1. Out of the box denken - hoe doe je dat?
Levenskunst is natuurlijk ook de kunst van het out of the box denken. Maar hoe doe je dat? Is daar een
recept voor? Ik denk het niet. Er zijn wel een paar praktische tips en handvatten. Eén daarvan wil ik je
hier geven. Deze tip is gelijk ook de titel van een aardig boekje van Paul Arden: ‘Whatever you think,
think the opposite’. Wat je ook denkt, denk het tegenovergestelde! Ook zal ik je een duidelijk visueel
voorbeeld geven van dit advies om alles wat je denkt ook eens om te keren.
Keer het een paar keer om!
Eerst een voorbeeldje uit het dagelijks leven dat je vast wel zult herkennen. Bij jezelf of bij anderen. Je
hebt het gevoel dat je kinderen niet naar je luisteren. Dus denk je: “ze moeten me horen!”. Keer dat nu
eens om. “Ik moest mijzelf eens horen.” Vervolgens is er nog een omkering mogelijk. “Ze hoeven me niet
te horen.” Ja. Totdat ze het wel doen. En dan is er nog een andere omkering mogelijk. “Ik moet hen
horen.” Ja. Hoor hun lied! Maar als ik wil dat mijn kinderen mij horen, ben ik eigenlijk niet goed wijs.
Want ze horen alleen wat ze horen, niet wat ik zeg. En ze doen meestal wat ik ook doe, niet wat ik zeg dat
ze moeten doen.
Byron Katie
Dit voorbeeld had zo uit mijn eigen leven kunnen komen, met twee pubers als kinderen. Het is echter
ontleend aan de meesteres van het vragen stellen, Byron Katie. En wel uit haar leerzame boek ‘Vier
vragen die je leven veranderen’. Zij hanteert daarin ook de uiterst krachtige techniek van de omkering,
zoals je zag.
Whatever you think, think the opposite
Het Penguin-boekje van Paul Arden is vooral een leuk cadeauboek, met een pachtige lay out,
aantrekkelijke typografie en opmerkelijke cover. Het probeert ons anders te laten denken, maar slaagt
daar niet helemaal in, wat mij betreft. Er staan wel een paar verrassende dingen in, en ook een paar wijze.
Maar de rest kan samengevat worden in de volgende twee zinnetjes: Hoe groter je ego, hoe beter. Hoe
meer geld, hoe beter. En ik ben wel de laatste om die dingen af te keuren. Maar wat ik heel armetierig
vind, is de wereld te willen reduceren tot je eigen ik en tot het geld dat die ‘ik’ verdient en bezit. Wat een
armoedige levensvisie! Is that all there is?
Een heel andere wereldkaart
En nu het visuele voorbeeld. Want plaatjes zeggen veel meer dan praatjes. Met deze wereldkaart laat ik
aan mijn cliënten zien dat je op heel verschillende manieren tegen dezelfde dingen aan kunt kijken. Het is
namelijk dezelfde wereld die je ziet, en dat feit herkennen we ook onmiddellijk. Maar dan helemaal
omgekeerd en met een ander centrum. Vanuit een geheel andere optiek en een heel ander standpunt dus.

2. Out of the box
De ons bekende wereld wordt op deze manier dus vanuit een heel ander dan ons gebruikelijke perspectief
waargenomen. Waar-genomen betekent trouwens ook voor-waar-gehouden! We geloven al snel dat dat de
enige echte waarheid is. Op deze kaart ziet alles er echter tegelijkertijd ook heel anders uit, zoals je kunt
zien. Want deze wereldkaart is vanuit het afwijkende perspectief van ‘Down Under’, zoals Australië ook
wel wordt genoemd, gemaakt. En kijk ook eens waar Nederland nu ineens ligt!
Verrassend hè? En zeker out of the box denken, vind jij ook niet?
Out of the box denken (2) - er is helemaal geen box!
Levenskunst als de kunst van het loslaten
Ik houd wel van voortschrijdende inzichten. Wie niet af en toe voortschrijdende inzichten heeft leeft niet
echt, denk ik dan. Maar het kan ook lastig en pijnlijk zijn om je oude vertrouwde zekerheden los te laten.
Levenskunst als het beoefenen van een ruimere blik
Deze zomer schreef ik een stukje ‘Out of the box denken – hoe doe je dat?’. En nu merk ik dat ik daar
anders over ben gaan denken. Wat daar staat hoeft niet per se in de prullenbak te verdwijnen. Alleen, je
kunt er ook ruimer tegenaan kijken, ondervind ik de laatste tijd. Met andere woorden, ‘out of the box ‘ is
zelf een nieuwe box geworden voor mij, een nieuw cliché, een nieuwe onwankelbare zekerheid.
Is er eigenlijk wel zo’n box?
Dat is wat ik me de laatste tijd serieus afvraag. Het antwoord is volgens mijn voortschrijdend inzicht: er is
wel een box, maar we maken hem voortdurend zelf. Of we denken dat de omgeving hem aan ons oplegt.
En als dat zo voelt, ook dan hebben we dat zelf helemaal toegelaten. Kortom, al die aannames,
vooronderstellingen, overtuigingen, gewoontes, geloofjes, et cetera die samen onze box vormen zijn er
wel, maar dat hoeft niet per se. We creëren steeds zelf de kooi waarin we ons dan gevangen wanen. Of dat
nou individueel is of collectief.
De deur staat altijd open!
Als je je dat allemaal realiseert, staat de deur van jouw kooi altijd open. Je kunt er gewoon
in- en uitlopen, wanneer je dat maar wilt. En een box waar je voortdurend in- en uit- kunt lopen, is dat
wel een kooi? Is dat wel een gevangenis? Natuurlijk niet!
Bevrijd jezelf! Sterker nog, je bent al vrij – alleen, realiseer je dat dan!
Er is dus helemaal geen box!

3. Out of the box denken (3) - een boeddhistisch verhaaltje
Laatst las ik een inspirerend boeddhistisch verhaaltje dat te mooi is om hier niet in zijn geheel verder te
vertellen. Het gaat over out of the box denken, een onderwerp waarover ik al eerder een stukje schreef.
Het verhaaltje spreekt voor zichzelf, en laat vooral zien waarom we zo bang zijn uit die kooi te stappen,
die altijd gewoon open staat. Daarover ging mijn tweede stukje. Nu geheel onaangekondigd een derde
stukje over dit onderwerp. Daar gaat ie.
De zelfgemaakte kooi
Opgesloten in de zelfgemaakte donkere en benauwde kooi die wij voor het hele universum houden,
kunnen weinigen van ons zelfs nog maar een beginnetje maken met het zich voorstellen van een ruimere
dimensie van onze geest.
De Tibetaanse Dzogchen-leraar Patrul Rinpoche vertelt het verhaal van een oude kikker die zijn hele
leven in een donkere put had geleefd. Op een dag kwam er een kikker uit de zee bij hem op bezoek.
“Waar kom jij vandaan?” vroeg de kikker in de put.
“Uit de grote oceaan”, antwoordde hij.
“Hoe groot is die oceaan?”
“Die is gigantisch.”
“Je bedoelt ongeveer een kwart van mijn put hier?”
“Groter.”
“Groter? Je bedoelt de helft?”
“Nee, nog veel groter.”
“Is ie ….. zo groot als deze put?”
“Hij is niet te vergelijken.”
“Dat is onmogelijk! Dat moet ik zien!”
Ze gingen samen op weg.
En toen de kikker uit de put de oceaan zag, was dat zo’n grote shock voor hem dat zijn hoofd in stukjes
uit elkaar knalde.
Levenskunst - je bent niet wat je denkt dat je bent
Dat laatste moet je natuurlijk niet letterlijk nemen. Volgens mij betekent dat exploderen vooral dat al je
vasthouden aan het denken dat je vertrouwd is ontploft. Dat alles wat je zeker denkt te weten met je hoofd
in één klap zijn heerschappij over jou verliest. Je hoofd hoeft niet per se weg, maar wordt weer
teruggebracht tot de proporties van een put. Denken is natuurlijk vaak heel nuttig. Maar je realiseert je dat
je denken niet meer samenvalt met de hele wereld. Het heeft zijn bescheiden plaats teruggekregen in een
hoekje van jouw universum waar het thuishoort. Een universum dat zodoende ineens onnoemelijk veel
groter blijkt te zijn dan jouw hoofd. Mindblowing!

4. De deur van de kooi staat dus altijd open, want de put blijkt een oceaan
Je hoeft alleen maar te stoppen met geloven in wat je belemmert. In wat je denkt dat jou belemmert.
Ja, maar, …..
Er is niets dat jou tegenhoudt, behalve jij zelf.
Ja maar, …..
Niets houdt jou tegen.
Ja, zo is het echt!
Is dit nou heel erg mooi of juist vreselijk beangstigend? Of beide? Klik op ‘reacties’ en laat hier jouw
persoonlijke reactie achter.