1. Ονοματεπώνυμο: Τσαούση Ελένη
Βιβλίο: Αυτοβιογραφία της Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου
1.Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του βιβλίου που διαβάσατε.
Το βιβλίο ‘Αυτοβιογραφία’ της Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου περιγράφει
την ζωή της ίδιας μέσα από τα δικά της μάτια. Αρχικά, η συγγραφέας αναφέρει την
επιθυμίας της να μορφωθεί και έτσι δέχεται την βοήθεια συγγενών της, ορισμένων
κληρικών και με προσωπική προσπάθεια. Έπειτα, δηλώνει ότι θέλει να ζήσει σε
μοναστήρι ή στο εξοχικό τους, επιθυμία την οποία εκμυστηρεύεται στην οικογένεια
της, η οποία είναι αντίθετη στην ιδέα αυτή. Παράλληλα σε όλα αυτά, η Ελισάβετ,
όπως η ίδια αναφέρει, πέφτει πολλές φορές σε κατάθλιψη αλλά ποτέ δεν σταματάει
να συνθέτει έργα. Μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα απόδρασης, βρίσκεται
ανάμεσα στον γάμο ή τον θάνατο. Βλέποντας τους δικούς της αντίθετους στην άποψη
της αποφασίζει τελικά να παντρευτεί. Έτσι, μετά από την επίλυση διάφορων
προβλημάτων με τον υποψήφιο γαμπρό παντρεύεται ακούσια.
2.Να παρουσιάσετε τα εργοβιογραφικά στοιχεία του/της συγγραφέα.
Η Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου (το όνομά της παραδίδεται επίσης ως
Μουτσάν ή Μουτσά, Ζάκυνθος 1801-1832) ήταν μία από τις πρώτες Ελληνίδες
συγγραφείς. Το γνωστότερο έργο της είναι η Αυτοβιογραφία της, ενώ από τα
υπόλοιπα έργα της (θεατρικά έργα και ποιήματα) έχουν σωθεί ελάχιστα.
Βίος
Οι γονείς της, Φραγκίσκος Μουτζάν και Αγγελική Σιγούρου, προέρχονταν από δύο
από τις παλιότερες αριστοκρατικές οικογένειες της Ζακύνθου. Η Μουτζάν από μικρή
είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την μάθηση και τα γράμματα και παρόλο που η
εκπαίδευσή της ήταν περιορισμένη (είχε κατ’ οίκον δασκάλους τρεις κληρικούς), η
ίδια με προσωπική μελέτη απέκτησε γνώσεις της αρχαίας ελληνικής, της ιταλικής και
της γαλλικής γλώσσας. Παράλληλα επιδιδόταν στο γράψιμο ποιημάτων, θεατρικών
έργων στα ελληνικά και τα ιταλικά και μεταφράσεων από την αρχαία ελληνική
γραμματεία και επιθυμία της ήταν να μην παντρευτεί, αλλά να αφοσιωθεί στην
μελέτη και την συγγραφή. Εξαιτίας των αντιρρήσεων της οικογένειάς της
αντιπρότεινε να κλειστεί σε μοναστήρι ή να αποσυρθεί σε μία κατοικία της
οικογένειας στην ύπαιθρο, όμως και αυτές οι επιθυμίες της δεν γίνονταν δεκτές από
τους δικούς της. Μπροστά στην προοπτική να παραμείνει ανύπαντρη και να κατοικεί
με τους γονείς της χωρίς να έχει το δικαίωμα να βγαίνει από το σπίτι, αποφάσισε να
φύγει κρυφά από το νησί, αλλά μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα επέστρεψε χωρίς
να την αντιληφθεί κάποιο μέλος της οικογένειάς της και τελικά αναγκάστηκε να
υποχωρήσει και δεχτεί την επιθυμία των δικών της να παντρευτεί. Η ανεύρεση
γαμπρού στην Ζάκυνθο ήταν ιδιαίτερα δύσκολη και γι’ αυτόν τον λόγο ο θείος της
πρότεινε να ταξιδέψουν στην Ιταλία όπου θα ήταν πιο εύκολο να βρεθεί σύζυγος για
την Ελισάβετ και την αδερφή της, που ήταν και αυτή σε ηλικία γάμου, όμως το ταξίδι
δεν έγινε εξαιτίας μιας ασθένειας του πατέρα της. Εν τω μεταξύ βρέθηκε υποψήφιος

2. σύζυγος, ο Νικόλαος Μαρτινέγκος, ο οποίος όμως καθυστερούσε την επισημοποίηση
της γαμήλιας συμφωνίας με συνεχείς διαπραγματεύσεις για το ύψος της προίκας,
αλλά τελικά ο γάμος τελέστηκε μετά από 16 μήνες, το καλοκαίρι του 1831. Η
Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου πέθανε στις 9 Νοεμβρίου του 1832, δύο εβδομάδες
μετά την γέννηση του γιου της.
Έργο
Η Ελισάβετ Μουτζάν, εκτός από την αυτοβιογραφία που είναι το πιο γνωστό και
αξιόλογο κείμενό της, έγραψε πάνω από 15 θεατρικά έργα, στην ελληνική και
την ιταλική, μετέφρασε αρχαία κείμενα και συνέθεσε κάποια ποιήματα.
Η Αυτοβιογραφία της εκδόθηκε από τον γιο της Ελισαβέτιο το 1881, με κάποιες
περικοπές, σε έναν τόμο μαζί με δικά του ποιήματα. Η αξία του έργου έγκειται
κυρίως στην απλή γλώσσα που χρησιμοποιείται. Από τα άλλα έργα της έχουν σωθεί
ελάχιστα, μία κωμωδία με τίτλο Φιλάργυρος, κάποια ιταλικά κείμενα, 20 επιστολές, ο
πρόλογος μιας πραγματείας «Περί Οικονομίας», τα ποιήματα Ωδή εις το πάθος του
Ιησού Χριστού και Εις την Θεοτόκον και αποσπάσματα μεταφράσεων από
τον Προμηθέα Δεσμώτη, την Οδύσσεια και τις Ικέτιδες.
3.Να αναπτύξετε σ’ ένα δοκίμιο 150-200 λέξεων με ποιους τρόπους σχετίζεται το
περιεχόμενο του βιβλίου με το θέμα «της λογοτεχνίας περί φύλων» που
εξετάσαμε.
Η ‘Αυτοβιογραφία’ της Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτινέγκου έχει άμεση σχέση με
το θέμα «της λογοτεχνίας περί φύλων» που εξετάσαμε.
Πιο συγκεκριμένα, όπως βλέπουμε σε όλη την έκταση του έργου, το βασικό
αίτημα της Ελισάβετ είναι καταρχήν να μορφωθεί, κάτι που συζητά με τους γονείς
της. Η μητέρα της της λέει πως δεν έχει πρόβλημα με το να προσλάβει κάποιον
διδάσκαλο όμως δεν εξαρτάται από την ίδια καθώς ο πατέρας της κάνει κουμάντο στο
σπίτι. Επίσης, παρατηρούμε ότι συνέχεια τονίζει ότι στην Ζάκυνθο, εκεί που μένει
δηλαδή, οι γυναίκες αντιμετωπίζονται ως κατώτερες σε σχέση με τους άνδρες. Με
λίγα λόγια, οι γυναίκες δεν μορφώνονται, προετοιμάζονται για νοικοκυρές και
φυσικά δεν επιλέγουν ποιον θα παντρευτούν, όπως ακριβώς συμβαίνει και στην
περίπτωση αυτή. Επιπλέον, διακρίνουμε ότι η Ελισάβετ δεν έχει πολύ καλή σχέση με
τα αρσενικά του σπιτιού γιατί είναι αυταρχικοί και δεν σέβονται τις αποφάσεις της,
κάτι που αυτή δεν μπορεί να αντέξει.
Έτσι, το μίσος της για τους άνδρες και τον θεσμό του γάμου, τον οποίο θεωρεί
ως σκλαβιά, θα την κάνουν να προτιμά την μοναστική ζωή ή έστω μια ζωή μακριά
απ’ όλους ώστε να αφαιθεί στο γράψιμο.
4.Να εντοπίσετε δύο σημεία του βιβλίου που σας εντυπωσίασαν και να
δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Υπήρχαν αρκετά σημεία στο βιβλίο ‘Αυτοβιογραφία’ της Ελισάβετ Μουτζάν
Μαρτινέγκου που μου άρεσαν αλλά δύο σημεία μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση.
Πρώτον, ο τρόπος με τον οποίο η συγγραφέας περιγράφει το εξοχικό σπίτι της

3. οικογένειας της στα Πηγαδάκια, το οποίο ήταν ένα χωριό στην Ζάκυνθο, όπου η
οικογένεια Μουτζάν είχε μεγάλη γαιοκτησία. Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι «Ένας
πλατύς ουρανός εστεφανωμένος από ράχαις, μία πεδιάδα από κλήματα σταφιδών,
δένδρα εδώ καί εκεί διεσπαρμένα, ζέφυροι οπού γλυκά γλυκά έπνεον, ένα χωρικόν
βιολί οπού ολίγον μακράν ηχούσεν, ένας περίπατος γεμάτος από τρυφερά χορτάρια,
μία περιδιάβασις καμωμένη με απλαίς και νέαις χωριάτησαις, πόσην αγαλλίασιν,
πόσην ευφροσύνην, έπρεπε να δίδουν δικαίως εις την καρδίαν μου;». Από αυτά που
γράφει καταλαβαίνουμε ότι λατρεύει το συγκεκριμένο σπίτι κι αυτό γιατί στο πατρικό
της σπίτι αισθάνεται φυλακισμένη αλλά όχι άδικα καθώς σπάνια βγαίνει απ’ αυτό.
Κάτι άλλο που μου έκανε εντύπωση ήταν η αγάπη της Ελισάβετ για τα
γράμματα κάτι που την έκανε να επιθυμεί περισσότερο την μοναστική ζωή καθώς
εκεί θα είχε την ευκαιρία να συνθέσει διάφορα έργα και θα ήταν ελεύθερη μακριά
από την αυταρχική οικογένειας της.
5.Να συγγράψετε ένα σύντομο κείμενο (120-150 λέξεις) για το οπισθόφυλλο του
βιβλίου το οποίο προσπαθεί να ελκύσει έφηβους αναγνώστες.
Στην ‘Αυτοβιογραφία’ της Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτινέγκου περιγράφεται η
σύντομη ζωή της γυναίκας αυτής μέσα από τα δικά της μάτια. Μια ζωή δύσκολη και
χωρίς ελευθερίες λόγω της αυταρχικής οικογένειας της αλλά και της επιθυμίας της να
μην παντρευτεί, κάτι πρωτοφανές για την εποχή εκείνη όπου οι γυναίκες ήταν
κατώτερες από τους άνδρες και δεν τους επιτρεπόταν να εκφράζουν την γνώμη τους.
Με διάφορους τρόπους και επιχειρήματα επιδιώκει να πείσει την οικογένεια της να
της επιτρέψουν μια ζωή όπως η ίδια θέλει, δηλαδή μια ζωή αφιερωμένη στην
σύνθεση έργων. Βλέποντας όμως τους δικούς της αμείλικτους, βρίσκεται πλέον
ανάμεσα στην επιλογή του γάμου ή του θανάτου. Τι θα διαλέξει τελικά; Τον γάμο,
τον οποίο απεχθάνεται και θεωρεί σκλαβιά ή τον θάνατο, ο οποίος θα της στερήσει
την δυνατότητα να συνεχίσει την «γραμματισμένη ζωή» της;