δημιουργία σεναρίου

1. [Χρήστος Γκοτζαρίδης Σχ. Σύμβουλος ΠΕ4] Σελίδα 1
Πώς θα δημιουργήσετε ένα εκπαιδευτικό
σενάριο
Μία συνοπτική παρουσίαση θέσεων προτάσεων και ιδεών για την οργάνωση
σεναρίων διδασκαλίας για τα μαθήματα φυσικών επιστημών
Χρήστος Γκοτζαρίδης
Σχ.ΣύμβουλοςΠΕ4
Εισαγωγή
Τα νέα αναλυτικά προγράμματα σπουδών και οι νέες τάσεις της διδακτικής
προωθούν την οργάνωση και παρουσίαση των διδακτικών ενοτήτων με βάση τα
σενάρια διδασκαλίας. Τα σενάρια είναι, κυρίως, δημιουργίες εκπαιδευτικών της τάξης
που εκπονούνται συνήθως στα πλαίσια διαφόρων εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Δηλαδήαπηχούν, πέρα από τις προσωπικές απόψεις και θέσεις του συντάκτη τους και
το γενικότερο πνεύμα που διαπνέει το κάθε ένα από τα προγράμματα. Συνήθως οι
διαφοροποιήσεις τους αφορούν (κυρίως) την κατεύθυνση στην χρήση νέων
τεχνολογιών ή εναλλακτικών και άτυπων μορφών διδασκαλίας. Αντίθετα είναι
σταθερά προσανατολισμένα στην ομοδοσυνεργατική διάσταση της διδασκαλίας και
την αποκαλυπτική-διερευνητική μέθοδο διδασκαλίας.
Ένα εκπαιδευτικό σενάριο θα μπορούσε να περιγραφεί, με μία δόση
υπεραπλούστευσης, ως ένα πολύ εκτενές και αναλυτικό σχέδιο μαθήματος όπου,
εκτός από τους στόχους και τις προτεινόμενες δραστηριότατες, περιλαμβάνει και το
σκεπτικό δημιουργίας του, τη γενική περιγραφή του, καθώς και το θεωρητικό
υπόβαθρο που υποστηρίζει την επιλογή παρουσίασής του. Έτσι ο αναγνώστης
εκπαιδευτικόςπριν μελετήσειτις προτεινόμενες δραστηριότητες, οι οποίες βρίσκονται
στα φύλλα εργασίας του σεναρίου, έχει μελετήσει το σκεπτικό του συντάκτη, τους
στόχους του καθώς και τη βιβλιογραφία που χρησιμοποιεί. Μελετώντας τη γενική
περιγραφή,τους στόχουςκαι στησυνέχεια τα φύλλα εργασίαςο εκπαιδευτικός μπορεί
να επιχειρήσει την δική του τροποποίηση και στη συνέχεια την εφαρμογή και στη
τάξη του, χωρίς να αισθάνεται ότι ακροβατεί στο να ερμηνεύει κάποιες τυχαία
δοσμένες ιδέες και δραστηριότητες.
Οδηγίες δημιουργίας ενός σεναρίου
Παρά το γεγονός ότι το κάθε πρόγραμμα προτείνει τη δική του δομή και οργάνωση στα
εκπαιδευτικά σενάρια πουεκπονούνται, υπάρχουν μία σειρά από αρχές, δομικά στοιχεία
και σημεία τα οποία είναι κοινά σε όλες τις μορφές, και τα οποία θα επιχειρηθεί να
συνοψιστούν στη συνέχεια ως οδηγίες δημιουργίας ενός σεναρίου. Εδώ θα ήταν σκόπιμο
να αναφερθεί ότι ένα σενάριο μπορεί, και συνήθως αυτό συμβαίνει, να έχει διάρκεια
περισσοτέρων της μίας διδακτικών ωρών.

2. [Χρήστος Γκοτζαρίδης Σχ. Σύμβουλος ΠΕ4] Σελίδα 2
1. Γενικές κατευθύνσεις
Καθορίστετιθέλετενα διδάξετεμεβάσητουςστόχους τουαναλυτικούπρογράμματος
σπουδών. Επιλέξτεένα κεντρικόθέμα για παρουσίαση(π.χαναπνοή,θερμοχημεία,
σύνθεσηανάλυσηκαιισορροπία δυνάμεων).Δημιουργώνταςένα σενάριο δημιουργείτετη
δική σαςεκδοχήγια την παρουσίασητουθέματος πουεπιλέξατε.Χρησιμοποιώνταςτην
εμπειρία σας,τηνπροσωπική σαςάποψηγια το γνωστικόεπίπεδοτων μαθητών σας,τις
ειδικέςδεξιότητεςπουπαρουσιάζονταιστην τάξησας,την σχετικήβιβλιογραφία,τις
ψηφιακέςεφαρμογέςκαιτιςεργαστηριακέςδραστηριότητες,μπορείτενα συνθέσετεμία
(ενδιαφέρουσα) διδακτικήπρότασηπουθα είναι"φιλική"προς τουςμαθητές σας,θα
προκαλείτοενδιαφέρον τουςκαιθα αναδεικνύειτην κριτικήτους σκέψη. Οργανώνοντας
ένα σενάριο, αλλά καιχρησιμοποιώντας έτοιμα σενάρια,μπορείτενα οδηγείτε τη
διαδικασία τηςμάθησης με δικήσας επιλογήμέσα από μια ποικιλία κατευθύνσεων, μετην
"ταχύτητα"καιτηνεμβάθυνσηπουθα επιλέξετε.
2. Εισαγωγική ή εισαγωγικές δραστηριότητες
Σκεφτείτεένα ενδιαφέρονδίλημμα ήμία χιουμοριστικήσυνήθως ιστορία ήμία καθημερινή
εικόνα σχετικά μετο θέμα που επιλέξατενα παρουσιάσετεμετο σενάριο. Για παράδειγμα
στη μελέτη της κίνησης μπορεί να επιλέξετε να μιλήσετε για θέματα της Formula 1. Η
εισαγωγική δραστηριότητα παίζει πάντοτε το ρόλο της σύνδεσης με την προηγούμενη -
προϋπάρχουσα γνώση, με την πρόκληση του ενδιαφέροντος των μαθητών, ή με την
ανάδειξη γνωστών παρανοήσεων των μαθητών πάνω στο υπό μελέτη θέμα. Χωρίς
υπερβολή θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι εδώ ισχύει το γνωστό: " η καλή αρχή είναι το
ήμισυ του παντός".
3. Φύλλα εργασίας
Οργανώστε φύλλοή φύλλα εργασίας με βάση τους στόχους που έχετε θέσει. Ξεκινάτε
πάντα με δραστηριότητες- συνδέσεις με βάση αυτά οι μαθητές ήδη γνωρίζουν. Στη
συνέχεια περνάτεσεδραστηριότητεςανακάλυψης καισεδραστηριότητες εφαρμογών
του θέματος του σεναρίου. Η ποικιλία στην επιλογή των εκπαιδευτικών μέσων
(βιβλίο, ψηφιακές εφαρμογές, πειραματικές δραστηριότητες, κουίζ, συμπλήρωση
πινάκων κτλ) γίνεται με μοναδικό σκοπό να κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον των
μαθητών μέχρι την τελευταία δραστηριότητα και την ολοκλήρωση του θέματος που
παρουσιάζεται.
4. Η εφαρμογή σεναρίου πάντα ομαδοσυνεργατικά
Επειδή έχετε ως στόχο,με τηνεισαγωγικήδραστηριότητα, να κερδίσετετοενδιαφέρον των
μαθητών,να προτείνετεκαι να αναδεικνύετε τη συζήτηση μεταξύ των μελών των ομάδων
μαθητών. Μία ενδιαφέρουσα εισαγωγική δραστηριότητα και η οργάνωση της τάξης σε
ομάδες εργασίας είναι μία πολύ καλή συνταγή για να ξεκινήσει μία αποτελεσματική
διδασκαλία, επειδή η τάση των μαθητών να αναρωτιούνται θα έχει κορυφωθεί από την
αρχή. Στη συνέχεια ενισχύετε, με τη διατύπωση των δραστηριοτήτων, την ανάπτυξη της
συζήτησης μεταξύ των μελών των ομάδων. Συνδέστε τις διαδοχικές δραστηριότητες με
τους στόχους του σεναρίου και ολοκληρώστε με ένα σύντομο φύλλο αξιολόγησης

3. [Χρήστος Γκοτζαρίδης Σχ. Σύμβουλος ΠΕ4] Σελίδα 3
5. Η αισθητική παρουσίαση ενός σεναρίου
Σημαντικόςστόχοςκατά τησύνταξηενός σεναρίουείναιπάντα η πρόκληση αλλά κυρίως η
διατήρηση του ενδιαφέροντος των μαθητών . Θα πρέπει λοιπόν, πέρα από τις
ενδιαφέρουσεςδραστηριότητες ,να δίνετε έμφαση και στην "αισθητική" παρουσίαση των
φύλλων εργασίας. Φροντίστε να υπάρχουν εικόνες σε όσο το δυνατόν περισσότερες
δραστηριότητες,να υπάρχουνερωτήσεις, συμπεράσματα ή και προτάσεις τοποθετημένα
σε πλαίσια καισε διάφορεςθέσεις μέσα στα φύλλα εργασίας , να υπάρχει αρκετός χώρος
για τη συμπλήρωσητων απαντήσεων των μαθητών καθώςκαιχαρακτηριστικέςεικόνες από
τις ψηφιακές δραστηριότητες που προτείνετε.
Επίλογος
Τα εκπαιδευτικά σενάρια λοιπόν παρουσιάζουν, τις προσωπικές απόψεις των
εκπαιδευτικών που τα συντάσσουν, ενσωματώνουν τη διδακτική τους εμπειρία και την
μετασχηματίζουνσεδιδακτικήπρόταση. Αν στα παραπάνω προστεθεί και η "φιλική" προς
το μαθητή διατύπωση, παρουσίαση και χρήση τους, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι
αποτελούν την σύγχρονη εκδοχή ενός "σχολικού βοηθήματος". Φαίνεται ότι είναι εύκολο
να εξελιχθούνσε διασκεδαστικόγια τουςμαθητές υλικόπουβοηθά, να καταστεί η μάθηση
ένα συναρπαστικό εγχείρημα και όχι κάτι που πρέπει να υπομείνουν.
Βιβλιογραφία
http://www.ehow.com/how_7662860_create-classroom-scenario.html
http://teachersnetwork.org/TNLI/cases/makingthecase.pdf