Materiał przygotowany w ramach XXI Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego (2019).

1. Wystawa fotografii Adama Gryczyńskiego to subiektywny obraz Kacwina
sprzed trzydziestu lat. Znany fotografik i pedagog z Nowej Huty od 1983 roku
jest kierownikiem działu fotograficzno-filmowego w Nowohuckim Centrum
Kultury.
Do Kacwina przyjechał po raz pierwszy w 1990 roku. Zrobił wówczas serię zdjęć,
które mają dziś wyjątkową wartość historyczną, bo pokazują, jak wyglądała
ta niezwykła wieś w czasach, gdy turystyka była tu jeszcze w powijakach.
Później odwiedzał Kacwin jeszcze kilkukrotnie, za każdym razem zatrzymując
w swym obiektywie zarówno jego mieszkańców, jak i malownicze krajobrazy.
Po latach przyznaje, że nie miał wówczas fotograficznego planu, a jego wędrów-
ki po wsi z aparatem w ręku i spontaniczne spotkania z ludźmi doprowadzały
często do zaskakujących sytuacji, które uwieczniał na swoich fotografiach.
Przystanek Kacwin
U góry
Towarzysze podróży Adama Gryczyńskiego – Anna Bubula i Jerzy Kujawski na przystanku PKS w Kacwinie, 1993,
fot. A. Gryczyński ©
U dołu
Adam Gryczyński w Kacwinie, w zagrodzie Marii Molitoris (ciotki Rejusiowej), 1993, fot. J. Kujawski.
Ze zbiorów A. Gryczyńskiego ©

2. Widok na Kacwin ze starej drogi prowadzącej na Łapsze, lata 90. XX w., fot. A. Gryczyński ©
Orszak ślubny Heleny Paluch z Kacwina i Krzysztofa Stanka z Łapsz Niżnych. Obok gęsi kroczy Józef Pastuszek „Zuzka”, 1990, fot. A. Gryczyński ©

3. Budynek dawnej siedziby szkoły pochodzi z końca XIX w. Od 1996 r., po wybudowaniu nowej szkoły, były tu
mieszkania lokatorskie. W 2014 r. przeszedł generalny remont i pełni funkcję świetlicy, 1993,
fot. A. Gryczyński ©
Przed dawnym budynkiem organistówki, który pełnił także funkcję szkoły: matematyczka, pani Cisek,
oraz dzieci z rocznika 1984 podczas przerwy: Andrzej Pacyga, Piotr Pacyga, Grzesiek Molitoris, Maciej Rataj,
Marysia Magiera, Marta Szpernoga, Dorota Rataj, Wojciech Gałowicz, Adam Piwowarczyk,
Edek Bednarczyk, 1994, fot. A. Gryczyński ©

4. Dzieci z Kacwina, m.in.: Małgosia Kubasek (w jasnym sweterku), Łukasz Kubasek, Wiola Kubasek, Halina Kubasek, 1992, fot. A. Gryczyński ©
Dzieci z Kacwina obok chałupy Grocholowej. Od lewej: Małgosia Kubasek, Jacek Tomasz i Magda Tomasz, 1993, fot. A. Gryczyński ©

5. Kacwińska młodzież na drodze obok budynku straży pożarnej.
W pierwszym rzędzie (od prawej): Beata Gałowicz, Dorota Wójcik,
Ewa Klimczak, Cecylia Wnętrzak, Alicja Molitoris; z tyłu (od prawej):
Wojtek Molitoris, Andrzej Wnętrzak, pani Bożena Szczęsna, Rafał Magiera,
Andrzej Szewczyk, 1994, fot. A. Gryczyński ©

6. Apel szkolny zorganizowany na tyłach dawnego budynku szkoły w Kacwinie. Uczniowie to m.in.: Ela Funket, Basia Kubasek, Marysia Magiera, Monika Giecaszek,
Marta Giecaszek, Dorota Rataj, Agnieszka Paluch, Krzyś Radecki, Andrzej Pacyga, Józef Pacyga, Paweł Kubasek, Wojtek Gałowicz, Janusz Molitoris, Piotrek Kubasek,
Edek Bednarczyk, Adam Piwowarczyk, Iwona Radecka, Ewa Wawrzosek, Paulina Bigos, Marta Handzelek, Ania Wójcik, Paulina Funket, Halina Kubasek, Maria Milaniak,
Agata Molitorys, Beata Milaniak, Jadwiga Rataj, Agnieszka Bogacka, Stanisław Milaniak, Karol Molitorys, Michał Rataj, Piotr Milaniak, Michał Kozub, Andrzej Kubasek,
Marcin Milaniak, Piotr Żółtek, Józio Pacyga, Cecylia Pacyga; nauczycielki: Barbara Lis, Anna Cisak i ksiądz Stefan Stypuła, 1994, fot. A. Gryczyński ©

7. Powrót z pola z burakami pastewnymi (runklami). Na tyle furmanki
Agnieszka Szpernoga „Mularcyna”, bliżej woźnicy Maria Gałowicz
„Maryna Mularcyna”, 1990, fot. A. Gryczyński ©
Widok na Kacwin z Selesgryndki (nazwa własna pola), w tle widać
wzgórze Glinik, 1993, fot. A. Gryczyński ©

8. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu elementem charaktery-
stycznym dla kacwińskiego krajobrazu były drewniane
spichlerze, tzw. sypańce. Opis konstrukcji tego rodzaju
spichlerzaprzedstawiłw 1938rokuznanyetnografRoman
Reinfuss, zwracając już wtedy uwagę, że na obszarze
Polski należą do rzadkości.
Jak wynika z informacji Kacwinian, sypańce w użyciu
okazują się bardzo praktyczne, masywna konstrukcja
ścian stropu oraz zamczyste drzwi skutecznie chronią
dobytek przed złodziejem, a gliniany pancerz po zerwa-
niu dachu stanowi znakomitą ochronę od ognia.
Do dziś w Kacwinie zachował się w zasadzie tylko jeden
– zabytkowy już – sypaniec w reprezentatywnym stanie.
Trzy nieistniejące już sypańce przy ul. św. Anny w Kacwinie, 1990, fot. A. Gryczyński ©
Dom Rozalii Radeckiej „Ruzo Guzo” (nadal istniejący), 1993, fot. A. Gryczyński ©

9. Rozalia Radecka z domu Milaniak „Ruzo Guzo”. W ręku trzyma fotografie, które podarował jej
Adam Gryczyński (wykonał je podczas poprzedniej wizyty w Kacwinie), 1993,
fot. A. Gryczyński ©

10. Nieistniejący już młyn wodny na Kacwiniance przy wodospadzie „Pod Młynarzką”. 29 sierpnia 1998 r. młyn został unicestwiony przez powódź.
Należał do Michała Rataja, 1990, fot. A. Gryczyński ©

11. Jan Pacyga „Korcocek” z uczniami (od lewej): Mateusz Szewczyk, Tomek Radecki, Adrian Magiera, Damian Matusek i jego siostra Mariola Matusek, 2002, fot. A. Gryczyński ©
Dzieci z Kacwina podczas jesiennego przedstawienia. Pierwszy rząd (od lewej): Marysia Tomasz, Joasia Kozub, Maria Bednarz, Mariola Matuszek, Ola Butas, Małgorzata
Molitoris, Paulina Milaniak. Drugi rząd (od lewej): Urszula Pacyga, Basia Bednarczyk, Paulina Kubasek, Maciej Wenit, Kuba Gałowicz, Zosia Radecka, Janusz Pastuszek,
Damian Matuszek, Adrian Magiera. Na scenie m.in.: Maciek Molitoris (wąż), Michał Kromka (kret), Asia Satała (w sukience w słoneczniki), Łukasz Pacyga (jeż),
Antonina Bąk (sroka), Monika Wenit (zając), Alicja Szpernoga (wrona), 2002, fot. A. Gryczyński ©

12. Maria Szpernoga w swoim domu, 2002, fot. A. Gryczyński ©
Maria Molitoris (ciotka Rejusiowa) w swoim domu, 2002, fot. A. Gryczyński ©

13. Jan Michalak „Hyzoń” z portretem ojca, 2002, fot. A. Gryczyński ©

14. Franciszka Juras (ciotka Kretkowa), właścicielka sklepu w Kacwinie, 2001, fot. A. Gryczyński ©

15. Maria Molitoris (ciotka Rejusiowa) na swoim podwórku
w Kacwinie, 1994, fot. A. Gryczyński ©

16. Fragment zabudowań przy ul. Jana Pawła II. Spichlerz należący do plebani (pierwszy od lewej), 1993, fot. A. Gryczyński ©
Wystawa powstała w ramach
XXI Małopolskich Dni
Dziedzictwa Kulturowego.
Z dreszczykiem
Koncepcja wystawy: Paulina Kasprzycka
Opracowanie graficzne: Maciej Grochot
Korekta: Ewelina Korostyńska
Projekt instalacji: LATALAdesign
Opisy do zdjęć zostały przygotowane na
podstawie informacji zebranych podczas
spotkań zespołu realizującego projekt
Wywołane historie z mieszkańcami Kacwina.
dnidziedzictwa.plOrganizator:
Parafia pw. Wszystkich Świętych
w Kacwinie
Gospodarz: Współorganizator: Partner: