Samen Beslissen workshop Federatie Medisch specialisten op MMV congres 2018

2. WORKSHOP
DE KUNST VAN SAMEN BESLISSEN
Dr. Markus Oei, KNO-arts Flevoziekenhuis
Dr. Anouk Vaes, Kennisinstituut Federatie Medisch Specialisten
Dr. Elvira den Breejen, Kennisinstituut Federatie Medisch Specialisten

3. (Potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder
Voor bijeenkomst mogelijk relevante
relaties met bedrijven
Geen
 Sponsoring of onderzoeksgeld
 Honorarium of andere (financiële)
vergoeding
 Aandeelhouder
 Andere relatie, namelijk …
Project Samen Beslissen Geïmplementeerd
(NVOG)
Disclosure belangen spreker
A. Vaes/ E. den Breejen

4. Samen beslissen

5. Shared Decision Making
‘an approach where clinicians and patients share the best available evidence when
faced with the task of making decisions, and where patients are supported to
consider options, to achieve informed preferences’
(Elwyn ea., 2012)
• Vraag van de is het patiënt uitgangspunt
• Patiënt is partner in besluitvorming
• Komt kwaliteit en doelmatigheid van zorg ten goede
Wat is Samen Beslissen?

6. Wederzijds informatie uitwisselen
Keuzemogelijkheden doorspreken
Gezamenlijk (geïnformeerde) keuze bepalen
Samen Beslissen in de praktijk
Model Elwyn, 2012
Choice
/Team
talk
Option
talk
Decision
talk
Voorkeuren patiënt
ontdekken.

7. Wat is Samen Beslissen NIET?
• Patiënt informeren over opties en deze daarna geheel zelf het besluit laten nemen
• Een voorkeur uitspreken bij de vraag ‘wat zou u doen?’
• Informed consent vragen
• Enkel uitgebreid informeren
• Enkel een instrument gebruiken

8. • FMS definitie
Samen beslissen is het proces waarin de arts en de patiënt gezamenlijk bespreken welk
medisch beleid het beste bij de patiënt past, waarbij alle opties, voor- en nadelen,
patiëntvoorkeuren en omstandigheden worden meegenomen.
• Doel FMS projecten: bewustwording creëren, implementeren en verbeteren van samen
beslissen in de klinische praktijk
• Randvoorwaarden:
– Proces
– Attitude verandering
– Infrastructuur, capaciteit
– Beschikbaarheid goede informatie/ hulpmiddelen
– Scholing/ training
Samen Beslissen @ FMS

9. Waarom onder de knie krijgen?
Effect van Samen Beslissen
• Hogere patiënt tevredenheid
• Empowerment van de patiënt
• Groter draagvlak en motivatie (= betere therapietrouw)
• Doelmatig gebruik van de zorg
Stacey, Cochrane 2017; Shay, MDM 2015;
Austin JAMA 2015; Mead, J. Public Health 2013, O’Brien JCO 2009

10. Barrières en ondersteunende factoren
Barrières
• Geen tijd
• Patiënt wil niet samen beslissen
• Patiënt kan niet samen beslissen
• Patiënt neemt besluit waar ik niet achter sta
Facilitators
• Ondersteuning sociale omgeving patiënt
• Voorbereide patiënt
• Positieve patiënt-arts relatie
• Beter gedragen zorg

11. Samen Beslissen:
Practise what you preach!

12. (Potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder
Voor bijeenkomst mogelijk relevante
relaties met bedrijven
Bedrijfsnamen
 Sponsoring of onderzoeksgeld
 Honorarium of andere (financiële)
vergoeding
 Aandeelhouder
 Andere relatie, namelijk …




Disclosure belangen spreker
Dr. M. Oei

13. Belangen en Transparantie Dr. M. Oei
• Federatie Medisch Specialisten
– Lid werkgroep Samen Beslissen
– Lid wg Samen Beslissen geimplementeerd
• Flevoziekenhuis
– KNO-arts (in loondienst)
– Beslist Samen project
– ICT-raad
• Stichting BetrouwbareBron
– Voorzitter
• Inforium/ Mediwebs BV
– Partner
– Founder
– Directeur innovatie
• Project CHIP Almere
– projectleider
• BetrouwbareBron.nl
– Hoofdredacteur
• Overig
– Referent e-health subsidies
– Mentor/klankbord startups
– Website eigenaar
– Blogger, columnist, @markusoei ,
www.markusoei.nl

14. Samen Beslissen ABC
• Attitude: van zorgverlener EN patiënt
• Besluitvormingsproces veranderen: bedenk- en overlegtijd
• Communicatie: (digitaal) herhaalbaar, deelbaar en begrijpelijk

15. Artseneed
• “Ik zweer/beloof dat ik de geneeskunst zo goed als ik kan zal uitoefenen ten dienste van mijn
medemens. Ik zal zorgen voor zieken, gezondheid bevorderen en lijden
verlichten. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Ik zal aan de
patiënt geen schade doen. Ik luister en zal hem goed inlichten.Ik zal geheim
houden wat mij is toevertrouwd. Ik zal de geneeskundige kennis van mijzelf en anderen bevorderen. Ik
erken de grenzen van mijn mogelijkheden. Ik zal mij open en toetsbaar opstellen, en ik ken mijn
verantwoordelijkheid voor de samenleving. Ik zal de beschikbaarheid en toegankelijkheid van de
gezondheidszorg bevorderen. Ik maak geen misbruik van mijn medische kennis, ook niet onder druk. Ik
zal zo het beroep van arts in ere houden. Zo waarlijk helpe mij God almachtig / Dat beloof ik”.

16. Samen = Patiënt + Zorgverlener
Medisch gespecialiseerd
Heeft:
Opleiding
Medische kennis en netwerk
Ervaring patiëntengroepen
Mist:
Persoonlijke kennis patiënt
Persoonlijk gespecialiseerd
Heeft:
Persoonlijke kennis
Sociale omgeving
Persoonlijke doelen
Mist:
Medische kennis
Afstandelijkheid
Communiceren

17. Samen Beslissen ABC
• Attitude: van zorgverlener EN patiënt
• Besluitvormingsproces veranderen: bedenk- en overlegtijd
• Communicatie: (digitaal) herhaalbaar, deelbaar en begrijpelijk

18. Hoe communiceren wij?

20. Begrip en grip bij patiënt over ziekte en
behandeling
• Wil weten wat er aan de hand is
• Wil weten wat er gaat of kan gebeuren
• Wil denken en overleggen
• En kan dan pas keuzes maken over behandeling
• CRUCIAAL VOOR BEGRIP:
– KENNISOVERDRACHT
– BEDENK en OVERLEGTIJD
• Communicatie: HERHAALBAAR, BEGRIJPELIJK, DEELBAAR

21. Samen Beslissen ABC
• Attitude: van zorgverlener EN patiënt
• Besluitvormingsproces veranderen: bedenk- en overlegtijd
• Communicatie: (digitaal) herhaalbaar, deelbaar en begrijpelijk

22. Stelling: Het samen beslissen
gesprek bestaat niet!
Want Samen Beslissen is een proces

23. Samen beslissen proces
Information and knowledge
Doctor  Patiënt
Options and verbal
explanation
Support information (Local
info,Betrouwbare Bron)
Inforium (paper, video,
decision aids)
Wishes and feelings
Patiënt   doctor
Verbal
Non-verbal:Reactions and
interpretation
Explanation
Process and Decide
Doctor and patient
Evaluatie the options
Shared decision
choice talk option talk decision
talk
D
E
C
I
S
I
O
N
Glyn Elwyn, Shared Decision Making, a model for clinical practise,
J Gen Intern Med. 2012 Oct; 27(10): 1361–1367.

24. Voorbeeld:
Samen beslissen (Trommelvliesbuisjes)
Bezoek 1 (choice
option)
Thuis “denktijd”
Bezoek 2
(Option/decision)
Operatie
Bezoek 3
evaluatie
• Gangbaar proces
Bezoek 1
(Choice/option/
Decision)
OK
Expectatief
“zendtijd” “denktijd” “checken/ontvangen/overlegtijd”

25. Best practice: trommelvliesbuisjes plaatsen
Flevoziekenhuis, Keel- neus- en oorheelkunde
20 september 2018
Doelmatig Direct Declareren

26. 26
Het Flevo ziekenhuis plaatst het minst buisjes tov de verwachting
-50%
-40%
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
Deltat.o.v.deverwachting
Instellingen
Operatieve buisjes zorgproduct ten opzichte van de verwachting

27. 27
Er is geen sprake van uitstel invasief behandelen: patiënten die
conservatief worden behandeld blijven over het algemeen
conservatief
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
0
3
6
9
12
15
18
21
24
27
30
33
36
39
42
45
48
51
54
57
61
64
67
70
73
76
79
82
85
88
91
94
97
100
103
106
109
112
115
118
121
124
127
130
133
136
139
144
Aantal weken
Kaplan-Meier: kans op geen invasieve behandeling
Instelling Peergroup

28. 28
Over meerdere jaren bekeken komen patiënten in het
Flevoziekenhuis minder vaak terug en liggen de kosten per patiënt
lager
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2015 2016 2017
Unieke patiënten over meerdere jaren
behandeld
Flevoziekenhuis Peergroup
€-
€100
€200
€300
€400
€500
€600
€700
€800
Flevoziekenhuis Peergroup
Kosten per patiënt over meerdere jaren
2017
2016
2015

29. 29
Het effect van overstappen naar een ZBC voor het krijgen van
oorbuisjes is verwaarloosbaar
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
Ziekenhuizen ZBC
Patiënten die conservatief in een ziekenhuis worden
behandeld en daarna naar een ZBC gaan voor
oorbuisjes
Conservatief
Invasief
0,16%
61%
39%
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
Flevoziekenhuis ZBC
Patiënten die conservatief in een ziekenhuis worden
behandeld en daarna naar een ZBC gaan voor
oorbuisjes
Conservatief
Invasief
25%
75%
1%
18%

30. Keuzehulpen

31. Samen Beslissen ABC
• Attitude: van zorgverlener EN patiënt
• Besluitvormingsproces veranderen: bedenk- en overlegtijd
• Communicatie: (digitaal) herhaalbaar, deelbaar en begrijpelijk

32. Workshop “Welke dokter wil jij
zijn?”

33. • Wat voor dokter je wil zijn is een keuze
– Traditionele dokter
– Modern traditionele dokter
– Samen Beslissen
Consultkaart – welke dokter wil jij zijn?

34. Traditionele dokter Moderne dokter Samen Beslissen dokter
Medisch leidend Medisch leidend Gezamenlijke beslissing
Goede medische zorg Moderne communicatie Medisch goed op de hoogte
Evidence based beleid Openstaand voor input Luisteren naar patiënt en informatie
daarop aanpassend
Goed oog voor richtlijnen en
protocollen
Communiceert het beleid goed Samen beslissen (ook buiten
protocol of richtlijn)
Wat is wat

35. • 10 minuten per groep
• Vul gezamenlijk jullie consultkaart in
• Gezamenlijk bespreken
Consultkaart Welke dokter wil je zijn

36. Kennis
Schrijf op wat u al weet over:
- de mogelijkheden
- de belangrijkste voordelen
- de nadelen
Uw waardering
Gebruik sterren* om aan te geven hoe belangrijk een
voor- of nadeel voor u is
- geen ster is onbelangrijk
- 5 sterren* is erg belangrijk
Zeker zijn van uw keuze
- overweeg de opties waarbij de belangrijkste voordelen
het vaakst voorkomen
- vermijd de opties waarbij de belangrijkste nadelen
voorkomen
Opties Redenen om deze
optie WEL te kiezen
(voordelen)
Geef aan hoe belangrijk dit
voordeel voor u is met 0 tot 5
sterren *
Redenen om deze
optie NIET te kiezen
(nadelen)
Geef aan hoe belangrijk dit
nadeel voor u is met 0 tot 5
sterren *
Traditionele
dokter
• • • •
Moderne dokter • • • •
Samen beslissen
dokter
• • • •

37. • Samen Beslissen is een proces
• Het Samen Beslissen ABC
– Attitude
– Beslissingsproces aanpassen
– Communicatie herhaalbaar, begrijpelijk en deelbaar
• Samen Beslissen is een keuze
Take home messages

38. Samen Beslissen-
Practise what you preach:
Herhaalbare informatie!
Ga naar www.inforium.nl
Vul in INFORIUM CODE: MMV2018
En eigen emailadres en druk op verzenden
Nog vragen? moei@flevoziekenhuis.nl