1. Монгол улсын байгаль орчны бохирдол
Монгол улсын байгаль орчны бохирдол нь одоогийн түвшинд муу үзүүлэлттэй байна.
Амьдралын чанарын индекс тодорхойлдог Numbeo сайтын тодорхойлсноор байгаль
орчны бохирдлын индекс 2022 оны 11 сарын байдлаар 92,4 хувьтай маш өндөр гарсан
байна. Монгол улсад хамгийн их бохирдлыг үүсгэж байгаа нь агаарын бохирдол, усны
бохирдол, хөрсний бохирдол байна.
Хөрсний бохирдол их байгаа нь бидний амьдрах орчин нөхцөлтэй холбоотой ба малын
бэлчээр хэтрэлт, нүхэн жорлон мөн ил задгай хог хаягдал гэх зэрэг зүйлс хамгийн их
нөлөөлж байдаг. Сүүлийн жилүүдэд малын тоо толгой эрчимтэй нэмэгдэж байгаа нь
малчдад нүүх, бэлчээр сэлгэх газар хомсдож байна.Үүний зэрэгцээ нэг газраа удаан
бэлчээснээс үүдэн ургамал нөхөн төлжих боломжгүй болох ба хөрсний доройтол,
бохирдол үүсэх эх үүсвэр болж байна.Мөн гэр хорооллын айлууд нүхэн жорлон ашиглах
нь хөрсний бохирдолд хамгийн муугаар нөлөөлж байгаа юм.
Агаарын бохирдол нь үйлдвэрийн утаа, гэр хорооллын утаа, машины утаанаас хамгийн
их үүсэж байна. Монголчуудын ихэнх хувь нь гэр, галлагаатай сууцанд амьдарч байгаа ба
хүйтний цагт утаа ихсэж агаарын бохирдлыг ихэсгэж байна. Мөн хот аймгийн төв дэх том
үйлдвэрүүд, автомашины хэт хэрэглээ зэрэг нь бохирдлыг үүсгэх гол шалтгаануудын нэг
байсаар байна.
Усыг бохирдуулдаг шалтгаанууд нь уул уурхайн олборлолтоос үүдэх бохирдол, гол усанд
ил задгай хог хаях зэргээс үүсч байна. Хамгийн ойрын жишээг бодвол зун цагт бид бүхэн
голын эрэгт агаарлан өдрийг өнгөрүүлдэг гэвч голын усанд машин тэрэг болоод бусад
зүйлээ угааж, ил хог ихээр хаяж байгаа нь голын усыг хамгийн ихээр бохирдуулж байна.
Мөн хамгийн хүчтэй нөлөөтэй бохирдуулагч нь томоохон цэвэрлэх байгууламжууд байдаг.
Тэдгээр нь бохирдол, хаягдалаа голруу цутгаж усны бохирдлын томоохон шалтгаан болж
байна.
Харин бид ирээдүйд юуг хийж чадах вэ? Мөн ирээдүйн 50 жилд хэрхэн өөрчлөгдөх ёстой
вэ? Байгалийн бохирдлыг шийдэхэд бидэнд оновчтой шийдлүүд хэрэгтэй. Хөрсний
бохирдлыг багасгахад хүн бүрийн оролцоо санаачлага хэрэгтэй. Нүхэн жорлонг халж био-
жорлонг хэрэглэх, гэр хорооллын иргэд маань хашаандаа цэцэг ургамал тарих,
моджуулах, цэцэрлэгжүүлж ногоон хотыг бий болгох, хогоо ангилан хаяж сурсанаар ил хог
хаяхгүй байх шаардлагатай. Агаарын бохирдолд бидэнд зайлшгүй сайн дэд бүтэц
хэрэгтэй. Гэр хорооллын хэдэн зуун мянган айл өрхийн тоог багасгаж орон сууцтай болгож
яндангийн тоог эрс бууруулах хэрэгтэй. Мөн автомашины тоог нийтийн тээврийн зөв
системээр сайжруулж багасгах ёстой юм. Усны бохирдолд цэвэрлэх байгууламжийг
шинээр барин, голд ил задгай хог хаях, усны буруу хэрэглээг багасгах, уул уурхай,
үйлдвэрт саарал усыг аль болох ашиглан усны бохирдлыг бууруулах ёстой. Ингэснээр
бид ирээдүйн 50 жилд байгаль орчны бохирдлоо бууруулах боломжтой.