Prikkels voor sociale, ecologische en democratische vernieuwing

1. het
cactusplan
Prikkels voor
sociale, ecologische
en democratische
vernieuwing

2. het cactusplan
Economische crisis
Sociale crisis
Ecologische crisis
Democratische crisis

3. het cactusplan
Economische crisis
Het kapitalisme zit in een diepe crisis.
Europa staat op de rand van de derde
recessie sinds 2008.
Snoeien in jobs, lonen en sociale zekerheid
is deel van het probleem, niet van de
oplossing. Harde inleveringen verdiepen
de crisis alleen maar.

4. het cactusplan
Sociale crisis
De crisis doet de armoede toenemen. Eén
Belg op zeven is arm. Bij gepensioneerden
is dat één op vijf.
Multinationals saneren en sluiten. De
werkloosheid breekt records: bijna
600.000 Belgen zoeken een job.

5. het cactusplan
Ecologische crisis
De concentratie van broeikasgassen in de
atmosfeer is in 2013 wereldwijd sneller
gestegen dan ooit en heeft een nieuw
recordpeil bereikt.
In België wordt slechts 7 procent van de
elektriciteit duurzaam opgewekt. Electrabel
& co stellen de winst voorop en houden
liever bejaarde kerncentrales langer open,
dan te investeren in groene energie.

6. het cactusplan
Democratische crisis
De Europese crisismaatregelen
dwingen heel de samenleving in een
besparingsdwangbuis.
Vakbondsrechten worden ondermijnd,
het stakingsrecht staat onder druk, en
kritische middenveldorganisaties zien
hun subsidies ingeperkt.

7. In België kwamen er
op één jaar tijd 12.000
multimiljonairs bij. Dat
is 14 procent meer dan
vorig jaar.
hheett ccaaccttuussppllaann
Crisis? Niet voor iedereen!
25.000 50
Het privé-fortuin van de 20
rijkste miljonairs in België
bedraagt 50 miljard euro.
12.000
Superrijken en multinationals
hebben in totaal 25.000 miljard
euro op geheime rekeningen in
belastingsparadijzen.
1.000
1.600
De Europese beursgenoteerde
bedrijven verdienen dik aan de
crisis. Ze zitten op een berg cash van
1.000 miljard euro. Maar ze potten
het geld liever op dan te investeren.
De Europese banken kregen
in volle crisis 1.600 miljard
euro staatssteun. En wij
krijgen nu de rekening.

8. het cactusplan
De ongelijkheid is groter dan ooit
De verdeling van het vermogen in België
61,3%
21,3%
12,5%
4,6%
0,1%
20% grootste verdieners
20% grote verdieners
20% gemiddelde verdieners
20% kleine verdieners
20% kleinste verdieners
(Bron: Kuypers & Marx, de verdeling van de vermogens in België, 2014)
RIJK
ARM

9. hheett ccaaccttuussppllaann
Keer het tij
We aanvaarden de Europese besparingsdwangbuis niet. In plaats van ons
kapot te besparen, willen we ambitieus investeren in de samenleving.
Een ambitieus sociaal, duurzaam en democratisch toekomstplan kan niet
zonder een drastische fiscale omwenteling. In plaats van de crisis af te
wentelen op de bevolking, moeten de sterkste schouders de zwaarste lasten
dragen.
Wij produceren de rijkdom. Zonder werkvolk, geen welvaart. Maar daar
krijgen we steeds minder van terug. De lonen blokkeren, de openbare
dienstverlening gaat op de schop, en de sociale zekerheid wordt afgebouwd.
Die logica willen we omkeren.
De vrije markt is niet in staat om onze basisrechten te garanderen. We
nemen het stuur van de samenleving zelf in handen. We bouwen sterke
publieke diensten uit. Mens en milieu staan daarbij centraal, niet de winst
van multinationals en multimiljonairs.

10. het cactusplan
cactusplan: drie hefbomen
Sociale
vernieuwing
Ecologische
vernieuwing
Democratische
vernieuwing

11. het cactusplan
Sociale
vernieuwing
Ecologische
vernieuwing
Democratische
vernieuwing
We kiezen resoluut voor
nieuwe jobs, een sterke sociale
zekerheid, en innovatieve
openbare diensten.
We zetten in op een groene
energierevolutie, modern
openbaar vervoer en
een betere luchtkwaliteit.
We willen democratie van onderuit,
met verplichte volksraadsplegingen
en een betere bescherming van
onze rechten.

12. het cactusplan
Sociale
Volwaardig pensioen
vernieuwing
Sociale stedenbouw
Sterk onderwijs
Betrouwbare zorg
Leefbare
vervangingsinkomens
Toegankelijke
gezondheidszorg

13. het cactusplan
De armsten zien hun sociale zekerheid gestript,
afgebouwd en afgebroken. Maar multinationals
en multimiljonairs krijgen de rijkdom als nooit
tevoren in de schoot geworpen. Dat is socialisme
voor de rijken, en kapitalisme voor ons.
De vraag is niet of dat rechtvaardig is. De vraag
is hoe lang dat nog kan blijven duren.
Owen Jones,
auteur van The Establishment
“
“

14. het cactusplan
Sociale
vernieuwing
Investering:
1 miljard euro
Sociale stedenbouw
We breken met stadsontwikkeling op maat van private
projectontwikkelaars en betonboeren. In plaats van prestigeprojecten
hebben we steden op mensenmaat nodig.
We investeren in openbaar groen en publieke ruimtes,
ontmoetingsplaatsen en interculturele centra.
Om de wooncrisis aan te pakken zetten we in op publieke huisvesting
van de 21e eeuw. We bouwen hedendaagse woningen met een
laag energieverbruik, en zetten in op een grondige renovatie van
de huizenmarkt. Zo stimuleren we de bouwsector, helpen we de
ecologische ommeslag maken, en creëren we nieuwe jobs. We
investeren 1 miljard euro, en lenen goedkoop bij de openbare bank.

15. het cactusplan
Sociale
vernieuwing
Investering:
1,6 miljard euro
Sterk onderwijs
We hebben nood aan kwaliteitsvol onderwijs met kleinere klassen.
Een onderwijs dat de ongelijkheid bestrijdt, en jongeren vormt tot
kritische burgers. Om dat mogelijk te maken trekken we 1 miljard euro uit
om over heel het land extra leerkrachten aan te werven.
Om elk kind een plaats te kunnen geven investeren we 300 miljoen euro
in scholenbouw.
In plaats van de inschrijvingsgelden te verhogen en te snoeien in
studierichtingen reserveren we 300 miljoen euro extra voor het hoger
onderwijs.

16. het cactusplan
Sociale
vernieuwing
Investering:
250 miljoen euro +
1,5 miljard euro
Toegankelijke gezondheidszorg
Uitbouw van groepspraktijken met zowel huisartsen als
verpleegkundigen, kinesisten en psychologen. We investeren
250 miljoen om het bezoek aan de huisarts of de
groepspraktijk gratis te maken.
We schaffen de remgelden en supplementen voor de patiënt
helemaal af.
Via openbare aanbestedingen (het ‘kiwimodel’) drukken we de
prijs van geneesmiddelen met 50% tot 90%. Zo besparen we
1,5 miljard euro.

17. het cactusplan
Sociale
vernieuwing
Investering:
3 miljard euro +
3 miljard euro
Volwaardig pensioen
Het wettelijk pensioen versterken en geleidelijk optrekken.
Recht op brugpensioen vanaf 58 jaar en 38 jaar loopbaan, en voor zware beroepen
vanaf 56 jaar en 33 jaar loopbaan.
We verhogen de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) tot 120% van de armoedegrens.
De vergrijzing van de bevolking zorgt voor extra kosten in de gezondheidszorg en het
pensioenstelsel. Elk jaar hebben we 690 miljoen extra nodig. We richten daarom een
vergrijzingsfonds op, gefinancierd met de opbrengst van de strijd tegen grote fiscale
fraude, die in ons land op 30 miljard euro geschat wordt.
We investeren 3 miljard euro in hogere pensioenen en 3 miljard euro
in het vergrijzingsfonds.

18. het cactusplan
Sociale
vernieuwing
Investering:
1 miljard euro +
2,05 miljard euro
Betrouwbare zorg
We investeren in zorg voor mensen. We bouwen de publieke
dienstverlening verder uit. Méér mensen die ouder worden én méér
kinderen: dat vraagt om nieuwe scholen,
rust- en ziekenhuizen.
We zorgen voor betaalbare, kwaliteitsvolle zorginfrastructuur.
We investeren 2,05 miljard euro in kinderkribbes, rust- en
verzorgingstehuizen, gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg.
We investeren 1 miljard euro in nieuwe zorgjobs.

19. het cactusplan
Sociale
vernieuwing
Investering:
1,5 miljard euro
Leefbare vervangingsinkomens
We trekken alle vervangingsinkomens op tot de Europese
armoedegrens. Op die manier bekampen we de groeiende
armoede in ons land.

20. het cactusplan
Groene energiebedrijven
Actieplan
schone lucht
Openbaar vervoer
Ecologisch
innovatiefonds
Masterplan isolatie
Ecologische
vernieuwing

21. het cactusplan
Vergeet alles wat je weet over de opwarming
van het klimaat: CO2 is het probleem niét.
Het probleem heet: kapitalisme. Gelukkig is er
ook goed nieuws: we kunnen gebruik maken
van de existentiële crisis om ons mislukt
economisch systeem te transformeren en iets te
bouwen dat radicaal beter is.
Naomi Klein,
auteur van This Changes
Everything: Capitalism vs.
The Climate
“
“

22. het cactusplan
ecologische
vernieuwing
Investering:
1 miljard euro
Groene energiebedrijven
We investeren in openbare energiebedrijven onder democratische
controle, op lokaal en nationaal niveau. We vervangen de chaos
van de vrije markt door de geplande uitbouw van een duurzaam
energiesysteem.

23. het cactusplan
ecologische
vernieuwing
Investering:
budgetneutraal
Masterplan isolatie
We zetten resoluut in op energiebesparing en richten een publieke
maatschappij op voor de isolatie van woningen en gebouwen. De
overheid schiet de investering voor en de consument betaalt de lening in
schijven en aan nul procent terug met de winst van de energiefactuur.

24. het cactusplan
ecologische
vernieuwing
Investering:
1 miljard euro
Openbaar vervoer
We ijveren voor een modern, fijnmazig, betrouwbaar en betaalbaar
openbaar vervoersnet. Trein, metro, tram en bus moeten
aantrekkelijker worden dan de auto, vooral in de steden.
Het openbaar vervoer moet veel regelmatiger rijden en comfortabeler
en goedkoper zijn. We verhogen de frequentie − vooral ’s avonds en in
het weekend − en de capaciteit – vooral tijdens de spitsuren – van bus,
tram, trein en metro.
We investeren 1 miljard euro in openbaar vervoer. Dat levert ook nieuwe
jobs op. We financieren infrastructuurwerken met openbaar krediet via
de publieke bank.

25. het cactusplan
ecologische
vernieuwing
Investering:
1 miljard euro
Actieplan schone lucht
Om de luchtkwaliteit in de steden te verbeteren investeren we in
publieke stadsverwarmingsnetten, een uitgebreide fietsinfrastructuur
met fietsostrades en ecologisch openbaar vervoer met hybride bussen.
We overkappen stadskankers zoals de Antwerpse Ring en zorgen
ervoor dat het doorgaand internationaal vrachtverkeer verplicht gebruik
maakt van containertreinen en waterwegen.
We voeren een kilometerheffing in voor doorgaand vrachtverkeer (niet
voor personenwagens).

26. het cactusplan
ecologische
vernieuwing
Investering:
400 miljoen euro
Ecologisch innovatiefonds
We zetten in op wetenschappelijk onderzoek naar milieuvriendelijke
technologieën en transport en duurzame energiebronnen. Met een
ecologisch innovatiefonds boosten we onafhankelijk onderzoek dat los
staat van private bedrijfsbelangen.
De resultaten zijn via ‘open acces’ beschikbaar voor iedereen en worden
niet gepatenteerd.

27. het cactusplan
Zelf beslissen
Bescherming vakbondsrechten
Sterk
middenveld
Ministerweddes
inperken
Verplichte
Toegankelijke volksraadpleging
justitie
Democratische
overheidsbedrijven
Sociale rechten
Vermogenskadaster
Democratische
vernieuwing

28. het cactusplan
Radicaliteit is niets
anders dan de problemen
bij de wortel aanpakken.
Angela Davis,
burgerrechtenactiviste
“
“

29. Zelf beslissen vernieuwing
het cactusplan
DEMOCRATISCHE
De Europese verdragen dwingen heel de samenleving in een keurslijf
van besparingen en saneringen. Zo kan het niet verder. Wij willen de
vrijheid om wél publieke middelen te investeren in infrastructuur,
duurzame energie, sociale stadsontwikkeling, scholen, openbaar vervoer
en zorg.
Wij willen het Europese Begrotingspact weg. We willen zélf beslissen
over onze toekomst.

30. Vermogenskadaster vernieuwing
het cactusplan
DEMOCRATISCHE
De groeiende ongelijkheid ondermijnt de democratie. Vandaag
kent de fiscus het loon en spaargeld van elke werknemer tot op de
eurocent. Maar de financiële vermogens van het establishment blijven
buiten beeld. Een vermogenskadaster is een kwestie van elementaire
democratie.
Een vermogenskadaster maakt het gemakkelijker om een
miljonairstaks in te voeren en is essentieel in de strijd tegen fiscale
fraude.

31. Ministerweddes inperken vernieuwing
het cactusplan
DEMOCRATISCHE
Ministers moeten dichter bij de bevolking staan. Hun lonen mogen
maximum drie keer zo hoog zijn als een gemiddeld werknemersloon.

32. Verplichte volksraadpleging vernieuwing
het cactusplan
DEMOCRATISCHE
Democratie is herleid tot een magere karikatuur van wat het
zou kunnen zijn. Mensen nemen niet deel aan het beleid. Ze
worden niet betrokken. In plaats daarvoor kiezen we voor
democratie van onderuit, met echte inspraak.
We willen belangrijke beslissingen (ook Europese maatregelen)
voorleggen aan de bevolking via referendum. Als
honderdduizend inwoners een referendum vragen, dan moet
er een komen. De uitslag is bindend.

33. Democratische overheidsbedrijven vernieuwing
het cactusplan
DEMOCRATISCHE
We willen democratische controle op de openbare diensten. Om
ervoor te zorgen dat de openbare bank, vervoersmaatschappijen
en energiebedrijven de belangen van mens, maatschappij en milieu
voorop zetten, is democratische inspraak en controle nodig.
Er komt een cumulverbod van bestuursmandaten, en bestuurders
mogen geen belangen hebben in de privésector.
Raden van bestuur en controlecomités worden niet politiek
benoemd, maar verkozen. Ook milieuorganisaties en vakbonden zijn
vertegenwoordigd.
Alle bestuursvergaderingen zijn openbaar en worden live uitgezonden
op het internet. Burgers hebben spreekrecht.

34. Bescherming vakbondsrechten vernieuwing
het cactusplan
DEMOCRATISCHE
Respect voor vakbondsvrijheid, collectieve loonsonderhandelingen
(CAO’s) en sociale actie. We schaffen de loonwet af die de lonen van
werknemers blokkeert, en beschermen het stakingsrecht.

35. Sociale rechten vernieuwing
het cactusplan
DEMOCRATISCHE
We pleiten voor afdwingbare sociale rechten. We willen dat het recht op
wonen, recht op gezondheid en het recht op werk gegarandeerd zijn.
De loonkloof tussen man en vrouw bestaat nog altijd. We vragen gelijk
loon voor gelijk werk, en gelijkheid op de werkvloer.
Iedereen heeft recht op betaalbare energie en water. Daarom pleiten we
voor maximumprijzen op nutsvoorzieningen.

36. Toegankelijke justitie vernieuwing
het cactusplan
DEMOCRATISCHE
De 21% btw op advocatenkosten wordt afgeschaft. We zorgen voor
betaalbare rechtshulp, en zetten in op de democratisering van justitie.

37. Sterk middenveld vernieuwing
het cactusplan
DEMOCRATISCHE
Geen besparingen op cultuurhuizen, jeugdverenigingen en sociale
organisaties. Een sterk, kritisch middenveld is levensbelangrijk.

38. het cactusplan
Eerlijke
bedrijfsbelasting
DE RIJKDOM
ACTIVEREN
Miljonairstaks
Publieke bank 2.0
Speculantentaks
Kiwimodel
Nultolerantie
grote fraude
Groen energiefonds

39. het cactusplan
Dit is de muur.
Erachter wonen de heren.
Misschien dient alleen
maar een gat gekapt.
Charles Ducal,
Dichter des Vaderlands
“
“

40. het cactusplan
DE RIJKDOM
ACTIVEREN
OPBRENGST:
8 miljard euro
Miljonairstaks
We voeren een miljonairstaks in op de vermogens boven 1 miljoen euro,
met een progressief tarief. Een taks van 1% op de grote fortuinen van
meer dan 1 miljoen euro, van 2% op de fortuinen boven 2 miljoen euro,
en van 3% op de fortuinen boven 3 miljoen euro.
De miljonairstaks treft enkel de superrijken, nauwelijks 3% van de
bevolking, en levert 8 miljard euro op voor sociale en ecologische
investeringen.

41. het cactusplan
DE RIJKDOM
ACTIVEREN
OPBRENGST:
3 + 1 miljard euro
Eerlijke bedrijfsbelasting
In België betalen de 1.000 meest winstgevende bedrijven nauwelijks
6 procent belastingen. Om te vermijden dat de poetsvrouw meer
belastingen betaalt dan de multinationals waar ze voor werkt, schaffen
we het belangrijkste fiscale achterpoortje voor bedrijven af: de
notionele interestaftrek. Dat brengt 3 miljard euro op.
Van de banken eisen we dat ze het wettelijke belastingstarief van
33,99% daadwerkelijk betalen. We sluiten dus alle achterpoortjes en
aftrekken. Dat brengt 1 miljard euro extra op.

42. het cactusplan
DE RIJKDOM
ACTIVEREN
OPBRENGST:
3 miljard euro
Nultolerantie grote fiscale fraude
We voeren een lik-op-stuk-beleid voor grote fraudeurs. We sporen
belastingsparadijzen actief op, brengen fiscale vluchtelingen voor het
gerecht. De opbrengst van de fraudejacht reserveren we voor het
vergrijzingsfonds.
Deals met grote fraudeurs worden verboden. We schrappen de
afkoopwet, die grote fraudeurs toelaat hun proces af te kopen.

43. het cactusplan
DE RIJKDOM
ACTIVEREN
OPBRENGST:
750 + 250
miljoen euro
Groen energiefonds
De kerncentrales leveren Electrabel & co woekerwinsten op. Zolang de
kerncentrales blijven draaien, romen we de nucleaire woekerwinsten
integraal af. We gebruiken het geld voor investeringen in duurzame
elektriciteitsproductie.
Grote zonnepanelenparken worden overgesubsidieerd en krijgen
miljoenen subsidie cadeau. We schroeven de misbruiken terug
en beperken het financieel rendement tot 5 procent. De opbrengst
investeren we in isolatieprojecten en energiezuinige investeringen.

44. het cactusplan
DE RIJKDOM
ACTIVEREN
OPBRENGST:
2 miljard euro
Speculantenstaks
Wie zijn kapitaal belegt op de beurs, of speculeert met aandelenkoersen
wordt in België niet belast op beurswinsten. We voeren een
speculantentaks in van 25% op die ‘meerwaarde op aandelen’, zoals
nu al het geval is voor andere kapitaalinkomsten.
Daarnaast verbieden we hefboomfondsen en bepleiten we een
financiële transactietaks op Europees niveau.

45. het cactusplan
DE RIJKDOM
ACTIVEREN
OPBRENGST:
4,8 miljard euro
Kiwimodel
Het Kiwimodel voor geneesmiddelen bespaart 1,5 miljard euro in
de sociale zekerheid. Hetzelfde systeem toepassen voor medische
apparatuur en materiaal levert nog eens 0,5 miljard euro op.
We besparen ook op buitensporige specialistenlonen. Door het
betalingssysteem van de universitaire ziekenhuizen te veralgemenen
bespaart onze ziekteverzekering 2 miljard euro.
Overbodige onderzoeken in ziekenhuizen vermijden we door de
‘betaling per prestatie’ af te schaffen. Dat levert 0,8 miljard euro op.

46. Publieke bank 2.0 ACITVEREN
het cactusplan
DE RIJKDOM
We bouwen een publieke bankensector uit, die niet speculeert op de
financiële markten, maar focust op veilig spaargeld en goedkoop
krediet.
De overheid geeft enkel nog staatsgaranties voor de publieke
bankensector.
De publieke bank zorgt voor goedkoop hypothecair krediet, en geeft
goedkope leningen aan sociale en ecologische projecten (sociale
woningbouw, duurzame economie, enz.) en KMO’s.

47. het cactusplan
Prikkels voor sociale, ecologische en democratische vernieuwing
Miljonairstaks
het cactusplan
opbrengsten investeringen
(in miljoen euro)
8000
3000 Verhoging pensioenen
Eerlijke bedrijfsbelasting 3000
3000 Vergrijzingsfonds
Jacht op fiscale fraude 3000
250 Gratis eerstelijnsgezondheidszorg
Duurzaam energiefonds 1000
1500 Goedkopere medicamenten
Speculantentaks 2000
2050 Zorgsector
Kiwimodel geneesmiddelen 1500
1000 Luchtkwaliteit
Kiwimodel medische apparatuur 500
1500 Vervangingsinkomens
Aftoppen specialistenlonen 2000
3000 Nieuwe jobs
Geen overbodige onderzoeken 800
1300 Scholenbouw en leerkrachten
Bankentaks 1000
300 Hoger onderwijs
400 Innovatiefonds
1000 Duurzaam energieplan
4500 Schuldafbouw

48. het cactusplan
Het is jouw Cactusplan!
Het gaat over je sociale zekerheid, je job, je
rechten, je toekomst. Logisch dus dat we heel
erg uitkijken naar je mening.
Dat kan op één van de gespreksavonden die we
binnenkort organiseren in het hele land. Je kan
ons mailen op pvda@pvda.be of bellen op
02 50 40 110. En via www.pvda.be/cactusplan
kun je ook online je mening kwijt.
www.pvda.be/cactusplan