1. คูมือครู
㪌»ÃСͺ¡ÒÃÊ͹ËÇÁ¡Ñº
˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ©ºÑº Í- .
·Õè ȸ. ¨Ð»ÃСÒÈÃÒ¡Òú¹àÇçºä«µ
µÑé§áµ‹ Á. ¤. ’55 ໚¹µŒ¹ä»
ภาพปกนี้มีขนาดเทากับหนังสือเรียนฉบับจริงของนักเรียน

2. เอกสารประกอบคูมือครู
กลุมสาระการเรียนรู สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
รายวิชา
พระพุทธศาสนา
ครู
รับ
สําห
ชั้นมัธยมศึกษาปที่
เอกสารหลักสูตรแกนกลางฯ ’51 ประกอบดวย
●
●
●
●
●
คําแนะนําการใชคูมือครู
แถบสี/สัญลักษณที่ใชสื่อความหมายในคูมือครู
ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง
คําอธิบายรายวิชา
ตารางวิเคราะหเนื้อหากับมาตรฐานการเรียนรู
และตัวชี้วัด
ตารางแสดงความแตกตางระหวาง “ คูมือครู ” กับ “ หนังสือเรียน * ”
ความแตกตาง
ขนาดตัวอักษร
ปกดานหลัง
ระบบการจัดพิมพ
สวนเสริมดานหนา
คูมือครู
ยอลงจากปกติ 20%
พิมพ 4 สี
มี เอกสารหลักสูตร
คําอธิบายรายวิชา
มี กิจกรรมแบบ 5E
ความรูเสริมสําหรับครู
พิมพสอดแทรกไวตลอดทั้งเลม
●
หนังสือเรียน
ขนาดปกติ 100% : ตัวอักษรใหญกวา
ที่พิมพในคูมือครูนี้
มีใบอนุญาต/ใบประกันคุณภาพ
พิมพ 4 สี
-
●
เนื้อหาในเลม
●
●
* ที่ ศธ. อนุญาตใหโรงเรียนใชได
มีเฉพาะเนื้อหาสาระตามที่ ศธ.
อนุญาตฯ/สนพ.ประกันคุณภาพ
3

3. คําแนะนําการใชคูมือครู
: การจัดการเรียนรูสูหองเรียนคุณภาพ
คูมอครู พระพุทธศาสนา ม.3 จัดทําขึนเพืออํานวยความสะดวกแกครูผสอนในการวางแผนและเตรียมการสอน
ื
้ ่
ู
โดยใชหนังสือเรียน พระพุทธศาสนา ม.3 ของบริษัท อักษรเจริญทัศน อจท. จํากัด เปนสื่อหลัก (Core Material)
เสร�ม ประกอบการออกแบบกิจกรรมการเรียนรูใหสอดคลองกับมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัดกลุมสาระการเรียนรู
2 สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม รายวิชา พระพุทธศาสนา ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขันพืนฐาน พ.ศ. 2551
้ ้
โดยจัดทําตามหลักการสําคัญ ดังนี้
1. ออกแบบการสอนเปนหนวยการเรียนรูอิงมาตรฐาน
คูมือครู พระพุทธศาสนา ม.3 จัดทําเปนหนวยการเรียนรูตามลําดับสาระการเรียนรูที่ระบุไวในมาตรฐาน
การเรียนรูและตัวชี้วัด แตละหนวยจะกําหนดเปาหมายการสอนและจุดประสงคการเรียนรู (Objective Learning)
กิจกรรมการเรียนรู (Learning Activities) และแนวทางการประเมินผลการเรียนรู (Learning Evaluation)
ไวชัดเจน ครูผูสอนสามารถจัดทําแผนการสอนใหครอบคลุมมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัดที่เปนเปาหมาย
การเรียนรูของแตละหนวยการเรียนรู (ตามแผนภูมิ) และสามารถบันทึกผลการจัดการเรียนการสอนไดอยางมั่นใจ

สภ
าพ
ผู
จุดป
น
ระส
เรีย
งค
ก
ู
ียนร
ร
า รเ
มาตรฐานการเรียนรู
ตัวชี้วัดชั้นป
ทักษะการคิด
การวัดประเมินผล
การเรียนรู
กิจกรรมการเรียนรู
เทคนิคการสอน
แผนภูมิแสดงองคประกอบของการออกแบบการเรียนรูอิงมาตรฐานและเนนผูเรียนเปนสําคัญ
2. การจัดการเรียนรูที่ยึดผูเรียนเปนสําคัญ
แนวคิดในการจัดการเรียนการสอนที่ยึดผูเรียนเปนสําคัญ พัฒนามาจากปรัชญาและทฤษฎีการเรียนรู
Constructivism ที่เชื่อวาการเรียนรูเปนกระบวนการที่เกิดขึ้นภายในสมองของผูเรียนแตละคน ผูเรียนเปนผูสราง
ความรูโดยการเชื่อมโยงระหวางสิ่งที่ไดพบเห็นกับความรูหรือประสบการณเดิมที่มีอยู
ทฤษฎีนี้มีความเชื่อวา นักเรียนทุกคนไดเรียนรูและมีความรูความเขาใจสิ่งตางๆ ติดตัวมากอนที่จะเขาสู
หองเรียน ซึงเปนการเรียนรูทเี่ กิดจากบริบทและสิงแวดลอมรอบตัวนักเรียนแตละคน ดังนันการจัดกระบวนการเรียนรู
่

่
้
ในแตละบทเรียน ผูสอนจะตองคํานึงถึง
คูมอครู
 ื

4. 1) ความรูเดิมของนักเรียน
การสอนที่ดีจึงตองเริ่มตนจากจุดที่วา
นักเรียนมีความรูอะไรมาบาง แลวจึงให
ความรูหรือประสบการณใหมเพือตอยอด

่
จากความรูเดิม
2) ความรูเ ดิมของนักเรียนถูกตอง
หรือไม ผูสอนตองปรับเปลี่ยนความรู
ความเขาใจเดิมของนักเรียนใหถูกตอง
และเปนพฤติกรรมการเรียนรูใหมที่มี
คุณคาตอนักเรียน เพื่อสรางเจตคติหรือ
ทัศนคติที่ดีตอการเรียน
3) นั ก เรี ย นสร า งความหมาย
สําหรับตนเอง ผูสอนตองสงเสริมให
นักเรียนนําขอมูลความรูที่ไดไปลงมือ
ปฏิ บั ติ และประยุ ก ต ใ ช ค วามรู  อ ย า ง
ถู ก ต อ ง ในบริ บ ทที่ เ ป น จริ ง ของชี วิ ต
นักเรียน เพื่อขยายความรูใหลึกซึ้งและ
มีคุณคาตอตัวนักเรียนมากที่สุด
เสร�ม
3
แนวคิด Constructivism เนนใหผเู รียนสรางความรูโดยผานกระบวนการคิดและความอยากรูของตนเอง


โดยมีผูสอนเปนผูสรางบรรยากาศการเรียนรูและกระตุนความสนใจ คอยจัดสถานการณใหผูเรียนเกิดความ
ขัดแยงทางความคิดระหวางประสบการณเดิมกับประสบการณความรูใหม ผูเรียนจะพยายามปรับขอมูลใหม
กับประสบการณที่มีอยูเดิม แลวสรางเปนความรูใหมหรือแนวคิดใหมๆ ไดดวยตนเอง
3. การบูรณาการกระบวนการคิด
การเรียนรูของนักเรียนแตละคนจะเกิดขึนทีสมองซึงทําหนาทีรคด ภายใตสภาพแวดลอมทีเ่ อืออํานวย และ

้ ่
่
่ ู ิ
้
ไดรับการกระตุนจูงใจอยางเหมาะสมสอดคลองกับสภาพจิตใจและความตองการของนักเรียน การจัดกระบวนการ
เรียนรูและสาระการเรียนรูที่มีความหมายตอผูเรียนนั้น จะชวยกระตุนใหสมองรับรูและสามารถเรียนรูไดอยางมี
ประสิทธิภาพตามขั้นตอนการทํางานของสมอง ดังนี้
1) สมองจะเรียนรูและสืบคนโดย
2) สมองจะแยกแยะคุ ณค าของ
การสังเกต คนหา ซักถาม และทดลอง สิงตางๆ โดยการลงมติ ตัดสินใจ วิพากษ
่
ปฏิบัติ จนคนพบความรูความเขาใจได วิจารณ แสดงความคิดเห็น ยอมรับหรือ
อยางรวดเร็ว
ตอตานตามอารมณความรูสึกที่เกิดขึ้น
ในขณะที่เรียนรู
3) สมองจะประมวลเนื้ อ หาสาระ
โดยการสรุปเปนความคิดรวบยอดจาก
เรื่องราวที่ไดเรียนรูใหมนําไปผสมผสาน
กับความรู หรือประสบการณเดิมที่ถูก
จัดเก็บอยูในสมอง ผานการกลั่นกรอง
เพื่อสังเคราะหเปนความรูความเขาใจ
ใหมๆ หรือเปนเหตุผลทัศนคติใหมที่จะ
ฝงแนนในสมองของผูเรียน
การเรียนรูที่มีประสิทธิภาพจึงตองเปนการเรียนรูที่เกิดจากกระบวนการคิดของผูเรียน เพราะการเรียนรูจะ
เกิดขึ้นเมื่อสมองรูคิดและตองเปนการคิดไดครบถวนตามขั้นตอนการทํางานของสมอง โดยเริ่มตนจาก
1) ระดับการคิดขั้นพื้นฐาน ไดแก 2) ระดั บ ลั ก ษณะการคิ ด ได แ ก 3) ระดั บ กระบวนการคิ ด ได แ ก
การสังเกต การจําแนก การคาดคะเน การคิดกวาง คิดลึกซึ้ง คิดหลากหลาย กระบวนการคิ ด อย า งมี วิ จ ารณญาณ
การสื่อความหมาย การรวบรวมขอมูล คิดไกล คิดคลอง คิดอยางมีเหตุผล กระบวนการแกปญหา กระบวนการคิด
การสรุปผล เปนตน
เปนตน
สรางสรรค กระบวนการคิดสังเคราะห
วิจัย เปนตน
คูมอครู
 ื

5. 4. การบูรณาการกระบวนการเรียนรูพื้นฐานอาชีพ
กระทรวงศึกษาธิการมีนโยบายสงเสริมการเรียนพืนฐานอาชีพในระดับการศึกษาขันพืนฐาน เพือเสริมสรางทักษะที่
้
้ ้
่
จําเปนสําหรับการประกอบอาชีพ และดํารงชีวตในสังคมทองถินของผูเ รียนอยางมีความสุข และเปนการเตรียมความพรอม
ิ
่
ีั ้
่

เสร�ม ดานกําลังคนใหมทกษะพืนฐานและศักยภาพในการทํางาน เพือการแขงขันและกาวสูประชาคมอาเซียนหรือประชาคมโลก
4 ตอไป
4.1 ทักษะพื้นฐานเพื่อการประกอบอาชีพ การจัดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาผูเรียนในรายวิชาพื้นฐาน
ทุกกลุมสาระการเรียนรูและทุกระดับชั้นเรียน ผูสอนควรบูรณาการประสบการณการเรียนรูพื้นฐานอาชีพควบคู
ไปกั บ การเรี ย นการสอนด า นวิ ช าการ โดยฝ ก ทั ก ษะสํ า คั ญ ตามที่ สํ า นั ก วิ ช าการและมาตรฐานการศึ ก ษา (สวก.)
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) เสนอแนะไว ดังนี้
1. ฝกทักษะกระบวนการคิด มีการวางแผนตลอดแนว เพื่อศึกษาขอมูลอาชีพ
2. ฝกการตัดสินใจอยางเปนระบบ โดยใชขอมูลจากการศึกษา คนควาแหลงเรียนรูในชุมชน เพื่อลดความ
เสี่ยงในการลงทุนและเพิ่มความมั่นใจเรื่องการตลาด
3. ฝกกระบวนการวางแผน การผลิต และการจัดจําหนาย โดยนักเรียนคิดตนทุน กําไรดวยตนเอง
4. ฝกการเรียนรูเรื่องคุณธรรม จริยธรรม ดานการประกอบอาชีพ และการทํางานกลุม โดยมีจิตอาสาเพื่อ
สวนรวม
5. ฝกการทํางานอยางมีประสิทธิภาพ มีการประเมินผล ปรับปรุง พัฒนา และสรางสรรคตอยอดผลผลิต
6. ฝกการเสริมสรางความเชื่อมั่น ความเพียรพยายาม เห็นคุณคาและภาคภูมิใ จในตนเอง (Self
Esteem) ในการประกอบอาชีพ และเจตคติในพื้นฐานทางอาชีพ
การจัดการเรียนการสอนที่ใหผูเรียนไดลงมือปฏิบัติทักษะดังกลาว จะชวยใหผูเรียนไดรับประสบการณจริง
มีทักษะ ความสามารถ และความชํานาญในการทํางานที่จะใชในการประกอบอาชีพและเปนแรงงานที่มีคุณภาพเขาสู
ตลาดแรงงานในอนาคต
4.2 การจัดกระบวนการเรียนรูพื้นฐานอาชีพ การจัดกระบวนการเรียนรูมีความสําคัญอยางยิ่งที่จะชวยให
นั ก เรี ย นมี ก ารพั ฒ นาทั้ ง ด า นความรู  ทั ก ษะ และคุ ณ ลั ก ษณะตามเป า หมายของหลั ก สู ต ร การพั ฒ นาผู  เ รี ย น
ดานทักษะพื้นฐานอาชีพตองอาศัยกระบวนการเรียนรูที่หลากหลายเปนเครื่องมือที่จะนําไปสูคุณภาพที่ตองการ
เทคนิควิธีการตางๆ ที่ผูสอนจะตองพิจารณาใหเหมาะสมกับเนื้อหาวิชาและวัยของผูเรียน โดยใหความสําคัญกับ
การฝ ก ปฏิ บั ติ แ ละเน น การวั ด ประเมิ น ผลจากการปฏิ บั ติ ต ามสภาพจริ ง ด ว ยวิ ธี ก ารที่ จั ด กิ จ กรรมการบู ร ณาการ
ให เ หมาะสมกั บ วั ย และระดั บ ชั้ น ของผู  เ รี ย น สอดคล อ งกั บ มาตรฐานการเรี ย นรู  แ ละตั ว ชี้ วั ด ของกลุ ม สาระต า งๆ
ที่กําหนดไวในหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 การวิเคราะหมาตรฐานและตัวชี้วัดที่จะนําไป
จัดเนื้อหาความรูและทักษะ เพื่อพัฒนาผูเรียนดานพื้นฐานอาชีพ ดังตัวอยางตอไปนี้
1. กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย
กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทยมุงเนนการพัฒนาใหผูเรียนมีความรูความสามารถในการใชภาษาไทย
เพื่ อ การสื่ อ สาร เป น เครื่ อ งมื อ ในการเรี ย นรู  การแสวงหาความรู  และประสบการณ ต  า งๆ เพื่ อ พั ฒ นาความรู 
กระบวนการคิดวิเคราะห วิจารณ และสรางสรรค ใหทันตอการเปลี่ยนแปลงของสังคมและความกาวหนาทาง
วิทยาศาสตร เทคโนโลยี จึงเปนกลุมสาระการเรียนรูที่เปนทักษะพื้นฐานการประกอบอาชีพทุกอาชีพ ตัวชี้วัดที่
สามารถนํามาพัฒนาทักษะอาชีพ เชน
คูมอครู
 ื

6. ท 2.1 ม.1/8 เขียนรายงานการศึกษาคนควาและโครงงาน
ท 1.1 ม.4-6/8 สังเคราะหความรูจากการอานสื่อสิ่งพิมพ สื่ออิเล็กทรอนิกส และแหลงเรียนรู
ตางๆ มาพัฒนาตน พัฒนาการเรียน และพัฒนาความรูทางอาชีพ
ท 2.1 ม.4-6/4 ผลิตงานเขียนของตนเองในรูปแบบตางๆ
เสร�ม
ท 2.1 ม.4-6/5 ประเมินงานเขียนของผูอื่น แลวนํามาพัฒนางานเขียนของตนเอง
5
การจัดการเรียนการสอนตามตัวชี้วัดดังกลาวขางตน จะเปนทักษะพื้นฐานของการนําไปสูอาชีพ
ทุกอาชีพ และเปนการปูทางไปสูอาชีพเฉพาะเกี่ยวกับการเขียน เชน นักเขียน นักประพันธ นักหนังสือพิมพ
นักวิจารณ เปนตน
2. กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร
กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรมุงเนนการพัฒนาผูเรียนในการเชื่อมโยงความรูกับกระบวนการ
มีทักษะสําคัญในการคนควาและสรางองคความรู พัฒนาวิธีการคิด ทั้งความคิดที่เปนเหตุเปนผล คิดสรางสรรค
คิดวิเคราะห วิจารณ โดยใชกระบวนการในการสืบเสาะหาความรู การแกปญหาที่หลากหลาย เพื่อใหมีความรู
ความเขาใจในธรรมชาติและเทคโนโลยี นําความรูไปใชอยางมีเหตุผล มีคุณธรรม และอยูในสังคมแหงการเรียนรู
ไดอยางเหมาะสม โดยมีมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัดที่เปนพื้นฐานของการประกอบอาชีพตางๆ มากมาย เชน
ว 1.1 ม.1/13 อธิ บ ายหลั ก การและผลของการใช เ ทคโนโลยี ชี ว ภาพในการขยายพั น ธุ
ปรับปรุงพันธุและเพิ่มผลผลิตของพืช และนําความรูไปใชประโยชน
ว 1.1 ม.2/4 อธิบายหลักการและผลของการใชเทคโนโลยีชีวภาพในการขยายพันธุ ปรับปรุง
พันธุและเพิ่มผลผลิตของสัตว และนําความรูไปใชประโยชน
ว 1.2 ม.4-6/3 สืบคนขอมูลและอภิปรายผลของเทคโนโลยีชวภาพทีมตอมนุษยและสิงแวดลอม
ี
่ี
่
และนําความรูไปใชประโยชน
การจัดการเรียนการสอนตามตัวชี้วัดดังกลาวขางตนจะเปนทักษะพื้นฐานของการนําไปสูอาชีพที่
เกี่ยวกับเกษตรกร วิทยาศาสตร การเกษตร นักวิจัย เปนตน
3. กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมมุงเนนการพัฒนาใหผูเรียนมีความรูความ
เขาใจเกี่ยวกับการดํารงชีวิตของมนุษย การอยูรวมกันในสังคมที่มีความเชื่อมโยงสัมพันธกัน มีความแตกตางกัน
อยางหลากหลาย สามารถจัดการทรัพยากรทีมอยูอยางจํากัด และเขาใจการเปลียนแปลง เพือชวยใหสามารถปรับ
่ี 
่
่
ตนเองกับบริบทและสภาพแวดลอม เปนพลเมืองดี มีความรับผิดชอบ มีความรู ทักษะ คุณธรรม และคานิยมที่
เหมาะสม มีมาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัดที่เปนพื้นฐานของการประกอบอาชีพตางๆ เชน
ส 4.3 ม.1/3 วิเคราะหอิทธิพลของวัฒนธรรมและภูมิปญญาไทยสมัยสุโขทัยและสังคมไทยใน
ปจจุบัน
ส 4.3 ม.2/3 ระบุภมปญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยอยุธยาและธนบุรี และอิทธิพลของภูมปญญา
ูิ
ิ
ดังกลาวตอการพัฒนาชาติไทยในยุคตอมา
ส 4.3 ม.3/3 วิเคราะหภมปญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร และอิทธิพลตอการพัฒนา
ูิ
ชาติไทย
คูมอครู
 ื

7. ส 4.3 ม.4-6/3 วางแผนกําหนดแนวทางและการมีสวนรวมในการอนุรักษภูมิปญญาไทยและ
วัฒนธรรมไทย
การจัดการเรียนการสอนตามตัวชี้วัดดังกลาวขางตนจะเปนทักษะพื้นฐานและสรางเจตคติตออาชีพ
่
ิ
่
ิ
เสร�ม เกียวกับภูมปญญาไทยในทองถิน เชน นักโบราณคดี นักประวัตศาสตร แพทยแผนโบราณ นวดแผนไทย ชางทอผา
ไ
่
6 จักสาน นักดนตรีญทย การทําขนมหรืออาหารไทย เปนตน และเปนรากฐานของการศึกษาเพือพัฒนาตอยอดอาชีพ
ที่มีฐานของภูมิป ญาไทย
4. กลุมสาระการเรียนรูสุขศึกษาและพลศึกษา
กลุมสาระการเรียนรูสุขศึกษาและพลศึกษา เปนการศึกษาเพื่อการดํารงสุขภาพ การเสริมสราง
สุขภาพ และการพัฒนาคุณภาพชีวิต มุงใหผูเรียนพัฒนาพฤติกรรมดานความรู เจตคติ คุณธรรม คานิยม และ
การปฏิบัติเกี่ยวกับสุขภาพ และการใชกิจกรรมเคลื่อนไหว การออกกําลังกาย การเลนเกมและกีฬา เปนเครื่องมือ
พัฒนาทั้งดานรางกาย จิตใจ อารมณ สังคม สติปญญา รวมทั้งสมรรถภาพเพื่อสุขภาพและกีฬา โดยมีมาตรฐาน
และตัวชี้วัดที่เปนพื้นฐานของการประกอบอาชีพตางๆ เชน
ตัวชี้วัด
พ 3.2 ม.1/2 ออกกําลังกายและเลือกเขาเลนกีฬาตามความถนัด ความสนใจ อยางเต็ม
ความสามารถ พรอมทั้งมีการประเมินการเลนของตนและผูอื่น
พ 3.2 ม.4-6/1 ออกกําลังกายและเลนกีฬาที่เหมาะสมกับตนเองอยางสมํ่าเสมอและใชความ
สามารถของตนเองเพิ่มศักยภาพของทีม ลดความเปนตัวตน คํานึงถึงผล
ที่เกิดตอสังคม
การจัดการเรียนการสอนตามตัวชี้วัดดังกลาวนอกจากจะเปนการสรางทักษะพื้นฐานในอาชีพ
ดานการกีฬา เชน นักฟุตบอล นักวอลเลยบอล นักมวย นักเทนนิส นักลีลาศ ฯลฯ ยังชวยเสริมสรางปลูกฝงทักษะ
และเจตคติในการทํางานเปนทีมและทํางานกับผูอื่น ซึ่งเปนสิ่งสําคัญในการประกอบอาชีพทุกประเภทอีกดวย
5. กลุมสาระการเรียนรูศิลปะ
กลุมสาระการเรียนรูศิลปะเปนกลุมสาระการเรียนรูที่ชวยพัฒนาใหผูเรียนมีความคิดสรางสรรค มี
จินตนาการทางศิลปะ ชื่นชมความงาม มีสุนทรียภาพ ซึ่งมีผลตอคุณภาพชีวิตมนุษย พัฒนาใหผูเรียนเกิดความรู
ความเขาใจ มีทกษะวิธการทางศิลปะ เกิดความซาบซึงในคุณคาของศิลปะ เปดโอกาสใหผเู รียนแสดงออกอยางอิสระ
ั
ี
้
โดยมีตัวอยางมาตรฐานและตัวชี้วัดที่เปนพื้นฐานของการประกอบอาชีพตางๆ มากมาย เชน
ทัศนศิลป
ศ 1.1 ม.1/5 ออกแบบรูปภาพ สัญลักษณ หรือกราฟกอืนๆ ในการนําเสนอความคิดและขอมูล
่
ศ 1.1 ม.2/3 วาดภาพดวยเทคนิคที่หลากหลายในการสื่อความหมายและเรื่องราวตางๆ
ศ 1.1 ม.3/7 สรางสรรคงานทัศนศิลปสอความหมายเปนเรืองราวโดยประยุกตใชทศนธาตุและ
ื่
่
ั
หลักการออกแบบ
ศ 1.1 ม.4-6/10 สรางสรรคงานทัศนศิลปไทย สากลโดยศึกษาจากแนวคิดและวิธีการสรางงาน
ของศิลปนที่ตนชื่นชอบ
การจัดการเรียนการสอนตามตัวชีวดดังกลาวจะเปนทักษะพืนฐานในการพัฒนาไปสูอาชีพทีแสดงออก
้ั
้

่
ทางศิลปะและการสรางสรรค เชน จิตรกร นักออกแบบเสื้อผา เครื่องแตงกายและเครื่องใช สถาปนิก มัณฑนากร
เปนตน
คูมอครู
 ื

8. ดนตรี
ศ 2.1 ม.1/3
ศ 2.1 ม.2/3
ศ 2.1 ม.3/3
รองเพลงและใชเครืองดนตรีบรรเลงประกอบการรองเพลงดวยบทเพลงทีหลากหลาย
่
่
รองเพลงและเลนดนตรีเดี่ยวและรวมวง
รองเพลง เลนดนตรีเดี่ยวและรวมวง โดยเนนเทคนิคการรอง การเลน
เสร�ม
การแสดงออก และคุณภาพเสียง
7
ศ 2.1 ม.4-6/4 อาน เขียน โนตดนตรีไทยและสากลในอัตราจังหวะตางๆ
การจัดการเรียนการสอนตามตัวชีวดดังกลาวจะเปนทักษะพืนฐานในการพัฒนาไปสูอาชีพทางดนตรี
้ั
้

เชน นักรอง นักดนตรี นักแตงเพลง เปนตน
นาฏศิลป
ศ 3.1 ม.1/3 แสดงนาฏศิลปและละครในรูปแบบงายๆ
ศ 3.1 ม.2/2 สรางสรรคการแสดงโดยใชองคประกอบนาฏศิลปและการละคร
ศ 3.1 ม.3/6 รวมจัดงานการแสดงในบทบาทหนาที่ตางๆ
ศ 3.1 ม.4-6/2 สรางสรรคละครสั้นในรูปแบบที่ชื่นชอบ
การจัดการเรียนการสอนตามตัวชี้วัดดังกลาวจะเปนทักษะพื้นฐานในการพัฒนาไปสูอาชีพทาง
นาฏศิลปหรือการแสดง เชน นาฏลีลา นักแสดง นักจัดการแสดง ผูกํากับการแสดง นักแตงบทละคร เปนตน
6. กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี
กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยีมุงพัฒนาใหผูเรียนมีฐานความรูความสามารถ
และทักษะที่จําเปนสําหรับนําไปปรับใชในการประกอบอาชีพและการศึกษาตอในสาขาอาชีพตางๆ ไดอยาง
หลากหลาย รวมทั้งใหเห็นแนวทางในการประกอบอาชีพและการศึกษาตอตามความรู ความถนัด และความสนใจ
มาตรฐานและตัวชีวดของกลมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยีสวนใหญมลกษณะเปนทักษะกระบวนการ
้ั
ุ


ีั
ทํางาน ซึ่งผูสอนสามารถจัดเนื้อหาและกิจกรรมการสอนใหสอดคลองกับความตองการของผูเรียนและทองถิ่นได
เพื่อพัฒนาไปสูการประกอบอาชีพตางๆ เชน
ง 1.1 ม.4-6/2 สรางผลงานอยางมีความคิดสรางสรรค และมีทักษะการทํางานรวมกัน
ง 1.1 ม.4-6/7 ใชพลังงาน ทรัพยากรในการทํางานอยางคุมคาและยั่งยืน เพื่อการอนุรักษ
สิ่งแวดลอม
ง 4.1 ม.2/3 มีทักษะพื้นฐานที่จําเปนสําหรับการประกอบอาชีพที่สนใจ
ง 4.1 ม.3/3 ประเมินทางเลือกในการประกอบอาชีพทีสอดคลองกับความรู ความถนัด และความ
่
สนใจของตนเอง
ง 4.1 ม.4-6/2 เลือกและใชเทคโนโลยีอยางเหมาะสมกับอาชีพ
ง 4.1 ม.4-6/3 มีประสบการณในอาชีพที่ถนัดและสนใจ
การจัดรายวิชาพื้นฐานในกลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยีจึงสามารถดําเนินการ
ไดอยางหลากหลาย ทั้งอาชีพในกลุมเกษตรกรรม อุตสาหกรรม พาณิชยกรรม ความคิดสรางสรรค การบริหาร
จัดการ และการบริการ ตามนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการ และสอดคลองกับบริบทของทองถิ่น ความพรอม
ของสถานศึกษา และความตองการของผูเรียนเปนสําคัญ
คูมอครู
 ื

9. เพือเปนแนวทางการพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอนใหสนองตามนโยบายการจัดการเรียนการสอน
่
พื้นฐานอาชีพในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานของรัฐบาลและกระทรวงศึกษาธิการ ผูจัดทําจึงวิเคราะหมาตรฐาน
การเรียนรูและตัวชี้วัดในรายวิชา พระพุทธศาสนา ที่สอดคลองกับทักษะปฏิบัติเพื่อเตรียมความพรอมดานพื้นฐาน
เสร�ม อาชีพ โดยเสนอแนะกิจกรรมการเรียนรูไวเปนแนวทางในการจัดการเรียนการสอนบูรณาการประสบการณ
8 การทํางานแกผูเรียน ใหบรรลุเจตนารมณของพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 มาตรา 7 ที่ระบุให
การจัดการศึกษาตองปลูกฝงใหเยาวชนมีความรูอันเปนสากล มีจิตสํานึกในการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและ
สิ่งแวดลอม ตลอดจนมีความสามารถในการประกอบอาชีพ รูจักพึ่งตนเอง และมีความคิดสรางสรรค เพื่อ
การดํารงชีวิต การศึกษาตอและการประกอบอาชีพอยางมีคุณภาพของผูเรียนตอไปในอนาคต
5. การใชวัฏจักรการเรียนรู 5E
รูปแบบการสอนทีสมพันธกบกระบวนการคิดและการทํางานของสมองของผูเ รียนทีนยมใชอยางแพรหลาย
่ั
ั
่ิ
คือ วัฏจักรการเรียนรู 5E ซึ่งผูจัดทําคูมือครูไดนํามาใชเปนแนวทางออกแบบกิจกรรมการเรียนการสอนในคูมือครู
ฉบับนี้ตามลําดับขั้นตอนการเรียนรู ดังนี้
ขั้นที่ 1 กระตุนความสนใจ (Engage)
เปนขันทีผสอนนําเขาสูบทเรียน เพือกระตุนความสนใจของนักเรียนดวยเรืองราวหรือเหตุการณทนาสนใจ
้ ่ ู

่

่
ี่ 
โดยใชเทคนิควิธการสอนและคําถามทบทวนความรูหรือประสบการณเดิมของผูเ รียน เพือเชือมโยงผูเ รียนเขาสู
ี

่ ่
บทเรียนใหม ชวยใหนักเรียนสามารถสรุปประเด็นสําคัญที่เปนหัวขอการเรียนรูของบทเรียนได จึงเปนขั้นตอน
การสอนที่สําคัญ เพราะเปนการเตรียมความพรอมและสรางแรงจูงใจใฝเรียนรูแกผูเรียน
ขั้นที่ 2 สํารวจคนหา (Explore)
เปนขันทีผสอนเปดโอกาสใหผเู รียนไดสงเกตและรวมมือกันสํารวจ เพือใหเห็นปญหา รวมถึงวิธการศึกษา
้ ่ ู
ั
่
ี
คนควาขอมูลความรูที่จะนําไปสูความเขาใจประเด็นปญหานั้นๆ
เมื่อนักเรียนทําความเขาใจในประเด็นหัวขอที่จะศึกษาคนควาอยางถองแทแลวก็ลงมือปฏิบัติ เพื่อเก็บ
รวบรวมขอมูลความรู สํารวจตรวจสอบ โดยวิธการตางๆ เชน สัมภาษณ ทดลอง อานคนควาขอมูลจากเอกสาร
ี
แหลงขอมูลตางๆ จนไดขอมูลความรูตามที่ตั้งประเด็นศึกษาไว
ขั้นที่ 3 อธิบายความรู (Explain)
เปนขันทีผสอนมีปฏิสมพันธกบผูเ รียน เชน ใหการแนะนํา หรือตังคําถามกระตุนใหคด เพือใหผเู รียนไดคนหา
้ ่ ู
ั
ั
้
 ิ ่

คําตอบ และนําขอมูลความรูจากการศึกษาคนควาในขั้นที่ 2 มาวิเคราะห แปลผล สรุปผล และนําเสนอผล
ที่ไดศึกษาคนความาในรูปแบบสารสนเทศตางๆ เชน เขียนแผนภูมิ แผนผังแสดงมโนทัศน เขียนความเรียง
เขียนรายงาน เปนตน สมองของผูเรียนจะทําหนาที่คิดวิเคราะห สังเคราะหอยางเปนระบบ
คูมอครู
 ื

10. ขั้นที่ 4 ขยายความเขาใจ (Expand)
เปนขั้นที่ผูสอนไดใชเทคนิควิธีการสอนที่จะชวยพัฒนาผูเรียนใหนําความรูที่เกิดขึ้นไปคิดคนตอๆ ไป
เพื่อพัฒนาทักษะการเรียนรูและการทํางานรวมกันเปนกลุม ระดมสมองเพื่อคิดสรางสรรครวมกัน
นักเรียนสามารถนําความรูที่สรางขึ้นใหมไปเชื่อมโยงกับประสบการณเดิม โดยนําขอสรุปที่ไดไปอธิบาย
ในเหตุการณตางๆ หรือนําไปปฏิบัติในสถานการณใหมๆ ที่เกี่ยวของกับชีวิตประจําวันของตนเอง เพื่อขยาย
ความรูความเขาใจใหกวางขวางยิงขึน สมองของผูเ รียนทําหนาทีคดริเริมสรางสรรคอยางมีคณภาพ เสริมสราง

่ ้
่ิ ่
ุ
วิสัยทัศนใหกวางไกลออกไป
เสร�ม
9
ขั้นที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluate)
เปนขันทีผสอนใชประเมินมโนทัศนของผูเ รียน โดยตรวจสอบจากความคิดทีเ่ ปลียนไปและความคิดรวบยอด
้ ่ ู
่
ที่เกิดขึ้นใหม ตรวจสอบทักษะ กระบวนการปฏิบัติ การแกปญหา การตอบคําถามรวบยอด และการเคารพ
ความคิดหรือยอมรับเหตุผลของคนอื่น เพื่อการสรางสรรคความรูรวมกัน
นักเรียนสามารถประเมินผลการเรียนรูของตนเอง เพื่อสรุปผลวานักเรียนมีความรูอะไรเพิ่มขึ้นมาบาง
มากนอยเพียงใด และจะนําความรูเหลานั้นไปประยุกตใชในการเรียนรูเรื่องอื่นๆ ไดอยางไร นักเรียนจะเกิด
เจตคติและเห็นคุณคาของตนเองจากผลการเรียนรูที่เกิดขึ้น ซึ่งเปนการเรียนรูที่มีความสุขอยางแทจริง
การจัดกิจกรรมการเรียนรูตามวัฏจักรการสรางความรูแบบ 5E จึงเปนรูปแบบการเรียนการสอนที่เนน
ผูเ รียนเปนสําคัญ โดยสงเสริมใหผเู รียนใชกระบวนการสรางความรูดวยตนเอง ฝกฝนใหใชกระบวนการคิด และ

กระบวนการกลุมอยางชํานาญ กอใหเกิดทักษะการเรียนรูและทักษะชีวิตที่มีคุณภาพ ตามเปาหมายของการ
ปฏิรูปการศึกษาทศวรรษที่ 2 (พ.ศ. 2552-2561) ทุกประการ
คณะผูจัดทํา
คูมอครู
 ื

11. แถบสีและสัญลักษณ ที่ใชสื่อความหมายในคูมือครู
1. แถบสี
แถบสีแสดงขั้นตอนการสอนและการจัดกิจกรรม
แบบ 5E เพื่อใหครูทราบวาเปนขั้นการสอนขั้นใด
เสร�ม
10
สีแดง
สีเขียว
สีสม
กระตุนความสนใจ

สํารวจคนหา
อธิบายความรู
•
•
•
Engage
เปนขั้นที่ผูสอนเลือกใช
เทคนิคกระตุนความ
สนใจ เพื่อโยงเขาสู
บทเรียน
Explore
เปนขั้นที่ผูสอนให
ผูเรียนสํารวจปญหา
และศึกษาขอมูล
Explain
เปนขั้นที่ผูสอนให
ผูเรียนคนหาคําตอบ
จนเกิดความรูเชิง
ประจักษ
สีฟา
สีมวง
ขยายความเขาใจ
Expand
•
เปนขั้นที่ผูสอนให
ผูเรียนนําความรูไป
คิดคนตอๆ ไป
ตรวจสอบผล
Evaluate
•
เปนขั้นที่ผูสอน
ประเมินมโนทัศน
ของผูเรียน
สัญลักษณ
2. สัญลักษณ
วัตถุประสงค
เปาหมาย
การเรียนรู
คูมอครู
 ื
B
@
• แสดงเปาหมาย
การเรียนรูที่
นักเรียนตอง
บรรลุตาม
ตัวชี้วัด
หลักฐาน เกร็ดแนะครู
แสดงผล
การเรียนรู
• แสดงรองรอย
หลักฐานที่
แสดงผล
การเรียนรู
ตามตัวชี้วัด
นักเรียน
ควรรู
NET
B
มุม IT
ขอสอบ
พื้นฐาน
อาชีพ
• แทรกความรู • ขยายความรู • แนะนําแหลง • วิเคราะหแนว • กิจกรรม
เสริมสําหรับครู เพิ่มเติมจาก
คนควาจาก
ขอสอบ O-NET สําหรับครู
ขอเสนอแนะ
เนื้อหา เพื่อให เว็บไซต เพื่อให เพื่อใหครู
เพื่อใชเปน
ขอควรระวัง
นักเรียนไดมี
ครูและนักเรียน เนนยํ้าเนื้อหา
แนวทางใน
ขอสังเกต
ความรูมากขึ้น ไดเขาถึงขอมูล ที่มักออก
การชวยพัฒนา
แนวทางการ
ความรูที่
ขอสอบ O-NET อาชีพใหกับ
จัดกิจกรรม
หลากหลาย
• ขอสอบ O-NET นักเรียน
และอื่นๆ
พิจารณาออก
เพื่อประโยชน
ขอสอบจาก
ในการจัดการ
เนื้อหา ม.1, 2
เรียนการสอน
และ 3

12. ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรูแกนกลาง (เฉพาะชั้น ม.3)*
สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม
มาตรฐาน ส 1.1 รู และเขาใจประวัติ ความสําคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนาหรือศาสนา
ที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกตอง ยึดมั่นและปฏิบัติตามหลักธรรม
เพื่ออยูรวมกันอยางสันติสุข
ชั้น
ตัวชี้วัด
เสร�ม
11
สาระการเรียนรูแกนกลาง
ม.3 1. อธิบายการเผยแผพระพุทธ- • การเผยแผพระพุทธศาสนาเขาสูประเทศตางๆ ทั่วโลกและ
ศาสนาหรือศาสนาทีตนนับถือ การนับถือพระพุทธศาสนาของประเทศเหลานั้นในปจจุบัน
่
สูประเทศตางๆ ทั่วโลก
2. วิเคราะหความสําคัญของ
พระพุทธศาสนาหรือศาสนา
ที่ตนนับถือ ในฐานะที่ชวย
สรางสรรคอารยธรรมและ
ความสงบสุขแกโลก
• ความสําคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะที่ชวยสรางสรรค
อารยธรรมและความสงบสุขใหแกโลก
3. อภิปรายความสําคัญของ
พระพุทธศาสนาหรือศาสนา
ที่ตนนับถือ กับปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียงและ
การพัฒนาอยางยั่งยืน
• สัมมนาพระพุทธศาสนากับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและ
การพัฒนาอยางยั่งยืน (ที่สอดคลองกับหลักธรรมในสาระการ
เรียนรู ขอ 6)
4. วิเคราะหพุทธประวัติจาก
พระพุทธรูปปางตางๆ หรือ
ประวัติศาสดาที่ตนนับถือ
ตามที่กําหนด
• ศึกษาพุทธประวัติจากพระพุทธรูปปางตางๆ เชน
- ปางมารวิชัย
- ปางลีลา
- ปางปฐมเทศนา
- ปางประจําวันเกิด
• สรุปและวิเคราะหพุทธประวัติ
- ปฐมเทศนา
- โอวาทปาฏิโมกข
5. วิเคราะหและประพฤติตนตาม
แบบอยางการดําเนินชีวิตและ
ขอคิดจากประวัติสาวก ชาดก
เรืองเลา และศาสนิกชนตัวอยาง
่
ตามที่กําหนด
• พระอัญญาโกณฑัญญะ
• พระมหาปชาบดีเถรี
• พระเขมาเถรี
• พระเจาปเสนทิโกศล
• นันทิวิสาลชาดก
• สุวัณณหังสชาดก
• หมอมเจาหญิงพูนพิศมัย ดิศกุล
• ศาสตราจารยสัญญา ธรรมศักดิ์
* สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขันพืนฐาน, กระทรวงศึกษาธิการ. ตัวชีว้ ดและสาระการเรียนรูแกนกลาง
้ ้
ั

กลุมสาระการเรียนรู สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม. (กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพชุมนุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2551), หนา 6 - 51.

คูมอครู
 ื

13. ชั้น
เสร�ม
12
คูมอครู
 ื
ตัวชี้วัด
6. อธิบายสังฆคุณและขอธรรม
สําคัญในกรอบอริยสัจ 4
หรือหลักธรรมของศาสนา
ที่ตนนับถือตามที่กําหนด
สาระการเรียนรูแกนกลาง
• พระรัตนตรัย
- สังฆคุณ 9
• อริยสัจ 4
- ทุกข (ธรรมที่ควรรู)
- ขันธ 5
- ไตรลักษณ
• สมุทัย (ธรรมที่ควรละ)
- หลักกรรม
- วัฏฏะ 3
- ปปญจธรรม 3 (ตัณหา มานะ ทิฏฐิ)
• นิโรธ (ธรรมที่ควรบรรลุ)
- อัตถะ 3
• มรรค (ธรรมที่ควรเจริญ)
- มรรคมีองค 8
- ปญญา 3
- สัปปุริสธรรม 7
- บุญกิริยาวัตถุ 10
- อุบาสกธรรม 7
- มงคล 38
- มีศิลปวิทยา
- พบสมณะ
- ฟงธรรมตามกาล
- สนทนาธรรมตามกาล
• พุทธศาสนสุภาษิต
- อตฺตา หเว ชิตํ เสยฺโย
ชนะตนนั่นแลดีกวา
- ธมฺมจารี สุขํ เสติ
ผูประพฤติธรรมยอมอยูเปนสุข
- ปมาโท มจฺจุโน ปทํ
ความประมาทเปนทางแหงความตาย
- สุสฺสูสํ ลภเต ปฺํ
ผูฟงดวยดียอมไดปญญา
- เรื่องนารูจากพระไตรปฎก :
พุทธปณิธาน 4 ในมหาปรินิพพานสูตร

14. ชั้น
ตัวชี้วัด
สาระการเรียนรูแกนกลาง
7. เห็นคุณคาและวิเคราะห
• การปฏิบัติตนตามหลักธรรม (ตามสาระการเรียนรู ขอ 6)
การปฏิบตตนตามหลักธรรมใน
ัิ
การพัฒนาตน เพือเตรียมพรอม
่
สําหรับการทํางานและการมี
ครอบครัว
เสร�ม
13
8. เห็นคุณคาของการพัฒนาจิต • พัฒนาการเรียนรูดวยวิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการ 2 วิธี
เพือการเรียนรูและดําเนินชีวต คือ วิธีคิดแบบอริยสัจและวิธีคิดแบบสืบสาวเหตุปจจัย
่

ิ
ดวยวิธคดแบบโยนิโสมนสิการ
ีิ
คือ วิธีคิดแบบอริยสัจและ
วิธีคิดแบบสืบสาวเหตุปจจัย
หรือการพัฒนาจิตตามแนวทาง
ของศาสนาที่ตนนับถือ
9. สวดมนต แผเมตตา บริหารจิต • สวดมนตแปลและแผเมตตา
และเจริญปญญาดวยอานาปาน- • รูและเขาใจวิธีปฏิบัติและประโยชนของการบริหารจิตและ
เจริญปญญา
สติ หรือตามแนวทางของ
• ฝกการบริหารจิตและเจริญปญญาตามหลักสติปฏฐานเนน
ศาสนาที่ตนนับถือ
อานาปานสติ
• นําวิธีการบริหารจิตและเจริญปญญาไปใชในชีวิตประจําวัน
10. วิเคราะหความแตกตางและ • วิถีการดําเนินชีวิตของศาสนิกชนศาสนาอื่นๆ
ยอมรับวิถีการดําเนินชีวิต
ของศาสนิกชนในศาสนาอืนๆ
่
คูมอครู
 ื

15. มาตรฐาน ส 1.2 เขาใจ ตระหนักและปฏิบัติตนเปนศาสนิกชนที่ดี และธํารงรักษาพระพุทธศาสนา
หรือศาสนาที่ตนนับถือ
เสร�ม
14
ชั้น
ตัวชี้วัด
สาระการเรียนรูแกนกลาง
ม.3 1. วิเคราะหหนาที่และบทบาท • หนาที่ของพระภิกษุในการปฏิบัติตามหลักพระธรรมวินัยและ
ของสาวกและปฏิบัติตนตอ
จริยวัตรอยางเหมาะสม
สาวก ตามที่กําหนดไดถูกตอง • การปฏิบัติตนตอพระภิกษุในงานศาสนพิธีที่บาน การสนทนา
การแตงกาย มรรยาทการพูดกับพระภิกษุตามฐานะ
2. ปฏิบัติตนอยางเหมาะสมตอ • การเปนศิษยที่ดีตามหลักทิศเบื้องขวาในทิศ 6
บุคคลตางๆ ตามหลักศาสนา ของพระพุทธศาสนา
ตามที่กําหนด
3. ปฏิบตหนาทีของศาสนิกชนทีดี • การปฏิบัติหนาที่ชาวพุทธตามพุทธปณิธาน 4
ัิ ่
่
ในมหาปรินิพพานสูตร
4. ปฏิบตตนในศาสนพิธี พิธกรรม • พิธีทําบุญงานมงคล งานอวมงคล
ัิ
ี
ไดถูกตอง
• การนิมนตพระภิกษุ การเตรียมทีตงพระพุทธรูปและเครืองบูชา
่ ั้
่
การวงดายสายสิญจน การปูลาดอาสนะ การเตรียมเครืองรับรอง
่
การจุดธูปเทียน
• ขอปฏิบัติในวันเลี้ยงพระ การถวายขาวพระพุทธ การถวาย
ไทยธรรม การกรวดนํ้า
5. อธิบายประวัติวันสําคัญทาง
ศาสนาตามที่กําหนดและ
ปฏิบัติตนไดถูกตอง
6. แสดงตนเปนพุทธมามกะ
หรือแสดงตนเปนศาสนิกชน
ของศาสนาที่ตนนับถือ
• การแสดงตนเปนพุทธมามกะ
- ขั้นเตรียมการ
- ขั้นพิธีการ
7. นําเสนอแนวทางในการธํารง
รักษาศาสนาที่ตนนับถือ
คูมอครู
 ื
• ประวัติวันสําคัญทางพระพุทธศาสนาในประเทศไทย
- วันวิสาขบูชา (วันสําคัญสากล)
- วันธรรมสวนะและเทศกาลสําคัญ
• หลักปฏิบัติตน : การฟงพระธรรมเทศนา การแตงกาย
ในการประกอบศาสนพิธีที่วัด การงดเวนอบายมุข
• การประพฤติปฏิบัติในวันธรรมสวนะ และเทศกาลสําคัญ
• การศึกษาเรียนรูเรื่ององคประกอบของพระพุทธศาสนา
นําไปปฏิบัติและเผยแผตามโอกาส
• การศึกษาการรวมตัวขององคกรชาวพุทธ
• การปลูกจิตสํานึกในดานการบํารุงรักษาวัดและพุทธสถาน
ใหเกิดประโยชน

16. คําอธิบายรายวิชา
รายวิชา พระพุทธศาสนา
ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3
รหัสวิชา ส…………………………………
กลุมสาระการเรียนรู สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
ภาคเรียนที่ 1-2
เวลา 40 ชั่วโมง/ป เสร�ม
ศึกษา วิเคราะห การเผยแผพระพุทธศาสนาสูประเทศตางๆ ทั่วโลก ความสําคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะ
ทีชวยสรางสรรคอารยธรรมและความสงบสุขแกโลก ความสําคัญของพระพุทธศาสนากับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
่
และการพัฒนาอยางยั่งยืน พุทธประวัติจากพระพุทธรูปปางตางๆ การประพฤติตนตามแบบอยางการดําเนินชีวิต
และขอคิดจากประวัติพุทธสาวก พุทธสาวิกา (พระอัญญาโกณฑัญญะ พระนางมหาปชาบดีโคตมีเถรี พระเขมาเถรี
พระเจาปเสนทิโกศล) ชาดก (นันทิวิสาลชาดก สุวัณณหังสชาดก) ศาสนิกชนตัวอยาง (ศ.สัญญา ธรรมศักดิ์ และ
หมอมเจาหญิงพูนพิศมัย ดิศกุล)
อธิบายสังฆคุณและขอธรรมสําคัญในกรอบอริยสัจ 4 ในเรื่องทุกข (ธรรมที่ควรรู) ประกอบดวยขันธ 5
(ไตรลักษณ) สมุทัย (ธรรมที่ควรละ) ประกอบดวย หลักกรรม (วัฏฏะ 3) ปปญจธรรม 3 (ตัณหา, มานะ, ทิฏฐิ) นิโรธ
(ธรรมที่ควรรู) ประกอบดวย อัตถะ 3 มรรค (ธรรมที่ควรเจริญ) ประกอบดวย มรรคมีองค 8, ปญญา 3, สัปปุริสธรรม
7 บุญกิริยาวัตถุ 3 อุบาสกธรรม 1 มงคล 38 (มีศิลปวิทยา พบสมณะ ฟงธรรมตามกาล สนทนาธรรมตามกาล)
พุทธศาสนสุภาษิตในเรื่อง อตฺตา หเว ชิตํ เสยฺโย, ธมฺมจารี สุขํ เสติ, ปมาโท มจฺจุโน ปทํ, สุสฺสูสํ ลภเต ปฺ 
เรืองนารูจากพระไตรปฎก : พุทธปณิธาน 4 ในมหาปรินพพานสูตร การปฏิบตตนตามหลักธรรมในการพัฒนาตน เพือ
่

ิ
ัิ
่
เตรียมความพรอมสําหรับการทํางานและการมีครอบครัว การพัฒนาจิต เพื่อการเรียนรูและดําเนินชีวิตดวยวิธีคิด
แบบโยนิโสมนสิการ (วิธคดแบบอริยสัจ วิธคดแบบสืบสาวเหตุปจจัย สวดมนตแปล แผเมตตา บริหารจิตและเจริญปญญา
ีิ
ีิ

ดวยอานาปานสติ) หนาทีและบทบาทของสาวกและการปฏิบตตนตอสาวกไดถกตอง ปฏิบตตนอยางเหมาะสมตอบุคคล
่
ัิ
ู
ัิ
ตางๆ ตามหลักศาสนา ตามหนาทีของศาสนิกชนทีดี ศาสนพิธี พิธกรรม ประวัตวนสําคัญทางพระพุทธศาสนา การแสดงตน
่
่
ี
ิั
เปนพุทธมามกะ การเสนอแนวทางในการธํารงรักษาศาสนาทีตนนับถือ การยอมรับความแตกตางและวิถการดําเนินชีวต
่
ี
ิ
ของศาสนิกชนในศาสนาอื่น
โดยใชกระบวนการคิด กระบวนการสืบคนขอมูล กระบวนการทางสังคม กระบวนการปฏิบติ กระบวนการเผชิญ
ั
สถานการณและแกปญหา กระบวนการกลุม เพื่อใหเกิดความรูความเขาใจ สามารถนําไปปฏิบัติในการดําเนินชีวิต
นําไปพัฒนาและแกปญหาของชุมชนและสังคม มีคุณลักษณะอันพึงประสงคในดานรักชาติ ศาสน กษัตริย ซื่อสัตย
สุจริต มีวินัย ใฝเรียนรู อยูอยางพอเพียง มุงมั่นในการทํางาน รักความเปนไทย มีจิตสาธารณะ สามารถดําเนินชีวิต
อยูรวมกันไดอยางสันติสุข
ตัวชี้วัด
ส 1.1 ม.3/1
ม.3/6
ส 1.2 ม.3/1
ม.3/6
15
ม.3/2 ม.3/3 ม.3/4 ม.3/5
ม.3/7 ม.3/8 ม.3/9 ม.3/10
ม.3/2 ม.3/3 ม.3/4 ม.3/5
ม.3/7
รวม 17 ตัวชี้วัด
คูมอครู
 ื

17. ตาราง
ÇÔà¤ÃÒÐˏÁҵðҹ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙáÅеÑǪÕÇ´ ÃÒÂÇÔªÒ ¾Ãоط¸ÈÒÊ¹Ò Á.3
Œ
éÑ
คําชี้แจง : ใหผูสอนใชตารางน�้ตรวจสอบความสอดคลองของเน�้อหาสาระการเรียนรูในหนวยการเรียนรูกับมาตรฐานการเรียนรู
เสร�ม
16
และตัวชี้วัดชั้นป
สาระที่ 1
มาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วัด
หนวยการเรียนรู
หนวยการเรียนรูที่ 1 : ประวัติ
และความสําคัญของพระพุทธศาสนา
หนวยการเรียนรูที่ 2 : พุทธประวัติ
พระสาวก ศาสนิกชนตัวอยางและชาดก
มาตรฐาน ส 1.1
ตัวชี้วัด
มาตรฐาน ส 1.2
ตัวชี้วัด
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7
✓ ✓
✓ ✓
หนวยการเรียนรูที่ 3 : หลักธรรมทาง
พระพุทธศาสนา
✓ ✓
หนวยการเรียนรูที่ 4 : พระไตรปฎก
และพุทธศาสนสุภาษิต
✓
หนวยการเรียนรูที่ 5 : หนาที่ชาวพุทธ
และมารยาทชาวพุทธ
✓ ✓ ✓
หนวยการเรียนรูที่ 6 : วันสําคัญทาง
พระพุทธศาสนาและศาสนพิธี
✓ ✓
หนวยการเรียนรูที่ 7 : การบริหารจิต
และการเจริญปญญา
หนวยการเรียนรูที่ 8 : พระพุทธศาสนา
กับการแกปญหาและการพัฒนา
หนวยการเรียนรูที่ 9 : ศาสนากับ
การอยูรวมกันในประเทศไทย
คูมอครู
 ื
✓ ✓
✓ ✓
✓
✓

18. กระตุนความสนใจ

Engage
สํารวจคนหา
อธิบายความรู
Explore
Explain
ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล
Expand
˹ѧÊ×ÍàÃÕ¹ ÃÒÂÇÔªÒ¾×é¹°Ò¹
¾Ãоط¸ÈÒÊ¹Ò Á.ó
ªÑ¹ÁѸÂÁÈÖ¡ÉÒ»‚·Õè ó
é
¡ÅØ‹ÁÊÒÃСÒÃàÃÕ¹ÃÙŒÊѧ¤ÁÈÖ¡ÉÒ ÈÒÊ¹Ò áÅÐÇѲ¹¸ÃÃÁ
µÒÁËÅÑ¡ÊÙµÃ᡹¡ÅÒ§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹ ¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª òõõñ
¼ÙŒàÃÕºàÃÕ§
È. ´Ã. ÇԷ ÇÔÈ·àǷ
È. ¾ÔàÈÉ àÊ°ÕÂþ§É ÇÃó»¡
¼ÙŒµÃǨ
È. ¾ÔàÈÉ ¨íÒ¹§¤ ·Í§»ÃÐàÊÃÔ°
ÃÈ. ªÙÈÑ¡´Ôì ·Ô¾Âà¡ÉÃ
¹ÒÂÊíÒÃÇ ÊÒÃѵ¶
ºÃóҸԡÒÃ
¹ÒÂÊÁà¡ÕÂÃµÔ ÀÙ‹ÃÐ˧ɏ
¼ÙŒ¨Ñ´·íÒ¤Ù‹Á×ͤÃÙ
Ä´ÕÇÃó ÁÒ´Õ¡ØÅ
ÊؾѵÃÒ ÂÐÅÒäÊÂ
áÁ¹¾§É àËçÁ¡Í§
พิมพครั้งที่ ๑
สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติ
รหัสสินคา ๒๓๑๓๒๑๐
รหัสสินคา ๒๓๔๓๑๖๑
¤Œ¹¤ÇÒÁÃÙŒ¢ÂÒ¤ÇÒÁ¤Ô´¨Ò¡
EB GUIDE
ที่พิมพกํากับหัวขอสําคัญในหนังสือเรียนหลักสูตรแกนกลางฯ
ผาน www.aksorn.com ไปยังแหลงความรูทั่วไทย-ทั่วโลก
Evaluate