Σχολικοί Σύμβουλοι:
1ης, 2ης, 3ης Περιφέρειας Δημοτικής
Εκπαίδευσης Κιλκίς
38ης Περιφέρειας Προσχολικής
Εκπαίδευσης Κιλκίς
Υπουργείο Παιδείας,
Έρευνας και Θρησκευμάτων
Περιφερειακή Διεύθυνση
Π. & Δ. Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας
Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
Κιλκίς
Σχολικό έτος
2016-17
ΔΙΚΤΥΟ
ΤΟΠΙΚΗΣ
ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Η Τοπική Ιστορία
2
Εργαλείο
που βοηθά στην
ουσιαστική
κατανόηση της
γενικής ιστορίας
και της
χρησιμότητάς της
(Ανδρέου, 1998).
Έμφαση
στην ερευνητική
δραστηριότητα
που ενσωματώνει
την εξέταση του
παρελθόντος ενός
τόπου σε ολιστικές
προσεγγίσεις του
περιβάλλοντος
(Περδίκης, 2005).

3
Βιωματική εμπλοκή των μαθητών σε συνεργατικές
τεχνικές
Ενεργή συμμετοχή των παιδιών στο σχεδιασμό
δράσεων και δραστηριοτήτων,
στην υλοποίησή τους,
στη δημοσιοποίηση και διάχυση της νέας γνώσης και
των εμπειριών τους.
Διδακτική μεθοδολογία 1

Διδακτική μεθοδολογία 2
4
τα παιδιά σε ρόλο εκπαιδευτή (ειδικού: αρχαιολόγου,
συντηρητή, ερευνητή, λαογράφου, περιηγητή, καλλιτέχνη)
να μοιραστούν διά ζώσης ή
από απόσταση (με τη χρήση νέων τεχνολογιών) τις
εμπειρίες και τις γνώσεις τους με συμμαθητές τους από
άλλα σχολεία συμμετέχοντα στο δίκτυο ή
συνεργαζόμενα.
Οι μαθητές θα γνωρίσουν τον τόπο τους, αξιοποιώντας
γραπτά κείμενα, προφορικές μαρτυρίες, χάρτες, χαρακτικά,
φωτογραφικό υλικό, αντικείμενα, έργα τέχνης, εικόνες της
θρησκευτικής τέχνης, εκθέματα μουσείων, το τοπικό φυσικό
και δομημένο περιβάλλον.

Οι μαθητές/τριες μέσω της Τοπικής Ιστορίας
5
ενισχύουν
την ιστορική τους σκέψη και συνείδηση, εργαζόμενοι ως μικροί
ιστορικοί.
ερμηνεύουν
τους λόγους για τους οποίους αυτά παρουσιάζουν τη μορφή που έχουν
σήμερα,
κατανοούν
την ιστορική αιτιότητα και αλληλεξάρτηση των γεγονότων,
νοηματοδοτούν
το ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον,
διερευνούν
το παρελθόν μέσα από απτά τεκμήρια της ιστορίας του τόπου τους,
(Λεοντσίνης, 2007. Ασωνίτης & Παππάς, χ.χ.)

Τοπική Ιστορία
(Ελευθερίου, 2015. Ελευθερίου & Βαμβακίδου, 2015).
6
Θεματολογία
ιστορικά γεγονότα
παράδοση
εξέλιξη ανθρώπινων κοινοτήτων
τέχνες
γράμματα
πολιτισμός

Γιατί
ένα εκπαιδευτικό δίκτυο για την
Τοπική Ιστορία
 Ένα εκπαιδευτικό δίκτυο υποστηρίζει την αλληλεπίδραση,
την συνεργασία, την ενεργή συμμετοχή, στο διαμοιρασμό
γνώσεων και πληροφοριών μεταξύ όλων των εμπλεκομένων.
 Ένα εκπαιδευτικό δίκτυο για την Τοπική Ιστορία δημιουργεί
με τις συνέργειες φορέων και προσώπων πλαίσιο μάθησης
και διδασκαλίας με "αυθεντικές" εκπαιδευτικές βιωματικές
εμπειρίες και πετυχαίνει σκοπούς και στόχους όπως οι
ακόλουθοι.
7

Σκοποί του δικτύου
8
Να έρθουν οι μαθητές και οι μαθήτριες του δημοτικού σχολείου
και του νηπιαγωγείου σε επαφή και να γνωρίσουν την ιστορία,
τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μνημεία του τόπου τους.
Να αναλάβουν οι μαθητές και οι μαθήτριες ρόλο εκπαιδευτή
(ειδικού: σπηλαιολόγου, αρχαιολόγου, συντηρητή, ερευνητή,
λαογράφου, καλλιτέχνη) θα μοιραστούν διά ζώσης ή από
απόσταση με τη χρήση νέων τεχνολογιών (τηλεδιάσκεψη,
ιστοσελίδα) τις εμπειρίες και τις γνώσεις τους με άλλους
μαθητές.
Να εμπλακούν οι μαθητές και οι μαθήτριες σε δράση μέσω της
υλοποίησης διαθεματικού προγράμματος (σχέδιο εργασίας με
διάχυση (στα μαθήματα Ιστορίας, Μελέτης Περιβάλλοντος,
κ.ά.), στην Ευέλικτη Ζώνη και στις Σχολικές Δραστηριότητες.

Επιμέρους στόχοι 1 /
οι μαθητές/τριες
9
Να γνωρίσουν μέσω βιωματικών και συνεργατικών δράσεων
μεθόδων και τεχνικών την ιστορία του τόπου τους.
Να κατανοήσουν την ιστορική πραγματικότητα.
Να έρθουν σε επαφή με τα τεκμήρια της ιστορίας του τόπου
(μνημεία, αρχεία, κτίσματα, εργαλεία, συνήθειες και τρόπους
ζωής, σύγχρονα έργα, τοπικούς θρύλους κ.τ.λ.).
Να επικοινωνήσουν και να συνεργαστούν με ειδικούς
επιστήμονες και επαγγελματίες
Να διαχειριστούν κριτικά την πληροφορία σε σχέση με το
τότε και το σήμερα.

Επιμέρους στόχοι 2 /
οι μαθητές/τριες
10
Να συνθέσουν το δικό τους υλικό.
Να συνεργαστούν με άλλους συμμαθητές του σχολείου τους και
άλλων σχολείων.
Να παρουσιάσουν το έργο τους στο σχολείο, στους γονείς, σε
άλλα σχολεία.
Να εκφράσουν και να αποτυπώσουν συναισθήματα σε σχέση
με την Τοπική Ιστορία, τα μνημεία, τα έργα τέχνης και να
ενεργοποιηθούν στην διατήρησή τους στο χρόνο.
Να εκφράσουν και να αποτυπώσουν συναισθήματα σε σχέση
με την εμπλοκή τους στο δίκτυο.

Επιμέρους στόχοι 3 /
ενήλικες
11
Οι εμπλεκόμενοι εκπαιδευτικοί και
άλλοι συνεργαζόμενοι ενήλικες, μέλη τοπικών
κοινοτήτων, εκπρόσωποι φορέων κ.α.,
να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους, να εμβαθύνουν
στα θέματα της Τοπικής Ιστορίας και
να συμβάλλουν στη διάσωσή της.

Κύκλος ετήσιας υλοποίησης
 Φάση 1
 Δηλώσεις συμμετοχής
 Επιμορφωτικές/Οργανωτικές συναντήσεις
 Φάση 2
 Σχεδιασμός δραστηριοτήτων των συμμετεχόντων σχολείων
 Φάση 3
 Υλοποίηση δραστηριοτήτων των συμμετεχόντων σχολείων
 Παραγωγή υλικού των συμμετεχόντων σχολείων (με κείμενο, λεύκωμα, παρουσίαση ή
δρώμενο)
 Φάση 4
 Εκδηλώσεις διάχυσης (παρουσιάσεις, δρώμενα σε εκδήλωση του σχολείου και
ανάρτηση)
 Αξιολόγηση του προγράμματος κάθε σχολείου (ερωτηματολόγιο)
12

Ιστορικές περίοδοι-
θέματα δικτύου
 1. Μυθολογία -Αρχαία χρόνια
 1.1. Περιοχές του νομού Κιλκίς κατά την αρχαιότητα
(Παιονία, Αμφαξίτιδα, Κρηστωνία).
 1.2. Μύθοι και ιστορίες για τους αρχαίους κατοίκους του
(Παίονες, Κρήστονες, Βοττιείς).
 1.3. Αναζητούμε τις αρχαίες πόλεις (Ευρωπός, Ειδομένη,
Μόρυλλος, Ίωρον).
 1.4. Αρχαιολογικοί χώροι και ευρήματα (Ευρωπός,
Παλατιανό, Αξιοχώρι, Τσαουσίτσα , Κορωνούδα).
13

Ιστορικές περίοδοι-θέματα
 2. Ρωμαϊκά - Βυζαντινά χρόνια
 2.1. Βυζαντινά Κάστρα (Γυναικόκαστρο, περιοχή
Επταλόφου).
 2.2. Παλαιοχριστιανικά μνημεία (Κολχίδα, Κορομηλιά).
 2.3. Βυζαντινά μνημεία και κειμήλια (Μαρτυρίες,
Εικονίσματα, τόποι, παραδόσεις).
 2.4. Δημιουργία των πόλεων και των οικισμών μας.
14

Ιστορικές περίοδοι-θέματα
 3. Νεότερα χρόνια
 3.1. Τουρκοκρατία
 3.1.1. Ιστορίες από τα χρόνια της σκλαβιάς (ανθρώπινες ιστορίες, επαναστάσεις,
κινήματα).
 3.1.2. Ο Μακεδονικός Αγώνας (οικισμοί, κάτοικοι, αντίπαλες δυνάμεις, καπετάνιοι,
τόποι δράσης).
 3.2. Απελευθέρωση
 3.2.1. Βαλκανικοί Πόλεμοι, Απελευθέρωση (Πεδία μαχών {Κιλκίς, Δοϊράνη}, οι
Ήρωες, μνημεία, το Στρατιωτικό Μουσείο Κιλκίς, οι πρώτοι πρόσφυγες {από
Στρώμνιτσα, Γευγελή}).
 3.2.2. Ο Ά΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, γεγονότα (Τόποι συγκρούσεων {Ραβινέ, Σκρα,
Κορώνα, Δοϊράνη}, πολεμικά και ειρηνικά έργα, μνημεία, ελληνικά και συμμαχικά
κοιμητήρια, το Μουσείο του Σκρα).
 3.2.3. Ο ξεριζωμός των Ελλήνων από την Μ. Ασία και την Θράκη (Πόντιοι, Ίωνες,
Καππαδόκες, η εγκατάστασή τους στο νομό Κιλκίς).
 3.2.4. Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, γεγονότα στον Νομό μας (προπαπούδες στον
πόλεμο του 1940-41, κατοχή, τόποι σύγκρουσης {Εύζωνοι, Δοϊράνη, Ακρίτας}).
 3.3. Άλλα ιστορικά γεγονότα και μαρτυρίες από τα νεότερα χρόνια.
15

Ιστορικές περίοδοι-θέματα
 4. Θέματα με άξονα αναφοράς τις ανθρώπινες
δραστηριότητες θρησκευτικής λατρείας
 4.1. Τα Μοναστήρια (Ι. Μ. Παναγίας, Γουμενίσσης. Ι. Μ. Αγίου
Γεωργίου Κιλκίς, νεότερα Μοναστήρια).
 4.2. Μεταβυζαντινές και σύγχρονες Εκκλησίες (Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου
Γουμένισσας).
 4.3. Συλλογές Εικόνων και Κειμηλίων (Συλλογή Δροσάτου, Ι. Μ.
Πολυανής και Κιλκισίου).
16

Ιστορικές περίοδοι-θέματα
 5. Θέματα με άξονα
αναφοράς τις καθημερινές
ανθρώπινες
δραστηριότητες
(καθημερινή ζωή,
επαγγέλματα, σχολείο,
κατοικία)
 5.1. Το σχολείο στον τόπο μου
 5.2. Παραδοσιακό παιχνίδι
 5.3. Λαϊκό παραμύθι
 5.4. Πρόσωπα
 5.5. Επαγγέλματα –εργαλεία –
προϊόντα – σκεύη
17

Ιστορικές περίοδοι-θέματα
 6. Θέματα με άξονα αναφοράς τις πολιτιστικές
δραστηριότητες και την τέχνη
 6.1. Καθημερινή ζωή - ήθη - έθιμα.
 6.2. Λαογραφικά μουσεία και φυσικής ιστορίας.
 6.3. Τέχνες/Μουσεία Συλλογές και εκθέματα (Αρχαιολογικό Μουσείο
Κιλκίς, Πολεμικό Μουσείο Κιλκίς, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας).
18

Ιστορικές περίοδοι-θέματα
 7. Θέματα με άξονα αναφοράς
την ιστορία του τοπίου
 7.1. Το Σπήλαιο του Κιλκίς.
 7.2. Κτίσματα, οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα.
 7.3. Αρχαιολογικοί χώρου (Γυναικόκαστρου/Κάστρο,
Παλατιανού, Ευρωπού, Χωρυγίου, κ.ά.).
 7.4. Ο τοπικός ιστορικός χώρος, οι γεωγραφικές και
μορφολογικές συνιστώσες του. Μεταβολές των υδάτων, πηγών,
λιμνών, ποταμών. Η αλλαγή του τοπίου μέσα από τις φυσικές
και ιστορικές συνθήκες: (Πάικο, Μπέλες, Κρούσια, Αξιός,
Γαλλικός, Αρτζάν – Αματόβου, Δοϊράνη, Πικρολίμνη).
19

Ιστορικές περίοδοι-θέματα
 8. Θέματα με άξονα
αναφοράς την τοπική
κοινωνία (δημογραφικά,
κοινωνικά, οικονομικά
χαρακτηριστικά)
 8.1. Μετανάστευση –εξωτερική,
εσωτερική– (τόποι
εγκατάστασης, κινήσεις
επιστροφής).
 8.2. Τοπική οικονομία
(δραστηριότητες, επιχειρήσεις,
εμπόριο). Σχέσεις της οικονομίας
με το κοινωνικό και πολιτισμικό
περιβάλλον (μύλοι, αμπέλια,
σηροτροφεία, κ.ά.).
20

Υποστήριξη
 Επιμόρφωση εκπαιδευτικών
 Αξιοποίηση ΔΕΠΠΣ –ΑΠΣ
http://ebooks.edu.gr/info/cps/9deppsaps_Istorias.pdf
http://ebooks.edu.gr/info/cps/27deppsaps_Nipiagogiou.pdf
 Διάθεση εκπαιδευτικού υλικού λ.χ. ιστολόγιο http://e-
kilkis1912-2012.blogspot.gr/
 Επικοινωνία με ειδικούς επιστήμονες, επαγγελματίες,
συγγραφείς
 Συνεργασία με μουσεία, φορείς, ιδρύματα, συλλόγους
 Ιστοσελίδα
 Εκδηλώσεις παρουσίασης του έργου των μελών του
δικτύου
21

Χρονοδιάγραμμα
 Ετήσιος κύκλος υλοποίησης,
 Μέχρι τρία σχολικά έτη για τη συμμετοχή κάθε
τμήματος.
 Κατά το πρώτο τρίμηνο κάθε σχολικής χρονιάς θα
γίνεται η επικαιροποίηση
 της συγκρότησης της ομάδας συντονισμού,
 του σχεδιασμού και
 του ενδιαφέροντος των συμμετεχόντων.
22

Χρονοδιάγραμμα
Ετήσιος κύκλος υλοποίησης
Φάση 1 (Νοέμβριος-Δεκέμβριος):
 Δηλώσεις συμμετοχής
 Επιμορφωτικές/Οργανωτικές συναντήσεις
 Σχεδιασμός δραστηριοτήτων των συμμετεχόντων σχολείων
Φάση 2 (Ιανουάριος-Απρίλιος):
 Υλοποίηση δραστηριοτήτων των συμμετεχόντων σχολείων
 Παραγωγή υλικού των συμμετεχόντων σχολείων (με κείμενο, λεύκωμα,
παρουσίαση ή δρώμενο)
Φάση 3 (Μάιος-Ιούνιος):
 Εκδηλώσεις διάχυσης (παρουσιάσεις, δρώμενα σε εκδήλωση του σχολείου
και ανάρτηση)
 Αξιολόγηση του προγράμματος κάθε σχολείου (ερωτηματολόγιο)
23

Αξιολόγηση
 Με ερωτηματολόγια σε:
 μαθητές
 εκπαιδευτικούς
 γονείς
24
 Σύνταξη έκθεσης με τη λήξη της ετήσιας
υλοποίησης.
 Οι προτάσεις από τις ανατροφοδοτικές αξιολογήσεις
θα ενσωματώνονται στο σχεδιασμό του επόμενου
κύκλου από την ομάδα συντονισμού.
Αποτίμηση
Σας ευχαριστούμε!