2. 4. Persamaan Diferensial Bernoulli
Bentuk Umum :
dy
dx
+ P( x) y = Q(x) 𝒚𝒏
Cara Menyelesaikan
*dibagi 𝑦𝑛
1
𝑦𝑛
dy
dx
+ P( x) 𝑦1−𝑛 = Q(x)
**dimisalkan u = 𝑦1−𝑛 → du = (1 – n) 𝑦−𝑛 dy →
d𝑢
dx
= (1 – n)𝑦−𝑛 dy
dx
1
1−𝑛
d𝑢
dx
=
1
𝑦𝑛
dy
dx
Persamaan difrensial akan menjadi
1
1−𝑛
d𝑢
dx
+ P(x)u = Q(x) ....... kalikan kedua sisi dengan (1-n)
d𝑢
dx
+ (1-n) P(x)u = (1-n)Q(x) ......... Pers diff Bernoulli orde 1 dalam u
3. Untuk menentukan solusi dari PD bernoulli ini, maka
terlebih dahulu kita perlu mereduksinya menjadi PD
linier *dibagi 𝑦𝑛
Caranya dengan mensubtitusikan
** 𝑦1−𝑛
= u
Setelah menjadi PD Linier maka solusi umumnya
dapat ditetapkan sebagaimana cara untuk menetukan
solusi PD linier
11. 4. Selesaikan persamaan difrensial Bernoulli sbb
dy
dx
+
2
x
y = 3x 𝑦3
Jawab
*dibagi 𝑦3
1
𝑦3
dy
dx
+
2
x
𝑦−2
= 3x
**dimisalkan u = 𝑦−2 du = (-2) 𝑦−3dy
1
−2
d𝑢
dx
=
1
𝑦3
d𝑦
dx
12. Persamaan difrensial akan menjadi
1
−2
d𝑢
dx
+
2
x
u = 3x
d𝑢
dx
-
4
x
u = = -6x
Solusi umum
u = 𝑒− 𝑃 𝑥 𝑑𝑥
{ 𝑞(𝑥) 𝑒 𝑃(𝑋)
dx + C}
= 𝑒− −
4
x dx { (−9𝑥) 𝑒 −
4
x dxdx + C}
= 𝑒4𝑙𝑛𝑥
{ (−9𝑥) 𝑒−4𝑙𝑛𝑥
dx + C}
= 𝑥4
{ (−9𝑥) 𝑥−4
dx + C}
1
𝑦2 = 𝑥4
( −
9
−2
𝑥−2
+ C)
=
9
2
𝑥2
+ C 𝑥4
y =
1
9
2
𝑥2 + C 𝑥4
13. 5. Selesaikan persamaan difrensial Bernoulli sbb
x
dy
dx
+ y = x 𝑦2lnx
Jawab
*dibagi x → bentuk umum
dy
dx
+ P( x) y = Q(x) 𝑦𝑛
dy
dx
+ y
1
x
= 𝑦2
lnx ..... dibagi
1
𝑦2
1
𝑦2
dy
dx
+
1
y
1
x
= lnx
**dimisalkan u =
1
y
du = -
1
𝑦2dy
d𝑢
dx
= −
1
𝑦2
d𝑦
dx
14. Persamaan difrensial akan menjadi
-
d𝑢
dx
+
1
x
u = lnx
d𝑢
dx
-
1
x
u = = - lnx
Solusi umum
u = 𝑒− 𝑃 𝑥 𝑑𝑥
{ 𝑞(𝑥) 𝑒 𝑃(𝑋)
dx + C}
= 𝑒− −
1
x dx {− 𝑙𝑛𝑥 .
1
x
dx + C} 𝑢 𝑑𝑢 =
1
2
𝑢2
= 𝑒𝑙𝑛𝑥 {−
1
2
(𝑙𝑛𝑥)2 + C} 𝑢 = 𝑙𝑛𝑥
= x {−
1
2
(𝑙𝑛𝑥)2 + C} d𝑢 =
1
x
𝑑𝑥
1
y
= −
1
2
x (𝑙𝑛𝑥)2
+ Cx 1
2
𝑢2
=
1
2
(𝑙𝑛𝑥)2
y = −
1
2x(𝑙𝑛𝑥)2 + Cx
15. Latihan soal 7
1. Selesaikan persamaan difrensial Bernoulli sbb
x dy + n ydx = 𝑦5
(n x − 𝑦5
)
2. Selesaikan persamaan difrensial Bernoulli sbb
dy
dx
+
y
x
= 𝑦7(𝑥2 - n x)