Installaties zijn een essentieel onderdeel van een gebouw. Naast de focus op een optimaal binnenklimaat en het energieverbruik heeft de ontwerper van de installaties ook substantiële invloed op de milieuprestatie van het gebouw. Hier komen gelijk een paar vragen naar boven: Is het beter om meerdere kleinere luchtbehandelingskasten toe te passen of is centraal beter? Is warmteterugwinning daadwerkelijk een duurzame keuze? Welke impact heeft onderhoud van de installatie? Passen de installaties in een concept van circulair bouwen? Tijdens de sessie krijgt u inzicht in het speelveld van milieuprestatie van gebouwen, verplicht onderdeel vanuit bouwbesluit en zeer belangrijk binnen duurzaamheid labels als BREEAM, de bijdrage van installaties en de effecten van verschillende keuzes. Door de VLA is, als koploper binnen de sector, de afgelopen jaren veel geïnvesteerd om alle milieudata van luchttechnische installaties geverifieerd in de nationale milieudatabase te krijgen. U krijgt tijdens deze sessie inzicht in deze data en bent daarna in staat om ook op milieuprestatie het onderscheid te kunnen maken in uw installatieontwerp.

1. Betere
milieuprestaties met
installaties ? / !

2. Van energieprestatie…
 Sinds 1975 eisen aan de thermische isolatie van nieuwbouw

3. Van energieprestatie…
Vanaf 2020 moet elk nieuw gebouw in Nederland
energieneutraal zijn -> CO2-uitstoot door gebruik naar 0

4. …naar milieuprestatie
Hiervoor is echter geen 45 jaar beschikbaar!

6. Verschil maken in het ontwerp
Meetbaar duurzaam bouwen
 Tijdlijn milieuprestatie gebouwen (MPG)
 Duurzaamheid op gebouwniveau
 Structuur MPG systeem
 Bepalingsmethode
 Verankering bouwbesluit & private keurmerken
 Nationale milieudatabase
 MPG in de praktijk
 Rekensoftware
 Overzicht resultaten naar gebouwtype
 Praktijkervaringen – kun je verschil maken in het ontwerp?
6

7. 1990 – 2000
Stoffenlijsten
MRPI
NEN 8006
2001 – 2012
Bepalingsmethode
Rekenregels
NL milieudatabase
EN 15.804
BREEAM / GPR
2013 - 2018
Bouwbesluit
Prestatie eis
Release 1.8 ev.
EPC + MPG
2019 
7

8. Constructieve –
Bouwfysische –
Levensduur
Functie
Energetisch concept
Hergebruik
Etc.
8

9.  EN 15.804
 EN 15.978
 Nationale afspraken
9

11. 11
EN 15.804
EPD
Verificatie
EN 15.978
Validatie software

12. 12

13. Rekensoftware (MPG)
 MRPI Freetool MPG
 Gratis via www.mrpi.nl
 DGBC Materialentool v3.01
 Gratis via www.dgbc.nl/materialentool
 GPR Bouwbesluit
 Na betaling beschikbaar via www.gprbouwbesluit.nl
 GPR Gebouw versie 4.3
 Na betaling beschikbaar via www.gprgebouw.nl
 Gids invoer Milieuprestatieberekening
 Gratis via www.milieudatabase.nl
13

14. materialen
basisprofielen
hoeveelheden 14

15. 15

16. 16

17. MPG = gewogen milieuprestatie van een gebouw
Uitgedrukt in € / m2 bvo / jaar
17
Gewogen
milieu-effecten
Uniforme
referentie

18.  Nieuwbouw woningen en kantoren (gbo > 100 m²)
 Berekening van de uitstoot van broeikasgassen en uitputting van grondstoffen
 Volgens de Bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen en GWW-werken,
incl. de Nationale Milieudatabase
 Prestatie-eis per 1-1-2018
 8 creditpunten
 Alle gebouwtypen
 Verplicht tot afwegen 3 varianten
met relevante impact
 Grote invloed op totaalscore
 Alle gebouwtypen
 Daarnaast aandacht voor circulair bouwen
Bouwbesluit, Afdeling 5.2 Milieu
1 januari 2013
BREEAM-NL 2014, credit MAT 1
18
GPR Gebouw, thema Milieu

19. MPG in de praktijk
19

20. Milieuprestatieberekening
 Stap 1: Functies definiëren
 Stap 2: Afmetingen uittrekken
 Stap 3: Invoeren afmetingen en materialen
 Stap 4: Resultaten
 Stap 5: Reduceren schaduwprijs → Ontwerpen met milieuprestatie
20

21. 21

22. 22

23. Ontwerpen met MPG
 Alternatieven gevel
Baksteenmetselwerk
MPG 0,02 €/m²bvo
HSB + Meranti delen
MPG 0,04 €/m²bvo
HSB + Koperen fels gevel
MPG 0,08 €/m²bvo
23

24. Ontwerpen met MPG
 Alternatieven gevel: materiaalhergebruik
Baksteenmetselwerk
MPG 0,02 €/m²bvo
HSB + gerecyled Redwood (35 jaar oud)
MPG 0,02 €/m²bvo
24

25. Ontwerpen met MPG
 Transformatie bank naar bedrijfsverzamelgebouw
Hergebruik van casco
(27566 m3 beton, 1973)
Totale MPG 0,48 €/m²bvo
VS.
Indien nieuwbouw casco
MPG 0,48 + 0,38 €/m²bvo
25

26. Installaties in de database
 Elementcode 51 – 57
 Warmteopwekking – distributie – afgifte
 Koudeopwekking – distributie – afgifte
 Luchtbehandeling – luchtdistributie
 Electra – inclusief PV
 Verlichting
 Riolering - Hemelwater
 Leidingen

28. 0
5
10
15
20
25
30
35
kantoor woning
Verdeling milieuprestatie (%) gebouw
fundering vloeren draagconstructie gevels daken installaties inbouw

29. Referentiewoningen RVO
Studie LBPSIGHT
 EPC ≤ 0,4 → ≈ 0,0
 Bouwkundige uitgangspunten;
 Rc Gevel 4,5 → 5,0 m2K/W
 Rc dak 6,0 m2K/W
 Rc begane grond 3,5 → 5,0 m2K/W
 U-waarde ramen 1,30 → 1,00 m2K/W
 U waarde voordeur 1,30 → 1,00 m2K/W
 Installatietechnische uitgangspunten;
 Warmteopwekking HR-107 ketel
 Warmteafgifte radiatoren → vloerverwarming
 6,4 m2 PV-cellen (EPC ≤ 0,4)
 Zonneboiler 5,5 m2 (EPC ≈ 0,0)
 Voldak PV-cellen (EPC ≈ 0,0) 29

30. 30
Referentiewoningen RVO
Studie LBPSIGHT
0,00
0,10
0,20
0,30
0,40
0,50
0,60
Tussenwoning Hoekwoning 2 onder 1 kap Vrijstaande woning
Bouwbesluitniveau EPC ≤ 0,4
Fundering Vloeren Draagconstructie Gevels Daken Installaties Inbouw
0,00
0,10
0,20
0,30
0,40
0,50
0,60
TW SB BENG HW SB BENG 2-1K SB BENG VW SB BENG
BENG niveau EPC ≈ 0,0
Fundering Vloeren Draagconstructie Gevels Daken Installaties Inbouw

31. Luchtbehandeling Utiliteit
 Referenties:
 Verwarmen / koelen
 Alleen afvoer
 Balans – warmtewiel
 Balans - kruisstroom

32. Luchtbehandeling Utiliteit
Totaal
Debiet Kasttype toevoer afvoer warmtewiel kruisstroom
2500 m3
/h € 344,76 € 93,30 € 538,08 € 556,72
10000 m3
/h € 829,66 € 210,71 € 1.304,65 € 1.359,75
25000 m3
/h € 1.680,25 € 424,56 € 2.509,04 € 2.647,24
63000 m3
/h € 4.473,34 € 886,69 € 3.687,05 € 6.267,05
Netto schaduwkosten per m3
/h
Debiet Kasttype toevoer afvoer warmtewiel kruisstroom
2500 m3
/h 0,14 0,04 0,22 0,22
10000 m3
/h 0,08 0,02 0,13 0,14
25000 m3
/h 0,07 0,02 0,10 0,11
63000 m3
/h 0,07 0,01 0,06 0,10

33. Luchtbehandeling Utiliteit
Fractie Recycling/Productie
Debiet Kasttype Toevoer Afvoer Warmtewiel Kruisstroom
2500 m3
/h 0,30 0,60 0,42 0,45
10000 m3
/h 0,35 0,68 0,50 0,53
25000 m3
/h 0,43 0,81 0,63 0,60
63000 m3
/h 0,47 0,85 0,81 0,63

34. Samenvattend,..
 MPG berekening werkt eenvoudig
 Architect & installatieadviseur heeft invloed met
ontwerpkeuzes
 Markt heeft er behoeft aan (GPR, BREEAM)  eisen
en bredere scope
 Draagt bij aan Duurzaam Bouwen in NL
 VLA eerste stap gezet met getoetste informatie!
34

35. Neem gerust contact met ons op!
Jeannette Levels - Vermeer
jlv@lbpsight.nl
LBPSIGHT
Kelvinbaan 40
3439 MT Nieuwegein
T +31 (0)30 231 13 77
35