Trường đại học Dược Hà Nội
Chủ đề : các chất khí gây ô nhiễm môi trường khí quyển
Nguyễn Hữu Xang
Lê Thu Trang
Kim Huyền Trang
Nguyễn Thị Thu Thảo
Lò Thị Thịnh

Khí CO
1)Nguồn gốc
Tự nhiên
Nhân tạo
C+O2→CO

2)Tác hại

230-270 lần
10-30%
HbCO
50-60%
Ngất co giật
hôn mê chết

Nồng độ
(ppm)
Thời gian tiếp xúc Triệu chứng và tác hại
200
400
800
1600
3200
6400
12800
2-3 giờ
1-2 giờ
>3 giờ
45 phút
trong vòng 2-3 giờ
20 phút
trong vòng 1 giờ
trong vòng 5-10
phút
trong vòng 1giờ
1-2 phút
25-30 phút
Đau đầu nhẹ, mỏi mệt, buồn nôn và
choáng váng
Đau nặng đầu
Khó thở
Choáng váng, buồn nôn và co giật
Chết
Đau đầu, choáng váng và buồn nôn.
Chết
Đau đầu, choáng váng và buồn nôn
Chết
Đau đầu, choáng váng và buồn nôn
Chết
Bảng 1: Triệu chứng nhiễm độc của người khi tiếp xúc với CO ở các nồng độ
khác nhau [5]
2)Tác hại

• Đốt tiếp để chuyển thành CO2 ít độc hơn
CO + O2 → CO2
• Trong một số trường hợp: sử dụng phương pháp oxi hóa
CO + H2O → CO2 + H2
Tiến hành trong tháp xúc tác nhiều tầng
3)Xử lý

• Mặt nạ thoát hiểm lọc khí CO có bộ phận ngậm miệng
3)Xử lý CO

Khí CO2
1)Nguồn gốc

2)Tác động của CO2
3-5%10%

2)Tác động của CO2

2)Tác động của CO2

• Phương pháp vật lý: dùng methanol hấp thụ CO2
• Phương pháp hóa học: CO2 + H2O ↔ H2CO3
Ngoài ra dùng dung dịch kiềm, ammoniac
Thực tế dùng kiềm vôi
3Xử lý

Hạt/ bụi
1)Nguồn gốc
- Tự nhiên
Ngoài ra còn do phóng xạ , vi khuẩn, biển và đại dương
Đưa vào khí quyển các hạt rắn khác

Nguồn gốc Dạng bụi Thành phần
Sản xuất năng lượng Tro bay, bồ hóng SiO2, CaO, Al2O3,C
Chế biến than Bụi than C, CaSO4, CaCO3, Ca(AlO2)2,
Luyện kim Hạt to Mo, oxid kim loại
Hóa chất Bụi công nghiệp Sulfit, clorit, photphat, CaO…
Xây dựng Bụi khoáng Xi măng, thạch cao,..
Giao thông Bụi đất Dầu mỡ…
Dệt Bụi, sợi Vải, bông, sợi tổng hợp
Hạt/ bụi
Nhân tạo
1)Nguồn gốc

2)Tác động đến môi trường
a) Tác động đến con người
Các bệnh về đường hô hấp
Hạt/ bụi
Viêm phổi
Bụi phổi Viêm phế quản

Các bệnh ngoài da
Các bệnh về mắt
Nấm,mốc da Sạm da
Viêm loét giác mạc Suy giảm thị lực

• Gây ra hiện tượng:
• Góp phần gây ra các hiện tượng như:mưa acid , hiệu ứng nhà kính
thủng tầng ozon
Tác động đến khí hậu

Tác động lên vật liệu
Loại vật liệu ảnh hưởng
Vật liệu kim loại Gây han gỉ rất mạnh đối với kim loại. bụi trong không khí
cũng có tác động tăng cường quá trình han gỉ của kim loại
dặc biệt là bụi than, bụi xi măng chứa SO2 và vôi. Các hợp
kim có độ bền vững cao có thể bị mài mòn hoặc hoen ố do
bụ bám.
Vật liệu xây dựng Các chất gây hư hỏng nặng đến vật liệu x/d
Vật liệu sơn Gây bào mòn bong tróc hoặc phá hủy bề mặt lớp sơn,
a/hưởng đến thẩm mĩ và khả năng bảo vệ vật liệu.
Vật liệu dệt Giảm độ bền của sợi vải, có p/ư với thuốc nhuộm làm cho
thuốc nhuộm kém chất lượng.
Linh kiện điện tử Giảm tuổi thọ ảnh hưởng đến khả năng làm việc
Cao su Làm cho độ bền, độ dai của chúng bị giảm sút

Giảm sự phát thải bụi từ nguồn gây ra bụi
Giảm sự tác tác động của bụi đến người lao động
3) biện pháp giảm thiểu ô nhiễm bụi
Hạt/ bụi

Giảm sự phát thải bụi từ nguồn gây ra bụi
• thay đổi công nghệ (sản xuất sạch hơn).
• Thay thế nguyên liệu, nhiên liệu sản xuất
• Thay thế quy trình công nghệ
• Thực hiện đúng chế độ vận hành, bảo dưỡng thiết bị
• Dùng các phương pháp xử lý bụi, lọc bụi, che chắn nguồn phát sinh ra
bụi

Giảm sự tác tác động của bụi đến người lao
động:
• Làm ẩm ướt hoặc che kín nguồn phát sinh ra bụi
• Giảm thời gian làm việc tiếp xúc với bụi.
• Sử dụng các phương tiện bảo vệ cá nhân thích hợp
• - Không bố trí người có tiền sử bệnh về đường hô hấp và người bị
nhiễm bệnh bụi phổi làm việc trong môi trường có bụi.
• Hàng năm đo môi trường lao động và khám phát hiện bệnh nghề
nghiệp, chụp phổi và đo các chức năng hô hấp
• - Tổ chức tập huấn cho người làm việc có tiếp xúc với bụi biết tác hại
của bụi và các biện pháp làm việc an toàn.

Khí SO2
1) Nguồn gốc

2 tỷ tấn 1 tỷ tấn
1% S
60 triệu tấn SO2
Khí SO2

Hấp thụ khí SO2 bằng nước
Xử lý SO2 bằng CaCO3 hoặc CaO
2)Biện pháp xử lý SO2
Khí SO2

Xử lý SO2 bằng nước
Phản ứng: SO2 + H2O ↔ H+ + HSO3
-
o Quá trình gồm 2 giai đoạn
• Hấp thụ khí SO2
• Giải thoát khí SO2 ra khỏi chất hấp thụ
1- Tháp hấp thụ 2- Tháp giải phóng khí SO2
3- Thiết bị ngưng tụ 4,5- Thiết bị trao đổi nhiệt 6-Bơm
Hình 1 Sơ đồ hấp thụ khí SO2 bằng nước
oPhạm vi áp dụng
- Nồng độ SO2 trong khí thải tương đối cao
- Có sẵn nguồn cấp nhiệt (hơi nước)
với giá rẻ
- Có sẵn nguồn nước lạnh
Khí SO2

Xử lý SO2 bằng CaCO3 hoặc CaO
1- Tháp hấp thụ 2- Bộ phận tách tinh thể
3- Bộ lọc chân không 4,5- Máy bơm 6- Thùng trộn sữa vôi
Hình2. Sơ đồ xử lý khí SO2 bằng CaCO3 hoặc CaO
Nguyên tắc :
CaCO3 + SO2 = CaSO3 + CO2
CaO + SO2 = CaSO3
2CaSO3 + O2 = 2CaSO4
Quy trình:
1) hấp thụ khí SO2 bằng dung dịch sữa vôi
2) Tách tinh thể dưới dạng CaSO3.0,5H2O, CaSO4.2H2O
3) Tinh thể dưới dạng bùn và thải ra ngoài

Tác hại của SO2
• Mưa acid
• Kết hợp với bụi => bụi lơ lửng có tính axít, kích thước < 2-3µm
sẽ vào tới phế nang, bị đại thực bào phá hủy hoặc đưa đến hệ thống bạch huyế
• SO2 nhiễm độc qua da làm giảm dự trữ kiềm trong máu,
đào thải amoniac ra nước tiểu và kiềm ra nước bọt.
• Độc tính chung của SO2 thể hiện ở rối loạn chuyển hóa protein và đường,
thiếu vitamin B và C, ức chế enzym oxydaza.

Tác hại của SO2
8 – 13
mg/m3.
20 – 30
mg/m3
50mg/m3
130 – 260
mg/m3
1.000-1.300
mg/m3Mức độ nguy hiểm

o Nitơ oxit (N2O):
• quá trình đốt các nhiên liệu hoá thạch.
• nitrat hoá các loại phân bón hữu cơ và vô cơ.
oCác oxyd nitơ (NO và NO2) :
• sản phẩm của sự cháy ở nhiệt độ cao và nhất là các máy nổ xăng và
dầu.
Khí Nox ( NO, NO2, N2O)
1) Nguồn gốc

2)Tác hại
• NO2 kết hợp với các gốc OH trong không khí để tạo thành HNO3 , gây mưa acid
• NOx và CO2 là nguyên nhân gây ra hiện tượng ô nhiễm kiểu los angeles:
• NO2 oxi hóa thành N2O5 nhờ O3, một trong những nguyên nhân
Phá hủy tầng ozon.
.Phản ứng sẽ kết thúc khi tạo thành HNO3 (và các sản phẩm quang hóa) :
2NO2 + H2O  HNO3 + HNO2
2NO2 + H2O 2HNO3 + NO
N2O5 + H2O 2HNO3
Khí Nox ( NO, NO2, N2O)

• NO2 oxi hóa thành N2O5 nhờ O3, một trong những nguyên nhân há
hủy tầng ozon.
Phản ứng sẽ kết thúc khi tạo thành HNO3 (và các sản phẩm quang hóa)
:
2NO2 + H2O  HNO3 + HNO2
2NO2 + H2O 2HNO3 + NO
N2O5 + H2O 2HNO3
• Khí NO cạnh tranh 02 với hemoglobin gây bệnh hô hấp, đau đàu, co
giật
2)Tác hại
Khí Nox ( NO, NO2, N2O)

0.06 ppm 0,12ppm
5ppm1,5-50ppm
2)Tác hại
Nồng độ NO2 và tác hại
Khí Nox ( NO, NO2, N2O)

Hấp thụ khí NOx bằng nước
Xử lí NOx bằng phương pháp khử ở nhiệt độ cao
Xử lý NOx bằng phương pháp xúc tác chọn lọc
3) Biện pháp xử lý
Khí Nox ( NO, NO2, N2O)

Khí Nox ( NO, NO2, N2O)
3) Biện pháp xử lý
a) Hấp thụ khí Nox bằng nước
Quy trình
• rửa khí trong các thiết bị như scrubơ, thiết bị sục khí sủi bọt, ống venture
để tạo acid HNO2
HNO2 bị oxy hóa thành NO2 .
2NO2 (hoặc N2O4) + H2O = HNO3 + HNO2
2HNO2 = NO + NO2 (hoặc ½ N2O4 + H2O )
3 NO + ½ O2 = NO2
2NO2 = N2O4

3) Biện pháp xử lý
b)Xử lý NOx ở nhiệt độc cao
Lò
đốt
Trao
đổi
nhiệt
Tách
túi sơ
bộ
Xử lý
cuối
cùng
Nhiên liệu
Dung dịch ure Nhiệt năng
Khí sạch
Thải
Khí Nox ( NO, NO2, N2O)

3) Biện pháp xử lý
c) Xử lý NOx bằng phương pháp xúc tác chọn lọc
Trao
đổi
và ổn
định
nhiệt
Tháp
trộn
khí
Tháp
xúc
tác
chọn
lọc
Điều
hòa
và
thải
Nhiệt năng sạch
Khí thải
Ure/NH3
Khí sạch
Khí Nox ( NO, NO2, N2O)

• Nguyên tắc :Những hợp chất mang hóa trị dương và hóa trị âm của
nito kết hợp với nhau, ở những điều kiện cụ thể chuyển về nito phân
tử
• Xúc tác trong công nghệ này có nhiều loại: V2O5, hỗn hợp oxit kim
loại chuyển tiếp, zeolit mang kim loại, hợp kim platin-rhodi
3) Biện pháp xử lý
b)Xử lý NOx ở nhiệt độc cao
Khí Nox ( NO, NO2, N2O)

Đối với động ,thực vật
Đối với tài sản
Làm phú dưỡng nguồn nước và đất
Đến toàn cầu
Tổng kết tác hại của ô nhiễm không khí

• SO2, NO2, ozon, fluor, chì… gây hại trực tiếp cho thực vật khi đi
vào khí khổng, làm hư hại hệ thống giảm thoát nước và giảm khả
năng kháng bệnh.
• Ngăn cản sự quang hợp và tăng trưởng của thực vật; giảm sự
hấp thu thức ăn, làm lá vàng và rụng sớm.
• Đa số cây ăn quả rất nhạy đối với HF. Khi tiếp xúc với nồng độ HF
lớn hơn 0,002 mg/m3 thì lá cây bị cháy đốm, rụng lá.
Tổng kết tác hại của ô nhiễm không khí
Đối với động thực vật

• Mưa acid còn tác động gián tiếp lên thực vật và làm cây thiếu thức
ăn như Ca và giết chết các vi sinh vật đất. Nó làm ion Al được giải
phóng vào nước làm hại rễ cây (lông hút) và làm giảm hấp thu thức ăn
và nước.
• - Ðối với động vật, nhất là vật nuôi, thì fluor gây nhiều tai họa hơn
cả. Chúng bị nhiễm độc do hít trực tiếp và qua chuỗi thức ăn.
Tổng kết tác hại của ô nhiễm không khí
Đối với động thực vật

• - Làm gỉ kim loại.
• - Ăn mòn bêtông.
• - Mài mòn, phân huỷ chất sõn trên bề mặt sản phẩm.
• - Làm mất màu, hư hại tranh.
• - Làm giảm độ bền dẻo, mất màu sợi vải.
• - Giảm độ bền của giấy, cao su, thuộc da.
Tổng kết tác hại của ô nhiễm không khí
Đối với tài sản

Tổng kết tác hại của ô nhiễm không khí
Làm phú dưỡng nguồn nước và đất
1) Khái niệm
Phú dưỡng hóa xuất phát từ Hy lạp có nghĩa là
“thừa dinh dưỡng”,

Tổng kết tác hại của ô nhiễm không khí
Làm phú dưỡng nguồn nước và đất
2) Nguyên nhân Hai chất nitơ và phospho thường là nguyên nhân chính
trong việc gây ra hiện tượng phú dưỡng

Tổng kết tác hại của ô nhiễm không khí
Tác động đến toàn cầu
Mưa acid
Hiệu ứng nhà kính
Sự suy giảm ozon