1. Διδακτικό σενάριο στη
Νεοελληνική Λογοτεχνία
Α’ Λυκείου
Θεματικός κύκλος: «Τα φύλα στη
Λογοτεχνία»

2. Τίτλος Σεναρίου
Γυναικείες μορφές στη λογοτεχνία από τον 15ο
ως τον 19ο αιώνα

3. Εξεταζόμενα κείμενα
Της νύφης που κακοπάθησε-Δημοτικό
τραγούδι 15ου αιώνα
ος
 Ερωτόκριτος «ήρθεν η ώρα κι ο καιρός»-17
αιώνας
 «Η προίκα»-Ανδρ.Λασκαράτου-19ος αιώνας
 Στέλλα Βιολάντη-Γρ.Ξενόπουλου-19ος αιώνας


4. Τάξη: Α’ Λυκείου
Ώρες που διατίθενται: 8

5. Διδακτικά αντικείμενα

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία

Νεοελληνική Γλώσσα

Νεοελληνική Λογοτεχνία

6. Καθηγήτρια: Σωτηροπούλου Δήμητρα
Επιμορφώτρια:Παντίδου Γεωργία

7. Τεχνολογία που θα χρησιμοποιηθεί






Χρήση λογισμικού Ms Word
Powerpoint
Movie Maker
Webquest
Βιντεοπροβολέας
Φορητοί υπολογιστές (λόγω αδυναμίας χρήσης
εργαστηρίου πληροφορικής)

8. Παραγόμενα προϊόντα


Μια ατομική εργασία για τον κάθε μαθητή
Μια θεματική εργασία για κάθε ομάδα σχετικά
με τη σκιαγράφηση γυναικείων μορφών σε
διαφορετικά κείμενα , διαφορετικών
λογοτεχνικών σχολών(η παρουσίαση θα γίνει
με powerpoint ή εναλλακτικά σε μορφή
βίντεο)

9. Γενικοί στόχοι




Να δημιουργηθούν στους μαθητές κίνητρα για
προσωπική έκφραση
Να προσεγγίσουν τα κείμενα βιωματικά και
συναισθηματικά με κατευθυνόμενη
αυτενέργεια
Να παράγουν οι μαθητές γραπτό κείμενο σε
συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο
Να καλλιεργηθεί η φαντασία και η κριτική
ικανότητα (κριτικός γραμματισμός)

10. Ειδικοί στόχοι



Να συγκρίνουν μέσα από διαφορετικά πεζά και
ποιητικά λογοτεχνικά κείμενα , διαφορετικών
λογοτεχνικών περιόδων, τη σκιαγράφηση γυναικείων
μορφών
Να αντιληφθούν ότι διαφορετικές ιστορικές και
κοινωνικές συνθήκες δημιουργούν στερεότυπα για το
γυναικείο φύλο
Να αντιληφθούν τη δυνατότητα δημιουργικής
αξιοποίησης της λογοτεχνίας για σχολιασμό κάθε
πραγματικότητας

11. 

Να διακρίνουν τη «διαφορετικότητα» των γυναικείων
μορφών που παρουσιάζονται από την κατεστημένη ,
στερεότυπη παρουσία της γυναίκας εκείνων των
εποχών
Να ανιχνεύσουν χαρακτηριστικά λογοτεχνικών
ρευμάτων σε αντιπροσωπευτικά κείμενα

12. Παιδαγωγικοί στόχοι



Να καλλιεργήσουν οι μαθητές συνεργατικό πνεύμα
μέσα στα πλαίσια της εργασίας σε ομάδες
Να αναπτύξουν οι μαθητές πρωτοβουλίες και να
μάθουν να διακρίνουν την αξιοπιστία των διαφόρων
πηγών (κριτικός γραμματισμός)
Να προχωρήσουν οι μαθητές μέσω της συνεργασίας
στη σύνθεση και παρουσίαση αξιοποιώντας
δημιουργικά το υλικό που συνέλεξαν

13. Στόχοι Τ.Π.Ε


Να εξοικειωθούν οι μαθητές με τη χρήση
ανοικτού λογισμικού , μηχανών αναζήτησης
και διαδικτυακών πηγών γενικότερα ( νέος
γραμματισμός)
Να μάθουν να χρησιμοποιούν τις Τ.Π.Ε. και
τους υπάρχοντες ψηφιακούς πόρους για να
παράγουν δικό τους έργο αξιοποιώντας τις
νέες δυνατότητες που παρέχουν οι Τ.Π.Ε.

14. Θεωρητικό πλαίσιο
Η πρόταση βασίζεται στην ομαδοσυνεργατική
μάθηση.Θα υλοποιηθεί με τη μορφή
ερευνητικής εργασίας (σχέδιο
Project).Προωθεί την ανακαλυπτική μάθηση
(Bruner). Ο ρόλος του διδάσκοντα είναι
υποβοηθητικός και εμψυχωτικός στο πλαίσιο
της επικείμενης ανάπτυξης (Vigotsky)

15. Σύνδεση με το Α.Π.
Βασίζεται στις προτεινόμενες δραστηριότητες
και στα προτεινόμενα κείμενα του Α.Π.
σπουδών για την
Α’ Λυκείου

16. Αφετηρία
Ο καθηγητής μαζί με τους μαθητές συζητούν με
μορφή ιδεοθύελλας (Brainstorming) για την
επιλογή των κειμένων που ανταποκρίνονται
στο ζητούμενο του σεναρίου , για τη
σκιαγράφηση γυναικείων μορφών σε
διαφορετικές λογοτεχνικές σχολές

17. Ενδεικτική κατανομή του χρόνου

Τις πρώτες 2 διδακτικές ώρες γίνεται η
παρουσίαση των κειμένων με απλή ανάγνωση
και οι μαθητές χωρίζονται σε 4 ομάδες των 4
ατόμων. Η κάθε ομάδα επιλέγει το κείμενο με
το οποίο θα ασχοληθεί και γίνεται η διανομή
των 4 φύλλων εργασίας (ένα για κάθε ομάδα)
και η κατανομή των ατομικών εργασιών αρμοδιοτήτων σε κάθε μαθητή.

18. 
Τις επόμενες 3 διδακτικές ώρες οι ομάδες εργάζονται
πάνω στα φύλλα εργασιών τους , οι μαθητές
απαντούν στις ατομικές τους εργασίες και τις
καταχωρούν σε ηλεκτρονική μορφή
 Την 6η διδακτική ώρα οι ομάδες προχωρούν στη
σύνθεση της Θεματικής τους εργασίας και
αποφασίζουν την μορφή παρουσίασης της
η
 Την 7 διδακτική ώρα κατασκευάζουν την
παρουσίαση τους
 Την 8η διδακτική ώρα γίνεται η παρουσίαση των
εργασιών (ατομικών και θεματικών) στην ολομέλεια
της τάξης και γίνεται συζήτηση και αξιολόγηση του
αποτελέσματος

19. Φύλλο εργασίας 1
Της νύφης που κακοπάθησε


Αναζητήστε το ποίημα «της νύφης που κακοπάθησε»
στη διεύθυνση του ψηφιακού σχολείου και
αντιγράψτε το σε έγγραφο word ώστε να μπορέσετε
να το επεξεργαστείτε ηλεκτρονικά.
1. Πώς παρουσιάζεται και περιγράφεται η Ελένη
ως προς την εξωτερική εμφάνιση και τη συμπεριφορά
της; Να απαντήσετε με αναφορές στο κείμενο .

20. 
2. Ποιες πληροφορίες αντλούμε από το ποίημα για
τις ασχολίες των γυναικών εκείνη την εποχή;
Έχοντας υπόψη σας τους στίχους από την Ομήρου
Οδύσσεια α396-400 που θα βρείτε και θα
αντιγράψετε σε έγγραφο word από τη διεύθυνση του
ψηφιακού σχολείου και από το σχολικό βιβλίο της Α
γυμνασίου , μπορείτε να βρείτε κάποιο κοινό μοτίβο
γυναικείας απασχόλησης; Εμπλουτίστε το κείμενο
σας με εικόνες αυτής της γυναικείας ασχολίας τις
οποίες θα αναζητήσετε στο δικτυακό τόπο
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko
/OMHROS%20ODYSSEIA/Eikones.Odysseia/Eikon
es.htm

21. 

3. Η αναγνώριση της Ελένης από τη μητέρα της γίνεται την
ώρα που η Ελένη μοιρολογεί μπροστά στον αργαλειό της. Το
μοτίβο της αναγνώρισης είναι συνηθισμένο τόσο στα ομηρικά
έπη όσο και στην τραγωδία. Αναζητήστε σχετικές
πληροφορίες στο δικτυακό τόπο
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHR
OS%20ODYSSEIA/Odysseia/Afigimatikes_texnikes.htm ,και
δημιουργήστε τα στάδια της αναγνώρισης στο συγκεκριμένο
ποίημα.
4. Σε ποιο είδος δημοτικών τραγουδιών κατατάσσεται το
συγκεκριμένο ποίημα; Αναγνωρίστε το είδος του με
συγκεκριμένες αναφορές αφού συμβουλευτείτε πρώτα το
ΛΕΞΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ που έχετε στη διάθεσή
σας

22. Φύλλο εργασίας 2
Ερωτόκριτος – «ήρθεν η ώρα κι ο
καιρός»



Αναζητήστε το ποίημα «Ερωτόκριτος-ήρθεν η ώρα κι ο
καιρός» στη διεύθυνση του ψηφιακού σχολείου και
αντιγράψτε το σε έγγραφο word ώστε να μπορέσετε να το
επεξεργαστείτε ηλεκτρονικά
1.Ποια είναι τα πρόσωπα που αναφέρονται στο απόσπασμα;
Ποια σημασία έχει η επιλογή των ονομάτων-Δικαιολογήστε
την απάντησή σας.
2.Ποιες αντιλήψεις εκφράζει η νένα ( Φροσύνη) στο
απόσπασμα; Συμφωνούν με τα κοινωνικά στερεότυπα του
φύλου της και την κοινωνική δομή της εποχής της; Για την
εποχή σύνθεσης του Ερωτόκριτου επισκεφθείτε την
ιστοσελίδα της εφημερίδας Καθημερινή
http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/2000/06/11062000.pdf

23. 

3.Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της Κρητικής λογοτεχνίας και
πώς ανιχνεύονται στο κείμενο;Σχετικές πληροφορίες μπορείτε
να αναζητήσετε στη
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%81%CE%B7%C
F%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BB%CE%BF%
CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%C
E%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%92%C
E%B5%CE%BD%CE%B5%CF%84%CE%BF%CE%BA%C
F%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1%CF%82
4.Να συγκεντρώσετε φωτογραφικό υλικό για την Αρετούσα
και να προσπαθήσετε να σκιαγραφήσετε το χαρακτήρα της
αφού διαβάσετε την υπόθεση του έργου από το αφιέρωμα της
Καθημερινής.

24. Φύλλο εργασίας 3
Η προίκα – Ανδρ. Λασκαράτου
Αναζητήστε το κείμενο «η προίκα» στη διεύθυνση του
ψηφιακού σχολείου και αντιγράψτε το σε έγγραφο
word ώστε να μπορέσετε να το επεξεργαστείτε
ηλεκτρονικά.
1.




Ποια στερεότυπα υπάρχουν σύμφωνα με το
συγγραφέα στην κοινωνία της εποχής σχετικά:
Με την ανατροφή των κοριτσιών
Με τη μόρφωσή τους
Με το γάμο τους
Με την ευτυχία τους

25. 2.
3.
Βρείτε τις πρωτοποριακές απόψεις του
Λασκαράτου για την εποχή του.Πληροφορίες για
την κοινωνία του 19ου αιώνα μπορείτε να
αναζητήσετε στον δικτυακό τόπο
http://www.fhw.gr/chronos/gr/modern.html του
ιδρύματος μείζονος ελληνισμού
Σε τι ύφος είναι γραμμένο το κείμενο και τι σκοπό
του συγγραφέα εξυπηρετεί αυτή η επιλογή του
ύφους;Αναζητήστε βιογραφικά του στοιχεία στη
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%
CE%B4%CF%81%CE%AD%CE%B1%CF%82_%
CE%9B%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B1%
CF%81%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%82

26. 4.
Αναζητήστε στο διαδίκτυο στοιχεία για το θεσμό της
προίκας στην Ελλάδα και τα
προικοσύμφωνα.Επιβιώνει αυτός ο θεσμός στις
μέρες μας;Θα σας βοηθήσουν στην απάντησή σας
οι δικτυακοί τόποι:http://vasilikalesvos.gr/pdf/proikes.pdf και η εργασία για την
προίκα του 4ου ΓΕΛ Κέρκυρας
http://litterature4olykeiokerkyras.blogspot.gr/search
/label/%CE%9F%CE%9C%CE%91%CE%94%CE
%91%20%CE%93%CE%99%CE%91%20%CE%
A4%CE%97%CE%9D%20%CE%A0%CE%A1%
CE%9F%CE%99%CE%9A%CE%91

27. Φύλλο εργασίας 4
Στέλλα Βιολάντη-Γρ.Ξενόπουλου
Αναζητήστε το κείμενο «Στέλλα Βιολάντη» στη
διεύθυνση του ψηφιακού σχολείου και αντιγράψτε
το σε έγγραφο word ώστε να μπορέσετε να το
επεξεργαστείτε ηλεκτρονικά
1.
Πώς παρουσιάζεται η Στέλλα Βιολάντη στο
συγκεκριμένο απόσπασμα;Θα σας βοηθήσουν στην
απεικόνισή της φωτογραφίες που θα αναζητήσετε
στο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου http://www.ntarchive.gr/playMaterial.aspx?playID=878

28. Ο Ξενόπουλος θεωρείται ο εισηγητής της
αστικής πεζογραφίας.Τι είναι η αστική
πεζογραφία; Αναζητήστε τα χαρακτηριστικά
της στην http://www.greeklanguage.gr/greekLang/literature/anthologies/n
ew/page_016.html και επιβεβαιώστε τα με
κειμενικές αναφορές
3. Ποιον τύπο γυναίκας αντιπροσωπεύει η
Βιολάνταινα; Ανήκει στον ίδιο κόσμο με την
κόρη της;
2.

29. 4.
Στην ψηφιακή Βιβλιοθήκη
http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/b/3/4/metadata-3170000003.tkl?dtab=m&search_type=simple&search_help=&d
isplay_mode=overview&wf_step=init&show_hidden=0&nu
mber=10&keep_number=&cclterm1=&cclterm2=&cclterm3
=&cclterm4=&cclterm5=&cclterm6=&cclterm7=&cclterm8
=&cclfield1=&cclfield2=&cclfield3=&cclfield4=&cclfield5
=&cclfield6=&cclfield7=&cclfield8=&cclop1=&cclop2=&c
clop3=&cclop4=&cclop5=&cclop6=&cclop7=&isp=&search
_coll%5Bmetadata%5D=1&&stored_cclquery=&skin=&rss
=0&lang=el&ioffset=1&offset=1 αναζητήστε ολόκληρο το
μυθιστόρημα. Ποιο είναι το τέλος του; Αν δίνατε ένα
διαφορετικό τέλος ποιο θα ήταν και γιατί;

30. Κοινή θεματική εργασία για όλες τις
ομάδες
Παρουσιάστε τις γυναικείες μορφές που
συναντήσατε με κειμενικές αναφορές και
απεικονήσεις είτε σε μορφή βίντεο είτε σε
παρουσίαση powerpoint