ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

1. 2. Εξελίξεις ως τις αρχές του 6ου αι.
Σημαντικοί αυτοκράτορες:
Ιουλιανός (361-363),
Θεοδόσιος Α' (379-395),
Θεοδόσιος Β' (408-450),
Ζήνων (474-491),
Αναστάσιος (491-518),
Ιουστίνος Α' (518-527)

2. α. Οικονομικά
και
κοινωνικά προβλήματα

3. 1. Η κύρια πηγή πλούτου ήταν η γεωργία.
2. Παρεμβατική πολιτική κράτους βρίσκει λύσεις στα οικονομικά
προβλήματα.
3. Εκχρηματισμένη οικονομία, νόμισμα στις εμπορικές συναλλαγές.
4. Οι πόλεις έγιναν οικονομικά κέντρα της εποχής.
Ποια τα χαρακτηριστικά της οικονομίας
του Πρώιμου Βυζαντινού Κράτους

4. Κατερίνα Προκοπίου

5. ΥΠΑΙΘΡΟΣ - ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΜΕΓΑΛΟΓΑΙΟΚΤΗΜΟΝΕΣ
• Κάτοχοι μεγάλων εκτάσεων
γης στο βυζαντινό κράτος.
• Εξαγόραζαν τη γη των
μικρών ιδιοκτητών γης.
• Έγιναν πανίσχυροι-δυνατοί.
• Σοβαρή απειλή για την
αγροτική τάξη.
ΜΙΚΡΟΙ ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ ΓΗΣ
• Λόγω των χρεών τους στους
μεγαλογαιοκτήμονες,
έχαναν τη γη τους.
• Από ελεύθεροι γεωργοί
γίνονταν πάροικοι
• Δηλαδή εξαρτημένοι
αγρότες που πλήρωναν
ενοίκιο για να καλλιεργούν
τη γη τους εφόρου ζωής.

6. 1. Βαριά φορολογία έπληττε τον αγροτικό πληθυσμό.
2. Πολλοί αγρότες κατέφευγαν είτε σε μονές είτε στις πόλεις.
3. Αύξηση πληθυσμού πόλεων => υπέφερε από τη φτώχεια
4. Ταραχές στις μεγαλουπόλεις.
 Λύσεις στα οικονομικά προβλήματα με πρωτοβουλίες του κράτους:
=> δωρεάν διανομή σιταριού
=> θεάματα στον Ιππόδρομο
Ποια ήταν τα κοινωνικά προβλήματα του πρώιμου Βυζαντίου;

7. Πώς δρομολογήθηκε η ανάπτυξη του μακρινού εμπορίου;
Χώρες της Ερυθράς Θάλασσας (Αιθιοπία και
Υεμένη).
Έμποροι Έλληνες και Σύροι στις ακτές της
Μεσογείου και στην Κωνσταντινούπολη.
Προϊόντα πολυτελείας της Ανατολής, όπως,
μετάξι, μπαχαρικά κ.α.

8. Γ. Πολιτιστικές εξελίξεις
ως τις αρχές του 6ου αιώνα

9. Ποια είναι τα δύο σημαντικότερα πολιτιστικά γεγονότα;
Οι πολιτιστικές εξελίξεις ως τις αρχές του 6ου αιώνα
σηματοδότησαν δύο σημαντικά πολιτιστικά γεγονότα
με διατάγματα του Θεοδοσίου Β' :
1. Η ίδρυση του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης (425).
2. Η έκδοση του Θεοδοσιανού Κώδικα (438).

10. Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης
Η οριακή έστω αριθμητική υπεροχή των ελληνόφωνων εδρών δείχνει ότι ο
πολιτιστικός χαρακτήρας της Κωνσταντινούπολης και του ανατολικού τμήματος
ήταν σε μεγάλο βαθμό ελληνικός.
ΣΗΜΑΣΙΑ:
Τι δείχνει η αριθμητική υπεροχή των
ελληνόφωνων εδρών;
Με Διάταγμα του Θεοδόσιου Β΄ το 425 μ.Χ.
Διέθετε 16 ελληνόφωνες και 15
ελληνόφωνες έδρες διδασκαλίας.
Σταθμός στην πνευματική ζωή της
πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας.

11. Τι ήταν ο Θεοδοσιανός κώδικας και ποια η σημασία του;
• Δημοσιεύτηκε επί Θεοδοσίου Β΄ το 438.
• Περιλάμβανε όλα τα αυτοκρατορικά διατάγματα που είχαν εκδοθεί μετά το
312.
Σημασία:
• Η έκδοσή του διευκόλυνε σημαντικά την απονομή της δικαιοσύνης.
• Αποτελεί μέχρι σήμερα πολύτιμη πηγή για τη μελέτη των κοινωνικών συνθηκών
της πρωτοβυζαντινής εποχής.

12. Β. Το γερμανικό πρόβλημα
ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΔΥΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

13. Ποια η τύχη του ρωμαϊκού κράτους μετά το θάνατο του
Θεοδοσίου Α΄(395 μΧ);
Όταν πέθανε ο Θεοδόσιος Α' (395),
το Ρωμαϊκό Κράτος χωρίστηκε σε ανατολικό και δυτικό τμήμα.

14. Ποια προβλήματα αντιμετώπισε το μοιρασμένο
στα δύο ρωμαϊκό κράτος;
Ως τα τέλη του 5ου αι. έντονες επιθέσεις γερμανικών και άλλων φύλων,
που είχαν αρχίσει ήδη από τον τρίτο αιώνα να εισδύουν στην Ευρώπη.

15. Με ποιον τρόπο οι αυτοκράτορες του οικονομικά ισχυρότερου ανατολικού
τμήματος εξουδετέρωσαν την απειλή των γερμανικών λαών;
πείθοντας τους αρχηγούς τους να στραφούν προς τη Δύση ή επιτρέποντας να
εγκατασταθούν ειρηνικά στα εδάφη τους. Η συμβίωση με το ελληνορωμαϊκό
πληθυσμιακό στοιχείο διευκόλυνε τη σταδιακή αφομοίωση των Γερμανών.

16. Προβληματική η πολιτική του Θεοδοσίου Α' (379-395):
 έδωσε στους ηγέτες των Γερμανών ανώτερες θέσεις στο στρατό και τη διοίκηση
του κράτους, για να επιτύχει την ειρηνική ενσωμάτωσή τους.
 Δημιουργήθηκε έτσι σοβαρός κίνδυνος εκγερμανισμού του κράτους.
Αντιμετώπιση του προβλήματος στο ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας:
 Οι βυζαντινοί λόγιοι και πολιτικοί αντέδρασαν, οργανώνοντας ένα είδος
πατριωτικού και αντιγερμανικού κόμματος.
 Το κόμμα αυτό ξεσήκωσε το λαό της πρωτεύουσας που εξόντωσε τους Γότθους και
τον αρχηγό τους Γαϊνά (400).
 Έτσι εξουδετερώθηκε προσωρινά ο γοτθικός κίνδυνος που επανεμφανίστηκε προς
τα τέλη του 5ου αι.
ΕΠΟΧΗ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ Α΄
Πώς δημιουργήθηκε ο σοβαρός κίνδυνος
εκγερμανισμού του κράτους και πώς αντιμετωπίστηκε;

17. Ποια ήταν η τύχη του οικονομικά εξαντλημένου Δυτικού Ρωμαϊκού
κράτους;
Κατερίνα Προκοπίου

18. Στη Ρώμη, την άλλοτε πνευματική πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας,
εμφανίστηκαν πολλά προβλήματα, όπως
• Η πληθυσμιακή ερήμωση
• Η οικονομική εξάντληση
• Η γενικότερη πνευματική παρακμή
Αποτέλεσμα:
Το δυτικό ρωμαϊκό κράτος υπέκυψε στις επιθέσεις των Γότθων μέχρι
τα τέλη 5ου αιώνα.
Πώς;
Οι Γότθοι έδιωξαν τον τελευταίο αυτοκράτορα της Ρώμης και ίδρυσαν
Οστρογοτθικό βασίλειο με έδρα τη Ραβέννα.
Ποιες οι εξελίξεις στην Δύση
και ποιες στην Ανατολή;

19. Κατερίνα Προκοπίου

20. ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΗ
ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ Α΄

21. πάροικοι
αντιγερμανικό
Θεοδοσιανός κώδικας
παρεμβατική
πολιτική