1. Patroni naszych ulic –
ul. Henryka Sienkiewicza
Aleksandra Brożyna
Katarzyna Nowakowska
Wojciech Nowakowski
Szkoła Podstawowa Nr 172
2. Henryk Sienkiewicz
Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz
herbu Oszyk, pseudonim „Litwos”
Jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy
przełomu XIX i XX w.
Wybitny Polski nowelista, powieściopisarz i
publicysta. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie
literatury za całokształt twórczości w 1905 roku.
W czasach, gdy Polski nie było na mapach,
jego książki dostarczały Polakom wiedzy o
dziejach naszego narodu.
3. Urodził się 5 maja 1846 w Woli Okrzejskiej
na Podlasiu w rodzinie zubożałej szlachty.
Wola Okrzejska należała do babki pisarza.
Zmarł 15 listopada 1916 w Vevey w Szwajcarii.
Henryk Sienkiewicz - młodość
Jego rodzicami byli Józef Sienkiewicz i Stefania
Sienkiewicz z domu Cieciszowska.
Był jednym z sześciorga dzieci. Miał cztery siostry
i brata.
W 1958r. rozpoczął naukę w gimnazjum w
Warszawie. Był zwyczajnym uczniem, choć
humanistą. Maturę zdał w 1866 r.
Z powodów finansowych już w wieku 19 lat
pracował jako guwerner.
Po maturze rozpoczął naukę na wydziale
lekarskim Szkoły Głównej Warszawskiej.
Szybko przeniósł się na prawo a następnie na
wydział filozoficzno-historyczny. Tam zdobył
gruntowną znajomość literatury i języka
staropolskiego.
4. Henryk Sienkiewicz - dziennikarz
Pierwszym etapem na drodze literackiej kariery była
praca w redakcji warszawskich czasopism. Debiutował
w 1869 r. w „Przeglądzie Tygodniowym” i „Tygodniku
Ilustrowanym”, gdzie dał się poznać jako utalentowany
reporter i felietonista. Interesował się ruchem
pozytywistów (wiedza oparta o naukę), przyjaźnił się z
cyganerią artystyczną.
Twierdził, że obowiązkiem każdego Polaka jest znać
przeszłość swego kraju.
5. Henryk Sienkiewicz - podróżnik
Niemal całe życie spędził na wędrówkach.
W latach 1876-1878 przebywał jako korespondent
„Gazety Polskiej” w Ameryce Północnej. Wielką
popularność przyniosły mu relacje o życiu i
obyczajach mieszkańców odwiedzanych miejsc -
„Listy z podróży do Ameryki” oraz w latach 1891-92
„Listy z Afryki”.
6. W czasach rozbiorów, gdy Polski nie było na mapach, jego
książki dostarczały Polakom wiedzy o dziejach naszego narodu.
Prezentowały ducha polskości i uczyły bycia Polakiem.
Na jego książkach wychowywały się kolejne pokolenia Polaków,
którzy chwytali za broń, gdy ojczyzna była w potrzebie.
Pisarz pozostawił po sobie bogatą spuściznę literacką,
twórczość, w której zawarł całą Polskę i polskiego ducha oraz
miłość do ojczyzny. Pamiętne są jego słowa:
Henryk Sienkiewicz - pisarz
„Żyłem i pisałem, krzepiąc serca
nadzieją wolności.”
7. W 1905 roku Henryk Sienkiewicz
otrzymał nagrodę Nobla za całokształt twórczości.
W przemówieniu wygłaszanym z tej okazji mówił, że
zaszczyt ten jest szczególnie cenny dla syna Polski, którą
„głoszono umarłą, a oto jeden z tysięcznych dowodów, że
żyje. Głoszono podbitą, a oto nowy dowód, że umie
zwyciężać.”
8. Twórczość Henryka Sienkiewicza
Powieści:
1872 Na marne
Trylogia:
1884 Ogniem i Mieczem
1886 Potop
1888 Pan Wołodyjowski
1891 Bez Dogmatu
1894 Rodzina Połanieckich
1896 Quo Vadis
1900 Krzyżacy
1906 Na Polu Chwały
1910 Wiry
1912 W Pustyni i w Puszczy
1914 Legiony
Nowele:
1872 Humoreski z Teki Worszyłły
1875 Stary Sługa
1876 Hania
1877 Selim Mirza
1877 Szkice Węglem
1878 Komedia z Pomyłek
1878 Jamko muzykant
1879 Przez stepy
1880 Z pamiętnika poznańskiego
nauczyciela
1880 Niewola tatarska
1880 Za chlebem
1880 Orso
1881 W krainie złota
1881 Latarnik
1882 Bartek Zwycięzca
1882 Jamioł
1888 Ta trzecia
1889 Sachem
1889 Wspomnienie z Maripozy
1892 Pójdźmy za Nim!
1897 Na jasnym brzegu
9. W roku 1900 pisarz przy
zaangażowaniu całego
społeczeństwa obchodził jubileusz
25-lecia pracy twórczej i otrzymał
od narodu majątek ziemski w
Oblęgorku, gdzie utworzył
ochronkę (dom dziecka) dla dzieci.
Angażował się w sprawy społeczne.
W 1901 roku napisał odezwę w sprawie
strajku dzieci we Wrześni i
germanizacji szkół.
W 1905 roku był jednym z założycieli
Towarzystwa Polskiej Macierzy
Szkolnej. Był członkiem Towarzystwa
Tajnego Nauczania w Warszawie.
W 1906 wzywał rodaków z USA do
pomocy głodującym w Królestwie
Polskim.
Henryk Sienkiewicz –
społecznik
10. Po wybuchu wojny Henryk Sienkiewicz
wyjechał do Szwajcarii. Wraz z Ignacym
Janem Paderewskim był jednym ze
współzałożycieli szwajcarskiego Komitetu
Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w
Polsce.
W roku 1916 otrzymał Nagrodę Fundacji
Erazma i Anny Jerzmanowskich
przyznaną przez Polską Akademię
Umiejętności.
Zmarł 15 listopada 1916 w Vevey i
został tam pochowany.
W 1924 roku, już w wolnej Polsce, prochy
pisarza uroczyście sprowadzono do
Polski. W drodze przez kraje Szwajcarii,
Austrii, Czech składano mu hołd.
Henryk Sienkiewicz
11. Ulica Henryka Sienkiewicza w Łodzi –
jedna z ciekawszych ulic Śródmieścia
Ulica Sienkiewicza zaczyna się
przy ulicy Narutowicza i kończy
przy ulicy Tymienieckiego.
Była ulicą brukowaną prawdopodobnie
jeszcze przed końcem XIX wieku.
Drewniana kostka w nocy skutecznie
wytłumiała odgłosy przejeżdżających
platform konnych, powozów i dorożek.
Dopiero na przełomie lat 1916–1917
wybrukowano kostką kamienną
odcinek od ul. Pustej (dziś Wigury) na
południe i od ul. Nawrot do Dzielnej
(dziś Narutowicza).
12. Historia ulicy Sienkiewicza
Pierwotnie ulica nosiła nazwę Graffa od nazwiska właściciela pierwszych nieruchomości.
W 1850 r. nazwę zmieniono na Dziką.
W 1900 r. na cześć cara Mikołaja II ulicę nazwano Mikołajewską.
Po I wojnie, w wolnej Polsce (1919 r.) otrzymała nazwę Henryka Sienkiewicza.
W czasie II Wojny Światowej Niemcy przemianowali ulicę na Schiller-Straße i na König-
Heinrich-Straße.
Po II wojnie powróciła dawna nazwa ulicy – Henryka Sienkiewicza.
W 1988 roku do ulicy Sienkiewicza dołączono ulicę Boczną.
13. Zwiedzanie rozpoczniemy od skrzyżowania z ul. Narutowicza
Spacer ulicą Sienkiewicza
Po lewej stronie, pod numerem 4 stoi kamienica z 1896 r. Znajdowała się w niej drukarnia
pocztówek Karola Hartmanna. Na parterze mieściła się cukiernia Esperanto. Obecnie jest
tam sklep optyczny Zeiss.
14. Obok,
przy ul. Sienkiewicza 6
stoi kamienica
zbudowana w 1912 r.
Była bardzo bogato
zdobiona, a na
dziedzińcu stała
fontanna.
Po 1945 r. stała się
siedzibą Polskich Kolei
Państwowych.
Spacer ulicą Sienkiewicza
15. Po przeciwnej stronie, stoi dawny wieżowiec Centrali Tekstylnej, na którym w 1951 r.
zamontowano anteny telewizyjne, a w roku 1954 nadano pierwszy program telewizyjny
z Łodzi. Obecnie jest to siedziba TVP Łódź.
Spacer ulicą Sienkiewicza
16. Kolejnym ciekawym budynkiem jest pałacyk przy Sienkiewicza 24. W 1926 r.
wzniesiono tam siedzibę Łódzkiego Oddziału Poznańskiego Banku Związku
Spółek Zarobkowych. Obecnie jest tu odział Banku Zachodniego WBK.
Spacer ulicą Sienkiewicza
17. A w pobliżu można spotkać jedną z postaci
Bajkowego Szlaku. Są to pomniki bohaterów
filmów animowanych stworzonych w łódzkiej
wytwórni filmowej Se-ma-for.
Przy skrzyżowaniu ulic Sienkiewicza i Traugutta stał kiedyś dawny dom tkaczy.
Dziś już go nie ma.
Spacer ulicą Sienkiewicza
18. Następnym punktem
naszej wycieczki jest
Parafia Podwyższenia
Świętego Krzyża.
Świątynię zbudowano w
1888r. dzięki wsparciu
łódzkich przemysłowców:
Edwarda Herbsta
i Karola Scheiblera.
Spacer ulicą Sienkiewicza
19. Jesienią w czasie Movie Light Festival kościół jest „malowany” światłami lasera.
20. Przy ul. Sienkiewicza 40 znajduje się kino Tatry. Jego początki sięgają 1907r., gdy
uruchomiono w nim kinematograf. Nazwę Tatry kino otrzymało po II Wojnie Światowej.
W czasie wakacji działa tam też kino Tatry Letnie. Filmy wyświetlane są wtedy na
świeżym powietrzu.
Spacer ulicą Sienkiewicza
21. Idąc dalej dochodzimy do parku
im. Henryka Sienkiewicza. Był to
trzeci publiczny park miejski. W
pawilonie w nim stojącym jest
obecnie Muzeum Przyrodnicze
Uniwersytetu Łódzkiego.
W parku możemy spotkać kolejną
postać Bajkowego Szlaku –
Plastusia.
Spacer ulicą Sienkiewicza
22. Obok parku, przy ul.
Sienkiewicza 46, stoi
III Liceum Ogólnokształcące
im. Tadeusza Kościuszki.
W 1891 dzięki pomocy Karola
Scheiblera wybudowano tu
budynek pierwszego
łódzkiego gimnazjum.
Po II Wojnie Światowej szkołę
przekształcono w pierwsze
łódzkie liceum a następnie w
trzecie łódzkie liceum
ogólnokształcące potocznie
zwane „Trójką”.
Spacer ulicą Sienkiewicza
23. Przy ulicy Sienkiewicza 60 przechodzimy
obok kolejnego kościoła. Jest to zbudowany
w 1884 r. Kościół pod wezwaniem
Najświętszego Imienia Jezus.
Kiedyś był to kościół ewangelicki
im. Św. Jana. Podobnie jak wiele innych
budynków w mieście ufundowany przez
rodzinę Scheiblerów.
Spacer ulicą Sienkiewicza
24. Dochodząc do
skrzyżowania z
ulicą Piłsudskiego
(dawną Główną),
widzimy Niebieski
Wieżowiec, jeden z
najnowocześniejszych
budynków biurowych w
mieście.
Spacer ulicą Sienkiewicza
25. Po drugiej stronie skrzyżowania
stoi dawna fabryka Józefa Balle.
Obecnie znajduje się w niej
siedziba Gazety Wyborczej.
Obok budynku na terenie
Fabryki Maszyn i Odlewu Żeliwa
mieści się Galeria Łódzka.
Przed wejściem stoi kolejny
bohater Bajkowego Szlaku
Ferdynand Wspaniały.
26. Nieco dalej, po lewej stronie ulicy,
pod numerem 82/84 znajduje się
dawny budynek fabryki rękawiczek
Edwarda Bormana.
Fabrykę odkupił Naum Eitingon i
uruchomił w niej produkcję
pończoch. Za czasów PRL nadal
produkowano tu pończochy a
fabryka nosiła nazwę Zenit. Obecnie
mieści się tam Centrum Biurowe
ZENIT.
Spacer ulicą Sienkiewicza
27. Po przeciwnej stronie ulicy Sienkiewicza stoi willa Nauma Eitingona. Obecnie
mieści się tu Łódzki Oddział PTTK i restauracja Soplicowo.
28. Po drugiej stronie ulicy na rogu z Wigury widzimy Szpital Świętej Rodziny. Został on
założony w latach dwudziestych ubiegłego wieku przez zakonnice z Bordeaux.
Obecnie znajduje się tu prywatne centrum medyczne.
Spacer ulicą Sienkiewicza
29. Kilkadziesiąt metrów dalej, przy ulicy Sinkiewicza 137/141 mieści się kolejna ważna
dla łodzian instytucja medyczna, czyli Wojewódzkie Pogotowie Ratunkowe w Łodzi.
Historia pogotowia ratunkowego w Łodzi zaczęła się w 1898 r. kiedy założono
Towarzystwo „Pogotowie”. Jego celem było niesienie pierwszej pomocy medycznej
łodzianom.
30. Naprzeciwko stacji pogotowia –
pod numerem 100 znajduje się willa
Henryka Michela. Wybudował on tutaj
w 1890 roku tkalnię, a w 1905r. willę w
której zamieszkał. Ozdobą willi jest
wykusz z pięknym kwiatowym
ornamentem.
Spacer ulicą Sienkiewicza
31. Naszą wycieczkę kończymy przy
ul. Sienkiewicza 178.
Kiedyś był tam najlepszy w Łodzi
basen Olimpia. W sezonie zimowym
przykrywany był nadmuchiwanym
balonem. Niestety basen był w coraz
gorszym stanie technicznym i
niedawno został zburzony.
Spacer ulicą Sienkiewicza
32. Dziękujemy za uwagę i zapraszamy na
spacer!
Materiały źródłowe:
1. www.culture.pl/pl/tworca/henryk-sienkiewicz
2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Sienkiewicz
3. Zdjęcia starej Łodzi: www.lodz.fotopolska.eu
4. Zdjęcia współczesnej Łodzi: własne autorów
5. „Ulice Łodzi” Dariusz Kędzierski Wyd. Księży Młyn
6. „Spacerkiem po Łodzi” A. Jonas, K. Kołodziej, M. Kronenberg Wyd. Literatura
7. „Przedwojenna Łódź-najpiękniejsze fotografie” Jacek Regina-Zacharski Wyd. RM
8. Muzyka z filmu „Pan Wołodyjowski”: ballada „Wierzcie rycerze”