Güzel Ahlak 14-18 yaş grubu

1. Güzel Ahlak
Tövbe ve Tevekkül
LİSE
(14-18 Yaş)

2. İNSANI KURATARAN HUYLAR ve ÖZELLİKLERİ
Ahlak kelimesi, hulk kelimesinin çoğuludur. Halk, ‘’yaratma ve yaratılma’’ demektir.
Yaratmak; İnsanın halk’ı denilince; yaratılmış olan maddi cisim akla gelir. Yani dış görünüşü, maddi
bedeni. Hulûku ya da hulku denince; görünmeyen yaratılışı, ruhu, ahlakı ve içyapısı manasına gelir.
Ashâb-ı Kirâm, Hz. Aişe ra.’ye soruyorlar:
Ey Ümme’l Müminin! Peygamber Efendimiz’in ahlakı nasıldır?
O da, Sen Kur’an okumaz mısın? buyurmuş. Kâne hulükuhü’l Kur’an,
Peygamber efendimizin ahlakı Kur’an-ı Kerim idi! (Müslim, Salatü’l- Müsafirin, r.1342)
Güzel huy dinin yarısıdır. (Deylemi, El-firdevs, 3, 29, r. 4033)
İnsanları çoğunlukla cennete sokacak olan şey:
Allah korkusudur, takvasıdır ve güzel huyudur! (Tirmizi, Birr 62, r. 2004)
Güzel ahlakın ahirete faydası: “Suyu buza döktüğün zaman buzu erittiği gibi güzel huy da hataları,
günahları eritir.’’ (Gümüşhanevi, Ramuz, 1, 25)
Kötü huyun ahirete zararı: Haset, ateşin odunu yakıp kül ettiği gibi insanların sevaplarını yakar, yok eder,
bitirir! (İbn-Mace, Zühd 22, r. 4210)
Üç temel huy (Allah katında en asil huylar):
Ta’fü ammen zalemeke: “Sana zulmedeni affedesin!”
Ve tu’ti men haremeke: “Senden esirgemiş, sakındırmış, vermemiş olan kimseye sen verirsin!’’
Ve tasilü men kataake: “Seninle arkadaşlığı, ilgiyi kesmiş olana sen gidersin” (Deylemi, Firdevs 4, 152)
Özetle: Zulmedeni affetmek, vermeyene vermek, gitmeyene gitmek.
Güzel huyların zıtları-afetleri:
Cömertliğin afeti; başa kalkmaktır, israftır.
Halim selimliğin afeti, aptallıktır.
Ahlakın Sınırı: Denge’dir.
Yukarısı ifrat (üst çizgi)
Aşağısı tefrit (alt çizgi)

3. BİZİ KURTARAN GÜZEL HUYLAR:
Sabır ve Şükür:
Allah Teâla, Kur’an’da yaklaşık yetmiş konuda bahsetmiştir. Hayır ve derecelerin çoğunu sabır’a bağlamış
ve bunları sabrın ürünü kılmıştır.
Korku ve Ümit:
Müslüman Allah’a karşı her zaman havf ve recâ arasında, yani korku ile ümit arasında olmalıdır.
Rahman’ın yakınlığına ancak ümit rehberliğinde gidilebilir. Kul, cehennem ateşini ancak korkunu
kamçıları ile engeller.
Fakirlik ve Dünyaya Kıymet Vermemek:
Arapların soyluların kendilerinin bulunduğu mecliste fakirleri bulundurmamasını Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem’den istediklerinde şu ayet nazil olmuştur: ‘’Rablerinin rızanı dileyerek sabah akşam ona dua
edenlerle birlikte ol! Dünya hayatının ziynetini arzu edip de gözünü onlardan başkasına çevirme. Kalbini
bizi anlamaktan gafil kıldığımız, nefisinin arzusuna uyan ve işi hep aşırılık olan kimselere itaat etme.’’
(Kehf 18/28)
Niyet ve İhlas (Samimiyet):
Yapılan işler niyetlere göre değerlenir. Herkes yaptığı işin karşılığını niyetine göre alır. Kimin niyeti Allah’a
ve Resul’üne varmak, onlara hicret etmekse, eline geçecek sevap da Allah’a ve Resul’üne hicret
sevabıdır. Kim de elde edeceği dünyalığa veya evleneceği bir kadına yola çıkmak için yola çıkmışsa, onun
hicreti de hicret ettiği şeye göre değerlenir.’’ (Müslim, İmaret 155)
Sadakat (Doğruluk):
Doğruluk, kişinin hem sözlerinde hem davranışlarında hem de niyetinde doğru olmasını ifade eder.
Birçok güzel davranış da doğruluk sayesinde ortaya çıkar veya doğruluk olmadan yapılamaz.
“Müminlerden öyle adamlar var ki Allah’a verdikleri sözde sadık oldular.’’ (Ahzab 33/23)
Muhasebe, Otokontrol ve Farkındalık
Kıyamet günü için adalet terazileri koyarız. Öyle ki hiç kimseye zerre kadar zulmedilemez. Yapılan Amel
bir hardal tanesi kadar da olsa onu getirip koyarız. Hesap gören olarak biz yeteriz. (Embiya 21/47)

4. Tefekkür (Anlamlı Düşünme):
Bir saat tefekkür etmek bir sene ibadet etmekten hayırlıdır. (İbn Ebi Şeybe, el Musannef c.7, s. 190)
Onlar ayaktayken, otururken ve yanları üzere yatarken Allah’ı anarlar. Göklerin ve yerin yaradılışı
hakkında düşünürler ve şöyle derler: Rabbimiz! Sen bunları boşuna yaratmadın. (Al-i İmran 3/191)
Ölümü ve Sonrasını Hatırlama:
Lezzetleri kesen ölümü çokça anın. (Tirmizi, Zühd 4)
İnsanların en akıllıları ölümü en fazla ananlar ve ölüm için en fazla hazırlık yapanlardır. İşte onlar
akıllıların ta kendisi olup dünyanın şerefini ve ahretin kerametini elde etmişlerdir. (Taberani, Kebir c.12,
s.217)

5. TÖVBE
AYET ve HADİSLER
 Ey müminler! Hepiniz Allah’a tövbe edin (ve emirlerini yerine getirin ) ki kurtuluşa eresiniz.
(Nur 24/31)
 Ey iman edenler! Tam ve kesin (örnek olacak) bir tövbe ile Allah’a yönelin. (Tahrim 66/8)
 …Kim Allah’a güvenip dayanırsa, O kendisine yeter. (Talak 65/3.)
 …Tevekkül edenler dahi yalnız Allah’a güvenip dayanmakta sebat etmelidir. (İbrahim 14/12)
 Ademoğlunun hepsi hatadadır (çok günah işler), hatalıların (çok günah işleyenlerin) en hayırlısı ise
tövbe edenlerdir. (Tirmizi, Rekaik 49)
Tövbenin Olgunlaşması, Şartları, Devamlılığı
 Farz ve haramları öğrenmek.
 Kararlılık gerektiren pişmanlık
 Hüzün, gözyaşı, düşünme…
 Tövbe ettikten sonra hak sahipleriyle helalleşmek.
 Sürekli nefsini muhasebe edip kontrol etmek.
Tövbeye Devam Etmede Kulların Kısımları
Birinci Tabaka: Ömürlerinin sonuna kadar tövbesi üzerine dosdoğru kalan…
İkinci Tabaka: Günahların büyüklerini tamamen terk eden…
Üçüncü Tabaka: Yaptıklarından pişmanlık duyan ancak tövbesini erteleyen…
Dördüncü Tabaka: Yaptıklarından pişmanlık duymayan tövbeyi aklından geçirmeyen..
TÖVBENİN HAKİKATİ
İlim (bilmek) : Geçmiş, günah…
Hal : Pişmanlık…
Davranış : Hataya düşmeme, kararlılık…

6. Tövbenin İlacı ve Günahlardan Kaçınmanın Çaresi
1.Günahkarları korkutan, tövbekarları övücü rivayetler zikretmek.
2. Önemli kişilerin kıssalarını okumak
3. Günahlardan dolayı bu dünyada başına gelecekleri öğrenmek.
4. Günahların her biri için belirlenen cezaların anlatılması
İki Şey İnsanı Helak Eder!
 Tövbe ederim diye günah işlemek
 Tövbeyi sonra yaparım diye tövbeyi geciktirmek.
Tövbe İle İlgili Sorular
 Günah İşledikten Sonra Tövbe Eden Ne Yapmalıdır?
 Ey iman edenler! Tam ve kesin (örnek olacak) bir tövbe ile Allah’a yönelin. (Tahrim 66/8) ayetindeki
tövbenin adı nedir?
 Tövbe etmede kullar kaç kısma ayrılır?
 Tövbe ile ile ilgili müjdeleyici bir ayet var mı?
İlgili Videolar:
1. Tövbe Edeceğiz! https://www.youtube.com/watch?v=F5thnsb_kHw
2. Tövbe günahı yıkar! https://www.youtube.com/watch?v=tTES8aVa2SA
3. Tövbe Nasıl Olacak? https://www.youtube.com/watch?v=-OPC16FKiQE
4. Tövbe Kapısı https://www.youtube.com/watch?v=3mAFZ7RcXIU
5. Her ne zaman günah işlersen hemen tövbe et! https://www.youtube.com/watch?v=eFdzGq2RW-g

7. TEVEKKÜL
AYET ve HADİSLER
Allah kuluna yetmez mi?... (Zümer 39/36.)
Eğer siz hakkıyla Allah’a tevekkül etseydiniz, kuşların rızkını verdiği gibi, sizin de rızkınızı verirdi. Onlar
sabah aç olarak yola çıkarken akşama tok olarak dönerler. (Tirmizi Zühd 33)
Tevekkülün aslı Tevhid’de Dört Mertebe
 Öz
 Özün Özü
 Kabuk
 Kabuğun kabuğu
 Birinci Mertebe: Dil ile “Lâ İlahe İllallah” demek (cevizin dış kabuğu)
 İkinci Mertebe: Tevhidin manasını kalpte tasdik etmek. (cevizin iç kabuğu)
 Üçüncü Mertebe: Hak nuru ile gerçeği görmek. (öz)
 Dördüncü Mertebe: Tevhid’de yok olma makamı. (özün özü)
Tevekkül Makamı
1. İlim
2. Hâl
3. Amel
Tevekkülün Üç Derecesi
 Allah ile tevekkül hali
 Küçük yavrunun annesine güvenindeki hali
 Ölü gibi olmak

8. KISSA
Rivayete göre adamın biri bir müddet Hz. Ömer’in (ra) evine gidip geldi. Bir defasında bir ses duydu;
‘’Ey adam, Ömer’e mi başvuruyorsun yoksa Allah’a mı? Git, Kur’an’ı öğrenmeye çalış. O, seni Ömer’in
kapısından kurtarır.’’ dedi. Bu sesi duyan zat Hz. Ömer’in kapsından ayrıldı. Hz. Ömer kendisini aradı.
Sonra bir baktı ki, bir kenarda ibadetle meşguldür.
Yanına giderek: Yahu merak ettim, nerede kaldın? Gözüm seni aradı, deyince adam: Ben Kur’an’ı
okudum. O, beni Ömer’den ve neslinden kurtardı. dedi. Hz. Ömer: Allah razı olsun, Kur’an’da ne buldun?
diye sordu. Adam: Rızkınız ve size va’d oluna gelen şeyler göklerdedir ayetini buldum ve kendi kendime,
benim rızkım gökte iken onu yerde arıyorum, dedim diye cevap verdi. Bunu dinleyen Hz. Ömer ağlayarak
oradan ayrıldı.
Tevekkül İle İlgili Sorular:
1. Tevekkülün en önemli derecelerinden olan ‘’Ölü Gibi Olmak’’ sözünden neler anlıyorsunuz?
2. Tevekkülün aslı nedir?
3. Mertebeleri nelerdir?
4. Ceviz benzetmesiyle tevhidin mertebelerini sayınız?
Tevekkül İle İlgili Videolar:
Tevekkül Etmek Ne Demek? https://www.youtube.com/watch?v=-tGr5jBDb28
Allah cc. hakkıyla tevekkül edebilmek https://www.youtube.com/watch?v=md4mQCe_pyA
Allah'a Tevekkülün Faydası https://www.youtube.com/watch?v=GNkdZiTE8oI
Ufka Yolculuk Lise Kategorisi Örnek Soruları İçin TIKLAYINIZ