SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 3
Baixar para ler offline
Widok Czchowa od strony południowej na początku XIX w.,
rys. A. Garczyński, fot. P. Kasprzycka
ARCHIWUM NARODOWE w KRAKOWIE
Malowniczo położony Czchów, jedno z najstarszych
miast Małopolski, może poszczycić się bogatą historią
i wspaniałymi zabytkami, które świadczą o jego dawnej
pozycji i bogactwie.
Znany z pierwszych dokumentów pod nazwą Schov, Alba
Ecclesia czy Wyskirche rozwijał się od przełomu XII
i XIII wieku głównie dzięki prowadzącemu tędy han-
dlowemu szlakowi na Węgry. Biegnący Doliną Dunajca
trakt odgrywał także ważna rolę militarną, co z pewno-
ścią przyczyniło się do wybudowania tutaj zamku, który
początkowo pełnił przede wszystkim funkcję strażnicy
i komory celnej.
Wiemy, że jeszcze w 1288 roku Czchów wchodził w zasób
dóbr należących do benedyktynów z Tyńca, a w pierwszej
połowie XIV wieku przeszedł w ręce królewskie, co zapew-
niło miastu dalszy dynamiczny rozwój. Zabudowa miasta
była niemal całkowicie drewniana, na rynku wznosił się
ratusz z kramami, waga i postrzygalnia.
W XVI wieku Czchów zasłynął dzięki Franciszkowi Lisma-
ninowi, franciszkaninowi i spowiednikowi królowej Bony,
który zagarnął bogate probostwo czchowskie i został
zwolennikiem reformacji. Czchów podupadł w czasie
najazdu szwedzkiego i rozbiorów, a także wskutek nęka-
jących go pożarów, powodzi i zaraz, które dziesiątkowa-
ły ludność. Prawa miejskie ostatecznie utracił w okresie
międzywojennym. Niedługo potem, w wyniku budowy
zapory na Dunajcu (1938–1949) powstało Jezioro Czchow-
skie, czyniąc z Czchowa przede wszystkim miejscowość
wypoczynkową. 1 stycznia 2000 roku Czchów ponownie
stał się miastem.
Procesja z okazji Bożego Ciała
na czchowskim rynku w latach 20. XX w.
POLONA, domena publiczna
Rysunek planu Czchowa z 1915 r. wykonany
przez arch. Józefa Gałęzowskiego w ramach
programu „Odbudowy mniejszych i najmniejszych
miasteczek”, skan Pracownia Fotograficzna
Muzeum Narodowego w Krakowie
MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE,
MNK III-r.a.-4674/63
Przy jednej z narożnych uliczek biegnących od czchowskiego rynku wznosi
się kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Powstał on
w miejscu kamiennej romańskiej świątyni. Jej nieliczne elementy w postaci
fragmentów gzymsu i kamiennych ciosów wmurowano we wschodnią ścia-
nę oraz gotyckie szkarpy prezbiterium. Romańską rzeźbę lwa wmurowano
natomiast w cokół figury św. Floriana na czchowskim rynku, a płaskorzeźba
z wyobrażeniem gryfa od 1913 roku znajduje się w zbiorach Muzeum Narodo-
wego w Krakowie. Obecną kamienną, jednonawową świątynię zbudowano
ok. połowy XIV wieku, a powiększono ok. 1430 roku, w XVII i XVIII wieku dobu-
dowano boczne kaplice. Znany dziś wygląd świątyni ukształtował się w wieku
XIX – to wówczas rozebrano cebulastą kopułę wieży, samą wieżę obniżono do
poziomu wysokości ścian korpusu, a od frontu wzniesiono neogotycką fasadę,
ponadto rozebrano zniszczoną południową kaplicę, a na dachu ułożono czer-
woną dachówkę (obecnie pokryty jest miedzianą blachą).
Każdy wiek i każdy styl pozostawiły także swoje trwałe ślady w wystroju
kościoła. Elementami gotyckiej kamieniarki są trzy portale, ścienne taberna-
kulum i chrzcielnica, a na ścianach sklepionego krzyżowo-żebrowo prezbite-
rium zachowały się niezwykle cenne XIV-wieczne malowane sceny z życia Marii
i Chrystusa. W przestrzeni kościoła zobaczymy także renesansowe nagrobki
Kaspra Wielogłowskiego i jego żony Magdaleny, których autorstwo przypisu-
je się Hieronimowi Canavesiemu. W bocznej kaplicy pw. św. Józefa obejrzymy
obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem datowany na XVII wiek, a w nawie neogo-
tyckie ołtarze boczne z początku XX stulecia. W bliskim sąsiedztwie kościoła
posadowiona jest drewniana dzwonnica z 1933 roku. Jest to już druga budowla
w tym miejscu. Jej powstanie i usytuowanie wiążą się z XIX-wieczną przebudo-
wą kościoła i obniżeniem wieży, po czym konieczne było znalezienie nowego
miejsca dla kościelnych dzwonów.
Widokówka z Czcho-
wa, na pierwszym
planie gotycki
kościół i drewniana
dzwonnica, w głębi
zachowana baszta
z czchowskiego
zamku, l. 20. XX w.
ZE ZBIORÓW MOKSIR
W CZCHOWIE
Widok na ołtarze
boczne i prezbiterium
kościoła w Czchowie
w latach 20. XX w.
POLONA,
domena publiczna
Gotycka chrzcielnica w kościele w Czchowie,
początek XX w., skan Pracownia Fotograficzna
Muzeum Narodowego w Krakowie
MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE, MNK XX-k-1049
Wyjątkowym i najcenniejszym elementem wyposażenia czchowskiej
świątyni są gotyckie malowidła w prezbiterium. Odkryto je podczas
prac restauracyjnych wnętrza kościoła rozpoczętych przez ks. ­Józefa
Stopę jeszcze pod koniec XIX wieku. Ówczesne plany proboszcza
zakładały powiększenie kościoła oraz rekonstrukcję wieży i budowę
południowej kaplicy bocznej, jednak w trakcie odbijania tynku w pre-
zbiterium natrafiono na gotyckie malowidła. Przebudowa, najpierw
wg projektu Adolfa Zajączkowskiego, później wg planów architekta
Zygmunta Hendla, została wstrzymana. Niestety wskutek prowadzo-
nych wówczas prac wewnętrznych wraz z tynkiem bezpowrotnie
usunięto malowidła z nawy. Ocalałe w prezbiterium dzieła poddano
konserwacji dopiero w 1913 roku. Kolejne konserwacje odbyły się na
przełomie lat 50. i 60. XX wieku, a ostania w 2008 roku.
Bogactwo treści czchowskich malowideł koncentruje się wokół kilku
wątków. Na dwóch ścianach prezbiterium znajdują się sceny zwią-
zane z życiem Matki Boskiej – m.in. Narodzenie, Zwiastowanie czy
Koronacja NMP przez Chrystusa w obecności Aniołów. Zobaczymy tam
również rząd Apostołów, sceny Męki Pańskiej i przedstawienia wyda-
rzeń podczas Zmartwychwstania.
Kolejne partie malowideł powstawały bezpośrednio po wzniesie-
niu kościoła (około połowy XIV wieku), w drugiej połowie XIV wieku
i pierwszej ćwierci wieku XV.
Plansze powstały w ramach
XXI Małopolskich Dni
Dziedzictwa Kulturowego.
Z dreszczykiem
Opracowanie tekstów i dobór ilustracji:
Paulina Kasprzycka
Opracowanie graficzne: Maciej Grochot
Korekta: Ewelina Korostyńska
dnidziedzictwa.plOrganizator:
Gmina Czchów
Parafia pw. Narodzenia NMP
w Czchowie
Gospodarze: Współorganizator: Partnerzy:
Niezrealizowany projekt
przebudowy kościoła
w Czchowie. Przekrój
poprzeczny kościoła oraz
kaplicy krytej kopułą,
1896 r., rys. Z. Hendel,
skan Pracownia Fotogra-
ficzna Muzeum Narodo-
wego w Krakowie
MUZEUM NARODOWE
w KRAKOWIE,
MNK III-Pl-425
Gotyckie malowidła w prezbiterium kościoła w Czchowie,
fot. K. Schubert, MIK 2019 ©

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Atrakcje Gór Sowich by Cyprian
Atrakcje Gór Sowich by CyprianAtrakcje Gór Sowich by Cyprian
Atrakcje Gór Sowich by Cyprian
 
Styl barokowy
Styl barokowyStyl barokowy
Styl barokowy
 
Gabriela Smardzewska
Gabriela SmardzewskaGabriela Smardzewska
Gabriela Smardzewska
 
Boleslawiec
BoleslawiecBoleslawiec
Boleslawiec
 
Boleslawiec
BoleslawiecBoleslawiec
Boleslawiec
 
MUZEUM „RYDLÓWKA” W KRAKOWIE (przewodnik)
MUZEUM „RYDLÓWKA” W KRAKOWIE (przewodnik)MUZEUM „RYDLÓWKA” W KRAKOWIE (przewodnik)
MUZEUM „RYDLÓWKA” W KRAKOWIE (przewodnik)
 
Boleslawiec
BoleslawiecBoleslawiec
Boleslawiec
 
Bol Sara
Bol SaraBol Sara
Bol Sara
 
Głuchołazy
GłuchołazyGłuchołazy
Głuchołazy
 
Muzeum w głogowie
Muzeum w głogowieMuzeum w głogowie
Muzeum w głogowie
 
Szlak królewski
Szlak królewskiSzlak królewski
Szlak królewski
 
Bol Folder
Bol FolderBol Folder
Bol Folder
 
Atrakcje Czech i Słowacji
Atrakcje Czech i SłowacjiAtrakcje Czech i Słowacji
Atrakcje Czech i Słowacji
 
Zabytki mojego regionu w obiektywie. Kościoły w Słonowicach i Zębowie.
Zabytki mojego regionu w obiektywie. Kościoły w Słonowicach i Zębowie.Zabytki mojego regionu w obiektywie. Kościoły w Słonowicach i Zębowie.
Zabytki mojego regionu w obiektywie. Kościoły w Słonowicach i Zębowie.
 
Stolice Państw Bałtyckich
Stolice Państw BałtyckichStolice Państw Bałtyckich
Stolice Państw Bałtyckich
 
Polska - prezentacja priv
Polska - prezentacja privPolska - prezentacja priv
Polska - prezentacja priv
 
Italy in Cracow
Italy in CracowItaly in Cracow
Italy in Cracow
 
CERKIEW PRAWOSŁAWNA PW. ZAŚNIĘCIA NMP W KRAKOWIE: "Cerkiew, czyli Dom Pański"...
CERKIEW PRAWOSŁAWNA PW. ZAŚNIĘCIA NMP W KRAKOWIE: "Cerkiew, czyli Dom Pański"...CERKIEW PRAWOSŁAWNA PW. ZAŚNIĘCIA NMP W KRAKOWIE: "Cerkiew, czyli Dom Pański"...
CERKIEW PRAWOSŁAWNA PW. ZAŚNIĘCIA NMP W KRAKOWIE: "Cerkiew, czyli Dom Pański"...
 
Prezentacja1
Prezentacja1Prezentacja1
Prezentacja1
 
Architektura w rosji
Architektura w rosjiArchitektura w rosji
Architektura w rosji
 

Semelhante a KOŚCIÓŁ PW. NARODZENIA NMP W CZCHOWIE (wystawa)

KOŚCIÓŁ PW. ŚW. BARTŁOMIEJA W NIEDZICY "Kościół u stóp zamku" (wystawa)
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. BARTŁOMIEJA W NIEDZICY "Kościół u stóp zamku" (wystawa)KOŚCIÓŁ PW. ŚW. BARTŁOMIEJA W NIEDZICY "Kościół u stóp zamku" (wystawa)
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. BARTŁOMIEJA W NIEDZICY "Kościół u stóp zamku" (wystawa)Małopolski Instytut Kultury
 
Prezentacja - Zawiercie
Prezentacja - ZawierciePrezentacja - Zawiercie
Prezentacja - ZawiercieDawidWu
 
KOŚCIÓŁ PW. NAWIEDZENIA NMP W IWKOWEJ "Pamiątki z przeszłości" (wystawa)
KOŚCIÓŁ PW. NAWIEDZENIA NMP W IWKOWEJ "Pamiątki z przeszłości" (wystawa)KOŚCIÓŁ PW. NAWIEDZENIA NMP W IWKOWEJ "Pamiątki z przeszłości" (wystawa)
KOŚCIÓŁ PW. NAWIEDZENIA NMP W IWKOWEJ "Pamiątki z przeszłości" (wystawa)Małopolski Instytut Kultury
 
Zamkimazowsza
ZamkimazowszaZamkimazowsza
Zamkimazowszasp2zabki
 
KOŚCIÓŁ NORBERTANEK, KOŚCIÓŁ PW. NAJŚWIĘTSZEGO SALWATORA WRAZ Z KAPLICĄ PW. Ś...
KOŚCIÓŁ NORBERTANEK, KOŚCIÓŁ PW. NAJŚWIĘTSZEGO SALWATORA WRAZ Z KAPLICĄ PW. Ś...KOŚCIÓŁ NORBERTANEK, KOŚCIÓŁ PW. NAJŚWIĘTSZEGO SALWATORA WRAZ Z KAPLICĄ PW. Ś...
KOŚCIÓŁ NORBERTANEK, KOŚCIÓŁ PW. NAJŚWIĘTSZEGO SALWATORA WRAZ Z KAPLICĄ PW. Ś...Małopolski Instytut Kultury
 
Boleslawiec
BoleslawiecBoleslawiec
BoleslawiecTeresa
 
Bol Paula
Bol PaulaBol Paula
Bol PaulaTeresa
 
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. MAŁGORZATY DZIEWICY I MĘCZENNICY W RACIBOROWICACH (przewodnik)
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. MAŁGORZATY DZIEWICY I MĘCZENNICY W RACIBOROWICACH (przewodnik)KOŚCIÓŁ PW. ŚW. MAŁGORZATY DZIEWICY I MĘCZENNICY W RACIBOROWICACH (przewodnik)
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. MAŁGORZATY DZIEWICY I MĘCZENNICY W RACIBOROWICACH (przewodnik)Małopolski Instytut Kultury
 
Zamek W Lubaczowie
Zamek W LubaczowieZamek W Lubaczowie
Zamek W Lubaczowiealeksandra55
 
Pasjonaci na tropie historii gminy Mykanów
Pasjonaci na tropie historii gminy MykanówPasjonaci na tropie historii gminy Mykanów
Pasjonaci na tropie historii gminy Mykanówgok_mykanow
 
Rowerem przez historię - przewodnik po miejscowościach gminy Kobierzyce
Rowerem przez historię - przewodnik po miejscowościach gminy KobierzyceRowerem przez historię - przewodnik po miejscowościach gminy Kobierzyce
Rowerem przez historię - przewodnik po miejscowościach gminy Kobierzycegckis
 
Ratusz_boleslawiec
Ratusz_boleslawiecRatusz_boleslawiec
Ratusz_boleslawiecTeresa
 
Kościoły pokoju na Dolnym Śląsku
Kościoły pokoju na Dolnym ŚląskuKościoły pokoju na Dolnym Śląsku
Kościoły pokoju na Dolnym ŚląskuAnna Sz.
 

Semelhante a KOŚCIÓŁ PW. NARODZENIA NMP W CZCHOWIE (wystawa) (20)

KOŚCIÓŁ PW. ŚW. BARTŁOMIEJA W NIEDZICY "Kościół u stóp zamku" (wystawa)
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. BARTŁOMIEJA W NIEDZICY "Kościół u stóp zamku" (wystawa)KOŚCIÓŁ PW. ŚW. BARTŁOMIEJA W NIEDZICY "Kościół u stóp zamku" (wystawa)
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. BARTŁOMIEJA W NIEDZICY "Kościół u stóp zamku" (wystawa)
 
Zabytki Słupska i okolic
Zabytki Słupska i okolicZabytki Słupska i okolic
Zabytki Słupska i okolic
 
Prezentacja - Zawiercie
Prezentacja - ZawierciePrezentacja - Zawiercie
Prezentacja - Zawiercie
 
Ciekawe miejsca w Słupsku
Ciekawe miejsca w SłupskuCiekawe miejsca w Słupsku
Ciekawe miejsca w Słupsku
 
Pszczyna
PszczynaPszczyna
Pszczyna
 
KOŚCIÓŁ PW. NAWIEDZENIA NMP W IWKOWEJ "Pamiątki z przeszłości" (wystawa)
KOŚCIÓŁ PW. NAWIEDZENIA NMP W IWKOWEJ "Pamiątki z przeszłości" (wystawa)KOŚCIÓŁ PW. NAWIEDZENIA NMP W IWKOWEJ "Pamiątki z przeszłości" (wystawa)
KOŚCIÓŁ PW. NAWIEDZENIA NMP W IWKOWEJ "Pamiątki z przeszłości" (wystawa)
 
Zamkimazowsza
ZamkimazowszaZamkimazowsza
Zamkimazowsza
 
Prezentacja1
Prezentacja1Prezentacja1
Prezentacja1
 
KOŚCIÓŁ ŚW. MARCINA W KRAKOWIE (przewodnik)
KOŚCIÓŁ ŚW. MARCINA W KRAKOWIE (przewodnik)KOŚCIÓŁ ŚW. MARCINA W KRAKOWIE (przewodnik)
KOŚCIÓŁ ŚW. MARCINA W KRAKOWIE (przewodnik)
 
KOŚCIÓŁ NORBERTANEK, KOŚCIÓŁ PW. NAJŚWIĘTSZEGO SALWATORA WRAZ Z KAPLICĄ PW. Ś...
KOŚCIÓŁ NORBERTANEK, KOŚCIÓŁ PW. NAJŚWIĘTSZEGO SALWATORA WRAZ Z KAPLICĄ PW. Ś...KOŚCIÓŁ NORBERTANEK, KOŚCIÓŁ PW. NAJŚWIĘTSZEGO SALWATORA WRAZ Z KAPLICĄ PW. Ś...
KOŚCIÓŁ NORBERTANEK, KOŚCIÓŁ PW. NAJŚWIĘTSZEGO SALWATORA WRAZ Z KAPLICĄ PW. Ś...
 
Spacer po starówce torunia
Spacer po starówce toruniaSpacer po starówce torunia
Spacer po starówce torunia
 
Płock1
Płock1Płock1
Płock1
 
Boleslawiec
BoleslawiecBoleslawiec
Boleslawiec
 
Bol Paula
Bol PaulaBol Paula
Bol Paula
 
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. MAŁGORZATY DZIEWICY I MĘCZENNICY W RACIBOROWICACH (przewodnik)
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. MAŁGORZATY DZIEWICY I MĘCZENNICY W RACIBOROWICACH (przewodnik)KOŚCIÓŁ PW. ŚW. MAŁGORZATY DZIEWICY I MĘCZENNICY W RACIBOROWICACH (przewodnik)
KOŚCIÓŁ PW. ŚW. MAŁGORZATY DZIEWICY I MĘCZENNICY W RACIBOROWICACH (przewodnik)
 
Zamek W Lubaczowie
Zamek W LubaczowieZamek W Lubaczowie
Zamek W Lubaczowie
 
Pasjonaci na tropie historii gminy Mykanów
Pasjonaci na tropie historii gminy MykanówPasjonaci na tropie historii gminy Mykanów
Pasjonaci na tropie historii gminy Mykanów
 
Rowerem przez historię - przewodnik po miejscowościach gminy Kobierzyce
Rowerem przez historię - przewodnik po miejscowościach gminy KobierzyceRowerem przez historię - przewodnik po miejscowościach gminy Kobierzyce
Rowerem przez historię - przewodnik po miejscowościach gminy Kobierzyce
 
Ratusz_boleslawiec
Ratusz_boleslawiecRatusz_boleslawiec
Ratusz_boleslawiec
 
Kościoły pokoju na Dolnym Śląsku
Kościoły pokoju na Dolnym ŚląskuKościoły pokoju na Dolnym Śląsku
Kościoły pokoju na Dolnym Śląsku
 

Mais de Małopolski Instytut Kultury

PAŁAC THETSCHLÓW W JASZCZUROWEJ - „Powidoki” (wystawa)
PAŁAC THETSCHLÓW W JASZCZUROWEJ - „Powidoki” (wystawa)PAŁAC THETSCHLÓW W JASZCZUROWEJ - „Powidoki” (wystawa)
PAŁAC THETSCHLÓW W JASZCZUROWEJ - „Powidoki” (wystawa)Małopolski Instytut Kultury
 
PARK IM. DRA H. JORDANA W KRAKOWIE - „Ogród zabaw ruchowych” (wystawa)
PARK IM. DRA H. JORDANA W KRAKOWIE - „Ogród zabaw ruchowych” (wystawa)PARK IM. DRA H. JORDANA W KRAKOWIE - „Ogród zabaw ruchowych” (wystawa)
PARK IM. DRA H. JORDANA W KRAKOWIE - „Ogród zabaw ruchowych” (wystawa)Małopolski Instytut Kultury
 
KASA OSZCZĘDNOŚCI MIASTA KRAKOWA - „Oszczędność i dobrobyt” (wystawa)
KASA OSZCZĘDNOŚCI MIASTA KRAKOWA - „Oszczędność i dobrobyt” (wystawa)KASA OSZCZĘDNOŚCI MIASTA KRAKOWA - „Oszczędność i dobrobyt” (wystawa)
KASA OSZCZĘDNOŚCI MIASTA KRAKOWA - „Oszczędność i dobrobyt” (wystawa)Małopolski Instytut Kultury
 
FABRYKA LOKOMOTYW „FABLOK” W CHRZANOWIE - „Szlakiem Fabloku” (przewodnik)
FABRYKA LOKOMOTYW „FABLOK” W CHRZANOWIE - „Szlakiem Fabloku” (przewodnik)FABRYKA LOKOMOTYW „FABLOK” W CHRZANOWIE - „Szlakiem Fabloku” (przewodnik)
FABRYKA LOKOMOTYW „FABLOK” W CHRZANOWIE - „Szlakiem Fabloku” (przewodnik)Małopolski Instytut Kultury
 
KOŚCIÓŁ I KLASZTOR PIJARÓW W KRAKOWIE (pocztówka)
KOŚCIÓŁ I KLASZTOR PIJARÓW W KRAKOWIE (pocztówka)KOŚCIÓŁ I KLASZTOR PIJARÓW W KRAKOWIE (pocztówka)
KOŚCIÓŁ I KLASZTOR PIJARÓW W KRAKOWIE (pocztówka)Małopolski Instytut Kultury
 
„Miejsce i architektura” – Stary Teatr – Konserwatorium Muzyczne w Krakowie (...
„Miejsce i architektura” – Stary Teatr – Konserwatorium Muzyczne w Krakowie (...„Miejsce i architektura” – Stary Teatr – Konserwatorium Muzyczne w Krakowie (...
„Miejsce i architektura” – Stary Teatr – Konserwatorium Muzyczne w Krakowie (...Małopolski Instytut Kultury
 
PRACOWNIA LUTNICZA MARDUŁÓW W ZAKOPANEM - "Instrument z duszą" (wystawa)
PRACOWNIA LUTNICZA MARDUŁÓW W ZAKOPANEM - "Instrument z duszą" (wystawa)PRACOWNIA LUTNICZA MARDUŁÓW W ZAKOPANEM - "Instrument z duszą" (wystawa)
PRACOWNIA LUTNICZA MARDUŁÓW W ZAKOPANEM - "Instrument z duszą" (wystawa)Małopolski Instytut Kultury
 
ZAŁOŻENIE OO. PAULINÓW NA SKAŁCE W KRAKOWIE - "Bracia w bieli" (wystawa)
ZAŁOŻENIE OO. PAULINÓW NA SKAŁCE W KRAKOWIE - "Bracia w bieli" (wystawa)ZAŁOŻENIE OO. PAULINÓW NA SKAŁCE W KRAKOWIE - "Bracia w bieli" (wystawa)
ZAŁOŻENIE OO. PAULINÓW NA SKAŁCE W KRAKOWIE - "Bracia w bieli" (wystawa)Małopolski Instytut Kultury
 
ZESPÓŁ SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. ANTONIEGO KENARA W ZAKOPANEM - "Szkoła pełna pa...
ZESPÓŁ SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. ANTONIEGO KENARA W ZAKOPANEM - "Szkoła pełna pa...ZESPÓŁ SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. ANTONIEGO KENARA W ZAKOPANEM - "Szkoła pełna pa...
ZESPÓŁ SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. ANTONIEGO KENARA W ZAKOPANEM - "Szkoła pełna pa...Małopolski Instytut Kultury
 
DWÓR I.J. PADEREWSKIEGO W KĄŚNEJ DOLNEJ "Paderewski - geniusz i charyzma" (wy...
DWÓR I.J. PADEREWSKIEGO W KĄŚNEJ DOLNEJ "Paderewski - geniusz i charyzma" (wy...DWÓR I.J. PADEREWSKIEGO W KĄŚNEJ DOLNEJ "Paderewski - geniusz i charyzma" (wy...
DWÓR I.J. PADEREWSKIEGO W KĄŚNEJ DOLNEJ "Paderewski - geniusz i charyzma" (wy...Małopolski Instytut Kultury
 
MUZEUM PRZYRODNICZE ISEZ PAN W KRAKOWIE "Nosorożec i zwłoki w łaźni" (prezen...
MUZEUM PRZYRODNICZE ISEZ PAN W KRAKOWIE "Nosorożec i zwłoki w łaźni"  (prezen...MUZEUM PRZYRODNICZE ISEZ PAN W KRAKOWIE "Nosorożec i zwłoki w łaźni"  (prezen...
MUZEUM PRZYRODNICZE ISEZ PAN W KRAKOWIE "Nosorożec i zwłoki w łaźni" (prezen...Małopolski Instytut Kultury
 
PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE "Tajemnice pałacu na Wesołej" (prezentacja)
PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE "Tajemnice pałacu na Wesołej" (prezentacja)PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE "Tajemnice pałacu na Wesołej" (prezentacja)
PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE "Tajemnice pałacu na Wesołej" (prezentacja)Małopolski Instytut Kultury
 
PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE"Tajemnice willi na Wesołej" (wystawa)
PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE"Tajemnice willi na Wesołej" (wystawa)PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE"Tajemnice willi na Wesołej" (wystawa)
PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE"Tajemnice willi na Wesołej" (wystawa)Małopolski Instytut Kultury
 
PAŁAC POTOCKICH W KRAKOWIE cz. 1 "Z dreszczykiem", cz. 2 "Ptaszarnia karła Wą...
PAŁAC POTOCKICH W KRAKOWIE cz. 1 "Z dreszczykiem", cz. 2 "Ptaszarnia karła Wą...PAŁAC POTOCKICH W KRAKOWIE cz. 1 "Z dreszczykiem", cz. 2 "Ptaszarnia karła Wą...
PAŁAC POTOCKICH W KRAKOWIE cz. 1 "Z dreszczykiem", cz. 2 "Ptaszarnia karła Wą...Małopolski Instytut Kultury
 

Mais de Małopolski Instytut Kultury (20)

Oficyna Raczków- przewodnik.pdf
Oficyna Raczków- przewodnik.pdfOficyna Raczków- przewodnik.pdf
Oficyna Raczków- przewodnik.pdf
 
PAŁAC THETSCHLÓW W JASZCZUROWEJ - „Powidoki” (wystawa)
PAŁAC THETSCHLÓW W JASZCZUROWEJ - „Powidoki” (wystawa)PAŁAC THETSCHLÓW W JASZCZUROWEJ - „Powidoki” (wystawa)
PAŁAC THETSCHLÓW W JASZCZUROWEJ - „Powidoki” (wystawa)
 
PARK IM. DRA H. JORDANA W KRAKOWIE - „Ogród zabaw ruchowych” (wystawa)
PARK IM. DRA H. JORDANA W KRAKOWIE - „Ogród zabaw ruchowych” (wystawa)PARK IM. DRA H. JORDANA W KRAKOWIE - „Ogród zabaw ruchowych” (wystawa)
PARK IM. DRA H. JORDANA W KRAKOWIE - „Ogród zabaw ruchowych” (wystawa)
 
KASA OSZCZĘDNOŚCI MIASTA KRAKOWA - „Oszczędność i dobrobyt” (wystawa)
KASA OSZCZĘDNOŚCI MIASTA KRAKOWA - „Oszczędność i dobrobyt” (wystawa)KASA OSZCZĘDNOŚCI MIASTA KRAKOWA - „Oszczędność i dobrobyt” (wystawa)
KASA OSZCZĘDNOŚCI MIASTA KRAKOWA - „Oszczędność i dobrobyt” (wystawa)
 
FABRYKA LOKOMOTYW „FABLOK” W CHRZANOWIE - „Szlakiem Fabloku” (przewodnik)
FABRYKA LOKOMOTYW „FABLOK” W CHRZANOWIE - „Szlakiem Fabloku” (przewodnik)FABRYKA LOKOMOTYW „FABLOK” W CHRZANOWIE - „Szlakiem Fabloku” (przewodnik)
FABRYKA LOKOMOTYW „FABLOK” W CHRZANOWIE - „Szlakiem Fabloku” (przewodnik)
 
KOŚCIÓŁ I KLASZTOR PIJARÓW W KRAKOWIE (pocztówka)
KOŚCIÓŁ I KLASZTOR PIJARÓW W KRAKOWIE (pocztówka)KOŚCIÓŁ I KLASZTOR PIJARÓW W KRAKOWIE (pocztówka)
KOŚCIÓŁ I KLASZTOR PIJARÓW W KRAKOWIE (pocztówka)
 
„Miejsce i architektura” – Stary Teatr – Konserwatorium Muzyczne w Krakowie (...
„Miejsce i architektura” – Stary Teatr – Konserwatorium Muzyczne w Krakowie (...„Miejsce i architektura” – Stary Teatr – Konserwatorium Muzyczne w Krakowie (...
„Miejsce i architektura” – Stary Teatr – Konserwatorium Muzyczne w Krakowie (...
 
PRACOWNIA LUTNICZA MARDUŁÓW W ZAKOPANEM - "Instrument z duszą" (wystawa)
PRACOWNIA LUTNICZA MARDUŁÓW W ZAKOPANEM - "Instrument z duszą" (wystawa)PRACOWNIA LUTNICZA MARDUŁÓW W ZAKOPANEM - "Instrument z duszą" (wystawa)
PRACOWNIA LUTNICZA MARDUŁÓW W ZAKOPANEM - "Instrument z duszą" (wystawa)
 
ZAŁOŻENIE OO. PAULINÓW NA SKAŁCE W KRAKOWIE - "Bracia w bieli" (wystawa)
ZAŁOŻENIE OO. PAULINÓW NA SKAŁCE W KRAKOWIE - "Bracia w bieli" (wystawa)ZAŁOŻENIE OO. PAULINÓW NA SKAŁCE W KRAKOWIE - "Bracia w bieli" (wystawa)
ZAŁOŻENIE OO. PAULINÓW NA SKAŁCE W KRAKOWIE - "Bracia w bieli" (wystawa)
 
ZESPÓŁ SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. ANTONIEGO KENARA W ZAKOPANEM - "Szkoła pełna pa...
ZESPÓŁ SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. ANTONIEGO KENARA W ZAKOPANEM - "Szkoła pełna pa...ZESPÓŁ SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. ANTONIEGO KENARA W ZAKOPANEM - "Szkoła pełna pa...
ZESPÓŁ SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. ANTONIEGO KENARA W ZAKOPANEM - "Szkoła pełna pa...
 
DWÓR I.J. PADEREWSKIEGO W KĄŚNEJ DOLNEJ "Paderewski - geniusz i charyzma" (wy...
DWÓR I.J. PADEREWSKIEGO W KĄŚNEJ DOLNEJ "Paderewski - geniusz i charyzma" (wy...DWÓR I.J. PADEREWSKIEGO W KĄŚNEJ DOLNEJ "Paderewski - geniusz i charyzma" (wy...
DWÓR I.J. PADEREWSKIEGO W KĄŚNEJ DOLNEJ "Paderewski - geniusz i charyzma" (wy...
 
MUZEUM PRZYRODNICZE ISEZ PAN W KRAKOWIE "Nosorożec i zwłoki w łaźni" (prezen...
MUZEUM PRZYRODNICZE ISEZ PAN W KRAKOWIE "Nosorożec i zwłoki w łaźni"  (prezen...MUZEUM PRZYRODNICZE ISEZ PAN W KRAKOWIE "Nosorożec i zwłoki w łaźni"  (prezen...
MUZEUM PRZYRODNICZE ISEZ PAN W KRAKOWIE "Nosorożec i zwłoki w łaźni" (prezen...
 
PARK KRAKOWSKI "Dla ciała i ducha " (wystawa)
PARK KRAKOWSKI "Dla ciała i ducha " (wystawa) PARK KRAKOWSKI "Dla ciała i ducha " (wystawa)
PARK KRAKOWSKI "Dla ciała i ducha " (wystawa)
 
PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE "Tajemnice pałacu na Wesołej" (prezentacja)
PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE "Tajemnice pałacu na Wesołej" (prezentacja)PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE "Tajemnice pałacu na Wesołej" (prezentacja)
PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE "Tajemnice pałacu na Wesołej" (prezentacja)
 
PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE"Tajemnice willi na Wesołej" (wystawa)
PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE"Tajemnice willi na Wesołej" (wystawa)PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE"Tajemnice willi na Wesołej" (wystawa)
PAŁAC PUSŁOWSKICH W KRAKOWIE"Tajemnice willi na Wesołej" (wystawa)
 
BELUARD W ROŻNOWIE (przewodnik)
BELUARD W ROŻNOWIE (przewodnik)BELUARD W ROŻNOWIE (przewodnik)
BELUARD W ROŻNOWIE (przewodnik)
 
PAŁAC POTOCKICH W KRAKOWIE cz. 1 "Z dreszczykiem", cz. 2 "Ptaszarnia karła Wą...
PAŁAC POTOCKICH W KRAKOWIE cz. 1 "Z dreszczykiem", cz. 2 "Ptaszarnia karła Wą...PAŁAC POTOCKICH W KRAKOWIE cz. 1 "Z dreszczykiem", cz. 2 "Ptaszarnia karła Wą...
PAŁAC POTOCKICH W KRAKOWIE cz. 1 "Z dreszczykiem", cz. 2 "Ptaszarnia karła Wą...
 
ZAMEK W CZCHOWIE (baner)
ZAMEK W CZCHOWIE (baner)ZAMEK W CZCHOWIE (baner)
ZAMEK W CZCHOWIE (baner)
 
PAŁAC POTOCKICH W KRAKOWIE (pocztówka)
PAŁAC POTOCKICH W KRAKOWIE (pocztówka)PAŁAC POTOCKICH W KRAKOWIE (pocztówka)
PAŁAC POTOCKICH W KRAKOWIE (pocztówka)
 
ZAMEK W CZCHOWIE (pocztówka)
ZAMEK W CZCHOWIE (pocztówka)ZAMEK W CZCHOWIE (pocztówka)
ZAMEK W CZCHOWIE (pocztówka)
 

KOŚCIÓŁ PW. NARODZENIA NMP W CZCHOWIE (wystawa)

  • 1. Widok Czchowa od strony południowej na początku XIX w., rys. A. Garczyński, fot. P. Kasprzycka ARCHIWUM NARODOWE w KRAKOWIE Malowniczo położony Czchów, jedno z najstarszych miast Małopolski, może poszczycić się bogatą historią i wspaniałymi zabytkami, które świadczą o jego dawnej pozycji i bogactwie. Znany z pierwszych dokumentów pod nazwą Schov, Alba Ecclesia czy Wyskirche rozwijał się od przełomu XII i XIII wieku głównie dzięki prowadzącemu tędy han- dlowemu szlakowi na Węgry. Biegnący Doliną Dunajca trakt odgrywał także ważna rolę militarną, co z pewno- ścią przyczyniło się do wybudowania tutaj zamku, który początkowo pełnił przede wszystkim funkcję strażnicy i komory celnej. Wiemy, że jeszcze w 1288 roku Czchów wchodził w zasób dóbr należących do benedyktynów z Tyńca, a w pierwszej połowie XIV wieku przeszedł w ręce królewskie, co zapew- niło miastu dalszy dynamiczny rozwój. Zabudowa miasta była niemal całkowicie drewniana, na rynku wznosił się ratusz z kramami, waga i postrzygalnia. W XVI wieku Czchów zasłynął dzięki Franciszkowi Lisma- ninowi, franciszkaninowi i spowiednikowi królowej Bony, który zagarnął bogate probostwo czchowskie i został zwolennikiem reformacji. Czchów podupadł w czasie najazdu szwedzkiego i rozbiorów, a także wskutek nęka- jących go pożarów, powodzi i zaraz, które dziesiątkowa- ły ludność. Prawa miejskie ostatecznie utracił w okresie międzywojennym. Niedługo potem, w wyniku budowy zapory na Dunajcu (1938–1949) powstało Jezioro Czchow- skie, czyniąc z Czchowa przede wszystkim miejscowość wypoczynkową. 1 stycznia 2000 roku Czchów ponownie stał się miastem. Procesja z okazji Bożego Ciała na czchowskim rynku w latach 20. XX w. POLONA, domena publiczna Rysunek planu Czchowa z 1915 r. wykonany przez arch. Józefa Gałęzowskiego w ramach programu „Odbudowy mniejszych i najmniejszych miasteczek”, skan Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE, MNK III-r.a.-4674/63
  • 2. Przy jednej z narożnych uliczek biegnących od czchowskiego rynku wznosi się kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Powstał on w miejscu kamiennej romańskiej świątyni. Jej nieliczne elementy w postaci fragmentów gzymsu i kamiennych ciosów wmurowano we wschodnią ścia- nę oraz gotyckie szkarpy prezbiterium. Romańską rzeźbę lwa wmurowano natomiast w cokół figury św. Floriana na czchowskim rynku, a płaskorzeźba z wyobrażeniem gryfa od 1913 roku znajduje się w zbiorach Muzeum Narodo- wego w Krakowie. Obecną kamienną, jednonawową świątynię zbudowano ok. połowy XIV wieku, a powiększono ok. 1430 roku, w XVII i XVIII wieku dobu- dowano boczne kaplice. Znany dziś wygląd świątyni ukształtował się w wieku XIX – to wówczas rozebrano cebulastą kopułę wieży, samą wieżę obniżono do poziomu wysokości ścian korpusu, a od frontu wzniesiono neogotycką fasadę, ponadto rozebrano zniszczoną południową kaplicę, a na dachu ułożono czer- woną dachówkę (obecnie pokryty jest miedzianą blachą). Każdy wiek i każdy styl pozostawiły także swoje trwałe ślady w wystroju kościoła. Elementami gotyckiej kamieniarki są trzy portale, ścienne taberna- kulum i chrzcielnica, a na ścianach sklepionego krzyżowo-żebrowo prezbite- rium zachowały się niezwykle cenne XIV-wieczne malowane sceny z życia Marii i Chrystusa. W przestrzeni kościoła zobaczymy także renesansowe nagrobki Kaspra Wielogłowskiego i jego żony Magdaleny, których autorstwo przypisu- je się Hieronimowi Canavesiemu. W bocznej kaplicy pw. św. Józefa obejrzymy obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem datowany na XVII wiek, a w nawie neogo- tyckie ołtarze boczne z początku XX stulecia. W bliskim sąsiedztwie kościoła posadowiona jest drewniana dzwonnica z 1933 roku. Jest to już druga budowla w tym miejscu. Jej powstanie i usytuowanie wiążą się z XIX-wieczną przebudo- wą kościoła i obniżeniem wieży, po czym konieczne było znalezienie nowego miejsca dla kościelnych dzwonów. Widokówka z Czcho- wa, na pierwszym planie gotycki kościół i drewniana dzwonnica, w głębi zachowana baszta z czchowskiego zamku, l. 20. XX w. ZE ZBIORÓW MOKSIR W CZCHOWIE Widok na ołtarze boczne i prezbiterium kościoła w Czchowie w latach 20. XX w. POLONA, domena publiczna Gotycka chrzcielnica w kościele w Czchowie, początek XX w., skan Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE, MNK XX-k-1049
  • 3. Wyjątkowym i najcenniejszym elementem wyposażenia czchowskiej świątyni są gotyckie malowidła w prezbiterium. Odkryto je podczas prac restauracyjnych wnętrza kościoła rozpoczętych przez ks. ­Józefa Stopę jeszcze pod koniec XIX wieku. Ówczesne plany proboszcza zakładały powiększenie kościoła oraz rekonstrukcję wieży i budowę południowej kaplicy bocznej, jednak w trakcie odbijania tynku w pre- zbiterium natrafiono na gotyckie malowidła. Przebudowa, najpierw wg projektu Adolfa Zajączkowskiego, później wg planów architekta Zygmunta Hendla, została wstrzymana. Niestety wskutek prowadzo- nych wówczas prac wewnętrznych wraz z tynkiem bezpowrotnie usunięto malowidła z nawy. Ocalałe w prezbiterium dzieła poddano konserwacji dopiero w 1913 roku. Kolejne konserwacje odbyły się na przełomie lat 50. i 60. XX wieku, a ostania w 2008 roku. Bogactwo treści czchowskich malowideł koncentruje się wokół kilku wątków. Na dwóch ścianach prezbiterium znajdują się sceny zwią- zane z życiem Matki Boskiej – m.in. Narodzenie, Zwiastowanie czy Koronacja NMP przez Chrystusa w obecności Aniołów. Zobaczymy tam również rząd Apostołów, sceny Męki Pańskiej i przedstawienia wyda- rzeń podczas Zmartwychwstania. Kolejne partie malowideł powstawały bezpośrednio po wzniesie- niu kościoła (około połowy XIV wieku), w drugiej połowie XIV wieku i pierwszej ćwierci wieku XV. Plansze powstały w ramach XXI Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego. Z dreszczykiem Opracowanie tekstów i dobór ilustracji: Paulina Kasprzycka Opracowanie graficzne: Maciej Grochot Korekta: Ewelina Korostyńska dnidziedzictwa.plOrganizator: Gmina Czchów Parafia pw. Narodzenia NMP w Czchowie Gospodarze: Współorganizator: Partnerzy: Niezrealizowany projekt przebudowy kościoła w Czchowie. Przekrój poprzeczny kościoła oraz kaplicy krytej kopułą, 1896 r., rys. Z. Hendel, skan Pracownia Fotogra- ficzna Muzeum Narodo- wego w Krakowie MUZEUM NARODOWE w KRAKOWIE, MNK III-Pl-425 Gotyckie malowidła w prezbiterium kościoła w Czchowie, fot. K. Schubert, MIK 2019 ©