2. TOPIK UTAMA
• DEFINISI KONSEP
• CIRI-CIRI LAPORAN
• KATEGORI LAPORAN
• FORMAT LAPORAN
• JENIS LAPORAN
• CONTOH LAPORAN
3. DEFINSI KONSEP
• Sebuah dokumen yang digunakan untuk
menyampaikan maklumat khusus kepada
pembaca khusus.
• Maklumat tersebut boleh disampaikan secara
sistematik dan objektif dengan menitikberatkan
ketepatan dan kepadatannya.
• Penulisan laporan bergantung kepada tujuan
atau perkara yang hendak disampaikan.
4. • Ellis dan Hopkins (1985)
Sebuah dokumen yang digunakan untuk
menyampaikan maklumat yang khusus kepada
pembaca yang khusus.
• Oxford English Dictionary (2003)
Sesuatu kenyataan formal hasil daripada sesuatu
penyelidikan / maklumat lengkap tentang
sesuatu hal yang disampaikan oleh sekumpulan
penyelidik.
• Kamus Dewan (2005)
Maklumat tentang sesuatu hal yang dilaporkan.
5. CIRI-CIRI LAPORAN
1. Ditandai oleh struktur dan gaya formal
(mempunyai format khas yang meliputi tajuk,
muka surat, pengenalan ringkas, senarai
kandungan – isi, cadangan, penutup, dan
laporan)
2. Ditentukan oleh fungsi sesuatu laporan
(penulis perlu memahami keperluan pembaca dan
mengemukakan butiran yang sesuai dengan
keperluan pembaca)
6. 3. Menggunakan penyataan pendapat
(membuat kesimpulan berdasarkan kajian,
penilaian dan kupasan bukti-bukti yang
kukuh)
4. Melibatkan pembentangan berilustrasi
(berkaitan sesuatu hujah, maklumat atau
penerangan – dalam bentuk carta, gambar rajah,
jadual, graf, dll)
7. KATEGORI LAPORAN
1. Laporan makluman
Memberi maklumat berkaitan sesebuah
organisasi tentang sesuatu perkara. Memerlukan penulis
mengemukakan fakta, aktiviti, masalah, dan
cadangan.
Contoh: Laporan aktiviti Khidmat Siswa anjuran
Kolej Mas di Pulau Bum Bum, Samporna,
Sabah pada 10 – 20 Disember 2006
8. 2. Laporan pemujukan
Bertujuan memujuk pembaca supaya memberi
persetujuan atau pengesahan tentang sesuatu
perkara yang dinyatakan. Penulis turut
mengemukakan tindakan yang perlu dilakukan
untuk mendapat pertimbangan pembaca.
Contoh: Laporan cadangan mengenakan
tindakan tegas kepada orang yang
membuang sampah merata-rata.
9. 3. Laporan penerangan
Menerangkan semua soalan dan dapatan
serta rumusan hasil daripada kajian yang
dilakukan oleh penulis.
Contoh: Laporan mengenai jenis telefon
bimbit yang paling popular dan
kegunaan telefon bimbit yang
paling penting dalam kalangan
pelajar UUM.
10. 4. Laporan sejarah
Mencatat sesuatu peristiwa yang berlaku
sepanjang kehidupan manusia hasil daripada
pemerhatian atau penyelidikan yang dilakukan.
Catatan tersebut dibuat secara kronologi bagi
memudahkan pemahaman.
Contoh: Laporan penerokaan dan
pembukaan pekan Changlon dan
Bukit Kayu Hitam
11. FORMAT LAPORAN
• Format laporan terbahagi kepada 3
bahagian utama iaitu:
1. Bahagian pengenalan sebelum laporan
sebenar
2. Bahagian laporan sebenar
3. Bahagian sesudah laporan
12. Bahagian Pengenalan Sebelum
Laporan Sebenar
• Bahagian ini mengandungi 5 perkara penting iaitu:
1. Lampiran tajuk (title fly)
2. Halaman tajuk
3. Surat penyerahan (letter transmittal)
4. Senarai kandungan
5. Abstrak
13. 1. Lampiran tajuk (title fly)
Lampiran tajuk ialah bahagian permulaan
sesuatu laporan yang perlu ditulis dengan
jelas, kemas, menarik dan ditulis secara
seimbang (ditulis dalam kedudukan center).
Hanya mengandungi tajuk laporan sahaja.
Contoh:
LAPORAN STATISTIK KEMALANGAN
JALAN RAYA TAHUN 2006
14. 2. Halaman tajuk
Halaman tajuk ialah halaman yang memuatkan
semua maklumat penting mengenai sesuatu
laporan dalam bentuk seringkas mungkin.
Antara contoh maklumat yang perlu dimasukkan
dalam halaman tajuk ialah:
a. tajuk laporan
b. maklumat penulis
c. maklumat institusi yang diwakili oleh penulis
d. penerima laporan
e. maklumat yang diwakili oleh penerima laporan
f. tarikh
15. • Contoh halaman tajuk
RETORIK SEBAGAI SATU SENI BERBAHASA
DALAM PERIBAHASA MELAYU: SATU KAJIAN
SEMANTIK
Oleh:
Latiff Ibra Supandi
Satu Disertasi Yang Dikemukakan Kepada Universiti
Malaya Sebagai Memenuhi Sebahagian Daripada Keperluan
Untuk
Ijazah Sarjana Pengajian Melayu
Akademi Pengajian Melayu
Universiti Malaya
Julai 2005
16. 3. Surat penyerahan (letter of transmittal)
Surat penyerahan ialah surat yang digunakan untuk
mengiringi sesebuah laporan. Ia lebih berupa
komunikasi peribadi antara penulis dengan pembaca
laporan, dan menjadikan prosedur penghantaran laporan
lebih tertib dan bersopan.
Isi surat penyerahan meliputi perkara-perkara berikut:
a. menjelaskan siapa yang memberi arahan untuk
menjalankan laporan
b. mengesahkan penghantaran laporan ( … bersama-
sama ini disertakan laporan …)
c. mengucapkan terima kasih kepada pembaca
d. memberikan latar ringkas permasalahan mengenai
laporan yang dijalankan
17. 4. Senarai kandungan
Senarai kandungan ialah senarai isi kandungan sesebuah
laporan berserta halaman. Tujuan menyenaraikan
senarai kandungan ialah untuk memudahkan pembaca
merujuk halaman yang ingin dibaca secara khusus.
Sekiranya laporan melibatkan menggunakan rajah dan
jadual, senarai untuk rajah dan jadual juga akan
diwujudkan.
Contoh:
Kandungan
Halaman
Pengenalan 1
Objektif dan soalan kajian 3
Kaedah kajian 5
Teori kajian 10
Dapatan 17
18. 5. Abstrak
Abstrak ialah ringkasan yang mengandungi idea-
idea penting bagi sesebuah laporan. Laporan yang
panjang memerlukan abstrak bagi memberi
gambaran umum tentang keseluruhan kandungan
laporan. Antara perkara-perkara asas yang
dimasukkan dalam abstrak ialah:
a. ringkasan latar belakang kajian
b. objektif penyelidikan
c. kaedah kerja menyelidikan
d. teori yang digunakan
e. kesimpulan utama
f. cadangan
19. • Contoh:
IMEJ HAIWAN DALAM PERIBAHASA MELAYU:
MENGUNGKAP MAKSUD TERSURAT
Seni, bahasa, dan budaya ialah sesuatu yang unik bagi sesuatu
bangsa. Ia bukan sahaja dapat menggambarkan identiti sesuatu
bangsa, malah mampu melahirkan satu bangsa yang mempunyai
nilai ketamadunan yang tinggi. Peribahasa misalnya, merupakan
contoh yang tepat dalam memperkatakan hal ini (Teori Makna
Teks oleh Kahane, 2001). Dengan menggunakan kaedah analisis
teks berdasarkan buku Tikaman Bahasa (1992), kajian ini akan
membincangkan objek kiasan yang digunakan dalam peribahasa
Melayu lama yang menggunakan simbol haiwan. Kajian awal
mendapati daripada 2249 buah peribahasa, 632 buah peribahasa
(28.1%) menggunakan simbol haiwan untuk mengungkap
maksud tersurat.
20. Bahagian Laporan Sebenar
• Bahagian ini mengandungi 4 perkara penting
iaitu:
1. Pengenalan
2. Dapatan laporan / isi / idea utama
3. Rumusan / ringkasan / kesimpulan
4. Cadangan
21. 1. Pengenalan
Bertujuan memberi penerangan secara ringkas
kepada pembaca mengenai latar belakang penyelidikan.
Antara latar belakang penyelidikan yang akan
dibincangkan ialah:
a. soalan penyelidikan
b. objektif penyelidikan
c. skop penyelidikan
d. batasan penyelidikan
e. kajian penyelidikan lepas (lit. review)
f. kaedah penyelidikan
g. teori penyelidikan
22. 2. Dapatan laporan / isi / idea utama
Bahagian ini merupakan bahagian paling utama
dalam sesebuah laporan. Ia juga dikenali sebagai
bahagian hujahan. Ia merupakan bahagian yang
menghurai dan menjawap objektif penyelidikan.
Huraian dan jawapan setiap objektif dikemukakan
dengan bukti dan hujah yang kukuh.
Contoh ayat yang menggambarkan dapatan
laporan ialah seperti:
a. hasil kajian mendapati bahawa …
b. kajian perbandingan menunjukkan bahawa ...
23. 3. Rumusan / ringkasan / kesimpulan
Bahagian ini juga penting dalam sesebuah laporan
kerana bahagian ini ditulis untuk meyakinkan
pembaca mengenai dapatan keseluruhan sesuatu laporan.
Rumusan / ringkasan / kesimpulan mestilah bebas
daripada penilaian bersifat peribadi atau terlalu umum.
Ini bermakna pelapor hanya boleh membuat rumusan /
ringkasan / kesimpulan terhadap hasil
penyelidikannya sahaja.
Contoh ayat yang menggambarkan rumusan /
ringkasan / kesimpulan:
a. kajian ini membuktikan bahawa …
b. kajian ini telah menjawab persoalan mengenai …
24. 4. Cadangan
Cadangan ialah bahagian yang mencatat saranan
atau anjuran oleh pelapor. Pelapor boleh
mencadangkan pelbagai perkara kesan daripada hasil
kajian yang telah dilaporkan.
Antara cadangan yang boleh ajukan kepada
pembaca khusus laporan tersebut ialah:
a. mencadangkan agar pembaca khusus bersetuju
dengan laporan tersebut.
b. mencadangkan kajian-kajian baru yang boleh
dihasilkan kesan dari laporan tersebut.
25. Bahagian Sesudah Laporan
• Bahagian ini mengandungi 2 perkara penting
iaitu:
1. Rujukan / bibliografi
2. Lampiran
26. 1. Rujukan / bibliografi
Rujukan dan bibliografi ialah bahan-bahan yang
digunakan oleh pelapor untuk menguatkan hujahnya.
Rujukan dan bibliografi sangat bergantung kepada
jenis dokumentsi yang digunakan oleh pelapor.
Dalam sistem dokumentasi American Psycological
Association (APA):
a. rujukan ialah bahan dari suatu sumber lain yang
dicatatkan dalam isi sesebuah laporan sebagai bukti
hujahan.
b. Bibliografi ialah satu senarai bahan bacaan
tambahan yang tidak dicatatkan oleh pelapor di
dalam isi sesebuah laporan.
27. 2. Lampiran
Lapiran ialah maklumat tambahan yang diperlukan
untuk menyokong laporan. Bilangan lampiran tidak
terhad dan ia bergantung kepada keperluan bukti
dan justifikasi laporan. Antara contoh lampiran yang
perlu dimasukkan dalam bahagian sesudah
laporan ialah:
a. sumber dari bahan yang digunakan dalam
laporan
b. borang soal selidik
c. kertas kerja, teks wawancara, rujukan tambahan
d. bahan yang berkaitan dengan laporan
28. JENIS LAPORAN
• Jenis laporan terbahagi kepada 4 iaitu:
1. Laporan pemerian / penyelidikan
2. Laporan penyelesaian masalah
3. Laporan penilaian
4. Laporan analisis
29. Laporan Pemerian / Penyelidikan
• Menjelaskan tentang sesuatu hal, objek atau seseorang,
agar pembaca dapat mentafsir dengan jelas.
• Bersifat ilmiah, iaitu memerlukan gambaran yang jelas
dan lengkap mengenai sesuatu tanpa memasukkan unsur
emosi penulis.
• Memerlukan fakta yang tepat, pengolahan bahasa yang
mudah dan menarik serta memerlukan pemerhatian yang
rapi oleh penulis.
• Contoh laporan: Menterjemah makna konotasi dalam
peribahasa Melayu: Satu kajian semantik.
30. Laporan Penyelesaian Masalah
• Menyediakan satu rancangan yang digunakan untuk
menyelesaikan sesuatu masalah yang dihadapi.
• Memerlukan daya fikir yang kreatif dan kritis serta
penaakulan yang mendalam.
• Perincian tentang kaedah dan strategi untuk
menyelesaikan sesuatu masalah perlu dititik beratkan.
• Contoh laporan: Penyelidikan masalah yang dihadapi
oleh pelajar-pelajar luar bandar dan pedalaman dalam
mengakses komputer: Kajian kes penyelesaian di
kawasan kepulauan Sabah.
31. Laporan Penilaian
• Bertujuan untuk menilai sesuatu dan sering kali
diguna pakai bagi tujuan penilaian prestasi kerja
seseorang pegawai.
• Apabila seseorang memohon sesuatu pekerjaan yang
baru, laporan sulit bagi pihak yang mengenalinya
diperlukan.
• Laporan perlu dibuat dengan tepat dan objektif kerana
sesuatu keputusan bergantung kepada laporan
tersebut.
• Contoh laporan: Laporan tahap kecekapan kaki tangan
sokongan Fakulti Komunikasi dan Bahasa Moden
tahun 2006
32. Laporan Analisis
• Menganalisis sesuatu sebelum sebarang keputusan
diambil.
• Untuk menganalisisnya, perkara itu perlu diagih-
agihkan kepada beberapa bahagian atau peringkat
tertentu.
• Laporan jenis ini sangat penting untuk memberikan
gambaran yang tepat tentang sesuatu persoalan yang
dibangkitkan.
• Contoh laporan: Laporan pemilihan lokasi cawangan
ke-3 Uromoda Collections di Wilayah Utara.
33. GAYA BAHASA LAPORAN
• Penulisan laporan tergolong dalam bentuk penulisan
ilmiah yang mempunyai ciri-ciri gaya bahasa tertentu
seperti:
a. menggunakan ciri-ciri laras bahasa ilmiah, iaitu
bernada formal dan objektif
b. menggunakan sudut pandangan orang ketiga
c. menggunakan istilah khusus
d. menggunakan bahasa dan format baku
e. mengelakkan perkataan mubazir
f. mengelakkan perkataan andaian
34. Menggunakan Ciri-ciri Laras Bahasa Ilmiah,
Iaitu Bernada Formal Dan Objektif
• Laporan mesti bebas dari sentimen peribadi dan emosi.
• Fakta dan hujah disampaikan dengan sempuna (ada
bukti)
• Penggunaan bahasa yang teratur dan jelas.
• Kata-kata bersifat andaian tidak wajar digunakan pada
umumnya, barangkali, mungkin, sudah tentu
• Menggunakan ungkapan seperti:
a. Hasil kajian mendapati …
b. Kajian telah membuktikan bahawa ...
35. Menggunakan Sudut Pandangan Orang
Ketiga
• Juga dikenali sebagai sudut pandangan objektif
• Pengarang seolah-olah tidak terlibat secara khusus
dalam laporan tersebut
• Pengarang hanya menggambarkan apa yang dilihat dan
didengar.
• Perbandingan sudut pandangan:
a. orang pertama: Pengarang mendapati bahawa …
b. orang ketiga: Hasil kajian mendapati bahawa ..
36. Menggunakan Istilah Khusus
• Laporan haruslah ditandai oleh istilah-istilah khusus.
• Istilah khusus yang digunakan mesti berkaitan dengan
bidang atau laras sesuatu laporan.
• Penggunaan istilah khusus menggambarkan kematangan
penulis dalam membuat laporan.
• Pemilihan istilah khusus dititikberatkan untuk
kesesuaian, keupayaan dan ketepatan maksud.
• Contoh penggunaan istilah khusus: Untuk laporan
bidang pendidikan, istilah khusus seperti jadual penentu
ujian, silabus, dan kaedah pengajaran akan digunakan.
37. Menggunakan Bahasa Dan Format
Baku
• Bahasa baku atau bahasa standard / bahasa formal mesti
merangkumi 4 kategori utama iaitu betul dari segi
fonologi, morfologi, sintaksis dan semantik.
• Format baku pula ialah format / panduan menyediakan
laporan akhir. Ia tertakluk kepada panduan gaya yang
telah ditetapkan.
• Antara perkara penting yang ditetapkan dalam format
baku ialah seperti penyusunan bab, halaman, catatan,
pembahagian judul dan subjudul, dan penyusunan
kertas.
38. Mengelakkan Perkataan Mubazir
• Penggunaan perkataan haruslah tepat dan objektif
• Ini bermakna, pelapor dilarang menggunakan kata-kata
yang mubazir yang tidak diperlukan.
• Pemilihan perkataan seharusnya ekonomi dan dapat
menyatakankan sesuatu maksud dengan terang dan jelas.
• Contoh ayat yang menggunakan kata-kata mubazir:
a. Kajian penyelidikan mendapati bahawa …
b. (Keadaan) hujan yang turun dengan lebat …
c. Warga emas yang kebanyakannya sudah tua itu …
39. Mengelakkan Perkataan Andaian
• Tujuan penghasilan laporan ialah untuk mendapat
kesahan, dan meyakinkan pembaca.
• Oleh itu, penggunaan perkataan andaian adalah
dilarang sama sekali kerana penggunaan perkataan ini
akan dapat mengubah keyakinan pembaca.
• Contoh perkataan andaian:
a. barangkali
b. mungkin
c. pada umumnya
d. tidak terkira
40. RUJUKAN UTAMA
• Asmah Haji Omar (1997)
• Brock, S. L. (1998)
• Ellis & Hopkins (1985)
• Hornby & Ruse (1989)
• Ismail Ahmad & Mohd Nordin Haji Hassan
(1995)
• Nuraini Yusof (1991)
