สไลด์ประกอบการเสวนาเรื่อง "สื่อพลเมือง" ในงาน Wordcamp, 19 ตุลาคม 2551

1. สื่อพลเมือง และอินเทอรเน็ตในฐานะ
“สื่อสังคม” & Commons
สฤณี อาชวานันทกุล
Fringer | คนชายขอบ
http://www.fringer.org/
งาน Wordcamp, 19 ตุลาคม 2551
งานนี้เผยแพรภายใตลิขสิทธิ์ Creative Commons แบบ Attribution Non-commercial
Share Alike (by-nc-sa) โดยผูสรางอนุญาตใหทําซ้ํา แจกจาย แสดง และสรางงาน
ดัดแปลงจากสวนใดสวนหนึ่งของงานนี้ไดโดยเสรี แตเฉพาะในกรณีที่ใหเครดิตผูสราง ไม
นําไปใชในทางการคา และเผยแพรงานดัดแปลงภายใตลิขสิทธิ์เดียวกันนี้เทานั้น

2. เหตุผลที่คนแสวงหา “สื่อทางเลือก” มากขึน
้
• การแขงขันที่รนแรง นําไปสูการผูกขาดสือกระแสหลักใน
ุ  ่
มือนักธุรกิจไมกี่คน นําไปสูปญหาดานคุณภาพ+

ผลประโยชนทบซอนั
• สือกระแสหลักหลายรายก็ “เลือกขาง” อยางชัดเจน และ
่
เลือกที่จะไมนาเสนอ “ประเด็นตองหาม” เชน สถาบัน
ํ
พระมหากษัตริย
• สือทางเลือกไมไดถูกกํากับดวยผลประโยชนเชิงพาณิชย
่
(แตควรจะอยูได!) คนอานจึง “เชือ” มากกวาวาเปนอิสระ
่
• วิวัฒนาการใหมๆ ในโลกไซเบอร เชน กูเกิ้ล ทําใหคน
สามารถคนเจอเนือหา/ขอมูลที่ตองการในโลกไซเบอร
้
ไดอยางรวดเร็วและสะดวก

3. Media Convergence
คนเขาถึงสื่อไดทุกที่ ทุก
เวลา จากหลายชองทาง

4. สื่อพลเมืองมีอะไรที่สื่อกระแสหลักไมมี?
ประสบการณตรง
อิสรภาพในการนําเสนอ

5. Hu Jia นักเคลือนไหวผูถกรัฐบาลจีนกักบริเวณ
่ ู
ที่มา: http://www.globalvoicesonline.org/2008/03/03/china-hack-into-freedom-city/

6. ความเคลือนไหวของ Hu Jia มีผูติดตามมากมาย
่
ที่มา: http://hujiajinyan.wordpress.com/

7. ไมตองเขียนใหเปน “ขาว” ก็ใชรูป “เลาเรื่อง” ได
ที่มา: http://www.oknation.net/blog/kanis/2008/05/19/entry-1

8. ใชรูป “เลาเรื่อง” ได (ตอ)
ที่มา: http://www.fringer.org/?p=181

9. ประโยชนของสื่อพลเมือง
• ประโยชนของสือรากหญาสะสมผานกาลเวลา และขึนอยู
่ ้
กับจังหวะและสถานการณ ฉะนันอยาหมดกําลังใจถา
้
บล็อกหรือเว็บไซตมีคนเขา “นอย”
• สือพลเมืองไมตองสนใจขอครหาวามี “อคติ” หรือ “ไม
่
เปนกลาง” มากนัก
– โดยธรรมชาติ “ขาว” ซึ่งเปนสิ่งที่เกิดจากการเลือกประเด็น
เลือกใหน้ําหนัก ตลอดจนน้ําเสียงนัน “ไมเปนกลาง” อยูแลว
้
– สื่อที่ “ดี” จึงไมใชสื่อที่ “เปนกลาง” หากเปนสื่อทีนาเสนอ
่ ํ
ขอเท็จจริงอยางไมบิดเบือน และไมปดบังจุดยืนของตัวเอง
– สื่อพลเมืองเปนเจาของประสบการณ

10. ประโยชนของสื่อพลเมือง (ตอ)
• ไมตองพยายามทําตัวเปน “นักขาวอาชีพ” มากนัก
– “ความนาเชื่อถือ” ของสื่อรากหญา ขึ้นอยูกับขอเท็จจริงที่

นําเสนอ โดยเฉพาะในฐานะผูไดรับผลกระทบโดยตรง มากกวา
ความสละสลวยของภาษา
– เราเปนผูกําหนดเองวาอะไรควรเปน “ขาว”

• แตตองมีประเด็นทีชัดเจน และทําใหคนอานเขาใจวา
่
เชือมโยงกับสังคมอยางไร
่
• ในขณะเดียวกัน พยายามเนนการจัดทําและอัพโหลด
“ขอมูลดิบ” เชน รูปถาย คลิปวีดีโอ ฯลฯ
– เปนวัตถุดิบชันดีสาหรับสื่อรากหญา สื่อกระแสหลัก นักเขียน
้ ํ
และนักวิชาการ
– ทําใหขอครหาวา “อคติ” หมดความหมาย และลดความเสี่ยงที่
จะถูกฟอง เพราะไมมีใครเถียงขอเท็จจริงได

11. จากสื่อพลเมือง สู Social Media
สไลดประกอบสวนใหญแปลจากสไลดของ David Bollier:
http://www.slideshare.net/iCommonsiSummit08/social-
movements-on-the-commons-by-david-bollier-presentation

12. Internet as “Social Media”

13. Social media สราง “flash mobs” ได

14. บล็อกเกอรอเมริกันเปดโปงความผิดพลาดของ The
New York Times ในการรายงานขาวสงครามอิรกั

15. ผูบริจาคเงินกวา 1.5 ลานคนผานอินเทอรเน็ต
คือหัวใจของแคมเปญชิงตําแหนงของ Barack Obama
Photo by tsevis, via Flickr, CC BY-NC-SA license.
http://www.flickr.com/photos/tsevis/2279253649/

16. ขอมูลใน wiki สาธารณะที่บันทึกผลขางเคียงทีทาให
่ ํ
ถึงตายของยา Zyprexa นําไปสูการฟองรองขึนศาล
 ้
Hughelectronic, via Flickr, CC BY-NC-SA license.
http://www.flickr.com/photos/hughelectronic/2261248169/

17. เครือขายคอมพิวเตอร
+ free culture Norman Rockwell, Four Freedoms
= “ประวัติศาสตรหนาใหมทพลเมืองสราง”
ี่

18. คุณคาที่พลเมืองดิจิตัลใหคณคา:
ุ
• การเขาถึงโดยเสรี (Open access)
• เสรีภาพในการมีสวนรวม(Freedom
to participate)
• ความโปรงใส (Transparency)
• พรสวรรคและการคิดคนนวัตกรรม
(Talent & innovation)
• ความเทาเทียมทางสังคม (Social
“เสรีภาพ คือการมีสวนรวม
equity) ในอํานาจ”
- Cicero
• การกระจายศูนยอานาจ
ํ
(Decentralized authority)

19. ภาคสาธารณะ (The Commons)
( of creativity & culture)
….and
countless others.

20. The Commons: วัฒนธรรมการเมืองใหม
1. “เรื่องราว” ใหมเพื่อทวงคืนสิ่งที่เคยเปนของ
เราในอดีต
2. ทักษะดานเทคนิคสามารถสรางพฤติกรรมที่
เปนประชาธิปไตยได
3. ความนาเชื่อถือทางศีลธรรม, ความ “แท”
ทางวัฒนธรรม
4. The commons ในฐานะภาคที่สามที่ “แขง”
กับภาครัฐและภาคเอกชนได

21. “You never change things by fighting the
existing reality.
To change something, build a new model
that makes the existing model obsolete.”
--R. Buckminster Fuller