श्री आळंदीचे स्वामी स्थान वर्णन - आळंदीचे स्वामी ह्या ग्रंथात वर्णन केलेल्या स्थानाचे प्रवास वर्णन

1. श्री
नरससिंव्हसरस्वती
स्वामी महाराजािंची
सिंचार स्थाने

2. सहप्रवासी
– श्री. अरवविंद आठल्ये, पुणे
– श्री.शशािंक जोशी ,नागपूर
– श्री.ददवाकर सावरकर ,नागपूर
– सौ.श्यामला आठल्ये ,पुणे
– प्रवास दद.२३ जानेवारी २०१६ ,पौष पौर्णिमा ,ते ३ माचि २०१६ .
– कारिंजा ते श्रीशैलम आर्ण पुणे
– मोबाईल निंबर : श्री.अरवविंद आठल्ये - +91 9657715713
– श्री.शशािंक जोशी - +91 9422333238
– श्री.ददवाकर सावरकर - +91 9422103502

3. “ “श्री आळिंदीचे स्वामी” ह्या ग्रिंथात उल्लेख के ल्याप्रमाणे
श्री नरससिंव्हसरस्वती स्वामी महाराजािंनी ज्या ज्या गावािंना
आपल्या चरणस्पशाांनी व आपल्या कायािने पूननत के ले त्या त्या
दठकाणी प्रत्यक्ष जाऊन ते पववत्र स्थान पहावे व त्यािंनी
के लेल्या कायािचा अभ्यास करावा असे श्री सद्गुरूंच्िं ाया इाछेने
मनात आले. त्याप्रमाणे आज सकाळी श्रीिंचे जन्मस्थान श्रीक्षेत्र
कारिंजा, जजल्हा वासशम या पववत्र स्थानापासून श्रीिंाया
आशीवािदाने सुरूंच्वात के ली.

4. श्री गुरूंच्मिंददर कारिंजा

5. कारंजा
श्रीिंचा जन्म कारिंजाला ज्या वाड्यात झाला तो वाडा
आता श्री घुडे ह्यािंाया मालकीचा आहे. त्यािंचे विंशज
श्री प्रकाश घुडे ह्या दठकाणी वास्तव्यास असून
त्यािंायाजवळ श्रीिंाया जन्मस्थानाचा कसा शोध
लागला याचे सववस्तर वणिन असलेली टिंकसलर्खत
मूळ कागदपत्रे आहेत. वाड्यातील पदहल्या मजल्यावर
श्रीिंचे जन्मस्थान आहे. या जन्मस्थानाला लागूनच
“नरहरीची स िंत” आहे.

6. श्री घुडेाया वाडा, कारिंजा

7. श्री घुडेचा वाड्यातील जन्मास्थानाकडे जाणारा जीना

8. श्रीिंचे जन्मस्थान - कारिंजा

9. नरससिंव्हाची स िंत

10. श्री घुडेाया वाड्यातील चौक

11. श्रीिंचे जन्मस्थान-कारिंजा

12. कारिंजा गावााया पुरातन चार वेशी
आहेत. त्या वेशी दारव्हा वेस, मिंगरूंच्ळ वेस,
पोहा वेस आर्ण ददल्ली वेस नावािंनी
ओळखल्या जातात. श्रीिंची मौंज झाल्यावर
ते दोन वषाांनिंतर ददल्ली वेशीतून काशीला
गेले.

13. दारव्हा वेस, कारिंजा

14. मिंगरूंच्ळ वेस - कारिंजा

15. पोहा वेस-कारिंजा

16. ददल्ली वेस,-कारिंजा

17. श्रीिंची मौंज झाल्यावर ते दोन वषाांनिंतर ददल्ली वेशीतून काशीला
गेले. कारिंजााया गावाबाहेर ऋषी तलावााया तीरावर पुरातन
महादेवााया मिंददर आहे. श्री महाराज काशीहून तीस वषाांनिंतर
परत आल्यावर पदहल्यािंदा ह्या मिंददरात आले. फार पूवीपासून
अशी परिंपरा होती की कु टुिंबातील एखादा पुरुष बऱ्याच वषाांनी
आपल्या घरी परत येत असे तेव्हा तो प्रथमत: गावाबाहेरील
मिंददरात येत असे व नतथे तो आपल्या कु टुिंबबयािंना ेटत असे.
परिंतु ही पदहली ेट परातीत तेल ओतून त्याायात त्या
पुरुषाची प्रनतबबिंबाद्वारे पदहल्यािंदा होत असे. त्याच पद्धतीने
श्रीिंनीही ह्या गािंवाबाहेरील एकमेव महादेव मिंददरात येऊन
आपल्या मातावपत्यािंना ेट घेतली असावी.

18. महादेव मिंददर - कारिंजा

19. महादेव मिंददराचे प्रवेश द्वार

20. महादेव मिंददरााया ग िगृहात जाण्याचे प्रवेशद्वार

21. महादेव मिंददराचे ग िगृह

22. महादेव मिंददराचे ग िगृह

23. अमरावती
श्रीिंनी गाववल गड ककल्ल्यातून आपली स्वत:सह
दादा दािंडेकरािंसह एका नतसऱ्या इसमाची सुटका
करूंच्न घेतल्यानिंतर ते नतघे दोन घोड्यािंनी परतवाडा
मागे अमरावतीमधील कुिं ारवाड्यााया दत्त मिंददरात
उतरले. हे दत्त मिंददर पुरातन असून येथील दत्त मूनति
अनतशय सुिंदर आहेत. आश्चयािची बाब म्हणजे
गा ाऱ्यासमोर निंदी हे वाहन आहे. मिंददरााया
जजणोद्धाराचे दुसऱ्यािंदा काम सुरूंच् आहे.

24. कुिं ारवाड्यातील दत्त मिंददर, अमरावती

25. रिसोड
श्री आपल्या भ्रमण काळात लोणािला
जाताना वाशिम शजल्यातील रिसोड या
गावाबाहेिील पुिातन महादेव मंददिात
वास्तव्यास होते. हे मंददि काळ्या
पाषाणातील असून अशतिय सुंदि आहे.

26. श्री ससद्धेश्वर मिंददर, ररसोड

27. श्री ससद्धेश्वर मिंदरर, ररसोड, स ामिंडप

28. श्री ससद्धेश्वर मिंददराचा गा ारा, ररसोड

29. श्री ससद्धेश्वर मिंदरर पररसरातीन कल्पवृक्ष

30. लोणार
श्रीिंनी लोणार येथे एक वषि राहून ज्या श्री
सजाचदाश्रम स्वामीिंना योगाभ्यास सशकवला
त्यािंची समाधध येथे आहे. श्री सजाचदाश्रम
स्वामीिंनी योगानु ूतीचा “अिंतरानु व” हा
छोटेखानी ग्रिंथ याच दठकाणी सलदहला आहे.

31. श्री सजाचदाश्रम स्वामीिं लोणार

32. श्री सजाचदाश्रम स्वामीिंाया पादुका -लोणार

33. वेणी
लोणारपासून १५-१६ कक.मी. अिंतरावर वेणी हे छोटिंसिं
गािंव आहे. ह्या दठकाणचे श्री वामन अप्पा ककिं बहुने हे
श्री सजाचदाश्रम स्वामीिंचे सशष्य होते. त्यािंाया घरी
आमिंत्रणावरूंच्न श्री व श्री सजाचदाश्रम स्वामी ोजनास
गेले होते. ती जागा आता श्री वामन अप्पा ककिं बहुने
ह्यािंचे नातु श्री प्रल्हाद महाराजािंचे जन्मस्थान म्हणून
प्रससद्ध आहे. श्री व श्री सजाचदाश्रम स्वामी ककिं बहुने
यािंायाकडे ोजनास जाण्यापूवी गावाबाहेरील पुरातन
महादेव मिंददरात थोड्यावेळाकरता थािंबले होते.

34. श्रीप्रल्हाद महाराज जन्मस्थान-वेणी

35. वेणी गावाबाहेरील सशव मिंददर

36. ोगवती धारा, लोणार

37. लोणारचा मोठ्ठा मारुती मिंदरर द्वार

38. लोणारचा मोठ्ठा मारुती

39. मेहकरचे बालाजी मिंददर

40. मेहकराया बालाजी मिंददरातील श्री सजाचदानिंद सरस्वती महाराजािंचे
छायाधचत्र

41. मलकापूर
मलकापूर येथे श्रीिंनी श्री रानडे यािंाया वाड्यात
मुक्काम के ला होता त्या काळािंत त्यािंनी श्री
रानडे यािंना ह्याच वाड्यात आपल्या पादुका
ददल्या होत्या. त्या पादुका आता नागपूरचे
धिंतोलीजस्थत श्रीमती रानडे ह्यािंायाकडे असून
त्या ननत्य पुजेत आहेत. रानडेंचा वाडा आता
श्री पाटील यािंाया मालकीचा आहे.

42. श्री रानडेंचा वाडा-मलकापूर रानड्यािंना पादुका ददल्या

43. श्रीिंची खोली

44. श्रीिंची बैठकीची खोली, मलकापूर

45. तरसोद
ुसावळ जवळील नशीराबाद गािंवाजवळ तरसोद
हे गािंव आहे. ह्या गावााया वेशीवर एक सुिंदर
प्राचीन गणे मिंददर आहे. त्या दठकाणी
श्रीसद्गुरु नरससिंव्हसरस्वती स्वामी महाराज हे
स्वत: त्यािंाया भ्रमण काळािंत येत असत
ह्याचा स्पष्ट लेखी उल्लेख येथे के लेला आहे.

46. गणेश मिंददर, तरसोद, येथील फलक

47. तरसोद गणेश मिंददर

48. जळगांव
जळगािंवाया जुन्या श्रीराम मिंददराचे
पदहले महाराज श्रीसिंत अप्पा महाराज
यािंचे गुरूंच् श्री महाराज होते. तसा स्पष्ट
लेखी उल्लेख येथे आहे. ववशेष बाब
म्हणजे ह्या मिंददराकडून आळिंदीाया
उत्सवासाठी रथ देण्यात आलेला आहे.
ह्या मिंददरात श्रीिंचे मोठे छायाधचत्र आहे.

49. जळगािंवाया जोशीिंचे श्रीराम मिंददर

50. जळगािंवाया श्रीराम मिंददराची गादी परिंपरा

51. जळगािंवाया श्रीराम मिंददरात श्रीिंचा फोटो

52. उत्राण
उत्राण येथील श्री ववठ्ठलााया पुरातन
मिंददरात श्रीिंचा मुक्काम होता. मिंददरााया
ववश्वस्तािंनीही याबद्दल उल्लेख के ला
आहे.

53. ववठ्ठल मिंददर, उत्राण, जळगािंव

54. बेटावद
येथील श्री देशमुख ह्यािंाया घरी श्री
ददवाकर के शव सोनार हे श्रीिंाया
सेवेसाठी राहात असून त्या दठकाणी
श्रीिंाया चरणािंचे ठसे घेऊन
सिंगमरवरी दगडावर पादुका तयार
के लेल्या असून त्या श्री सोनार
ह्यािंाया ननत्य पूजनात आहेत.

55. बेटावद

56. बेटावद - श्री ददवाकर सोनार यािंाया पूजेतील श्रीिंाया पादुका

57. शिरपूर
सशरपूर येथे जुन्या श्री श्रीराम मिंददरातील एका खोलीत मुक्काम करीत
असत. ह्या जागेत आयुष्य-वधिनासाठी श्रीिंनी एकदा पोटातील
आपल्या आतड्या बाहेर करूंच्न स्वाछ करण्याची योधगक किया के ली
होती. सशरपूराया क्तािंनी श्रीिंनी येथून जाऊ नये म्हणून श्रीिंना याच
खोलीत कोंडले होते. ह्याबाबत आळिंदीचे स्वामी मध्ये सववस्तर
उल्लेख आलेला आहेच.
हे मिंददर श्री क्त ोंगे पररवाराचे असून ह्या मिंददराला आषाढी
एकादशीला ददिंडीची प्रथा घालून ददली. तसेच ागवतावर प्रवचन
करण्याची देणगी ददली. त्याप्रमाणे ोंगे पररवार विंशपरिंपरेने
ागवतावर प्रवचन करीत असतात. ह्या मिंददरात महाराजािंची
पुण्यनतथी मोठ्याप्रमाणावर व मोठ्या जक्त ावाने साजरा के ली जाते
व त्याननसमत्ताने अन्नदानही के ले जाते.

58. सशरपूराया श्रीराम मिंददरातील श्रीिंची खोली

59. श्रीराम मिंददरातील श्रीिंची प्रनतमा

60. सशरपूराया श्रीराम मिंददरातील श्रीिंाया वापरातील तक्तपोस

61. श्रीराम मिंददरातील श्रीिंाया पादुका

62. श्रीराम मिंददरातील श्रीिंाया पादुका

63. सशरपूराया जोशीकडील देवघर

64. सशरपूराया श्री ोंगेंचे श्रीराम मिंददर

65. सशरपूर येथे श्री जोशी यािंाया घराण्यातील श्री गणेश
बळविंत जोशी (श्री दादामहाराज जोशी) यािंना श्रीिंनी अनुग्रह
ददला व त्यािंचा स्वत:चा चािंदीचा टाकही ककमान १५०
वषाांपूवी ददलेला असून तो त्यािंाया ननत्य पूजनात आहे.
येथे श्रीिंाया फोटोचेही ननत्य पूजन के ले जाते. जोशी
घराण्यात नेमाने गुरुपौर्णिमा व श्रीिंचा पुण्यनतथी उत्सव
करण्यात येतो.
सशरपूर मुक्कमी श्री येथील श्री बाळकृ ष्ण पिंडडत
ह्यािंायाकडे नेहमी येत व घरातील खािंबाला टेकू न बसत.
त्या खािंबाची पूजा करण्यास श्रीिंनी श्री पिंडडतािंना सािंधगतले
होते. हे घर आता श्री स्वगे ह्यािंाया मालकीचे असून ते
देखील अत्यिंत ाववक असून त्या खािंबाची ननत्य पूजा
करतात.

66. सशरपूराया जोशीना श्रीिंनी ददलेला टाक

67. सशरपूराया पिंडडतािंाया घरी श्री टेकू न बसत तो खािंब

68. सशरपूरचे जुने महादेव मिंददर

69. थाळनेर
सशरपूरपासून १२-१५ ककलोमीटर अिंतरावर थाळनेर गािंव
आहे. गािंव पुरातन असून त्या दठकाणी श्री ावे
पररवाराचे एक जुने गणेश मिंददर आहे. सध्या श्री
मोरेश्वर ावे हे मिंददराची सिंपूणि व्यवस्था पाहतात. श्री
मोरेश्वर ावे यािंचे पणजोबा – श्री मदहपती ावे यािंना
श्रीिंनी तापी नदीकाठी अनुग्रह ददली व त्यानिंतर लगेचच
श्री अदृश्य झाले. त्या प्रसिंगानिंतर गणेश मिंददर बरेच
र राटीस आले. ह्या मिंददरात दशिनी ागातच श्रीिंचे
छायाधचत्र आहे.

70. थाळनेराया श्री ावेंचे गणेश मिंददर व श्रीिंचा फोटो

71. थाळनेराया श्री ावेंचे गणेश मिंददर

72. धुळे
खानदेशातील आपल्या भ्रमण काळािंत
महाराजािंचा बऱ्याच लोकािंशी सिंबिंध आला
त्यातील एक क्त श्री ाऊसाहेब गणपुले.
त्यािंचे पूणि नाव श्री बाळाजी वामन गणपुले. ते
श्री पद्मना स्वामीिंचे गुरुबिंधु होते. “श्री
आळिंदीचे स्वामी” या चररत्रात प्र ावळ ह्या
प्रकरणात उल्लेख आहे. धुळ्यात त्यािंचे दत्त
मिंददर आहे. ह्या दत्त मिंददरात श्री
पद्मना स्वामी काही काळ पुजारी रादहले होते.

73. धुळ्यात नारायण नािंवाचे एक ब्रह्मचारी, ज्यािंचे सन्यासाश्रमातील नािंव योगानिंदस्वामी असे होते. त्यािंनी एक राम
मिंददर बािंधण्यास सुरूंच्वात के ली होती. श्रीिंनी त्यािंना श्री पद्मना स्वामी उफि श्री नारायणबुवा यािंना नवीन मिंददरात
राहण्यास जागा देण्यास दोनदा सािंधगतले होते पण त्यािंनी श्रीिंना त्याबाबत दोन्ही वेळेस दाद ददली नाही. त्यावेळी
श्रीिंनी त्यािंना “तुम्हीच बुवासाहेबािंाया जागेत राहावयास जा” असे सािंधगतले. कालािंतराने श्री योगानिंदस्वामी सन
१९०६ मध्ये समाधधस्थ झाले परिंतु त्यािंाया समाधधकररता कोठे जागाच समळेना. शेवटी श्री बुवासाहेबािंाया समाधध
मिंददरााया आवारातच त्यािंना जागा ददली व त्यािंची समाधधही बािंधली गेली.
श्री ज्यािंना आपले हृदय मानत त्या सद्गुरु श्री पद्मना स्वामी महाराजािंचे समाधध मिंददर धुळ्याला आहे हे
सविश्रुत आहेच. ही जागा श्रीिंनी आधीच सुननयोजजत के ली होती. ह्याबाबत त्यािंनी ब्रह्मवषि अण्णासाहेब पटवधिन
यािंना समाधध मिंददरााया आवारात असलेल्या परसबागेतील औदुिंबर वृक्षाखालील पारावर बसले असताना सािंधगतले
होते. श्री पद्मना स्वामी समाधधस्थ झाल्यावर याच जागेवर श्री अण्णासाहेबािंनी स्वत:ाया देखरेखीखाली श्री
बुवासाहेबािंचे समाधध मिंददर बािंधले व धुळ्याचे हवामान लक्षात घेऊन त्यािंनी लाकडी मिंददराची बािंधणी के ली.
श्रीिंनी श्री पद्मना स्वामीिंना पादुका, श्रीगुरुचररत्राची शीळाप्रत आर्ण छाटी प्रसाद म्हणून ददली होती. प्रसादरूंच्पाने
छाटी समळाल्याने बुवासाहेब ती ननत्य वापरीत होते. आपण जे श्री बोवासाहेबािंचे छायाधचत्र पाहतो त्यात ती
प्रसादरूंच्प छाटी आपल्याला ददसते. श्रीिंाया पादुका आर्ण श्रीगुरुचररत्राची शीळाप्रत आजही समाधध मिंददरात ननत्य
पूजनात आहेत.

74. धुळे-श्री पद्मना स्वामी समधी मिंददराचा दशिनी ाग

75. श्री पद्मना स्वामी - समधी मिंददर

76. समाधी मिंददराचा स ामिंडप, धुळे

77. श्री पद्मना स्वामीिंची समधी व त्यामागील एकमुखी दत्त

78. समाधी मिंददरााया बागेतील औदुबरवृक्ष, धुळे

79. धुळे मठातील श्रीिंची प्रनतमा

80. धुळे- समाधी मिंददरातील श्रीिंाया पादुका

81. श्री पद्मना स्वामीिंना श्रीिंनी ददलेली श्रीगुरुचररत्राची शीळाप्रत

82. श्री योगानिंदस्वामीिंची समाधी, धुळे

83. श्री गणपुलेंचे दत्त मिंददर, धुळे

84. श्री गणपुलेंचे दत्त मिंददर, धुळे

85. पुरिंदरेंचे श्रीराम मिंददर, धुळे

86. धुळ्यात श्रीमती वेणुबाई पुरिंदरे ह्यािंाया मालकीचे
श्रीराम मिंददर आहे. ह्या मिंददरात श्री
पद्मना स्वामी ३६ वषे राहून श्रीरामाचे पुजारी
होते. ह्याच मिंददरात श्री पद्मना स्वामीिंना
श्रीिंकडून अनुग्रह समळाला व तेव्हापासून ते
दत्तोपासना करूंच् लागले. ह्याच मिंददरातील
वास्तव्यात श्रीिंनी स्वामीिंाया योगाभ्यासाची घडी
बरोबर बसवून देऊन त्यािंचे शरीर प्रकृ नतस्थ के ले.

87. पुरिंदरेंचे श्रीराम मिंददरातील श्री पद्मना स्वामी व श्रीिंची खोली

88. ववठ्ठल मिंददर, जुने धुळे

89. फै जपूर
श्रीिंनी आपल्या खानदेशातील भ्रमण काळात फै जपूराया जुन्या श्रीराम
मिंददरात मुक्काम के ला होता. या मिंददरातील श्रीराम, लक्ष्मण व
सीतेची मूनति अप्रनतम असून त्यािंाया वराया ागाला एकमुखी दत्ताची
लहानशी मूनति आहे. या मिंददरााया समोर पूवी औदुिंबर वृक्ष होता त्या
वृक्षाखाली श्रीिंनी श्री श्रीकृ ष्ण बल्लाळ जामखेडकर यािंना उभ्याउभ्याच
उजव्या कानात महामिंत्राचा उपदेश के ला.
नवीन मादहती अशी समळाली की श्रीराम मिंददरााया मागाया ागाला
जे एक जुने दत्त मिंददर आहे त्या दत्त मिंददरााया कळसाचे काम पूणि
होईपयांत तीन ददवस श्री फै जपूरला थािंबले होते. ह्या मिंददराची
व्यवस्था येथील पुजारी श्री उदय रामचिंद्र जोशी हे पाहतात.

90. फै जपूर - श्रीराम मिंददराचा दशिनी ाग

91. फै जपूरचे श्रीराम मिंददर

92. फै जपूराया श्रीराम मिंददर पररसरातील ववठ्ठल मिंददर

93. फै जपूराया श्रीराम मिंददर पररसरातील महादेव मिंददर

94. फै जपूरचे दत्त मिंददर

95. सावदा
श्री आपल्या खानदेशातील भ्रमण काळात सावद्यालाही
नेहमी यायचे. त्यात ते सावद्याचे जहागीरदार श्रीमिंत
देशमुख ह्यािंाया वाड्यात मुक्कामाला होते. आज हा
वाडा अजूनही सुजस्थतीत असून त्यािंचे विंशज श्री
ददनानाथ रामचिंद्र देशमुख व त्यािंचे धाकटे बिंधु श्री
ववनयकु मार हे आपल्या कु टुिंबासह याच वाड्यात
राहतात.

96. सावदा-जहागीरदार श्रीमिंत देशमुखािंाया वाड्याचा दशिनी ाग

97. सावदा-जहागीरदार श्रीमिंत देशमुखािंाया वाड्याचा आतला ाग

98. सावदा-जहागीरदार श्रीमिंत देशमुखािंाया वाड्यातील देवघर

99. जळगांव
एका चातुमािसात ननजामपूरला श्रीिंचा मुक्काम श्री
ननजामपूरकरािंाया श्री ववठ्ठल मिंददरात होता. नतथे
श्री रोज वीणा घेऊन जन करीत असत. तीच
वीणा महाराजािंनी नतथून जाताना श्री
ननजामपूरकरािंाया घरी प्रसाद म्हणून ठेवली. ती
वीणा आज श्री ननजामपूरकरािंाया जळगािंवजस्थत
घरी ठेवलेली आहे.

100. प्रसाद-वीणा

101. ननझामपूरचे ववठ्ठल मिंददर

102. शिरपूर
खानदेशात भ्रमण करताना श्री काही वेळा फकीर
वेशातही कफरत असत. त्या वेळी श्रीिंनी आपल्या
सशरपूर मुक्कामात श्री बाळकृ ष्ण पिंडडतािंना
आपल्याजवळील मोठा लोखिंडी धचमटा ददला होता.
तो आजही त्यािंाया पररवारात ननत्य पूजनात आहे.
श्री बाळकृ ष्ण पिंडडतािंचा उल्लेख “श्री आळिंदीचे
स्वामी” ह्या चररत्रात आलेला आहेच.

103. सशरपूराया पिंडडतािंना श्रीिंनी ददलेला धचमटा

104. सशरपूराया श्री बाळकृ ष्ण पिंडडतािंना श्रीिंनी ददलेला धचमटा

105. सशरपूराया श्री बाळकृ ष्ण पिंडडतािंना श्रीिंनी ददलेला धचमटा

106. पपंपळनेर
धुळे जजल्ह्यातील सािीपासून नासशक रस्त्याला २२
कक.मी. अिंतरावर वपिंपळनेर हे गािंव आहे. “श्री
आळिंदीचे स्वामी” ह्या पुस्तकात श्रीिंाया खानदेशातील
भ्रमणाबाबत ज्या ज्या गािंवािंचा उल्लेख के ला आहे
त्यात वपिंपळनेर हे एक महत्त्वाचे गािंव. ह्या दठकाणी
श्री ववठ्ठल मिंददरात श्रीिंचा एक मदहना मुक्काम होता.
ह्या मिंददराचा सिंपूणि कार ार श्री योगेश देशपािंडे हे
पाहतात.
तसेच या गािंवात श्री वैद्य यािंचे जुने गणेश मिंददर
असून येथील गणेश मूनति ही साधारणत: ५०० वषे
जुनी आहे. आपल्या वपिंपळनेर मुक्कामी श्री ह्या
मिंददरातही येत असत.

107. वपिंपळनेर- ववठ्ठल मिंददराचे स ामिंडप

108. वपिंपळनेर- ववठ्ठल मिंददर

109. वपिंपळनेर- ववठ्ठल मिंददरातील श्रीिंाया मुक्कामाची मादहती सािंगणारे पुस्तक

110. वपिंपळनेर- ववठ्ठल मिंददरातील श्रीिंाया मुक्कामाची मादहती सािंगणारे पुस्तक

111. वपिंपळनेर- ववठ्ठल मिंददरातील श्रीिंाया मुक्कामाची मादहती सािंगणारे पुस्तक

112. वपिंपळनेराया श्रीगणेश मिंददर

113. वपिंपळनेर - श्रीगणेश मिंददराती मूनति

114. बेटावद
या जुन्या गािंवात श्री रावजी शुक्ल नामक
श्री क्त राहात होते. त्यािंाया राहत्या घरातच श्री
दत्त मिंददर आहे. खानदेशातील आपल्या भ्रमण
काळात श्रीिंनी याच मिंददरात मुक्काम के ला होता.
श्रीिंनी त्यावेळी श्री रावजी शुक्ल यािंना आपल्या
काष्ठााया पादुका प्रसादरूंच्पाने ददल्या होत्या. श्री
शुक्ल पररवाराने कालािंतराने ही जागा त्यािंचे
जवळचे नातेवाईक श्री रामचिंद्र गोवविंद जोशी
यािंाया नावाने के ली. श्री जोशी या मिंददरातच
राहातात व ते गेली ७३ वषे श्रीदत्त सेवेत असून
श्रीिंनी ददलेल्या पादुका त्यािंाया ननत्य पूजनात
आहेत.

115. बेटावद- श्री दत्त मिंददर

116. बेटावद - श्री दत्त मिंददरातील दत्त मूनति

117. बेटावद - श्री दत्त मिंददरातील श्रीिंाया पादुका

118. बेटावद - श्री दत्त मिंददरातील श्रीिंची प्रनतमा व पादुका

119. पंचवटी
“श्री आळिंदीचे स्वामी” या श्रीिंाया चररत्रातील प्र ावळ ह्या प्रकरणात
श्री यशविंतराव महाराज देव मामलेदार यािंायाबद्दल मादहती ददलेली
आहे. आध्याजत्मक क्षेत्रात त्यािंचा मोठा अधधकार होता व तशी त्यािंची
कीतीही होती. श्री देव मामलेदार सन १८८७ मागिशीषि एकादशीला
समाधधस्थ झाले. त्यािंची समाधध गोदावरीाया घाटावर रामकुिं डाजवळ
आहे. नासशक या तीथिक्षेत्री पिंचवटी ह्या ागात फार जुन्या काळापासून
काळाराम मिंददर आहे. हे मिंददर गोदावरीाया तटावर असून श्रीरामािंाया
वनवास काळातील वास्तव्यााया जागीच असल्यामुळे त्याला ववशेष महत्त्व
आहे. याच मिंददरात श्रीिंचे पट्टसशष्य श्री पद्मना स्वामी हे त्यािंाया
सुरूंच्वातीाया काळात पुजारी म्हणून काम करीत होते. श्रीिंची व त्यािंची
पदहली ेट याच मिंददरात झाली होती.

121. नासशक - श्री यशविंतराव देवमामलेदार यािंचे समाधी मिंददर

122. पंढरपूर
सिंतािंचे माहेर घर, ववठु रायाची नगरी पिंढरपूर.
येथे श्रीिंनी आळिंदीत येण्यापूवी या नगरीाया
ीमा तटावरील श्री व्यास नारायण मिंददरााया
पररसरात वास्तव्य के ले. श्रीिंनी पािंडुरिंगााया
मूनतिला वज्रलेप करूंच्न लक्ष ोजन घातले.
वारकरी सिंप्रदायाचा प्रसार के ला.

123. पिंढरपूर-श्री व्यास नारायण मिंददराचे प्रवेशद्वार

124. पिंढरपूर-श्री व्यास नारायण मिंददराचे द्वार

125. पिंढरपूर-श्री व्यास नारायण मिंददरातील श्रीिंाया उपासना स्थानाचा बाह्य ाग

126. पिंढरपूर-श्री व्यास नारायण मिंददरातील श्रीिंचे उपासना स्थान

127. पिंढरपूर-श्री व्यास नारायण मिंददरातील श्री व्यास मूनति

128. पिंढरपूर-श्री व्यास नारायण मिंददरातील श्री व्यास मूनति

129. पिंढरपूर-श्री व्यास नारायण मिंददरातील श्री व्यास मूनति

130. पिंढरपूर-श्री व्यास नारायण मिंददरासमोर श्री नरससिंव्ह मूनति

131. रहिमतपूर
सातारा जजल्ह्यातील हे गािंव. “श्री आळिंदीचे स्वामी” या श्रीिंाया चररत्रातील
“प्र ावळ” मध्ये रदहमतपूरचे श्री राधाकृ ष्णस्वामी यािंचा थोडक्यात चररत्रात्मक
उल्लेख आला आहे. त्यािंना ननवविकल्प समाधीची तळमळ लागून होती. त्यािंची
आर्ण श्रीिंची पदहली ेट साताऱ्याजवळील कृ ष्णा-वेण्णा सिंगमावरील श्रीमाहुली
तीथिक्षेत्री झाली. त्या दठकाणी श्रीिंनी त्यािंना ननवविकल्प समाधी लावून ददली. श्री व
त्यािंची ेट पुढे रदहमतपूरला होत असे. पुढे श्री राधाकृ ष्णस्वामीिंनी अजश्वन वद्य
११ शक १७८१ रोजी रदहमतपूर येथे श्रीलक्ष्मी-नाराण मिंददरातील मूनतांसमोरच
समाधी घेतली. त्यािंचे सशष्य श्री ववष्णुमहाराज यािंचा “श्री आळिंदीचे स्वामी” या
श्रीिंाया चररत्रातील “प्र ावळ” मध्ये उल्लेख आलेला आहे. आपल्या मठािंमध्ये
ननत्य म्हटल्या जाणारी श्रीिंची सुिंदर आरती श्री ववष्णुमहाराजािंनीच रचलेली आहे.
त्यािंनी श्रीिंवर काही अ िंगही रचलेले आहेत. त्यािंनी मागिशीषि शु.११ (श्रीगीता
जयिंती) शुिवार शके १८२० (सन १८९८) रोजी त्यािंचे सद्गुरु श्री राधाकृ ष्ण-
स्वामीिंाया समाधीजवळच समाधी घेतली.

132. रदहमतपूर-श्री राधाकृ ष्ण स्वामीिंचे समाधी स्थळ

133. रदहमतपूर-श्री ववष्णु-लक्ष्मी मिंदररातील श्री राधाकृ ष्ण स्वामीिंची समाधी

134. रदहमतपूर-श्री राधाकृ ष्ण स्वामी

135. रदहमतपूर- श्रीिंाया आरतीचे रचयीते श्री ववष्णुमहाराजािंचे समाधधस्थळ

136. शलंब
साताऱ्यापासून १४-१५ कक.मी. अिंतरावर कृ ष्णेाया काठी
वसलेलिं हे ऐनतहाससक गािंव. “श्री आळिंदीचे स्वामी” या
श्रीिंाया चररत्रात या क्षेत्राचा उल्लेख आलेला आहे. या गािंवचे
श्री रामचिंद्र प्र ाकर फाटक हे श्रीिंचे क्त होते.
लौकककदृष्ट्या त्यािंना श्रीिंचा मिंत्रोपदेश नसला तरी ते त्यािंचे
सशष्य होते. श्रीिंची त्यािंायावर कृ पा होती. श्री या गािंवी येत
असत. त्यावेळी त्यािंचा मुक्काम येथील लक्ष्मीनारायण
मिंददरात ककिं वा ववठ्ठल मिंददरात होत असला तरी पुडीसाठी
ते श्री फाटक यािंायाकडे जात असत. श्रीिंनी त्यािंना पूजेसाठी
काष्ठााया पादुका ददल्या होत्या त्या त्यािंाया विंशाजवळ
अजूनही आहेत.

137. सलिंब -कृ ष्णा काठचे श्रीलक्ष्मी-नारायण मिंददर

138. सलिंब -श्रीलक्ष्मी-नारायण मिंददर

139. सलिंब -श्रीलक्ष्मी-नारायण मिंददर

140. सलिंब -श्रीलक्ष्मी-नारायण मिंददर

141. सलिंब -कृ ष्णा काठचे श्री ववठ्ठल-रखुमाई मिंददर

142. सलिंब -श्री ववठ्ठल-रखुमाई मिंददर

143. सलिंब -श्री ववठ्ठल-रखुमाई मिंददर

144. सलिंब -कृ ष्णा काठचे श्री ववठ्ठल-रखुमाई मिंददर

145. सलिंब -कृ ष्णानदी काठ व त्यावरील इतर मिंददरे

146. श्रीक्षेत्र माहुली येथील महादेवाचे मिंददर

147. मािुली
रदहमतपूरचे श्री राधाकृ ष्णस्वामी आर्ण श्रीिंची पदहली ेट
साताऱ्यापासून ३-४ कक.मी. अिंतरावर असलेल्या कृ ष्णा-वेण्णा
सिंगमावरील या श्रीमाहुली तीथिक्षेत्री झाली. त्या दठकाणी श्रीिंनी
त्यािंना ननवविकल्प समाधध लावून ददली. या गािंवी श्री
राधाकृ ष्णस्वामी हे श्री शिंकरस्वामीिंचे सशष्य झाले व त्यािंना श्री
शिंकरस्वामीिंनी सिंन्यास दीक्षा ददली. या गािंवी श्री ववठ्ठल-
रखुमाईचे मिंददर आहे. या मिंददरााया श्री ववठ्ठल-रखुमाईंाया
पायाशी श्री राधाकृ ष्णस्वामीिंचे सशष्य श्री ववष्णुमहाराज (श्रीिंाया
आरतीचे रचनयते) यािंचे थोरले बिंधु श्री कृ ष्णस्वामी यािंची समाधी
आहे

148. श्रीक्षेत्र माहुली येथील ववठ्ठल मिंददर

149. श्रीक्षेत्र माहुली येथील महादेवाचे मिंददर-१

150. श्रीक्षेत्र माहुली येथील महादेवाचे मिंददर

151. श्रीक्षेत्र अक्कलकोट
श्री स्वामी समथाांाया प्रदीघि वास्तव्याने आर्ण
अनेक लीलािंनी पावन झालेले हे पववत्र
तीथिक्षेत्र. “श्री आळिंदीचे स्वामी” या श्रीिंाया
चररत्रात श्री व स्वामीिंाया ेटीबाबत सववस्तर
वणिन आलेले आहे. श्री ह्या क्षेत्री तीन मदहने
वास्तव्य करूंच्न होते अशी धारणा आहे.

152. अक्कलकोट - श्री स्वामी समथाांाया मिंददराचा दशिनी ाग

153. अक्कलकोट - श्री स्वामी समथाांाया वापरातील वस्तु-२

154. अक्कलकोट - श्री स्वामी समथाांचे वास्तव्य असलेले श्री बाळप्पािंचे घर

155. अक्कलकोट - श्री स्वामी समथाांचा अिंगरखा व रुद्राक्ष माळ

156. अक्कलकोट - श्री स्वामी समथाांाया पादुका

157. अक्कलकोट - श्री स्वामी समथाांाया वापरातील काही वस्तु-१

158. श्रीक्षेत्र आळंदी
येथील श्रीिंाया समाधी मिंददरात अस षेक के ल्यानिंतर श्रीिंचे श्रीदत्तरूंच्पातील दशिनाचे
छायाधचत्र सोबत जोडले आहे. पिंढरपूराया आपल्या वास्तव्यानिंतर श्री भ्रमण करीत करीत
सासवडमागे श्रीक्षेत्र आळिंदीत शके १७९५ (इ.स.१८७३) मध्ये आले. सासवडहून येताना
आळिंदीचे श्री नामदेव रानवडे हे त्यािंायासोबत होते. श्री चाकणमागािने आळिंदीला येताना
“थोरल्या पादुकां” जवळ थोड्या वेळ थािंबले. त्यानिंतर आळिंदीत ते प्रथमत: पद्मावती देवी
मिंददरााया जवळ राहावयास होते. आळिंदीवासीयािंना श्रीिंचा मदहमा कळल्यावर श्री बाळाबुवा
चिािंककतािंसह इतर काही मिंडळीिंनी श्रीिंना गािंवात आणले. श्री सुरूंच्वातीला गोपाळपुऱ्यातील श्री
माणके श्वर यािंाया वाड्यात रादहल्यानिंतर ते श्री बाळाबुवा चिािंककतािंाया माडीवर राहावयास
आले, ज्याला श्रीिंचे आळिंदीतले मूळ स्थान समजले जाते. दठकाणी श्री १२ वषेपयांत रादहले व
ज्या ददवशी त्यािंना १२ वषे पूणि झाली त्या ददवशी ते आज गोपाळपुऱ्यात जेथे त्यािंची समाधी
आहे तेथे आले.
आळिंदीतील वास्तव्यात श्री खंडोबाचे मंहदर, धाकट्या पादुका वगैरे दठकाणी जात असत.
श्री आळंदीचे स्वामी ह्या चररत्र ग्रिंथात श्रीिंाया वास्तव्यातील त्यािंाया जगदुध्दारााया कायािचा
व प्रमुख घटनािंचा सववस्तर उल्लेख आलेला आहे.

159. आळिंदी - श्रीिंचे समाधी मिंददर

160. आळिंदी - श्रीपद्मावती मिंददर

161. आळिंदी - श्रीपद्मावती मिंददर

162. आळिंदी - श्रीपद्मावती मिंददर

163. आळिंदी - श्रीपद्मावतीची मूती

164. आळिंदी - इिंद्रायणीतीरावरील श्री खिंडेरायाचे मिंददर

165. आळिंदी - श्री खिंडेरायााया मिंददराबाहेर असलेली जुनी मूती

166. आळिंदी - मठातील श्रीगुरुिंचे शेजघर

167. आळिंदी - श्रीगुरुिंाया समाधी मिंददरााया द्वाराशी असेलेली श्री अण्णासाहेब
पटवधांन यािंची पायरी

168. आळिंदी - श्रीगुरुिंचे मूळ स्थान - श्री चिािंककतािंची वास्तु

169. आळिंदी - श्रीगुरुिंचे मूळ स्थान - श्री चिािंककतािंची माडी

170. आळिंदी - श्रीगुरुिंचे मूळ स्थान - श्री चिािंककतािंची माडी

171. आळिंद - चाकण मागािवरील थोरल्या पादुका

172. आळिंदी - श्रीगुरुिंचे समाधी स्थान

173. आळिंदी - धाकट्या पादुका मिंददर

174. आळिंदी - मठातील श्रीगुरुिंचे शेजघर

175. पुणे
ओंकारेश्वर
“श्री आळिंदीचे स्वामी” या चररत्र ग्रिंथात “प्र ावळ” या प्रकरणात उाच कोटीस पोहचलेले
आधुननक सिंत ब्रह्मवषि श्री अण्णासाहेब पटवधिन ह्यािंचे थोडक्यात चररत्र ददलेले आहे.
त्यावरूंच्न त्यािंचे आर्ण श्रीिंचे ककती ननकटचे सिंबिंध होते हे लक्षात येतेच सशवाय त्यािंनी
के लेल्या सािंप्रदानयक कायािचाही पररचय होतो.
श्री अण्णासाहेब यािंाया मातोश्रीिं गणेश क्त असल्याने त्या कसबापेठेतील गुिंडाचा गणपती
मिंददरात दशिनास जात असत. त्यािंनी गणेशाला नवस के ला होता व त्याचाच कृ पाप्रसाद
म्हणूनच श्री अण्णासाहेबािंचा जन्म झाला. श्री अण्णासाहेबािंचा वाडा शननवार पेठेत आजही
आहे. त्यािंचे विंशज या दठकाणी वास्तव्यास आहेत.
श्री अण्णासाहेबािंचा जन्म वैशाख वद्य चतुथी, मिंगळवार शके १७६९ व वैकुिं ठवास माघ शु.
एकादशी, शुिवार शके १८३८ मध्ये झाला. त्यािंचे समाधी मिंददर ओकारेश्वरावर मुळामुठा
नदीाया पात्रात आहे.
येथे ननत्यननयमाने दरवषी माघ शु. एकादशीस श्री अण्णासाहेबािंाया पुण्यनतथीचा उत्सव
साजरा होत असतो आर्ण ननत्यननयमाने दर सिंकष्टी चतुथीला अथविशीषि आवतिने के ली
जातात.

176. “श्री आळिंदीचे स्वामी” या चररत्र ग्रिंथात “प्र ावळ” या प्रकरणात श्रीमिंती सरदार तात्यासाहेब रायरीकर,
पुणे यािंचाही थोडक्यात पररचय देण्यात आलेला आहे. श्री नरहरस्वामी नावााया सत्पुरुषााया
मागिदशिनाखाली त्यािंनी काही ववशेष अनुष्ठाने के ली. पुढे श्री नरहरस्वामी समाधधस्थ झाल्यावर
योगायोगाने श्रीिंची ेट झाली. श्रीिंवर त्यािंची क्ती हळूहळू वाढू लागली. श्रीिं अनेकदा त्यािंाया घरी त्यािंाया
घरी येऊन राहत असत. आपल्या आयुष्यााया शेवटी त्यािंनी श्रीिंजवळ सिंन्यास घेण्याची इाछा दशिवली
त्याप्रमाणे श्रीिंनी त्यािंना सिंन्यास दीक्षा ददली होती. त्यािंची समाधध श्री नरहरस्वामी समाधीमिंददरााया
जवळच आहे. परिंतु त्या जागेजवळ काही दशकािंपूवी पूल बािंधण्यात आल्यामुळे नतथे आता श्री
तात्यासाहेबािंचे समाधी मिंददर अजस्तत्वात नाही. मुळामुठा नदीकाठी असलेला त्यािंचा राहता वाडा १९६१
सालाया पानशेत धरण फु टल्यावर आलेल्या पुरात वाहून गेला. आता त्याजागेवर मोठ्या इमारती उभ्या
आहेत. त्यािंचे विंशज या इमारतीतील एका सदननके त राहतात.
श्रीिंची पुणेजस्थत योगी श्री जिंगलीमहाराज ह्यािंायाशी ेट होत असे. श्री जिंगलीमहाराजािंचे समाधी मिंददर
डेक्कनजवळ आहे.
श्रीिंची पुण्यास असलेले सत्पुरुष श्री काळबुवा यािंची ेट होत असे. ते श्री दत्तात्रेय क्त होते. ब्रह्मवषि श्री
अण्णासाहेब पटवधिन हे नेहमी श्री काळबुवािंाया दशिनासाठी जात असत. श्री आळंदीचे स्वामी चररत्रग्रिंथात
त्यािंायाबाबत थोडक्यात पररचय देण्यात आला आहे. त्यािंचे समाधध मिंददर ओिंकारेश्वर मिंददरााया
पररसरातच आहे.

177. पुणे - कसबापेठेतील गुिंडाचा गणपती

178. पुणे - श्री काळबुवा महाराजािंचे समाधी स्थान

179. पुणे - श्री काळबुवा महाराजा

180. पुणे - श्री काळबुवा महाराजािंचे समाधी मिंददर

181. पुणे - श्री ओिंकारेश्वर मिंददर

182. पुणे - श्री जिंगली महाराजािंचे समाधी मिंददर

183. पुणे - श्री जिंगली महाराज

184. पुणे - ब्रह्मवषि अण्णासाहेब पटवधिन यािंचे समाधी मिंददर

185. देिू
सिंतश्रेष्ठ श्री तुकाराम महाराजािंचे जन्मस्थान.
श्री आपल्या आळिंदीाया १२ वषाांाया वास्तव्यात
असतािंना यात्रेाया ननसमत्त्याने आर्ण फाल्गुन मदहन्यात
श्री तुकाराम महाराजािंाया पुण्यनतथीला देहुला ननयसमत
दशिनाला जात असत.
श्री तुकाराम महाराजािंाया पुण्यनतथीननसमत्य श्री दरवषी
आळिंदीाया मठातून देहुला पायी वारी ननघत असे. काही
कारणािंमुळे ही वारी खिंडडत झाली होती परिंतु ह्या वषी
क्तमिंडळी श्री तुकाराम बीजेला ही पायी वारी पुन्हा
सुरूंच् करीत आहेत.

186. देहू - मददरातील स्वयिं ू ववठोबा रखुमाईची मूती

187. देहू - श्री सिंत तुकाराम महाराज सिंस्थानचे महाद्वार

188. देहू - श्री सिंत तुकाराम महाराजािंचे वैकुिं ठगमनाचे स्थान

189. देहू - श्री सिंत तुकाराम महाराजािंचे जन्मस्थान

190. देहू - श्री सिंत तुकाराम गाथा मिंददर

191. देहू - श्रीराम व ववठ्ठलाचे मददर

192. देहू - श्री सिंत तुकाराम महाराजािंचे िंडारदरा डोंगरावरील अनुष्ळानाचे स्थान

193. वाशिम
“श्री आळिंदीचे स्वामी” या श्रीिंाया चररत्रात श्रीिंचा वासशम येथील श्री
प्रल्हाद अण्णा लोथे धगरोलीकर यािंायाशी आलेल्या सिंबिंधाचा
सववस्तर उल्लेख आहे. श्रीिंाया सूचनेप्रमाणे श्री प्रल्हाद अण्णा लोथे
यािंनी ागवतावर प्रवचने करण्यास सुरूंच्वात के ली व पुढे त्यािंचा
त्यात मोठा नावलौकीक झाला. कालािंतराने श्री प्रल्हाद अण्णा लोथे
यािंनी आळिंदीला जाऊन श्रीिंकडून सिंन्यास दीक्षा घेतली. त्यानिंतर ते
श्री सजाचदानिंदस्वामी महाराज म्हणून पररधचत झाले. त्यािंनी पुढे
धगरोली येथे समाधी घेतली. त्यािंचे छायाधचत्र वासशम आर्ण मेहकर
येथील बालाजी मिंददरात दशिनी ागात लावलेले आहे. त्यािंचे वासशम
येथील बालाजी मिंददरातील छायाधचत्र सोबत जोडलेले आहे. आज
वासशम येथे त्यािंाया ननवासस्थानी कोणीही राहात नसून त्यािंाया
घरााया जागेवर नवीन वास्तु उ ी आहे.

194. वासशम - श्रीबालाजी मिंददर प्रवेश द्वार

195. वासशम - श्रीबालाजी मिंददर पर-ज सर

196. वासशम - श्रीबालाजी मिंददर

197. वासशम - श्रीबालाजी मिंददर - श्रीसद्गुरु सजाचदानिंदस्वामी - श्रीिंचे अनुग्रह-ज त

198. रेवसा
अमरावती पासून ९-१० कक.मी. अतरावर हे एक
छोटेसे गािंव आहे. “श्री आळिंदीचे स्वामी” या श्रीिंाया
चररत्रात श्री या गािंवी एका जुन्या मठात मुक्कामाला
होते असा उल्लेख आहे. या गावािंत एकमेव जुना मठ
आहे. तो श्री सिंतब्रह्मचारी यािंचा असून त्यािंचा काळ
हा ३०० – ४०० वषाांपूवीचा समजला जातो. श्री येथे
जवळपास दोन मदहने वास्तव्यास होते. ह्या मठााया
जवळच पुरात सशव मिंददरही आहे. त्यािंची छायाधचत्रे
सोबत जोडलेली आहेत.

199. रेवसा - सिंत ब्रह्मचारी यािंचा मठ - श्रीिंचे
वास्तव्य

200. रेवसा - पुरातन महादेव मिंददर

201. रेवसा - पुरातन महादेव मिंददर

202. ऋणमोचन
हे गािंव अमरावतीपासून २४-२५ कक.मी.
अिंतरावर पूणाि नदीाया काठी आहे. “श्री
आळिंदीचे स्वामी” या श्रीिंाया चररत्रात श्री
या गािंवी काही काळ वास्तव्यास होते व
याच दठकाणी त्यािंनी ऋणमोचन स्तोत्र
रचले होते असा उल्लेख आहे. ह्या दठकाणी
पुरातन पण छोटेसे सशव मिंददर आहे.
छायाधचत्र सोबत जोडलेले आहे.
ऋणमोचन स्तोत्र श्रीिंाया चररत्रात प्रससध्द
के लेले आहे व सिंके तस्थ ्ळावरही उपलब्ध ्
करूंच्न ददलेले आहे.

203. ऋणमोचन - मिंददरातील श-ज वसलिंग

205. आ ा र
– सववप्रथम श्रीसद्गुरं नी ह्या पवलक्षण प्रवासासाठी आम्िाला जी प्रेरणा हदली, जी इच्छािक्ती ननमावण के ली आणण संपूणव प्रवासात हठकहठकाणी ज्याप्रकारे
अप्रत्यक्षपणे मदत के ली त्याबददल आम्िी त्यांच्या प्रती कृ तज्ञता व्यक्त् करतो.
- या अद्भुत प्रवासात श्रीसदगुर सतत आपल्या सोबतच आिेत अिी जाणीव िोत िोती. मित्त्वाचे म्िणजे आम्िी श्रीसद्गुरं च्या ज्या ज्या स्थानांवर पोिचत
असू तो नेमका नतथीनुसार त्या त्या स्थानांचा मित्त्वाचा हदवस असे.
– ह्या प्रवासात आम्िाला स्थाननक लोकांकडूनिी सववप्रकारचे भरभक्कम सिाय्य शमळत िोते. त्यामुळे मनात असे भाव ननमावण िोत की श्रीसदगुरच त्यांच्यात
आिेत आणण तेच ह्या लोकांच्या रूपाने आम्िाला सिाय्य करीत आिेत.
–
– ह्या शिवाय अनेक अनोळखी लोकांनीिी आम्िाला भरघोस मदत के ली ककं बिुना ते आमच्या प्रवासातले एक मित्त्वाचे घटक बनले. ह्या सवव लोकांना आम्िी
मन:पूववक धन्यवाद देतो.
– ह्या प्रवासाच्या पाश्ववभूमीवर आम्िी मोबाईलवर श्रीभक्तांचा एक Whats App. समूि तयार के ला व त्यांना आमचे सिप्रवासी बनवून आमच्या प्रवासाची
तत्परतेने खडान ् खडा माहिती छायाचचत्रांसहित रोज उपलब्ध करून देत िोतो. त्यांनािी आमचे सिप्रवासी म्िणून प्रवास चालला आिे असे वाटायचे. त्या
सवव भक्तांकडून आम्िाला प्रचंड प्रेरणा सतत शमळत असे .
– आम्िीज्या वािनाने ७००० कक.मी .इतका प्रवास के ला त्याने कु ठेिी, कधीिी कसलाच त्रास हदला नािी िेिी मित्त्वाचे आिे.
– िा संपूणव प्रवास म्िणजे श्रीसद्गुरं नी आम्िाला एकप्रकारे कृ पाप्रसादच हदला आिे असे वाटते.
-- श्रीगुरू कृ पेचा सगळयांवर असाच वर्ावव िोऊ दे अिी त्यांच्या चरणी पवनम्र ् प्राथवना !