KRETOMIZENASTARRA

1. GREZIA
PREHELENIKOA
Zikladak
Kreta
Mizenas

2. Ziklade
uharteetako
artea

3. ◘
Ziklade uharteetako aurreindoeuroparrak (Egeo
itsasoan).
◘
Itsas- merkataria zen gizarte
honen ekonomia nekazaritza,
abeltzaintza eta arrantzan
oinarrituko zen.
◘
Itsasoan nagusitasuna azaldu
zuten, bertako metal- eta harribaliabideei esker.
◘
Kreta minoikoa nagusitu artean
iraun zuen kultura zikladikoak.

4. ◘
K.a. 3000 – 2000 inguruan zizel lan
ikusgarriak egin zituzten.
◘
Marmol zurian.

5. ◘
Nekropolietan
aurkitutako
estatuatxoak dira arte
zikladikoaren
adierazpen
ezagunenak eta
esanguratsuenak.
◘
Idoloak? Hil
ondoreneko
bidaiarako kutunak?

6. ◘
Giza figurak, gehienak
emakumeen irudiak (Ama
jainkosak? Kutunak?);
musikariak ere.
◘
Egitura eskematikoa,
geometrikoa,
estereotipatua (Neolitoko
nekazari gizarteen
ezaugarriak).
◘
Azal leunduak.
◘
Tamaina gehienetan
txikiak, salbuespenen
batekin: 15 cm – 2m.

7. Biolin formako figurak
Figura eskematikoak

8. Emakume figura besoak gurutzatuta

9. Flauta-jotzailea eta harpa-jotzailea

10. Arte
Minostarra
(Kreta)
Arte
Mizenastarra
(Mizenas)

11. k.a.2000 urtean.
Egeo itsasoan bi
zibilizazio
garrantzitsu
garatu ziren,
Kretan minostarra
eta Mizenasen
mizenastarra.
Kultura grekoaren
oinarritzat har
daitezke.

12. Arte
Minostarra
◘
KRETA: k.a. 3000 -1400.

13. ◘
Minostar izena ere baduen artea garatu
zen; Minos erregearen izenean hartzen
du izen hori.
◘
Gizarte talasokratikoa izan zen, itsas
merkataritzari esker aberastu zena; itsas
bazterreko herrien eragina izan zuen eta
hauetan ere eragin zuen.
◘
Artea gortekoa eta aristokratikoa izan
zen bereziki; ez zuen inolako zentzu
belikorik izan.

14. Arkitektura
◘ Jauregia monumentu
arkitektoniko
garrantzitsuena da
arkitektura minostarrean;
Knossos-ekoa, hauen
artean garrantzitsuena,
bertan Minos erregea bizi
izan zelarik. Funtzio
politikoa, administratiboa,
erlijiosoa izango zituen.
◘
Ez zuten harresirik izaten;
izaera baketsua adierazten
zuten, minostar zibilizazioa
baketsua izanik.

15. ◘
Hainbat gela izaten zituen erdiguneko
patio zabal baten inguruan . Eraikinari
beste gelak ere eransten zizkieten,
beharren arabera.
◘
Gelak ausazkoki egituratzen zituzten,
labirinto itxura hartuz. Knossos-eko
jauregia Teseoren labirintoarekin
identifikatu izan zen, zeinean minotauroa
gordeta zegoen.
◘
Eraikin dintelduak izaten ziren.
◘
Batzuetan zenbait pisu izango zituzten,
terrazatan.
◘
Harriz eginikoak izaten ziren.
◘
Oso esanguratsuak ziren erabiltzen zituzten
egurrezko zutabe polikromatuak; oinarririk
gabeak, enborra behealdean meheagoa
izaten zen goialdean baino. Balore
sinbolikoa izango zuten (zerua lurrarekin
erlazionatuko zuten).

16. Pintura
◘ Hormak freskoz
estalita egoten dira.
Erabiltzen diren
koloreak biziak,
deigarriak eta lauak
dira.
◘ Naturalismoa, formen
estilizazioa, forma
kurbatuak, kolore
lauak, fintasuna,
dotoretasuna ditu
ezaugarri.
Lirioen printzea,
Knossos-eko jauregia

17. Dama urdinak (eszena erlijiosoa)

18. ◘ Knossos-eko jauregiko
Tronuaren Saloia
animalia eta landarez
dekoratuta dago.
◘ Knossos-eko jauregiko
Erreginaren Aretoko
Izurdeen freskoan
animalia urtarrak
agertzen dira.

19. ◘
Margoetan beste jarduera batzuk ere
agertzen dira, adibidez: zezenei salto egiten
(taurokathapsia errituala).

20. Zeramika
Lan aipagarrienak “jauregi estilokoak” izango dira eta
marrazteko bi joera nagusituko dira:
◘
“Kamares” estiloa: landare eta lore
geometrikoak marraztuta agertzen dira fondo
beltzaren gainean.
◘
“Itsastar” estiloa: berriagoa da, animalia
urtarrak agertzen dira; olagarroak dira
gehienetan.

21. “Kamares” estiloa
“Itsastar” estiloa

22. Eskultura
◘ Oso eskultura gutxi aurkitu izan
dira. Aurkitutakoak
marfilezkoak, urrezkoak edo
zeramikoak izan dira.
Garrantzitsuenetarikoa:
Sugeen jainkosa
Jainkosa (emankortasunarena)
edo sazerdotesa baten irudia
da; jantzi karakteristikoa
darama; otoitza egiten ari
denaren edo gurtzapen itxura
du eta buru gainean katukia du.

23. Vafio-ren ontziak
Vafio-ren hilobian (Espartan)
topatutako bi ontzi badira,
ontzi erlijiosoak izan
zitekezkeenak. Zezena eta
gizakia harremanean
irudikatzen dira, paisaia
bukolikoan eta
dramatikoan.

24. Arte
Mizenastarra
◘
MIZENAS: k.a.1600-1100.

25. ◘ Grezian eta ondoko uharte batzuetan
nagusitu ziren inbasore indoeuroparren
herriak (akearrak, joniarrak eta
beranduago doriarrak), baita Kretan ere.
Guda zale zakar hauek daude
Homeroren elezahar guztien jatorrian.
◘ Gerlari-aristokrazia honek Minostarrekin
izandako harremanarekin hauen fintasun
eta dotoretasunaren eragina izan zuten
artean.
◘ Mizenastar izena beraiek eraikitako izen
bereko hiritik datorkie.

26. Arkitektura
◘ Akearren eraikinak gotorlekuak dira nagusiki,
harri erraldoiez burutuak.
Lehoien atea
Mizenas

27. MIZENAS
gotorlekua
Lehoien atea
Hilobien zirkulua
Kulturako gunea

28. ◘ Hiri txikiak izan ziren gehienbat.
◘ Babesa zen kezka nagusia; hiriek harresi sendoak
izan zituzten (ziklopearrak).
Tirinto

29. Megaroiaren
oinplanta
Pilos-eko megaroia
berreraikita
◘ Mizenastarraren eraikinik
berezkoena megaron izeneko
atari zutabeduna da, areto
nagusiaren aurrean. Greziako
tenplu klasikoen oinplanoaren
jatorria izango da.

30. ◘ Hilobiak ere eraikin
garrantzitsuak izan ziren,
batez ere Tholoiak,
ibilgua eta ganga
faltsua duten eraikinak.
Atreo-ren altxorra, Mizenas

31. Urregintza
◘ Naturalismo
sinplifikatua azaltzen
duten hildakoen
maskarak dira lanik
aipagarrienetakoak.
Hildakoaren loa
irudikatzen dute.