SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 54
Baixar para ler offline
Histolojiye giris
Tıbbi Histoloji ve Embriyoloji
       Anabilim Dalı
   Doç. Dr. Alpaslan GÖKÇİMEN
       Doç. Dr. Meral ÖNCÜ
    Arş. Gör. Dr. Ahmet KOÇAK
   Arş.Gör.Dr. Özgür FEDEKAR
       Arş. Gör. Dilek ŞENAL
      Arş. Gör. Dilek ULUSOY
      Arş. Gör. Hakan DARICI
    Arş. Gör. İ. Aydın CANDAN
     Arş. Gör. Belkıs BİRDEN
   Arş.Gör. Meltem ÖZGÖÇMEN
Histolojiye giris
Histolojiye Giriş
Doç. Dr. Alpaslan GÖKÇİMEN
Histoloji Nedir ?
• Ülkemizde histoloji terimi embriyoloji ile
  birlikte, Histoloji ve Embriyoloji adı
  altında kullanılmaktadır. Histoloji, histos
  (doku) ve logia (bilim)         kelimelerin
  birleşmesiyle     türemiştir.   Dilimizdeki
  karşılığı Doku Bilimidir. Latin alfabesine
  geçilmeden önce İlm-i Ensaç (dokular)
  veya Fenn-i Ensaç olarak isimlendiril
  miştir.
Embriyoloji
• Embriyoloji, embrio (cenin) ve logia
  kelimelerinden oluşmuştur. Türkçemizdeki
  karşılığı ise, Cenin (dölet) Bilimi’dir.
  Embriyoloji terimi, eğitimin ilk yıllarında
  Mebhas-ül Cenin adı ile belirtilmiştir.
Histoloji Nedir ?
• Histoloji bilimine, mikroskopik anatomi de
  denmektedir. Histoloji biliminde, bir
  mikroskop yardımıyla biyolojik materyal ve
  yapılar incelenir.
Tarifi?
• İncelenecek yapı hücre (sitoloji),
• doku (histoloji) ve
• organ (organoloji) bazında olmak üzere üç
  alt bölüme ayrılır.
İşlev?
• Histoloji hücre, doku ve organ bilimi olduğuna
  göre, bunların yapılarının yanı sıra işlevlerini de
  ele alacaktır. Bu yüzden, histoloji sadece yapıyı
  tanımlamakla kalmaz, aynı zamanda
• biyokimya,
• moleküler biyoloji ve
• fizyoloji arasında bağlantılar kurar ve
• hastalık ile ilgili patogenezde önemli rol oynar.
Histolojik İnceleme Nasıl Yapılır ?
• Ana gereç  Mikroskop
• Materyaller, mikroskopta incelenmeden önce, aşağıda
  belirtildiği şekilde elde edilir:
• İğne Biyopsisi: Beyin, göz, tiroid, lenf düğümü, meme,
  akciğer ve plevra, böbrek, kemik ve kemik iliği, testis ve
  iskelet kası.
• Endoskopik Biyopsi: Solunum yolu, mide ve barsak
  yolu, üriner sistem yolu.
• Transvasküler Biyopsi: Kalp ve karaciğer
• Doğrudan Çıkarım Biyopsisi: Deri, ağız, larinks ve
  serviks uteri.
• Kürete Biyopsisi: Uterus endometriyumu.
Histolojik İnceleme Nasıl Yapılır ?
• Alınan biyolojik materyaller, belli aşamalardan geçirilir. Bunları, şu
  şekilde sıralayabiliriz:
•        (1) Tespit (Fiksasyon)
•        (2) Yıkama
•       (3) Suyunu giderme (Dehidrasyon)
•       (4) Parlatma veya Şeffaflaştırma
•       (5) Emdirme
•       (6) Gömme veya blokaj (Bloklama)
•       (7) Kesme
•       (8) Boyama
•       (9) Kapatma
• Sırasıyla izlenen bu aşamaların her birinde, öngörülen şartlara uyma
  zorunluluğu vardır. Bunlardan birinde yapılan bir hata, neticeyi menfi
  yönde etkiler ve uygun bir preparat elde edilemez.
Histolojiye giris
Tespit İşlemi
• Diğer anlamı  Sabitleme (Fiksasyon)
• Hücre veya dokuların, alındığı gibi
  saklanması
• Eğer bu sağlanmazsa  Bozunma olur.
• En önemli unsur  Dokudaki proteinlerin
  çökmesi
Tespit İşlemi
• Sabitleyiciler (Fiksatörler):
  Fiziki: Isı, kurutma ve dondurma
  Kimyasal: Formaldehit, osmik asit, pikrik
  asit, asetik asit, alkol, civa klorür, v.s
Yıkama
• Uygulanan tespit çeşidine göre yapılır.
• Su veya değişik yoğunluklarda alkol
  kullanılır.
• Formol, osmiyum tetraoksit ve krom
  tuzu içeren tespitlerden sonra, yıkama
  aşamasında su kullanılır.
• Pikrik asitle gerçekleştirilen tespitler
  den sonra, % 70 – 80’lik alkol ile
  yıkama yapılabilir.
Suyu Giderme (Dehidrasyon)
• Parafine gömülecek olan dokuların,
  yıkamadan sonra içerisinde hiç su
  kalmaması gerekir.
• Bu amaçla, en yaygın olarak etil alkol
  kullanılır. Etanol, dokulardaki suyu çeker.
• Dokular, sırayla artan derecelerde alkol
  serisinden geçirilir.
Şeffaflaştırma (Parlatma)
• Şeffaflaştırmanın temel amacı, dokuya
  nüfuz etmiş olan alkolün yerine, ışığı kırma
  endeksi daha yüksek olan bir sıvı ayıracın
  konmasını sağlamaktır.
• Ksilol, bu amaçla en yaygın olarak
  kullanılan ve nisbeten daha ucuz olan bir
  maddedir.
Emdirme
• Parlamış ve şeffaf duruma gelmiş doku
  parçalarına parafin, plastik madde veya
  selloidin emdirilir.
• Böylece, bir sonraki gömme aşaması
  öncesinde, blokaj maddesinin dokulara
  iyice nüfuz etmesi sağlanır.
Gömme (Bloklama)
• Emdirme maddesi dokuların içine iyice
  nüfuz ettikten sonra, bu dokular yine aynı
  maddenin içine gömülürler.
• Bu amaçla, özel kalıpların içine emdirme
  maddesi doldurulur.
• Sıvı durumdaki bu maddenin içine, kesit
  yüzleri üzerine oturtulmak şartıyla doku
  parçaları yerleştirilir.
Histolojiye giris
Histolojiye giris
Kesme
• Emdirme maddesinin içine gömülerek homojen
  biçimde sertleşmiş olan blok kitlesi (doku ve
  emdirme maddesi), mikrotom adı verilen özel bir
  aletle kesilir
• Bunların günlük pratikte en çok kullanılanları ise,
  kızaklı veya rotatif (dönerli) mikrotom tipleridir.
  Bu aletlerde kullanılan çelik bıçaklar (mikrotom
  bıçakları) da, özel şekilde üretilmiştir.
• Ayrıca, çok pahalı olan elmas uçlu bıçaklar da
  kullanılmaktadır. Mikrotomlarda, (tiplerine göre)
  1 – 10 mikron kalınlığında kesitler alınır.
Histolojiye giris
Histolojiye giris
Boyama
• Dokuların genellikle çoğu boyasız olup,
  bunların    incelenmesi     için   öncelikle
  boyanmaları gerekmektedir.
• Aynı zamanda, bu yolla kimyasal
  maddeler de belirlenebilir.
• Boyamalar, amaca uygun olarak yapılır.
• En basit boyamada, hücrelerin iki temel
  öğesi ayrı özellikteki boyalarla boyanır ve
  şekilli oluşumlar, mikroskop altında
  görülebilir hale gelir. Buna göre, rutin
  boymada çekirdek hematoksilenle ve
  sitoplazma eozinle boyanır.
Boyama
• Histolojik kesitlerde kullanılan boyalar, suda
  veya alkolde çözünen ve anyon ve katyonlarına
  ayrılabilen tuzlardır.
• Eğer boya taşıyıcı organik grup katyonda ise
  buna katyonik veya bazik boya, anyonda ise
  buna da anyonik veya asidik boya denir.
• Bazik boyalarla boyanan hücre elemanlarına
  bazofilik, asit boyalarla boyananlara ise asidofilik
  denir. Asidik ve bazik boyalar, histoloji pratiğinde
  genellikle ardışık olarak kullanılırlar.
Boyama
• Bazik boyalar dokulardaki negatif yüklü ve
  asidik reaksiyonlu kısımlar tarafından,
  asidik boyalar ise pozitif yüklü bazik
  kısımlar tarafından tutulur.
• Genelde, bazik boyalar mavi-mor ve asidik
  boyalar ise pembe-kırmızı renk verirler.
Boyama
• 1- Asidik Boyalar: Eozin, pikrik asit, asit
  fuksin, orange G, eritrosin, Kongo kırmızısı
  ve light green

• 2- Bazik Boyalar: Thionin, hematoksilen,
  metilen mavisi, toluidin mavisi, bazik
  fuksin, jansiyon viyole ve safranin
Histolojiye giris
Boyama - PAS
• Glikojen, müköz salgı ve glikoproteinlerde
  bulunan       1,2-glikol    veya     1,2-aminoalkol
  gruplarının ve dolayısıyla aldehit gruplarının
  gösterilmesinde kullanılır. Önce, periyodik asit ile
  dokular okside edilir ve aldehit grupları açığa
  çıkarılır. Bu aldehit grupları, daha sonra sodyum
  metabisülfit ile renksizleştirilen bazik fuksin
  (ağartılmış fuksin) ile yapılan Schiff ayıracı ile
  reaksiyona girer. Böylece, söz konusu aldehit
  grupları renkli fuksine dönüşür. Bu kısım, koyu
  pembe-mor (leylak renginde) görülür.
Boyama - PAS
• Polisakkaritler: Glikojen, nişasta ve selüloz
• Nötral mukopolisakkaritler: Mide müsini, bazal membran
  salgıları, hipofizin gonadotrop hormon salgılayan
  hücreleri, tiroid bezinde mevcut olan tiroglobulin gibi
  glikoproteinler.
• Glikolipitler: Pek çok hücre zarının öğesidirler ve sinir
  hücrelerinin plazma zarının önemli bileşen kısmını
  oluştururlar.
• Doymamış lipit ve fosfolipitler
• Bazal membran
• Glikokaliks
• Goblet hücrelerince üretilen müköz salgı
• Kollajenler
Histolojiye giris
Histolojiye giris
Boyama - Feulgen
• Çekirdek DNA’sını göstermek için kullanılır.
  Kullanılan yöntem, PAS boyasına çok benzer.
  Doku HCl ile okside olduğu zaman, pürin
  şekerden ayrılır ve aldehit grupları açığa çıkar.
• Açığa çıkan bu gruplar, yine Schiff ayıracı ile
  boyanır ve DNA kırmızı renk alır. DNA ve RNA,
  birbirlerinden metil green (yeşili) – pironin
  boyası kullanılması yoluyla ayırt edilebilir. RNA
  pironin ile kırmızı, DNA ise metil yeşiliyle
  mavimsi - yeşil renkte boyanır.
Histolojiye giris
Boyama - Lipit
• Lipitler, ksilenin normal kesitlere girmesi
  durumunda erirler ve dolayısıyla, % 10’luk veya
  nötral formalinle tespit edilirler. Doku dondurulur
  ve dondurma mikrotomunda kesitler alınır. Eğer
  yağ dokusu osmiyum tetraoksitle tespit
  edilirse, siyah renkli osmiyum yağ dokusuna
  çöker ve oksidasyon reaksiyonu meydana gelir.
  Sonuçta, osmiyum dioksit açığa çıkar ve
  dokulara siyah renk verir. Lipitler Sudan III,
  Sudan IV, şarlak ve Oil Red 0 ile kırmızıya,
  Sudan Black ve osmiyum tetraoksitle de siyaha
  boyanır.
Histolojiye giris
Boyama - Metakromazi
• Boyaların çoğu ortokromatiktir. Yani, bütün
  doku boyanın rengini alır. Yalnız, bazı
  boyalar dokuları ya da doku elemanlarını
  boyanın renginden daha farklı bir renge
  boyarlar. Bu olaya metakromazi, bu
  boyalara da metakromatik boyalar denir.
  Bunlar toluidin mavisi, thionin, metilen
  mavisi ve azure A gibi bazik ve anilin
  boyalardır.
Histolojiye giris
Mikroskop - Özellikler
• Büyütme: Objektif ve oküler ile sağlanır.
  Objektif mercek, ilk büyütmeyi sağlar.
  Oküler mercek ise, ilk büyütmeyi tekrar
  büyütecek şekilde cihaza yerleştirilmiştir.
  Objektif ile oküler mercek büyütmelerinin
  çarpımı toplam büyütmeyi verir. Oküler
  mercek yaygın olarak 10’luk büyütme
  yapar. Işık mikroskobu en fazla 2000
  büyütme gücüne sahiptir.
Mikroskop
• Az büyüten objektiflerle çok büyüten
  oküler, çok büyüten objektiflerle az
  büyütme sağlayan oküler kullanılmalıdır.
  Genellikle bu durumun tersi uygulanır.
  Böyle     bir    uygulamada,      objektifin
  çözünürlük gücünü artırmış olamayız.
  Sadece, objektifin gösterebildiği ayrıntıları
  lüzumundan fazla büyütmüş oluruz. Bu
  duruma, boş büyütme denir.
Mikroskop - Özellikler
• Rezolüsyon (Çözünürlük) Gücü: Birbirine
  bitişik iki noktayı, ayrı iki nokta halinde
  gösterebilme gücüdür. Bu değer, ışık
  mikroskobunda yaklaşık olarak 0.2
  mikrondur. Dolayısıyla, ışık mikroskobun
  da hücrelerin ince ayrıntıları ortaya
  çıkarılamaz.     Bunun      için,     elektron
  mikroskobunda       tungsten      filamanınca
  üretilen ve gözle görülmeyen elektronlar
  kullanılır.
Mikroskop - Özellikler
• Sayısal Değer: Lens açılımının genişliği ile
  ilgilidir. Sayısal   değer    büyüdükçe,
  çözünürlük gücü artar.
Mikroskop - Özellikler
• Kırılma      Endeksi:    Işığın     değişik
  ortamlardan geçerken hızında meydana
  gelen değişiklik oranıdır. Çözünürlük,
  yüksek büyütme oranlarında ışığın kırılma
  endeksine bağlı olarak düşer. Bu
  durumda, camla aynı kırma endeksine
  sahip olan immersiyon yağı gibi bir madde
  kullanılır ve böylece, ışığın aynı kırma
  endeksine sahip ortamda yol alması
  sağlanır.
Mikroskop - Özellikler
• Lensle İlgili Artefaktlar: Lense ait değişik
  nitelikte      istenmeyen         oluşumlar
  gözlenebilir.
Histolojiye giris
Histolojiye giris
Histolojiye giris
Histolojiye giris
Histolojiye giris
Histolojiye giris
Histolojiye giris
Histolojiye giris
Histolojiye giris

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

ANATOMİ solunum sistemi
ANATOMİ solunum sistemiANATOMİ solunum sistemi
ANATOMİ solunum sistemiSemih Tan
 
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısı
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut YapısıTıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısı
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısırgnksz
 
ANATOMİ sindirim sistemi
ANATOMİ sindirim sistemiANATOMİ sindirim sistemi
ANATOMİ sindirim sistemiSemih Tan
 
2 hucre-ve-doku
2 hucre-ve-doku2 hucre-ve-doku
2 hucre-ve-dokuMuyuta
 
Solunum sistemi histolojisi
Solunum sistemi histolojisiSolunum sistemi histolojisi
Solunum sistemi histolojisiMelisakmak1
 
Tıbbi Terminoloji 1 - Kökler/Önekler/Sonekler/Homonimler/Eponimler
Tıbbi Terminoloji 1 - Kökler/Önekler/Sonekler/Homonimler/EponimlerTıbbi Terminoloji 1 - Kökler/Önekler/Sonekler/Homonimler/Eponimler
Tıbbi Terminoloji 1 - Kökler/Önekler/Sonekler/Homonimler/Eponimlerrgnksz
 
ANATOMİ hücre ve doku
ANATOMİ hücre ve dokuANATOMİ hücre ve doku
ANATOMİ hücre ve dokuSemih Tan
 
hareket-sistemi-kemik-ve-eklemler
hareket-sistemi-kemik-ve-eklemlerhareket-sistemi-kemik-ve-eklemler
hareket-sistemi-kemik-ve-eklemlerMuyuta
 
Tıbbi Terminoloji 7 - Kan ve İmmün Sistem Terimleri
Tıbbi Terminoloji 7 - Kan ve İmmün Sistem TerimleriTıbbi Terminoloji 7 - Kan ve İmmün Sistem Terimleri
Tıbbi Terminoloji 7 - Kan ve İmmün Sistem Terimlerirgnksz
 
Genel Histoloji - Bağ Doku
Genel Histoloji - Bağ DokuGenel Histoloji - Bağ Doku
Genel Histoloji - Bağ DokuFarukALTINBAAK
 
Sunum patoloji chz bkm
Sunum patoloji chz bkmSunum patoloji chz bkm
Sunum patoloji chz bkmrabiaozenn
 
Tıbbi Terminoloji 10 - Endokrin Sistem ve Metabolizma Terimleri
Tıbbi Terminoloji 10 - Endokrin Sistem ve Metabolizma TerimleriTıbbi Terminoloji 10 - Endokrin Sistem ve Metabolizma Terimleri
Tıbbi Terminoloji 10 - Endokrin Sistem ve Metabolizma Terimlerirgnksz
 
Biyokimya: Asit baz kavramı
Biyokimya: Asit baz kavramıBiyokimya: Asit baz kavramı
Biyokimya: Asit baz kavramıHikmet Geckil
 
1. tibbi̇ termi̇noloji̇ye i̇li̇şki̇n genel bi̇lgi̇ler
1. tibbi̇ termi̇noloji̇ye i̇li̇şki̇n genel bi̇lgi̇ler1. tibbi̇ termi̇noloji̇ye i̇li̇şki̇n genel bi̇lgi̇ler
1. tibbi̇ termi̇noloji̇ye i̇li̇şki̇n genel bi̇lgi̇lerSemra KaracaogluSöngüt
 

Mais procurados (20)

Sinir Dokusu
Sinir DokusuSinir Dokusu
Sinir Dokusu
 
Bağ Doku
Bağ DokuBağ Doku
Bağ Doku
 
ANATOMİ solunum sistemi
ANATOMİ solunum sistemiANATOMİ solunum sistemi
ANATOMİ solunum sistemi
 
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısı
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut YapısıTıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısı
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısı
 
ANATOMİ sindirim sistemi
ANATOMİ sindirim sistemiANATOMİ sindirim sistemi
ANATOMİ sindirim sistemi
 
2 hucre-ve-doku
2 hucre-ve-doku2 hucre-ve-doku
2 hucre-ve-doku
 
Solunum sistemi histolojisi
Solunum sistemi histolojisiSolunum sistemi histolojisi
Solunum sistemi histolojisi
 
Hormonlar ( Endokrin sistem )
Hormonlar ( Endokrin  sistem )Hormonlar ( Endokrin  sistem )
Hormonlar ( Endokrin sistem )
 
Tıbbi Terminoloji 1 - Kökler/Önekler/Sonekler/Homonimler/Eponimler
Tıbbi Terminoloji 1 - Kökler/Önekler/Sonekler/Homonimler/EponimlerTıbbi Terminoloji 1 - Kökler/Önekler/Sonekler/Homonimler/Eponimler
Tıbbi Terminoloji 1 - Kökler/Önekler/Sonekler/Homonimler/Eponimler
 
Osteoloji kemiğin yapısı
Osteoloji kemiğin yapısıOsteoloji kemiğin yapısı
Osteoloji kemiğin yapısı
 
ANATOMİ hücre ve doku
ANATOMİ hücre ve dokuANATOMİ hücre ve doku
ANATOMİ hücre ve doku
 
hareket-sistemi-kemik-ve-eklemler
hareket-sistemi-kemik-ve-eklemlerhareket-sistemi-kemik-ve-eklemler
hareket-sistemi-kemik-ve-eklemler
 
Nükleus( hücre çekirdeği)
Nükleus( hücre çekirdeği)Nükleus( hücre çekirdeği)
Nükleus( hücre çekirdeği)
 
Tıbbi Terminoloji 7 - Kan ve İmmün Sistem Terimleri
Tıbbi Terminoloji 7 - Kan ve İmmün Sistem TerimleriTıbbi Terminoloji 7 - Kan ve İmmün Sistem Terimleri
Tıbbi Terminoloji 7 - Kan ve İmmün Sistem Terimleri
 
Genel Histoloji - Bağ Doku
Genel Histoloji - Bağ DokuGenel Histoloji - Bağ Doku
Genel Histoloji - Bağ Doku
 
Sunum patoloji chz bkm
Sunum patoloji chz bkmSunum patoloji chz bkm
Sunum patoloji chz bkm
 
Tıbbi Terminoloji 10 - Endokrin Sistem ve Metabolizma Terimleri
Tıbbi Terminoloji 10 - Endokrin Sistem ve Metabolizma TerimleriTıbbi Terminoloji 10 - Endokrin Sistem ve Metabolizma Terimleri
Tıbbi Terminoloji 10 - Endokrin Sistem ve Metabolizma Terimleri
 
Biyokimya: Asit baz kavramı
Biyokimya: Asit baz kavramıBiyokimya: Asit baz kavramı
Biyokimya: Asit baz kavramı
 
Epi̇tel doku
Epi̇tel dokuEpi̇tel doku
Epi̇tel doku
 
1. tibbi̇ termi̇noloji̇ye i̇li̇şki̇n genel bi̇lgi̇ler
1. tibbi̇ termi̇noloji̇ye i̇li̇şki̇n genel bi̇lgi̇ler1. tibbi̇ termi̇noloji̇ye i̇li̇şki̇n genel bi̇lgi̇ler
1. tibbi̇ termi̇noloji̇ye i̇li̇şki̇n genel bi̇lgi̇ler
 

Destaque (16)

Histoloji calisma-metodlari
Histoloji calisma-metodlariHistoloji calisma-metodlari
Histoloji calisma-metodlari
 
Bağ dokusu
Bağ dokusuBağ dokusu
Bağ dokusu
 
Hücre ve organeller
Hücre ve organellerHücre ve organeller
Hücre ve organeller
 
Hücre
HücreHücre
Hücre
 
Genel farmakoloji
Genel farmakolojiGenel farmakoloji
Genel farmakoloji
 
Liver anatomy
Liver anatomyLiver anatomy
Liver anatomy
 
Hayvan doku kültürü EGEKÖK Maraton Kök Hücre
Hayvan doku kültürü EGEKÖK Maraton Kök HücreHayvan doku kültürü EGEKÖK Maraton Kök Hücre
Hayvan doku kültürü EGEKÖK Maraton Kök Hücre
 
E2 B4 Histoloji Pratik Deneme Sinavi
E2 B4 Histoloji Pratik Deneme SinaviE2 B4 Histoloji Pratik Deneme Sinavi
E2 B4 Histoloji Pratik Deneme Sinavi
 
Fizyoloji 01
Fizyoloji 01Fizyoloji 01
Fizyoloji 01
 
Netter histoloji solunum endokrin
Netter histoloji solunum endokrinNetter histoloji solunum endokrin
Netter histoloji solunum endokrin
 
Anatomi ozetnot
Anatomi ozetnotAnatomi ozetnot
Anatomi ozetnot
 
E2 B3 Histoloji Pratik Deneme SıNavı
E2 B3 Histoloji Pratik Deneme SıNavıE2 B3 Histoloji Pratik Deneme SıNavı
E2 B3 Histoloji Pratik Deneme SıNavı
 
Stres
StresStres
Stres
 
Histoloji - Pankreas
Histoloji - PankreasHistoloji - Pankreas
Histoloji - Pankreas
 
How to Make Awesome SlideShares: Tips & Tricks
How to Make Awesome SlideShares: Tips & TricksHow to Make Awesome SlideShares: Tips & Tricks
How to Make Awesome SlideShares: Tips & Tricks
 
Getting Started With SlideShare
Getting Started With SlideShareGetting Started With SlideShare
Getting Started With SlideShare
 

Semelhante a Histolojiye giris

Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
Hücre ve Organelleri
Hücre ve OrganelleriHücre ve Organelleri
Hücre ve Organelleri06AYDIN
 
Pratik giriş dersi 2014
Pratik giriş dersi 2014Pratik giriş dersi 2014
Pratik giriş dersi 2014emre419
 
Tıbbi Terminoloji 13 - Duyu Sistemi - Göz/Kulak/Deri Terimleri
Tıbbi Terminoloji 13 - Duyu Sistemi - Göz/Kulak/Deri TerimleriTıbbi Terminoloji 13 - Duyu Sistemi - Göz/Kulak/Deri Terimleri
Tıbbi Terminoloji 13 - Duyu Sistemi - Göz/Kulak/Deri Terimlerirgnksz
 
Patoloji mikroskopi pratiği
Patoloji mikroskopi pratiğiPatoloji mikroskopi pratiği
Patoloji mikroskopi pratiğiemre419
 
KAN TERMİMOLOJİSİ
KAN TERMİMOLOJİSİKAN TERMİMOLOJİSİ
KAN TERMİMOLOJİSİErol Dizdar
 
Prekürsör ve türev lipidler son
Prekürsör ve türev lipidler sonPrekürsör ve türev lipidler son
Prekürsör ve türev lipidler sonMuhammed Arvasi
 
Mikroteknik 1.hafta ders notları
Mikroteknik 1.hafta ders notlarıMikroteknik 1.hafta ders notları
Mikroteknik 1.hafta ders notlarıSenin Biyolojin
 
Prekürsör ve türev lipidler son
Prekürsör ve türev lipidler sonPrekürsör ve türev lipidler son
Prekürsör ve türev lipidler sonMuhammed Arvasi
 
bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )
bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )
bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
1.sınıf1h hücre yapisi ve bi̇leşenleri̇
1.sınıf1h hücre yapisi ve bi̇leşenleri̇1.sınıf1h hücre yapisi ve bi̇leşenleri̇
1.sınıf1h hücre yapisi ve bi̇leşenleri̇Muhammed Arvasi
 

Semelhante a Histolojiye giris (20)

Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
Hücre ve Organelleri
Hücre ve OrganelleriHücre ve Organelleri
Hücre ve Organelleri
 
hucre
hucrehucre
hucre
 
Fizyoloji
FizyolojiFizyoloji
Fizyoloji
 
Hücre
HücreHücre
Hücre
 
Pratik giriş dersi 2014
Pratik giriş dersi 2014Pratik giriş dersi 2014
Pratik giriş dersi 2014
 
Tıbbi Terminoloji 13 - Duyu Sistemi - Göz/Kulak/Deri Terimleri
Tıbbi Terminoloji 13 - Duyu Sistemi - Göz/Kulak/Deri TerimleriTıbbi Terminoloji 13 - Duyu Sistemi - Göz/Kulak/Deri Terimleri
Tıbbi Terminoloji 13 - Duyu Sistemi - Göz/Kulak/Deri Terimleri
 
Patoloji mikroskopi pratiği
Patoloji mikroskopi pratiğiPatoloji mikroskopi pratiği
Patoloji mikroskopi pratiği
 
Biyokimya: Hücre
Biyokimya: HücreBiyokimya: Hücre
Biyokimya: Hücre
 
Bölünme
BölünmeBölünme
Bölünme
 
Genetiğe giriş
Genetiğe girişGenetiğe giriş
Genetiğe giriş
 
KAN TERMİMOLOJİSİ
KAN TERMİMOLOJİSİKAN TERMİMOLOJİSİ
KAN TERMİMOLOJİSİ
 
Prekürsör ve türev lipidler son
Prekürsör ve türev lipidler sonPrekürsör ve türev lipidler son
Prekürsör ve türev lipidler son
 
Mikroteknik 1.hafta ders notları
Mikroteknik 1.hafta ders notlarıMikroteknik 1.hafta ders notları
Mikroteknik 1.hafta ders notları
 
Prekürsör ve türev lipidler son
Prekürsör ve türev lipidler sonPrekürsör ve türev lipidler son
Prekürsör ve türev lipidler son
 
Medigram
MedigramMedigram
Medigram
 
Hafta 4.pdf
Hafta 4.pdfHafta 4.pdf
Hafta 4.pdf
 
bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )
bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )
bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
Hucre Organeller 1
Hucre Organeller 1Hucre Organeller 1
Hucre Organeller 1
 
1.sınıf1h hücre yapisi ve bi̇leşenleri̇
1.sınıf1h hücre yapisi ve bi̇leşenleri̇1.sınıf1h hücre yapisi ve bi̇leşenleri̇
1.sınıf1h hücre yapisi ve bi̇leşenleri̇
 

Mais de Sema Atasever

Mais de Sema Atasever (20)

Tıp sözlüğü
Tıp sözlüğüTıp sözlüğü
Tıp sözlüğü
 
Tümör belirleyiciler (4. dönem)
Tümör belirleyiciler (4. dönem)Tümör belirleyiciler (4. dönem)
Tümör belirleyiciler (4. dönem)
 
Translasyon
TranslasyonTranslasyon
Translasyon
 
Transkripsiyon
TranskripsiyonTranskripsiyon
Transkripsiyon
 
Tibbi biyolojiye giris
Tibbi biyolojiye girisTibbi biyolojiye giris
Tibbi biyolojiye giris
 
Psikopatoloji
PsikopatolojiPsikopatoloji
Psikopatoloji
 
Organik biyokimya
Organik biyokimyaOrganik biyokimya
Organik biyokimya
 
Mikrobio tanı ve tedavi
Mikrobio tanı ve tedaviMikrobio tanı ve tedavi
Mikrobio tanı ve tedavi
 
İmmunoloji seminer
İmmunoloji seminerİmmunoloji seminer
İmmunoloji seminer
 
Ilk yardim
Ilk yardimIlk yardim
Ilk yardim
 
Genel emb drerdinc
Genel emb drerdincGenel emb drerdinc
Genel emb drerdinc
 
Genetik hastalıklar
Genetik hastalıklarGenetik hastalıklar
Genetik hastalıklar
 
Genetik sözlük
Genetik sözlükGenetik sözlük
Genetik sözlük
 
Farmakoloji terimleri-sozluğu
Farmakoloji terimleri-sozluğuFarmakoloji terimleri-sozluğu
Farmakoloji terimleri-sozluğu
 
Biyokimya terimleri sozlugu
Biyokimya terimleri sozluguBiyokimya terimleri sozlugu
Biyokimya terimleri sozlugu
 
Biyokimyafull ozetnot-1
Biyokimyafull ozetnot-1Biyokimyafull ozetnot-1
Biyokimyafull ozetnot-1
 
Biyofizik pratik
Biyofizik pratikBiyofizik pratik
Biyofizik pratik
 
Biofizik kitap
Biofizik kitapBiofizik kitap
Biofizik kitap
 
Biyoistatistik
BiyoistatistikBiyoistatistik
Biyoistatistik
 
Anatomiye giris ve temel kavramlar
Anatomiye giris ve temel kavramlarAnatomiye giris ve temel kavramlar
Anatomiye giris ve temel kavramlar
 

Histolojiye giris

  • 2. Tıbbi Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı Doç. Dr. Alpaslan GÖKÇİMEN Doç. Dr. Meral ÖNCÜ Arş. Gör. Dr. Ahmet KOÇAK Arş.Gör.Dr. Özgür FEDEKAR Arş. Gör. Dilek ŞENAL Arş. Gör. Dilek ULUSOY Arş. Gör. Hakan DARICI Arş. Gör. İ. Aydın CANDAN Arş. Gör. Belkıs BİRDEN Arş.Gör. Meltem ÖZGÖÇMEN
  • 4. Histolojiye Giriş Doç. Dr. Alpaslan GÖKÇİMEN
  • 5. Histoloji Nedir ? • Ülkemizde histoloji terimi embriyoloji ile birlikte, Histoloji ve Embriyoloji adı altında kullanılmaktadır. Histoloji, histos (doku) ve logia (bilim) kelimelerin birleşmesiyle türemiştir. Dilimizdeki karşılığı Doku Bilimidir. Latin alfabesine geçilmeden önce İlm-i Ensaç (dokular) veya Fenn-i Ensaç olarak isimlendiril miştir.
  • 6. Embriyoloji • Embriyoloji, embrio (cenin) ve logia kelimelerinden oluşmuştur. Türkçemizdeki karşılığı ise, Cenin (dölet) Bilimi’dir. Embriyoloji terimi, eğitimin ilk yıllarında Mebhas-ül Cenin adı ile belirtilmiştir.
  • 7. Histoloji Nedir ? • Histoloji bilimine, mikroskopik anatomi de denmektedir. Histoloji biliminde, bir mikroskop yardımıyla biyolojik materyal ve yapılar incelenir.
  • 8. Tarifi? • İncelenecek yapı hücre (sitoloji), • doku (histoloji) ve • organ (organoloji) bazında olmak üzere üç alt bölüme ayrılır.
  • 9. İşlev? • Histoloji hücre, doku ve organ bilimi olduğuna göre, bunların yapılarının yanı sıra işlevlerini de ele alacaktır. Bu yüzden, histoloji sadece yapıyı tanımlamakla kalmaz, aynı zamanda • biyokimya, • moleküler biyoloji ve • fizyoloji arasında bağlantılar kurar ve • hastalık ile ilgili patogenezde önemli rol oynar.
  • 10. Histolojik İnceleme Nasıl Yapılır ? • Ana gereç  Mikroskop • Materyaller, mikroskopta incelenmeden önce, aşağıda belirtildiği şekilde elde edilir: • İğne Biyopsisi: Beyin, göz, tiroid, lenf düğümü, meme, akciğer ve plevra, böbrek, kemik ve kemik iliği, testis ve iskelet kası. • Endoskopik Biyopsi: Solunum yolu, mide ve barsak yolu, üriner sistem yolu. • Transvasküler Biyopsi: Kalp ve karaciğer • Doğrudan Çıkarım Biyopsisi: Deri, ağız, larinks ve serviks uteri. • Kürete Biyopsisi: Uterus endometriyumu.
  • 11. Histolojik İnceleme Nasıl Yapılır ? • Alınan biyolojik materyaller, belli aşamalardan geçirilir. Bunları, şu şekilde sıralayabiliriz: • (1) Tespit (Fiksasyon) • (2) Yıkama • (3) Suyunu giderme (Dehidrasyon) • (4) Parlatma veya Şeffaflaştırma • (5) Emdirme • (6) Gömme veya blokaj (Bloklama) • (7) Kesme • (8) Boyama • (9) Kapatma • Sırasıyla izlenen bu aşamaların her birinde, öngörülen şartlara uyma zorunluluğu vardır. Bunlardan birinde yapılan bir hata, neticeyi menfi yönde etkiler ve uygun bir preparat elde edilemez.
  • 13. Tespit İşlemi • Diğer anlamı  Sabitleme (Fiksasyon) • Hücre veya dokuların, alındığı gibi saklanması • Eğer bu sağlanmazsa  Bozunma olur. • En önemli unsur  Dokudaki proteinlerin çökmesi
  • 14. Tespit İşlemi • Sabitleyiciler (Fiksatörler): Fiziki: Isı, kurutma ve dondurma Kimyasal: Formaldehit, osmik asit, pikrik asit, asetik asit, alkol, civa klorür, v.s
  • 15. Yıkama • Uygulanan tespit çeşidine göre yapılır. • Su veya değişik yoğunluklarda alkol kullanılır. • Formol, osmiyum tetraoksit ve krom tuzu içeren tespitlerden sonra, yıkama aşamasında su kullanılır. • Pikrik asitle gerçekleştirilen tespitler den sonra, % 70 – 80’lik alkol ile yıkama yapılabilir.
  • 16. Suyu Giderme (Dehidrasyon) • Parafine gömülecek olan dokuların, yıkamadan sonra içerisinde hiç su kalmaması gerekir. • Bu amaçla, en yaygın olarak etil alkol kullanılır. Etanol, dokulardaki suyu çeker. • Dokular, sırayla artan derecelerde alkol serisinden geçirilir.
  • 17. Şeffaflaştırma (Parlatma) • Şeffaflaştırmanın temel amacı, dokuya nüfuz etmiş olan alkolün yerine, ışığı kırma endeksi daha yüksek olan bir sıvı ayıracın konmasını sağlamaktır. • Ksilol, bu amaçla en yaygın olarak kullanılan ve nisbeten daha ucuz olan bir maddedir.
  • 18. Emdirme • Parlamış ve şeffaf duruma gelmiş doku parçalarına parafin, plastik madde veya selloidin emdirilir. • Böylece, bir sonraki gömme aşaması öncesinde, blokaj maddesinin dokulara iyice nüfuz etmesi sağlanır.
  • 19. Gömme (Bloklama) • Emdirme maddesi dokuların içine iyice nüfuz ettikten sonra, bu dokular yine aynı maddenin içine gömülürler. • Bu amaçla, özel kalıpların içine emdirme maddesi doldurulur. • Sıvı durumdaki bu maddenin içine, kesit yüzleri üzerine oturtulmak şartıyla doku parçaları yerleştirilir.
  • 22. Kesme • Emdirme maddesinin içine gömülerek homojen biçimde sertleşmiş olan blok kitlesi (doku ve emdirme maddesi), mikrotom adı verilen özel bir aletle kesilir • Bunların günlük pratikte en çok kullanılanları ise, kızaklı veya rotatif (dönerli) mikrotom tipleridir. Bu aletlerde kullanılan çelik bıçaklar (mikrotom bıçakları) da, özel şekilde üretilmiştir. • Ayrıca, çok pahalı olan elmas uçlu bıçaklar da kullanılmaktadır. Mikrotomlarda, (tiplerine göre) 1 – 10 mikron kalınlığında kesitler alınır.
  • 25. Boyama • Dokuların genellikle çoğu boyasız olup, bunların incelenmesi için öncelikle boyanmaları gerekmektedir. • Aynı zamanda, bu yolla kimyasal maddeler de belirlenebilir. • Boyamalar, amaca uygun olarak yapılır. • En basit boyamada, hücrelerin iki temel öğesi ayrı özellikteki boyalarla boyanır ve şekilli oluşumlar, mikroskop altında görülebilir hale gelir. Buna göre, rutin boymada çekirdek hematoksilenle ve sitoplazma eozinle boyanır.
  • 26. Boyama • Histolojik kesitlerde kullanılan boyalar, suda veya alkolde çözünen ve anyon ve katyonlarına ayrılabilen tuzlardır. • Eğer boya taşıyıcı organik grup katyonda ise buna katyonik veya bazik boya, anyonda ise buna da anyonik veya asidik boya denir. • Bazik boyalarla boyanan hücre elemanlarına bazofilik, asit boyalarla boyananlara ise asidofilik denir. Asidik ve bazik boyalar, histoloji pratiğinde genellikle ardışık olarak kullanılırlar.
  • 27. Boyama • Bazik boyalar dokulardaki negatif yüklü ve asidik reaksiyonlu kısımlar tarafından, asidik boyalar ise pozitif yüklü bazik kısımlar tarafından tutulur. • Genelde, bazik boyalar mavi-mor ve asidik boyalar ise pembe-kırmızı renk verirler.
  • 28. Boyama • 1- Asidik Boyalar: Eozin, pikrik asit, asit fuksin, orange G, eritrosin, Kongo kırmızısı ve light green • 2- Bazik Boyalar: Thionin, hematoksilen, metilen mavisi, toluidin mavisi, bazik fuksin, jansiyon viyole ve safranin
  • 30. Boyama - PAS • Glikojen, müköz salgı ve glikoproteinlerde bulunan 1,2-glikol veya 1,2-aminoalkol gruplarının ve dolayısıyla aldehit gruplarının gösterilmesinde kullanılır. Önce, periyodik asit ile dokular okside edilir ve aldehit grupları açığa çıkarılır. Bu aldehit grupları, daha sonra sodyum metabisülfit ile renksizleştirilen bazik fuksin (ağartılmış fuksin) ile yapılan Schiff ayıracı ile reaksiyona girer. Böylece, söz konusu aldehit grupları renkli fuksine dönüşür. Bu kısım, koyu pembe-mor (leylak renginde) görülür.
  • 31. Boyama - PAS • Polisakkaritler: Glikojen, nişasta ve selüloz • Nötral mukopolisakkaritler: Mide müsini, bazal membran salgıları, hipofizin gonadotrop hormon salgılayan hücreleri, tiroid bezinde mevcut olan tiroglobulin gibi glikoproteinler. • Glikolipitler: Pek çok hücre zarının öğesidirler ve sinir hücrelerinin plazma zarının önemli bileşen kısmını oluştururlar. • Doymamış lipit ve fosfolipitler • Bazal membran • Glikokaliks • Goblet hücrelerince üretilen müköz salgı • Kollajenler
  • 34. Boyama - Feulgen • Çekirdek DNA’sını göstermek için kullanılır. Kullanılan yöntem, PAS boyasına çok benzer. Doku HCl ile okside olduğu zaman, pürin şekerden ayrılır ve aldehit grupları açığa çıkar. • Açığa çıkan bu gruplar, yine Schiff ayıracı ile boyanır ve DNA kırmızı renk alır. DNA ve RNA, birbirlerinden metil green (yeşili) – pironin boyası kullanılması yoluyla ayırt edilebilir. RNA pironin ile kırmızı, DNA ise metil yeşiliyle mavimsi - yeşil renkte boyanır.
  • 36. Boyama - Lipit • Lipitler, ksilenin normal kesitlere girmesi durumunda erirler ve dolayısıyla, % 10’luk veya nötral formalinle tespit edilirler. Doku dondurulur ve dondurma mikrotomunda kesitler alınır. Eğer yağ dokusu osmiyum tetraoksitle tespit edilirse, siyah renkli osmiyum yağ dokusuna çöker ve oksidasyon reaksiyonu meydana gelir. Sonuçta, osmiyum dioksit açığa çıkar ve dokulara siyah renk verir. Lipitler Sudan III, Sudan IV, şarlak ve Oil Red 0 ile kırmızıya, Sudan Black ve osmiyum tetraoksitle de siyaha boyanır.
  • 38. Boyama - Metakromazi • Boyaların çoğu ortokromatiktir. Yani, bütün doku boyanın rengini alır. Yalnız, bazı boyalar dokuları ya da doku elemanlarını boyanın renginden daha farklı bir renge boyarlar. Bu olaya metakromazi, bu boyalara da metakromatik boyalar denir. Bunlar toluidin mavisi, thionin, metilen mavisi ve azure A gibi bazik ve anilin boyalardır.
  • 40. Mikroskop - Özellikler • Büyütme: Objektif ve oküler ile sağlanır. Objektif mercek, ilk büyütmeyi sağlar. Oküler mercek ise, ilk büyütmeyi tekrar büyütecek şekilde cihaza yerleştirilmiştir. Objektif ile oküler mercek büyütmelerinin çarpımı toplam büyütmeyi verir. Oküler mercek yaygın olarak 10’luk büyütme yapar. Işık mikroskobu en fazla 2000 büyütme gücüne sahiptir.
  • 41. Mikroskop • Az büyüten objektiflerle çok büyüten oküler, çok büyüten objektiflerle az büyütme sağlayan oküler kullanılmalıdır. Genellikle bu durumun tersi uygulanır. Böyle bir uygulamada, objektifin çözünürlük gücünü artırmış olamayız. Sadece, objektifin gösterebildiği ayrıntıları lüzumundan fazla büyütmüş oluruz. Bu duruma, boş büyütme denir.
  • 42. Mikroskop - Özellikler • Rezolüsyon (Çözünürlük) Gücü: Birbirine bitişik iki noktayı, ayrı iki nokta halinde gösterebilme gücüdür. Bu değer, ışık mikroskobunda yaklaşık olarak 0.2 mikrondur. Dolayısıyla, ışık mikroskobun da hücrelerin ince ayrıntıları ortaya çıkarılamaz. Bunun için, elektron mikroskobunda tungsten filamanınca üretilen ve gözle görülmeyen elektronlar kullanılır.
  • 43. Mikroskop - Özellikler • Sayısal Değer: Lens açılımının genişliği ile ilgilidir. Sayısal değer büyüdükçe, çözünürlük gücü artar.
  • 44. Mikroskop - Özellikler • Kırılma Endeksi: Işığın değişik ortamlardan geçerken hızında meydana gelen değişiklik oranıdır. Çözünürlük, yüksek büyütme oranlarında ışığın kırılma endeksine bağlı olarak düşer. Bu durumda, camla aynı kırma endeksine sahip olan immersiyon yağı gibi bir madde kullanılır ve böylece, ışığın aynı kırma endeksine sahip ortamda yol alması sağlanır.
  • 45. Mikroskop - Özellikler • Lensle İlgili Artefaktlar: Lense ait değişik nitelikte istenmeyen oluşumlar gözlenebilir.