬‫اعتبار‬‫می‬ ‫سنجش‬ ‫دیگران‬‫شود‬.
‫از‬ ‫دیگر‬ ‫یکی‬‫مولفه‬،‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫های‬‫ارتباط‬ ‫شبکه‬‫ی‬‫که‬ ‫است‬‫اشاره‬‫دارد‬‫ب‬‫ه‬‫انسان‬‫که‬ ‫هایی‬‫یا‬ ‫یک‬ ‫بواسطه‬
‫چند‬‫نوع‬‫اجتماعی‬ ‫رابطه‬‫در‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬‫و‬ ‫اتصال‬‫پیوند‬‫قرار‬‫گرفته‬‫اند‬(،‫آکسفورد‬ ‫شناسی‬ ‫جامعه‬ ‫فرهنگ‬2111‫،ص‬.
121).‫شاخص‬ ‫کمک‬ ‫به‬ ‫مفهوم‬ ‫این‬‫خود‬ ،‫جدید‬ ‫افراد‬ ‫با‬ ‫آشنایی‬ ‫به‬ ‫عالقه‬ ‫چون‬ ‫هایی‬‫را‬‫در‬‫جامعه‬‫بزرگتر‬ ‫ای‬‫حس‬
‫در‬ ‫کنجکاوی‬ ،‫کردن‬‫و‬ ‫مردم‬ ‫مورد‬‫است‬ ‫قرارگرفته‬ ‫سنجش‬ ‫مورد‬ ‫دیگر‬ ‫مناطق‬.
‫بازتابی‬ ‫رابطه‬‫استناد‬ ‫با‬‫به‬‫و‬ ‫نود‬ ‫نظرات‬‫آتما‬‫نوع‬‫ی‬‫و‬ ‫نسبت‬‫رابطه‬‫ای‬‫و‬ ‫انعکاسی‬ ‫است‬"‫وار‬ ‫آینه‬"‫دو‬ ‫میان‬‫پدیده‬،
‫دو‬‫و‬ ‫حالت‬‫وضعیت‬ ‫یا‬‫با‬ ‫مرتبط‬‫هم‬،‫ب‬‫ه‬‫و‬ ‫خصوصیات‬ ‫که‬ ‫ای‬ ‫گونه‬‫وی‬‫ژ‬‫گی‬‫را‬ ‫یکی‬ ‫های‬‫ـ‬‫و‬ ‫کامل‬ ‫بطور‬‫کامل‬ ‫تقریبا‬ ‫یا‬
‫ـ‬‫در‬ ‫بتوان‬‫کرد‬ ‫مشاهده‬ ‫دیگری‬(‫نود‬‫و‬،‫آتما‬2116‫،ص‬.1).‫در‬‫این‬‫پژوهش‬‫بازتابی‬ ‫رابطه‬‫می‬ ‫را‬‫از‬ ‫توان‬
‫و‬ ‫مثبت‬ ‫همبستگی‬‫مستقیم‬‫ی‬‫در‬ ‫که‬‫آزمون‬‫فرضی‬‫ات‬‫ب‬‫ه‬‫می‬ ‫دست‬‫آید‬‫تعیین‬‫کر‬‫د‬.‫در‬،‫راستا‬ ‫همین‬‫و‬ ‫مکمل‬ ‫رابطه‬
‫کننده‬ ‫جبران‬‫نیز‬‫و‬ ‫رابطه‬‫نسبتی‬‫و‬ ‫کننده‬ ‫جبران‬ ‫است‬‫دو‬ ‫میان‬ ‫مکمل‬‫پدیده‬‫دو‬ ،‫و‬ ‫حالت‬‫وضعیت‬ ‫یا‬‫با‬ ‫مرتبط‬
‫یکدیگر‬،‫ب‬‫ه‬‫گونه‬‫که‬ ‫ای‬‫در‬ ‫صفات‬ ‫برخی‬ ‫وکمبود‬ ‫نقص‬‫یکی‬‫از‬‫آنها‬‫ب‬‫ه‬‫واسطه‬‫غنای‬‫تکمیل‬ ‫دیگری‬‫و‬‫شده‬ ‫جبران‬
‫باشد‬(‫نود‬‫و‬،‫آتما‬2116‫،ص‬.1).‫رابطه‬‫و‬ ‫مکمل‬‫کننده‬ ‫جبران‬‫در‬‫این‬‫پژوهش‬‫منفی‬ ‫همبستگی‬ ‫به‬ ‫استناد‬ ‫با‬
‫حاصله‬‫در‬‫آزمون‬‫فرضی‬‫ات‬‫می‬ ‫تعیین‬‫شود‬.
‫در‬‫ا‬‫دامه‬‫نظری‬ ‫ادبیات‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫فرضی‬ ،‫تحقیق‬‫ات‬‫پژوهش‬‫ی‬‫این‬‫می‬ ‫ارائه‬ ‫مطالعه‬‫شو‬‫د‬:
‫دارد‬ ‫رابطه‬ ‫آنها‬ ‫سایبری‬ ‫و‬ ‫مجازی‬ ‫دنیای‬ ‫با‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬ ‫در‬ ‫اصفهانی‬ ‫جوانان‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫میزان‬.
‫دارد‬ ‫رابطه‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫مجازی‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اصفهانی‬ ‫جوانان‬ ‫اجتماعی‬ ‫اعتماد‬ ‫میزان‬.
‫اصفهانی‬ ‫جوانان‬ ‫اجتماعی‬ ‫مشارکت‬ ‫میزان‬‫دارد‬ ‫رابطه‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫مجازی‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬.

10. 119 ‫رسانه‬ ‫جهانی‬ ‫مجله‬-‫فارسی‬ ‫نسخه‬،‫دوره‬6‫شماره‬ ،2‫پیاپی‬ ‫شماره‬ ،22
‫رابطه‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫مجازی‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫برخوردارند‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫اصفهانی‬ ‫جوانان‬ ‫که‬ ‫اجتماعی‬ ‫حمایت‬ ‫میزان‬
‫دارد‬.
‫دارد‬ ‫رابطه‬ ‫یکدیگر‬ ‫با‬ ‫مجازی‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اصفهانی‬ ‫جوانان‬ ‫ارتباطی‬ ‫شبکه‬ ‫حجم‬.
‫تحقيق‬ ‫شناسی‬ ‫روش‬
‫این‬ ‫انجام‬ ‫برای‬‫پژوهش‬،‫پیمایش‬ ‫روش‬‫اجتماعی‬‫روش‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫گزینه‬ ‫ترین‬ ‫مناسب‬‫دیگر‬ ‫های‬‫است‬.‫پ‬‫ژوهش‬
‫حاضر‬‫در‬‫تحقیق‬ ‫یک‬ ‫واقع‬‫پیمایشی‬،‫مقطعی‬،‫و‬ ‫بنیادی‬‫است‬ ‫پهنانگر‬.‫تمامی‬ ‫پژوهش‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫آماری‬ ‫جامعه‬‫جوانان‬
21‫تا‬2‫اصفهان‬ ‫شهر‬ ‫ساله‬‫است‬.‫اساس‬ ‫بر‬‫ایران‬ ‫آمار‬ ‫مرکز‬ ‫اطالعات‬،‫جوانان‬ ‫جمعیت‬21‫تا‬2‫سال‬‫شهر‬ ‫ه‬
‫در‬ ‫اصفهان‬‫سال‬2981‫برابر‬982‫و‬ ‫هزار‬4 9‫نفر‬‫است‬ ‫بوده‬.‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫اینکه‬‫روش‬‫این‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬
‫پژوهش‬،‫روش‬‫پیمایش‬‫است‬‫دو‬ ‫طی‬ ‫پیمایش‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫لذا‬‫و‬ ‫مرحله‬‫با‬‫از‬ ‫استفاده‬‫نمون‬ ‫شیوه‬‫ه‬‫سپس‬ ‫و‬ ‫تصادفی‬ ‫گیری‬
‫نمونه‬‫گیری‬‫طبقه‬‫متناسب‬ ‫ای‬،‫نمونه‬ ‫جمعیت‬‫به‬ ‫ای‬‫تعداد‬989‫جوانان‬ ‫میان‬ ‫از‬ ‫نفر‬21‫تا‬2‫س‬‫اصفهان‬ ‫شهر‬ ‫اله‬
‫انتخاب‬‫ش‬‫د‬‫ند‬.‫در‬ ‫نمونه‬ ‫حجم‬ ‫منظورتعیین‬ ‫به‬‫پژوهش‬‫استفاده‬ ‫کوکران‬ ‫فرمول‬ ‫از‬ ‫حاضر‬‫و‬ ‫شده‬‫با‬‫به‬ ‫توجه‬
‫نمونه‬ ‫حجم‬ ‫محاسبات‬‫کوکران‬989‫نفر‬‫تعیین‬‫ش‬‫د‬.‫شهرداری‬ ‫مناطق‬ ‫تفکیک‬ ‫به‬ ‫اصفهان‬ ‫شهر‬ ‫آماری‬ ‫جامعه‬ ‫سپس‬
‫تناسب‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫مشخص‬‫شد‬ ‫مشخص‬ ‫نمونه‬ ‫تعداد‬ ‫منطقه‬ ‫هر‬ ‫جمعیت‬.‫موضوع‬ ‫راستای‬ ‫در‬‫پژوهش‬،‫نمونه‬ ‫به‬ ‫نیازمند‬
‫فعالیت‬ ‫مجازی‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫اینترنتی‬ ‫کاربر‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫بودیم‬ ‫هایی‬‫کنن‬‫د‬.‫از‬‫این‬،‫رو‬‫کافی‬‫ها‬ ‫نت‬‫عنوان‬ ‫به‬‫بهترین‬
‫نمونه‬ ‫به‬ ‫دسترسی‬ ‫جهت‬ ‫مکان‬‫فوق‬ ‫های‬‫و‬ ‫شد‬ ‫داده‬ ‫تشخیص‬‫به‬ ‫مراجعه‬ ‫با‬ ‫اساس‬ ‫همین‬ ‫بر‬‫رایانه‬ ‫صنف‬ ‫اتحادیه‬
‫اصفهان‬،‫ک‬ ‫لیست‬‫امل‬‫از‬ ‫ی‬‫کافی‬‫کافی‬ ‫یک‬ ‫تصادفی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫منطقه‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫گرفته‬ ‫منطقه‬ ‫تفکیک‬ ‫به‬ ‫شهر‬ ‫های‬ ‫نت‬-
‫شد‬ ‫انتخاب‬ ‫مراجعه‬ ‫برای‬ ‫نت‬.‫از‬ ‫بخش‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫تعمیم‬ ‫قابل‬ ‫تحقیق‬ ‫نتایج‬ ‫ترتیب‬ ‫بدین‬‫از‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫اصفهانی‬ ‫جوانان‬
‫کافی‬‫شهر‬ ‫سطح‬ ‫های‬ ‫نت‬‫اصفهان‬‫می‬ ‫استفاده‬‫کنن‬‫د‬.
‫در‬‫پ‬ ‫این‬،‫ژوهش‬‫منظور‬ ‫به‬‫مقیاس‬ ‫از‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫سنجش‬
"ISCS"‫ویلیامز‬ ‫دیمیتری‬ ‫به‬ ‫متعلق‬،‫نویز‬ ‫ایلی‬ ‫دانشگاه‬ ‫گفتاری‬ ‫ارتباطات‬ ‫استاد‬1
‫است‬ ‫شده‬ ‫استفاده‬.‫مقیاس‬
ISCS‫استاندارد‬ ‫مقیاس‬ ‫یک‬ ‫که‬‫نام‬ ‫به‬"‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫مقیاس‬‫اینترنتی‬6
"‫است‬،‫ب‬‫رای‬‫اندازه‬‫سرمایه‬ ‫گیری‬

11. 120 ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫ای‬ ‫مقایسه‬ ‫تحلیل‬
‫در‬ ‫اجتماعی‬‫محیط‬‫های‬‫برخط‬‫و‬‫است‬ ‫شده‬ ‫تدوین‬ ‫اینترنتی‬.‫مقیاس‬"ISCS"‫ب‬‫ه‬‫طور‬‫ای‬ ‫مقایسه‬‫سرمایه‬
‫اجتماعی‬‫آنالین‬ ‫و‬ ‫آفالین‬ ‫شرایط‬ ‫در‬ ‫را‬‫اندازه‬‫می‬ ‫گیری‬‫ک‬‫ند‬.‫برای‬‫دستیابی‬‫هدف‬ ‫این‬ ‫به‬،‫در‬‫سرمایه‬ ‫مقیاس‬
،‫اینترنتی‬ ‫اجتماعی‬‫دو‬‫سواالت‬ ‫مجموعه‬‫در‬ ‫موازی‬‫نظر‬‫شده‬ ‫گرفته‬‫است‬:‫یک‬‫مجموعه‬‫دیگری‬ ‫و‬ ‫آنالین‬ ‫شرایط‬ ‫برای‬
‫آفالین‬ ‫شرایط‬ ‫برای‬‫و‬‫هر‬،‫سوال‬ ‫مجموعه‬‫مقیاس‬ ‫خرده‬‫هایی‬‫را‬‫سنجش‬ ‫برای‬‫مولفه‬‫های‬‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫در‬‫بر‬‫می‬
‫گیرد‬.‫مقیاس‬ ‫این‬‫شامل‬21‫سوال‬‫آلفای‬ ‫با‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫سطح‬ ‫سنجش‬ ‫برای‬ ‫بسته‬‫کرونباخ‬
88%‫همچنین‬ ‫و‬21‫سوال‬‫آلفای‬ ‫با‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫سطح‬ ‫سنجش‬ ‫برای‬ ‫دیگر‬ ‫بسته‬11%‫می‬-
‫باشد‬.‫تمامی‬‫پرسش‬‫ها‬‫گزینه‬ ‫پنج‬ ‫صورت‬ ‫به‬‫ای‬‫گردیده‬ ‫تدوین‬ ‫لیکرت‬ ‫طیف‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫و‬‫ا‬‫ند‬(،‫ویلیامز‬2116‫،ص‬.
21).‫در‬ ‫البته‬‫مورد‬ ‫جامعه‬ ‫اقتضای‬ ‫به‬ ‫تحقیق‬ ‫این‬‫مطالعه‬2‫از‬ ‫سوال‬‫این‬‫حذف‬ ‫مقیاس‬‫شد‬‫در‬ ‫و‬‫برای‬ ‫نتیجه‬
‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫سنجش‬‫واقعی‬ ‫جهان‬21‫و‬ ‫سوال‬‫در‬‫نیز‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬21‫ب‬ ‫سوال‬‫ه‬‫شد‬ ‫کارگرفته‬.
‫یافته‬‫های‬‫پژوهش‬
‫الف‬)‫یافته‬‫های‬‫توصی‬‫فی‬
‫این‬ ‫در‬ ‫اینترنت‬ ‫کاربران‬ ‫مجموع‬‫پژوهش‬989‫نفر‬‫هستند‬‫از‬ ‫که‬‫میان‬ ‫این‬1/11‫درصد‬(22)‫و‬ ‫زنان‬ ‫را‬ ‫نفر‬
2/‫درصد‬(261‫نفر‬)‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫مردان‬ ‫را‬‫ده‬‫ن‬‫د‬‫و‬‫تعداد‬‫زنان‬‫مقایسه‬ ‫در‬‫ب‬‫تعداد‬ ‫ا‬‫است‬ ‫بیشتر‬ ‫اندکی‬ ‫مردان‬.
‫در‬ ‫همچنین‬‫پاسخگویان‬ ‫بین‬1/81‫درصد‬(9 2‫نفر‬)‫و‬ ‫مجردین‬ ‫را‬/21‫درصد‬(1‫نفر‬)‫می‬ ‫تشکیل‬ ‫متاهالن‬ ‫را‬-
‫ده‬‫ن‬‫است‬ ‫بیشتر‬ ‫متاهالن‬ ‫به‬ ‫مجردین‬ ‫نسبت‬ ‫و‬ ‫د‬.‫سن‬ ‫حداقل‬21‫حداکثر‬ ‫و‬ ‫سال‬‫سن‬2‫سنی‬ ‫میانگین‬ ‫و‬ ‫سال‬‫در‬
‫حدود‬21‫سال‬‫است‬.‫با‬‫به‬ ‫توجه‬‫معیار‬ ‫انحراف‬‫با‬ ‫معادل‬9/2‫می‬‫که‬ ‫گفت‬ ‫توان‬‫بیشتر‬‫پاسخگویان‬‫مطالعه‬ ‫مورد‬21
‫بوده‬ ‫ساله‬‫اند‬.‫در‬‫افراد‬ ‫میان‬‫مورد‬ ‫جامعه‬‫مطالعه‬9/2‫در‬ ‫درصد‬‫پایین‬ ‫و‬ ‫دیپلم‬ ‫مقطع‬‫تر‬،2/9‫مقطع‬ ‫در‬ ‫درصد‬
‫دیپلم‬ ‫فوق‬،1/91‫در‬ ‫درصد‬‫و‬ ‫لیسانس‬ ‫مقطع‬9/2‫می‬ ‫تحصیل‬ ‫باالتر‬ ‫و‬ ‫لیسانس‬ ‫فوق‬ ‫مقطع‬ ‫در‬‫کنند‬.‫ترتیب‬ ‫بدین‬
‫اکثر‬‫نسبی‬ ‫یت‬‫می‬ ‫تحصیل‬ ‫کارشناسی‬ ‫مقطع‬ ‫در‬ ‫پاسخگویان‬‫کنند‬.‫پاسخگویان‬ ‫کل‬ ‫از‬2/11‫درصد‬‫یعنی‬‫اکثریت‬
‫مطلق‬‫جمعیت‬‫مورد‬‫مطالعه‬،‫بود‬ ‫مسلمان‬‫ه‬‫ا‬‫ند‬.

12. 121 ‫رسانه‬ ‫جهانی‬ ‫مجله‬-‫فارسی‬ ‫نسخه‬،‫دوره‬6‫شماره‬ ،2‫پیاپی‬ ‫شماره‬ ،22
‫بر‬ ‫استناد‬ ‫با‬‫آزمون‬T‫ای‬ ‫نمونه‬ ‫تک‬‫مقایسه‬ ‫و‬‫نمرات‬ ‫میانگین‬‫ب‬‫ه‬‫و‬ ‫آمده‬ ‫دست‬‫میانگین‬‫نظری‬،‫مالح‬‫که‬ ‫شد‬ ‫ظه‬
‫واقعی‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫میانگین‬‫پاسخگویان‬(664)‫ب‬‫ه‬‫معناداری‬ ‫صورت‬‫از‬‫متوسط‬ ‫حد‬‫کمتر‬‫است‬(‫میانگین‬
‫نظری‬=1161).‫گردید‬ ‫مشخص‬ ‫بیشتر‬ ‫تامل‬ ‫اندکی‬ ‫با‬‫مجازی‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫میانگین‬‫پاسخگویان‬(116)‫نیز‬‫ب‬‫ه‬
‫و‬ ‫طورجدی‬‫معناداری‬‫از‬‫حد‬‫نظری‬ ‫میانگین‬ ‫همان‬ ‫یا‬ ‫متوسط‬(62)‫کمتر‬‫است‬.
‫ب‬)‫یافته‬‫و‬ ‫تحلیلی‬ ‫های‬‫استنباطی‬
‫منظور‬ ‫به‬‫مطالعه‬‫و‬ ‫جدی‬‫بودن‬ ‫معنادار‬‫دو‬ ‫بین‬ ‫تفاوت‬‫متغیر‬‫می‬‫زان‬‫دنی‬ ‫در‬ ‫افراد‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫ای‬
‫آزمون‬ ‫از‬ ‫مجازی‬T‫گروه‬‫شد‬ ‫استفاده‬ ‫مستقل‬ ‫های‬.‫قبل‬ ‫البته‬‫آزمون‬ ‫این‬ ‫اجرای‬ ‫از‬،‫به‬ ‫نسبت‬‫تامین‬‫پی‬‫فرض‬ ‫ش‬
‫نر‬ ‫های‬‫توزی‬ ‫بودن‬ ‫نرمال‬ ‫شبه‬ ‫یا‬ ‫مال‬‫نمرات‬ ‫ع‬‫حاصل‬ ‫اطمینان‬ ‫ها‬ ‫واریانس‬ ‫همگنی‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫گروه‬‫شد‬.
‫نتای‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫ج‬(T= 0.896 , Sig.= 0.371)‫سرما‬‫ی‬‫واقعی‬ ‫اجتماعی‬ ‫ه‬‫زنان‬ ‫و‬ ‫مردان‬
‫نمی‬ ‫نشان‬ ‫معناداری‬ ‫تفاوت‬‫و‬ ‫دهد‬‫دنی‬ ‫در‬ ‫مشابهی‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫گروه‬ ‫دو‬‫دا‬ ‫واقعی‬ ‫ای‬‫ر‬‫ند‬.‫نظر‬ ‫از‬ ‫اما‬
‫سرمای‬ ‫میزان‬،‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫ه‬‫مورد‬ ‫مردان‬ ‫و‬ ‫زنان‬‫مطالعه‬‫تحقی‬ ‫این‬ ‫در‬‫ق‬‫یکدی‬ ‫با‬‫تفاوت‬ ‫گر‬
‫معنادار‬‫ای‬ ‫و‬ ‫داشت‬‫بود‬ ‫زنان‬ ‫نفع‬ ‫به‬ ‫تفاوت‬ ‫ن‬.‫به‬،‫عبارتی‬‫میانگین‬‫سرمای‬‫مجازی‬ ‫اجتماعی‬ ‫ه‬‫زنان‬(/62)
‫کمی‬‫بی‬ ‫در‬ ‫مجازی‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫میانگین‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬‫مردان‬ ‫ن‬(1/16)‫بود‬.
‫وضعی‬ ‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫در‬‫تأهل‬ ‫ت‬،‫نتای‬‫ج‬‫ب‬‫ه‬‫آمده‬ ‫دست‬(T=1.36, Sig.= 0.174)‫و‬(T= 0.57, Sig.=
0.568)‫سرمای‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫حاکی‬‫افراد‬ ‫اجتماعی‬ ‫ه‬‫متأهل‬ ‫و‬ ‫مجرد‬‫ـ‬‫ترتیب‬ ‫به‬‫در‬ ‫هم‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬
‫در‬ ‫هم‬‫دنیای‬‫مجازی‬‫ـ‬‫ن‬ ‫معناداری‬ ‫تفاوت‬‫داشتند‬‫و‬‫و‬ ‫مجردین‬‫متاهلین‬‫سرمای‬‫اجتماعی‬ ‫ه‬‫آن‬‫میزان‬ ‫به‬ ‫هم‬
‫تقریبا‬‫داشته‬ ‫مشابهی‬‫اند‬.
‫همچنین‬‫میان‬ ‫در‬ ‫واقعی‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫سنی‬ ‫گروه‬ ‫دو‬21-21‫و‬2-21‫ساله‬‫تحقیق‬‫نیز‬‫تفاوت‬
‫ن‬ ‫نشان‬ ‫معناداری‬‫داده‬T= 0.578, Sig.= 0.564))‫دنیای‬ ‫در‬ ‫مشابهی‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫گروه‬ ‫دو‬ ‫و‬
‫داشته‬ ‫واقعی‬‫اند‬.‫بر‬ ‫عالوه‬،‫این‬‫نشان‬ ‫معناداری‬ ‫تفاوت‬ ‫نیز‬ ‫سنی‬ ‫گروه‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫مجازی‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫نداد‬

13. 122 ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫ای‬ ‫مقایسه‬ ‫تحلیل‬
(T= 0.230, Sig.= 0.818)‫و‬‫میانگین‬‫ها‬‫دو‬ ‫ی‬‫گروه‬‫نشان‬‫جهان‬ ‫در‬ ‫مشابه‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫دهنده‬
‫مجازی‬‫بود‬.
‫درمورد‬‫سرمای‬ ‫میزان‬‫اجتماعی‬ ‫ه‬‫م‬ ‫و‬ ‫واقعی‬‫با‬ ‫افراد‬ ‫جازی‬‫مختلف‬ ‫تحصیلی‬ ‫سطوح‬‫نیز‬‫نتای‬‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫ج‬
‫یک‬ ‫واریانس‬ ‫تحلیل‬ ‫آزمون‬ ‫از‬‫واقعی‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫راهه‬(F(3,349=1.23 , Sig.=
0.299)ِ‫ن‬‫همچ‬ ‫و‬‫ن‬‫مجازی‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫مورد‬ ‫در‬(F(3,363)= 0.55,Sig.= 0.648)‫نشان‬
‫می‬‫دهد‬‫که‬‫سطوح‬‫ی‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫میزان‬ ‫بر‬ ‫تأثیری‬ ‫تحصیلی‬‫نداشته‬ ‫افراد‬ ‫مجازی‬ ‫ا‬‫است‬.
‫یعنی‬‫در‬‫مورد‬ ‫جامعه‬‫مطالعه‬‫مختلف‬ ‫تحصیلی‬ ‫سطوح‬ ‫به‬ ‫وابسته‬ ‫افراد‬ ،،‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫مشابهی‬ ‫تقریبا‬
‫اند‬ ‫داشته‬:‫در‬ ‫هم‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬‫در‬ ‫هم‬‫مجازی‬ ‫جهان‬.
‫آزمون‬‫فرضيه‬‫ها‬
‫فرضیات‬ ‫آزمون‬ ‫برای‬‫پژوهش‬‫فاصله‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫متغیرها‬ ‫میان‬ ‫رابطه‬ ‫سنجش‬ ‫و‬‫متغیر‬ ‫بودن‬ ‫ای‬‫و‬ ‫مستقل‬ ‫های‬
‫وابسته‬‫شد‬ ‫داده‬ ‫تشخیص‬ ‫پیرسون‬ ‫همبستگی‬ ‫آزمون‬ ،‫جدول‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫نتایج‬ ‫که‬(2)‫می‬ ‫مشاهده‬‫شود‬.‫از‬ ‫قبل‬ ‫البته‬
‫همبستگی‬ ‫آزمون‬ ‫انجام‬‫به‬ ‫نسبت‬‫تامین‬‫مفروضه‬‫بودن‬ ‫نرمال‬ ‫شبه‬ ‫یا‬ ‫نرمال‬ ‫ویژه‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫الزم‬ ‫های‬‫نمرات‬ ‫توزیع‬
‫متغیرها‬(‫بعدی‬ ‫تک‬ ‫اسمیرنوف‬ ‫کولموگروف‬ ‫آزمون‬ ‫کمک‬ ‫به‬)‫متغیر‬ ‫میان‬ ‫رابطه‬ ‫بودن‬ ‫خطی‬ ‫همچنین‬ ‫و‬‫های‬
‫و‬ ‫مستقل‬‫وابسته‬(‫آزمون‬ ‫کمک‬ ‫به‬‫همبستگی‬ ‫بودن‬ ‫خطی‬)‫شد‬ ‫حاصل‬ ‫اطمینان‬.
‫جدول‬2.‫پی‬ ‫همبستگی‬ ‫آزمون‬ ‫نتایج‬‫رسون‬
‫متغیرها‬ ‫نام‬‫تعداد‬‫ضری‬‫ب‬
‫همبستگی‬
‫معناداری‬ ‫سطح‬‫آزمون‬ ‫نتیجه‬
‫دنی‬ ‫در‬ ‫جوانان‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫واقعی‬ ‫ای‬‫ـ‬‫مجازی‬9 1228/111/1‫فرضیه‬ ‫تایید‬
‫دن‬ ‫در‬ ‫جوانان‬ ‫اجتماعی‬ ‫اعتماد‬‫ی‬‫واقعی‬ ‫ای‬‫ـ‬‫مجازی‬942126/1-462/1‫فرضیه‬ ‫رد‬
‫دن‬ ‫در‬ ‫جوانان‬ ‫اجتماعی‬ ‫مشارکت‬‫ی‬‫واقعی‬ ‫ای‬‫ـ‬‫مجازی‬9682 8/111/1‫فرضیه‬ ‫تایید‬
‫دن‬ ‫در‬ ‫جوانان‬ ‫اجتماعی‬ ‫حمایت‬‫ی‬‫واقعی‬ ‫ای‬‫ـ‬‫مجازی‬948211/111/1‫فرضیه‬ ‫تایید‬
‫دن‬ ‫در‬ ‫جوانان‬ ‫ارتباطی‬ ‫شبکه‬ ‫حجم‬‫ی‬‫واقعی‬ ‫ای‬‫ـ‬‫مجازی‬969996/111/1‫فرضیه‬ ‫تایید‬

14. 123 ‫رسانه‬ ‫جهانی‬ ‫مجله‬-‫فارسی‬ ‫نسخه‬،‫دوره‬6‫شماره‬ ،2‫پیاپی‬ ‫شماره‬ ،22
‫همبستگ‬ ‫رابطه‬ ‫آزمون‬‫مولفه‬ ‫میان‬ ‫ی‬‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫های‬‫و‬ ‫واقعی‬‫نیز‬ ‫مجازی‬‫ـ‬‫مورد‬ ‫یک‬ ‫جز‬ ‫به‬‫ـ‬‫نتیجه‬‫ای‬
‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫کل‬ ‫میان‬ ‫رابطه‬ ‫با‬ ‫مشابه‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬‫داشت‬ ‫همراه‬ ‫به‬ ‫مجازی‬.‫جدول‬ ‫نتایج‬(2)‫می‬ ‫نشان‬-
‫ده‬‫د‬‫که‬‫مولفه‬ ‫میان‬‫مشا‬ ،‫حمایت‬ ‫چون‬ ‫هایی‬‫رکت‬‫و‬‫ارتباطی‬ ‫شبکه‬ ‫حجم‬‫در‬ ‫افراد‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬‫یک‬ ‫نیز‬ ‫مجازی‬
‫وجود‬ ‫مستقیم‬ ‫رابطه‬‫نشان‬ ‫خود‬ ‫که‬ ‫داشته‬‫وجود‬ ‫دهنده‬‫رابطه‬‫از‬ ‫ای‬‫نوع‬‫و‬ ‫بازتابی‬‫است‬ ‫انعکاسی‬.‫ب‬ ‫نتایج‬‫ه‬‫دست‬
‫آمده‬،‫اصفهان‬ ‫شهر‬ ‫در‬‫ب‬‫ه‬‫در‬ ‫ویژه‬‫مولفه‬ ‫مورد‬"‫ارتباطی‬ ‫شبکه‬ ‫حجم‬"‫همبستگی‬‫را‬ ‫متوسط‬ ‫سطح‬‫نشان‬‫داد‬‫و‬‫بر‬‫این‬
‫می‬ ‫اساس‬‫افرادی‬ ‫گفت‬ ‫توان‬‫در‬ ‫که‬‫ارتباطی‬ ‫شبکه‬ ‫حجم‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬‫در‬ ‫است‬ ‫گسترده‬ ‫آنها‬‫نیز‬ ‫مجازی‬ ‫دنیای‬
‫گسترده‬ ‫ارتباطی‬ ‫شبکه‬‫و‬ ‫دارند‬ ‫ای‬‫می‬ ‫نیز‬ ‫قضیه‬ ‫عکس‬‫تواند‬‫اتفاق‬‫بیفتد‬.
‫نتيجه‬‫گيری‬
‫به‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫مفهوم‬ ‫اهمیت‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫مثابه‬‫به‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫و‬ ‫ارتباطی‬ ‫فضاهای‬ ‫جدیدترین‬‫مثابه‬
‫منبع‬‫ی‬‫سرشار‬‫از‬‫و‬ ‫تحول‬‫اجتماعی‬ ‫توسعه‬،‫این‬ ‫در‬‫پژوهش‬‫دنیای‬ ‫در‬ ‫افراد‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫آن‬ ‫بر‬ ‫تالش‬
‫مقایسه‬ ‫مجازی‬ ‫و‬ ‫واقعی‬‫و‬‫رابطه‬‫آن‬‫با‬ ‫دو‬‫یکدیگر‬‫مشخص‬‫شود‬.‫در‬‫در‬ ‫افراد‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫میزان‬ ‫راستا‬ ‫این‬
‫قرار‬ ‫توجه‬ ‫کانون‬‫و‬ ‫شد‬ ‫داده‬‫شناسایی‬‫نسبت‬‫و‬‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫حجم‬ ‫میان‬ ‫رابطه‬‫در‬ ‫افراد‬‫دو‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬
‫مجازی‬‫در‬‫دستور‬‫کار‬‫قرار‬‫گرفت‬.‫پژوهش‬‫مربوط‬‫در‬‫آیا‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫بوده‬ ‫مهم‬ ‫این‬ ‫جستجوی‬‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫میزان‬
‫افراد‬‫در‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬‫مجازی‬‫ـ‬‫و‬ ‫کم‬‫بیش‬‫ـ‬‫دهنده‬ ‫انعکاس‬‫یا‬ ‫یکدیگرند‬‫مکمل‬‫و‬‫همدیگر‬ ‫کننده‬ ‫جبران‬‫؟‬‫و‬‫با‬
‫آزمون‬ ‫نتایج‬ ‫به‬ ‫استناد‬‫های‬‫همبستگی‬‫و‬ ‫انعکاسی‬ ‫تا‬ ‫شد‬ ‫سعی‬‫مشخص‬ ‫رابطه‬ ‫این‬ ‫بودن‬ ‫مکمل‬ ‫یا‬‫شود‬.‫بر‬‫از‬ ‫خی‬
‫مهم‬ ‫نتایج‬‫این‬‫تحقیق‬‫ب‬‫ه‬‫زیر‬ ‫شرح‬‫است‬:
‫کلی‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫بود‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫حاکی‬ ‫پیرسون‬ ‫همبستگی‬ ‫آزمون‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫نتایج‬‫دنیای‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬
‫رابطه‬ ‫این‬ ‫بلکه‬ ‫است‬ ‫رابطه‬ ‫دارای‬ ‫تنها‬ ‫نه‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫و‬ ‫واقعی‬‫و‬ ‫مستقیم‬‫در‬
‫است‬ ‫ضعیف‬ ‫سطح‬.‫اصلی‬ ‫فرضیه‬ ‫ترتیب‬ ‫بدین‬‫پژوهش‬‫که‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫مبنی‬‫م‬‫ی‬‫سرما‬ ‫زان‬‫ی‬‫ا‬ ‫ه‬‫جتماعی‬

15. 124 ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫ای‬ ‫مقایسه‬ ‫تحلیل‬
‫دن‬ ‫در‬ ‫جوانان‬‫ی‬‫دن‬ ‫با‬ ‫واقعی‬ ‫ای‬‫ی‬‫سا‬ ‫و‬ ‫مجازی‬ ‫ای‬‫ی‬‫تأ‬ ‫دارد‬ ‫رابطه‬ ‫آنها‬ ‫بری‬‫یی‬‫همچن‬ ‫و‬ ‫د‬‫ی‬‫ن‬‫شدت‬‫ن‬ ‫رابطه‬‫ی‬‫ز‬
‫شد‬ ‫مشخص‬.
‫آ‬‫همبستگی‬ ‫زمون‬‫نشان‬ ‫مجازی‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫جوانان‬ ‫اجتماعی‬ ‫اعتماد‬ ‫میزان‬ ‫بین‬‫داد‬‫بین‬ ‫که‬‫این‬
‫رد‬ ‫فرضیه‬ ‫و‬ ‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫معناداری‬ ‫رابطه‬ ‫متغیر‬ ‫دو‬‫شد‬.
‫فرضیه‬ ‫مورد‬ ‫در‬‫مجازی‬ ‫دنیای‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬ ‫در‬ ‫جوانان‬ ‫اجتماعی‬ ‫مشارکت‬ ‫میزان‬ ‫بین‬ ‫رابطه‬،‫آزمون‬
‫رابطه‬ ‫این‬ ‫البته‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫فرضیه‬ ‫شق‬ ‫دو‬ ‫میان‬ ‫معنادار‬ ‫رابطه‬ ‫وجود‬ ‫و‬ ‫فرضیه‬ ‫تأیید‬ ‫از‬ ‫حاکی‬ ‫همبستگی‬
‫نیز‬‫و‬ ‫مستقیم‬‫بود‬ ‫ضعیف‬ ‫درسطح‬.
‫اجتماعی‬ ‫حمایت‬ ‫میزان‬ ‫بین‬ ‫رابطه‬ ‫فرضیه‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫همبستگی‬ ‫آزمون‬ ‫نتایج‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬ ‫در‬ ‫جوانان‬
‫و‬ ‫شد‬ ‫تأیید‬ ‫دوم‬ ‫فرضیه‬ ‫همانند‬ ‫نیز‬ ‫مجازی‬ ‫دنیای‬‫و‬ ‫ضعیف‬ ‫رابطه‬‫برقرار‬ ‫مستقیم‬‫بود‬.
‫ارتباطی‬ ‫شبکه‬ ‫حجم‬ ‫بین‬‫جوانان‬‫ارتباطی‬ ‫شبکه‬ ‫حجم‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬ ‫در‬‫آنها‬‫در‬‫دنیای‬‫مجازی‬،‫بر‬
‫پیرسون‬ ‫همبستگی‬ ‫آزمون‬ ‫اساس‬،‫اثبات‬ ‫معنادار‬ ‫رابطه‬ ‫وجود‬‫و‬‫ت‬ ‫بدین‬‫ف‬ ‫این‬ ‫رتیب‬‫شد‬ ‫تأیید‬ ‫نیز‬ ‫رضیه‬.
‫در‬‫و‬ ‫مستقیم‬ ‫رابطه‬ ‫فرضیه‬ ‫این‬‫در‬‫شد‬ ‫مشاهده‬ ‫متوسط‬ ‫سطح‬.
‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫کلی‬ ‫طور‬ ‫به‬‫در‬ ‫شده‬ ‫گفته‬ ‫مطالب‬‫نظری‬ ‫چارچوب‬،‫می‬‫گر‬ ‫نتیجه‬ ‫توان‬‫فت‬‫عنوان‬ ‫به‬ ‫مجازی‬ ‫فضای‬ ‫که‬
‫اینترنتی‬ ‫تعاملی‬ ‫فضای‬ ‫یک‬،‫منعکس‬‫کننده‬‫حجم‬ ‫همان‬‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫است‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬ ‫در‬ ‫افراد‬.‫ب‬‫معنا‬ ‫دین‬
‫که‬‫مجازی‬ ‫فضای‬،‫افراد‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫نمی‬ ‫افزایش‬ ‫یا‬ ‫کاهش‬ ‫را‬‫بلکه‬ ‫دهد‬‫سرمایه‬ ‫این‬ ‫حجم‬‫در‬‫جهان‬‫مجازی‬‫کم‬
‫و‬‫بیش‬‫دهنده‬ ‫بازتاب‬‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫حجم‬‫افراد‬‫است‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬ ‫در‬.‫را‬ ‫نتیجه‬ ‫این‬‫می‬‫فرضی‬ ‫موید‬ ‫توان‬‫ه‬‫های‬‫ی‬
‫در‬ ‫که‬ ‫دانست‬‫نظرات‬‫و‬ ‫است‬ ‫آمده‬ ‫حوزه‬ ‫این‬ ‫پردازان‬ ‫نظریه‬ ‫برخی‬‫شد‬ ‫اشاره‬ ‫بدان‬ ‫نیز‬ ‫قبال‬.‫که‬ ‫همانطور‬‫هوارد‬
‫رینگولد‬(2119‫،ص‬.22)‫است‬ ‫معتقد‬‫جوامع‬ ‫در‬ ‫مردم‬‫ص‬ ‫مجازی‬‫می‬ ‫انجام‬ ‫را‬ ‫کارهایی‬ ‫همان‬ ً‫ا‬‫رف‬‫زندگی‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫دهند‬
‫می‬ ‫انجام‬ ‫خود‬ ‫حقیقی‬‫دهند‬،‫نتایج‬‫پژوهش‬‫نیز‬‫ـ‬‫کم‬‫ا‬‫بیش‬‫ـ‬‫از‬ ‫نشان‬‫ت‬‫أیید‬‫رویکردی‬‫دارد‬‫را‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫که‬
‫انع‬‫می‬ ‫تلقی‬ ‫افراد‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫کاس‬‫کن‬‫د‬.‫از‬‫انداز‬ ‫چشم‬ ‫این‬‫می‬‫و‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫گفت‬ ‫توان‬‫واقعی‬،‫گویا‬‫صورت‬ ‫به‬
"‫وار‬ ‫آیینه‬"‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫در‬‫میزان‬‫می‬ ‫عمل‬ ‫افراد‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫کنند‬.

16. 125 ‫رسانه‬ ‫جهانی‬ ‫مجله‬-‫فارسی‬ ‫نسخه‬،‫دوره‬6‫شماره‬ ،2‫پیاپی‬ ‫شماره‬ ،22
‫می‬ ‫ترتیب‬ ‫بدین‬‫که‬ ‫گفت‬ ‫توان‬‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫نتایج‬‫در‬‫تحقیق‬ ‫این‬‫با‬‫جام‬ ‫نظرات‬‫شناسان‬ ‫عه‬‫چون‬ ‫دیگری‬‫نود‬،
‫آتما‬‫و‬‫اسالتر‬‫همگراست‬.‫و‬ ‫نود‬ ‫دیوید‬‫آتما‬ ‫له‬ ‫جه‬‫صاحب‬ ‫عنوان‬ ‫به‬‫نظرانی‬‫نظراتش‬ ‫از‬ ‫که‬‫در‬ ‫ان‬‫پژوهش‬‫حاضر‬
‫شده‬ ‫استفاده‬،‫معتقدند‬‫که‬‫دنیا‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫چیزهایی‬ ‫همان‬ ‫درست‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫در‬‫دارند‬ ‫وجود‬ ‫واقعی‬ ‫ی‬،‫است‬ ‫موجود‬.
‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫فیزیکی‬ ‫جهان‬‫روند‬ ‫می‬ ‫شدن‬ ‫یکی‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫بیشتر‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫آمیخته‬ ‫یکدیگر‬ ‫در‬ ‫روز‬ ‫به‬ ‫روز‬(‫نود‬‫و‬
،‫آتما‬2116:9).‫می‬ ‫نشان‬ ‫نیز‬ ‫اسالتر‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫انجام‬ ‫مطالعات‬‫دهد‬‫که‬‫کنش‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬‫فعالیت‬ ‫و‬ ‫ها‬‫در‬ ‫افراد‬ ‫های‬
‫مجازی‬ ‫جهان‬‫ـ‬‫و‬‫از‬‫آن‬‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫جمله‬‫آنها‬‫ـ‬‫رفتارها‬ ‫با‬،‫فعالیت‬‫انتخاب‬ ‫و‬ ‫ها‬‫واقعی‬ ‫دنیای‬ ‫در‬ ‫آنان‬ ‫های‬
‫است‬ ‫داشته‬ ‫همخوانی‬ ‫و‬ ‫همبستگی‬(،‫موسوی‬2911‫،ص‬.246).‫می‬ ‫مالحظه‬ ‫ترتیب‬ ‫بدین‬‫که‬ ‫شود‬‫بین‬‫نظریات‬
‫حاصل‬ ‫نتایج‬ ‫با‬ ‫فوق‬‫پژوهش‬ ‫از‬‫مورد‬ ‫جامعه‬،‫مطالعه‬‫و‬ ‫همگرایی‬‫می‬ ‫دیده‬ ‫توافق‬‫شود‬.‫یافته‬ ‫کلی‬ ‫طور‬ ‫به‬‫پژوهش‬ ‫های‬
‫می‬ ‫نشان‬‫وسیله‬ ‫تنها‬ ‫اینترنت‬ ‫که‬ ‫دهد‬‫با‬ ‫بلکه‬ ‫نیست‬ ‫رسانی‬ ‫اطالع‬ ‫برای‬ ‫ای‬‫وکیف‬ ‫کم‬‫مرتبط‬ ‫افراد‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬
‫است‬‫جنبه‬ ‫سایر‬ ‫در‬ ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫دارد‬ ‫احتمال‬ ‫ترتیب‬ ‫همین‬ ‫به‬ ‫و‬‫کند‬ ‫عمل‬ ‫مشابه‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫اجتماعی‬ ‫های‬.
‫پ‬‫يشنهادات‬
‫در‬ ‫آنچه‬‫و‬ ‫تحقیق‬ ‫این‬‫نسبت‬ ‫نوع‬ ‫درباره‬‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫دنیای‬‫مجازی‬‫قرار‬ ‫مطالعه‬ ‫مورد‬
‫گرفت‬،‫می‬‫ت‬‫برای‬ ‫شروعی‬ ‫نقطه‬ ‫واند‬‫مطالعه‬‫مقایسه‬‫ای‬‫مفاهیم‬‫اجتماعی‬ ‫فرهنگی‬‫دیگر‬‫در‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬
‫مجازی‬‫تل‬‫ق‬‫شو‬ ‫ی‬‫و‬ ‫د‬‫از‬‫ابعاد‬ ‫شناسایی‬ ‫رهگذر‬ ‫این‬‫نسبت‬ ‫موضوع‬ ‫از‬ ‫متنوعی‬‫دو‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬‫مجازی‬
‫پذیر‬ ‫امکان‬‫می‬‫شود‬.‫مثال‬‫مطالعه‬‫مقایسه‬‫ای‬‫فرهنگی‬ ‫سرمایه‬،‫سرمایه‬،‫نمادین‬‫همبستگی‬‫اجتماعی‬‫و‬‫یا‬
‫موضوعات‬‫دیگر‬‫در‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬‫مجازی‬.
‫در‬‫پ‬ ‫این‬‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫میزان‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫عمدتا‬ ‫ژوهش‬‫مولفه‬ ‫و‬‫آن‬ ‫های‬،‫جهان‬ ‫با‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫رابطه‬
‫مجازی‬‫مطالعه‬‫شد‬.‫در‬ ‫اما‬‫تحقیقات‬‫بعدی‬‫ا‬‫نو‬‫ا‬‫ع‬‫و‬‫اشکال‬‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫در‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬‫مجازی‬‫نیز‬
‫می‬‫تواند‬‫ب‬‫ه‬‫طور‬‫مقایسه‬‫مطالعه‬ ‫ای‬‫شو‬‫د‬.
‫در‬‫مورد‬ ‫جامعه‬‫مطالعه‬‫یعنی‬‫جوانان‬‫شهر‬‫ل‬ ‫به‬ ‫باالیی‬ ِ‫ی‬‫همگن‬ ،‫اصفهان‬‫حاظ‬‫سن‬‫و‬ ‫تاهل‬ ‫وضع‬ ،‫برخی‬
‫ویژگی‬‫دیگر‬ ‫های‬‫وجود‬‫داشت‬.‫اگر‬‫در‬‫واریانس‬ ‫دارای‬ ‫نمونه‬ ‫جامعه‬ ‫بعدی‬ ‫تحقیقات‬‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫های‬‫ی‬‫در‬

17. 126 ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫ای‬ ‫مقایسه‬ ‫تحلیل‬
‫خصوصیات‬‫جمعیتی‬‫باشد‬‫می‬‫توان‬‫امیدوار‬‫بود‬‫نسبت‬ ‫که‬‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬‫مجازی‬
‫حالت‬‫را‬ ‫متنوعی‬ ‫های‬‫ب‬‫ه‬‫دهد‬ ‫دست‬.‫که‬ ‫طوری‬ ‫به‬‫در‬‫بعضی‬‫بازتابی‬ ‫رابطه‬ ‫بعضی‬ ،‫مکمل‬ ‫رابطه‬‫و‬‫در‬ ‫حتی‬
‫رابطه‬ ‫اساسا‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫بعضی‬‫ای‬‫وجود‬‫باشد‬ ‫نداشته‬.
‫انجام‬‫پژوهش‬‫پ‬ ‫های‬‫می‬ ‫کمک‬ ‫شده‬ ‫یشنهاد‬‫یک‬ ‫در‬ ‫شناسان‬ ‫جامعه‬ ‫تا‬ ‫کند‬‫کلی‬ ‫انداز‬ ‫چشم‬‫شیوه‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫تر‬‫ای‬
‫از‬ ‫استفاده‬ ‫های‬ ‫پیامد‬ ‫و‬ ‫آثار‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫باشند‬ ‫قادر‬ ‫یافته‬ ‫نظام‬‫فنآوری‬‫تسهیل‬ ‫که‬ ‫اطالعاتی‬ ‫و‬ ‫ارتباطی‬ ‫های‬
‫فر‬ ‫کننده‬‫آ‬‫هستند‬ ‫شدن‬ ‫جهانی‬ ‫یند‬،‫بپردازند‬ ‫داوری‬ ‫به‬.

18. 127 ‫رسانه‬ ‫جهانی‬ ‫مجله‬-‫فارسی‬ ‫نسخه‬،‫دوره‬6‫شماره‬ ،2‫پیاپی‬ ‫شماره‬ ،22
‫منابع‬
‫فارسی‬ ‫منابع‬
‫م‬ ،‫ازکیا‬.‫و‬‫غفاری‬‫غ‬ ،.(2989.)‫با‬ ‫روستایی‬ ‫توسعه‬‫بر‬ ‫تاکید‬‫جامعه‬‫ایران‬ ‫روستایی‬.‫تهران‬:‫نشرنی‬.
‫ج‬ ،‫اسلوین‬.(2981.)‫و‬ ‫اینترنت‬‫جامعه‬.(‫ع‬.‫ع‬ ‫و‬ ‫گیلوری‬.‫مترجمان‬ ،‫رادباوه‬.)‫تهران‬:‫نشرکتابدار‬.
‫م‬ ،‫امیرکافی‬.(2989)،‫الگو‬ ‫طراحی‬‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫انزوای‬ ‫شناختی‬ ‫جامعه‬ ‫ی‬‫تهران‬ ‫شهر‬(‫دکتری‬ ‫رساله‬.)‫دانشگاه‬
‫مدرس‬ ‫تربیت‬.
‫تاجبخش‬،‫ک‬.(298.)‫توسع‬ ‫و‬ ‫دموکراسی‬ ،‫اعتماد‬ ،‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬‫ه‬.‫تهران‬:‫نشر‬‫شیرازه‬.
‫م‬ ،‫موسوی‬.‫توسلی‬ ‫و‬‫غ‬ ،.(298).‫و‬ ‫کالسیک‬ ‫نظریات‬ ‫در‬ ‫سرمایه‬ ‫مفهوم‬‫سرمایه‬ ‫های‬ ‫نظریه‬ ‫بر‬ ‫تأکید‬ ‫با‬ ‫جدید‬
‫اجتماعی‬.‫نامه‬‫اجتماعی‬ ‫علوم‬،26،92-2.
‫دواس،دی‬.‫ای‬( .2986.)‫اجتماعی‬ ‫تحقیقات‬ ‫در‬ ‫پیمایش‬( .‫ه‬.‫نایبی‬‫مترجم‬ ،).‫تهران‬:‫نی‬ ‫نشر‬.
‫ب‬ ،‫دوران‬.(2982).‫تأثیر‬‫هویت‬ ‫بر‬ ‫سایبرنتیک‬ ‫فضای‬(‫دکتر‬ ‫رساله‬‫ا‬).‫مدرس‬ ‫تربیت‬ ‫دانشگاه‬.
‫م‬ ،‫زکی‬.‫ع‬.(2984)،‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫حمایت‬ ‫مقیاس‬ ‫روایی‬ ‫و‬ ‫پایایی‬‫دانشگاه‬ ‫دانشجویان‬‫اصفهان‬ ‫های‬.‫مجله‬
‫و‬ ‫روانپزشکی‬‫ایران‬ ‫بالینی‬ ‫روانشناسی‬،،91-6.
‫ک‬ ،‫شویره‬.‫آ‬ ،‫فونتن‬ ‫و‬(.2981.)‫وا‬‫بوردیو‬ ‫زگان‬.(‫م‬.‫مترجم‬ ،‫کتبی‬.)‫تهران‬:‫نشر‬‫نی‬.
‫س‬ ،‫عاملی‬.‫ع‬( .2982)،‫جامعه‬ ‫و‬ ‫شدن‬ ‫جهانی‬.‫اجتماعی‬ ‫علوم‬ ‫نامه‬،22،24-2 9.
‫ج‬ ،‫فیلد‬.(2986.)‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬.(‫ج‬.‫متقی‬‫مترجم‬ ،)‫تهران‬:‫انتشارا‬‫ت‬‫تامین‬ ‫پژوهش‬ ‫عالی‬ ‫موسسه‬
‫اجتماعی‬.
‫م‬ ،‫کاستلز‬.(2981.)‫شبکه‬ ‫جامعه‬‫اطالعات‬ ‫عصر‬ ‫و‬ ‫ای‬(‫اول‬ ‫جلد‬)،(‫دوم‬ ‫چاپ‬).(‫ا‬.‫ا‬ ‫و‬ ‫عقیلیان‬.‫خاکباز‬
‫مترجمان‬.)‫ت‬‫هران‬:‫نو‬ ‫طرح‬.
‫کاستلز‬.‫و‬ ‫م‬‫دیگران‬.(298).‫گفتگوها‬‫ی‬‫کاستلز‬ ‫مانوئل‬ ‫با‬ ‫ی‬.(‫ح‬.‫چاوشیان‬‫و‬‫ل‬.‫افشانی‬ ‫جو‬‫مترجمان‬ ،).‫تهران‬:

19. 128 ‫مجازی‬ ‫جهان‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫جهان‬ ‫در‬ ‫اجتماعی‬ ‫سرمایه‬ ‫ای‬ ‫مقایسه‬ ‫تحلیل‬
‫نی‬ ‫نشر‬.
‫موسوی‬،‫س‬.‫ک‬( .2981.)‫موبایل‬ ‫اجتماعی‬ ‫قدرت‬.‫تهران‬:‫بهینه‬ ‫نشر‬‫فراگیر‬.
‫منابع‬‫التین‬
Nood, D. & Attema‫و‬ J. (2006). Second life: The second life of virtual reality. (S. V.
Everdingen, Trans.) EPN-Electronic Highway Platform, Retrieved 1 December 2006, from
http://www.ecp.nl/sites/default/files/EPN_report_-
The_Second_Life_of_Virtual_Reality_- _2006_October.pdf
Rheingold, H. (1993).The virtual community, Reading: Addison-Wesley. Retrieved from
http://www.Rheingold.com/ VC/ book/
Wellman, B. (1997). An electronic group is virtually a social network. In S. Kiesler. Culture
of the internet. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Wellman, B. (2001). Physical place and cyber place: the rise of networked individualism”. In
L.Keeble & B.D. Loader (Eds.), Community Informatics: Shaping Computer-Mediated
Social Relations. London: Rutledge.
Wellman, B. & Quan-Hasse, A. (2002). How does the Internet affect social capital. CA: University
of Toronto.
Wellman, Barry, et al. (2002). Does the internet increase, decrease, or supplement social
capital?. American Behavioral Scientist, 45(3), 436-455.
Williams, D. (2006). On and off the 'net: Scales for social capital in an online era. Journal of
Computer-Mediated Communication, 11(2), 593-628.
Oxford University Press. (2009). Oxford Dictionary of Sociology (3th
ed). NY: Oxford
University Press Inc.

20. 129 ‫رسانه‬ ‫جهانی‬ ‫مجله‬-‫فارسی‬ ‫نسخه‬،‫دوره‬6‫شماره‬ ،2‫پیاپی‬ ‫شماره‬ ،22
‫پی‬‫ها‬ ‫نوشت‬
1
Wellman, B.
2
Nood, D.
3
Attema, J.
4
Rheingold, H.
5
University of Illinois
6
Internet Social Capital Scale