2. Երիկամներ
Երիկամները զույգ գեղձային օրգաններ են որովայնի
խոռոչի հետին պատի որովայնամզի տակ։ Երիկամները
տեղավորված են ողնաշարի աջ ու ձախ կողմերում, կրծքային
վերջին և գոտկային վերին երկու ողների մակարդակի վրա։ Աջ
երիկամը միջին հաշվով 1-1.5 սմ ավելի ցած է, քան ձախը (լյարդի
աջ բլթի ճնշումից կախված)։ Երիկամների վերին ծայրերը
հասնում են XI կողի մակարդակին, նրանց ստորին ծայրերը
գտնվում են զստոսկրի կատարից 3-5 սմ բարձր։ Երիկամների
դիրքի նշված սահմանները ենթակա են անհատական
փոփոխությունների. հաճախ վերին սահմանը հասնում է XI
կրծքային ողնի վերին եզրի բարձրությանը, ստորին սահմանը
կարող է իջնել 1-0.5 ող ավելի ցած։
3. Երիկամի արտաքին տեսքը
Երիկամն ունի լոբու ձև։ Երիկամի նյութն արտաքինից հարթ է և
մուգ կարմիր գույնի։ Երիկամում տարբերում են վերին և ստորին
բևեռներ, դրսային ու միջային եզրեր և առաջային ու հետին
երեսներ։ Երիկամի դրսային եզրը կոր է, միջայինը մեջտեղում
գոգ է, դարձած է ոչ միայն միջայնորեն, այլև քիչ ցած ու առաջ։
Միջային եզրի միջին գոգ մասի մեջ է մտնումդրունքը, որի միջով
մտնում են երիկամային զարկերակներն ու նյարդերը և դուրս են
գալիս երակն ումիզածորանը։ Դրունքը բացվում է մի նեղ
տարածությունում, որը խրված է երիկամի նյութի մեջ։ Այս
տարածությունը կոչվում է երիկամի ծոց, նրա երկայնական
առանցքը համապատասխանում է երիկամի երկայնական
առանցքին։ Երիկամի առաջային երեսը ավելի կոր է, քան հետինը։
4. Աջ ու ձախ երիկամների առաջային երեսների առնչությունը
օրգանների հետ միատեսակ չէ։ Աջ կողմից վերևում երիկամի
մակերեսի մի փոքր մաս հպվում է մակերիկամին, որի հետ
երիկամը միացած է շարակցական հյուսվածքի մի
միջնաշերտով։ Ավելի ցածր երիկամի առաջային երեսի մեծ
մասը հպված է լյարդին, որի վրա դրա հետևանքով գոյանում
է երիկամի պուճը: Աջ երիկամի առաջային երեսի ստորին
մեկ երրորդական մասին հպվում է հաստ աղիքի աջ ծունկը։
Աջ երիկամի առաջային երեսի միջային եզրի երկայնքով
իջնում է duodenum-ի վայրէջ հատվածը։ Ձախ երիկամն իր
վերին երրորդականի երկարությամբ հպվում է ստամոքսին,
իսկ միջին երրորդականում՝ենթաստամոքսային գեղձին։
Նրա առաջային երեսի դրսային եզրը իր վերին մասով
հպվում է փայծաղին։ Ձախ երիկամի առաջային երեսի
ստորին ծայրը միջայնորեն հպվում է նրբաղիքի գալաներին։
5. Երիկամների պատյանները
Երիկամը շրջապատված է սեփական ներդակազմ պատյանով, որը մի
բարակ, հարթ թիթեղի ձևով անմիջապես կպած է երիկամի պարենքիմին։
Նորմալ վիճակում նա բավական հեշտությամբ է անջատվում երիկամից։
Ներդակազմ պատյանի տակ գտնվում է հարթ մկանաթելերի ոչ
լրիվշերտ՝մկանայաին պատյանը։ Ներդակազմ պատյանից ավելի դուրս,
հատկապես hilus-ի շրջանում և հետին երեսին, գտնվում է ճարպային
հյուսվածքը, որը կազմում է երիկամի ճարպային պատյանը։ Առաջային
երեսի ճարպը շատ դեպքերում բացակայում է։ Ճարպային պատյանից դեպի
դուրս գտնվում է շարակցահյուսվածքային մի այլ շերտ՝
երիկամային փակեղը, որն ունի երկու թերթիկ՝ առջևի և հետին ։ Երիկամի
դրսային եզրին երկու թերթիկները միանում են իրար ու դառնում
ենթաշճային շարակցական հյուսվածքի շերտ, որից և նրանք առաջացել են։
