1.
‫یکرد‬‫و‬‫ر‬
‫اتژیک‬‫ر‬‫است‬‫مدیریت‬

2.
‫فهرست‬
‫تعالی‬ ‫مدل‬ ‫در‬ ‫استراتژی‬ ‫معیار‬ ‫با‬ ‫آشنایی‬EFQM
‫استراتژیک‬ ‫مدیریت‬ ‫از‬ ‫کلی‬ ‫تصویر‬
‫استراتژیک‬ ‫مدیریت‬ ‫ماهیت‬
‫عمل‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫استراتژی‬
‫استراتژی‬ ‫تدوین‬
‫سازمان‬ ‫ماموریت‬
‫خارجی‬ ‫عوامل‬ ‫بررسی‬
‫داخلی‬ ‫عوامل‬ ‫بررسی‬
‫استراتژی‬ ‫انتخاب‬ ‫و‬ ‫بررسی‬
‫استراتژی‬ ‫استقرار‬
‫استراتژی‬ ‫اجرای‬–‫مدیریت‬ ‫مسائل‬
‫استراتژی‬ ‫اجرای‬–،‫مالی‬ ‫امور‬ ،‫بازاریابی‬ ‫های‬ ‫زمینه‬ ‫در‬ ‫مسائلی‬
R&D‫رایانه‬ ‫اطالعات‬ ‫سیستم‬ ‫و‬
‫استراتژی‬ ‫ارزیابی‬
‫استراتژی‬ ‫کنترل‬ ‫و‬ ‫ارزیابی‬ ،‫بررسی‬
2

3.
‫تعالی‬ ‫مدل‬ ‫در‬ ‫استراتژی‬ ‫معیار‬EFQM
‫استراتژی‬ ‫زیرمعیارهای‬
‫استراتژی‬ ‫زیرمعیارهای‬ ‫با‬ ‫تعالی‬ ‫بنیادین‬ ‫مفاهیم‬ ‫ارتباط‬
‫مرجع‬ ‫سایت‬ ‫خودارزیابی‬
‫پروفرما‬ ‫مدل‬ ‫خودارزیابی‬
‫اول‬ ‫بخش‬:
‫آشنایی‬‫مدل‬ ‫در‬ ‫استراتژی‬ ‫معیار‬ ‫با‬
‫تعالی‬EFQM
3

4.
‫اول‬ ‫فصل‬:‫معیار‬‫مدل‬ ‫در‬ ‫استراتژی‬
‫تعالی‬EFQM
4

5.
‫مقدمه‬
‫هدف‬‫از‬‫این‬،‫ارائه‬‫باشتراک‬‫گذاری‬‫اندیشه‬‫هایی‬‫پیرامون‬
‫بهبود‬‫عملکرد‬‫سازمان‬‫در‬‫حوزه‬‫تعیین‬‫مسیر‬‫آتی‬‫و‬‫استقرار‬
‫طرح‬‫های‬‫بعدی‬‫می‬‫باشد‬‫که‬‫سازمان‬‫را‬‫به‬‫سمت‬‫آن‬‫آینده‬
‫پیش‬‫براند‬.
‫بخش‬‫اول‬‫مقدمه‬‫ای‬‫بر‬،‫استراتژی‬‫معیار‬‫دوم‬‫مدل‬‫تعالی‬
EFQM،‫می‬‫باشد‬‫و‬‫به‬‫تشریح‬‫گام‬‫هایی‬‫که‬‫باید‬‫بردارید‬‫و‬
‫اطالعاتی‬‫که‬‫نیاز‬‫دارید‬‫می‬‫پردازد‬‫تا‬‫از‬‫طریق‬‫توسعه‬
‫استراتژی‬‫متمرکز‬‫بر‬،‫ذینفعان‬‫ماموریت‬‫و‬‫چشم‬‫اندازی‬‫را‬
‫پیاده‬‫سازی‬‫کنید‬.
،‫همچنین‬‫پرسشنامه‬‫خودارزیابی‬‫عادی‬‫و‬‫پروفرم‬‫نیز‬‫ارائه‬
‫شده‬‫است‬‫تا‬‫کارایی‬،‫تدوین‬‫استقرار‬‫و‬‫بیان‬‫استراتژی‬
‫سازمان‬‫خود‬‫را‬‫بتوانید‬‫ارزیابی‬‫نمائید‬.‫همچنین‬‫نقاط‬
‫قوت‬‫و‬‫نقاط‬‫قابل‬‫بهبود‬‫در‬‫این‬‫حوزه‬‫را‬‫شناسایی‬‫نمائید‬. 5

6.
‫از‬ ‫آنها‬ ‫انتظارات‬ ‫و‬ ‫ذینفعان‬ ‫چقدر‬
‫شناسید؟‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫سازمان‬ ‫هیچ‬‫سازمانی‬‫در‬‫خال‬‫فعالیت‬‫نمی‬‫کند‬.‫هر‬‫سازمانی‬‫با‬
‫افراد‬‫و‬‫سازمان‬‫های‬‫دیگر‬‫در‬‫ارتباط‬‫است‬.
‫این‬‫گروه‬‫از‬‫افراد‬‫و‬‫سازمان‬‫ها‬‫عموما‬‫ذینفعان‬‫سازمان‬
‫نامیده‬‫می‬‫شوند‬.‫هر‬‫سازمانی‬‫منحصر‬‫بفرد‬‫می‬‫باشد‬‫و‬‫هیچ‬
‫لیست‬‫جامعی‬‫وجود‬‫ندارد‬‫که‬‫ذینفعان‬‫سازمان‬‫ها‬‫را‬‫با‬
‫جزئیات‬‫کافی‬‫بیان‬‫کند‬.‫البته‬‫یک‬‫سری‬‫گروه‬‫بندی‬‫های‬
‫عمومی‬‫وجود‬‫دارد‬‫که‬‫برای‬‫همه‬‫سازمان‬‫ها‬‫قابل‬‫استفاده‬
‫می‬‫باشد‬:
‫مشتریان‬،‫سازمان‬
‫کارکنان‬،‫سازمان‬
‫شرکای‬‫تجاری‬‫و‬‫تامین‬‫کنندگان‬،‫سازمان‬
‫جامعه‬‫ای‬‫که‬‫سازمان‬‫در‬‫آن‬‫فعالیت‬‫می‬‫کند‬
(‫شاخص‬‫های‬،‫خارجی‬،‫اقتصاد‬‫بازار‬‫و‬‫روندهای‬،‫اجتماعی‬...)، 6

7.
‫از‬ ‫آنها‬ ‫انتظارات‬ ‫و‬ ‫ذینفعان‬ ‫چقدر‬
‫شناسید؟‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫سازمان‬ ‫هر‬‫سازمانی‬‫که‬‫آینده‬‫خود‬‫را‬‫برنامه‬‫ریزی‬‫می‬،‫کند‬‫در‬
‫چارچوب‬‫ماموریت‬،‫خود‬‫از‬‫استراتژی‬‫هایی‬‫بهره‬‫مند‬‫است‬‫که‬
‫بر‬‫ذینفعان‬‫سازمان‬‫متمرکز‬‫باشد‬.،‫بنابراین‬‫استراتژی‬‫بر‬
‫مبنای‬‫ادارک‬‫نیازها‬‫و‬‫انتظارات‬‫ذینفعان‬‫و‬‫محیط‬‫خارجی‬‫و‬
‫نیز‬‫ادراک‬‫عملکرد‬‫و‬‫قابلیت‬‫های‬‫داخلی‬‫می‬‫باشد‬.‫حصول‬
‫اطمینان‬‫از‬‫پایداری‬،‫اقتصادی‬‫اجتماعی‬‫و‬‫زیست‬‫محیطی‬‫از‬
‫مسئولیت‬‫های‬‫سازمان‬‫هاست‬.
‫پس‬‫از‬‫آنکه‬‫ذینفعان‬.‫سازمان‬‫شناسایی‬،‫شدند‬‫چالش‬،‫بعدی‬
‫ایجاد‬‫مکانیزم‬‫ها‬‫و‬‫فرایندهایی‬‫است‬‫که‬‫نیازها‬‫و‬
‫انتظارات‬‫آنها‬‫را‬‫در‬‫زمان‬‫حال‬‫و‬‫آینده‬‫شناسایی‬‫نمائید‬
‫در‬‫ساده‬‫ترین‬،‫سطوح‬‫جمع‬‫آوری‬‫این‬‫داده‬‫ها‬‫به‬‫شما‬‫کمک‬
‫می‬‫کند‬‫تا‬‫در‬‫طی‬‫فرایند‬‫برنامه‬‫ریزی‬‫از‬‫آنچه‬‫باید‬‫شروع‬
،‫گردد‬‫متوقف‬‫گردد‬‫و‬‫یا‬‫ادامه‬،‫یابد‬‫آگاه‬‫گردید‬.
‫طیف‬‫وسیعی‬‫از‬‫ابزارها‬‫و‬‫تکنیک‬‫ها‬‫وجود‬‫دارد‬‫که‬‫می‬
‫توانید‬‫جهت‬‫شناسایی‬‫نیازها‬‫و‬‫انتظارات‬‫حال‬‫و‬‫آینده‬
7

8.
‫تعیین‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫منابعی‬ ‫چه‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫اطالعاتی‬ ‫چه‬
‫کنید؟‬ ‫می‬ ‫استفاده‬ ‫آتی‬ ‫مسیر‬
‫مدل‬‫تعالی‬EFQM،‫با‬‫توجه‬‫ویژه‬‫خود‬‫در‬
‫بکارگیری‬‫رویکرد‬‫ذی‬‫نفعان‬‫در‬،‫مدیریت‬
‫می‬‫تواند‬‫به‬‫سازمان‬‫کمک‬‫نماید‬‫تا‬‫بجای‬
‫غرق‬‫شدن‬‫در‬‫انبوهی‬‫از‬‫داده‬،‫ها‬‫بر‬‫بخش‬
‫حیاتی‬‫و‬‫کوچکی‬‫از‬‫اطالعات‬‫مورد‬‫نیاز‬
‫است‬‫متمرکز‬‫گردد‬.
‫ارتباط‬‫روشنی‬‫بین‬‫چگونگی‬‫نتیجه‬‫گرفتن‬
‫سازمان‬‫از‬‫عملکرد‬‫خود‬‫و‬‫برنامه‬‫ریزی‬
‫مسیر‬‫آینده‬‫اش‬‫وجود‬‫دارد‬.‫دانستن‬
‫اینکه‬‫سطح‬‫فعلی‬‫عملکردی‬‫سازمان‬،‫چیست‬
‫چگونه‬‫با‬‫عملکرد‬‫گذشته‬‫آن‬‫مقایسه‬‫می‬
،‫گردد‬‫چگونه‬‫در‬‫رابطه‬‫با‬‫رقابت‬‫و‬‫نسبت‬
‫به‬‫حالت‬‫ایده‬‫آل‬‫مقایسه‬‫می‬،‫شود‬‫یک‬
‫ورودی‬‫قدرتمند‬‫برای‬‫هر‬‫مبحثی‬‫در‬‫خصوص‬
‫تعیین‬‫مسیر‬‫آتی‬‫سازمان‬‫می‬‫باشد‬.
8

9.
‫و‬ ‫بررسی‬ ،‫تدوین‬ ‫را‬ ‫آتی‬ ‫های‬ ‫طرح‬ ‫چگونه‬
‫کنید؟‬ ‫می‬ ‫بروزرسانی‬
‫هر‬‫کسی‬‫در‬‫تعیین‬‫آینده‬‫سازمان‬
‫دخیل‬‫می‬‫باشد‬(‫بسته‬‫به‬‫اندازه‬
‫سازمان‬)،‫در‬‫این‬‫مرحله‬‫است‬‫که‬
‫اطالعات‬‫جمع‬‫آوری‬‫شده‬‫از‬‫ذی‬
‫نفعان‬‫و‬‫سایر‬‫منابع‬‫به‬‫استراتژی‬
‫محسوسی‬‫برای‬‫حرکت‬‫رو‬‫به‬‫جلو‬
‫تبدیل‬‫می‬‫گردد‬.
‫برنامه‬‫ریزی‬‫استراتژیک‬‫باید‬
‫شامل‬‫اطالعاتی‬‫در‬‫رابطه‬‫با‬‫آنچه‬
‫باید‬‫تحقق‬،‫یابد‬‫منابع‬‫الزم‬‫برای‬
‫بانجام‬‫رساندن‬،‫آن‬‫بازه‬‫های‬
‫زمانی‬،‫خاتمه‬‫فرایندهای‬‫کلیدی‬
،‫مرتبط‬‫وضوح‬‫در‬‫مالکیت‬‫اجزاء‬
‫استراتژی‬‫و‬‫هزینه‬‫ها‬‫و‬‫مزایای‬
‫مورد‬‫انتظار‬‫باشد‬.
9

10.
‫و‬ ‫بررسی‬ ،‫تدوین‬ ‫را‬ ‫آتی‬ ‫های‬ ‫طرح‬ ‫چگونه‬
‫کنید؟‬ ‫می‬ ‫بروزرسانی‬
BSC‫یک‬‫ابزار‬‫قدرتمند‬‫است‬‫که‬
‫کمک‬‫می‬‫کند‬‫استراتژی‬‫بهتر‬
‫تدوین‬‫گردد‬‫و‬‫به‬‫تصمیم‬
‫گیرنده‬(‫گان‬)‫کمک‬‫می‬‫نماید‬‫دید‬
‫جامعی‬‫نسبت‬‫به‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬
‫داشته‬‫باشند‬‫و‬‫تمامی‬‫نیازهای‬
‫ذینفعان‬‫را‬‫در‬‫نظر‬‫قرار‬‫دهند‬.
‫چگونه‬‫برنامه‬‫های‬‫خود‬‫را‬‫برای‬
‫آینده‬‫در‬‫سازمان‬‫استقرار‬‫می‬
‫دهید؟‬
10

11.
‫و‬ ‫بررسی‬ ،‫تدوین‬ ‫را‬ ‫آتی‬ ‫های‬ ‫طرح‬ ‫چگونه‬
‫کنید؟‬ ‫می‬ ‫بروزرسانی‬
‫پس‬‫از‬‫تعیین‬‫مسیر‬‫آینده‬‫و‬‫وضعیت‬
‫نهایی‬‫مورد‬،‫انتظار‬‫سازمانی‬‫نیاز‬
‫به‬‫راهی‬‫دارد‬‫که‬‫این‬‫وضعیت‬‫نهایی‬
‫را‬‫ارائه‬‫نماید‬.‫سازمان‬‫های‬
‫متعالی‬‫این‬‫امر‬‫را‬‫از‬‫طریق‬
‫مدیریت‬‫فرایند‬‫محقق‬‫می‬‫نمایند‬.
‫مدیریت‬‫فرایند‬‫جایگزین‬‫رویکرد‬
‫سنتی‬‫وظیفه‬‫گرا‬‫می‬‫باشد‬.‫ابتدا‬
‫آنها‬‫فرایندهای‬‫کلیدی‬‫سازمان‬‫را‬
‫ایجاد‬‫می‬‫کنند‬.‫فرایندهای‬،‫کلیدی‬
‫فرایندهایی‬‫هستند‬‫که‬‫برای‬‫مشتری‬
‫خارجی‬‫و‬‫سایر‬‫ذینفعان‬‫تعیین‬‫شده‬
‫ارزش‬‫ایجاد‬‫می‬‫کنند‬.‫آنها‬‫بر‬‫روی‬ 11

12.
‫و‬ ‫بررسی‬ ،‫تدوین‬ ‫را‬ ‫آتی‬ ‫های‬ ‫طرح‬ ‫چگونه‬
‫کنید؟‬ ‫می‬ ‫بروزرسانی‬
‫سازمان‬‫های‬،‫متعالی‬‫فریم‬‫ورک‬‫هایی‬‫را‬‫برای‬‫ایجاد‬‫این‬
‫فرایندهای‬‫کلیدی‬‫ایجاد‬‫می‬‫کنند‬.‫این‬‫فریم‬‫ورک‬‫باید‬‫به‬
‫صورت‬‫مرتب‬‫بازبینی‬‫شود‬‫تا‬‫نسبت‬‫به‬‫کارا‬‫بودن‬‫آن‬
‫اطمینان‬‫حاصل‬‫گردد‬.‫یک‬‫سازمان‬‫ممکن‬‫است‬‫بصورت‬‫کامال‬
‫منطقی‬‫انتظار‬‫داشته‬‫باشد‬‫این‬‫فریم‬‫ورک‬‫حداقل‬‫سالی‬‫یک‬
‫بار‬‫و‬‫با‬‫حضور‬‫مدیران‬،‫ارشد‬‫مالکان‬،‫فرایندها‬‫و‬‫با‬
‫دانش‬‫نسبت‬‫به‬‫سایر‬‫فرایندها‬‫مورد‬‫بازبینی‬‫قرار‬‫گیرد‬.
12

13.
‫چگونه‬‫برنامه‬‫آینده‬ ‫برای‬ ‫هایتان‬
‫ابالغ‬‫گردند؟‬ ‫می‬ ‫اجرا‬ ‫و‬‫پس‬‫از‬‫مشخص‬‫نمودن‬‫مسیر‬
‫آینده‬‫با‬‫استفاده‬‫از‬‫رویکرد‬
‫مبتنی‬‫بر‬‫ذینفعان‬‫و‬‫مشخص‬
‫نمودن‬‫فرایندهای‬‫اصلی‬‫و‬
‫عوامل‬‫کلیدی‬،‫موفقیت‬‫چالش‬
‫بعدی‬‫حصول‬‫اطمینان‬‫از‬‫درک‬
،‫مسیر‬‫درک‬‫دلیل‬‫ها‬‫و‬‫چرایی‬
‫ها‬‫و‬‫درک‬‫نقش‬‫خود‬‫ذینفعان‬
‫در‬‫آینده‬‫می‬‫باشد‬.
‫ابالغ‬‫برنامه‬‫های‬‫آتی‬‫یک‬
‫عامل‬‫مهم‬‫برای‬‫موفق‬‫شدن‬‫است‬
‫و‬‫سازمان‬‫های‬‫متعالی‬‫می‬
‫دانند‬‫که‬‫این‬‫به‬‫سادگی‬
‫ارسال‬‫ایمیل‬‫به‬‫همه‬‫کارکنان‬
‫و‬‫یا‬‫ارسال‬‫یک‬‫نامه‬‫به‬‫درب‬
13

14.
‫چگونه‬‫برنامه‬‫آینده‬ ‫برای‬ ‫هایتان‬
‫ابالغ‬‫گردند؟‬ ‫می‬ ‫اجرا‬ ‫و‬‫ابالغ‬‫برنامه‬‫های‬‫آتی‬‫در‬
‫سازمان‬‫های‬،‫متعالی‬‫به‬
‫عنوان‬‫یک‬‫فرایند‬‫سه‬‫مرحله‬
‫ای‬‫شناخته‬‫می‬‫شود‬:‫از‬‫باال‬
‫به‬،‫پائین‬‫از‬‫پائین‬‫به‬‫باال‬
‫و‬‫به‬‫صورت‬‫افقی‬.
‫سازمان‬‫های‬‫متعالی‬‫از‬
‫تعدادی‬‫از‬‫ابزارها‬‫و‬‫تکنیک‬
‫ها‬‫برای‬‫ابالغ‬‫برنامه‬‫های‬
‫آتی‬‫بهره‬‫می‬‫برند‬.‫بطور‬
‫همزمان‬‫آنها‬‫برنامه‬‫ها‬‫را‬
‫به‬‫اهداف‬‫مشخص‬‫و‬‫مرتبط‬‫با‬
‫وظایف‬‫فردی‬‫و‬‫تیمی‬‫تبدیل‬‫می‬
‫کنند‬.‫بدین‬‫ترتیب‬‫آن‬‫برنامه‬
‫ها‬‫مرتبط‬‫و‬‫معنادار‬‫می‬
14

15.
‫چگونه‬‫برنامه‬‫آینده‬ ‫برای‬ ‫هایتان‬
‫ابالغ‬‫گردند؟‬ ‫می‬ ‫اجرا‬ ‫و‬ ‫چیدمان‬‫افراد‬‫به‬‫گونه‬‫ای‬‫که‬‫حداکثر‬‫میزان‬‫مشارکت‬‫را‬
‫داشته‬‫باشند‬‫بسیار‬‫حائز‬‫اهمیت‬‫می‬‫باشد‬.‫استراتژی‬‫باید‬
‫به‬‫ذینفعان‬‫نیز‬‫ابالغ‬‫گردد‬.
‫سه‬‫ابزار‬‫و‬‫تکنیک‬‫با‬‫کاربردهای‬‫گسترده‬‫برای‬‫تبدیل‬
‫برنامه‬‫های‬‫آتی‬‫به‬‫مقاصد‬‫آبشاری‬‫عبارتند‬‫از‬:
BSC:‫کامنت‬‫اضافه‬‫شود‬
‫دشبوردها‬:‫کامنت‬‫اضافه‬‫شود‬
‫برنامه‬‫ریزی‬‫هوشین‬:‫کامنت‬‫اضافه‬‫شود‬
،‫بنابراین‬‫استراتژی‬‫به‬‫شیوه‬‫ای‬‫سیستمی‬‫استقرار‬‫می‬‫یابد‬
‫و‬‫از‬‫طریق‬‫برقراری‬‫تعادل‬‫بین‬‫اهداف‬‫کوتاه‬‫مدت‬‫و‬‫بلند‬
،‫مدت‬‫نتایج‬‫مورد‬‫انتظار‬‫را‬‫محقق‬‫می‬‫نماید‬.
15

16.
‫زیرمعیارهای‬‫با‬ ‫آن‬ ‫ارتباط‬ ‫و‬ ‫استراتژی‬
‫تعالی‬ ‫بنیادین‬ ‫مفاهیم‬
.1‫استراتژی‬‫بر‬‫مبنای‬‫نیازها‬
‫و‬‫انتظارات‬‫ذینفعان‬‫و‬
‫محیط‬‫خارجی‬‫است‬.
.2‫استراتژی‬‫بر‬‫مبنای‬‫ادراک‬
‫قابلیت‬‫ها‬‫و‬‫عملکردهای‬
‫داخلی‬‫است‬.
.3‫استراتژی‬‫و‬‫پالیسی‬‫های‬
‫پشتیبان‬‫جهت‬‫اطمینان‬‫از‬
‫پایداری‬،‫اقتصادی‬‫اجتماعی‬
‫و‬‫زیست‬‫محیطی‬،‫تدوین‬
‫بررسی‬‫و‬‫بروز‬‫می‬‫گردند‬.
.4‫استراتژی‬‫و‬‫پالیسی‬‫های‬
‫پشتیبان‬‫از‬‫طریق‬‫طرح‬،‫ها‬
‫فرایندها‬‫و‬‫مقاصد‬‫بیان‬ 16
‫مفاهیم‬
‫زیرمعی‬
‫ارها‬
‫معیار‬ ‫زیر‬1234
‫برای‬ ‫ارزش‬ ‫ایجاد‬
‫مشتری‬
‫ای‬ ‫آینده‬ ‫ایجاد‬
‫پایدار‬*
‫های‬ ‫قابلیت‬ ‫توسعه‬
‫سازمانی‬**
‫نوآوری‬ ‫و‬ ‫خالقیت‬*
‫چشم‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫رهبری‬
‫یکپارچگی‬ ‫و‬ ‫انداز‬

17.
‫مرجع‬ ‫سایت‬ ‫خودارزیابی‬ ‫پرسشنامه‬
‫مستند‬
‫ی‬
‫وجود‬
‫ندارد‬
‫برنا‬
‫مه‬
‫ریزی‬
‫شده‬
‫است‬
‫در‬
‫دست‬
‫اقد‬
‫ام‬
‫تقری‬
‫با‬
‫جاری‬
‫شده‬
‫است‬
‫جاری‬
‫شده‬
‫است‬
‫بر‬ ‫ما‬ ‫استراتژی‬‫کامل‬ ‫درک‬ ‫مبنای‬
‫ذینفعان‬ ‫انتظارات‬ ‫و‬ ‫نیازها‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫تدوین‬.
‫بر‬ ‫ما‬ ‫استراتژی‬‫کامل‬ ‫درک‬ ‫مبنای‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫تدوین‬ ‫مان‬ ‫بیرونی‬ ‫محیط‬.
‫بر‬ ‫ما‬ ‫استراتژی‬‫کامل‬ ‫درک‬ ‫مبنای‬
‫داخلی‬ ‫های‬ ‫قابلیت‬ ‫و‬ ‫عملکرد‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫تدوین‬.
‫استراتژی‬ ‫ما‬‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫خود‬
‫قرار‬ ‫بهبود‬ ‫و‬ ‫بررسی‬ ‫مورد‬ ‫منظم‬
‫دهیم‬ ‫می‬.
‫به‬ ‫پاسخ‬ ‫جهت‬ ‫ما‬ ‫استراتژی‬
‫نماید‬ ‫تغییر‬ ‫تواند‬ ‫می‬ ‫تغییرات‬.
18

18.
‫پروفرما‬ ‫خودارزیابی‬ ‫پرسشنامه‬-
‫پرسش‬‫شماره‬1
‫ارزیابي‬ ‫تیم‬:
‫براساس‬ ‫ارزیابي‬ ‫خود‬ ‫پرسشنامه‬
‫تعالي‬ ‫مدل‬EFQM
‫بانی‬ ‫شرکت‬
‫چاو‬
‫ایرانیان‬-
‫قزوین‬ ‫شعبه‬
‫حوزه‬ ‫نام‬/‫واحد‬:‫معیار‬2:‫استراتژي‬ ‫و‬ ‫مشي‬ ‫خط‬
‫خود‬ ‫تاریخ‬
‫ارزیابي‬:
‫شماره‬ ‫پرسش‬1
‫بازارهاي‬ ‫تعریف‬ ‫براي‬ ‫شما‬ ‫را‬ ‫اطالعاتي‬ ‫چه‬
،‫كنید‬‫مي‬ ‫فعالیت‬ ‫درآن‬ ‫كه‬ ‫آینده‬ ‫و‬ ‫حال‬
‫دهید؟‬‫مي‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫و‬ ‫آوري‬‫جمع‬
‫امتیاز‬
‫رویكرد‬‫سازي‬ ‫جاري‬
‫و‬ ‫ارزیابي‬
‫بازنگري‬
‫نتایج‬
12345123451234512345
‫شواهد‬‫قوت‬ ‫نقاط‬‫بهبود‬ ‫قابل‬ ‫هاي‬ ‫حوزه‬
19

19.
‫پروفرما‬ ‫خودارزیابی‬ ‫پرسشنامه‬-
‫شماره‬ ‫پرسش‬2
‫ارزیابي‬ ‫تیم‬:
‫براساس‬ ‫ارزیابي‬ ‫خود‬ ‫پرسشنامه‬
‫تعالي‬ ‫مدل‬EFQM
‫بانی‬ ‫شرکت‬
‫چاو‬
‫ایرانیان‬-
‫قزوین‬ ‫شعبه‬
‫حوزه‬ ‫نام‬/‫واحد‬:‫معیار‬2:‫استراتژي‬ ‫و‬ ‫مشي‬ ‫خط‬
‫خود‬ ‫تاریخ‬
‫ارزیابي‬:
‫شماره‬ ‫پرسش‬2
‫نمایید‬‫مي‬ ‫پیگیري‬ ‫را‬ ‫رقبا‬ ‫هاي‬‫فعالیت‬ ‫چگونه‬
‫؟‬
‫امتیاز‬
‫رویكرد‬‫سازي‬ ‫جاري‬
‫و‬ ‫ارزیابي‬
‫بازنگري‬
‫نتایج‬
12345123451234512345
‫شواهد‬‫قوت‬ ‫نقاط‬‫بهبود‬ ‫قابل‬ ‫هاي‬ ‫حوزه‬
20

20.
‫پروفرما‬ ‫خودارزیابی‬ ‫پرسشنامه‬-
‫شماره‬ ‫پرسش‬3
‫ارزیابي‬ ‫تیم‬:
‫براساس‬ ‫ارزیابي‬ ‫خود‬ ‫پرسشنامه‬
‫تعالي‬ ‫مدل‬EFQM
‫بانی‬ ‫شرکت‬
‫چاو‬
‫ایرانیان‬-
‫قزوین‬ ‫شعبه‬
‫حوزه‬ ‫نام‬/‫واحد‬:‫معیار‬2:‫استراتژي‬ ‫و‬ ‫مشي‬ ‫خط‬
‫خود‬ ‫تاریخ‬
‫ارزیابي‬:
‫شماره‬ ‫پرسش‬3
‫بیني‬ ‫پیش‬ ‫را‬ ‫خودتان‬ ‫ذینفعان‬ ‫نیازهاي‬ ‫چگونه‬
‫؟‬ ‫كنید‬‫مي‬(،‫مشتریان‬ ،‫كنندگان‬‫تأمین‬
‫جامعه‬ ‫و‬ ‫سهامداران‬ ،‫كاركنان‬)
‫امتیاز‬
‫رویكرد‬‫سازي‬ ‫جاري‬
‫و‬ ‫ارزیابي‬
‫بازنگري‬
‫نتایج‬
12345123451234512345
‫شواهد‬‫قوت‬ ‫نقاط‬‫بهبود‬ ‫قابل‬ ‫هاي‬ ‫حوزه‬
21

21.
‫پروفرما‬ ‫خودارزیابی‬ ‫پرسشنامه‬-
‫شماره‬ ‫پرسش‬4
‫ارزیابي‬ ‫تیم‬:
‫براساس‬ ‫ارزیابي‬ ‫خود‬ ‫پرسشنامه‬
‫تعالي‬ ‫مدل‬EFQM
‫بانی‬ ‫شرکت‬
‫چاو‬
‫ایرانیان‬-
‫قزوین‬ ‫شعبه‬
‫حوزه‬ ‫نام‬/‫واحد‬:‫معیار‬2:‫استراتژي‬ ‫و‬ ‫مشي‬ ‫خط‬
‫خود‬ ‫تاریخ‬
‫ارزیابي‬:
‫شماره‬ ‫پرسش‬4
‫در‬‫شما‬ ‫واحد‬ ‫استراتژیك‬ ‫كلیدي‬ ‫اهداف‬ ‫سازمان‬
‫؟‬ ‫چیست‬
‫امتیاز‬
‫رویكرد‬‫سازي‬ ‫جاري‬
‫و‬ ‫ارزیابي‬
‫بازنگري‬
‫نتایج‬
12345123451234512345
‫شواهد‬‫قوت‬ ‫نقاط‬‫بهبود‬ ‫قابل‬ ‫هاي‬ ‫حوزه‬
22

22.
‫پروفرما‬ ‫خودارزیابی‬ ‫پرسشنامه‬-
‫شماره‬ ‫پرسش‬5
‫ارزیابي‬ ‫تیم‬:
‫براساس‬ ‫ارزیابي‬ ‫خود‬ ‫پرسشنامه‬
‫تعالي‬ ‫مدل‬EFQM
‫بانی‬ ‫شرکت‬
‫چاو‬
‫ایرانیان‬-
‫قزوین‬ ‫شعبه‬
‫حوزه‬ ‫نام‬/‫واحد‬:‫معیار‬2:‫استراتژي‬ ‫و‬ ‫مشي‬ ‫خط‬
‫خود‬ ‫تاریخ‬
‫ارزیابي‬:
‫شماره‬ ‫پرسش‬5
‫را‬ ‫خود‬ ‫واحد‬ ‫استراتژیك‬ ‫ریزي‬‫برنامه‬ ‫فرآیند‬
‫؟‬ ‫دهید‬ ‫شرح‬
‫امتیاز‬
‫رویكرد‬‫سازي‬ ‫جاري‬
‫و‬ ‫ارزیابي‬
‫بازنگري‬
‫نتایج‬
12345123451234512345
‫شواهد‬‫قوت‬ ‫نقاط‬‫بهبود‬ ‫قابل‬ ‫هاي‬ ‫حوزه‬
23

23.
‫پروفرما‬ ‫خودارزیابی‬ ‫پرسشنامه‬-
‫شماره‬ ‫پرسش‬6
‫ارزیابي‬ ‫تیم‬:
‫براساس‬ ‫ارزیابي‬ ‫خود‬ ‫پرسشنامه‬
‫تعالي‬ ‫مدل‬EFQM
‫بانی‬ ‫شرکت‬
‫چاو‬
‫ایرانیان‬-
‫قزوین‬ ‫شعبه‬
‫حوزه‬ ‫نام‬/‫واحد‬:‫معیار‬2:‫استراتژي‬ ‫و‬ ‫مشي‬ ‫خط‬
‫خود‬ ‫تاریخ‬
‫ارزیابي‬:
‫شماره‬ ‫پرسش‬6
‫هاي‬‫طرح‬ ‫در‬ ‫مندرج‬ ‫هاي‬‫فعالیت‬ ‫چگونه‬
‫؟‬ ‫كنید‬‫مي‬ ‫بندي‬ ‫اولویت‬ ‫را‬ ‫استراتژیك‬
‫امتیاز‬
‫رویكرد‬‫سازي‬ ‫جاري‬
‫و‬ ‫ارزیابي‬
‫بازنگري‬
‫نتایج‬
12345123451234512345
‫شواهد‬‫قوت‬ ‫نقاط‬‫بهبود‬ ‫قابل‬ ‫هاي‬ ‫حوزه‬
24

24.
‫پروفرما‬ ‫خودارزیابی‬ ‫پرسشنامه‬-
‫شماره‬ ‫پرسش‬7
‫ارزیابي‬ ‫تیم‬:
‫براساس‬ ‫ارزیابي‬ ‫خود‬ ‫پرسشنامه‬
‫تعالي‬ ‫مدل‬EFQM
‫بانی‬ ‫شرکت‬
‫چاو‬
‫ایرانیان‬-
‫قزوین‬ ‫شعبه‬
‫حوزه‬ ‫نام‬/‫واحد‬:‫معیار‬2:‫استراتژي‬ ‫و‬ ‫مشي‬ ‫خط‬
‫خود‬ ‫تاریخ‬
‫ارزیابي‬:
‫شماره‬ ‫پرسش‬7
‫خود‬ ‫واحد‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫سازمان‬ ‫استراتژي‬ ‫چگونه‬
‫؟‬ ‫كنید‬‫مي‬ ‫جاري‬
‫امتیاز‬
‫رویكرد‬‫سازي‬ ‫جاري‬
‫و‬ ‫ارزیابي‬
‫بازنگري‬
‫نتایج‬
12345123451234512345
‫شواهد‬‫قوت‬ ‫نقاط‬‫بهبود‬ ‫قابل‬ ‫هاي‬ ‫حوزه‬
25

25.
‫پروفرما‬ ‫خودارزیابی‬ ‫پرسشنامه‬-
‫شماره‬ ‫پرسش‬8
‫ارزیابي‬ ‫تیم‬:
‫براساس‬ ‫ارزیابي‬ ‫خود‬ ‫پرسشنامه‬
‫تعالي‬ ‫مدل‬EFQM
‫بانی‬ ‫شرکت‬
‫چاو‬
‫ایرانیان‬-
‫قزوین‬ ‫شعبه‬
‫حوزه‬ ‫نام‬/‫واحد‬:‫معیار‬2:‫استراتژي‬ ‫و‬ ‫مشي‬ ‫خط‬
‫خود‬ ‫تاریخ‬
‫ارزیابي‬:
‫شماره‬ ‫پرسش‬8
‫و‬ ‫اهداف‬ ‫با‬ ‫را‬ ‫سازماني‬ ‫كالن‬ ‫اهداف‬ ‫چگونه‬
‫؟‬ ‫كنید‬‫مي‬ ‫همسو‬ ‫تیمي‬ ‫و‬ ‫فردي‬ ‫مقاصد‬
‫امتیاز‬
‫رویكرد‬‫سازي‬ ‫جاري‬
‫و‬ ‫ارزیابي‬
‫بازنگري‬
‫نتایج‬
12345123451234512345
‫شواهد‬‫قوت‬ ‫نقاط‬‫بهبود‬ ‫قابل‬ ‫هاي‬ ‫حوزه‬
26

26.
‫پروفرما‬ ‫خودارزیابی‬ ‫پرسشنامه‬-
‫شماره‬ ‫پرسش‬9
‫ارزیابي‬ ‫تیم‬:
‫براساس‬ ‫ارزیابي‬ ‫خود‬ ‫پرسشنامه‬
‫تعالي‬ ‫مدل‬EFQM
‫بانی‬ ‫شرکت‬
‫چاو‬
‫ایرانیان‬-
‫قزوین‬ ‫شعبه‬
‫حوزه‬ ‫نام‬/‫واحد‬:‫معیار‬2:‫استراتژي‬ ‫و‬ ‫مشي‬ ‫خط‬
‫خود‬ ‫تاریخ‬
‫ارزیابي‬:
‫شماره‬ ‫پرسش‬9
‫بازنگري‬ ‫مورد‬ ‫را‬ ‫استراتژي‬ ‫اثربخشي‬ ‫چگونه‬
‫؟‬ ‫دهید‬‫مي‬ ‫قرار‬
‫امتیاز‬
‫رویكرد‬‫سازي‬ ‫جاري‬
‫و‬ ‫ارزیابي‬
‫بازنگري‬
‫نتایج‬
12345123451234512345
‫شواهد‬‫قوت‬ ‫نقاط‬‫بهبود‬ ‫قابل‬ ‫هاي‬ ‫حوزه‬
27

27.
‫پروفرما‬ ‫خودارزیابی‬ ‫پرسشنامه‬-
‫شماره‬ ‫پرسش‬10
‫ارزیابي‬ ‫تیم‬:
‫براساس‬ ‫ارزیابي‬ ‫خود‬ ‫پرسشنامه‬
‫تعالي‬ ‫مدل‬EFQM
‫بانی‬ ‫شرکت‬
‫چاو‬
‫ایرانیان‬-
‫قزوین‬ ‫شعبه‬
‫حوزه‬ ‫نام‬/‫واحد‬:‫معیار‬2:‫استراتژي‬ ‫و‬ ‫مشي‬ ‫خط‬
‫خود‬ ‫تاریخ‬
‫ارزیابي‬:
‫شماره‬ ‫پرسش‬10
‫ارزیابي‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫عملكردي‬ ‫هاي‬ ‫داده‬ ‫چه‬
‫استراتژي‬ ‫مؤثر‬ ‫اجراي‬،‫قرار‬ ‫بازنگري‬ ‫مورد‬
‫؟‬ ‫دهید‬ ‫مي‬
‫امتیاز‬
‫رویكرد‬‫سازي‬ ‫جاري‬
‫و‬ ‫ارزیابي‬
‫بازنگري‬
‫نتایج‬
12345123451234512345
‫شواهد‬‫قوت‬ ‫نقاط‬‫بهبود‬ ‫قابل‬ ‫هاي‬ ‫حوزه‬
28

28.
‫استراتژیک‬ ‫مدیریت‬ ‫ماهیت‬
‫عمل‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫استراتژی‬
‫دوم‬ ‫بخش‬:
‫تصویر‬‫استراتژیک‬ ‫مدیریت‬ ‫از‬ ‫کلی‬
29

29.
‫دوم‬ ‫فصل‬:‫ماهیت‬‫استراتژیک‬ ‫مدیریت‬
30

30.
‫استراتژیک‬ ‫مدیریت‬
‫تعریف‬‫مدیریت‬‫استراتژیک‬:
‫هنر‬‫و‬‫علم‬،‫تدوین‬‫اجرا‬‫و‬‫ارزیابی‬‫تصمیمات‬‫وظیفه‬‫ای‬‫چندگانه‬‫که‬
‫سازمان‬‫را‬‫قادر‬‫می‬‫سازد‬‫به‬‫هدف‬‫های‬‫بلند‬‫مدت‬‫خود‬‫دست‬‫یابد‬.
‫سطوح‬‫مدیریت‬‫استراتژیک‬
‫سطح‬‫کل‬،‫شرکت‬
‫سطح‬‫واحد‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫استراتژیک‬(SBU)،
‫سطح‬‫وظیفه‬‫ای‬.
31

31.
‫استراتژیک‬ ‫مدیریت‬ ‫فرایند‬(1)
32
‫تدوین‬
‫استراتژی‬
‫استقرار‬
‫استراتژی‬
‫ارزیابی‬
‫استراتژی‬

32.
‫مدیریت‬ ‫فرایند‬‫استراتژیک‬(2)
.1‫تدوین‬‫استراتژی‬‫ها‬:‫مقصود‬‫از‬‫تدوین‬‫استراتژی‬(strategy
formulation)‫این‬‫است‬‫که‬‫ماموریت‬‫شرکت‬‫تدوین‬،‫شود‬‫شناسایی‬
‫عواملی‬‫که‬‫در‬‫محیط‬،‫خارجی‬‫سازمان‬‫را‬‫تهدید‬‫می‬‫کنند‬‫یا‬
‫فرصت‬‫هایی‬‫را‬‫بوجود‬‫می‬،‫آورند‬‫شناسایی‬‫نقاط‬‫قوت‬‫و‬‫ضعف‬
،‫سازمان‬‫تعیین‬‫هدف‬‫های‬‫بلند‬،‫مدت‬‫در‬‫نظر‬‫گرفتن‬‫استراتژی‬
‫های‬‫گوناگون‬‫و‬‫انتخاب‬‫استراتژی‬‫های‬‫خاص‬‫جهت‬‫ادامه‬
‫فعالیت‬.
.2‫استقرار‬/‫اجرای‬‫استراتژی‬‫ها‬:‫مقصود‬‫از‬‫اجرای‬‫استراتژی‬
‫ها‬‫این‬‫است‬‫که‬‫کارکنان‬‫و‬‫مدیران‬‫بیسج‬‫شوند‬‫و‬‫استراتژی‬
‫های‬‫تدوین‬‫شده‬‫را‬‫به‬‫عمل‬‫درآورند‬.‫موفقیت‬‫مرحله‬‫اجرایی‬
‫استراتژی‬‫ها‬‫بدین‬‫امر‬‫بستگی‬‫دارد‬‫که‬‫مدیران‬‫بتوانند‬‫در‬
‫کارکنان‬‫ایجاد‬‫انگیزه‬،‫نمایند‬‫واین‬‫نوعی‬‫هنر‬(‫و‬‫نه‬‫یک‬
‫علم‬)‫است‬.‫برای‬‫اینکه‬‫مرحله‬‫اجرای‬‫استراتژی‬‫ها‬‫به‬‫شیوه‬
‫ای‬‫موفقیت‬‫آمیز‬‫انجام‬‫شود‬،‫مدیران‬‫باید‬‫از‬‫نظر‬‫ایجاد‬
‫ارتباطات‬‫فردی‬‫از‬‫مهارت‬‫باالیی‬‫برخوردار‬‫باشند‬.
33

33.
‫استراتژیک‬ ‫مدیریت‬ ‫وظیفه‬
‫دراکر‬ ‫پیتر‬:
«‫شرکت‬ ‫ماموریت‬ ‫زاویه‬ ‫از‬ ‫سازمان‬ ‫به‬ ‫کردن‬ ‫نگاه‬».
34

34.
‫ماموریت‬ ‫بیانیه‬
‫سندی‬‫است‬‫که‬‫یک‬‫سازمان‬‫را‬‫از‬‫سایر‬‫سازمان‬‫ها‬‫متمایز‬‫می‬
‫کند‬.‫ماموریت‬‫سازمان‬‫نشان‬‫دهنده‬‫طیف‬‫فعالیت‬‫از‬‫نظر‬‫محصول‬
‫و‬‫بازار‬‫می‬‫شود‬.
‫در‬‫بیانیه‬‫ی‬،‫ماموریت‬‫پرسشی‬‫که‬‫پیش‬‫روی‬‫همه‬‫استراتژیست‬‫ها‬
‫وجود‬،‫دارد‬‫مطرح‬‫می‬‫شود؛‬«‫ما‬‫به‬‫چه‬‫کاری‬‫مشغول‬‫هستیم؟‬»‫یک‬
‫رسالت‬‫بیانگر‬‫ارزش‬‫ها‬‫و‬‫اولویت‬‫های‬‫یک‬‫سازمان‬‫است‬.
‫رسالت‬‫یا‬‫ماموریت‬‫سازمان‬‫نموداری‬‫است‬‫که‬‫مسیر‬‫آینده‬
‫سازمان‬‫را‬‫مشخص‬‫می‬‫نماید‬.
‫نتیجه‬‫یک‬‫تحقیق‬‫نشان‬‫می‬‫دهد‬‫که‬‫ماموریت‬‫سازمانی‬‫هایی‬‫که‬
‫عملکرد‬‫عالی‬‫دارند‬(‫در‬‫مقایسه‬‫با‬‫سازمان‬‫هایی‬‫که‬‫عملکرد‬
‫ضعیفی‬‫دارند‬)‫متعالی‬‫تر‬‫است‬.
35

35.
‫خارجی‬ ‫عوامل‬(‫تهدید‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫فرصت‬
‫ها‬) ‫رویدادها‬‫و‬‫روندهای‬،‫اقتصادی‬،‫اجتماعی‬،‫فرهنگی‬‫بوم‬
،‫شناسی‬،‫محیطی‬،‫سیاسی‬،‫قانونی‬،‫دولتی‬‫فناوری‬‫و‬‫رقابتی‬
‫است‬‫که‬‫می‬‫توانند‬‫به‬‫میزان‬‫زیادی‬‫در‬‫آینده‬‫به‬‫سازمان‬
‫منفعت‬‫یا‬‫زیان‬‫برسانند‬.‫فرصت‬‫و‬‫تهدیدها‬‫به‬‫میزان‬‫زیادی‬
‫از‬‫کنترل‬‫سازمان‬‫خارج‬‫هستند‬.
‫اصل‬‫اساسی‬‫مدیریت‬‫استراتژیک‬‫این‬‫است‬‫که‬‫سازمان‬‫ها‬‫باید‬
‫برای‬‫بهره‬‫جستن‬‫از‬‫فرصت‬‫های‬‫خارجی‬‫و‬‫پرهیز‬‫از‬‫اثرات‬‫ناشی‬
‫از‬‫تهدیدات‬‫خارجی‬‫یا‬‫کاهش‬‫دادن‬‫آنها‬‫درصدد‬‫تدوین‬
‫استراتژی‬‫برایند‬.‫بدین‬‫دلیل‬،‫شناسایی‬‫نظارت‬‫و‬‫ارزیابی‬
‫فرصت‬‫ها‬‫و‬‫تهدیدات‬‫خارجی‬‫می‬‫توانند‬‫موفقیت‬‫سازمان‬‫را‬
‫تضمین‬‫نمایند‬.
36

36.
‫داخلی‬ ‫عوامل‬(‫قابل‬ ‫و‬ ‫قوت‬ ‫نقاط‬
‫بهبود‬) ‫در‬‫زمره‬‫فعالیت‬‫های‬‫قابل‬‫کنترل‬‫سازمان‬‫قرار‬‫می‬‫گیرند‬‫که‬
‫سازمان‬‫آنها‬‫را‬‫به‬‫شیوه‬‫عالی‬‫یا‬‫بسیار‬‫ضعیف‬‫انجام‬‫می‬
‫دهد‬.
‫یکی‬‫از‬‫فعالیت‬‫های‬‫اصلی‬‫و‬‫ضروری‬‫مدیریت‬‫استراتژیک‬‫این‬
‫است‬‫که‬‫نقاط‬‫قوت‬‫و‬‫قابل‬‫بهبود‬‫دوایر‬‫و‬‫واحدهای‬‫سازمانی‬
‫را‬‫شناسایی‬‫و‬‫آنها‬‫را‬‫ارزیابی‬‫کند‬.‫سازمان‬‫ها‬‫می‬‫کوشند‬
‫استراتژی‬‫هایی‬‫را‬‫به‬‫اجرا‬‫درآورند‬‫که‬‫نقاط‬‫قوت‬‫داخلی‬
‫تقویت‬‫شود‬‫و‬‫ضعف‬‫های‬‫داخلی‬‫بر‬‫طرف‬‫گردد‬.
‫نقاط‬‫قوت‬‫و‬‫ضعف‬‫شرکت‬‫را‬‫در‬‫مقایسه‬‫با‬‫وضع‬‫شرکت‬‫های‬‫رقیب‬
‫تعیین‬‫می‬‫کنند‬.
37

37.
‫ساالنه‬ ‫و‬ ‫مدت‬ ‫بلند‬ ‫های‬ ‫هدف‬
38

38.
‫ساالنه‬ ‫و‬ ‫مدت‬ ‫بلند‬ ‫های‬ ‫هدف‬
‫هدف‬‫های‬‫بلند‬‫مدت‬:
‫هدف‬‫های‬‫بلند‬‫مدت‬‫نتیجه‬‫های‬‫خاصی‬‫است‬‫که‬‫سازمان‬‫می‬‫کوشد‬‫در‬
‫تامین‬‫ماموریت‬‫خود‬‫بدست‬‫آورد‬.‫مقصود‬‫از‬‫دوره‬‫بلند‬‫مدت‬‫دوره‬‫ای‬
‫است‬‫که‬‫بیش‬‫از‬‫یک‬‫سال‬‫باشد‬.
‫از‬‫آن‬‫نظر‬‫این‬‫هدف‬‫ها‬‫برای‬‫موفقیت‬‫سازمان‬‫الزم‬‫و‬‫ضروری‬‫هستد‬‫که‬
‫تعیین‬‫کننده‬‫مسیر‬‫شرکت‬‫می‬‫باشند‬.‫آنها‬‫به‬‫شرکت‬‫کمک‬‫می‬‫کنند‬
‫ارزیابی‬‫ها‬‫را‬‫انجام‬،‫دهد‬‫هم‬‫افزایی‬،‫کند‬‫اولویت‬‫ها‬‫را‬‫تعیین‬
،‫نماید‬‫امور‬‫را‬‫هماهنگ‬،‫نماید‬‫و‬‫برای‬‫برنامه‬،‫ریزی‬،‫سازماندهی‬
‫ایجاد‬‫انگیزه‬‫در‬‫کارکنان‬‫و‬‫کنترل‬‫فعالیت‬‫های‬‫شرکت‬‫به‬‫شیوه‬‫ای‬
‫اثر‬‫بخش‬‫عمل‬‫کند‬.
‫هدف‬‫های‬‫ساالنه‬:
‫هدف‬‫های‬‫کوتاهی‬‫مدت‬‫هستند‬‫که‬‫شرکت‬‫برای‬‫رسیدن‬‫به‬‫هدف‬‫های‬‫بلند‬
‫مدت‬‫باید‬‫به‬‫آنها‬‫دست‬‫یابد‬.‫این‬‫هدف‬‫ها‬‫مانند‬‫هدف‬‫های‬‫بلند‬
‫مدت‬‫باید‬‫قابل‬،‫سنجش‬‫به‬‫صورت‬،‫کمی‬،‫چالشگر‬،‫واقعی‬‫سازگار‬‫با‬
‫سایر‬‫هدف‬‫ها‬‫و‬‫اولویت‬‫بندی‬‫شده‬‫باشد‬. 39

39.
‫ها‬ ‫سیاست‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫هدف‬
40

40.
‫ها‬ ‫سیاست‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫هدف‬
‫استراتژی‬:
‫استراتژی‬‫ها‬‫ابزاری‬‫هستند‬‫که‬‫شرکت‬‫می‬‫تواند‬‫بدان‬‫وسیله‬‫به‬‫هدف‬
‫های‬‫بلند‬‫مدت‬‫خود‬‫دست‬‫یابد‬.
‫سیاست‬‫ها‬:
‫سیاست‬‫ابزاری‬‫است‬‫که‬‫بدان‬‫بوسیله‬‫می‬‫توان‬‫به‬‫هدف‬‫های‬‫ساالنه‬
‫دست‬‫یافت‬.‫مقصود‬‫از‬،‫سیاست‬،‫رهنمودها‬‫مقررات‬‫و‬‫رویه‬‫هایی‬‫است‬
‫که‬‫شرکت‬‫برای‬‫دستیابی‬‫به‬‫هدف‬‫های‬‫اعالن‬‫شده‬‫رعایت‬‫می‬‫کند‬.
‫هنگام‬‫تصمیم‬‫گیری‬‫از‬‫سیاست‬‫ها‬‫به‬‫عنوان‬‫رهنمود‬‫استفاده‬‫می‬‫شود‬
‫و‬‫همچنین‬‫سیاست‬‫ها‬‫تعیین‬‫کننده‬‫شرایط‬‫روزمره‬‫و‬‫تکراری‬‫شرکت‬‫می‬
‫باشند‬.
‫سیاست‬‫ها‬‫انتظاراتی‬‫را‬‫که‬‫سازمان‬‫از‬‫کارکنان‬‫و‬‫مدیران‬،‫دارد‬
‫مشخص‬‫می‬‫نماید‬.‫سازمان‬‫با‬‫اجرای‬‫سیاست‬‫ها‬‫می‬‫کوشد‬‫هماهنگی‬‫و‬
‫ثبات‬‫رویه‬‫را‬‫در‬‫درون‬‫سازمان‬‫و‬‫بین‬‫واحد‬‫ها‬‫ایجاد‬‫نماید‬.
‫می‬‫توان‬‫سیاست‬‫ها‬‫را‬‫برای‬‫کل‬‫شرکت‬‫تعیین‬‫کرد‬‫و‬‫در‬‫تمام‬‫سازمان‬
‫اعمال‬،‫نمود‬‫یا‬‫در‬‫سطح‬‫واحد‬‫مستقل‬‫تعیین‬‫و‬‫آن‬‫را‬‫در‬‫مورد‬‫یک‬ 41

41.
‫استراتژیک‬ ‫مدیریت‬ ‫الگوی‬
42

42.
‫استراتژیک‬ ‫مدیریت‬ ‫مزایای‬
‫مدیریت‬‫استراتژیک‬‫به‬‫سازمان‬‫این‬‫امکان‬‫را‬‫می‬‫دهد‬‫که‬‫به‬
‫شیوه‬‫ای‬‫خالق‬‫و‬‫نوآور‬‫عمل‬‫کند‬‫و‬‫برای‬‫شکل‬‫دادن‬‫به‬‫آینده‬
‫خود‬‫به‬‫صورت‬‫انفعالی‬‫عمل‬‫نکند‬.
‫منافع‬‫مالی‬:
‫چنین‬‫به‬‫نظر‬‫می‬‫رسد‬‫که‬‫شرکت‬‫های‬‫سودآور‬‫و‬‫دارای‬‫عملکرد‬،‫عالی‬
‫با‬‫توجه‬‫به‬‫انتظاراتی‬‫که‬‫از‬‫نتایج‬‫کوتاه‬‫مدت‬‫و‬‫بلند‬‫مدت‬‫دارند‬
‫تصمیماتی‬‫آگاهانه‬‫تر‬‫اتخاذ‬‫می‬‫نمایند‬.‫از‬‫سوی‬،‫دیگر‬‫شرکت‬‫هایی‬
‫که‬‫عملکرد‬‫ضعیفی‬‫دارند‬‫به‬‫فعالیت‬‫هایی‬‫می‬‫پردازند‬‫که‬‫کوتاه‬
‫بینانه‬‫است‬‫و‬‫به‬‫هیچ‬‫وجه‬‫شرایط‬‫آینده‬‫را‬‫پیش‬‫بینی‬‫نمی‬‫کنند‬‫و‬
‫این‬‫فعالیت‬‫ها‬‫بازتابی‬‫از‬‫شرایط‬‫آینده‬‫نیست‬.
‫منافع‬‫غیر‬‫مالی‬:
‫مدیریت‬،‫استراتژیک‬‫عالوه‬‫بر‬‫اینکه‬‫به‬‫شرکت‬‫ها‬‫کمک‬‫می‬‫کند‬‫دچار‬
‫مشکالت‬‫مالی‬،‫نشوند‬‫منافع‬‫محسوس‬‫یا‬‫قابل‬‫لمس‬‫دیگری‬‫هم‬‫به‬‫آنها‬
‫می‬،‫رساند‬‫مانند‬‫افزایش‬‫آگاهی‬‫آنها‬‫از‬‫تهدیدات‬،‫خارجی‬‫درکی‬
‫بهتر‬‫از‬‫استراتژی‬‫های‬‫شرکت‬‫های‬،‫رقیب‬‫افزایش‬‫بهره‬‫وری‬ 43

43.
‫استراتژیک‬ ‫مدیریت‬ ‫و‬ ‫اخالقی‬ ‫اصول‬
‫اصول‬‫راهنما‬‫در‬‫سازمان‬‫که‬‫رهنمودی‬‫برای‬‫تصمیم‬‫گیری‬‫و‬
‫رفتار‬‫خواهد‬‫بود‬.‫در‬‫سازمان‬‫اصولی‬‫اخالق‬‫خوب‬‫از‬‫پیش‬‫شرط‬
‫های‬‫مدیریت‬‫استراتژیک‬‫خوب‬،‫است‬‫اصول‬‫اخالقی‬‫خوب‬‫یعنی‬‫شرکت‬
‫خوب‬.
‫به‬‫هر‬،‫حال‬‫داشتن‬‫کد‬‫اخالقی‬‫سازمانی‬‫کافی‬‫نیست‬‫و‬‫نمی‬‫توان‬
‫تضمین‬‫کرد‬‫که‬‫رفتار‬‫در‬‫سازمان‬‫طبق‬‫اصول‬‫اخالقی‬‫انجام‬‫می‬
‫شود‬.‫سازمان‬‫ها‬‫برای‬‫حصول‬‫اطمینان‬‫از‬‫این‬‫که‬‫کدهای‬‫اخالقی‬
‫بوسیله‬‫کارکنان‬‫شرکت‬‫خوانده‬‫و‬‫درک‬‫می‬‫شوند‬‫و‬‫نیز‬‫اینکه‬
‫آنها‬‫به‬‫این‬‫اصول‬‫اعتقاد‬‫پیدا‬‫می‬‫کنند‬‫و‬‫رعایت‬‫می‬‫نمایند‬
‫باید‬‫به‬‫صورت‬‫مرتب‬‫کارگاه‬‫هایی‬‫را‬‫تشکیل‬،‫دهند‬‫این‬‫اصول‬
‫را‬‫یادآور‬‫شوند‬‫و‬‫افراد‬‫را‬‫نسبت‬‫به‬‫شرایطی‬‫که‬‫موجب‬‫بروز‬
‫مساله‬‫هایی‬‫در‬‫زمینه‬‫اصول‬‫اخالقی‬‫می‬‫شود‬‫حساس‬‫نمایند‬.
44

44.
‫سوم‬ ‫فصل‬:‫استراتژی‬‫عمل‬ ‫در‬ ‫ها‬
45

45.
‫ها‬ ‫استراتژی‬ ‫انواع‬-‫استراتژی‬
‫یکپارچگی‬ ‫های‬ ‫یکپارچگی‬‫عمودی‬‫به‬‫باال‬(Forward Integration):
‫مقصود‬‫از‬‫یکپارچگی‬‫عمودی‬‫به‬‫باال‬‫این‬‫است‬‫که‬‫شرکت‬‫با‬‫خریدن‬
‫شرکت‬‫های‬‫پخش‬‫یا‬‫خرده‬‫فروشی‬‫ها‬‫می‬‫کوشد‬‫بر‬‫میزان‬‫کنترل‬‫خود‬
‫بیافزاید‬.
‫یکپارچگی‬‫عمودی‬‫به‬‫پائین‬(Backward Integration):
‫شرکت‬‫های‬‫تولیدی‬‫و‬‫تجاری‬‫مواد‬‫مورد‬‫نیاز‬‫را‬‫از‬‫عرضه‬‫کنندگان‬
‫مواد‬‫اولیه‬‫خریداری‬‫می‬‫نمایند‬.‫یکپارچگی‬‫عمودی‬‫به‬‫پائین‬‫یکی‬
‫از‬‫استراتژی‬‫هایی‬‫است‬‫که‬‫شرکت‬‫می‬‫کوشد‬‫در‬‫اجرای‬‫آن‬‫بر‬‫میزان‬
‫مالکیت‬‫خود‬‫بیفزاید‬‫و‬‫شرکت‬‫های‬‫عرضه‬‫کننده‬‫مواد‬‫اولیه‬‫را‬‫تحت‬
‫کنترل‬‫خود‬‫درآورد‬.
‫یکپارچگی‬‫افقی‬(Horizontal Integration):
‫مقصود‬‫از‬‫یکپارچگی‬‫افقی‬‫اجرای‬‫یکی‬‫از‬‫استراتژی‬‫هایی‬‫است‬‫که‬
‫شرکت‬‫می‬‫کوشد‬‫شرکت‬‫های‬‫رقیب‬‫را‬‫به‬‫مالکیت‬‫خود‬‫درآورد‬‫و‬‫بر‬
‫میزان‬‫کنترل‬‫خود‬‫بر‬‫آنها‬‫بیفزاید‬.‫ادغام‬‫شرکت‬‫ها‬‫در‬،‫یکدیگر‬
‫خریدن‬‫شرکت‬‫رغیب‬‫و‬‫بلعیدن‬‫شرکت‬‫های‬‫دیگر‬‫از‬‫جمله‬‫استراتژی‬ 46

46.
‫ها‬ ‫استراتژی‬ ‫انواع‬-‫استراتژی‬
‫متمرکز‬ ‫های‬ ‫رسوخ‬‫در‬‫بازار‬(Market Penetration):
‫شرکت‬‫ها‬‫در‬‫اجرای‬‫استراتژی‬‫های‬‫مبتنی‬‫بر‬‫رسوخ‬‫در‬‫بازار‬‫می‬
‫کوشند‬‫از‬‫مجرای‬‫تالش‬‫های‬‫بازاریابی‬‫سهم‬‫بازار‬‫محصوالت‬‫و‬‫خدمات‬
‫کنونی‬‫خود‬‫را‬‫افزایش‬‫دهند‬.‫رسوخ‬‫در‬‫بازار‬‫شامل‬‫اقدامات‬‫زیر‬
‫می‬‫شود‬:‫افزایش‬‫عده‬،‫فروشندگان‬‫افزایش‬‫هزینه‬‫های‬،‫تبلیغات‬
‫ترویج‬‫گسترده‬‫برای‬‫افزایش‬‫فروش‬‫و‬‫تقویت‬‫روابط‬‫عمومی‬‫و‬
‫تبلیغات‬.
‫توسعه‬‫بازار‬(Market Development):
‫مقصود‬‫از‬‫توسعه‬‫بازار‬‫عرضه‬‫خدمات‬‫یا‬‫محصوالت‬‫جدید‬‫به‬‫مناطق‬
‫جغرافیایی‬‫جدید‬‫است‬.‫جو‬‫توسعه‬‫بازار‬‫بین‬‫الملل‬‫بسیار‬‫مساعدتر‬
‫می‬‫شود‬.
‫توسعه‬‫محصول‬(Product Development):
‫مقصود‬‫از‬‫توسعه‬‫محصول‬‫پیاده‬‫سازی‬‫یکی‬‫از‬‫استراتژی‬‫هایی‬‫است‬
‫که‬‫در‬‫اجرای‬‫آن‬‫شرکت‬‫می‬‫کوشد‬‫از‬‫طریق‬‫بهبود‬‫بخشیدن‬‫یا‬‫اصالح‬
‫محصوالت‬‫و‬‫خدمات‬‫کنونی‬‫بر‬‫میزان‬‫فروش‬‫بیفزاید‬.‫معموال‬‫اصالح‬ 47

47.
‫ها‬ ‫استراتژی‬ ‫انواع‬-‫استراتژی‬
‫تنوع‬ ‫های‬ ‫تنوع‬‫همگون‬(Concentric Diversification):
‫مقصود‬‫از‬‫تنوع‬‫همگون‬‫این‬‫است‬‫که‬‫شرکت‬‫می‬‫کوشد‬‫محصوالت‬‫و‬
‫خدماتی‬‫جدید‬‫ولی‬‫مرتبط‬‫بر‬‫محصوالت‬‫و‬‫خدمات‬‫خود‬‫بیفزاید‬.
‫تنوع‬‫افقی‬(Horizontal Diversification):
‫مقصود‬‫از‬‫تنوع‬‫افقی‬‫این‬‫است‬‫که‬‫شرکت‬‫محصوالت‬‫و‬‫خدماتی‬‫جدید‬
‫ولی‬‫بی‬،‫ربط‬‫به‬‫محصوالت‬‫و‬‫خدمات‬‫خود‬‫می‬‫افزاید‬‫و‬‫به‬‫مشتریان‬
‫کنونی‬‫خود‬‫عرضه‬‫می‬‫کند‬.‫در‬‫مقایسه‬‫با‬‫تنوع‬،‫ناهمگون‬‫خطر‬
‫اجرای‬‫این‬‫استراتژی‬‫کمتر‬‫است‬‫زیرا‬‫شرکتی‬‫که‬‫دست‬‫به‬‫چنین‬‫کاری‬
‫می‬‫زند‬‫با‬‫مشتریان‬‫کنونی‬‫و‬‫موجود‬‫آشناست‬.
‫تنوع‬‫ناهمگون‬(Conglomerate Diversification):
‫مقصود‬‫از‬‫تنوع‬‫ناهمگون‬‫این‬‫است‬‫که‬‫شرکت‬‫محصوالت‬‫و‬‫خدماتی‬‫جدید‬
‫ولی‬‫بی‬‫ربط‬(‫نسبت‬‫به‬‫محصوالت‬‫و‬‫خدمات‬‫اصلی‬‫خود‬)‫به‬‫بازار‬‫عرضه‬
‫می‬‫کند‬.‫برخی‬‫از‬‫شرکت‬‫ها‬‫کوشیده‬‫اند‬‫از‬‫طریق‬‫اجرای‬‫استراژی‬
‫مبتنی‬‫بر‬‫تنوع‬‫ناهمگون‬‫بر‬‫تنوع‬‫محصوالت‬‫و‬‫خدمات‬‫خود‬،‫بیفزایند‬
‫البته‬‫بدین‬‫امید‬‫دست‬‫به‬‫چنین‬‫کاری‬‫می‬‫زنند‬‫که‬‫پس‬‫از‬‫خریدن‬‫یک‬ 48

48.
‫ها‬ ‫استراتژی‬ ‫انواع‬-‫استراتژی‬
‫های‬‫تدافعی‬(1) ‫مشارکت‬(Joint Venture):
‫یکی‬‫از‬‫استراتژی‬‫های‬‫معروف‬‫این‬‫است‬‫که‬‫شرکت‬‫ها‬‫اقدام‬‫به‬
‫تشکیل‬‫مشارکت‬‫می‬‫نمایند‬‫و‬‫در‬‫اجرای‬‫این‬‫استراتژی‬‫دو‬‫یا‬‫چند‬
‫شرکت‬‫تضامنی‬‫موقت‬‫یا‬‫کنسرسیوم‬‫تشکیل‬‫می‬‫دهند‬‫و‬‫از‬‫فرصت‬‫پیش‬
‫آمده‬‫بهره‬‫بردای‬‫می‬‫کنند‬.‫می‬‫توان‬‫این‬‫استراتژی‬‫را‬‫تدافعی‬
‫تعاونی‬،‫نامید‬‫زیرا‬‫یک‬‫شرکت‬‫به‬‫تنهایی‬‫اجرای‬‫طرحی‬‫را‬‫بر‬‫عهده‬
‫نمی‬‫گیرد‬.
‫کاهش‬(Retrenchment):
‫زمانی‬‫یک‬‫سازمان‬‫از‬‫استراتژی‬‫کاهش‬‫استفاده‬‫می‬‫کند‬‫که‬‫می‬
‫خواهد‬‫با‬‫گروه‬‫بندی‬‫جدید‬‫در‬‫دارایی‬‫ها‬‫و‬‫هزینه‬‫ها‬‫سیر‬‫نزولی‬
‫فروش‬‫و‬‫سود‬‫را‬‫معکوس‬‫نماید‬.‫کاهش‬‫این‬‫پدیده‬‫را‬‫تغییر‬‫جهت‬‫یا‬
‫متحول‬‫نمودن‬‫استراتژی‬‫سازمان‬‫می‬‫نامند‬.‫هدف‬‫از‬‫کاهش‬‫این‬‫است‬
‫که‬‫سازمان‬‫در‬‫زمینه‬‫تخصصی‬‫وضع‬‫خود‬‫را‬‫مستحکم‬‫نماید‬.
،‫سهامدارانان‬‫کارکنان‬‫و‬‫رسانه‬‫های‬‫گروهی‬‫قرار‬‫می‬‫گیرند‬.
‫امکان‬‫دارد‬‫شرکت‬‫به‬‫هنگام‬‫کاهش‬‫مجبور‬‫شود‬‫برای‬‫تهیه‬‫پول‬‫نقد‬ 49

49.
‫ها‬ ‫استراتژی‬ ‫انواع‬-‫استراتژی‬
‫تدافعی‬ ‫های‬(2) ‫واگذاری‬:
‫فروش‬‫یک‬‫واحد‬‫مستقل‬‫یا‬‫بخشی‬‫از‬‫سازمان‬‫را‬«‫فروش‬‫بخشی‬‫از‬
‫سازمان‬»‫یا‬«‫هرس‬‫کردن‬‫سازمان‬»‫می‬‫نامند‬.‫اغلب‬‫شرکت‬‫بخشی‬‫از‬
‫واحدهای‬‫خود‬‫را‬‫می‬‫فروشد‬‫تا‬‫برای‬‫سرمایه‬‫گذاری‬‫های‬‫خاص‬‫یا‬
‫خرید‬‫شرکت‬‫های‬‫دیگر‬‫تامین‬‫سرمایه‬‫کند‬.‫فروش‬‫بخشی‬‫از‬‫شرکت‬‫می‬
‫تواند‬‫به‬‫عنوان‬‫بخشی‬‫از‬‫استراتژی‬‫های‬‫مبتنی‬‫بر‬‫تجدید‬‫ساختار‬
‫به‬‫حساب‬‫بیاید‬‫زیرا‬‫شرکت‬‫می‬‫کوشد‬‫بدین‬‫وسیله‬‫واحدهایی‬‫که‬
‫سودآور‬‫نیستند‬‫یا‬‫به‬‫سرمایه‬‫گذاری‬‫نیاز‬‫دارند‬‫بفروشد‬‫یا‬‫اگر‬
‫میزان‬‫بازدهی‬‫یا‬‫فعالیت‬‫آنها‬‫در‬‫خور‬‫سایر‬‫فعالیت‬‫های‬‫سازمان‬
‫نیست‬‫به‬‫فروش‬‫برساند‬.
‫انحالل‬(Liquidation):
‫فروش‬‫تمام‬‫دارایی‬‫ها‬‫به‬‫ارزش‬‫واقعی‬‫را‬‫انحالل‬‫شرکت‬‫می‬‫نامند‬.
‫انحالل‬‫به‬‫عنوان‬‫نوعی‬‫شکست‬‫به‬‫حساب‬‫آمده‬‫است‬‫و‬‫از‬‫نظر‬‫عاطفی‬
‫استراتژی‬‫بسیار‬‫مشکلی‬‫به‬‫حساب‬‫می‬‫آید‬.‫ولی‬‫شاید‬‫اقدام‬‫مزبور‬
‫بهتر‬‫از‬‫این‬‫باشد‬‫که‬‫شرکت‬‫کار‬‫خود‬‫را‬‫ادامه‬‫دهد‬‫و‬‫شاهد‬‫زیان‬
‫های‬‫سنگین‬‫باشد‬.
‫ترکیب‬(Combination Strategy): 50

50.
‫مایکل‬ ‫عمومی‬ ‫های‬ ‫استراتژی‬‫پورتر‬
(1) ‫استراتژی‬‫های‬‫رهبری‬‫هزینه‬‫ها‬:
‫یکی‬‫از‬‫دلیل‬‫های‬‫اصلی‬‫برای‬‫اجرای‬‫استراتژی‬‫های‬‫یکپارچگی‬
‫عمودی‬‫و‬‫یکپارچگی‬‫افقی‬‫این‬‫است‬‫که‬‫بتوان‬‫از‬‫نظر‬‫رهبری‬‫در‬
‫هزینه‬‫ها‬‫به‬‫منافع‬‫و‬‫مزایایی‬‫دست‬‫یافت‬.‫ولی‬‫پدیده‬‫رهبری‬‫در‬
‫هزینه‬‫ها‬‫را‬‫باید‬‫همگام‬‫با‬«‫متمایز‬‫ساختن‬‫محصوالت‬‫و‬‫خدمات‬»‫به‬
‫کار‬‫برد‬.
‫هدف‬‫این‬‫است‬‫که‬‫محصوالتی‬‫با‬‫قیمتی‬‫پائین‬‫تر‬‫از‬‫شرکت‬‫های‬‫رقیب‬
‫به‬‫بازار‬‫عرضه‬‫گردد‬‫و‬‫بدان‬‫وسیله‬‫سهم‬‫بیشتری‬‫از‬‫بازار‬‫را‬
‫بدست‬‫آورد‬‫و‬‫آنگاه‬‫با‬‫باال‬‫بردن‬‫فروش‬‫تالش‬‫کرد‬‫شرکت‬‫های‬‫رقیب‬
‫را‬‫به‬‫کلی‬‫از‬‫بازار‬‫خارج‬‫نمود‬.
‫معموال‬‫اگر‬‫شرکتی‬‫استراتژی‬‫مبتنی‬‫بر‬«‫رهبری‬‫در‬‫هزینه‬‫ها‬»‫را‬
‫به‬‫شیوه‬‫ای‬‫موفقیت‬‫آمیز‬‫به‬‫اجرا‬،‫درآورد‬‫این‬‫اقدام‬‫بر‬‫کل‬
‫سازمان‬‫اثر‬‫می‬‫گذارد‬‫که‬‫در‬‫نتیجه‬‫شرکت‬‫مزبور‬‫دارای‬‫کارایی‬
‫بسیار‬،‫باال‬‫سربار‬،‫پائین‬‫ضایعات‬‫قابل‬،‫تحمل‬‫مقداری‬‫مزایای‬
،‫جنبی‬‫دقت‬‫زیاد‬‫در‬‫دادن‬‫درخواست‬‫برای‬،‫بودجه‬‫حیطه‬‫نظارت‬
‫گسترده‬،‫تر‬‫کاهش‬‫هزینه‬‫های‬‫نگهداری‬‫و‬‫سرانجام‬‫مشارکت‬‫گسترده‬
51

51.
‫پورتر‬ ‫مایکل‬ ‫عمومی‬ ‫های‬ ‫استراتژی‬
(2) ‫استراتژی‬‫های‬‫تمایز‬:
‫استراتژی‬‫های‬‫متفاوت‬‫درجات‬‫مختلفی‬‫از‬‫تمایز‬‫را‬‫بوجود‬‫می‬
‫آورند‬.‫متمایز‬‫بودن‬‫محصول‬‫یا‬‫خدمات‬‫به‬‫این‬‫معنی‬‫است‬‫که‬‫شرکت‬
‫مربوطه‬‫می‬‫تواند‬‫از‬‫نظر‬‫عرضه‬‫محصول‬‫از‬‫انعطاف‬‫پذیری‬‫بیشتری‬
‫برخوردار‬،‫شود‬‫برای‬‫سازشکاری‬‫با‬‫محیط‬‫در‬‫حال‬‫تغییر‬‫از‬‫توان‬
‫بیشتر‬‫برخوردار‬،‫است‬‫هزینه‬‫های‬‫کمتری‬‫به‬‫مصرف‬‫می‬،‫رساند‬‫برای‬
‫نگهداری‬‫دستگاه‬‫ها‬‫هزینه‬‫کمتری‬‫می‬،‫نماید‬‫آرامش‬‫بیشتری‬‫دارد‬
‫و‬‫از‬‫ویژگی‬‫های‬‫بیشتری‬‫برخوردار‬‫است‬.
‫تنها‬‫پس‬‫از‬‫مطالعه‬‫دقیق‬‫درباره‬‫نیازها‬‫و‬‫سلیقه‬‫های‬‫خریداران‬
‫باید‬‫درصدد‬‫اجرای‬‫استراتژی‬‫مبتنی‬‫بر‬‫متمایز‬‫ساختن‬،‫محصول‬
‫محصولی‬‫منحصر‬‫به‬‫فرد‬‫به‬‫بازار‬‫عرضه‬‫کرد‬‫که‬‫دارای‬‫ویژگی‬‫های‬
‫مورد‬‫نظر‬‫مصرف‬‫کنندگان‬‫باشد‬.
‫شرکتی‬‫که‬‫استراتژی‬‫تمایز‬‫را‬‫به‬‫شیوه‬‫ای‬‫موفقیت‬‫آمیز‬‫باجرا‬‫در‬
‫اورد‬‫می‬‫تواند‬‫قیمت‬‫محصول‬‫را‬‫نسبت‬‫به‬‫شرکت‬‫های‬‫رقیب‬‫باالتر‬
‫تعیین‬،‫کند‬‫زیرا‬‫به‬‫وفاداری‬‫مشتریان‬‫تکیه‬‫می‬‫نماید‬‫و‬‫مشتریان‬
‫شیفته‬‫ویژگی‬‫های‬‫متمایز‬‫و‬‫منحصر‬‫بفرد‬‫این‬‫محصول‬‫خواهند‬‫شد‬.
52

52.
‫پورتر‬ ‫مایکل‬ ‫عمومی‬ ‫های‬ ‫استراتژی‬
(3) ‫استراتژی‬‫متمرکز‬:
‫استراتژی‬‫متمرکز‬‫بر‬‫گروه‬‫خاصی‬‫از‬‫مشتریان‬‫هنگامی‬‫موفق‬‫است‬‫که‬
‫بخشی‬‫از‬‫صنعت‬‫دارای‬‫اندازه‬‫و‬‫وسعت‬‫کافی‬‫از‬‫رشد‬‫بالقوه‬
‫برخودار‬‫باشد‬‫و‬‫سرانجام‬،‫اینکه‬‫این‬،‫موفقیت‬‫از‬‫نظر‬‫شرکت‬‫های‬
‫عمده‬‫و‬،‫رقیب‬‫از‬‫اهمیت‬‫زیادی‬‫برخوردار‬‫نباشد‬.‫استراتژی‬‫هایی‬
‫نظیر‬‫رسوخ‬‫در‬‫بازار‬‫و‬‫توسعه‬‫بازار‬‫بگونه‬‫ای‬‫هستند‬‫که‬‫می‬‫توان‬
‫به‬‫میزان‬‫زیادی‬‫از‬‫مزایای‬‫ناشی‬‫از‬‫تمرکز‬‫بر‬‫گروه‬‫خاصی‬‫از‬
‫مشتریان‬‫استفاده‬‫کرد‬.
‫استراتژی‬‫های‬‫مبتنی‬‫بر‬‫تمرکز‬‫بر‬‫گروه‬‫های‬‫خاصی‬‫از‬،‫مشتریان‬
‫زمانی‬‫اثربخش‬‫خواهد‬‫بود‬‫که‬‫مشتریان‬‫دارای‬‫سلیقه‬‫های‬‫بسیار‬
‫متمایز‬‫باشند‬‫و‬‫شرکت‬‫های‬‫رقیب‬‫در‬‫صدد‬‫دستیابی‬‫به‬‫همین‬‫بخش‬‫از‬
‫بازار‬‫نباشند‬.
53

53.
‫ارزش‬ ‫زنجیره‬
‫از‬‫دیدگاه‬‫پورتر‬‫بهترین‬
‫راه‬‫برای‬‫توصیف‬‫نوع‬
‫فعالیتی‬‫که‬‫شرکت‬‫انجام‬‫می‬
‫دهد‬‫این‬‫است‬‫که‬‫آن‬‫را‬‫بر‬
‫حسب‬‫یک‬‫زنجیره‬‫ارزش‬‫وصف‬
‫نمود‬‫و‬‫بر‬‫این‬‫اساس‬‫باید‬
‫کل‬‫هزینه‬‫همه‬‫فعالیت‬‫هایی‬
‫را‬‫که‬‫شرکت‬‫برای‬‫تولید‬‫و‬
‫عرضه‬‫یک‬‫محصول‬‫یا‬‫خدمت‬‫به‬
‫مصرف‬‫می‬‫رساند‬‫از‬‫کل‬
‫درآمد‬‫کم‬‫کرد‬‫تا‬‫ارزش‬
‫بدست‬‫آید‬.
‫همه‬‫شرکت‬‫ها‬‫یا‬‫سازمان‬
‫هایی‬‫که‬‫در‬‫یک‬‫صنعت‬‫بخصوص‬
‫مشغول‬‫فعالیت‬‫اند‬‫دارای‬
54

54.
‫بندی‬ ‫جمع‬
‫ادعای‬‫هر‬‫روش‬‫مدیریت‬‫این‬‫است‬‫که‬‫عملکرد‬‫سازمان‬‫را‬‫بهبود‬
‫بخشد‬.‫بویژه‬‫در‬‫مورد‬‫مدیریت‬‫استراتژیک‬‫این‬‫وضع‬‫بسیار‬‫صادق‬
‫است‬.‫مدیران‬‫و‬‫کارکنان‬‫با‬‫استفاده‬‫از‬‫اصول‬‫و‬‫مفاهیم‬
‫مدیریت‬‫استراتژیک‬‫می‬‫توانند‬‫فعالیت‬‫ها‬‫و‬‫اولویت‬‫های‬
‫سازمان‬‫را‬‫بهتر‬‫درک‬‫کنند‬.
‫مدیریت‬‫استراتژیک‬‫این‬‫امکان‬‫را‬‫بوجود‬‫می‬‫آورد‬‫که‬‫سازمان‬
‫از‬‫کارایی‬‫بیشتری‬‫برخوردار‬‫شود‬‫و‬‫مساله‬‫مهم‬‫این‬‫است‬‫که‬
‫روش‬‫مزبور‬‫برای‬‫شرکت‬‫این‬‫امکان‬‫را‬‫بوجود‬‫می‬‫آورد‬‫که‬‫کارها‬
‫را‬‫به‬‫شیوه‬‫ای‬‫اثر‬‫بخش‬‫انجام‬‫دهد‬.‫با‬‫وجود‬،‫این‬‫مدیریت‬
‫استراتژیک‬‫نمی‬‫تواند‬‫موفقیت‬‫سازمان‬‫را‬‫تضمین‬‫نماید‬.
‫فرایند‬‫مزبور‬‫به‬‫سازمان‬‫این‬‫امکان‬‫را‬‫می‬‫دهد‬‫که‬‫در‬‫تصمیم‬
‫گیری‬‫ها‬‫ابتکار‬‫عمل‬‫به‬‫خرج‬‫دهد‬‫و‬‫نوآور‬‫باشد‬(‫و‬‫نه‬‫اینکه‬
‫در‬‫برابر‬‫کنش‬‫ها‬‫واکنش‬‫نشان‬‫دهد‬‫و‬‫به‬‫صورت‬‫انفعالی‬‫عمل‬
‫نماید‬.)
55

55.
‫سازمان‬ ‫ماموریت‬
‫خارجی‬ ‫عوامل‬ ‫بررسی‬
‫داخلی‬ ‫عوامل‬ ‫بررسی‬
‫استراتژی‬ ‫انتخاب‬ ‫و‬ ‫بررسی‬
‫سوم‬ ‫بخش‬:
‫تدوین‬‫استراتژی‬
56

56.
‫چهارم‬ ‫فصل‬:‫سازمان‬ ‫ماموریت‬
57

57.
‫چیست؟‬ ‫ما‬ ‫فعالیت‬ ‫یا‬ ‫کار‬
‫پیتر‬،‫دراکر‬«‫پدر‬‫مدیریت‬‫نوین‬»،‫می‬‫گوید‬‫که‬‫طرح‬‫این‬‫پرسش‬:
«‫فعالیت‬‫ما‬‫چیست؟‬»‫مترادف‬‫با‬‫پرسش‬‫این‬‫سوال‬‫است‬:«‫ماموریت‬
‫ما‬‫چیست؟‬»
«‫بیانیه‬‫ماموریت‬‫سازمان‬»‫جمله‬‫یا‬‫عبارتی‬‫است‬‫که‬‫بدان‬
‫وسیله‬‫مقصود‬‫یک‬‫سازمان‬‫از‬‫مقصود‬‫سازمان‬‫های‬‫مشابه‬‫متمایز‬
‫می‬‫شود‬‫و‬‫این‬‫بیان‬‫کننده‬«‫علت‬‫وجودی‬»‫سازمان‬‫است‬.
‫بیانیه‬‫ماموریت‬‫بیانگر‬‫چشم‬‫اندازهای‬‫بلند‬‫مدت‬‫یک‬‫سازمان‬
‫در‬‫قالب‬‫آنچه‬‫که‬‫می‬‫خواهد‬‫باشد‬‫و‬‫کسانی‬‫که‬‫می‬‫خواهد‬‫به‬
‫آنها‬‫خدماتی‬‫را‬‫ارائه‬،‫نماید‬‫است‬.‫تعیین‬‫دقیق‬‫بیانیه‬
‫ماموریت‬‫به‬‫عنوان‬‫اولین‬‫قدم‬‫در‬‫مدیریت‬‫استراتژیک‬‫از‬‫طرف‬
‫صاحب‬‫نظران‬‫و‬‫دانشگاهیان‬‫شناخته‬‫شده‬‫است‬.
‫در‬‫بیانیه‬‫ماموریت‬‫که‬‫به‬‫شیوه‬‫ای‬‫خوب‬‫تهیه‬،‫شود‬،‫مقصود‬
،‫مشتریان‬‫محصوالت‬‫یا‬،‫خدمات‬،‫بازارها‬‫فلسفه‬‫و‬‫فن‬‫آوری‬‫اصلی‬
‫مشخص‬‫خواهند‬‫شد‬. 58

58.
‫سازمان‬ ‫ماموریت‬ ‫های‬ ‫ویژگی‬
‫از‬‫دیدگاه‬Vern McGinnis‫ماموریت‬‫سازمان‬‫باید‬‫دارای‬‫ویژگی‬
‫های‬‫زیر‬‫باشد‬:
.1‫سازمان‬‫را‬‫به‬‫آنگونه‬‫که‬‫هست‬‫و‬‫آنچه‬‫در‬‫نظر‬‫دارد‬،‫بشود‬
‫معرفی‬‫نماید؛‬
.2‫به‬‫انداره‬‫ای‬‫محدود‬‫باشد‬‫که‬‫برخی‬‫از‬‫فعالیت‬‫های‬‫مخاطره‬
‫آمیز‬‫را‬‫حذف‬‫نماید‬‫و‬‫بدان‬‫اندازه‬‫گسترده‬‫و‬‫وسیع‬‫باشد‬‫که‬
‫نوید‬‫رشد‬‫خالق‬‫و‬‫نوآوری‬‫را‬‫بدهد؛‬
.3‫سازمان‬‫را‬‫از‬‫سایر‬‫سازمان‬‫ها‬‫متمایز‬‫نماید؛‬
.4‫به‬‫عنوان‬‫چارچوبی‬‫عمل‬‫کند‬‫که‬‫بتوان‬‫بدان‬‫وسیله‬‫فعالیت‬‫های‬
‫کنونی‬‫و‬‫آینده‬‫را‬‫ارزیابی‬‫کرد؛‬
.5‫به‬‫حد‬‫کافی‬‫واضح‬‫و‬‫آشکار‬‫باشد‬‫تا‬‫همه‬‫اعضای‬‫سازمان‬‫بتوانند‬
‫آن‬‫را‬‫درک‬‫نمایند‬.
59

59.
‫یک‬ ،‫سازمان‬ ‫ماموریت‬‫سند‬«‫زنده‬»
‫سازمان‬‫هایی‬‫که‬‫به‬‫صورت‬‫رسمی‬‫ماموریت‬‫سازمان‬‫را‬‫تعیین‬‫و‬
‫پیوسته‬‫آن‬‫را‬‫مورد‬‫تجدید‬‫نظر‬‫قرار‬‫می‬،‫دهند‬‫سند‬‫مزبور‬‫را‬
‫به‬‫عنوان‬‫یک‬‫سند‬‫زنده‬‫تلقی‬‫می‬‫کنند‬‫و‬‫آن‬‫را‬‫به‬‫عنوان‬‫جزء‬
‫جدانشدنی‬‫فرهنگ‬‫سازمان‬‫به‬‫حساب‬‫می‬‫آورند‬‫که‬‫منافع‬‫زیادی‬
‫عاید‬‫خواهد‬‫کرد‬.
‫مدیران‬‫شرکت‬‫با‬‫همکاری‬‫کارکنان‬‫به‬‫صورت‬‫منظم‬‫ماموریت‬
‫سازمان‬‫را‬‫مورد‬‫بررسی‬‫قرار‬‫می‬‫دهند‬‫و‬‫جمله‬‫ها‬‫و‬‫عبارت‬‫ها‬
‫را‬‫تغییر‬‫می‬‫دهند‬‫و‬‫سرانجام‬‫متن‬‫تجدید‬‫نظر‬‫شده‬‫را‬‫تائید‬
‫می‬‫کنند‬.‫همه‬‫کارکنان‬،‫شرکت‬‫متوجه‬‫این‬‫واقعیت‬‫شده‬‫اند‬‫که‬
‫مدیریت‬‫ارشد‬‫شرکت‬‫برای‬‫تجدید‬‫نظرها‬‫ارزش‬‫زیادی‬‫قائل‬‫است‬‫و‬
‫آنها‬‫هم‬‫بر‬‫همین‬‫اساس‬‫رفتار‬‫می‬‫کنند‬.
60

60.
‫سازمان‬ ‫ماموریت‬ ‫اهمیت‬
‫بر‬‫اساس‬‫تحقیقی‬‫که‬‫به‬‫تازگی‬‫بر‬‫روی‬‫ماموریت‬500‫شرکت‬
‫منتخب‬‫فورچون‬‫انجام‬‫شد‬‫و‬‫آنها‬‫را‬‫از‬‫نظر‬‫عملکرد‬‫عالی‬‫و‬
‫عملکرد‬‫ضعیف‬‫با‬‫هم‬‫مقایسه‬،‫نمود‬‫به‬‫این‬‫نتیجه‬‫رسید‬‫که‬:
‫شرکت‬‫هایی‬‫که‬‫دارای‬‫عملکرد‬‫عالی‬،‫بودند‬‫ماموریت‬‫سازمانی‬
‫انها‬‫به‬‫صورتی‬‫جامع‬‫مستند‬‫شده‬‫بود‬.
61

61.
‫سازمان‬ ‫ماموریت‬ ‫مستندسازی‬ ‫دالیل‬
‫دو‬‫پژوهشگر‬‫به‬‫نام‬‫های‬‫کینگ‬‫و‬‫کللند‬‫بر‬‫این‬‫باورند‬‫که‬
‫شرکت‬،‫ها‬‫به‬‫دالیل‬‫زیر‬‫ماموریت‬‫خود‬‫را‬‫به‬‫صورت‬‫ستند‬‫کتبی‬
‫در‬‫می‬‫آورند‬:
.1‫هدف‬‫سازمان‬‫را‬‫باتفاق‬‫مورد‬‫تائید‬‫قرار‬‫دهند‬.
.2‫برای‬‫تخصیص‬‫منابع‬،‫سازمانی‬‫مبنا‬‫یا‬‫معیاری‬‫ارائه‬‫نمایند‬.
.3‫جوی‬‫شناخته‬‫شده‬‫بر‬‫سازمان‬‫حاکم‬‫کنند‬.
.4‫نقطه‬‫اتکایی‬‫بوجود‬‫آورند‬‫تا‬‫افراد‬‫بر‬‫آن‬‫اساس‬‫هدف‬‫و‬‫مسیر‬
‫سازمان‬‫را‬‫معرف‬‫و‬‫رهنمود‬‫کارهای‬‫خود‬‫بدانند‬‫و‬‫از‬‫سوی‬‫دیگر‬
‫برای‬‫کسانی‬‫که‬‫نمی‬‫توانند‬‫خود‬‫را‬‫با‬‫وضع‬‫کلی‬‫سازمان‬
‫سازگار‬،‫نمایند‬‫یک‬‫نوع‬‫سد‬‫یا‬‫مانع‬‫بوجود‬‫آورند‬.
.5‫در‬‫یک‬‫چارچوب‬‫یا‬‫ساختار‬‫کاری‬‫به‬‫هدف‬‫های‬‫سازمان‬‫جامه‬‫عمل‬
‫بپوشانند‬‫و‬‫بر‬‫آن‬‫اساس‬‫کارهای‬‫تخصصی‬‫سازمان‬‫را‬‫به‬‫کسانی‬
‫که‬‫مسئول‬‫ذیربط‬‫هستند‬‫محول‬‫نمایند‬.
.6‫هدف‬‫های‬‫سازمانی‬‫را‬‫مشخص‬‫کنند‬‫و‬‫برای‬‫جامه‬‫عمل‬‫پوشانیدن‬
‫به‬‫این‬‫هدف‬،‫ها‬‫هزینه‬،‫ها‬‫زمان‬‫و‬‫معیارهای‬‫عملکرد‬‫را‬‫مورد‬
62

62.
‫افراد‬ ‫در‬ ‫انگیزه‬ ‫ایجاد‬
‫می‬‫توان‬‫مدعی‬‫شد‬‫که‬‫سود‬‫همان‬‫محرک‬‫اصلی‬‫سازمان‬‫است‬‫و‬‫نه‬
‫ماموریت‬‫یا‬‫چشم‬‫انداز‬‫سازمانی‬.‫ولی‬‫برای‬‫ایجاد‬‫انگیزه‬‫در‬
،‫افراد‬‫سود‬‫به‬‫تنهایی‬‫کافی‬‫نیست‬.‫بسیار‬‫آشکار‬‫است‬‫که‬‫سود‬
‫و‬‫چشم‬‫اندازهای‬‫سازمان‬(‫با‬‫هم‬)‫می‬‫توانند‬‫به‬‫شیوه‬‫ای‬
‫اثربخش‬‫موجب‬‫انگیزه‬‫نیروی‬‫کار‬‫گردند‬.
‫هنگامی‬‫که‬‫کارکنان‬‫و‬‫مدیران‬‫به‬‫کمک‬‫یکدیگر‬‫چشم‬‫اندازهای‬
‫سازمان‬‫یا‬‫ماموریت‬‫آن‬‫را‬‫مشخص‬‫می‬‫نمایند‬‫یا‬‫به‬‫آن‬‫شکل‬‫می‬
،‫دهند‬‫سند‬‫حاصل‬‫بازتابی‬‫از‬‫چشم‬‫اندازهای‬‫شخصی‬‫است‬‫که‬‫در‬
‫قلب‬‫و‬‫مغز‬‫مدیران‬‫و‬‫کارکنان‬(‫درباره‬‫آینده‬)‫وجود‬‫دارد‬.
‫داشتن‬‫چشم‬‫اندازهای‬‫مشترک‬‫موجب‬‫می‬‫شود‬‫که‬‫اشتراک‬‫منافع‬
‫بوجود‬،‫آید‬‫یعنی‬‫پدیده‬‫ای‬‫که‬‫می‬‫تواند‬‫کارکنان‬‫را‬‫از‬
‫یکنواختی‬‫کار‬‫کسالت‬‫آور‬‫روزانه‬‫بیرون‬‫آورد‬‫و‬‫آنها‬‫را‬‫در‬
‫دنیابی‬‫جدید‬‫قرار‬‫دهد‬‫که‬‫نوید‬‫از‬‫آینده‬‫ای‬‫روشن‬‫می‬‫دهد‬‫و‬
‫آنها‬‫فرصت‬‫ها‬‫و‬‫موقعیت‬‫ها‬‫و‬‫چالش‬‫های‬‫جالبی‬‫را‬‫در‬‫برابر‬
‫خود‬‫مشاهده‬‫نمایند‬.
63

63.
‫سازمان‬ ‫ماموریت‬ ‫تعیین‬ ‫فرایند‬
‫یک‬‫فرایند‬‫بسیار‬‫متداول‬‫برای‬‫تعیین‬‫ماموریت‬‫سازمان‬‫این‬
‫است‬‫که‬،‫نخست‬‫درباره‬‫بیانیه‬‫ماموریت‬‫سازمان‬‫چندین‬‫مقاله‬
‫انتخاب‬‫کرد‬‫و‬‫از‬‫مدیران‬‫خواست‬‫که‬‫برای‬‫آگاهی‬‫بیشتر‬‫این‬
‫مقاله‬‫ها‬‫را‬‫بخوانند‬.‫سپس‬‫از‬‫مدیران‬‫خواست‬‫که‬‫برای‬‫سازمان‬
‫ماموریت‬‫بنویسند‬.‫آنگاه‬‫کمیته‬‫ای‬‫از‬‫مدیران‬‫ارشد‬‫این‬
‫نوشته‬‫ها‬‫را‬‫جمع‬‫آوری‬‫می‬،‫کنند‬‫آنها‬‫را‬‫چک‬‫و‬‫اصالح‬‫می‬
،‫نمایند‬‫مطالب‬‫اضافی‬‫را‬‫حذف‬‫می‬‫نمایند‬‫و‬‫هر‬‫کجا‬‫که‬‫الزم‬
‫است‬‫مطلبی‬‫را‬‫اضافه‬‫می‬‫نمایند‬‫و‬‫سرانجام‬‫یک‬‫گردهمایی‬
‫تشکیل‬‫می‬‫دهند‬‫تا‬‫سند‬‫نهایی‬‫تهیه‬‫و‬‫مورد‬‫تائید‬‫همگان‬‫قرار‬
‫گیرد‬.
‫از‬‫آنجا‬‫که‬‫همه‬‫مدیران‬‫در‬‫تهیه‬‫این‬‫ماموریت‬‫نقش‬‫داشته‬‫اند‬
‫و‬‫سند‬‫نهایی‬‫را‬‫مورد‬‫تائید‬‫قرار‬‫داده‬،‫اند‬‫سازمان‬‫می‬
‫تواند‬‫این‬‫اطمینان‬‫را‬‫داشته‬‫باشد‬‫که‬‫آنها‬‫در‬‫امور‬‫مربوط‬
‫به‬،‫تدوین‬‫اجرا‬‫و‬‫ارزیابی‬‫استراتژی‬‫های‬‫سازمان‬‫همکاری‬‫الزم‬
‫را‬‫خواهند‬‫نمود‬.،‫بنابراین‬‫فرایند‬‫تعیین‬‫ماموریت‬،‫سازمان‬
64

64.
‫سازمان‬ ‫ماموریت‬ ‫ماهیت‬
‫بیان‬‫نگرش‬
‫به‬‫هم‬‫نزدیک‬‫کردن‬‫دیدگاه‬‫های‬‫مختلف‬
‫توجه‬‫به‬‫مشتری‬
‫اعالن‬‫سیاست‬‫اجتماعی‬
65

65.
‫ماموریت‬ ‫دهنده‬ ‫تشکیل‬ ‫اجزای‬
‫سازمان‬ ‫ماموریت‬‫سازمان‬،‫ها‬‫از‬‫نظر‬،‫حجم‬،‫محتوا‬‫شکل‬‫و‬‫پرداختن‬‫به‬
‫جزئیات‬‫با‬‫هم‬‫متفاوت‬‫اند‬.‫بیشتر‬‫کارشناسان‬‫و‬‫افراد‬‫صاحب‬
‫نظر‬‫در‬‫مدیریت‬‫استراتژیک‬‫چنین‬‫می‬‫پندارند‬‫که‬‫مفاد‬‫ماموریت‬
‫سازمان‬‫باید‬‫دارای‬9‫ویژگی‬‫برجسته‬‫باشد‬(‫از‬9‫جزء‬‫مهم‬
‫تشکیل‬‫می‬‫شود‬.)
.1‫مشتریان‬:‫مشتریان‬‫شرکت‬‫چه‬‫کسانی‬‫هستند؟‬
.2‫محصوالت‬‫یا‬‫خدمات‬:‫محصوالت‬‫و‬‫خدمات‬‫عمده‬‫شرکت‬‫چیست؟‬
.3‫بازارها‬:‫از‬‫نظر‬،‫جغرافیایی‬‫شرکت‬‫در‬‫کجا‬‫رقابت‬‫می‬‫کند؟‬
.4‫فن‬‫آوری‬:‫آیا‬‫شرکت‬‫از‬‫پیشرفته‬‫ترین‬‫فناوری‬‫ها‬‫استفاده‬‫می‬
‫کند؟‬
.5‫توجه‬‫به‬،‫بقا‬‫رشد‬‫و‬‫سودآوری‬:‫آیا‬‫شرکت‬‫برای‬‫رشد‬‫و‬‫سالمت‬
‫مالی‬‫از‬‫تعهد‬‫الزم‬‫برخوردار‬‫است؟‬
.6‫فلسفه‬:،‫باورها‬‫ارزش‬،‫ها‬‫آرزوها‬‫و‬‫اولویت‬‫های‬‫اخالقی‬‫اصلی‬
‫شرکت‬‫چیست؟‬ 66

66.
‫سازمان‬ ‫ماموریت‬ ‫ارزیابی‬ ‫و‬ ‫تهیه‬
‫برای‬‫نوشتن‬‫ماموریت‬‫سازمان‬‫و‬‫ارزیابی‬،‫آن‬‫شاید‬‫بهترین‬‫راه‬
‫این‬‫باشد‬‫که‬‫ماموریت‬‫واقعی‬‫شرکت‬‫ها‬‫را‬‫مورد‬‫مطالعه‬‫قرار‬
‫دهد‬.‫سپس‬‫با‬‫توجه‬‫به‬9‫شاخصی‬‫که‬‫در‬‫اسالید‬‫قبل‬‫بر‬،‫شمردیم‬
‫این‬‫ماموریت‬‫ها‬‫را‬‫در‬‫جدولی‬‫مشابه‬‫جدول‬‫ذیل‬‫مورد‬‫ارزیابی‬
‫قرار‬‫دهیم‬.‫برای‬‫هیچ‬‫شرکتی‬‫چیزی‬‫به‬‫نام‬‫بهترین‬‫ماموریت‬
‫وجود‬‫نخواهد‬‫داشت‬.،‫بنابراین‬‫برای‬‫ارزیابی‬‫ماموریت‬‫سازمان‬
‫ها‬‫باید‬‫از‬‫نعمت‬‫قضاوت‬‫خوب‬‫برخوردار‬‫بود‬.‫در‬‫جدول‬
،‫ارزیابی‬‫واژه‬«‫آری‬»‫به‬‫این‬‫معنی‬‫است‬‫که‬‫ماموریت‬‫سازمان‬
‫توانسته‬‫است‬‫به‬‫شیوه‬‫ای‬‫رضایتبخش‬‫به‬‫پرسش‬‫مطرح‬‫شده‬(‫شاخص‬
‫ارزیابی‬-‫بر‬‫اساس‬9‫جزء‬‫تشکیل‬‫دهنده‬‫ماموریت‬‫سازمان‬)
‫پاسخ‬‫مناسب‬‫بدهد‬.
‫به‬ ‫توجه‬
‫کارکنان‬
‫به‬ ‫توجه‬
‫مردم‬ ‫تصور‬
‫ویژگی‬
‫ممتاز‬
‫فلسف‬
‫ه‬
‫فنا‬‫و‬
‫ری‬
،‫بقا‬ ‫به‬ ‫توجه‬‫رشد‬
‫سودآوری‬ ‫و‬
‫با‬
‫زا‬
‫ر‬
‫و‬ ‫محصوالت‬
‫خدمات‬
‫مشتری‬
‫ان‬
‫ماموریت‬1
‫سازمان‬
‫ماموریت‬2
‫سازمان‬
‫ماموریت‬...
‫سازمان‬
67

67.
‫بندی‬ ‫جمع‬
‫ماموریت‬‫سازمانی‬‫یکی‬‫از‬‫ابزارهای‬‫ضروری‬‫است‬‫که‬‫در‬‫دسترس‬
‫استراتژیست‬‫ها‬‫قرار‬‫می‬‫گیرد‬.‫مدیر‬‫عامل‬‫شرکت‬،‫پورش‬‫پیتر‬
،‫شولتز‬‫این‬‫مطلب‬‫را‬‫به‬‫خوبی‬‫بیان‬‫کرده‬‫است‬:
‫سه‬‫نفر‬‫در‬‫یک‬‫محل‬‫ساختمان‬‫سازی‬‫مشغول‬‫به‬‫کار‬‫بودند‬.‫این‬‫سه‬
‫نفر‬‫کاری‬‫همانند‬‫انجام‬‫می‬‫دادند‬.‫ولی‬‫هنگامی‬‫که‬‫درباره‬‫شغل‬
‫یا‬‫نوع‬‫کار‬‫از‬‫آنان‬‫پرسش‬‫به‬‫عمل‬،‫آمد‬‫پاسخ‬‫های‬‫متفاوت‬‫دادند‬.
‫اولی‬‫جواب‬‫داد‬:«‫سنگ‬‫می‬‫شکنم‬.»‫دومی‬‫جواب‬‫داد‬:«‫برای‬‫تهیه‬
‫روزی‬‫خود‬‫کار‬‫می‬‫کنم‬.»‫و‬‫سومی‬‫جواب‬‫داد‬:«‫برای‬‫ساختن‬‫یک‬
‫کلیسا‬‫کمک‬‫می‬‫کنم‬.»‫به‬‫ندرت‬‫امکان‬‫دارد‬‫کسی‬‫کلیسا‬‫بسازد‬.‫ولی‬
‫اگر‬‫کسی‬‫کار‬‫خود‬‫را‬‫به‬‫گونه‬‫ای‬‫تصور‬‫کند‬‫که‬‫در‬‫حال‬‫ساختن‬
،‫کلیساست‬‫کاری‬‫ارزنده‬‫انجام‬‫می‬‫دهد‬.‫استراتژیست‬‫ها‬‫و‬‫وجود‬‫یک‬
‫سند‬‫روشن‬‫از‬‫ماموریت‬‫سازمانی‬‫به‬‫ما‬‫کمک‬‫می‬‫کند‬‫که‬‫شاهد‬‫ساختن‬
‫کلیساها‬،‫باشیم‬‫چون‬‫در‬‫غیر‬‫این‬‫صورت‬‫شاهد‬‫اقداماتی‬‫بی‬‫هدف‬
‫خواهیم‬‫بود‬.
68

68.
‫پنجم‬ ‫فصل‬:‫خارجی‬ ‫عوامل‬ ‫بررسی‬
69

69.
‫خارجی‬ ‫عوامل‬ ‫بررسی‬ ‫ماهیت‬
‫هدف‬‫از‬‫بررسی‬‫عوامل‬‫خارجی‬‫این‬‫است‬‫که‬‫از‬‫فرصت‬‫هایی‬‫که‬‫می‬
‫توان‬‫از‬‫آنها‬‫بهره‬‫برداری‬‫کرد‬‫و‬‫تهدیداتی‬‫که‬‫می‬‫توان‬‫از‬
‫آنها‬‫احتراز‬‫نمود‬‫یک‬‫فهرست‬‫نهایی‬‫تهیه‬‫شود‬.‫همان‬‫گونه‬‫که‬
‫از‬‫مفهوم‬‫واژه‬«‫نهایی‬»‫استنباط‬‫می‬،‫شود‬‫بررسی‬‫عوامل‬‫خارجی‬
‫با‬‫این‬‫هدف‬‫انجام‬‫نمی‬‫شود‬‫که‬‫فهرست‬‫کاملی‬‫از‬‫هر‬‫عاملی‬‫که‬
‫می‬‫تواند‬‫بر‬‫سازمان‬‫اثر‬‫بگذارد‬‫تهیه‬‫شود؛‬‫بلکه‬‫هدف‬
‫شناسایی‬‫متغیرهای‬‫اصلی‬‫است‬‫که‬‫شرکت‬‫باید‬‫در‬‫برابر‬‫آنها‬
‫واکنش‬‫عملی‬‫نشان‬‫دهد‬(‫توان‬‫نشان‬‫دادن‬‫چنین‬‫واکنشی‬‫دارد‬.)
‫شرکت‬‫ها‬‫باید‬،‫بتوانند‬‫از‬‫طریق‬‫تدوین‬‫استراتژی‬‫ها‬‫در‬
‫برابر‬‫این‬‫عوامل‬‫به‬‫صورت‬‫تدافعی‬‫یا‬‫تهاجمی‬‫واکنش‬‫نشان‬
،‫دهند‬‫به‬‫گونه‬‫ای‬‫که‬‫از‬‫فرصت‬‫های‬‫پیش‬،‫امده‬‫در‬‫محیط‬‫خارج‬
‫بهره‬‫برداری‬‫نمایند‬‫و‬‫اثرات‬‫ناشی‬‫از‬‫تهدیدات‬‫بالقوه‬‫این‬
‫عوامل‬‫را‬‫به‬‫پائین‬‫ترین‬‫حد‬‫ممکن‬‫برسانند‬.
70

70.
‫خارجی‬ ‫نیروهای‬
‫می‬‫توان‬‫نیروهای‬‫خارجی‬‫را‬‫به‬‫پنج‬‫گروه‬‫طبقه‬‫بندی‬‫کرد‬:
.1‫نیروهای‬‫اقتصادی؛‬
.2‫نیروهای‬،‫اجتماعی‬،‫فرهنگی‬‫بوم‬‫شناسی‬‫و‬‫محیطی؛‬
.3‫نیروهای‬،‫سیاسی‬‫دولتی‬‫و‬‫قانونی؛‬
.4‫نیروهای‬‫فن‬‫آوری؛‬
.5‫نیروهای‬‫رقابتی‬.
71

71.
‫خارجی‬ ‫عوامل‬ ‫بررسی‬ ‫فرایند‬
‫برای‬‫بررسی‬‫عوامل‬‫خارجی‬‫الزم‬‫است‬‫عده‬‫زیادی‬‫از‬‫مدیران‬‫و‬
‫کارکنان‬‫همکاری‬‫نمایند‬.‫فرایند‬‫مشارکت‬‫در‬‫مدیریت‬
‫استراتژیک‬‫باعث‬‫می‬‫شود‬‫که‬‫اعضای‬‫سازمان‬‫عوامل‬‫محیطی‬‫را‬
‫بهتر‬‫درک‬‫نمایند‬‫و‬‫خود‬‫را‬‫نسبت‬‫به‬‫سازمان‬‫متعهد‬‫کنند‬.
‫افراد‬‫به‬‫شیوه‬‫از‬‫مدیریت‬‫ارج‬‫می‬‫نهند‬‫به‬‫آنها‬‫فرصت‬‫می‬‫دهد‬
‫ابراز‬‫نظر‬‫کنند‬‫و‬‫درباره‬،‫صنعت‬‫شرکت‬‫های‬‫رقیب‬‫و‬‫بازارها‬
‫درک‬‫بهتری‬‫پیدا‬‫نمایند‬.
‫یک‬‫شرکت‬‫برای‬‫اینکه‬‫بتواند‬‫عوامل‬‫خارجی‬‫را‬‫بررسی‬،‫نماید‬
‫نخست‬‫باید‬‫از‬‫شرکت‬‫های‬‫رقیب‬‫اطالعات‬‫محرمانه‬‫درباره‬
‫روندهای‬،‫اجتماعی‬،‫فرهنگی‬‫بوم‬،‫شناسی‬،‫محیطی‬‫عوامل‬
،‫اقتصادی‬،‫سیاسی‬،‫حقوقی‬‫دولتی‬‫و‬‫فنی‬‫اطالعات‬‫الزم‬‫را‬‫بدست‬
‫آورند‬.
‫پس‬‫از‬‫گردآوری‬،‫اطالعات‬‫برای‬‫اینکه‬‫بتوان‬‫به‬‫عنوان‬‫یک‬
،‫گروه‬‫فرصت‬‫های‬‫مهم‬‫و‬‫تهدیدهایی‬‫که‬‫سازمان‬‫با‬‫آنها‬‫رو‬‫به‬ 72

72.
‫موفقیت‬ ‫اصلی‬ ‫عوامل‬
Freund‫معتقد‬‫است‬‫عوامل‬
‫مهمی‬‫که‬‫موجب‬‫موفقیت‬‫شرکت‬
‫می‬‫شوند‬‫باید‬‫دارای‬‫ویژگی‬
‫های‬‫زیر‬‫باشند‬:
.1‫از‬‫نظر‬‫دستیابی‬‫به‬‫هدف‬‫های‬
‫ساالنه‬‫و‬‫بلند‬،‫مدت‬‫از‬
‫اهمیت‬‫ویژه‬‫ای‬‫برخوردار‬
‫باشند؛‬
.2‫قابل‬‫سنجش‬‫یا‬‫اندازه‬‫گیری‬
‫باشند؛‬
.3‫عده‬‫آنها‬‫نسبتا‬‫کم‬‫و‬‫انگشت‬
‫شمار‬‫باشد؛‬
.4‫در‬‫همه‬‫شرکت‬‫های‬‫رقیب‬
‫کاربرد‬‫داشته‬‫باشد؛‬
.5‫در‬‫سلسله‬‫مراتب‬‫سازمانی‬
‫قرار‬،‫گیرند‬‫تعدادی‬‫مربوط‬ 73

73.
‫رقیب‬ ‫شرکت‬ ‫از‬ ‫محرمانه‬ ‫اطالعات‬ ‫کسب‬
‫الزم‬‫است‬‫که‬‫شرکت‬‫ها‬‫یک‬‫برنامه‬‫اثربخش‬‫به‬‫نام‬‫کسب‬‫اطالعات‬
‫محرمانه‬‫از‬‫شرکت‬‫رقیب‬(CI = Competitive Intelligence)‫را‬‫باجرا‬
‫درآورند‬.‫سه‬‫ماموریت‬‫اصلی‬‫چنین‬‫برنامه‬‫هایی‬‫عبارتند‬‫از‬:
.1‫درک‬‫کلی‬‫از‬‫یک‬‫صنعت‬‫و‬‫شرکت‬‫های‬‫رقیب؛‬
.2‫شناسایی‬‫زمینه‬‫هایی‬‫که‬‫آسیب‬‫پذیر‬‫هستند‬‫و‬‫ارزیابی‬‫اثرات‬
‫اقدامات‬‫استراتژیک‬‫بر‬‫شرکت‬‫های‬‫رقیب؛‬
.3‫شناسایی‬‫حرکت‬‫های‬‫بالقوه‬‫که‬‫امکان‬‫دارد‬‫یک‬‫شرکت‬‫رقیب‬‫به‬
‫عمل‬‫درآورد‬‫و‬‫موجب‬‫به‬‫خطر‬‫افتادن‬‫وضع‬‫موجود‬‫یا‬‫پایگاه‬‫یک‬
‫شرکت‬‫در‬‫بازاری‬‫خاص‬‫شود‬.
74

74.
‫خارجی‬ ‫اطالعات‬ ‫منابع‬
‫سازمان‬‫می‬‫تواند‬‫از‬‫منابع‬‫انتشار‬‫یافته‬‫و‬‫انتشار‬‫نیافته‬
‫اطالعات‬‫استراتژیک‬‫بسیار‬‫زیادی‬‫بدست‬‫آورند‬.‫منابع‬‫اطالعاتی‬
‫انتشار‬‫نیافته‬‫عبارتند‬‫از‬:‫تحقیقات‬‫پیمایشی‬‫روی‬،‫مشتریان‬
‫تحقیقات‬،‫بازار‬‫سخنرانی‬‫ها‬‫در‬‫نشست‬‫های‬‫سهامداران‬‫با‬
‫افراد‬‫متخصص‬‫و‬‫حرفه‬،‫ای‬‫برنامه‬‫های‬،‫تلویزیونی‬‫مصاحبه‬‫ها‬
‫و‬‫بحث‬‫ها‬‫یا‬‫گفتگوها‬‫با‬‫گروه‬‫های‬‫ذی‬‫نفع‬.
‫منابع‬‫استراتژیک‬‫منتشر‬‫شده‬‫عبارتند‬‫از‬:‫مجله‬‫های‬،‫ادورای‬
‫روزنامه‬،‫ها‬‫گزارش‬‫های‬،‫مالی‬‫اسناد‬،‫دولتی‬‫چکیده‬،‫مقاالت‬
‫کتاب‬،‫ها‬‫راهنمای‬‫شرکت‬،‫ها‬‫روزنامه‬‫ها‬‫و‬‫دفترچه‬‫های‬
‫راهنمای‬‫سازمان‬‫و‬‫شرکت‬‫ها‬.‫شبکه‬‫های‬‫رایانه‬‫ای‬‫و‬‫اینترنت‬
‫در‬‫دسترس‬‫شرکت‬‫هاست‬‫و‬‫آنها‬‫می‬‫توانند‬‫با‬‫ورود‬‫به‬‫این‬‫شبکه‬
‫ها‬‫اطالعاتی‬‫را‬،‫گردآوری‬‫دسته‬‫بندی‬‫و‬‫ارزیابی‬‫نمایند‬.
75

75.
‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫و‬ ‫ابزارها‬
‫پیش‬‫بینی‬‫یعنی‬‫در‬‫نظر‬‫گرفتن‬‫مفروضات‬‫سنجیده‬‫درباره‬‫روندها‬
‫و‬‫رویدادهای‬‫آینده‬.‫به‬‫سبب‬‫وجود‬‫عواملی‬‫مانند‬‫نوآوری‬‫های‬
‫فن‬،‫آوری‬‫تغییرات‬،‫فرهنگی‬‫عرضه‬‫محصوالت‬،‫جدید‬‫ارائه‬‫خدمات‬
،‫بهتر‬‫رقیبان‬،‫سرسخت‬‫تغییر‬‫در‬‫اولویت‬‫های‬،‫دولت‬‫تغییر‬‫در‬
‫ارزش‬‫های‬،‫اجتماعی‬‫شرایط‬‫اقتصادی‬‫ناپایدار‬‫و‬‫رویدادهای‬
‫غیر‬،‫منتظره‬‫پیش‬‫بینی‬‫به‬‫صورت‬‫کار‬‫یا‬‫فعالیتی‬‫بسیار‬
‫پیچیده‬‫در‬‫می‬‫آید‬.
‫می‬‫توان‬‫روش‬‫های‬‫پیش‬‫بینی‬‫را‬‫به‬‫دو‬‫گروه‬‫عمده‬‫طبقه‬‫بندی‬
‫کرد‬:‫روش‬‫های‬‫کمی‬‫و‬‫روش‬‫های‬‫کیفی‬.‫اگر‬‫داده‬‫های‬‫تاریخی‬
‫وجود‬‫داشته‬‫باشند‬‫و‬‫اگر‬‫انتظار‬‫می‬‫رود‬‫که‬‫در‬‫آینده‬‫رابطه‬
‫بین‬‫متغیرهای‬‫اصلی‬‫تغییر‬،‫نکند‬‫در‬‫چنین‬‫حالتی‬‫معقول‬‫این‬
‫است‬‫که‬‫از‬‫روش‬‫های‬‫کمی‬‫استفاده‬‫کرد‬‫و‬‫آینده‬‫را‬‫پیش‬‫بینی‬
‫نمود‬.‫برای‬‫پیش‬‫بینی‬،‫آینده‬‫سه‬‫روش‬‫کمی‬‫شناخته‬‫شده‬‫اند‬:
‫الگوهای‬‫اقتصاد‬،‫سنجی‬‫رگرسیون‬‫و‬‫بستن‬‫تناسب‬.
76

76.
‫مفروضات‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬
‫بدون‬‫در‬‫نظر‬‫گرفتن‬‫مفروضات‬‫به‬‫هیچ‬‫وجه‬‫نمی‬‫توان‬‫برنامه‬
‫ریزی‬‫کرد‬.«‫مک‬‫کان‬‫کی‬»‫مفروضات‬‫را‬‫بدین‬‫گونه‬‫تعریف‬‫می‬
‫کند‬:«‫بهترین‬‫برآورد‬‫از‬‫اثرات‬‫ناشی‬‫از‬‫عوامل‬‫اصلی‬،‫خارجی‬
‫همان‬‫عواملی‬‫است‬‫که‬‫مدیر‬‫هیچ‬‫نوع‬‫کنترلی‬‫بر‬‫آنها‬‫ندارد‬
‫ولی‬‫می‬‫توانند‬‫بر‬‫عملکرد‬‫سازمان‬‫یا‬‫توانایی‬‫آن‬‫در‬‫تامین‬
‫نتایج‬‫مورد‬‫نظر‬‫اثرات‬‫بالقوه‬‫زیادی‬‫داشته‬‫باشند‬.»
‫استراتژیست‬‫ها‬‫با‬‫تعداد‬‫بسیار‬‫زیادی‬‫متغیر‬‫غیر‬‫قابل‬‫پیش‬
‫بینی‬‫رو‬‫به‬‫رو‬‫می‬‫شوند‬‫که‬‫به‬‫هیچ‬‫وجه‬‫نمی‬‫توانند‬‫به‬‫صورت‬
‫صد‬‫در‬‫صد‬‫دقیق‬‫آنها‬‫را‬‫پیش‬‫بینی‬‫یا‬‫کنترل‬‫نمایند‬.
77

77.
‫رقابت‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫تجزیه‬:‫الگوی‬
‫پورتر‬ ‫نیروی‬ ‫پنج‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫این‬‫الگو‬‫درباره‬‫تجزیه‬‫و‬‫تحلیل‬‫وضع‬‫رقابتی‬‫است‬‫و‬‫بسیاری‬
‫از‬‫سازمان‬‫ها‬‫برای‬‫تدوین‬‫استراتژی‬‫ها‬‫از‬‫این‬‫الگو‬‫استفاده‬
‫می‬‫کنند‬.‫از‬‫دیدگاه‬‫پورتر‬‫در‬‫هر‬‫صنعت‬‫ماهیت‬‫رقابت‬‫به‬
‫وسیله‬‫پنج‬‫عامل‬‫به‬‫شرح‬‫زیر‬‫تعیین‬‫می‬‫شود‬:
.1‫هم‬‫چشمی‬‫بین‬‫سازمان‬‫های‬‫رقیب؛‬
.2‫توان‬‫بالقوه‬‫برای‬‫ورود‬‫رقبای‬‫جدید؛‬
.3‫توان‬‫بالقوه‬‫برای‬‫توسعه‬‫محصوالت‬‫جایگزین؛‬
.4‫توان‬‫عرضه‬‫کنندگان‬‫مواد‬‫اولیه‬‫در‬‫چانه‬‫زدن؛‬
.5‫توان‬‫مصرف‬‫کنندگان‬‫در‬‫چانه‬‫زدن‬.
78