1. Tuần:
Ngày soạn:
Tiết : Đọc văn:
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ BÁO CHÍ
A. Mục tiêu bài học: Giúp hs:
- Về kiến thức: Nắm được khái niệm ngôn ngữ báo chí, các thể loại chủ yếu của văn bản báo chí.
- Về kỹ năng: Nhận diện một số thể loại báo chí chủ yếu; Giúp học sinh có kĩ năng lĩnh hội và phân
tích một số văn bản thông dụng thuộc phong cách ngôn ngữ báo chí; Học sinh bước đầu biết viết
một số loại văn bản báo chí ở mức đơn giản; tin ngắn, phỏng vấn, quảng cáo...
- Về thái độ: Giáo dục cho học sinh thấy được ích lợi của báo chí trong cuộc sống hằng ngày, có
chính kiến những vấn đề về thời sự.
B. Phương tiện thực hiện:
SGK + SGV + Giáo án ngữ văn lớp 11+ Một số tờ báo: báo nhân dân, phụ nữ, giáo dục...
C. Cách thức thực hiện:
Gv tổ chức giờ dạy theo các phương pháp: nghiên cứu, nêu vấn đề và biện pháp đặt câu hỏi.
D. Tiến trình bài dạy:
1. Ổn định tổ chức lớp và kiểm tra sĩ số:
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới: Hiện nay ngôn ngữ báo chí đang có xu thế được xem là một phong cách chức
năng của ngôn ngữ. Để thấy rõ điều đó hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu qua bài “ Phong cách ngôn
ngữ báo chí”
Hoạt động của Gv – Hs
Hoạt động 1: Tìm hiểu ngôn ngữ báo chí.
Yêu cầu cần đạt
I.
NGÔN NGỮ BÁO CHÍ
1. Tìm hiểu một số thể loại văn bản báo chí.
- Bản tin cung cấp cho ta những thông tin . Bản tin.
gì?
* Xét ví dụ.
- GV gợi ý cho học sinh trả lời ( một bản
tin cần phải có những thông tin gì, sự kiện * Bản tin
gì, xảy ra thế nào, ở đâu?)
- Có thời gian, địa điểm, sự kiện chính xác nhằm
cung cấp những thông tin mới cho người đọc.
- Ngôn ngữ: Từ ngữ phổ thông, câu đơn giản, từ
đơn nghĩa..
b. Phóng sự.
* Xét ví dụ.
- So sánh điểm giống và khác nhau giữa
vd1 và vd2. Từ đó rút ra nhận xét bản tin và * Phóng sự báo chí thực chất cũng là bản tin
nhưng được mở rộng phần tường thuật chi tiết sự
phóng sự có gì giống và khác nhau?
Phạm Hà My
1

2. GV rút ra nhận xét: Phóng sự báo chí thực kiện và miêu tả bằng hình ảnh, để cung cấp cho
chất cũng là một bản tin. Nhưng bản tin thì người đọc một cái nhìn sinh động và hấp dẫn.
cung cấp thông tin sự việc một cách ngắn
gọn, thời sự cập nhật còn phóng sự vừa Ngôn ngữ: chuẩn xác, có cá tính, có giá trị gợi
thông tin sự việc, vừa miêu tả sinh động, cụ hình gợi cảm.
thể.
- Đọc tiểu phẩm ở sgk và nhận xét ngôn c. Tiểu phẩm.
ngữ của tiểu phẩm?
Giọng văn thân mật, dân dã, ngôn ngữ tự do,
hóm hỉnh hài hước, dí dỏm.Về nội dung thường
thể hiện sắc thái mỉa mai.
* Hoạt động 2: Nhận xét chung về văn bản
báo chí và ngôn ngữ báo chí:
2. Nhận xét chung về văn bản báo chí và ngôn
- GV giới thiệu: Không phải mọi bài đăng ngữ báo chí.
trên báo đều thuộc ngôn ngữ báo chí, chỉ - Báo chí có nhiều thể loại: bản tin, phóng sự,
những bài nào mang đặc trưng cơ bản của tiểu phẩm, phỏng vấn, thư bạn đọc, quảng cáo..
phong cách ngôn ngữ báo chí mới thuộc
ngôn ngữ báo chí( bản tin, phóng sự, phỏng
vấn...) Cần phân biệt với những văn bản
không thuộc phong cách BCCL, như: văn,
thơ, truyện, kịch (thuộc ngôn ngữ nghệ
thuật), bài báo phổ biến khoa học (thuộc
phong cách khoa học), chỉ thị, nghị định,
điều lệ (thuộc phong cách HCCV) thường
vẫn được đăng trên những trang đặc biệt,
nhất là của tờ báo ngày Chủ nhật.
Phân loại báo chí có nhiều cách (Gv giải
thích thêm: phân biệt theo phương tiện( báo
nói, báo viết, báo hình,..), theo định kì xuất
bản( nhật báo, tuần báo...), theo lĩnh vực(
kinh tế, pháp luật...)
Ngôn ngữ được sử dụng trong phong cách
BC tồn tại ở mấy dạng?
- Báo chí tồn tại hai dạng chính: dạng nói và
dạng viết. Có nhiều cách phân loại.
- Mỗi thể loại có yêu cầu riêng về ngôn ngữ.
Ngôn ngữ báo chí bao gồm hầu hết các phạm vi
sử dụng ngôn ngữ của xã hội.
- Khái niệm về ngôn ngữ báo chí?
- Ngôn ngữ báo chí: ngôn ngữ được dùng trong
các thể loại chủ yếu của báo chí (bản tin, phóng
sự, phỏng vấn, quảng cáo, tiểu phẩm...), với chức
năng cơ bản là thông báo tin tức thời sự và dư
luận xã hội theo một chính kiến nhất định.
LUỴỆN TẬP
* Hoạt động 3: Luyện tập
Phạm Hà My
2

3. - Viết một bản tin ngắn?
3. Viết bản tin ngắn về tình hình học tập ở lớp.
II. CÁC PHƯƠNG TIỆN DIỄN ĐẠT VÀ
ĐẶC TRƯNG CỦA NGÔN NGỮ BÁO CHÍ
1. Các phương tiện diễn đạt
a)
Về từ vựng
Vốn từ ngữ toàn dân, đa phong cách.
Tuỳ nội dung bài viết mà sử dụng từ ngữ khoa
học kĩ thuật, hành chính, văn chương,…
b)
Về ngữ pháp
- Câu văn rõ ràng, chính xác.
- Thường sử dụng một số khuôn mẫu cú pháp:
+ Dùng cụm từ để đặt tên cho bài viết.
Trắng tay sau lũ lịch sử, Nói không với tiêu cực
trong thi cử; Hà Nội rét 15 độ.
+ Dùng mô hình câu: tgian- địa điểm- skiện.
(LĐ) - Ngày 1.11, tại Hà Nội, Nhà xuất bản
(NXB) Lao Động tổ chức kỷ niệm;65 năm thành
lập (1.11.1945-1.11.2010)
+ Dùng câu mở rộng thành phần kết hợp với
lời dẫn trực tiếp và lời dẫn gián tiếp.
Trong bài nói chuyện, sau khi nhắc nhở về kết
quả làm vệ sinh và trồng cây còn hạn chế,
Người đặt yêu cầu: “Các cô, các chú và các
cháu phải làm cho vườn của trường
thành một vườn hoa, vườn cây tươi đẹp”.
c. Về các biện pháp tu từ - Các phương tiện tu
từ, biện pháp tu từ được sử dụng nhiều
2. Đặc trưng của ngôn ngữ báo chí
a. Tính thông tin sự kiện
- Thông tin:
+ phải cập nhật, chính xác và đầy đủ.
+ vừa đảm bảo tính khách quan, vừa có tác dụng
Phạm Hà My
3

4. hướng dẫn dư luận.
- Ngôn ngữ mang tính sự kiện.
b. Tính ngắn gọn
- Diễn đạt ngắn gọn nhưng vẫn chứa đựng lượng
thông tin cao nhất.
c. Tính sinh động, hấp dẫn
- Tin tức, sự kiện liên quan trực tiếp đến vận
mệnh của mỗi người, của cộng đồng.
- Hình thức trình bày
LUYỆN TẬP
4. Củng cố: HS cần nắm được ngôn ngữ báo chí là ngôn ngữ dùng để thông báo tin tức thời sự
trong nước và quốc tế, phản ánh chính kiến của tờ báo và dư luận quần chúng, nhằm thúc đẩy sự
tiến bộ của xã hội. Ngôn ngữ báo chí được sử dụng ở những thể loại tiêu biểu là bản tin, phóng sự,
tiểu phẩm,...
5. Hướng dẫn tự học:
- Bài cũ: Về nhà học lại bài phong cách ngôn ngữ báo chí và viết một bản tin về tình hình học tập ở
lớp.
- Bài mới: Đọc trước bài “Các thể loại văn học: Thơ, truyện”.
6. Rút kinh nghiệm:
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
...............................................................................
Phạm Hà My
4