SlideShare a Scribd company logo
1 of 20
Download to read offline
§¹i Häc Giao Th«ng VËn T¶i 
Tμi liÖu thÝ nghiÖm VËt Lý §¹i C−¬ng A1 
Hä vμ tªn: …………………………….……….. Ch÷ ký cña gi¸o viªn HD: 
…………………………….……….. 
…………………………….……….. 
…………………………….……….. 
Líp: ………………………Nhãm:…………. 
Sè liÖu ®o KÕt qu¶ 
bμi 1: kh¶o s¸t hiÖn t−îng sãng dõng trªn d©y 
1 
I. Môc ®Ých. 
1. Víi lùc c¨ng F cho tr−íc (F = 1N) kh¶o s¸t mèi quan hÖ gi÷a tÇn sè f cña 
nguån ph¸t vμ b−íc sãng l khi céng h−ëng, tÝnh vËn tèc truyÒn sãng v t−¬ng øng, 
tõ ®ã rót ra kÕt luËn: vËn tèc truyÒn sãng v trªn sîi d©y cã phô thuéc tÇn sè dao 
®éng f kh«ng? 
2. Cè ®Þnh kho¶ng c¸ch L gi÷a hai ®iÓm O, B, thay ®æi gi¸ trÞ lùc c¨ng F, kh¶o 
s¸t mèi quan hÖ gi÷a lùc c¨ng F vμ vμ tÇn sè céng h−ëng bËc 2 (k = 2, xuÊt hiÖn 2 
bông sãng), tÝnh c¸c vËn tèc truyÒn sãng v t−¬ng øng, vÏ ®å thÞ F ~ v2, tõ ®ã rót ra 
kÕt luËn vÒ: mèi quan hÖ gi÷a vËn tèc truyÒn sãng v vμ lùc c¨ng F cña d©y. 
II. Dông cô. 
1. M¸y ph¸t ©m tÇn GF – 597A. 
2. Nguån kÝch thÝch dao ®éng (loa ®iÖn ®éng). 
3. §ång hå ®o tÇn sè hiÖn sè 4000 ZA. 
4. Gi¸ ®ì cã m¸ng tr−ît dμi 1,2 m; con tr−ît cã cäc dμi 20 cm; th−íc th¼ng ®é 
dμi 0 ¸ 1000 mm; cäc s¾t (1 cäc dμi 60 cm, 1 cäc dμi 30 cm). 
5. Sîi d©y truyÒn sãng cã khèi l−îng riªng m. 
6. Rßng räc vμ 2 khíp nèi ®a n¨ng; lùc kÕ b¶ng 0 ¸ 5 N. 
III. C¬ së lý thuyÕt. 
Sãng dõng lμ hiÖn t−îng giao thoa cña hai sãng kÕt hîp (cã cïng tÇn sè vμ 
hiÖu pha kh«ng ®æi) truyÒn ng−îc chiÒu nhau, t¹o nªn c¸c bông sãng (®iÓm dao 
®éng víi biªn ®é lín nhÊt) n»m xen gi÷a c¸c nót sãng (®iÓm kh«ng dao ®éng). 
XÐt mét sîi d©y m¶nh vμ mÒm cã chiÒu dμi L = OB. §Çu B ®−îc gi÷ cè ®Þnh 
vμ ®Çu O ®−îc kÝch thÝch dao ®éng víi tÇn sè f theo qui luËt: 
x0 = a.sin2pft (1) 
Dao ®éng cña ®Çu O sÏ truyÒn ®i trªn sîi d©y d−íi d¹ng sãng ngang víi vËn 
tèc v phô thuéc lùc c¨ng F cña sîi d©y vμ khèi l−îng riªng m (tøc khèi l−îng cña 
mçi mÐt dμi) cña sîi d©y: 
v = F /m (2)
Sãng tíi tõ ®Çu O sÏ g©y ra t¹i ®iÓm M n»m trªn sîi d©y vμ c¸ch B mét ®o¹n 
D L - y 
t 
= so víi O: 
= p - L - y 
(3) 
x a f t B = - (5) 
p L 
x x a f t B B = - = - - (6) 
p y L 
 = - - - 
.sin 2 ( 2 (7) 
x A f t M = - (9) 
2 
y = MB mét dao ®éng chËm pha 
v 1 
.sin 2 ( . ) 1 l 
x a f t M 
trong ®ã l lμ b−íc sãng x¸c ®Þnh bëi hÖ thøc: 
l = v/f (4) 
T−¬ng tù, sãng tíi tõ ®Çu O sÏ g©y ra t¹i ®Çu B mét dao ®éng chËm pha 
Dt2 = L/v so víi O: 
p L 
.sin 2 ( . ) 1 l 
Khi tíi ®Çu B, sãng sÏ bÞ ph¶n x¹ ng−îc l¹i. V× ®Çu B cè ®Þnh, nªn ta ph¶i 
thõa nhËn r»ng sãng ph¶n x¹ tõ B ng−îc pha víi sãng tíi B sao cho ®é dêi cña B 
lu«n b»ng kh«ng, nghÜa lμ: 
xB = x1B + x2B = 0 
hay .sin 2 ( . ) 2 1 l 
Nh− vËy sãng ph¶n x¹ tõ B sÏ g©y ra t¹i ®iÓm M mét dao ®éng chËm pha 
Dt3 = y/v so víi B 
 
 
 
l 
x a f t M ) 
v 
Do kÕt qu¶ giao thoa cña sãng tíi tõ O vμ sãng ph¶n x¹ tõ B truyÒn tíi ®iÓm 
M nªn ®é dêi cña dao ®éng tæng hîp t¹i M cã gi¸ trÞ b»ng: 
xM = x1M + x2M (8) 
Thay (3) vμ (6) vμo (7), ta t×m ®−îc ph−¬ng tr×nh dao ®éng tæng hîp t¹i ®iÓm 
M cã d¹ng: 
p L 
.cos 2 ( . ) 
l 
víi biªn ®é 
p y 
l 
A a 
2 . 
= 2 .sin (10) 
C«ng thøc (10) chøng tá biªn ®é dao ®éng tæng hîp t¹i ®iÓm M chØ phô 
thuéc to¹ ®é y = MB 
- NÕu 2py/l = k.p víi k = 0, 1, 2,… 
hay y = k.l/2 (11) 
th× biªn ®é A sÏ cã gi¸ trÞ nhá nhÊt Amin = 0. Khi ®ã ®iÓm M ®øng yªn vμ ®−îc gäi 
lμ nót sãng. Trong tr−êng hîp nμy, sãng tíi vμ sãng ph¶n x¹ g©y ra t¹i ®iÓm M dao 
®éng ng−îc pha nªn chóng triÖt tiªu nhau. 
- NÕu 2py/l = (2k+1)p /2 víi k = 0, 1, 2,… 
hay y = (2k+1).l/4 (12) 
th× biªn ®é A sÏ cã gi¸ trÞ lín nhÊt Amax= 2a. Khi ®ã ®iÓm M dao ®éng m¹nh nhÊt 
vμ ®−îc gäi lμ bông sãng. Trong tr−êng hîp nμy, sãng tíi vμ sãng ph¶n x¹ g©y ra 
t¹i ®iÓm M c¸c dao ®éng cïng pha nªn chóng t¨ng c−êng lÉn nhau. 
Tõ c¸c c«ng thøc (11) (12) ta rót ra c¸c kÕt luËn sau ®©y:
a. §Çu B cña sîi d©y lμ mét ®iÓm cè ®Þnh nªn nã lu«n lu«n lμ mét nót sãng. T¹i 
B, sãng tíi vμ sãng ph¶n x¹ ng−îc pha nhau, biªn ®é dao ®éng bÞ triÖt tiªu. 
b. T¹i c¸c ®iÓm c¸ch B mét kho¶ng: y = (2k +1).l / 4 
th× sãng tíi vμ sãng ph¶n x¹ ®ång pha, biªn ®é dao ®éng cùc ®¹i, t¹o ra c¸c bông 
sãng. 
T¹i c¸c ®iÓm c¸ch B mét kho¶ng: y = k 
.l 
k hoÆc (2k+1) 
k (14) 
2L 1 = = 
l th× sãng tíi vμ sãng ph¶n x¹ ng−îc 
l F 
3 
m 
k f 
2 
pha, biªn ®é dao ®éng triÖt tiªu nhau t¹o ra c¸c nót sãng. 
C¸c nót vμ c¸c bông sãng ph©n bè xen kÏ c¸ch ®Òu nhau. Kho¶ng c¸ch 
d gi÷a hai nót hoÆc hai bông sãng kÕ tiÕp ®Òu b»ng nöa b−íc sãng: 
/ 2 1 = - = l k + k d y y (13) 
Khi sãng ph¶n x¹ truyÒn tíi O nã l¹i bÞ ph¶n x¹ t¹i O, t¹o ra c¸c nót vμ bông 
t¹i c¸c vÞ trÝ c¸ch O mét kho¶ng 
2 
l . Sù ph¶n x¹ qua l¹i nhiÒu lÇn 
4 
gi÷a hai ®iÓm O vμ B t¹o ra c¸c nót vμ bông ë nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau, lÖch pha 
nhau. KÕt qu¶ lμ biªn ®é dao ®éng tæng hîp rÊt nhá, kh«ng quan s¸t ®−îc c¸c bông 
vμ nót sãng. Tuy nhiªn, khi sîi d©y cã ®é dμi L b»ng: 
L = OB = 
.l 
2 
víi k = 2, 3, 4,... (sè nguyªn), th× vÞ trÝ c¸c bông sãng vμ c¸c nót sãng cña mäi sãng 
lμ cè ®Þnh, biªn ®é sãng tæng hîp rÊt lín so víi biªn ®é dao ®éng cña nguån, khi ®ã 
x¶y ra hiÖn t−îng céng h−ëng. 
C«ng thøc (14) lμ ®iÒu kiÖn céng h−ëng cña sãng dõng trªn d©y. 
Thay (2),(4) vμo (14), ta t×m ®−îc hÖ thøc: 
(15) 
Trong bμi thÝ nghiÖm nμy, víi sîi d©y cã khèi l−îng riªng m cho tr−íc, ta 
kh¶o s¸t mèi quan hÖ gi÷a lùc c¨ng F, tÇn sè dao ®éng céng h−ëng f vμ b−íc sãng 
l hay vËn tèc truyÒn sãng v, ë ®iÒu kiÖn céng h−ëng sãng dõng. 
IV. tr×nh tù thÝ nghiÖm. 
A. Kh¶o s¸t quan hÖ b−íc sãng – tÇn sè céng h−ëng khi lùc c¨ng kh«ng ®æi. 
1. Phèi hîp ®iÒu chØnh c¸c khíp nèi V1,V2 ®Ó kÐo c¨ng sîi d©y OB theo ph−¬ng 
ngang sao cho lùc kÕ N chØ gi¸ trÞ lùc c¨ng F = 1,0 N. 
2. X¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch tõ t©m ph¸t sãng O ®Õn ®iÓm ph¶n x¹ B trªn thanh kim 
lo¹i b»ng c¸ch dÞch chuyÓn con tr−ît D sao cho mòi tªn cña nã chØ ®óng v¹ch 
800 mm trªn th−íc. Ta cã L = OB lμ kho¶ng c¸ch gi÷a t©m ph¸t sãng O vμ ®iÓm 
ph¶n x¹ B trªn thanh kim lo¹i g¾n trªn con tr−ît D. Ghi sè ®o L vμo b¶ng 1. 
3. Nèi c¸c chèt ®iÖn gi÷a c¸c lç c¾m §1, §2 cña loa ®iÖn ®éng § víi æ c¾m 
“1Vpp/50W” trªn mÆt m¸y ph¸t ©m tÇn GF – 597A nhê mét d©y dÉn phÝch 
c¾m 5 ch©n. ChuyÓn thang S ®Æt ë vÞ trÝ x10.
4. Nèi c¸c lç c¾m F1, F2 cña m¹ch ®iÖn víi hai cùc “COM” vμ “VWHz” cña ®ång 
hå ®a n¨ng hiÖn sè 4000ZA. VÆn nóm xoay chän thang ®o cña ®ång hå nμy sao 
cho v¹ch chuÈn cña nã n»m ë thang ®o tÇn sè Hz. 
5. C¾m phÝch ®iÖn cña m¸y ph¸t ©m tÇn vμo nguån ®iÖn ~ 220 V. BÊm kho¸ K trªn 
mÆt m¸y. §iÒu chØnh t¨ng dÇn biªn ®é m¸y ph¸t sao cho loa b¾t ®Çu rung, sau 
®ã xoay nhÑ ®Üa chän tÇn sè ng−îc chiÒu kim ®ång hå (sao cho ®ång hå hiÖn sè 
4000 ZA xuÊt hiÖn gi¸ trÞ xÊp xØ 20 Hz th× dõng l¹i). 
6. §iÒu chØnh ®Üa tÇn sè theo chiÒu kim ®ång hå ®Ó x¶y ra céng h−ëng sang. 
dõng víi 2 bông sãng (mét b−íc sãng), ghi gi¸ trÞ l2 = L vμ tÇn sè f2 vμo b¶ng 1. 
7. T¨ng tÇn sè m¸y ph¸t ®Õn khi x¶y ra céng h−ëng víi 3; 4; 5; 6 bông sãng vμghi 
4 
c¸c kÕt qu¶ vμo b¶ng 1. 
B. Kh¶o s¸t quan hÖ gi÷a lùc c¨ng d©y (F) víi tÇn céng h−ëng (f) hay vËn tèc 
truyÒn sãng (v). 
1. Gi÷ nguyªn kho¶ng c¸ch L, chän gi¸ trÞ cña lùc c¨ng F1 = 1(N). Xoay nhÑ ®Üa sè 
cña m¸y ph¸t ©m tÇn ®Ó t×m thÊy tÇn sè céng h−ëng f2 víi 2 bông sãng, nghÜa lμ 
b−íc sãng l2 = L. Ghi gi¸ trÞ l2 vμ tÇn sè h−ëng f2 vμo b¶ng 2. 
2. LÆp l¹i c¸c b−íc trªn víi c¸c lùc c¨ng F = 2, 3, 4, 5 (N). Ghi kÕt qu¶ vμo b¶ng 2. 
V. B¸o c¸o thÝ nghiÖm. 
1. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm 
A. Kh¶o s¸t quan hÖ b−íc sãng – tÇn sè céng h−ëng khi lùc c¨ng kh«ng ®æi. 
B¶ng 1: Khi lùc c¨ng F = 1N; L = OB = 0,8 (m) 
Sè bông 
TÇn sè f(HZ) n B−íc sãng l(m) 
sãng 
n VËn tèc truyÒn sãng 
vn = ln.fn (m/s) 
2 ……………… ……………… ……………… 
3 ……………… ……………… ……………… 
4 ……………… ……………… ……………… 
5 ……………… ……………… ……………… 
6 ……………… ……………… ……………… 
B. Kh¶o s¸t quan hÖ gi÷a lùc c¨ng d©y víi tÇn sè céng h−ëng, vËn tèc truyÒn 
sãng (khi b−íc sãng kh«ng ®æi) 
B¶ng 2: Khi lùc c¨ng F thay ®æi, L = 0,8 (m); l = L = 0,8 (m) 
Sè bông 
Lùc c¨ng F 
TÇn sè fn 
sãng 
(N) 
(HZ) 
VËn tèc truyÒn sãng 
vn = ln.fn (m/s) 
2 1 ……………… ……………… 
2 2 ……………… ……………… 
2 3 ……………… ……………… 
2 4 ……………… ……………… 
2 5 ……………… ………………
VËn tèc truyÒn sãng 
5 
VI. Xö lý sè liÖu. 
VÏ ®å thÞ 
A – Theo kÕt qu¶ b¶ng 1 
B−íc sãng 
TÇn sè 
B – Theo kÕt qu¶ b¶ng 2 
VËn tèc truyÒn sãng 
TÇn sè 
TÇn sè 
Lùc c¨ng 
Lùc c¨ng 
C – KÕt luËn: 
..................................................................................................................................... 
..................................................................................................................................... 
..................................................................................................................................... 
..................................................................................................................................... 
..................................................................................................................................... 
..................................................................................................................................... 
.....................................................................................................................................
BμI 2 : Kh¶o s¸t chuyÓn ®éng quay cña vËt r¾n 
w j j j (®é /s) (2) 
w j j j (®é /s) (3) 
6 
b = m 
I 
I. Môc ®Ých. 
- T×m hiÓu ph−¬ng ph¸p ®o vËn tèc gãc w vμ gia tèc gãc b. 
- NghiÖm l¹i ph−¬ng tr×nh c¬ b¶n chuyÓn ®éng quay cña vËt r¾n 
= m β . 
I 
II. Dông Cô 
- M¸y ®Õm thêi gian cã ®é chÝnh x¸c ®Õn 1 (miligi©y) 
- Bé nguån h¹ thÕ. 
- Cæng quang häc. 
- Bé g¸ ®ì. 
- Rßng räc, vËt nÆng khèi l−îng m, tÊm ch¾n s¸ng. 
- §Üa nhùa vμ hai ®Üa s¾t cã moment qu¸n tÝnh Io. 
III. C¬ së lý thuyÕt. 
VËt r¾n trong bμi nμy lμ mét ®Üa nhùa vμ hai ®Üa kim lo¹i, mçi ®Üa ®−îc chÕ 
t¹o sao cho cã cïng moment qu¸n tÝnh I0. Khi chång c¸c ®Üa lªn nhau, ta lÇn l−ît 
cã vËn tèc gãc w liªn hÖ víi m«ment qu¸n tÝnh I1 = I0; I2 = 2I0; I3 = 3I0. 
T¸c dông vμo c¸c hÖ vËt r¾n ®ã cïng mét moment lùc m = mg.R ta lÇn l−ît 
®o ®−îc c¸c gia tèc gãc b1; b2; b3; cña chuyÓn ®éng øng víi c¸c hÖ vËt r¾n ®ã. 
Tõ ph−¬ng tr×nh c¬ b¶n trong chuyÓn ®éng quay cña vËt r¾n (1), víi 
m = mg.R = const, vμ I1 = I0; I2 = 2I0; I3 = 3I0 ta cã b1 
= 2. b2 vμ b1 
= 3. b3 
. Víi 
phÐp ®o chÝnh x¸c th× ®å thÞ b phô thuéc tû sè I0/I sÏ lμ mét ®−êng th¼ng ®i qua gèc 
täa ®é O. Trªn thùc tÕ, do cã sù sai sè nªn ba ®iÓm ®o A, B, C gÇn n»m trªn ®−êng 
th¼ng. 
ThÝ nghiÖm gióp nghiÖm l¹i ph−¬ng tr×nh: (1) 
(1) : lμ PT c¬ b¶n chuyÓn ®éng quay cña vËt r¾n. 
ë bμi nμy, ta t¸c dông lªn vËt r¾n m«ment lùc m = mg.R = const, khi ta lÇn 
l−ît thay ®æi moment qu¸n tÝnh I, víi I1 = I0; I2 = 2I0; I3 = 3I0 ta sÏ thÊy sù thay ®æi 
cña gia tèc gãc t−¬ng øng lμ b1; b2; b3, dÉn ®Õn sù thay ®æi cña vËn tèc gãc w. Do 
®ã, ta ®o sù thay ®æi cña vËn tèc gãc w th× sÏ thÊy ®−îc sù thay ®æi cña gia tèc gãc 
b phô thuéc vμo m«ment qu¸n tÝnh I. §Ó ®o b ta g¾n vμo mÐp ®Üa nhùa 1 miÕng 
nhùa ®en ch¾n s¸ng h×nh qu¹t øng víi gãc quay Dj =100 (H.1). Dông cô nμy cho 
phÐp ta ®o ®−îc thêi gian Dt ®Ó vËt r¾n quay mét gãc Dj =100 
. 
Ta cã vËn tèc gãc tøc thêi ë thêi ®iÓm thø nhÊt: 
0 
1 
1 
= D 
¶ 
0 
1 
10 
lim 
= 
» D 
t t D 
t D 
t Dt 
= ¶ 
D ® 
Cho ®Üa quay 1 vßng (øng víi j = 3600 ), ta cã vËn 
tèc gãc ë thêi ®iÓm thø hai: 
0 
2 
2 
= D 
0 
2 
10 
lim 
= 
» D 
t t D 
t D 
t Dt 
= ¶ 
¶ 
D ® 
Dj =100 TÊm nhùa 
ch¾n s¸ng 
H×nh 1
j =w .t + b t (5) 
b = w -w = - (®é/s2 ) 
7 
Trong chuyÓn ®én g trßn ta cã: 
.t 2 1 w =w + b (4) 
2 
1 
1 . 
2 
Víi t lμ thêi gian ®Ó quay 1 vßng, tõ (4), (5) ta cã : 
w w 
0 
2 
1 
2 
2 
2 
2 
1 
2 
2. 720 
j 
VËy khi vËt r¾n thay ®æi moment 
qu¸n tÝnh, chØ cÇn x¸c ®Þnh Dt1; Dt2 sau 
®ã thay vμo (2), (3) tÝnh ®−îc w1; w2, 
thay w1; w2 vμo (6) cã gia tèc b øng víi 
tõng vËt r¾n cã m«ment qu¸n tÝnh I 
IV. Tr×nh tù thÝ nghiÖm. 
1. M« t¶ dông cô: 
S¬ ®å thÝ nghiÖm h×nh 2. VËt r¾n 
ban ®Çu lμ ®Üa nhùa (4) cã moment qu¸n 
tÝnh I0, trªn ®ã cã g¾n tÊm ch¾n s¸ng 
(5), vËt r¾n quay quanh mét trôc cè ®Þnh 
nhê träng vËt (7). Khi ®Üa nhùa quay, 
khiÕn tÊm ch¾n s¸ng quay qua cæng 
quang häc (3) [trªn ®ã cã hai lç ph¸t vμ 
thu tÝn hiÖu hång ngo¹i T1, T2], tÊm 
nhùa ®en sÏ ch¾n tia s¸ng hång ngo¹i 
ph¸t ra tõ hai lç nhá T1 vμ T2, thêi gian 
ch¾n s¸ng ®ã ®−îc hiÓn thÞ trªn m¸y ®o 
thêi gian (1). 
2. TiÕn hμnh thÝ nghiÖm: 
(6) 
M¸y ®Õm 
thêi gian (1 ) 
Bé h¹ thÕ 
(2) 
(3) Dj =100 
(4) 
m 
T1 
T2 
H×nh 2 
R 
d©y chØ 
(7) 
(5) 
(6) 
Tr−íc mçi lÇn ®o, bÊm nót “RESET” trªn m¸y (1), ®ång hå hiÓn thÞ “0000”, 
khi ®Üa nhùa b¾t ®Çu che s¸ng cæng (3) th× ®ång hå b¾t ®Çu ch¹y, miÕng nhùa 
kh«ng che cæng (3) ®ång hå hiÓn thÞ thêi gian Dt. 
Tr×nh tù thÝ nghiÖm: 2 sinh viªn A vμ B cïng lμm thÝ nghiÖm: 
SV A : §iÒu khiÓn cho ®Üa nhùa quay vμ Ên nót “RESET” trªn (1). 
SV B : Quan s¸t ®ång hå, ghi l¹i gi¸ trÞ Dt1 vμ Dt2. 
PhÇn 1: 
· SV A: T× nhÑ 1 ngãn tay vμo mÆt ®Üa nhùa (cã moment I1 = I0) quay tõ tõ ®Ó sîi 
chØ quÊn quanh mÐp ®Üa, kÐo vËt nÆng (7) lªn gÇn s¸t rßng räc (6). (Chó ý: NÕu 
qu¸ tr×nh quÊn thÊy sîi chØ bÞ tuét ra khái r·nh nhùa th× ph¶i gì chØ kh«ng ®Ó
rèi vμ lμm l¹i). TiÕp theo SV A Ên nót “RESET” råi th¶ tay nhÑ nhμng cho ®Üa nhùa 
quay. 
· SV B: Khi thÊy miÕng nhùa che cæng (3), m¸y hiÖn sè Dt1 (vÝ dô 0092 tøc lμ 
Dt1= 0,092 (s) = 92 (ms)). Th× nhí l¹i sè 92. 
· SV A: ThÊy SV B ®· ®äc ®−îc Dt1 th× th× Ên nót “RESET”(Kh«ng ®Ó ®Üa quay qu¸ 
mét vßng), lóc ®ã ®ång hå hiÓn thÞ Dt2. 
· SV B : khi thÊy hiÖn sè Dt2 th× ®äc vμ ghi sè liÖu Dt1, Dt2 vμo b¶ng 1. 
Thùc hiÖn 5 lÇn víi phÐp ®o nh− vËy. 
PhÇn 2: · SVA: §Æt thªm 1 ®Üa kim lo¹i chång lªn ®Üa nhùa (sao cho 2 ®inh trªn 
®Üa kim lo¹i trïng vμo hai lç trªn ®Üa nhùa), nh− vËy 2 ®Üa míi quay ®ång trôc, lóc 
nμy vËt r¾n cã moment qu¸n tÝnh I2 = 2I0. Thùc hiÖn 5 lÇn nh− phÇn 1, ghi kÕt 
qu¶ vμo b¶ng1. 
PhÇn 3: · SVA: §Æt tiÕp 1 ®Üa kim lo¹i chång lªn ®Üa s¾t (sao cho 2 ®inh trªn ®Üa 
kim lo¹i trïng vμo hai lç trªn ®Üa s¾t ), nh− vËy ba ®Üa míi quay ®ång trôc, lóc nμy 
vËt r¾n cã moment qu¸n tÝnh I3 = 3I0. Thùc hiÖn 5 lÇn nh− phÇn 2, ghi kÕt qu¶ 
vμo b¶ng 1. Thùc hiÖn xong thÝ nghiÖm, t¾t m¸y (1), xÕp gän dông cô. 
V. B¸o c¸o thÝ nghiÖm. 
1. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm 
M«ment 
qu¸n tÝnh 
8 
LÇn 
®o 
Dt1 
(s) 
Dt2 
(s) 
w1 
(rad/s) 
w2 
(rad/s) 
b 
(rad/s2) 
I1 = I0 
(§Üa nhùa) 
1 
2 
3 
4 
5 
I2 = 2I0 
(§Üa nhùa 
+1 ®Üa s¾t) 
1 
2 
3 
4 
5 
I3 = 3I0 
(§Üa nhùa 
+2 ®Üa s¾t) 
1 
2 
3 
4 
5
rad = 
+ + + + 
1 s 
rad = 
+ + + + 
2 s 
rad = 
+ + + + 
3 s 
- + - + - + - + - 
1 11 1 12 1 13 1 14 1 15 
rad = 
1 s 
- + - + - + - + - 
2 21 2 22 2 23 2 24 2 25 
rad = 
2 s 
- + - + - + - + - 
3 31 3 32 3 33 3 34 3 35 
rad = 
3 s 
rad b = b ± Db = ± 
rad b = b ± Db = ± 
.......... .......... .......... .......... .( ) 2 2 2 2 s 
rad b = b ± Db = ± 
9 
2. Xö lý kÕt qu¶: 
· TÝnh c¸c gi¸ trÞ gia tèc gãc trung b×nh: 
............................................( ) 
11 12 13 14 15 
5 2 
= 
b b b b b 
b 
............................................( ) 
21 22 23 24 25 
5 2 
= 
b b b b b 
b 
............................................( ) 
31 32 33 34 35 
5 2 
= 
b b b b b 
b 
· Sai sè tuyÖt ®èi cña gia tèc gãc: 
...............................( ) 
5 2 
D = 
b b b b b b b b b b 
b 
..........................( ) 
5 2 
D = 
b b b b b b b b b b 
b 
............................( ) 
5 2 
D = 
b b b b b b b b b b 
b 
......................... .......................( ) 1 1 1 2 s 
......................... .........................( ) 3 3 3 2 s 
3. VÏ ®å thÞ biÓu diÔn b phô thuéc 
I0 : 
I 
b (rad/s2) 
0 
I 0 
I
Bμi 3: X¸c ®Þnh gia tèc träng tr−êng b»ng con l¾c 
thuËn nghÞch. 
m 
01 
a 
t P 
b = (2) 
G 
a 
02 
P 
n P 
H×nh 1 
b = d a là gia tốc góc, I1 là moment quán tính của con lắc đối với 
= p = I 
(5) 
1 . . 
10 
I. Môc ®Ých. 
X¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña gia tèc r¬i tù do (g) t¹i vÞ trÝ ®o. 
II. Dông cô. 
1. Con lắc vật lý. 
2. Máy đo thời gian hiện số MC-963A. 
3. Cổng quang điện hồng ngoại. 
4. Giá đỡ con lắc và hộp chân đế. 
5. Thước dμi 1000 (mm) vμ thước kÑp 0-200 (mm). 
III. C¬ së lý thuyÕt. 
Con lắc vật lý là một vật rắn, khối lượng m, có thể 
dao động quanh một trục cố định nằm ngang đi qua điểm 
O1 nằm cao hơn khối tâm G của nó (H.1). Điểm O1 gọi là 
điÓm treo của con lắc. 
Vị trí cân bằng của con lắc trùng với phương thẳng 
đứng của đường thẳng O1G. Khi kéo con lắc lệch khỏi vị 
trí cân bằng một góc a nhỏ, rồi buông nó ra thì thành 
phần Pt của trọng lực P = mg, tác dụng lên con lắc một 
mômen lực m1 có trị số bằng m1 = -Pt.L1 = -mg.L1.sina , 
trong đó g là gia tốc trọng trường, L1 = O1G là khoảng 
cách từ điểm O1 đến khối tâm G, dấu (-) cho biết moment 
lực m1 luôn kéo con lắc về vị trí cân bằng, tức quay ngược 
chiều với góc lệch α. Khi α nhỏ ta có thể coi gần đúng: 
m1 = - mg.L1.α (1) 
Phương tr×nh cơ bản đối với chuyển động quay của 
con lắc quanh trục đi qua O1 có dạng: 
1 
1 
1 I 
2 
ë đây 2 
1 dt 
trục quay đi qua O1. Kết hợp (1) với (2) vμ thay 1 1 
2 
1 w = m.g.L / I ta nhận được 
2 
a +w a = 
dt 
d (3) 
phương trình dao động điều hoà của con lắc: 2 . 0 
2 1 
Nghiệm của phương tr×nh (3) có dạng: .cos( . ) 0 1 a =a w t +j (4) 
với a0 là biên độ, là w1 tần số góc, j là pha ban đầu tại thời điểm t = 0. 
Từ (4) ta suy ra chu kỳ T1 của con lắc: 
1 
1 
1 
2. 
2. 
m g L 
T p 
w 
Trong con lắc vật lý, ta có thể tìm thấy một điểm O2, nằm trên đường thẳng 
đi qua O1 và G sao cho khi con lắc dao động quanh trục nằm ngang đi qua O2 thì 
chu kú dao động của con lắc đúng bằng chu kỳ dao động của nó khi dao động
quanh trục đi qua O1. Thật vậy, khi dao động quanh trục đi qua O2, chu kỳ 
dao động T2 của con lắc được tính toán tương tự trên, và ta tìm được: 
= p = I 
(6) 
2 . . 
+ - 
4. .( L L ).( L L 
) 
1 2 1 2 
g 
= p 
11 
2 
2 
2 
2. 
2. 
m g L 
T p 
w 
với L2 = O2G là khoảng cách từ trục quay đi qua điểm O2 đến khối tâm G và I2 là 
moment quán tính của con lắc đối với trục quay đi qua O2. Gọi IG là moment quán 
tính của con lắc đối với trục quay đi qua khối tâm G và song song với hai trục đi 
qua hai điểm O1 và O2. 
Theo định lý Huyghens- Steiner: I1 = IG + 2 
1 m.L (7) 
2 m.L (8) 
I2 = IG + 2 
Tõ c¸c c«ng thøc (5), (6), (7), (8) ta được biểu thức xác định gia tốc trọng 
trường: 
2 
2 
1 2 
2 
1 
2 
. . 
T L T L 
g 
- 
= 
p (9) 
Nếu hai điểm treo O1, O2 thoả mãn T1 = T2 = T th× biểu thức xác định gia tốc 
träng trường được đơn giản thành: 
(10) 
4. 2 . 
T 
2 
L 
Con lắc vật lý khi đó trở thành con lắc thuận nghịch, với L = L1 + L2 = O1O2 
là khoảng cách giữa hai trục nằm ngang đi qua O1 và O2. 
Con lắc vật lý sö dụng trong thí nghiệm này 
gồm một thanh kim loại (6), trên đó có gắn hai con 
dao cố định (1) và (2) nằm cách nhau một khoảng 
cách L = O1O2 không đổi (H.2). Cạnh của dao (1) 
hoặc (2) lần lượt được đặt tựa trên mặt kính phẳng 
nằm ngang của gối đỡ (5). Hai quả nặng (3) và (4) gắn 
cố định trên thanh kim loại (6). Gia trọng C có dạng 
một đai ốc lắp trên thân ren cña quả nặng (4). Có thể 
dịch chuyển gia trọng C bằng cách vặn nó xoay quanh 
trục ren (4) để thay đổi vị trí khối tâm G. Toàn bộ con 
lắc được đặt trên giá đỡ (8) và hộp chân đế (9) có các 
vít điều chỉnh thăng bằng (10). 
Số dao động và thời gian tương ứng được đo 
trên máy đo thời gian hiện số MC-963A. Máy đo thời 
gìan hiện số là loại dụng cụ đo thời gian chính xác cao 
(độ chia nhỏ nhất 0,001 - 0,01s). Nó có thể hoạt động 
như một đồng hồ được điều khiển bằng các cổng 
quang ®iÖn (7). 
C 
4 
5 
3 
6 
8 
9 
10 
1 
x 
7 2 
H×nh 2
Cét thêi gian 
12 
IV. Tr×nh tù thÝ nghiÖm. 
Trong bμi thÝ nghiÖm nμy hai ®iÓm O1 vμ O2 ®−îc cho tr−íc (2 l−ìi dao g¾n 
cè ®Þnh). Ta cÇn t×m vÞ trÝ cña gia träng C (nghÜa lμ thay ®æi khèi t©m cña con l¾c) 
sao cho khi ®æi chiÒu con l¾c, chu kú dao ®éng cña nã kh«ng ®æi. C¸ch thùc hiÖn 
nh− sau: 
· VÆn gia träng C vÒ s¸t qu¶ nÆng 4, kho¶ng c¸ch gi÷a gia träng C vμ qu¶ 
nÆng 4 lμ x0 (th−êng x0 = 0). §Æt con l¾c lªn gi¸ ®ì theo chiÒu thuËn (ch÷ 
“thuËn” ®Æt trªn gi¸ 5). KÐo con l¾c lÖch vÒ phÝa cæng quang häc 7, (sao cho 
thanh kim lo¹i 6 che hai lç trªn 7) sau ®ã th¶ ®Ó con l¾c dao ®éng tù do. Quan s¸t 
trªn bé ®Õm tù ®éng, x¸c ®Þnh thêi gian cña 50 chu kú thuËn vμ thùc hiÖn phÐp ®o 2 
lÇn, ghi vμo b¶ng 1 (d−íi cét 50.T1). 
· §¶o ng−îc con l¾c (ch÷ “nghÞch ” ®Æt trªn gi¸ 5). §o thêi gian cña 50 
chu kú nghÞch vμ thùc hiÖn nh− trªn vμ ghi vμo b¶ng 1 (d−íi cét 50.T2). 
· VÆn gia träng C vÒ vÞ trÝ c¸ch qu¶ nÆng 4 mét kho¶ng x’= x0 + 40 (mm), 
dïng th−íc kÑp kiÓm tra. §o thêi gian 50 chu kú thuËn vμ 50 chu kú nghÞch øng 
víi vÞ trÝ nμy. Thùc hiÖn ®o 2 lÇn víi mçi chu kú thuËn vμ nghÞch, ghi kÕt qu¶ vμo 
b¶ng 1. 
· BiÓu diÔn kÕt qu¶ ®o trªn ®å thÞ: 
Trôc tung dμi 85 (s), biÓu diÔn thêi gian 50T1 vμ 50T2. 
Trôc hoμnh dμi 40 (mm), biÓu diÔn vÞ trÝ x0, x0+ 40 cña gia träng C. 
Nèi c¸c ®iÓm 50T1 víi nhau vμ 50T2 víi nhau b»ng c¸c ®o¹n th¼ng, giao 
®iÓm cña chóng khi chiÕu xuèng trôc hoμnh lμ ®iÓm gÇn ®óng vÞ trÝ x1 cña gia träng 
C, mμ t¹i vÞ trÝ ®ã chu kú thuËn b»ng chu kú nghÞch T1 = T2 = T (nh− H.3). 
· Dïng th−íc kÑp ®Æt gia träng C vÒ ®óng vÞ trÝ x1 võa t×m ®−îc, treo con l¾c 
vËt lý lªn gi¸ 5, thùc hiÖn ®o 3 lÇn víi mçi 50T1 vμ 50T2. Ghi kÕt qu¶ vμo b¶ng 2. 
· Dïng th−íc dμi 1000 mm 
®o kho¶ng c¸ch L gi÷a hai l−ìi dao 
O1O2. Ghi kÕt qu¶ vμo b¶ng 1 (chØ 
®o cÈn thËn mét lÇn, lÊy sai sè 
dông cô DL = ± 0,5 mm) 
· Thùc hiÖn xong thÝ nghiÖm 
t¾t m¸y MC-963A, xÕp gän c¸c 
th−íc ®o. 
(s) 
Cét thêi gian 
(s) 
0 40 (mm) 
1 50T 
2 50T 
2 50T 
1 50T 
x1 
H×nh 3
V. B¸o c¸o thÝ nghiÖm. 
1. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm 
· B¶ng1: L = 701,0 ± 0,5 (mm) 
13 
VÞ trÝ gia träng 
C (mm) 
50T1 (s) 50T2 (s) 
LÇn 1 LÇn 2 1 50T LÇn 1 LÇn 2 2 50T 
x0 = 0 (mm) …… …… …… …… …… …… 
x0+40 = 40 (mm) …… …… …… …… …… …… 
2. VÏ ®å thÞ 
Cét thêi gian 
(s) 
Cét thêi gian 
(s) 
85 
84 
0 10 20 30 40 (mm) 
85 
84 
83 
83
· B¶ng 2: T¹i vÞ trÝ tèt nhÊt x1 con l¾c vËt lý trë thμnh thuËn nghÞch T1 = T2 = T 
VÞ trÝ tèt nhÊt x1 = ……………… (mm) ®Ó cã T1 = T2 = T 
LÇn ®o 50T1 (s) D(50T1 ) (s) 50T2 (s) D(50T2 ) (s) 
T = = + 
1 1 2 s 
T = D = D + D 
· TÝnh gia tèc träng tr−êng 
1 1 2 s 
.................. 2 g = = = m s 
D................................... g = = ...................................................... 
= m s 
2 14 
1 
2 
3 
Gi¸ trÞ 
Trung b×nh 
………………. ………………. ………………. ………………. 
2. Xö lý kÕt qu¶: 
· X¸c ®Þnh chu kú dao ®éng cña con l¾c thuËn nghÞch: 
.............................................( ) 
(50 50 ) 
. 
2 
50 
T T 
[ (50 ) (50 ) 
] .............................................( ) 
2 
. 
50 
T T 
................................................... ...................................................( / ) 
.................. 
...............................( / ) 
....................................................... 
................................... 
g = g ± Dg = .........................................±.............................................(m / s 2 )
Bμi 4: NghiÖm l¹i ®Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng 
trªn ®Öm kh«ng khÝ. 
g = F (1) 
dv g = = 0, = khi đó vật chuyển động thẳng đều. Vận tốc của vật chuyển động 
thẳng đều có trị số bằng: v = S/ t = const (3), với S là đoạn đường vật đã đi được 
trong khơảng thời gian t. 
dv g = vμo phương trình (2) và chú ý rằng 
d mv = = ( . ) (4). 
dK = = vμ 2 
15 
I. Môc ®Ých. 
NghiÖm l¹i ®Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng trong tr−êng hîp vËt chuyÓn ®éng 
víi hÖ sè ma s¸t nhá. 
II. Dông cô. 
1. Đệm không khí và giá đỡ có thước thẳng chia đến milimét và các vít điều 
chỉnh cân bằng, hai đầu cảm biến thu phát quang điện hồng ngoại. 
2. Bơm dẫn khí và ống dẫn khí. 
3. Hai xe trượt có bản chắn sáng. 
4. Hai đầu va chạm đàn hồi, hai đầu va chạm mền có vải gai móc dính, hai tÊm 
gia trọng g¾n vμo hai bªn xe tr−ît X2. 
5. Hai máy đo thêi gian hiện số MC-963A. 
III. C¬ së lý thuyÕt. 
1. Định luật bảo toàn động lượng 
Một chất điểm, chịu tác dụng của lực, sẽ chuyển động có gia tốc (H.1). Theo 
định luật Newtơn thứ hai: Gia tốc g của chất điểm cùng hướng và tỷ lệ thuận với 
lực tổng hợp F tác dụng lên chất điểm và tỷ lệ nghịch với khối lượng m của nó. 
m 
Công thức (1) có thể viết dưới dạng: m.a = F (2) 
Phương trình (2) gọi là phương trình cơ bản của động lực 
học chất điểm, nó cũng đúng đối với vật rắn chuyển động tịnh tiến. Từ phương 
trình này ta suy ra hệ quả sau: nếu lực tổng hợp tác dụng lên vật triệt tiêu F = 0 thì 
v const 
dt 
Thay 
dt 
dK 
m = const ta được: F 
dt 
dt 
VÐct¬ K = m.v gọi là động lượng của vật và đặc trưng cho trạng thái động 
lực học của vật. Áp dụng phương trình (4) đối với hÖ cô lập gồm hai vật có khối 
lượng m1 và m2 tương tác với nhau bằng các lực 1 F và 2 F (H.2). 
d ( m . v 
) 
2 2 2 Ta có: F 
1 
dt 
dt 
1 1 1 ( . ) 
F 
dK = d m v 
= 
dt 
dt 
m a F 
H×nh 1 
m2 
1 F 
H×nh 2 
2 F 
m1
Céng vÕ víi vÕ cña hai ph−¬ng tr×nh trªn ta ®−îc: 
dK + = + d m v 
= + 
d K K = + 
16 
1 2 
1 2 1 1 2 2 ( . ) ( . ) 
F F 
dt 
d m v 
dt 
dK 
dt 
dt 
( ) d ( m . v m . v 
) 
1 2 1 1 2 2 hay F F 
1 2 
dt 
dt 
+ 
= 
+ 
Theo ®Þnh luËt Newt¬n thø ba: 1 2 - F = F , nªn 0 1 2 F + F = , suy ra : 
K + K = m v + m v = const 1 2 1 1 2 2 . . (5) 
Công thức (5) gọi là định luật bảo toàn động lượng và phát biểu như sau: 
“ Tổng động lượng cña hệ vật c« lËp bảo toàn”. 
Nếu hệ cô lập gồm n vật, phương trình (5) sẽ viết thành: 
n 
Σ= 
= = 
i i K m v const 
i 
1 
. (6) 
Chó ý: §èi víi hÖ vËt kh«ng c« lËp, nh−ng tæng hîp c¸c ngo¹i lùc t¸c dông 
lªn hÖ vËt triÖt tiªu th× tæng ®éng l−îng cña hÖ vËt ®−îc b¶o toμn. 
2. Kh¶o s¸t qu¸ tr×nh va ch¹m gi÷a hai vËt. 
Gi¶ sö mét hÖ gåm hai vËt cã khèi l−îng m1 vμ m2 chuyÓn ®éng kh«ng ma 
s¸t theo ph−¬ng ngang víi vËn tèc kh¸c nhau tíi va ch¹m xuyªn t©m vμo nhau. Khi 
®ã tæng hîp c¸c ngo¹i lùc (gåm träng lùc vμ ph¶n lùc cña mÆt gi¸ ®ì) t¸c dông lªn 
hÖ vËt triÖt tiªu nhau, nªn theo (5), tæng ®éng l−îng cña hÖ vËt ®−îc b¶o toμn. 
Gäi ' 
2 
' 
1 2 1v ; v ; v ; v lμ vËn tèc cña hai vËt m1 vμ m2 tr−íc vμ sau va ch¹m. 
XÐt hai tr−êng hîp: 
a/ Va ch¹m ®μn håi: Sau va ch¹m, hai vËt m1vμ m2 chuyÓn ®éng víi vËn tèc 1 v' vμ 
2 v' cã trÞ sè kh¸c nhau v’1¹ v’2. BiÓu thøc (5) ¸p dông cho hai vËt trªn ®−îc viÕt 
d−íi d¹ng ®¹i sè: 
m1v1+ m2v2 = m1v1–+ m2v2– (7) 
NÕu tr−íc va ch¹m vËt m2 ®øng yªn (v2= 0) th× (7) cã d¹ng: 
m1v1 = m1v1–+ m2v2– (8) 
b/ Va ch¹m mÒm: Sau va ch¹m, hai vËt m1vμ m2 chuyÓn ®éng víi vËn tèc v' . BiÓu 
thøc (5) ¸p dông cho hai vËt trong tr−êng hîp nμy ®−îc viÕt d−íi d¹ng ®¹i sè: 
m1v1+ m2v2= ( m1+ m2)v– (9) 
NÕu tr−íc va ch¹m vËt m2 ®øng yªn (v2 = 0) th× (9) cã d¹ng: 
m1v1 = (m1+ m2)v– (10) 
Trong bμi nμy, ta nghiÖm l¹i ®Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng trªn ®Öm kh«ng 
khÝ (H.3). ThiÕt bÞ ®Öm kh«ng khÝ gåm mét hép H b»ng kim lo¹i (dμi kho¶ng 120 
cm), mét ®Çu bÞt kÝn vμ ®Çu cßn l¹i nèi th«ng víi b¬m nÐn kh«ng khÝ P. Hép H cã 
d¹ng h×nh m¸i nhμ vμ trªn mÆt cña nã cã hai d·y lç nhá ph©n bè ®Òu nhau ®Ó khÝ 
nÐn phôt ra ngoμi. Hai xe tr−ît X1 vμ X2 cã thÓ chuyÓn ®éng trªn mÆt hép H.
M¸y ®o thêi gian 
MC-963A 
C1 C2 
M¸y ®o thêi gian 
MC-963A 
§1 §2 
X1 X2 
m’ 
V1 V2 
H 
H×nh 3 
IV. Tr×nh tù thÝ nghiÖm. 
1. Điều chỉnh đệm kh«ng khí nằm cân bằng thẳng ngang. 
Sinh viªn kh«ng ®iÒu chØnh c¸c èc V1, V2, §1, §2 trªn g¸ tr−ît H. 
2. §iÒu chØnh m¸y ®o thêi gian MC-963A. 
Sinh viªn chØ ®äc sè liÖu hiÖn trªn 2 ®ång hå MC-963A, vμ Ên nóm ”Reset”; 
kh«ng thay ®æi vÞ trÝ c¸c nóm do gi¸o viªn ®· ®Æt tr−íc trªn m¸y MC-963A. 
3. Khảo sát quá trình va chạm đàn hồi. 
a. Đặt xe trượt X1 (không mang gia trọng) nằm ở gần đầu của hộp H phía 
ngoài hai cảm biến Đ1, Đ2. Đồng thời, đặt thêm xe trượt X2 (hai bªn mang thªm hai 
gia trọng m’) nằm trên mặt hộp H phía trong hai cảm biến Đ1, Đ2 (nhưng gần Đ2 
hơn). Trong trường hîp này, cần lắp thêm vào mỗi đầu đối diện của hai xe trượt 
X1vμ X2 mçi đầu mét va chạm đàn hồi (vòng lò xo lá). Bấm nút “RESET ” của hai 
máy đo thời gian MC-963A đÓ các số chỉ thị trên cửa sổ “TIME ” chuyển về trạng 
thái 0. 
b. Đẩy xe trượt X1 chuyển động đi qua cảm biến Đ1 với vận tốc đủ lớn tới va 
chạm vào xe trượt X2 đang đứng yên. Sau va chạm, xe trượt X1 đổi chiều chuyển 
động ®i qua c¶m biÕn quang §1 lÇn thø hai vμ xe tr−ît X2 chuyÓn ®éng (cïng chiều 
víi xe X1 tr−íc khi va ch¹m) đi qua cảm biến Đ2. 
Gọi t1’ t1’ là các khoảng thời gian chắn sáng tương ứng khi bản C1 đi qua 
cảm biến Đ1 trước và sau va chạm, t2’ gọi là khoảng thời gian chắn sáng khi bản C2 
đi qua cảm biến Đ2 sau va chạm. 
Nếu t là khoảng thời gian chắn sáng tổng cộng khi tấm chắn C1 đi qua cảm 
biến Đ1 trong cả hai lần (trước và sau va chạm) thì t’1 = t - t1. Đọc và ghi vào bảng 
1 các giá trị t1, t’1 vμ t’2. 
Vận tốc chuyển động của hai xe trượt X1 và X2 trước và sau va chạm tính 
S 
S 
S 
v = = = = (11) 
1 ' 
17 
theo công thức: 
2 
2 
1 
2 1 
1 
; ' 
' 
; 0; ' 
t 
v 
t 
v v 
t 
Trong đó S = 5 (cm) là khoảng cách giữa hai mép bên trái (hoÆc hai mÐp 
ph¶i) của hai cạnh chữ U trên mỗi bản ch¾n s¸ng C1 hoÆc C2 
P
c. Thực hiện động tác trên 5 lần. §ọc và ghi vào bảng 1 các giá trị cña t1; t’1; 
t’2 trong mỗi lần đo để tính các vận tốc v1; v’1; v’2. 
Chú ý: Xác định chiều ( + hoặc - ) của các vận tốc v1, v’1, v’2. 
§Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng sÏ ®−îc nghiÖm ®óng trong tr−êng hîp va 
ch¹m ®μn håi nÕu tæng ®¹i sè c¸c ®éng l−îng tr−íc vμ sau va ch¹m cña hai xe 
tr−ît X1 vμ X2 b»ng nhau: M1v1 = M1v’1+ M2v’2 (12) 
ë đây, M1 = m1+ m01+ m11 : là khối lượng tổng cộng của xe X1 
M2 = m2+ m02+ m21 + 2m’: là khối lượng tổng cộng của xe X2 
v = v = v = v = v 
= (13) 
18 
Víi m1: khối lượng xe trượt X1. 
m01: khối lượng bản chắn sáng C1. 
m11: khối lượng đầu va chạm đàn hồi (vòng lò xo lá) gắn vμo xe X1. 
m2 : khối lượng xe trượt X2. 
m02: khối lượng bản chắn sáng C2. 
m21: khối lượng đầu va chạm đàn hồi (vòng lò xo lá) gắn vμo xe X2. 
m’ : khối lượng mỗi gia trọng gắn vào xe trượt X2. 
4. Khảo sát quá trình va chạm mềm. 
a. Tháo tấm chắn C2 ra khỏi xe trượt X2 (Xe mang hai gia trọng 2m’). Thay 
hai đầu va chạm đàn hồi trên hai xe X1 và X2 bằng hai đầu va chạm mềm có vải gai 
móc dính. Sau đó, đặt hai xe trượt X1 và X2 tại các vị trí như mục III.3.a. Bấm nút 
“RESET” của hai máy đo thời gian MC-963A để các số hiện trên cửa sổ “TIME’’ 
chuyển về trạng thái 0. 
b. Đẩy xe trượt X1 chuyển động đi qua cảm biến Đ1 với vận tốc đủ lớn v1 tới 
va chạm vào xe trượt X2 đang đứng yên (v2 = 0). Sau va chạm, hai ®Çu va ch¹m 
mÒm cã v¶i gai mãc dÝnh vμo nhau nªn c¶ hai xe trượt X1 vμ X2 tiÕp tôc chuyÓn 
®éng víi vËn tèc v’ ®i qua c¶m biÕn §2 (cïng chiều víi xe X1 tr−íc khi va ch¹m). 
Vận tốc của hai xe trượt X1 và X2 trước và sau va chạm tính theo công thức: 
S 
' 
S 
, 0, ' ' ' 2 1 2 
1 
1 t 
t 
c. Thực hiện động tác trên 5 lần. §ọc và ghi vào bảng 2 các giá trị cña t1; t’ 
trong mỗi lần đo để tính vận tốc v1 vμ v’. 
Định luật bảo toàn động lượng sẽ được nghiệm đúng trong tr−êng hîp va 
ch¹m mÒm, khi tổng đại số các động lượng tr−íc vμ sau va chạm hai xe trượt X1 và 
X2 bằng nhau: M’1v1 = ( M’1+ M’2 )v’ (14) 
ë đây, M’1 = m1+ m 01+ m’12 : là khối lượng tổng cộng của xe X1 
M’2 = m2+ m’22+ 2m’ : là khối lượng tổng cộng của xe X2 
m1 : khối lượng xe trượt X1. 
m01 : khối lượng bản chắn sáng C1. 
m’12: khối lượng đầu va chạm mÒm cã v¶i gai dÝnh mãc gắn vμo xe X1. 
m2 : khối lượng xe trượt X2. 
m’22 : khối lượng đầu va chạm mÒm cã v¶i gai dÝnh mãc gắn vμo xe X2. 
m’ : khối lượng mỗi gia trọng gắn vào xe trượt X2.
19 
IV. B¸o c¸o thÝ nghiÖm 
1. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm. 
a. C¸c ®¹i l−îng: 
m1 = 215,0 (gam) 
m2 = 215,0 (gam) 
m’ = 50,0 (gam) 
m’12 = 3,4 (gam) 
S = 50,0 (mm) 
m01 = 10,5 (gam) 
m02 = 10,5 (gam) 
m11 = 5,0 (gam) 
m21 = 5,0 (gam) 
m’22 = 3,4 (gam) 
b. NghiÖm l¹i ®Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng ®èi víi va ch¹m ®μn håi. 
· B¶ng 1: 
LÇn ®o 
Tr−íc va ch¹m Sau va ch¹m 
v2 = 0 
(m/s) 
t1 
(s) 
v1 
(m/s) 
t’1= t- t1 
(s) 
v’1 
(m/s) 
t’2 
(s) 
v’2 
(m/s) 
1 
2 
3 
4 
5 
· Xö lý kÕt qu¶: 
LÇn ®o 
Tr−íc va ch¹m Sau va ch¹m Sai sè tû ®èi 
Kt = M1.v1 
(kg.m/s) 
Ks = M1.v’1 + M2.v’2 
K - 
K K 
s t 
d = D = 
(kg.m/s) K 
K 
t t 
1 
2 
3 
4 
5 
d =.............% 
· KÕt luËn: Trong va ch¹m ®μn håi, ®Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng ®−îc nghiÖm 
víi ®é sai lÖch tû ®èi d =.................%
c. NghiÖm l¹i ®Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng ®èi víi va ch¹m mÒm. 
· B¶ng 2: 
20 
LÇn ®o 
Tr−íc va ch¹m Sau va ch¹m 
v2 = 0 
(m/s) 
t1 
(s) 
v1 
(m/s) 
t’ 
(s) 
v’1= v’2=v’ 
(m/s) 
1 
2 
3 
4 
5 
· Xö lý kÕt qu¶: 
LÇn ®o 
Tr−íc va ch¹m Sau va ch¹m Sai sè tû ®èi 
Kt = M’1.v1 
(kg.m/s) 
Ks = ( M’1 + M’2 )v’ 
K - 
K K 
s t 
d = D = 
(kg.m/s) K 
K 
t t 
1 
2 
3 
4 
5 
d =.............% 
· KÕt luËn: Trong va ch¹m mÒm, ®Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng ®−îc nghiÖm víi 
®é sai lÖch tû ®èi d =.................%

More Related Content

What's hot

"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke he thong dieu khien bang khi nen
"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke he thong dieu khien bang khi nen"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke he thong dieu khien bang khi nen
"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke he thong dieu khien bang khi nenThu Vien Co Khi
 
Hệ thống công thức cơ học đất
Hệ thống công thức cơ học đấtHệ thống công thức cơ học đất
Hệ thống công thức cơ học đấtTtx Love
 
"Thu Vien Sach Co Khi" – San xuat phan phoi nguon nang luong
"Thu Vien Sach Co Khi" – San xuat phan phoi nguon nang luong"Thu Vien Sach Co Khi" – San xuat phan phoi nguon nang luong
"Thu Vien Sach Co Khi" – San xuat phan phoi nguon nang luongThu Vien Co Khi
 
Cơ học đất - Lê Xuân Mai, Đỗ Hữu Đạo
Cơ học đất - Lê Xuân Mai, Đỗ Hữu ĐạoCơ học đất - Lê Xuân Mai, Đỗ Hữu Đạo
Cơ học đất - Lê Xuân Mai, Đỗ Hữu Đạoshare-connect Blog
 
Báo cáo chưng cất
Báo cáo chưng cấtBáo cáo chưng cất
Báo cáo chưng cất*3560748*
 
"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke mach dieu khien he thong khi nen va thuy luc
"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke mach dieu khien he thong khi nen va thuy luc"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke mach dieu khien he thong khi nen va thuy luc
"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke mach dieu khien he thong khi nen va thuy lucThu Vien Co Khi
 
Hướng dẫn Đồ Án Nền Móng
Hướng dẫn Đồ Án Nền MóngHướng dẫn Đồ Án Nền Móng
Hướng dẫn Đồ Án Nền Móngshare-connect Blog
 
Bài Giảng Cắt Kim Loại
Bài Giảng Cắt Kim Loại Bài Giảng Cắt Kim Loại
Bài Giảng Cắt Kim Loại nataliej4
 
Thuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do g
Thuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do gThuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do g
Thuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do gtedien25
 
Giao trinh may xay dung
Giao trinh may xay dungGiao trinh may xay dung
Giao trinh may xay dungkhaluu93
 

What's hot (16)

Download here
Download hereDownload here
Download here
 
Chuong 3
Chuong 3Chuong 3
Chuong 3
 
"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke he thong dieu khien bang khi nen
"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke he thong dieu khien bang khi nen"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke he thong dieu khien bang khi nen
"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke he thong dieu khien bang khi nen
 
Hệ thống công thức cơ học đất
Hệ thống công thức cơ học đấtHệ thống công thức cơ học đất
Hệ thống công thức cơ học đất
 
"Thu Vien Sach Co Khi" – San xuat phan phoi nguon nang luong
"Thu Vien Sach Co Khi" – San xuat phan phoi nguon nang luong"Thu Vien Sach Co Khi" – San xuat phan phoi nguon nang luong
"Thu Vien Sach Co Khi" – San xuat phan phoi nguon nang luong
 
Cơ học đất - Lê Xuân Mai, Đỗ Hữu Đạo
Cơ học đất - Lê Xuân Mai, Đỗ Hữu ĐạoCơ học đất - Lê Xuân Mai, Đỗ Hữu Đạo
Cơ học đất - Lê Xuân Mai, Đỗ Hữu Đạo
 
Ch1 mach tu
Ch1 mach tuCh1 mach tu
Ch1 mach tu
 
Báo cáo chưng cất
Báo cáo chưng cấtBáo cáo chưng cất
Báo cáo chưng cất
 
"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke mach dieu khien he thong khi nen va thuy luc
"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke mach dieu khien he thong khi nen va thuy luc"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke mach dieu khien he thong khi nen va thuy luc
"Thu Vien Sach Co Khi" – Thiet ke mach dieu khien he thong khi nen va thuy luc
 
Hướng dẫn Đồ Án Nền Móng
Hướng dẫn Đồ Án Nền MóngHướng dẫn Đồ Án Nền Móng
Hướng dẫn Đồ Án Nền Móng
 
Download here
Download hereDownload here
Download here
 
Bài Giảng Cắt Kim Loại
Bài Giảng Cắt Kim Loại Bài Giảng Cắt Kim Loại
Bài Giảng Cắt Kim Loại
 
Thuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do g
Thuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do gThuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do g
Thuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do g
 
Giao trinh may xay dung
Giao trinh may xay dungGiao trinh may xay dung
Giao trinh may xay dung
 
C3. cac he thong phu
C3. cac he thong phuC3. cac he thong phu
C3. cac he thong phu
 
Toan tai lieu on thi vao thpt
Toan tai lieu on thi vao thptToan tai lieu on thi vao thpt
Toan tai lieu on thi vao thpt
 

Similar to Thi nghiema1

16 kien thuc co ban ve dien tu
16 kien thuc co ban ve dien tu16 kien thuc co ban ve dien tu
16 kien thuc co ban ve dien tuVũ Anh
 
Làm sao dịch chuyển núi phú sĩ
Làm sao dịch chuyển núi phú sĩ Làm sao dịch chuyển núi phú sĩ
Làm sao dịch chuyển núi phú sĩ Thanh An Nguyen
 
Thuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do g
Thuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do gThuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do g
Thuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do gtedien25
 
Giáo trình hệ thống khí nén - Các phần tử khí nén
Giáo trình hệ thống khí nén - Các phần tử khí nénGiáo trình hệ thống khí nén - Các phần tử khí nén
Giáo trình hệ thống khí nén - Các phần tử khí nénTâm Đỗ Đức
 
De cuong on tap hsg phan conhiet
De cuong on tap hsg phan conhietDe cuong on tap hsg phan conhiet
De cuong on tap hsg phan conhietTam Vu Minh
 
De cuong bdhsg li thcs (quang hoc)[1][1].2701
De cuong bdhsg li thcs (quang hoc)[1][1].2701De cuong bdhsg li thcs (quang hoc)[1][1].2701
De cuong bdhsg li thcs (quang hoc)[1][1].2701Tam Vu Minh
 
Bai giang mxd dc
Bai giang mxd dcBai giang mxd dc
Bai giang mxd dcpham manh
 
Bo truyen dai
Bo truyen daiBo truyen dai
Bo truyen daiBKMetalx
 
Bai giang phuong trinh dao ham rieng
Bai giang phuong trinh dao ham riengBai giang phuong trinh dao ham rieng
Bai giang phuong trinh dao ham riengDương Tú
 

Similar to Thi nghiema1 (20)

Cơ học lý thuyết.
Cơ học lý thuyết. Cơ học lý thuyết.
Cơ học lý thuyết.
 
Cac ham so so hoc
Cac ham so so hocCac ham so so hoc
Cac ham so so hoc
 
Chuong 02
Chuong 02Chuong 02
Chuong 02
 
Chuong 02
Chuong 02Chuong 02
Chuong 02
 
Chuong 02
Chuong 02Chuong 02
Chuong 02
 
Chuong 13
Chuong 13Chuong 13
Chuong 13
 
Chuong 13
Chuong 13Chuong 13
Chuong 13
 
16 kien thuc co ban ve dien tu
16 kien thuc co ban ve dien tu16 kien thuc co ban ve dien tu
16 kien thuc co ban ve dien tu
 
Lythuyetmatma
LythuyetmatmaLythuyetmatma
Lythuyetmatma
 
Làm sao dịch chuyển núi phú sĩ
Làm sao dịch chuyển núi phú sĩ Làm sao dịch chuyển núi phú sĩ
Làm sao dịch chuyển núi phú sĩ
 
Chuong 2
Chuong 2Chuong 2
Chuong 2
 
Thuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do g
Thuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do gThuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do g
Thuc hanh l12 bai 1 xac dinh chu ki con lac do g
 
Giáo trình hệ thống khí nén - Các phần tử khí nén
Giáo trình hệ thống khí nén - Các phần tử khí nénGiáo trình hệ thống khí nén - Các phần tử khí nén
Giáo trình hệ thống khí nén - Các phần tử khí nén
 
Ky thuat lap_trinh
Ky thuat lap_trinhKy thuat lap_trinh
Ky thuat lap_trinh
 
Kỹ thuật lập trình.
Kỹ thuật lập trình.Kỹ thuật lập trình.
Kỹ thuật lập trình.
 
De cuong on tap hsg phan conhiet
De cuong on tap hsg phan conhietDe cuong on tap hsg phan conhiet
De cuong on tap hsg phan conhiet
 
De cuong bdhsg li thcs (quang hoc)[1][1].2701
De cuong bdhsg li thcs (quang hoc)[1][1].2701De cuong bdhsg li thcs (quang hoc)[1][1].2701
De cuong bdhsg li thcs (quang hoc)[1][1].2701
 
Bai giang mxd dc
Bai giang mxd dcBai giang mxd dc
Bai giang mxd dc
 
Bo truyen dai
Bo truyen daiBo truyen dai
Bo truyen dai
 
Bai giang phuong trinh dao ham rieng
Bai giang phuong trinh dao ham riengBai giang phuong trinh dao ham rieng
Bai giang phuong trinh dao ham rieng
 

More from phanhung20

Graph for Coulomb damped oscillation
Graph for Coulomb damped oscillationGraph for Coulomb damped oscillation
Graph for Coulomb damped oscillationphanhung20
 
Search videos with youtube api3
Search videos with youtube api3Search videos with youtube api3
Search videos with youtube api3phanhung20
 
Search and play more than 50 clips
Search and play more than 50 clipsSearch and play more than 50 clips
Search and play more than 50 clipsphanhung20
 
Search 500-video-clips
Search 500-video-clipsSearch 500-video-clips
Search 500-video-clipsphanhung20
 
Color ss2-pvh-bta1
Color ss2-pvh-bta1Color ss2-pvh-bta1
Color ss2-pvh-bta1phanhung20
 
Pvh bai-tap-a2-2014-th-11(1)
Pvh bai-tap-a2-2014-th-11(1)Pvh bai-tap-a2-2014-th-11(1)
Pvh bai-tap-a2-2014-th-11(1)phanhung20
 
Cau hoi thi vatly 2014 4 tin chi
Cau hoi thi vatly 2014 4 tin chiCau hoi thi vatly 2014 4 tin chi
Cau hoi thi vatly 2014 4 tin chiphanhung20
 
Cau hoi-thi-catly-2014-thang11
Cau hoi-thi-catly-2014-thang11Cau hoi-thi-catly-2014-thang11
Cau hoi-thi-catly-2014-thang11phanhung20
 
Pvh 11-2014-btvl-a1
Pvh 11-2014-btvl-a1Pvh 11-2014-btvl-a1
Pvh 11-2014-btvl-a1phanhung20
 
Ly thuyetdosai so1
Ly thuyetdosai so1Ly thuyetdosai so1
Ly thuyetdosai so1phanhung20
 
Play audio-continuously
Play audio-continuouslyPlay audio-continuously
Play audio-continuouslyphanhung20
 
How to-save-video-list
How to-save-video-listHow to-save-video-list
How to-save-video-listphanhung20
 
Xem video-lien-tuc
Xem video-lien-tucXem video-lien-tuc
Xem video-lien-tucphanhung20
 
Non stop random2b
Non stop random2bNon stop random2b
Non stop random2bphanhung20
 
Playing videos. See:slideshare.net/phanhung20/non-stop-random2b
Playing videos. See:slideshare.net/phanhung20/non-stop-random2bPlaying videos. See:slideshare.net/phanhung20/non-stop-random2b
Playing videos. See:slideshare.net/phanhung20/non-stop-random2bphanhung20
 
Playing videos continously
Playing videos continously Playing videos continously
Playing videos continously phanhung20
 

More from phanhung20 (19)

Graph for Coulomb damped oscillation
Graph for Coulomb damped oscillationGraph for Coulomb damped oscillation
Graph for Coulomb damped oscillation
 
Search videos with youtube api3
Search videos with youtube api3Search videos with youtube api3
Search videos with youtube api3
 
Search and play more than 50 clips
Search and play more than 50 clipsSearch and play more than 50 clips
Search and play more than 50 clips
 
Search 500-video-clips
Search 500-video-clipsSearch 500-video-clips
Search 500-video-clips
 
Color ss2-pvh-bta1
Color ss2-pvh-bta1Color ss2-pvh-bta1
Color ss2-pvh-bta1
 
Pvh bai-tap-a2-2014-th-11(1)
Pvh bai-tap-a2-2014-th-11(1)Pvh bai-tap-a2-2014-th-11(1)
Pvh bai-tap-a2-2014-th-11(1)
 
Cau hoi thi vatly 2014 4 tin chi
Cau hoi thi vatly 2014 4 tin chiCau hoi thi vatly 2014 4 tin chi
Cau hoi thi vatly 2014 4 tin chi
 
Cau hoi-thi-catly-2014-thang11
Cau hoi-thi-catly-2014-thang11Cau hoi-thi-catly-2014-thang11
Cau hoi-thi-catly-2014-thang11
 
Pvh 11-2014-btvl-a1
Pvh 11-2014-btvl-a1Pvh 11-2014-btvl-a1
Pvh 11-2014-btvl-a1
 
Debai table1
Debai table1Debai table1
Debai table1
 
Bai tap-a1
Bai tap-a1Bai tap-a1
Bai tap-a1
 
Ly thuyetdosai so1
Ly thuyetdosai so1Ly thuyetdosai so1
Ly thuyetdosai so1
 
Bai tap a1
Bai tap a1Bai tap a1
Bai tap a1
 
Play audio-continuously
Play audio-continuouslyPlay audio-continuously
Play audio-continuously
 
How to-save-video-list
How to-save-video-listHow to-save-video-list
How to-save-video-list
 
Xem video-lien-tuc
Xem video-lien-tucXem video-lien-tuc
Xem video-lien-tuc
 
Non stop random2b
Non stop random2bNon stop random2b
Non stop random2b
 
Playing videos. See:slideshare.net/phanhung20/non-stop-random2b
Playing videos. See:slideshare.net/phanhung20/non-stop-random2bPlaying videos. See:slideshare.net/phanhung20/non-stop-random2b
Playing videos. See:slideshare.net/phanhung20/non-stop-random2b
 
Playing videos continously
Playing videos continously Playing videos continously
Playing videos continously
 

Recently uploaded

C6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoi
C6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoiC6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoi
C6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoidnghia2002
 
Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phương
Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình PhươngGiáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phương
Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phươnghazzthuan
 
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdfxemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdfXem Số Mệnh
 
20 ĐỀ DỰ ĐOÁN - PHÁT TRIỂN ĐỀ MINH HỌA BGD KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 MÔ...
20 ĐỀ DỰ ĐOÁN - PHÁT TRIỂN ĐỀ MINH HỌA BGD KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 MÔ...20 ĐỀ DỰ ĐOÁN - PHÁT TRIỂN ĐỀ MINH HỌA BGD KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 MÔ...
20 ĐỀ DỰ ĐOÁN - PHÁT TRIỂN ĐỀ MINH HỌA BGD KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 MÔ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
Giáo trình xây dựng thực đơn. Ths Hoang Ngoc Hien.pdf
Giáo trình xây dựng thực đơn. Ths Hoang Ngoc Hien.pdfGiáo trình xây dựng thực đơn. Ths Hoang Ngoc Hien.pdf
Giáo trình xây dựng thực đơn. Ths Hoang Ngoc Hien.pdf4pdx29gsr9
 
Đề thi tin học HK2 lớp 3 Chân Trời Sáng Tạo
Đề thi tin học HK2 lớp 3 Chân Trời Sáng TạoĐề thi tin học HK2 lớp 3 Chân Trời Sáng Tạo
Đề thi tin học HK2 lớp 3 Chân Trời Sáng Tạowindcances
 
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdfSLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdfhoangtuansinh1
 
TUYỂN TẬP ĐỀ THI GIỮA KÌ, CUỐI KÌ 2 MÔN VẬT LÍ LỚP 11 THEO HÌNH THỨC THI MỚI ...
TUYỂN TẬP ĐỀ THI GIỮA KÌ, CUỐI KÌ 2 MÔN VẬT LÍ LỚP 11 THEO HÌNH THỨC THI MỚI ...TUYỂN TẬP ĐỀ THI GIỮA KÌ, CUỐI KÌ 2 MÔN VẬT LÍ LỚP 11 THEO HÌNH THỨC THI MỚI ...
TUYỂN TẬP ĐỀ THI GIỮA KÌ, CUỐI KÌ 2 MÔN VẬT LÍ LỚP 11 THEO HÌNH THỨC THI MỚI ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
Kiến thức cơ bản về tư duy số - VTC Net Viet
Kiến thức cơ bản về tư duy số - VTC Net VietKiến thức cơ bản về tư duy số - VTC Net Viet
Kiến thức cơ bản về tư duy số - VTC Net VietNguyễn Quang Huy
 
Bài giảng môn Truyền thông đa phương tiện
Bài giảng môn Truyền thông đa phương tiệnBài giảng môn Truyền thông đa phương tiện
Bài giảng môn Truyền thông đa phương tiệnpmtiendhti14a5hn
 
các nội dung phòng chống xâm hại tình dục ở trẻ em
các nội dung phòng chống xâm hại tình dục ở trẻ emcác nội dung phòng chống xâm hại tình dục ở trẻ em
các nội dung phòng chống xâm hại tình dục ở trẻ emTrangNhung96
 
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...Nguyen Thanh Tu Collection
 
Bài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptx
Bài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptxBài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptx
Bài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptxDungxPeach
 
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.ppt
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.pptAccess: Chuong III Thiet ke truy van Query.ppt
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.pptPhamThiThuThuy1
 
xemsomenh.com-Vòng Lộc Tồn - Vòng Bác Sĩ và Cách An Trong Vòng Lộc Tồn.pdf
xemsomenh.com-Vòng Lộc Tồn - Vòng Bác Sĩ và Cách An Trong Vòng Lộc Tồn.pdfxemsomenh.com-Vòng Lộc Tồn - Vòng Bác Sĩ và Cách An Trong Vòng Lộc Tồn.pdf
xemsomenh.com-Vòng Lộc Tồn - Vòng Bác Sĩ và Cách An Trong Vòng Lộc Tồn.pdfXem Số Mệnh
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 BIÊN SOẠN THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỀ BGD 2025 MÔN TOÁN 10 - CÁN...
ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 BIÊN SOẠN THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỀ BGD 2025 MÔN TOÁN 10 - CÁN...ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 BIÊN SOẠN THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỀ BGD 2025 MÔN TOÁN 10 - CÁN...
ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 BIÊN SOẠN THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỀ BGD 2025 MÔN TOÁN 10 - CÁN...Nguyen Thanh Tu Collection
 
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdfBỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdfNguyen Thanh Tu Collection
 
bài thi bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.docx
bài thi bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.docxbài thi bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.docx
bài thi bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.docxTrnHiYn5
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 

Recently uploaded (20)

C6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoi
C6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoiC6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoi
C6. Van de dan toc va ton giao ....pdf . Chu nghia xa hoi
 
Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phương
Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình PhươngGiáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phương
Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phương
 
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdfxemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
 
20 ĐỀ DỰ ĐOÁN - PHÁT TRIỂN ĐỀ MINH HỌA BGD KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 MÔ...
20 ĐỀ DỰ ĐOÁN - PHÁT TRIỂN ĐỀ MINH HỌA BGD KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 MÔ...20 ĐỀ DỰ ĐOÁN - PHÁT TRIỂN ĐỀ MINH HỌA BGD KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 MÔ...
20 ĐỀ DỰ ĐOÁN - PHÁT TRIỂN ĐỀ MINH HỌA BGD KỲ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 MÔ...
 
Giáo trình xây dựng thực đơn. Ths Hoang Ngoc Hien.pdf
Giáo trình xây dựng thực đơn. Ths Hoang Ngoc Hien.pdfGiáo trình xây dựng thực đơn. Ths Hoang Ngoc Hien.pdf
Giáo trình xây dựng thực đơn. Ths Hoang Ngoc Hien.pdf
 
Đề thi tin học HK2 lớp 3 Chân Trời Sáng Tạo
Đề thi tin học HK2 lớp 3 Chân Trời Sáng TạoĐề thi tin học HK2 lớp 3 Chân Trời Sáng Tạo
Đề thi tin học HK2 lớp 3 Chân Trời Sáng Tạo
 
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdfSLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
SLIDE - Tu van, huong dan cong tac tuyen sinh-2024 (đầy đủ chi tiết).pdf
 
TUYỂN TẬP ĐỀ THI GIỮA KÌ, CUỐI KÌ 2 MÔN VẬT LÍ LỚP 11 THEO HÌNH THỨC THI MỚI ...
TUYỂN TẬP ĐỀ THI GIỮA KÌ, CUỐI KÌ 2 MÔN VẬT LÍ LỚP 11 THEO HÌNH THỨC THI MỚI ...TUYỂN TẬP ĐỀ THI GIỮA KÌ, CUỐI KÌ 2 MÔN VẬT LÍ LỚP 11 THEO HÌNH THỨC THI MỚI ...
TUYỂN TẬP ĐỀ THI GIỮA KÌ, CUỐI KÌ 2 MÔN VẬT LÍ LỚP 11 THEO HÌNH THỨC THI MỚI ...
 
Kiến thức cơ bản về tư duy số - VTC Net Viet
Kiến thức cơ bản về tư duy số - VTC Net VietKiến thức cơ bản về tư duy số - VTC Net Viet
Kiến thức cơ bản về tư duy số - VTC Net Viet
 
Bài giảng môn Truyền thông đa phương tiện
Bài giảng môn Truyền thông đa phương tiệnBài giảng môn Truyền thông đa phương tiện
Bài giảng môn Truyền thông đa phương tiện
 
các nội dung phòng chống xâm hại tình dục ở trẻ em
các nội dung phòng chống xâm hại tình dục ở trẻ emcác nội dung phòng chống xâm hại tình dục ở trẻ em
các nội dung phòng chống xâm hại tình dục ở trẻ em
 
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
ĐỀ CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CÁC TỈNH THÀNH NĂM HỌC 2020 –...
 
Bài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptx
Bài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptxBài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptx
Bài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptx
 
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.ppt
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.pptAccess: Chuong III Thiet ke truy van Query.ppt
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.ppt
 
xemsomenh.com-Vòng Lộc Tồn - Vòng Bác Sĩ và Cách An Trong Vòng Lộc Tồn.pdf
xemsomenh.com-Vòng Lộc Tồn - Vòng Bác Sĩ và Cách An Trong Vòng Lộc Tồn.pdfxemsomenh.com-Vòng Lộc Tồn - Vòng Bác Sĩ và Cách An Trong Vòng Lộc Tồn.pdf
xemsomenh.com-Vòng Lộc Tồn - Vòng Bác Sĩ và Cách An Trong Vòng Lộc Tồn.pdf
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 BIÊN SOẠN THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỀ BGD 2025 MÔN TOÁN 10 - CÁN...
ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 BIÊN SOẠN THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỀ BGD 2025 MÔN TOÁN 10 - CÁN...ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 BIÊN SOẠN THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỀ BGD 2025 MÔN TOÁN 10 - CÁN...
ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 BIÊN SOẠN THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỀ BGD 2025 MÔN TOÁN 10 - CÁN...
 
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdfBỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
BỘ LUYỆN NGHE VÀO 10 TIẾNG ANH DẠNG TRẮC NGHIỆM 4 CÂU TRẢ LỜI - CÓ FILE NGHE.pdf
 
bài thi bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.docx
bài thi bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.docxbài thi bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.docx
bài thi bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.docx
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 

Thi nghiema1

  • 1. §¹i Häc Giao Th«ng VËn T¶i Tμi liÖu thÝ nghiÖm VËt Lý §¹i C−¬ng A1 Hä vμ tªn: …………………………….……….. Ch÷ ký cña gi¸o viªn HD: …………………………….……….. …………………………….……….. …………………………….……….. Líp: ………………………Nhãm:…………. Sè liÖu ®o KÕt qu¶ bμi 1: kh¶o s¸t hiÖn t−îng sãng dõng trªn d©y 1 I. Môc ®Ých. 1. Víi lùc c¨ng F cho tr−íc (F = 1N) kh¶o s¸t mèi quan hÖ gi÷a tÇn sè f cña nguån ph¸t vμ b−íc sãng l khi céng h−ëng, tÝnh vËn tèc truyÒn sãng v t−¬ng øng, tõ ®ã rót ra kÕt luËn: vËn tèc truyÒn sãng v trªn sîi d©y cã phô thuéc tÇn sè dao ®éng f kh«ng? 2. Cè ®Þnh kho¶ng c¸ch L gi÷a hai ®iÓm O, B, thay ®æi gi¸ trÞ lùc c¨ng F, kh¶o s¸t mèi quan hÖ gi÷a lùc c¨ng F vμ vμ tÇn sè céng h−ëng bËc 2 (k = 2, xuÊt hiÖn 2 bông sãng), tÝnh c¸c vËn tèc truyÒn sãng v t−¬ng øng, vÏ ®å thÞ F ~ v2, tõ ®ã rót ra kÕt luËn vÒ: mèi quan hÖ gi÷a vËn tèc truyÒn sãng v vμ lùc c¨ng F cña d©y. II. Dông cô. 1. M¸y ph¸t ©m tÇn GF – 597A. 2. Nguån kÝch thÝch dao ®éng (loa ®iÖn ®éng). 3. §ång hå ®o tÇn sè hiÖn sè 4000 ZA. 4. Gi¸ ®ì cã m¸ng tr−ît dμi 1,2 m; con tr−ît cã cäc dμi 20 cm; th−íc th¼ng ®é dμi 0 ¸ 1000 mm; cäc s¾t (1 cäc dμi 60 cm, 1 cäc dμi 30 cm). 5. Sîi d©y truyÒn sãng cã khèi l−îng riªng m. 6. Rßng räc vμ 2 khíp nèi ®a n¨ng; lùc kÕ b¶ng 0 ¸ 5 N. III. C¬ së lý thuyÕt. Sãng dõng lμ hiÖn t−îng giao thoa cña hai sãng kÕt hîp (cã cïng tÇn sè vμ hiÖu pha kh«ng ®æi) truyÒn ng−îc chiÒu nhau, t¹o nªn c¸c bông sãng (®iÓm dao ®éng víi biªn ®é lín nhÊt) n»m xen gi÷a c¸c nót sãng (®iÓm kh«ng dao ®éng). XÐt mét sîi d©y m¶nh vμ mÒm cã chiÒu dμi L = OB. §Çu B ®−îc gi÷ cè ®Þnh vμ ®Çu O ®−îc kÝch thÝch dao ®éng víi tÇn sè f theo qui luËt: x0 = a.sin2pft (1) Dao ®éng cña ®Çu O sÏ truyÒn ®i trªn sîi d©y d−íi d¹ng sãng ngang víi vËn tèc v phô thuéc lùc c¨ng F cña sîi d©y vμ khèi l−îng riªng m (tøc khèi l−îng cña mçi mÐt dμi) cña sîi d©y: v = F /m (2)
  • 2. Sãng tíi tõ ®Çu O sÏ g©y ra t¹i ®iÓm M n»m trªn sîi d©y vμ c¸ch B mét ®o¹n D L - y t = so víi O: = p - L - y (3) x a f t B = - (5) p L x x a f t B B = - = - - (6) p y L  = - - - .sin 2 ( 2 (7) x A f t M = - (9) 2 y = MB mét dao ®éng chËm pha v 1 .sin 2 ( . ) 1 l x a f t M trong ®ã l lμ b−íc sãng x¸c ®Þnh bëi hÖ thøc: l = v/f (4) T−¬ng tù, sãng tíi tõ ®Çu O sÏ g©y ra t¹i ®Çu B mét dao ®éng chËm pha Dt2 = L/v so víi O: p L .sin 2 ( . ) 1 l Khi tíi ®Çu B, sãng sÏ bÞ ph¶n x¹ ng−îc l¹i. V× ®Çu B cè ®Þnh, nªn ta ph¶i thõa nhËn r»ng sãng ph¶n x¹ tõ B ng−îc pha víi sãng tíi B sao cho ®é dêi cña B lu«n b»ng kh«ng, nghÜa lμ: xB = x1B + x2B = 0 hay .sin 2 ( . ) 2 1 l Nh− vËy sãng ph¶n x¹ tõ B sÏ g©y ra t¹i ®iÓm M mét dao ®éng chËm pha Dt3 = y/v so víi B    l x a f t M ) v Do kÕt qu¶ giao thoa cña sãng tíi tõ O vμ sãng ph¶n x¹ tõ B truyÒn tíi ®iÓm M nªn ®é dêi cña dao ®éng tæng hîp t¹i M cã gi¸ trÞ b»ng: xM = x1M + x2M (8) Thay (3) vμ (6) vμo (7), ta t×m ®−îc ph−¬ng tr×nh dao ®éng tæng hîp t¹i ®iÓm M cã d¹ng: p L .cos 2 ( . ) l víi biªn ®é p y l A a 2 . = 2 .sin (10) C«ng thøc (10) chøng tá biªn ®é dao ®éng tæng hîp t¹i ®iÓm M chØ phô thuéc to¹ ®é y = MB - NÕu 2py/l = k.p víi k = 0, 1, 2,… hay y = k.l/2 (11) th× biªn ®é A sÏ cã gi¸ trÞ nhá nhÊt Amin = 0. Khi ®ã ®iÓm M ®øng yªn vμ ®−îc gäi lμ nót sãng. Trong tr−êng hîp nμy, sãng tíi vμ sãng ph¶n x¹ g©y ra t¹i ®iÓm M dao ®éng ng−îc pha nªn chóng triÖt tiªu nhau. - NÕu 2py/l = (2k+1)p /2 víi k = 0, 1, 2,… hay y = (2k+1).l/4 (12) th× biªn ®é A sÏ cã gi¸ trÞ lín nhÊt Amax= 2a. Khi ®ã ®iÓm M dao ®éng m¹nh nhÊt vμ ®−îc gäi lμ bông sãng. Trong tr−êng hîp nμy, sãng tíi vμ sãng ph¶n x¹ g©y ra t¹i ®iÓm M c¸c dao ®éng cïng pha nªn chóng t¨ng c−êng lÉn nhau. Tõ c¸c c«ng thøc (11) (12) ta rót ra c¸c kÕt luËn sau ®©y:
  • 3. a. §Çu B cña sîi d©y lμ mét ®iÓm cè ®Þnh nªn nã lu«n lu«n lμ mét nót sãng. T¹i B, sãng tíi vμ sãng ph¶n x¹ ng−îc pha nhau, biªn ®é dao ®éng bÞ triÖt tiªu. b. T¹i c¸c ®iÓm c¸ch B mét kho¶ng: y = (2k +1).l / 4 th× sãng tíi vμ sãng ph¶n x¹ ®ång pha, biªn ®é dao ®éng cùc ®¹i, t¹o ra c¸c bông sãng. T¹i c¸c ®iÓm c¸ch B mét kho¶ng: y = k .l k hoÆc (2k+1) k (14) 2L 1 = = l th× sãng tíi vμ sãng ph¶n x¹ ng−îc l F 3 m k f 2 pha, biªn ®é dao ®éng triÖt tiªu nhau t¹o ra c¸c nót sãng. C¸c nót vμ c¸c bông sãng ph©n bè xen kÏ c¸ch ®Òu nhau. Kho¶ng c¸ch d gi÷a hai nót hoÆc hai bông sãng kÕ tiÕp ®Òu b»ng nöa b−íc sãng: / 2 1 = - = l k + k d y y (13) Khi sãng ph¶n x¹ truyÒn tíi O nã l¹i bÞ ph¶n x¹ t¹i O, t¹o ra c¸c nót vμ bông t¹i c¸c vÞ trÝ c¸ch O mét kho¶ng 2 l . Sù ph¶n x¹ qua l¹i nhiÒu lÇn 4 gi÷a hai ®iÓm O vμ B t¹o ra c¸c nót vμ bông ë nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau, lÖch pha nhau. KÕt qu¶ lμ biªn ®é dao ®éng tæng hîp rÊt nhá, kh«ng quan s¸t ®−îc c¸c bông vμ nót sãng. Tuy nhiªn, khi sîi d©y cã ®é dμi L b»ng: L = OB = .l 2 víi k = 2, 3, 4,... (sè nguyªn), th× vÞ trÝ c¸c bông sãng vμ c¸c nót sãng cña mäi sãng lμ cè ®Þnh, biªn ®é sãng tæng hîp rÊt lín so víi biªn ®é dao ®éng cña nguån, khi ®ã x¶y ra hiÖn t−îng céng h−ëng. C«ng thøc (14) lμ ®iÒu kiÖn céng h−ëng cña sãng dõng trªn d©y. Thay (2),(4) vμo (14), ta t×m ®−îc hÖ thøc: (15) Trong bμi thÝ nghiÖm nμy, víi sîi d©y cã khèi l−îng riªng m cho tr−íc, ta kh¶o s¸t mèi quan hÖ gi÷a lùc c¨ng F, tÇn sè dao ®éng céng h−ëng f vμ b−íc sãng l hay vËn tèc truyÒn sãng v, ë ®iÒu kiÖn céng h−ëng sãng dõng. IV. tr×nh tù thÝ nghiÖm. A. Kh¶o s¸t quan hÖ b−íc sãng – tÇn sè céng h−ëng khi lùc c¨ng kh«ng ®æi. 1. Phèi hîp ®iÒu chØnh c¸c khíp nèi V1,V2 ®Ó kÐo c¨ng sîi d©y OB theo ph−¬ng ngang sao cho lùc kÕ N chØ gi¸ trÞ lùc c¨ng F = 1,0 N. 2. X¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch tõ t©m ph¸t sãng O ®Õn ®iÓm ph¶n x¹ B trªn thanh kim lo¹i b»ng c¸ch dÞch chuyÓn con tr−ît D sao cho mòi tªn cña nã chØ ®óng v¹ch 800 mm trªn th−íc. Ta cã L = OB lμ kho¶ng c¸ch gi÷a t©m ph¸t sãng O vμ ®iÓm ph¶n x¹ B trªn thanh kim lo¹i g¾n trªn con tr−ît D. Ghi sè ®o L vμo b¶ng 1. 3. Nèi c¸c chèt ®iÖn gi÷a c¸c lç c¾m §1, §2 cña loa ®iÖn ®éng § víi æ c¾m “1Vpp/50W” trªn mÆt m¸y ph¸t ©m tÇn GF – 597A nhê mét d©y dÉn phÝch c¾m 5 ch©n. ChuyÓn thang S ®Æt ë vÞ trÝ x10.
  • 4. 4. Nèi c¸c lç c¾m F1, F2 cña m¹ch ®iÖn víi hai cùc “COM” vμ “VWHz” cña ®ång hå ®a n¨ng hiÖn sè 4000ZA. VÆn nóm xoay chän thang ®o cña ®ång hå nμy sao cho v¹ch chuÈn cña nã n»m ë thang ®o tÇn sè Hz. 5. C¾m phÝch ®iÖn cña m¸y ph¸t ©m tÇn vμo nguån ®iÖn ~ 220 V. BÊm kho¸ K trªn mÆt m¸y. §iÒu chØnh t¨ng dÇn biªn ®é m¸y ph¸t sao cho loa b¾t ®Çu rung, sau ®ã xoay nhÑ ®Üa chän tÇn sè ng−îc chiÒu kim ®ång hå (sao cho ®ång hå hiÖn sè 4000 ZA xuÊt hiÖn gi¸ trÞ xÊp xØ 20 Hz th× dõng l¹i). 6. §iÒu chØnh ®Üa tÇn sè theo chiÒu kim ®ång hå ®Ó x¶y ra céng h−ëng sang. dõng víi 2 bông sãng (mét b−íc sãng), ghi gi¸ trÞ l2 = L vμ tÇn sè f2 vμo b¶ng 1. 7. T¨ng tÇn sè m¸y ph¸t ®Õn khi x¶y ra céng h−ëng víi 3; 4; 5; 6 bông sãng vμghi 4 c¸c kÕt qu¶ vμo b¶ng 1. B. Kh¶o s¸t quan hÖ gi÷a lùc c¨ng d©y (F) víi tÇn céng h−ëng (f) hay vËn tèc truyÒn sãng (v). 1. Gi÷ nguyªn kho¶ng c¸ch L, chän gi¸ trÞ cña lùc c¨ng F1 = 1(N). Xoay nhÑ ®Üa sè cña m¸y ph¸t ©m tÇn ®Ó t×m thÊy tÇn sè céng h−ëng f2 víi 2 bông sãng, nghÜa lμ b−íc sãng l2 = L. Ghi gi¸ trÞ l2 vμ tÇn sè h−ëng f2 vμo b¶ng 2. 2. LÆp l¹i c¸c b−íc trªn víi c¸c lùc c¨ng F = 2, 3, 4, 5 (N). Ghi kÕt qu¶ vμo b¶ng 2. V. B¸o c¸o thÝ nghiÖm. 1. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm A. Kh¶o s¸t quan hÖ b−íc sãng – tÇn sè céng h−ëng khi lùc c¨ng kh«ng ®æi. B¶ng 1: Khi lùc c¨ng F = 1N; L = OB = 0,8 (m) Sè bông TÇn sè f(HZ) n B−íc sãng l(m) sãng n VËn tèc truyÒn sãng vn = ln.fn (m/s) 2 ……………… ……………… ……………… 3 ……………… ……………… ……………… 4 ……………… ……………… ……………… 5 ……………… ……………… ……………… 6 ……………… ……………… ……………… B. Kh¶o s¸t quan hÖ gi÷a lùc c¨ng d©y víi tÇn sè céng h−ëng, vËn tèc truyÒn sãng (khi b−íc sãng kh«ng ®æi) B¶ng 2: Khi lùc c¨ng F thay ®æi, L = 0,8 (m); l = L = 0,8 (m) Sè bông Lùc c¨ng F TÇn sè fn sãng (N) (HZ) VËn tèc truyÒn sãng vn = ln.fn (m/s) 2 1 ……………… ……………… 2 2 ……………… ……………… 2 3 ……………… ……………… 2 4 ……………… ……………… 2 5 ……………… ………………
  • 5. VËn tèc truyÒn sãng 5 VI. Xö lý sè liÖu. VÏ ®å thÞ A – Theo kÕt qu¶ b¶ng 1 B−íc sãng TÇn sè B – Theo kÕt qu¶ b¶ng 2 VËn tèc truyÒn sãng TÇn sè TÇn sè Lùc c¨ng Lùc c¨ng C – KÕt luËn: ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................
  • 6. BμI 2 : Kh¶o s¸t chuyÓn ®éng quay cña vËt r¾n w j j j (®é /s) (2) w j j j (®é /s) (3) 6 b = m I I. Môc ®Ých. - T×m hiÓu ph−¬ng ph¸p ®o vËn tèc gãc w vμ gia tèc gãc b. - NghiÖm l¹i ph−¬ng tr×nh c¬ b¶n chuyÓn ®éng quay cña vËt r¾n = m β . I II. Dông Cô - M¸y ®Õm thêi gian cã ®é chÝnh x¸c ®Õn 1 (miligi©y) - Bé nguån h¹ thÕ. - Cæng quang häc. - Bé g¸ ®ì. - Rßng räc, vËt nÆng khèi l−îng m, tÊm ch¾n s¸ng. - §Üa nhùa vμ hai ®Üa s¾t cã moment qu¸n tÝnh Io. III. C¬ së lý thuyÕt. VËt r¾n trong bμi nμy lμ mét ®Üa nhùa vμ hai ®Üa kim lo¹i, mçi ®Üa ®−îc chÕ t¹o sao cho cã cïng moment qu¸n tÝnh I0. Khi chång c¸c ®Üa lªn nhau, ta lÇn l−ît cã vËn tèc gãc w liªn hÖ víi m«ment qu¸n tÝnh I1 = I0; I2 = 2I0; I3 = 3I0. T¸c dông vμo c¸c hÖ vËt r¾n ®ã cïng mét moment lùc m = mg.R ta lÇn l−ît ®o ®−îc c¸c gia tèc gãc b1; b2; b3; cña chuyÓn ®éng øng víi c¸c hÖ vËt r¾n ®ã. Tõ ph−¬ng tr×nh c¬ b¶n trong chuyÓn ®éng quay cña vËt r¾n (1), víi m = mg.R = const, vμ I1 = I0; I2 = 2I0; I3 = 3I0 ta cã b1 = 2. b2 vμ b1 = 3. b3 . Víi phÐp ®o chÝnh x¸c th× ®å thÞ b phô thuéc tû sè I0/I sÏ lμ mét ®−êng th¼ng ®i qua gèc täa ®é O. Trªn thùc tÕ, do cã sù sai sè nªn ba ®iÓm ®o A, B, C gÇn n»m trªn ®−êng th¼ng. ThÝ nghiÖm gióp nghiÖm l¹i ph−¬ng tr×nh: (1) (1) : lμ PT c¬ b¶n chuyÓn ®éng quay cña vËt r¾n. ë bμi nμy, ta t¸c dông lªn vËt r¾n m«ment lùc m = mg.R = const, khi ta lÇn l−ît thay ®æi moment qu¸n tÝnh I, víi I1 = I0; I2 = 2I0; I3 = 3I0 ta sÏ thÊy sù thay ®æi cña gia tèc gãc t−¬ng øng lμ b1; b2; b3, dÉn ®Õn sù thay ®æi cña vËn tèc gãc w. Do ®ã, ta ®o sù thay ®æi cña vËn tèc gãc w th× sÏ thÊy ®−îc sù thay ®æi cña gia tèc gãc b phô thuéc vμo m«ment qu¸n tÝnh I. §Ó ®o b ta g¾n vμo mÐp ®Üa nhùa 1 miÕng nhùa ®en ch¾n s¸ng h×nh qu¹t øng víi gãc quay Dj =100 (H.1). Dông cô nμy cho phÐp ta ®o ®−îc thêi gian Dt ®Ó vËt r¾n quay mét gãc Dj =100 . Ta cã vËn tèc gãc tøc thêi ë thêi ®iÓm thø nhÊt: 0 1 1 = D ¶ 0 1 10 lim = » D t t D t D t Dt = ¶ D ® Cho ®Üa quay 1 vßng (øng víi j = 3600 ), ta cã vËn tèc gãc ë thêi ®iÓm thø hai: 0 2 2 = D 0 2 10 lim = » D t t D t D t Dt = ¶ ¶ D ® Dj =100 TÊm nhùa ch¾n s¸ng H×nh 1
  • 7. j =w .t + b t (5) b = w -w = - (®é/s2 ) 7 Trong chuyÓn ®én g trßn ta cã: .t 2 1 w =w + b (4) 2 1 1 . 2 Víi t lμ thêi gian ®Ó quay 1 vßng, tõ (4), (5) ta cã : w w 0 2 1 2 2 2 2 1 2 2. 720 j VËy khi vËt r¾n thay ®æi moment qu¸n tÝnh, chØ cÇn x¸c ®Þnh Dt1; Dt2 sau ®ã thay vμo (2), (3) tÝnh ®−îc w1; w2, thay w1; w2 vμo (6) cã gia tèc b øng víi tõng vËt r¾n cã m«ment qu¸n tÝnh I IV. Tr×nh tù thÝ nghiÖm. 1. M« t¶ dông cô: S¬ ®å thÝ nghiÖm h×nh 2. VËt r¾n ban ®Çu lμ ®Üa nhùa (4) cã moment qu¸n tÝnh I0, trªn ®ã cã g¾n tÊm ch¾n s¸ng (5), vËt r¾n quay quanh mét trôc cè ®Þnh nhê träng vËt (7). Khi ®Üa nhùa quay, khiÕn tÊm ch¾n s¸ng quay qua cæng quang häc (3) [trªn ®ã cã hai lç ph¸t vμ thu tÝn hiÖu hång ngo¹i T1, T2], tÊm nhùa ®en sÏ ch¾n tia s¸ng hång ngo¹i ph¸t ra tõ hai lç nhá T1 vμ T2, thêi gian ch¾n s¸ng ®ã ®−îc hiÓn thÞ trªn m¸y ®o thêi gian (1). 2. TiÕn hμnh thÝ nghiÖm: (6) M¸y ®Õm thêi gian (1 ) Bé h¹ thÕ (2) (3) Dj =100 (4) m T1 T2 H×nh 2 R d©y chØ (7) (5) (6) Tr−íc mçi lÇn ®o, bÊm nót “RESET” trªn m¸y (1), ®ång hå hiÓn thÞ “0000”, khi ®Üa nhùa b¾t ®Çu che s¸ng cæng (3) th× ®ång hå b¾t ®Çu ch¹y, miÕng nhùa kh«ng che cæng (3) ®ång hå hiÓn thÞ thêi gian Dt. Tr×nh tù thÝ nghiÖm: 2 sinh viªn A vμ B cïng lμm thÝ nghiÖm: SV A : §iÒu khiÓn cho ®Üa nhùa quay vμ Ên nót “RESET” trªn (1). SV B : Quan s¸t ®ång hå, ghi l¹i gi¸ trÞ Dt1 vμ Dt2. PhÇn 1: · SV A: T× nhÑ 1 ngãn tay vμo mÆt ®Üa nhùa (cã moment I1 = I0) quay tõ tõ ®Ó sîi chØ quÊn quanh mÐp ®Üa, kÐo vËt nÆng (7) lªn gÇn s¸t rßng räc (6). (Chó ý: NÕu qu¸ tr×nh quÊn thÊy sîi chØ bÞ tuét ra khái r·nh nhùa th× ph¶i gì chØ kh«ng ®Ó
  • 8. rèi vμ lμm l¹i). TiÕp theo SV A Ên nót “RESET” råi th¶ tay nhÑ nhμng cho ®Üa nhùa quay. · SV B: Khi thÊy miÕng nhùa che cæng (3), m¸y hiÖn sè Dt1 (vÝ dô 0092 tøc lμ Dt1= 0,092 (s) = 92 (ms)). Th× nhí l¹i sè 92. · SV A: ThÊy SV B ®· ®äc ®−îc Dt1 th× th× Ên nót “RESET”(Kh«ng ®Ó ®Üa quay qu¸ mét vßng), lóc ®ã ®ång hå hiÓn thÞ Dt2. · SV B : khi thÊy hiÖn sè Dt2 th× ®äc vμ ghi sè liÖu Dt1, Dt2 vμo b¶ng 1. Thùc hiÖn 5 lÇn víi phÐp ®o nh− vËy. PhÇn 2: · SVA: §Æt thªm 1 ®Üa kim lo¹i chång lªn ®Üa nhùa (sao cho 2 ®inh trªn ®Üa kim lo¹i trïng vμo hai lç trªn ®Üa nhùa), nh− vËy 2 ®Üa míi quay ®ång trôc, lóc nμy vËt r¾n cã moment qu¸n tÝnh I2 = 2I0. Thùc hiÖn 5 lÇn nh− phÇn 1, ghi kÕt qu¶ vμo b¶ng1. PhÇn 3: · SVA: §Æt tiÕp 1 ®Üa kim lo¹i chång lªn ®Üa s¾t (sao cho 2 ®inh trªn ®Üa kim lo¹i trïng vμo hai lç trªn ®Üa s¾t ), nh− vËy ba ®Üa míi quay ®ång trôc, lóc nμy vËt r¾n cã moment qu¸n tÝnh I3 = 3I0. Thùc hiÖn 5 lÇn nh− phÇn 2, ghi kÕt qu¶ vμo b¶ng 1. Thùc hiÖn xong thÝ nghiÖm, t¾t m¸y (1), xÕp gän dông cô. V. B¸o c¸o thÝ nghiÖm. 1. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm M«ment qu¸n tÝnh 8 LÇn ®o Dt1 (s) Dt2 (s) w1 (rad/s) w2 (rad/s) b (rad/s2) I1 = I0 (§Üa nhùa) 1 2 3 4 5 I2 = 2I0 (§Üa nhùa +1 ®Üa s¾t) 1 2 3 4 5 I3 = 3I0 (§Üa nhùa +2 ®Üa s¾t) 1 2 3 4 5
  • 9. rad = + + + + 1 s rad = + + + + 2 s rad = + + + + 3 s - + - + - + - + - 1 11 1 12 1 13 1 14 1 15 rad = 1 s - + - + - + - + - 2 21 2 22 2 23 2 24 2 25 rad = 2 s - + - + - + - + - 3 31 3 32 3 33 3 34 3 35 rad = 3 s rad b = b ± Db = ± rad b = b ± Db = ± .......... .......... .......... .......... .( ) 2 2 2 2 s rad b = b ± Db = ± 9 2. Xö lý kÕt qu¶: · TÝnh c¸c gi¸ trÞ gia tèc gãc trung b×nh: ............................................( ) 11 12 13 14 15 5 2 = b b b b b b ............................................( ) 21 22 23 24 25 5 2 = b b b b b b ............................................( ) 31 32 33 34 35 5 2 = b b b b b b · Sai sè tuyÖt ®èi cña gia tèc gãc: ...............................( ) 5 2 D = b b b b b b b b b b b ..........................( ) 5 2 D = b b b b b b b b b b b ............................( ) 5 2 D = b b b b b b b b b b b ......................... .......................( ) 1 1 1 2 s ......................... .........................( ) 3 3 3 2 s 3. VÏ ®å thÞ biÓu diÔn b phô thuéc I0 : I b (rad/s2) 0 I 0 I
  • 10. Bμi 3: X¸c ®Þnh gia tèc träng tr−êng b»ng con l¾c thuËn nghÞch. m 01 a t P b = (2) G a 02 P n P H×nh 1 b = d a là gia tốc góc, I1 là moment quán tính của con lắc đối với = p = I (5) 1 . . 10 I. Môc ®Ých. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña gia tèc r¬i tù do (g) t¹i vÞ trÝ ®o. II. Dông cô. 1. Con lắc vật lý. 2. Máy đo thời gian hiện số MC-963A. 3. Cổng quang điện hồng ngoại. 4. Giá đỡ con lắc và hộp chân đế. 5. Thước dμi 1000 (mm) vμ thước kÑp 0-200 (mm). III. C¬ së lý thuyÕt. Con lắc vật lý là một vật rắn, khối lượng m, có thể dao động quanh một trục cố định nằm ngang đi qua điểm O1 nằm cao hơn khối tâm G của nó (H.1). Điểm O1 gọi là điÓm treo của con lắc. Vị trí cân bằng của con lắc trùng với phương thẳng đứng của đường thẳng O1G. Khi kéo con lắc lệch khỏi vị trí cân bằng một góc a nhỏ, rồi buông nó ra thì thành phần Pt của trọng lực P = mg, tác dụng lên con lắc một mômen lực m1 có trị số bằng m1 = -Pt.L1 = -mg.L1.sina , trong đó g là gia tốc trọng trường, L1 = O1G là khoảng cách từ điểm O1 đến khối tâm G, dấu (-) cho biết moment lực m1 luôn kéo con lắc về vị trí cân bằng, tức quay ngược chiều với góc lệch α. Khi α nhỏ ta có thể coi gần đúng: m1 = - mg.L1.α (1) Phương tr×nh cơ bản đối với chuyển động quay của con lắc quanh trục đi qua O1 có dạng: 1 1 1 I 2 ë đây 2 1 dt trục quay đi qua O1. Kết hợp (1) với (2) vμ thay 1 1 2 1 w = m.g.L / I ta nhận được 2 a +w a = dt d (3) phương trình dao động điều hoà của con lắc: 2 . 0 2 1 Nghiệm của phương tr×nh (3) có dạng: .cos( . ) 0 1 a =a w t +j (4) với a0 là biên độ, là w1 tần số góc, j là pha ban đầu tại thời điểm t = 0. Từ (4) ta suy ra chu kỳ T1 của con lắc: 1 1 1 2. 2. m g L T p w Trong con lắc vật lý, ta có thể tìm thấy một điểm O2, nằm trên đường thẳng đi qua O1 và G sao cho khi con lắc dao động quanh trục nằm ngang đi qua O2 thì chu kú dao động của con lắc đúng bằng chu kỳ dao động của nó khi dao động
  • 11. quanh trục đi qua O1. Thật vậy, khi dao động quanh trục đi qua O2, chu kỳ dao động T2 của con lắc được tính toán tương tự trên, và ta tìm được: = p = I (6) 2 . . + - 4. .( L L ).( L L ) 1 2 1 2 g = p 11 2 2 2 2. 2. m g L T p w với L2 = O2G là khoảng cách từ trục quay đi qua điểm O2 đến khối tâm G và I2 là moment quán tính của con lắc đối với trục quay đi qua O2. Gọi IG là moment quán tính của con lắc đối với trục quay đi qua khối tâm G và song song với hai trục đi qua hai điểm O1 và O2. Theo định lý Huyghens- Steiner: I1 = IG + 2 1 m.L (7) 2 m.L (8) I2 = IG + 2 Tõ c¸c c«ng thøc (5), (6), (7), (8) ta được biểu thức xác định gia tốc trọng trường: 2 2 1 2 2 1 2 . . T L T L g - = p (9) Nếu hai điểm treo O1, O2 thoả mãn T1 = T2 = T th× biểu thức xác định gia tốc träng trường được đơn giản thành: (10) 4. 2 . T 2 L Con lắc vật lý khi đó trở thành con lắc thuận nghịch, với L = L1 + L2 = O1O2 là khoảng cách giữa hai trục nằm ngang đi qua O1 và O2. Con lắc vật lý sö dụng trong thí nghiệm này gồm một thanh kim loại (6), trên đó có gắn hai con dao cố định (1) và (2) nằm cách nhau một khoảng cách L = O1O2 không đổi (H.2). Cạnh của dao (1) hoặc (2) lần lượt được đặt tựa trên mặt kính phẳng nằm ngang của gối đỡ (5). Hai quả nặng (3) và (4) gắn cố định trên thanh kim loại (6). Gia trọng C có dạng một đai ốc lắp trên thân ren cña quả nặng (4). Có thể dịch chuyển gia trọng C bằng cách vặn nó xoay quanh trục ren (4) để thay đổi vị trí khối tâm G. Toàn bộ con lắc được đặt trên giá đỡ (8) và hộp chân đế (9) có các vít điều chỉnh thăng bằng (10). Số dao động và thời gian tương ứng được đo trên máy đo thời gian hiện số MC-963A. Máy đo thời gìan hiện số là loại dụng cụ đo thời gian chính xác cao (độ chia nhỏ nhất 0,001 - 0,01s). Nó có thể hoạt động như một đồng hồ được điều khiển bằng các cổng quang ®iÖn (7). C 4 5 3 6 8 9 10 1 x 7 2 H×nh 2
  • 12. Cét thêi gian 12 IV. Tr×nh tù thÝ nghiÖm. Trong bμi thÝ nghiÖm nμy hai ®iÓm O1 vμ O2 ®−îc cho tr−íc (2 l−ìi dao g¾n cè ®Þnh). Ta cÇn t×m vÞ trÝ cña gia träng C (nghÜa lμ thay ®æi khèi t©m cña con l¾c) sao cho khi ®æi chiÒu con l¾c, chu kú dao ®éng cña nã kh«ng ®æi. C¸ch thùc hiÖn nh− sau: · VÆn gia träng C vÒ s¸t qu¶ nÆng 4, kho¶ng c¸ch gi÷a gia träng C vμ qu¶ nÆng 4 lμ x0 (th−êng x0 = 0). §Æt con l¾c lªn gi¸ ®ì theo chiÒu thuËn (ch÷ “thuËn” ®Æt trªn gi¸ 5). KÐo con l¾c lÖch vÒ phÝa cæng quang häc 7, (sao cho thanh kim lo¹i 6 che hai lç trªn 7) sau ®ã th¶ ®Ó con l¾c dao ®éng tù do. Quan s¸t trªn bé ®Õm tù ®éng, x¸c ®Þnh thêi gian cña 50 chu kú thuËn vμ thùc hiÖn phÐp ®o 2 lÇn, ghi vμo b¶ng 1 (d−íi cét 50.T1). · §¶o ng−îc con l¾c (ch÷ “nghÞch ” ®Æt trªn gi¸ 5). §o thêi gian cña 50 chu kú nghÞch vμ thùc hiÖn nh− trªn vμ ghi vμo b¶ng 1 (d−íi cét 50.T2). · VÆn gia träng C vÒ vÞ trÝ c¸ch qu¶ nÆng 4 mét kho¶ng x’= x0 + 40 (mm), dïng th−íc kÑp kiÓm tra. §o thêi gian 50 chu kú thuËn vμ 50 chu kú nghÞch øng víi vÞ trÝ nμy. Thùc hiÖn ®o 2 lÇn víi mçi chu kú thuËn vμ nghÞch, ghi kÕt qu¶ vμo b¶ng 1. · BiÓu diÔn kÕt qu¶ ®o trªn ®å thÞ: Trôc tung dμi 85 (s), biÓu diÔn thêi gian 50T1 vμ 50T2. Trôc hoμnh dμi 40 (mm), biÓu diÔn vÞ trÝ x0, x0+ 40 cña gia träng C. Nèi c¸c ®iÓm 50T1 víi nhau vμ 50T2 víi nhau b»ng c¸c ®o¹n th¼ng, giao ®iÓm cña chóng khi chiÕu xuèng trôc hoμnh lμ ®iÓm gÇn ®óng vÞ trÝ x1 cña gia träng C, mμ t¹i vÞ trÝ ®ã chu kú thuËn b»ng chu kú nghÞch T1 = T2 = T (nh− H.3). · Dïng th−íc kÑp ®Æt gia träng C vÒ ®óng vÞ trÝ x1 võa t×m ®−îc, treo con l¾c vËt lý lªn gi¸ 5, thùc hiÖn ®o 3 lÇn víi mçi 50T1 vμ 50T2. Ghi kÕt qu¶ vμo b¶ng 2. · Dïng th−íc dμi 1000 mm ®o kho¶ng c¸ch L gi÷a hai l−ìi dao O1O2. Ghi kÕt qu¶ vμo b¶ng 1 (chØ ®o cÈn thËn mét lÇn, lÊy sai sè dông cô DL = ± 0,5 mm) · Thùc hiÖn xong thÝ nghiÖm t¾t m¸y MC-963A, xÕp gän c¸c th−íc ®o. (s) Cét thêi gian (s) 0 40 (mm) 1 50T 2 50T 2 50T 1 50T x1 H×nh 3
  • 13. V. B¸o c¸o thÝ nghiÖm. 1. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm · B¶ng1: L = 701,0 ± 0,5 (mm) 13 VÞ trÝ gia träng C (mm) 50T1 (s) 50T2 (s) LÇn 1 LÇn 2 1 50T LÇn 1 LÇn 2 2 50T x0 = 0 (mm) …… …… …… …… …… …… x0+40 = 40 (mm) …… …… …… …… …… …… 2. VÏ ®å thÞ Cét thêi gian (s) Cét thêi gian (s) 85 84 0 10 20 30 40 (mm) 85 84 83 83
  • 14. · B¶ng 2: T¹i vÞ trÝ tèt nhÊt x1 con l¾c vËt lý trë thμnh thuËn nghÞch T1 = T2 = T VÞ trÝ tèt nhÊt x1 = ……………… (mm) ®Ó cã T1 = T2 = T LÇn ®o 50T1 (s) D(50T1 ) (s) 50T2 (s) D(50T2 ) (s) T = = + 1 1 2 s T = D = D + D · TÝnh gia tèc träng tr−êng 1 1 2 s .................. 2 g = = = m s D................................... g = = ...................................................... = m s 2 14 1 2 3 Gi¸ trÞ Trung b×nh ………………. ………………. ………………. ………………. 2. Xö lý kÕt qu¶: · X¸c ®Þnh chu kú dao ®éng cña con l¾c thuËn nghÞch: .............................................( ) (50 50 ) . 2 50 T T [ (50 ) (50 ) ] .............................................( ) 2 . 50 T T ................................................... ...................................................( / ) .................. ...............................( / ) ....................................................... ................................... g = g ± Dg = .........................................±.............................................(m / s 2 )
  • 15. Bμi 4: NghiÖm l¹i ®Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng trªn ®Öm kh«ng khÝ. g = F (1) dv g = = 0, = khi đó vật chuyển động thẳng đều. Vận tốc của vật chuyển động thẳng đều có trị số bằng: v = S/ t = const (3), với S là đoạn đường vật đã đi được trong khơảng thời gian t. dv g = vμo phương trình (2) và chú ý rằng d mv = = ( . ) (4). dK = = vμ 2 15 I. Môc ®Ých. NghiÖm l¹i ®Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng trong tr−êng hîp vËt chuyÓn ®éng víi hÖ sè ma s¸t nhá. II. Dông cô. 1. Đệm không khí và giá đỡ có thước thẳng chia đến milimét và các vít điều chỉnh cân bằng, hai đầu cảm biến thu phát quang điện hồng ngoại. 2. Bơm dẫn khí và ống dẫn khí. 3. Hai xe trượt có bản chắn sáng. 4. Hai đầu va chạm đàn hồi, hai đầu va chạm mền có vải gai móc dính, hai tÊm gia trọng g¾n vμo hai bªn xe tr−ît X2. 5. Hai máy đo thêi gian hiện số MC-963A. III. C¬ së lý thuyÕt. 1. Định luật bảo toàn động lượng Một chất điểm, chịu tác dụng của lực, sẽ chuyển động có gia tốc (H.1). Theo định luật Newtơn thứ hai: Gia tốc g của chất điểm cùng hướng và tỷ lệ thuận với lực tổng hợp F tác dụng lên chất điểm và tỷ lệ nghịch với khối lượng m của nó. m Công thức (1) có thể viết dưới dạng: m.a = F (2) Phương trình (2) gọi là phương trình cơ bản của động lực học chất điểm, nó cũng đúng đối với vật rắn chuyển động tịnh tiến. Từ phương trình này ta suy ra hệ quả sau: nếu lực tổng hợp tác dụng lên vật triệt tiêu F = 0 thì v const dt Thay dt dK m = const ta được: F dt dt VÐct¬ K = m.v gọi là động lượng của vật và đặc trưng cho trạng thái động lực học của vật. Áp dụng phương trình (4) đối với hÖ cô lập gồm hai vật có khối lượng m1 và m2 tương tác với nhau bằng các lực 1 F và 2 F (H.2). d ( m . v ) 2 2 2 Ta có: F 1 dt dt 1 1 1 ( . ) F dK = d m v = dt dt m a F H×nh 1 m2 1 F H×nh 2 2 F m1
  • 16. Céng vÕ víi vÕ cña hai ph−¬ng tr×nh trªn ta ®−îc: dK + = + d m v = + d K K = + 16 1 2 1 2 1 1 2 2 ( . ) ( . ) F F dt d m v dt dK dt dt ( ) d ( m . v m . v ) 1 2 1 1 2 2 hay F F 1 2 dt dt + = + Theo ®Þnh luËt Newt¬n thø ba: 1 2 - F = F , nªn 0 1 2 F + F = , suy ra : K + K = m v + m v = const 1 2 1 1 2 2 . . (5) Công thức (5) gọi là định luật bảo toàn động lượng và phát biểu như sau: “ Tổng động lượng cña hệ vật c« lËp bảo toàn”. Nếu hệ cô lập gồm n vật, phương trình (5) sẽ viết thành: n Σ= = = i i K m v const i 1 . (6) Chó ý: §èi víi hÖ vËt kh«ng c« lËp, nh−ng tæng hîp c¸c ngo¹i lùc t¸c dông lªn hÖ vËt triÖt tiªu th× tæng ®éng l−îng cña hÖ vËt ®−îc b¶o toμn. 2. Kh¶o s¸t qu¸ tr×nh va ch¹m gi÷a hai vËt. Gi¶ sö mét hÖ gåm hai vËt cã khèi l−îng m1 vμ m2 chuyÓn ®éng kh«ng ma s¸t theo ph−¬ng ngang víi vËn tèc kh¸c nhau tíi va ch¹m xuyªn t©m vμo nhau. Khi ®ã tæng hîp c¸c ngo¹i lùc (gåm träng lùc vμ ph¶n lùc cña mÆt gi¸ ®ì) t¸c dông lªn hÖ vËt triÖt tiªu nhau, nªn theo (5), tæng ®éng l−îng cña hÖ vËt ®−îc b¶o toμn. Gäi ' 2 ' 1 2 1v ; v ; v ; v lμ vËn tèc cña hai vËt m1 vμ m2 tr−íc vμ sau va ch¹m. XÐt hai tr−êng hîp: a/ Va ch¹m ®μn håi: Sau va ch¹m, hai vËt m1vμ m2 chuyÓn ®éng víi vËn tèc 1 v' vμ 2 v' cã trÞ sè kh¸c nhau v’1¹ v’2. BiÓu thøc (5) ¸p dông cho hai vËt trªn ®−îc viÕt d−íi d¹ng ®¹i sè: m1v1+ m2v2 = m1v1–+ m2v2– (7) NÕu tr−íc va ch¹m vËt m2 ®øng yªn (v2= 0) th× (7) cã d¹ng: m1v1 = m1v1–+ m2v2– (8) b/ Va ch¹m mÒm: Sau va ch¹m, hai vËt m1vμ m2 chuyÓn ®éng víi vËn tèc v' . BiÓu thøc (5) ¸p dông cho hai vËt trong tr−êng hîp nμy ®−îc viÕt d−íi d¹ng ®¹i sè: m1v1+ m2v2= ( m1+ m2)v– (9) NÕu tr−íc va ch¹m vËt m2 ®øng yªn (v2 = 0) th× (9) cã d¹ng: m1v1 = (m1+ m2)v– (10) Trong bμi nμy, ta nghiÖm l¹i ®Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng trªn ®Öm kh«ng khÝ (H.3). ThiÕt bÞ ®Öm kh«ng khÝ gåm mét hép H b»ng kim lo¹i (dμi kho¶ng 120 cm), mét ®Çu bÞt kÝn vμ ®Çu cßn l¹i nèi th«ng víi b¬m nÐn kh«ng khÝ P. Hép H cã d¹ng h×nh m¸i nhμ vμ trªn mÆt cña nã cã hai d·y lç nhá ph©n bè ®Òu nhau ®Ó khÝ nÐn phôt ra ngoμi. Hai xe tr−ît X1 vμ X2 cã thÓ chuyÓn ®éng trªn mÆt hép H.
  • 17. M¸y ®o thêi gian MC-963A C1 C2 M¸y ®o thêi gian MC-963A §1 §2 X1 X2 m’ V1 V2 H H×nh 3 IV. Tr×nh tù thÝ nghiÖm. 1. Điều chỉnh đệm kh«ng khí nằm cân bằng thẳng ngang. Sinh viªn kh«ng ®iÒu chØnh c¸c èc V1, V2, §1, §2 trªn g¸ tr−ît H. 2. §iÒu chØnh m¸y ®o thêi gian MC-963A. Sinh viªn chØ ®äc sè liÖu hiÖn trªn 2 ®ång hå MC-963A, vμ Ên nóm ”Reset”; kh«ng thay ®æi vÞ trÝ c¸c nóm do gi¸o viªn ®· ®Æt tr−íc trªn m¸y MC-963A. 3. Khảo sát quá trình va chạm đàn hồi. a. Đặt xe trượt X1 (không mang gia trọng) nằm ở gần đầu của hộp H phía ngoài hai cảm biến Đ1, Đ2. Đồng thời, đặt thêm xe trượt X2 (hai bªn mang thªm hai gia trọng m’) nằm trên mặt hộp H phía trong hai cảm biến Đ1, Đ2 (nhưng gần Đ2 hơn). Trong trường hîp này, cần lắp thêm vào mỗi đầu đối diện của hai xe trượt X1vμ X2 mçi đầu mét va chạm đàn hồi (vòng lò xo lá). Bấm nút “RESET ” của hai máy đo thời gian MC-963A đÓ các số chỉ thị trên cửa sổ “TIME ” chuyển về trạng thái 0. b. Đẩy xe trượt X1 chuyển động đi qua cảm biến Đ1 với vận tốc đủ lớn tới va chạm vào xe trượt X2 đang đứng yên. Sau va chạm, xe trượt X1 đổi chiều chuyển động ®i qua c¶m biÕn quang §1 lÇn thø hai vμ xe tr−ît X2 chuyÓn ®éng (cïng chiều víi xe X1 tr−íc khi va ch¹m) đi qua cảm biến Đ2. Gọi t1’ t1’ là các khoảng thời gian chắn sáng tương ứng khi bản C1 đi qua cảm biến Đ1 trước và sau va chạm, t2’ gọi là khoảng thời gian chắn sáng khi bản C2 đi qua cảm biến Đ2 sau va chạm. Nếu t là khoảng thời gian chắn sáng tổng cộng khi tấm chắn C1 đi qua cảm biến Đ1 trong cả hai lần (trước và sau va chạm) thì t’1 = t - t1. Đọc và ghi vào bảng 1 các giá trị t1, t’1 vμ t’2. Vận tốc chuyển động của hai xe trượt X1 và X2 trước và sau va chạm tính S S S v = = = = (11) 1 ' 17 theo công thức: 2 2 1 2 1 1 ; ' ' ; 0; ' t v t v v t Trong đó S = 5 (cm) là khoảng cách giữa hai mép bên trái (hoÆc hai mÐp ph¶i) của hai cạnh chữ U trên mỗi bản ch¾n s¸ng C1 hoÆc C2 P
  • 18. c. Thực hiện động tác trên 5 lần. §ọc và ghi vào bảng 1 các giá trị cña t1; t’1; t’2 trong mỗi lần đo để tính các vận tốc v1; v’1; v’2. Chú ý: Xác định chiều ( + hoặc - ) của các vận tốc v1, v’1, v’2. §Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng sÏ ®−îc nghiÖm ®óng trong tr−êng hîp va ch¹m ®μn håi nÕu tæng ®¹i sè c¸c ®éng l−îng tr−íc vμ sau va ch¹m cña hai xe tr−ît X1 vμ X2 b»ng nhau: M1v1 = M1v’1+ M2v’2 (12) ë đây, M1 = m1+ m01+ m11 : là khối lượng tổng cộng của xe X1 M2 = m2+ m02+ m21 + 2m’: là khối lượng tổng cộng của xe X2 v = v = v = v = v = (13) 18 Víi m1: khối lượng xe trượt X1. m01: khối lượng bản chắn sáng C1. m11: khối lượng đầu va chạm đàn hồi (vòng lò xo lá) gắn vμo xe X1. m2 : khối lượng xe trượt X2. m02: khối lượng bản chắn sáng C2. m21: khối lượng đầu va chạm đàn hồi (vòng lò xo lá) gắn vμo xe X2. m’ : khối lượng mỗi gia trọng gắn vào xe trượt X2. 4. Khảo sát quá trình va chạm mềm. a. Tháo tấm chắn C2 ra khỏi xe trượt X2 (Xe mang hai gia trọng 2m’). Thay hai đầu va chạm đàn hồi trên hai xe X1 và X2 bằng hai đầu va chạm mềm có vải gai móc dính. Sau đó, đặt hai xe trượt X1 và X2 tại các vị trí như mục III.3.a. Bấm nút “RESET” của hai máy đo thời gian MC-963A để các số hiện trên cửa sổ “TIME’’ chuyển về trạng thái 0. b. Đẩy xe trượt X1 chuyển động đi qua cảm biến Đ1 với vận tốc đủ lớn v1 tới va chạm vào xe trượt X2 đang đứng yên (v2 = 0). Sau va chạm, hai ®Çu va ch¹m mÒm cã v¶i gai mãc dÝnh vμo nhau nªn c¶ hai xe trượt X1 vμ X2 tiÕp tôc chuyÓn ®éng víi vËn tèc v’ ®i qua c¶m biÕn §2 (cïng chiều víi xe X1 tr−íc khi va ch¹m). Vận tốc của hai xe trượt X1 và X2 trước và sau va chạm tính theo công thức: S ' S , 0, ' ' ' 2 1 2 1 1 t t c. Thực hiện động tác trên 5 lần. §ọc và ghi vào bảng 2 các giá trị cña t1; t’ trong mỗi lần đo để tính vận tốc v1 vμ v’. Định luật bảo toàn động lượng sẽ được nghiệm đúng trong tr−êng hîp va ch¹m mÒm, khi tổng đại số các động lượng tr−íc vμ sau va chạm hai xe trượt X1 và X2 bằng nhau: M’1v1 = ( M’1+ M’2 )v’ (14) ë đây, M’1 = m1+ m 01+ m’12 : là khối lượng tổng cộng của xe X1 M’2 = m2+ m’22+ 2m’ : là khối lượng tổng cộng của xe X2 m1 : khối lượng xe trượt X1. m01 : khối lượng bản chắn sáng C1. m’12: khối lượng đầu va chạm mÒm cã v¶i gai dÝnh mãc gắn vμo xe X1. m2 : khối lượng xe trượt X2. m’22 : khối lượng đầu va chạm mÒm cã v¶i gai dÝnh mãc gắn vμo xe X2. m’ : khối lượng mỗi gia trọng gắn vào xe trượt X2.
  • 19. 19 IV. B¸o c¸o thÝ nghiÖm 1. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm. a. C¸c ®¹i l−îng: m1 = 215,0 (gam) m2 = 215,0 (gam) m’ = 50,0 (gam) m’12 = 3,4 (gam) S = 50,0 (mm) m01 = 10,5 (gam) m02 = 10,5 (gam) m11 = 5,0 (gam) m21 = 5,0 (gam) m’22 = 3,4 (gam) b. NghiÖm l¹i ®Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng ®èi víi va ch¹m ®μn håi. · B¶ng 1: LÇn ®o Tr−íc va ch¹m Sau va ch¹m v2 = 0 (m/s) t1 (s) v1 (m/s) t’1= t- t1 (s) v’1 (m/s) t’2 (s) v’2 (m/s) 1 2 3 4 5 · Xö lý kÕt qu¶: LÇn ®o Tr−íc va ch¹m Sau va ch¹m Sai sè tû ®èi Kt = M1.v1 (kg.m/s) Ks = M1.v’1 + M2.v’2 K - K K s t d = D = (kg.m/s) K K t t 1 2 3 4 5 d =.............% · KÕt luËn: Trong va ch¹m ®μn håi, ®Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng ®−îc nghiÖm víi ®é sai lÖch tû ®èi d =.................%
  • 20. c. NghiÖm l¹i ®Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng ®èi víi va ch¹m mÒm. · B¶ng 2: 20 LÇn ®o Tr−íc va ch¹m Sau va ch¹m v2 = 0 (m/s) t1 (s) v1 (m/s) t’ (s) v’1= v’2=v’ (m/s) 1 2 3 4 5 · Xö lý kÕt qu¶: LÇn ®o Tr−íc va ch¹m Sau va ch¹m Sai sè tû ®èi Kt = M’1.v1 (kg.m/s) Ks = ( M’1 + M’2 )v’ K - K K s t d = D = (kg.m/s) K K t t 1 2 3 4 5 d =.............% · KÕt luËn: Trong va ch¹m mÒm, ®Þnh luËt b¶o toμn ®éng l−îng ®−îc nghiÖm víi ®é sai lÖch tû ®èi d =.................%