2. GENEEN ESPRESIOA. KODE GENETIKOA ETA
PROTEINEN SINTESIA
1-Gene bat-entzima bat teoria:
• Garrod-ek (1901), alkaptonuria, entzima baten
gabeziak eragindako gaixotasuna (kartilago eta
gernuaren iluntzea) aztertu
• Familian transmititzen zenez (heredentziari
loturikoa) informazio genetikoarekin zerikusia izan
behar zuen.
• Garai hartan hasi ziren geneak ezagutzen eta
aurrerago jakin zen geneak ADN-z osaturik
daudela.
• Ondorioa: Entzimen (proteinen) sintesia ADN-
ren baitan dago.
3. • Beadle eta Tatum (1941), onddo bat irradiatu zuten.
– Irradiazioak ez dira proteinak eraldatzen
– Irradiazioak ADN eraldatzen du
Onddoa irradiatzean zenbait entzima(proteina) ez zituen
sintetizatzen
Ondorioa:
Irradiazioak proteinak deusezten ez baitu, baina ADN
eraldatzen badu, eta eraldatzean proteinak ez badira
sintetizatu, ADN eta proteinen erlazioa argia da.
(gen enzima)
Beadle & Tatum - 1941
4. Beadle eta Tatum
• Hasieran gene bat entzima bat
printzipioa
• Gene bat proteina bat bilakatu zen
entzima guztiak proteinak direlako baina
proteina guztiak entzima ez. Eta azkenik
• Gene bat Katea polipeptidiko
bat, proteinak hainbat katea polipeptidikoz
osaturik egon daitezkeela ikusi zelako
5. 1865 1957 - Francis Crick
Genetika molekularraren DOGMA
NAGUSIA
ADN
ARN
PROTEINAK
9. KODE GENETIKOAKODE GENETIKOA
• Bere aurkikuntzan garrantzia izan zuten aurkikuntzak :
– Severo Ochoak & alg.(1955) polinukleotido fosforilasa
entzima isolatu zuten (nukleotidoak lotzen ditu harizpi
molderik gabe):
– Niremberg (1961), poliU molekulak erabiliz honako
saikuntza burutu zuen :
- Ondorioztatu zuena: Urazilo
eta fenilalaninaren arteko
lotura dago.
- Poli C-rekin saioa
errepikatuz soilik prolina
zegoen saiodietan elkartzen
zieren aminoazidoak. Beraz,
zitosina eta prolinaren arteko
lotura ere bazegoen.
poliU (UUUUUUUU……) eratu zuten.
Saiodi guztietan poliU, eta aa-ak elkartzeko
beharrezko osagai guztiak zeuden
20 aa-ekin…
Soilik saiodi honetan elkartu ziren aa-ak,
phe hutsez osaturiko polipeptidoa hain zuzen
10. • Bi nukleotido balira kodearen oinarria,
soilik 16 aa kodifikatzeko aukera izango
zen, 42
= 16
• Klabea hiru nukleotidok osatuz
(tripleteak) 43
=64, nahikoa izango zen 20
aa-ak itzultzeko.
• Kode genetikoaren ezaugarriak:
– Kodonak (kode unitateak) 3 nukleotidoz osaturik
daude
– 64 triplete- konbinazio /kodoi eta bakoitzari
dagokion aa-k eratzen dute. Horietatik 61, aa-k
kodifikatzen dituzte eta 3 amaiera-kodonak
(zentzugabeak) dira: UAA, UAG eta UGA.
– Unibertsala da: izaki bizidun guztientzat
balio du.
– Endekatua da: Aminoazido gehienak kodoi
bai baino gehiagok kodifikatzen dute.
Nukleotido bakoitzak aminoazio bat kodifikatuko balu,
soilik 4 aminoazido kodifikatzeko aukera izango zen, baina
jakina da 20 aa desberdin daudela…
