1. Yenidoğan Sepsisinde
Tanı ve Tedavideki
Zorluklar

2. • Hayatın ilk 28 gününde bakteriel, viral ve fungal
etkenlerle ortaya çıkan klinik tablodur.
• Kesinleşen bir sepsis olgusuna karşılık 11-23
bebek sepsis tedavisi almaktadır.
• Ülkemizde her gün 55 bebek ölmekte bunun
20’sini yenidoğan sepsisi oluşturmaktadır.

3. YENİDOĞAN SEPSİSİNDE KLİNİK TABLOYENİDOĞAN SEPSİSİNDE KLİNİK TABLO
 1. Beslenme Problemleri:1. Beslenme Problemleri: Acıkmama, yeterli emmeme, rezidü-kusma,
distansiyon, sulu mukuslu gaita, “heme” pozitif gaita saptanması
 2. Bebeğin iyi gözükmemesi, aktivitesinde azalma2. Bebeğin iyi gözükmemesi, aktivitesinde azalma
 3. Termoregülasyon bozukluğu:3. Termoregülasyon bozukluğu: Genellikle hipotermi izlenir ( 35.5 °C
altı ) Ancak ateşte görülür. Bebekte 1 saati geçen ve 37.8 °C aşan ateş
önemlidir (%10’u sepsisdir). Isı değişkenliği kandidemiyi düşündürür.İlk 3
bulguya sepsis TRİADI da denir.
 4. Solunum problemleri :4. Solunum problemleri : Takipne, apne ve ani kararma-morarma
nöbetleri.
 5. İnaktivite5. İnaktivite olabilir. Ancak bazı çocuklarda aşırı ağlama ve huzursuzluk
sepsisin göstergesi olabilir. Huzursuzluk genellikle klinik tablonun
belirginleşmesinden 2-10 saat önce inatçı ağlama şeklinde
gözlenmektedir.

4.  6. SSS Bulguları:6. SSS Bulguları: Letarji, koma, hipotoni, hiporefleksi,
bombe fontanel, konvülziyonlar.
 7. Dolaşım Sistemi:7. Dolaşım Sistemi: Solukluk, siyanoz, hipo-hipertansiyon,
oligüri, kapiller geri dolma zamanında uzama ( >2.5 sn, ileri
pretermde >5 sn )
 8. Abdominal :8. Abdominal : Karın duvarı renk değişikliği, venlerde
dolgunluk, karaciğer-dalak büyüklüğü, göbekte kızarıklık,
akıntı, skrotal şişlik, çöküklük, distansiyon, barsak
anslarının gözlenir olması,
 9. Diğer:9. Diğer: Döküntüler, peteşiler , otit, konjonktivit, sellülit,
apse, septik artrit, empetigo, vajinit, sklerema.

10. Güneş T ve ark. TKJ Pediatr 2006;15:169-171

11. Eritema annulare sentrifugum
(Psödomonas sepsisi)
Kavurt S et al. Eur J Pediatr 2012

19. Koklu E et al. Pediatr Emerg Care 2008; 24: 102-4

20. Koklu E et al. Pediatr Dermatol 2007; 24: 155-6

21. 1. Vücut Sıvısı Kültürleri1. Vücut Sıvısı Kültürleri
Kan kültürleriKan kültürleri
BOS kültürleriBOS kültürleri
Plevra, periton, eklem sıvısıPlevra, periton, eklem sıvısı
İdrar kültürüİdrar kültürü
Destekleyici Çalışmalar:Destekleyici Çalışmalar: CIE, Latex çökme, Buffy-CoatCIE, Latex çökme, Buffy-Coat
çalışması ve Akridin Orangeçalışması ve Akridin Orange
Buffy –Coat:Buffy –Coat: Fagosite bakteriler ve mantarlar (kandida,Fagosite bakteriler ve mantarlar (kandida,
histoplazma) tanınır. Tanısal değeri % 80’ e yakındır. Aynıhistoplazma) tanınır. Tanısal değeri % 80’ e yakındır. Aynı
şekilde akridin-orange boyası da kullanılır.şekilde akridin-orange boyası da kullanılır.
Akridin-orange boyası:Akridin-orange boyası: Kan kültürü pozitif 11/12 olgudaKan kültürü pozitif 11/12 olguda
pozitifdi.pozitifdi.
Yüksel Ş ve ark. TK J pediatr 1999; 8: 205-9Yüksel Ş ve ark. TK J pediatr 1999; 8: 205-9

22. 2) Yüzeyel Kültürler: Dış kulak, gaita,
farenks, göz, aksilla, göbek, mide aspirat
kültürleridir. Özellikle EMR olgularında
doğumdan sonraki ilk saatlerde aksilla, dış
kulak ve mide aspiratından (>5 hücre) yapılır.
Ayrıca annede serviks ve plesenta
kültürü de yapılabilir.
KK pozitif hastalarda yüzeyel kültürler
%27.5 duyarlı, pozitif PD %14
Tacettinoğlu S ve ark. Erciyes Tıp Derg 1990; 12: 353-63

23. PCR ve Antijen BelirlemePCR ve Antijen Belirleme
Kandida ve bakteriyel etkenler: Antibiyotik
alsa bile DNA örneğinden tanıya gidilir.
Galaktomannon (Aspergillus, kandida)
β Glukan

24. 3.Tam Kan Sayımı ve Akut Faz Reaktanları:
Hemoglobin: Kanama ve dilusyonda düşük,
hemokonsantrasyonda yüksektir.
Beyaz Küre: Yenidoğanda sağlıklı bebeklerde
7-35.000 arasındadır. Santral kateterden
alınan BK kapiller örnekten % 30-40 düşük
çıkar. Asfiksi, konvülziyon periventriküler
kanamada ve pnömotoraks da lökositoz
olabilir.

25. • Sepsisi kanıtlanmış vakaların yarısında BK < 5000Sepsisi kanıtlanmış vakaların yarısında BK < 5000
veya > 20000 üzerinde bulunmuştur.veya > 20000 üzerinde bulunmuştur.
• Nötropeni:Nötropeni: Doğumda 1750, 12. saatte 7200 ve 72.Doğumda 1750, 12. saatte 7200 ve 72.
saatte 1750/mmsaatte 1750/mm33
’e iner. Bu nedenle ilk 48 saatteki’e iner. Bu nedenle ilk 48 saatteki
nötropeni veya nötrofili önem taşır (<2000, >7500).nötropeni veya nötrofili önem taşır (<2000, >7500).
Yine sepsisli vakalarla 1/3’ünde total nötrofil sayısıYine sepsisli vakalarla 1/3’ünde total nötrofil sayısı
normal olabilir.normal olabilir.
• Bant/Nötrofil Oranı:Bant/Nötrofil Oranı: İlk gün 0.16, 48. saatte 0.14, 60.İlk gün 0.16, 48. saatte 0.14, 60.
saatte ve 5. güne dek 0.13, 5. gün–30. gün arasındasaatte ve 5. güne dek 0.13, 5. gün–30. gün arasında
0.12 oranı normaldir.0.12 oranı normaldir.

26. • Sepsis için değişik rakamlar olsa da en çok
kabul gören oran bant/total nötrofil oranı > 0.20
dir.
• Eğer nötropeni ile birlikteyse önemlidir.
İmmatür/total nötrofil oranı zor doğum,
enterovirus enfeksiyonları, oksitosin kullanımı,
uzun süre ağlama da yükselebilir.
• Ayrıca kemik iliği yetersizliğinde nötrofil
sayısının azalması yanlış yoruma götürebilir.

27. Nötropeni bazen anneden geçen antikorlara bağlı
olabilir.
Otomatik sayıcılarda granülosit prekürsörleri
ölçülerek delta nötrofil indeksi hesaplanabilir.
Delta nötrofil indeks >%12 ise mortalite artmaktadır.
Lee SM et al. Acta Pediatrica 2012

28. Toksik Granül:Toksik Granül:
Normal bebeklerin % 11’inde görülebilir.
Sepsisli çocukların % 63’ünde pozitiftir.
Ayrıca vakuol, Döhle cisimcikleri ve şekil
dejenerasyonları gözlenir.

29. Trombositopeni:Trombositopeni:
İlk 10 günde trombosit sayısının, 100.000 sonra
150.000 altında almasıdır.
Trombositopeni konjenital viral enfeksiyonlar,
enteroviruslar, asfiksi, umblikal kateter, ventilasyon,
NEC, kan değişiminde ve maternal hipertansiyonda
bulunabilir.
Vakaların yaklaşık % 50’sinde düşüktür.
Toksik ürünler trombositlerin kullanımını artırır,
ayrıca DİK gelişebilir.

30. Trombosit volümü ve trombokritTrombosit volümü ve trombokrit
Kanıtlı Sepsis Klinik Sepsis P
MPV 1. gün 8.82±0.8 fl 8.44±0.5 fl 0.007
MPV 5. gün 7.82±0.74 fl 7.67±0.61 fl 0.28
CRP 1. gün 34.3 mg/L 24.0 mg/L 0.003
CRP 5. gün 10.9 mg/L 2.7 mg/L <0.001
Oncel MY et al. J clin Lab. Analy 2012 ;26: 493-496

31. Sepsis Kontrol P
MPV 9.26 ±0.04 fl 8.59±0.03 fl <0.05
Trombokrit 0.28±0.01 0.26±0.01 <0.05
*Duyarlılık %100, Özgüllük %42,3
Taşyurt N ve ark. Neonatal Hematoloji Sempozyumu 18-20 Şubat 2010 Kıbrıs

32. Lenfositler: Sayı < 2800mm3
ise kombine immun
yetmezlik düşünülür. Lenfositoz varsa sepsis,
boğmaca, sifiliz, ABO, annede hipertansiyon
düşünülür.
Monositoz: Sifiliz, perinatal listeria, ABO ve
sepsisten çıkışta görülür.
Eozinofilia: Prematürelik, TPN, LBW, kan değişimi,
sepsis + surrenal yetmezliği
Sedimantasyon: Mikro metodla bakılır. İlk 14 gün
için ( bebeğin günü +3 ) üst sınırı verir. 14. günden
sonra ise maksimal 10-20 mm/h arasındadır. Coombs
pozitif hemolitik anemide ve bilirubin yükselirse sedim
artar. DIK tablosunda ise düşüktür.

33. C-RP ve Diğer Reaktanlar:C-RP ve Diğer Reaktanlar:
• Enfeksiyon, travma ve hücre hasarı yapan
olaylara bağlı IL-I aracılığı ile karaciğerde
sentezlenen proteinlerden CRP, fibrinojen,
C3, α-asit glikoprotein, α1 antitripsin,
elastaz-α, proteinaz inhibitör, pentraksin ve
haptoglobulin artar.
• C-RP nötrofilleri etkinleştirir, doğal öldürme
gücünü artırır, trombosit aggregasyonunu
önler, degranulizasyonu başlatır.

34. • Bakteri, mantar, parasitlere yapışarak
klasik kompleman yolunu aktive eder ve
opsonin gibi davranarak fagositozu
destekler.
• Plasentayı geçmez.
• Enfeksiyonda 4-6 saatte artmaya başlar
ve her 8 saatte bir 2’ye katlanır ve 60.
saatte en yüksek düzeye ulaşır, olay
devam ederse yüksek kalır ve uyarı
kesilince 3-7 günde normale döner.
• Antibiyotik tedavisiyle azalmaya başlar.
Yarı ömrü 4-7 saattir.

35. • C-RP mekonyum aspirasyonu fetal hipoksi, RDS,
intraventiküler kanama ve ilk 3 günde doğum stresi
ile yüksektir. Sağlıklı bebeklerin % 8’inde yüksek
olabilir. EMR ve karyoamnionitli vakalarda 10 kat
yükseklebilir. İlk 12 saatte erken sepsis ve bazı
GBS enfeksiyonlarında artmayabilir. Yüzeyel deri
enfeksiyonlarında yükselmez.
• Yenidoğanda C-RP düzeyi 10 mgr/L’dir. Yarı ömrü
kısa olduğu için tanı ve izlemde belirli aralıklarla (6
saatte) izlenmelidir. Şant enfeksiyonu izleminde,
kistik fibroz, bakteriel–viral ayrımda yararlı olabilir.

36. • Yenidoğan sepsisinin erken saptanmasında
duyarlılığı % 47-100, özgüllüğü % 6-97 dir.
• Bu nedenle negatif tahmin değeri, pozitif
tahmin değerinden yüksektir.
• C-RP pozitifliği genellikle lökositozla
birliktedir.
• Lökopeni ve C-RP düşüklüğü kötü prognozu
gösterir.
• Menenjit varsa pozitiftir.
Çetin N ve ark. KÜGNTF Mecm 1982; 4: 121-7

37. Prokalsitonin (PCT):Prokalsitonin (PCT):
Tiroid C hücrelerinden, monosit ve hepatositlerden
üretilir.
Endotoksin verilmesiyle 3-6 saatte kanda yükselir.
Neonatal sepsis tanı ve izleminde yararlı olabilir.
Kemotaktik akvite ve siklik AMP düzeyini arttırır.
Bakteriel endotoksinlerle 4. saatte artmaya başlar.
6-8. saatlerde pik yapar. 24 saat yüksek kalır.
Yarılanma ömrü 25-30 saattir.
Eşik değer 0.5ng/ml kabul edilir.
Tedaviyle CRP 5. gün düşerke PCT 24-48 saatte
düşer.
PCT, CRP ve sitokinlerle birlikte yorumlanabilir.

38. Neonatal Sepsis Tanısında CRP ve PCTNeonatal Sepsis Tanısında CRP ve PCT
DüzeyiDüzeyi
Kaynak CRP cut-off PCT cut-off Ek
Köksal N. 2007 100 mg/L 2 ng/ml
Kocabaş E. 2007 0.34 ng/ml TNF-α
7.5 pg/ml
Celik İH. 2010 4.82 mg/L IL-6
24.65 pg/ml
Altunhan H. 2011 0.59 ng/ml (doğumda)
5.38 ng/ml (1. günde)
Kordek A. 2011 20.30 mg/L 4.3 ng/ml
Gomez B. (<90 gün) 40 mg/L
(OR 3.45 kat)
2 ng/ml
(OR 11.4 kat)

39. PCT Meta-analiz ÇalışmasıPCT Meta-analiz Çalışması
16 çalışma 1959 yenidoğan sepsis olgusu
incelendi.
PCT için duyarlılık %81, özgüllük %76
Erken sepsiste AUC 0.78
>72 saat sepsiste AUC 0.95
Toplam sepsiste AUC 0.87
PCT cut-off 0.5, 0.6, 0.8, 1, 2, 5.75 ng/ml
6 NICU bilgilerinde PCT düzeyi>2.4ng/ml ise
VLBW bebeklerde nozokomial sepsis riski 2’ ye
katlanır.
Auriti C et al. Arch Dis Child FN Ed. 2012; 97: F368-F370

40. SitokinlerSitokinler
TNF-α enflamatuar cevabı başlatır.
IL-6 üretimini uyarır.
IL-6 yarı ömrü kısa enfeksiyondan
12-24 saatte düşer.
IL-8 70pg/ml üzerinde ise CRP’de 10
mg/L üzerindedir.
IL-10 yüksek ise mortalite yüksektir.

41. KemokinlerKemokinler
INF-alfa
E ve L selektin
Hepsidin
Proadrenomedüllin, proendotelin,
proANP
Diğer; adhezyon molekülleri, hücre
yüzey belirteçleri, serum amiloid A, afla-
1 antitripsin, fibronektin, laktoferrin,
neopterin, orosomukoid

42. Diğer Çalışmalar:Diğer Çalışmalar: Kord kanından kültür, sitokinKord kanından kültür, sitokin
ölçümü, plasentanın ve göbek kordonunun histolojikölçümü, plasentanın ve göbek kordonunun histolojik
incelenmesi.incelenmesi.
4.4. Diğer Laboratuar Çalışmaları:Diğer Laboratuar Çalışmaları: Olguya göreOlguya göre
değişmek üzere idrar, kan şekeri, elektrolitler, kandeğişmek üzere idrar, kan şekeri, elektrolitler, kan
gazları, kalsiyum, fosfor, magnezyum (özellikle iyonizegazları, kalsiyum, fosfor, magnezyum (özellikle iyonize
Ca ve Mg), BUN, Cr, sitokin düzeyleri, karaciğerCa ve Mg), BUN, Cr, sitokin düzeyleri, karaciğer
enzimleri, PT, PTT, protein C ve S, kas enzimlerienzimleri, PT, PTT, protein C ve S, kas enzimleri
ölçülür ve izlenir.ölçülür ve izlenir.
5.5. Radyolojik Çalışmalar:Radyolojik Çalışmalar: Akciğer, boş batın grafileriAkciğer, boş batın grafileri
çekilir. Batın, renal-surrenal, eklem ultrasonografisi,çekilir. Batın, renal-surrenal, eklem ultrasonografisi,
beyin tomografisi, kemik sintigrafisi, ekokardiyografibeyin tomografisi, kemik sintigrafisi, ekokardiyografi
(endokardit için) gerekebilir.(endokardit için) gerekebilir.

56. NEONATAL SEPSİSLE KARIŞAN TABLOLARNEONATAL SEPSİSLE KARIŞAN TABLOLAR
 Solunum problemleri;Solunum problemleri; RDS, atelektazi,RDS, atelektazi,
aspirasyon, pnömotoraks, pnömomediastinium,aspirasyon, pnömotoraks, pnömomediastinium,
diafragma hernisidiafragma hernisi
 Kardiak problemler;Kardiak problemler; Myokardit, hipoplastik solMyokardit, hipoplastik sol
kalp sendromukalp sendromu
 Kranial-nörolojik problemler;Kranial-nörolojik problemler; İntrakranialİntrakranial
kanamalar, kern ikterus, miyastenia.kanamalar, kern ikterus, miyastenia.
 İlaçlar;İlaçlar; Diazepam, magnezyum sülfat, PG-E,Diazepam, magnezyum sülfat, PG-E,
infüzyonu (Hipertermi, hipotansiyon, apne veinfüzyonu (Hipertermi, hipotansiyon, apne ve
hipoglisemi, lökositoz, nötrofili, psödo-Bartter),hipoglisemi, lökositoz, nötrofili, psödo-Bartter),
aspirin toksisitesi.aspirin toksisitesi.
 Çevresel etkenlere bağlıÇevresel etkenlere bağlı hipo-hipertermihipo-hipertermi

57. NEONATAL SEPSİSLE KARIŞAN TABLOLAR
 Diğer Ateş Etkenleri; Dehidratasyon, ilaç yoksunluğu,
yaygın hemotomlar, anoksia, kernikterus, plasental
yetmezlikli çocuklarda ilk 24 saat içinde, hipertiroidi,
ektodermal displazia, familyal disotonomia.
 Hemotolojik problemler; Neonatal purpura fulminans, ağır
anemi, methemoglobinemi, konjenital lösemi,
nöroblastoma, hemafagositik-lenfohistiyositoz
 Metabolik Hastalıklar; MSUD, galaktozemia, üre siklusu
enzim defektleri, hipoglisemi, organik asidemiler
 Endokrin Problemler; Hipertiroidi (Karaciğer, dalak
büyümesi, adenopatia), adrenal yetmezlik, pituiter
yetmezlik (Apne, hipotansiyon, yenidoğan sarılığı,
temperatör düzensizliği ), neonatal diabet

58. Hemofagositik-Lenfo-Histiyositoz (HLH)Hemofagositik-Lenfo-Histiyositoz (HLH)
2004 HLH’nin tanı kriterleri2004 HLH’nin tanı kriterleri (5/8 pozitif olmalı)
1. Ateş
2. Splenomegali
3. Sitopeni (Periferal seride 2/3 en az etkilenme)
 Hgb <10 g/dl
 Nötrofil<1000 mm3
 Plt<100.000 mm3
1. Hipertrigliseridemi ve/veya hipofibrinojenemi
 Tg 69 mg/dl (>95p)
 Fibrinojen<1.5g/dl
1. Lenf nodları, kemik iliği veya dalakta hemofagositoz
(Malignensi olmadan)
2. Doğal öldürücü hücrelerde aktivitenin düşük veya olmaması
3. Ferritin≥500 ng/L
4. Soluble CD25 (örn. IL-2 Reseptör ≥2400 U/ml)
 HLH’nin moleküler tanısı (perforin gen mutasyonu)HLH’nin moleküler tanısı (perforin gen mutasyonu)

59. 1. Antibiotik Tedavisi:
• Seçilecek antibiyotikler için hastanın preterm-term,
yaşı, karaciğer-renal fonksiyonları, ilacın yıkım ve
atılım yolları, enfeksiyon odağı (A.C., BOS, yumuşak
doku vs), hastane enfeksiyonları dikkate alınır.
• Erken sepsis için ideal kombinasyon ampisillin (GBS,
enterokok, listeria, proteus E. coli) ve
aminoglikozitlerdir (E.coli, Klebsiella Proteus,
Enterobacter, Psödomonas).
• Nefro-ototoksisite genta > tobra > amik> netilmisindir.
14. günü aşma, anoksi, bilirubin, renal iskemi,
diüretikler (furosemid) ve vankomisin (8 kat artar)
unutulmamalıdır. Uzun süreli kullanımlarda
hipomagnezemi, hipopotasemi oluşabilir.

60. • Geç sepsiste ise geliştirilmiş penisilin
türevleri (karbenisillin, tikarsillin, piperasillin),
Sefalosporinler, monobaktam (aztreonam)
ve karbapenemler (imi ve meropenem)
kullanılır. Gerekirse aminoglikosiztlerle
kombine edilirler. Staf aureus için
teikoplanin veya vankomisin verilir.
Kinolonlar tercih edilmese de ihtiyaç varsa
kullanılır.
• Anaerobik enfeksiyonlar için kloramfenikol
klindamisin, metronidozol verilir. Antifungal
olarak flukonozol, amfoterisin-B verilir.

61. 2. Destek Tedavileri: Küvöz, kot bakımı,
termoregülasyonun sağlanması, kan şekeri, elektrolit,
asit-baz dengesinin sürdürülmesi, oksijen, ventilasyon
yapılır.

62. 3. Kan Ürünleri:3. Kan Ürünleri:
Kan değişimi
Granulosit, trombosit
transfüzyonları
Koloni-stimule edici
faktörler
Rekombinant human
aktive protein C
Taze donmuş plazma,
K vitamini
Heparin
IVIG tedavisi;
Anne IgG düzeyinin
 17-20. GH Ig G’ nin %10,
 26-28 GH %50,
 32. GH %100
1500 gr altında IgG
düzeyi 250 mg/dl
28 hafta altında 100 mg/dl
Enfeksiyon riski <400
mg/dl
Pentaglobulin 5cc/kg 3
saatte infüzyon 3-5 gün

63. IVIG Tedavisi MetaanalizIVIG Tedavisi Metaanaliz
ÇalışmalarıÇalışmaları
2001çalışması 5000 olgu nozokomial enfeksiyonlar
%3-4 azalmış. Mortalite azalmamış.
2010 çalışması 378 olguda mortalite azalmıştır
(RR 0.58)

64. IVIG ve Kan DeğişimiIVIG ve Kan Değişimi
Exchange Transfüzyon IVIG Kontrol
33 vaka 33 vaka 22 vaka
Mortalite %21 %27 %41
IgM artışı 12. saatte oluyor
ve 24 saat yüksek kalıyor.
IgG değişmedi IgG artışı 12 saatte oluyor.
Güneş T et al. Ann Trop Pediatr 2006; 26: 39-42

65. Pentoksifilin tedavisi:
*Enfeksiyon mediatörlerine karşı antikorlar (anti-TNF,
anti IL-I antikorlar) kullanılabilir.
*Pentoksifillin IL-6 ve TNF yapımını baskılar.
*Kurtoğlu S et al. Med J Malaysia 2004; 59(3): 391-394.
*Dolaşımı düzenler. Eritrositlerde 2-3 DPG düzeyini
yükseltir ve dokulara O2 verilmesi artar.
*Birçok organda albumin birikimini önleyerek kanın
onkotik basıncını düzenler.
*Kanamayı, TDP ihtiyacını ve multiorgan yetmezliğini
azaltır.

66. Pentoksifilin dozuPentoksifilin dozu
5 mg/kg/saat 6 saat süreyle 3-6 gün
Lauterbach R et al. Eur J Pediatr 1994;153: 672-674
Lauterbach R et al. Crit Care Med 1999; 27: 807-814

67. Pentoksifilin Meta-analizPentoksifilin Meta-analiz
4 çalışma (227 yenidoğan sepsis olgusu) analiz
edilmiş. Pretermlerde daha belirgin mortalite
azalması RR 0.40 (%95 Cl 0.20-0.77)
Yatış süresi azalmış (ortalama fark -11.20), ancak
NEK’ te azalma yok. Yan etki olmamış.
Haque KN, Pommi M. Pentoxifylline for treatment of sepsis and NEC in neonates.
The Cochrane Database Syst Rev 2011 Oct 5(10): CD004205

68. Tedavide problemlerTedavide problemler
Etkenin saptanması
Duyarlılık testleri, antibiyotik ve antifungal direnç
İlaçların farmakokinetiği, yan etkiler
TPN ve diğer solusyonlarla ilaç geçimsizliği (Ca-
Seftriakson)
Maliyet