Phân tích và đề xuất phương pháp điều khiển tay máy công nghiệp trong tình trạng tổn thất cơ chế chấp hành.pdf
B GIÁO D O
Ộ ỤC VÀ ĐÀO TẠ
TRƯỜNG ĐẠ Ọ Ộ
I H C BÁCH KHOA HÀ N I
Lê Ngọc Trúc
PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ Ấ PHƯƠNG PHÁP Ề Ể
XU T ĐI U KHI N
TAY MÁY CÔNG NGHI P TRONG TÌNH TR
Ệ ẠNG
T N TH P HÀNH
Ổ ẤT CƠ CHẾ CHẤ
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
KỸ THUẬT ĐIỀU KHIỂN VÀ TỰ ĐỘNG HÓA
Hà N 2021
ội –
B GIÁO D O
Ộ ỤC VÀ ĐÀO TẠ
TRƯỜNG ĐẠ Ọ Ộ
I H C BÁCH KHOA HÀ N I
Lê Ngọc Trúc
PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ Ấ PHƯƠNG PHÁP ĐIỀ Ể
XU T U KHI N
TAY MÁY CÔNG NGHI P TRONG TÌNH TR NG
Ệ Ạ
T N TH CH P HÀNH
Ổ ẤT CƠ CHẾ Ấ
Ngành : K thu u khi n và t ng hóa
ỹ ật điề ể ự độ
Mã s : 9520216
ố
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
KỸ THUẬT ĐIỀU KHIỂN VÀ TỰ ĐỘNG HÓA
NGƯỜI HƯỚ Ẫ Ọ
NG D N KHOA H C:
GS.TSKH. Nguy n Phùng Quang
ễ
Hà N 2021
ội –
i
LỜI CAM ĐOAN
r ng u c a b n thân tôi i s
ng d n c a ng d n khoa h c. Tài li u tham kh o trong lu c
trích d . Các k t qu nghiên c u c a lu n án là trung th ng
c các tác gi khác công b .
ng d n khoa h c
GS.TSKH. Nguy n Phùng Quang
Hà N
i, ngày tháng 2021
Tác gi
lu n án
Lê Ngc Trúc
ii
LỜI CẢM ƠN
L u tiên, tôi xin chân thành c n s ng d n t n tình c
a
Th
y GS.TSKH. Nguy n Phùng Quang trong su t quá trình th c hi n lu n án t
n ng c a tài n xây d ng k ho ch t c th c hi n
hoàn thành lu n án. và tr ng s ch b o c a
Tht qua.
c c n K thu t i u khi n và T ng hóa i h c Bách
khoa Hà N u ki n thu n l ng nghiên c u c và
i) i m
v t ch t c n thi th c hi n lu n án. quan tr
Và c
, i sâu s c và thi t th c v n i dung nghiên c u
c thông qua các bu quá trình n lu n án.
a tôi i báo cáo chuyên môn trong thc hi
c g i l i c n các th y cô giáo trong B môn T ng hóa
công nghi p, B u khi n t ng ( n, i h c Bách khoa Hà N
Vi i)
nh ng d n, góp ý v h c thu t h t s c c n thi t và giá tr .
Tôi xin chân thành c i h m K thu
Yên
ng l c, và các th ng nghi p trong Khoa
ng l u ki n và h tr tôi r t nhi u trong th i gian làm nghiên
c u sinh.
c c anh/ch /em nghiên c u sinh c a Vi n K thu u
khi n và T ng hóa, và Vi n i h c Bách khoa Hà N i) ng viên
,
khích l , tôi r u trong quá trình nghiên c u.
t nhi sut
Tôi xin c i b n thân thi v ANOT và nh
t
giúp tôi tìm l này n cho r u ngh l c trong giai
u tôi t nhi
n quan tr ng c a lu n án.
Cu
i cùng, tôi dành tình c m và l i c n toàn th
th tôi
ân yêu c a
ng h , chia s c v tinh th n l n v t ch t tôi có th hoàn
thành c lun án này.
Lê Ngc Trúc
Hà N
i, tháng
iii
M C
ỤC LỤ
L ...................................................................................................i
I CAM
L ........................................................................................................
I C ii
DANH M VI
C CÁC KÝ HI U VÀ CH
T T T...........................................vi
DANH M NG
C CÁC B ..................................................................................xiv
DANH M
C CÁC HÌNH V TH .............................................................. xv
M U................................................................................................................ 1
1. S c n thi ................................................................................. 2
t c tài
2. M u ................................................................................... 2
c tiêu nghiên c
3. ng và ph m vi nghiên c u .............................................................. 2
4. u ............................................................................ 3
5. c và th n c tài.................................................... 3
c ti
6. a lu n án ...................................................................... 3
Nh
7. B c a lu n án...................................................................................... 4
c c
1. T NG QUAN ....................................................................................................... 5
1.1 u v robot công nghi p...................................................................... 5
Gii thi
1.2 Các c n c p ................................................... 5
a robot công nghi
1.3 Các thành ph n chính c p ................................................. 6
a robot công nghi
1.4 p hành ............................................................................................ 7
ch
1.5 V t n p hành và kh u khi n ............................. 8
th ch
1.5.1 Các d ng t n th p hành ...................................................... 8
ch
1.5.2 u v t n th p hành tay máy robot .12
Tình hình nghiên c ch
1.5.3 Phân tích kh u khi n tay máy công nghi p trong tình tr ng
t n th p hành .................................................................... 14
ch
1.5.3.1 ng h a m u tay máy công nghi p có 6 kh
c c t ki p
n hình khi b t n th t m ch p hành ................. 14
1.5.3.2 Các kh u khi n tay máy công nghi n hình khi b
t n th p hành............................................................ 24
ch
1.6 xu ng nghiên c u c u n án......................................................... 27
a l
1.6.1 ng nghiên c u c a lu n án............................................................ 27
1.6.2 D ki i................................................................... 28
1.7 K ......................................................................................... 28
t lu
iv
2. MÔ HÌNH NG L C C A TAY MÁY ROBOT............................. 29
C H
2.1 u....................................................................................................... 29
Gii thi
2.2 V n t nh ti n và v n t c quay c .................................................. 29
c t a khâu
2.3 -Lagrange........................................................................ 32
2.4 ng l ng toán h c............................................................ 33
c hc d
2.5 t lý cho tay máy robot .......................................................... 38
Mô hình bán v
2.5.1 u............................................................................................. 38
Gii thi
2.5.2 a tay máy robot .................................................. 39
Mô hình CAD 3D c
2.5.3 ng v mô hình hóa h ng v ........ 41
th t lý
2.5.3.1 n th ng................................. 41
2.5.3.2 ng v .................................................. 41
t lý
2.5.4 i ma sát kh p................................ 42
Mô hình bán v
2.5.4.1 ng l c................................................ 43
Mô ph c h
2.5.4.2 u khi n............................. 46
Mô ph
2.5.5 t lý có ma sát kh p .....................................................49
Mô hình bán v
2.6 K ......................................................................................... 52
t lu
3. T N 54
N TH CHU KHI
3.1 ng c n th p hành d ng suy gi m mô men.............. 54
a t ch
3.1.1 u............................................................................................. 54
Gii thi
3.1.2 ng xét theo qu o kh p ...................................................... 56
3.1.2.1 ng c n th p hành d ng PDT ......... 58
a t t m ch
3.1.2.2 ng c n th p hành d ng BDT......... 59
a t t m ch
3.1.2.3 ng c n th p hành d ng BDTR...... 61
a t t m ch
3.1.3 ng xét theo qu m công tác........................................ 63
3.1.3.1 ng c n th p hành d ng PDT ......... 63
a t t m ch
3.1.3.2 ng c n th p hành d ng BDT......... 66
a t t m ch
3.1.3.3 ng c n th p hành d ng BDTR...... 69
a t t m ch
3.2 u khi n khi có t n th p hành........................... 72
ch
3.2.1 u............................................................................................. 72
Gii thi
3.2.2 lý thuy u khi t............................................... 73
Khái quát v
3.2.3 lý thuy u khi n thích nghi....................................... 77
Khái quát v
3.2.4 ng khi có t n th p hành d ng PDT .......... 80
Mô hình h th ch
v
3.2.5 b u khi khi có t n th
Thit k t thích nghi chp
hành d ng PDT.................................................................................... 81
3.2.6 ng cho tay máy robot 2-DOF..................................................... 85
Áp d
3.2.7 ng cho robot công nghi p 6- .............................................. 89
Áp d DOF
3.3 K ......................................................................................... 97
t lu
4. K MÔ PH NG VÀ TH C NGHI M CHO M T D NG TAY
T QU
MÁY ROBOT..................................................................................................... 99
4.1 u robot Serpent 1............................................................................. 99
Gii thi
4.2 ng h c ....................................................................................................... 99
4.2.1 ng h c thu n.................................................................................. 101
4.2.2 ng h c ................................................................................102
4.3 ng l c ................................................................................. 104
c h
4.3.1 c............................................................................... 104
Mô hình toán h
4.3.2 ình bán v t lý............................................................................. 105
Mô h
4.4 L p qu o chuy ng ........................................................................... 107
4.5 Các k ng và th m....................................................... 112
t qu mô ph c nghi
4.5.1 K mô ph ng.............................................................................. 112
t qu
4.5.2 K c nghi m.......................................................................... 125
t qu th
4.6 K ....................................................................................... 136
t lu
K À KI N NGH ............................................................................ 137
T LUN V
DANH M A LU N ÁN
C ............. 140
TÀI LI
U THAM KH O..................................................................................141
PH
L C........................................................................................................... 1
PL
vi
DANH M C CÁC KÝ HI U VÀ CH T T T
Ụ Ệ Ữ VIẾ Ắ
Danh m c các ký hi u
ụ ệ
Ký hiu
Toán t tích Kronecker
Ký hi
u cho d ng vector hình h c
Ký hi
o hàm c p m t c theo th i gian
a bi
n
Ký hi
o hàm c p hai c a bi
n
theo thi gian
M có chi u
a tr
m/s2
Gia t nh ti n d n
c t AB
m
dài c a pháp tuy n chung gi a tr c kh p và tr
c
kh p
c trc
(tham s D-
H)
m/s2
G nh ti n l n nh m qu o t ng quát
ia tc t t trên t
m/s2
Gia t nh ti n l n nh d n AB
c t t c theo
m/s2
G nh ti n l n nh d n OA
ia tc t t c theo
m/s2
G nh ti n d n OA
ia tc t
m/s2
G nh ti n d ( , , )
ia tc t c trc là
m/s2
G nh ti n l n nh ( , , )
ia tc t t dc trc là
m/s2
Vector gia tc t a khâu EE trong h
nh ti n c
t
s v i các thành ph n d
c trc
,
,
H s c c sau khi khai
c
tri
n bi t c
m Các thành ph n c a vector t
trong h
Vector ch
ng tr c a EE
c
Vector tham s
ng b i b
ng
A
u mút c a qu m làm vi c
M tùy ý trên khâu
m
Ma ng chéo tính theo vector
tr
Khong bão hòa trong hàm sat()
Vector tham s c c
p nh t b i lu
t thích nghi
B
u mút c a qu m làm vi c
Ma tr
n tham s ch a các thành ph n b nh
Ma tr
n giá tr nh n d c c a
Ma tr
n sai l ch a
gi
và
Bi
u di n cho hàm
Bi
u di n cho hàm
Các ma tr ng chéo v s
i các h
V ng tâm c a khâu
m tr
ng giao gi a mi n gi i h n
và m u (tâm là
t c
m làm vi c
, bán kính
)
M n Coriolis/ly tâm
a tr
vii
M n v nh n d c
a tr i các giá tr
M n Coriolis/ly tâm c -
a tr a robot 2 DOF
m
dài c a pháp tuy n chung gi a tr c
và trc
d c tr c
(tham s D-
H)
Vùng không gian làm vi c
a robot
Vùng không gian làm vi h n ch c
c b a
ch ch
p hành th b
bó c ng
Ph
n t h ng s c t
, hàng
rad Sai l ch bám gi ng kh p
a kht th
rad V ch bám gi ng kh p
ector sai l a kh
V t th c a ma tr
ector c
m V v n
ector sai lch v trí i các thành ph
,
,
Vector sai lch gi a
và
rad S góc c a vector
ai lch
Hàm phi tuy n trong h affine SISO
Hàm phi tuy n th trong h affine MIMO
ng c a hàm
affine MIMO
trong h
V tham s a các thành ph n b nh
ector ch
V giá tr nh n d c c
ector a
V l gi và
ector sai ch a
H ng s
m/s2
G ng
ia tc tr
V n tr ng l c
ector thành ph
Vector v nh n d c
i các giá tr
V n tr ng l c c -
ector thành ph a robot 2 DOF
m/s2
V ng xét trong h t
ector gia tc tr
Hàm phi tuy n trong h affine SISO
Hàm phi tuy n trong h affine MIMO
ng c a hàm affine MIMO
trong h
Ph
n t th c
a vector
Vector thay th cho tích
Vector các hàm phi tuyn
Ma trn các hàm [
] trong h affine MIMO
Ma trn các hàm [
] trong h affine MIMO
kg.m2
Mô men quán tính chính ca khâu theo trc
kg.m2
M n tensor quán tính c xét trong h t
a tr a khâu
th
kg.m2
M n tensor quán tính c xét trong h t
a tr a khâu
M n Jacobi quay ng v i vector
a tr
M n Jacobi quay ng v i vector
a tr
M n Jacobi t nh ti n ng v i vector
a tr
H s khu u khi n SMC cho h SISO
i ca b
Nm/(rad/s) H s ma sát nh t kh p
viii
Vector tham s
c a b u khi n SMC
J T a tay máy robot
Ma trng chéo tính theo vector
M ng chéo a tham s
a tr ch các
M ng chéo a tham s
a tr ch các
,
,
,
,
,
Các ma tr n tham s c u khi n
a b
,
,
,
,
,
Các ma tr n tham s c u khi n
a b
m Chi u dài c
a khâu
J Hàm Lagrange
S u vào c phi tuy n affine MIMO
a h
kg Kh ng c
a khâu
M n quán tính t ng quát c a tay máy robot
a tr
M n v nh n d c
a tr i các giá tr
M n quán tính t ng quát c a robot 2-DOF
a tr
S b do
c t
m Các thành ph n c a vector t
trong h
Vector ch
ng tr c a EE
c
m Các thành ph n c a vector t
trong h
Vector ch
ng tr c a EE
c
O V u c a EE
G t i
c h th
m
dài gi a và m làm vi c khi chi u lên
m Các t c a vector t
trong h
m V dài gi
a
và m
m V dài gi
a
và m
m Vector v
m làm vi c c a EE
m
i s c a vector
t
trong h
m
i s c a vector
t
trong h
m V trí tâm m u ch ng (tâm c tay)
t c
J T ng a tay máy robot
th
rad Góc quay c p t o b a kh p
a kh c
rad Bi
n góc kh p
rad/s V n t n góc kh p
c bi
rad/s2
Gia t n góc kh p
c bi
rad Qu o mong mu n c n góc kh p
a bi
rad Qu o tham chi u c n góc kh p
a bi
rad
ng góc kh p c
a mô hình toán h c
rad
ng góc kh p c
a mô hình bán v t lý
rad Vector bi
n góc kh p
rad/s Vector v
n t c bi
n góc kh p
rad/s2
Vector gia tc bi
n góc kh p
rad Vector qu o mong mu n c a các góc kh p
rad Vector qu o tham chi u c a các góc kh p
V thành ph n t o b c không th
ector i các l
ix
m V dài gi
a
và m
m V dài gi
a
và m
m Kho ng cách t p t m tr ng tâm c
trc kh
a
khâu
Vector tín hi )
t ( MRAC
m
i s c a vector
t
trong h
th
m
i s c a vector
t
trong h
th
m
i s c a vector
t
trong h
m
i s c a vector
t
trong h
M n quay bi u di ng c t
a tr a h
th
trong h
t
M n quay bi u di ng c t
a tr a h
th
trong h th
t
Bi
u khi t cho h SISO
Bi
u di n cho hàm
Bi
u di n cho hàm
Hàm bão hòa c n
a bi
nh d u c a bi n
Vector bi
t u khi t
Mi n gi i h n c a tâm c tay
khi kh p b bó
c ng
Ma trng chéo tính theo vector
M ng c
a tr a vector
s C ng th i gian trong qu o chuy n
ác kho thit k
ng d a theo biên d ng v n t ng cong
s Th
i gian di chuy n AB
s Th
i gian di chuy n OA
,
,
s Các kho ng th i gian trong khung th i gian l p qu
o AB
,
,
s Các kho ng th i gian trong khung th i gian l p qu
o OA
M n mô t ng và v trí mong mu n c a EE
a tr
M n bi i thu n nh h t
a tr t t
th sang h
t
th
M n bi i thu n nh t t h t
a tr
th sang h
t bó c ng kh p
th c hình thành khi b
m/s V n t nh ti n d n
c t AB
m/s V n t nh ti n l n nh m qu o t ng quát
c t t trên t
m/s V n t nh ti n l n nh d n AB
c t t c theo
m/s V n t nh ti n l n nh n OA
c t t dc theo
m/s V n t nh ti n l n nh ( , , )
c t t dc trc là
m/s V n t nh ti n d n OA
c t
m/s Các thành ph n d , , c vector
c trc a
x
m/s V n t nh ti n c
ector v c t
m
m/s V n t nh ti n c m
ector v c t
m/s V n t nh ti c t
ector v c t n a khâu EE trong h
m/s Vector v n t nh ti n c
c t a m bi u di n trong h
t
m/s Vector v n t nh ti n c m
c t a bi u di n trong h
t
m/s Vector v n t nh ti n c bi u di n trong h
c t a khâu
t
Hàm Lyapunov th
Vector các hàm Lyapunov
Vector kt h
p các thành ph n b nh
Tín hi
u khi n cho h SISO
Vector tín hi
u khi n
Vector thành ph n tín hi u khi ng
th
ti
n v m t và duy trì m t
Vector thành ph
n tín hi u khi n khi h th ng
m trên m t
Vector bi
n tr ng thái
Vector sai lch
Vector qu
o mong mu n
Vector bi
n tr ng thái m u (tham chi u)
Vector bi
n tr ng thái th
Các vector bi n tr ng thái thành ph n
C sai l a bi n tr ng thái thành ph n
ác vector ch c
rad Góc xo n gi p và (tham s D-
a trc kh H)
Vector các h
s a bi t
rad Góc hình h o b
c t i
và
rad Góc hình h o b
c t i
và
Vector ph
n ánh t h i t i
c a lu t thích nghi v
các h
s
M ng chéo tính theo vector
a tr
Hàm hao tán
H ng s
H ng s
rad Góc kh H)
p (tham s
D-
Sai l ng gi
a
và
Ma tr
n sai l ng gi a
và
H ng s
H ng s
H ng s
Nm/s Gi n t bi n thiên mô men c p
i h
ch
hành th
Nm/s Gii h
n t bi n thiên mô men c ch p
xi
hành th b suy gi m
H s ph n ánh tình tr ng c p hành th
ch
Nm M nh kh p
Nm Mô men u khi n c p hành th
ch
Nm Mô men ma sát Coulomb kh p
Nm Mô men ma sát quay kh p
Nm Mô men c p hành th
ch
Nm G mô men b ngh n c p hành th
iá tr ch
Nm Mô men l n nh t o ra b i p hành th
t ch
Nm Mô men l n nh t o ra b i p hành th khi
t ch
b suy gi m
Nm Mô men nh t o ra b i p hành th
nh t ch
Nm Mô men nh t o ra b i p hành th khi
nh t ch
b suy gi m
Nm Mô men ma sát Stribeck kh khi t quay
p
lân cn không
Nm Mô men ma sát nh kh p
t
Nm Vector mô men cung c p cho các kh p
Nm V p hành t o ra
ector ch
Nm V mô men u khi n c p hành th
ector ch
Nm Vector thành ph n tín hi u khi n thích nghi
Nm Vector mô men ma sát quay các kh p
Nm Vector thành ph n tín hi u khi n khi h ng
th
t trên m t
H s suy gi m mô men c p hành th
ch
V s suy gi m mô men c p
ector h ch
hành
M ng chéo tính theo vector
a tr
rad Góc
V s h
ector các h ng
V s h ng thích nghi
ector các h
V gi và
ector sai lch thích nghi a
M ng chéo tính theo vector
a tr
M ng chéo tính theo vector
a tr
M ng chéo tính theo vector
a tr
rad/s T break mà t t giá tr nh
rad/s T c t Coulomb
rad/s V n t c quay c a khâu
rad/s T n s t nhiên c a sai l p th
ch kh
rad/s T c t Stribeck
rad/s V n t c quay c bi u di n trong h t
ector v a khâu a
th
rad/s V n t c quay c bi u di n trong h t
ector v a khâu a
xii
Danh m c các ch t t t
ụ ữ viế ắ
Ch
vi t tt Mô t
ti ng Anh Mô t
ti ng Vi t
3D 3-Dimension 3 chi u
ABB ABB Inc. Hãng ABB
AC Alternating Current
n xoay chi u
ANSI American National
Standards Institute
Vi
n tiêu chu n qu c gia Hoa K
ASMC Adaptive Sliding Mode
Control
u khi t thích nghi
BDT Boundary Degradation
of Torque
Suy gi ng ch n giá tr mô
men
BDTR Boundary Degradation
of Torque Rate
Suy gi ng ch n t bi
c n
thiên mô men
CAD Computer Aided Design Thit k i s tr
v
h
c a máy tính
CCCH Actuator
ch p hành
CTC Computed Torque
Control
u khi n tính mô men
D-H Denavit-Hartenberg Denavit-Hartenberg
DC Direct Current
n m t chi u
DOF Degree Of Freedom B do
c t
EE End-Effector D ng c thao tác g n khâu cu
i
(khâu ch
p hành cu i)
HIL Hardware- - -Loop
In the Gi
l p h th ng v i tín hi u th c
I/O Input/Output Tín hiu Vào/Ra
IFR International Federation
of Robotics
gi i v robot
IRB IRB Mã s
n ph m robot c a hãng ABB
ISO International
Organization for
Standardization
T n qu
chc tiêu chu c t
MIMO Multiple Input -
Multiple Output
H ng nhi u vào - nhi u
th
ra
MISO Multiple Input - Single
Output
H ng nhi u u vào - m
th
u
ra
MM Mathematical Model Mô hình toán hc
MRAC Model-reference
adaptive control
u khi n thích nghi theo mô hình
tham chi u
OSHA Occupational Safety and
Health Administration
C n lý s e và an toàn
c qu c kh
ng Hoa K
RIA Robot Institute of
America
Vi
n Robot Hoa K
SCARA Selective Compliance
Assembly Robot Arm
Cánh tay robot l p ráp chuyên d
ng
SIMO Single Input - Multiple
Output
H ng m u vào - nhi u
th
ra
xiii
SISO Single Input - Single
Output
H ng m u vào - m u ra
th
SMC Sliding Mode Control
u khi t
SSRMS Space Station Remote
Manipulator System
H u khi n t xa
th
trên trm không gian
STC S - r
elf tuning controlle B u khi n t nh tham
ch
s
PD Proportional - Derivative T l - Vi phân
PDT Proportional
Degradation of Torque
Suy gi m mô men theo t l
PLOE Partial Loss Of
Effectiveness
T n th t m n
t ph
PM Quasi-Physical Model Mô hình bán v t lý
TLOE Total Loss Of
Effectiveness
T n th t toàn ph n
VSC Variable Structure
Controller
B u khi n có c u trúc bi i
xiv
DANH M C CÁC B
Ụ ẢNG
Bng 1.1 Tham s D- a robot ABB IRB 2400 .................................................. 14
H c
Bng 1.2 Tay máy 6-DOF tr thành 5-DOF khi b bó c ng kh p ........................16
i
Bng 1.3 ng h c và kh u khi n tay máy công nghi p 6-DOF
n hình khi b t n th ch p hành d ng bó c ng m t kh p ...... 23
Bng 1.4 ng h c và kh u khi n tay máy công nghi p 6-DOF
n hình khi b t n th ch p hành d ng m t kh p chuy ng
t do ........................................................................................................ 23
Bng 1.5 T ng h p kh u khi n tay máy công nghi n hình khi b t n
th
t m ch p hành....................................................................... 26
Bng 2.1 Tham s D- a robot IRB 120 ............................................................. 38
H c
Bng 2.2 Các kh n ph xây d ng mô hình bán v t lý cho tay máy robot
c v
................................................................................................................. 42
Bng 2.3 Tham s c a ma sát quay các kh p....................................................... 50
Bng 4.1 Tham s D- a robot Serpent 1.......................................................... 100
H c
Bng 4.2 Tham s c a ma sát quay các kh p c .....................106
a robot Serpent 1
Bng 4.3 qu o chuy ng c a robot................................................ 111
Thit k
Bng 4.4 Thông s - -13 c a hãng Mitsubishi................................ 125
KP
xv
DANH M C CÁC HÌNH V
Ụ Ẽ Ồ
, Đ THỊ
Hình 1.1 Các thành ph n chính c t robot công nghi p...................................... 6
a m
Hình 1.2 Mô hình truy ng cho kh p b n dùng AC
ch
servomotor................................................................................................. 8
Hình 1.3 kh u khi p hành th i...................... 9
i c
ch
Hình 1.4 ng mô men c p hành khi ho ng.......... 9
ch
Hình 1.5 ng mô men c a CCCH khi b t n th ng suy gi m mô men theo t
t d
l .............................................................................................................. 10
Hình 1.6 ng mô men c a CCCH khi b t n th ng suy gi ng ch n
t d
giá mô men ......................................................................................... 11
tr
Hình 1.7 t n th ng suy gi ng ch n t bi n thiên mô
Mô t t CCCH d
men.......................................................................................................... 12
Hình 1.8 Robot công nghi p ABB IRB 2400 v t kh p..................... 15
i các h
Hình 1.9 Vùng làm vi h n ch khi kh p 1 b bó c ng..................................... 17
c b
Hình 1.10 M a m t c u ch ng b i m t ph ng ............................... 17
t ct c A-A
Hình 1.11 H n ch v ng c a khâu EE khi kh p 1 b bó c ng. (a) Vector ch
m làm vi c n m trong vùng gi i h n, (b) Gi i h n trên c a
vector ch ng, (c) Gi i c a vector ch ng..................... 18
i h
Hình 1.12 Vùng làm vi h n ch khi kh p 2 b bó c ng................................... 18
c b
Hình 1.13 H n ch v ng c a khâu EE khi kh p 2 b bó c ng. (a) Mi n gi i h n
S2fng giao C2f h n ch v ng xét t i m m làm vi c .... 19
Hình 1.14 Vùng làm vi b h n ch khi kh p 3 b bó c ng................................... 20
c
Hình 1.15 H n ch v ng c a khâu ch p hành cu i khi kh p 3 b bó c ng. (a)
Mi
n gi i h n S3f, ng giao C
3f h n ch v ng xét t i m
m
làm vic................................................................................................... 20
Hình 1.16 H n ch v ng c a khâu ch p hành cu i khi kh p 4 b bó c ng ...... 21
Hình 1.17 H n ch v ng c c z
a tr 6 khi kh p 5 b bó c ng............................. 21
Hình 1.18 H n ch v ng c a khâu ch p hành cu i xét t i m m làm vi
c
khi kh p 5 b bó c ng. (a) Gi n trên c a vector ch ng, (b) Gi
i h i
h a vector ch ng tròn qu a tâm c tay21
i c tích c
Hình 1.19 H n ch v ng c a khâu ch p hành cu i khi kh p 6 b bó c ng ...... 22
Hình 1.20 o chuy ng AB c a robot mô t trong các vùng không gian
Qu
làm vi
c khi kh p i b bó c ng; (a) Qu Di và ( -
D Di), (b)
Qu
o ch thu c D D
- i, (c) Qu o ch
thuc Di................................. 25
xvi
Hình 1.21 o chuy ng c a robot gi n
Qu
Di và
( -
D Di
u n m trong mi n Di) ................................................. 25
Hình 2.1 Chuy ng t nh ti n và quay c a khâu i trong không gian ................... 30
Hình 2.2 C u hình robot IRB 120 có g n các h t p................................. 38
kh
Hình 2.3 Mô hình CAD 3D c a các khâu c a robot IRB 120 [84] ......................... 39
Hình 2.4 Mô hình l p ráp CAD 3D c a robot IRB 120 [84]................................... 40
Hình 2.5 a mô hình toán h n mô ph ng h
Vai trò c c c
thng........................................................................................................ 41
Hình 2.6 a mô hình bán v n mô ph ng h
Vai trò c t lý c
thng........................................................................................................ 42
Hình 2.7 Mô hình bán v a robot IRB 120 trên n n Simscape Multibody..... 43
t lý c
Hình 2.8 o d ng trên n n Simscape Multibody... 43
Hình c t
Hình 2.9 mô ph ng so sánh ch ng gi a hai mô hình c a robot IRB 120
................................................................................................................. 44
Hình 2.10 Mô men t o ra b ng l (2.59)....................................... 44
c hc
Hình 2.11 ng góc kh p c a mô hình bán v c ........... 45
t lý và mô hình toán h
Hình 2.12 Sai l ng góc kh p gi H .... 45
ình 2.9
Hình 2.13 mô ph ng v i cùng m u khi n cho mô hình robot IRB
t lu
120........................................................................................................... 46
Hình 2.14 Mô men cung c p b i b u khi n tính mô men CTC-PD (2.61) ....... 47
Hình 2.15 ng góc kh p c a mô hình toán h c (MM) và mô
Qu
hình bán v i ma sát kh p................................. 48
Hình 2.16 Sai l ch gi ng c a mô hình toán h
a qu c (MM) và mô
hình bán v i ma sát kh p................................. 48
Hình 2.17 Mô men ma sát quay............................................................................... 49
Hình 2.18 p quay có b sung ma sát................................................................. 49
Kh
Hình 2.19 Mô hình bán v a robot IRB 120 có ma sát quay các kh p........ 50
t lý c
Hình 2.20 ng gi a mô hình toán h p và
mô hình bán v t lý có ma sát kh ng c a cùng m t mô
men.......................................................................................................... 51
Hình 2.21 ng góc kh p c a mô hình toán h
Qu
ma sát kh p và mô hình bán v t lý (PM) có ma sát kh p....................... 51
Hình 2.22 Sai l ch gi ng c a mô hình toán h
a qu
có ma sát kh p và mô hình bán v t lý (PM) có ma sát kh p.................. 52
Hình 3.1 Mô men c a CCCH c a robot IRB 120 ng............ 57
tr
Hình 3.2 ng góc kh p c a robot IRB 120 khi CCCH ng thái
tr ng
................................................................................................................. 57
xvii
Hình 3.3 c t n th t CCCH 1 d ng PDT ng kh p
(a) Các m
q1 ............................................................................................................. 58
Hình 3.4 c t n th t CCCH 2 d ng PDT ng kh p
(a) Các m
q2 ............................................................................................................. 58
Hình 3.5 c t n th t CCCH 3 d ng PDT ng kh p
(a) Các m
q3 ............................................................................................................. 58
Hình 3.6 c t n th t CCCH 4 d ng PDT ng kh p
(a) Các m
q4 ............................................................................................................. 59
Hình 3.7 c t n th t CCCH 5 d ng PDT ng kh p
(a) Các m
q5 ............................................................................................................. 59
Hình 3.8 c t n th t CCCH 6 d ng PDT n ng kh p
(a) Các m
q6 ............................................................................................................. 59
Hình 3.9 c t n th t CCCH 1 d ng BDT ng kh p
(a) Các m
q1 ............................................................................................................. 60
Hình 3.10 (a) Các m c t n th t CCCH 2 d ng BDT ng
kh p q
2 .................................................................................................... 60
Hình 3.11 (a) Các m c t n th t CCCH 3 d ng BDT ng
kh p q
3 .................................................................................................... 60
Hình 3.12 (a) Các m c t n th t CCCH 4 d ng BDT ng
kh p q
4 .................................................................................................... 60
Hình 3.13 (a) Các m c t n th t CCCH 5 d ng BDT ng
kh p q
5 .................................................................................................... 60
Hình 3.14 (a) Các m c t n th t CCCH 6 d ng BDT ng
kh p q
6 .................................................................................................... 61
Hình 3.15 (a) Các m c t n th t CCCH 1 d ng BDTR ng
kh p q
1 .................................................................................................... 61
Hình 3.16 (a) Các m c t n th t CCCH 2 d ng BDTR ng
kh p q
2 .................................................................................................... 62
Hình 3.17 (a) Các m c t n th t CCCH 3 d ng BDTR ng
kh p q
3 .................................................................................................... 62
Hình 3.18 (a) Các m c t n th t CCCH 4 d ng BDTR ng
kh p q
4 .................................................................................................... 62
Hình 3.19 (a) Các m c t n th t CCCH 5 d ng BDTR ng
kh p q
5 .................................................................................................... 62
Hình 3.20 (a) Các m c t n th t CCCH 6 d ng BDTR ng
kh p q
6 .................................................................................................... 62
Hình 3.21 o mong mu ng c -Effector trong h t
(a) Qu a End
........................................................................................................ 63
xviii
Hình 3.22 ng c a các m n th t CCCH 1 d ng PDT lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 64
Hình 3.23 ng c a các m n th t CCC ng PDT lên qu o End-
c t H 2 d
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 64
Hình 3.24 ng c a các m n th ng PDT lên qu o End-
c t t CCCH 3 d
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 65
Hình 3.25 ng c a các m n th t CCCH 4 d ng PDT lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 65
Hình 3.26 ng c a các m n th t CCCH 5 d ng PDT lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 66
Hình 3.27 ng c a các m n th t CCCH 6 d ng PDT lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 66
Hình 3.28 ng c a các m n th t CCCH 1 d ng BDT lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 67
Hình 3.29 ng c a các m n th t CCCH 2 d ng BDT lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 67
Hình 3.30 ng c a các m n th t CCCH 3 d ng BDT lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 68
Hình 3.31 ng c a các m n th t CCCH 4 d ng BDT lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 68
Hình 3.32 ng c a các m n th t CCCH 5 d ng BDT lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 69
Hình 3.33 ng c a các m n th t CCCH 6 d ng BDT lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 69
Hình 3.34 ng c a các m n th t CCCH 1 d ng BDTR lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 70
Hình 3.35 ng c a các m n th t CCCH 2 d ng BDTR lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 70
Hình 3.36 ng c a các m n th t CCCH 3 d ng BDTR lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t s ................... 71
Hình 3.37 ng c a các m n th t CCCH 4 d ng BDTR lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 71
Hình 3.38 ng c a các m n th t CCCH 5 d ng BDTR lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 72
Hình 3.39 ng c a các m n th t CCCH 6 d ng BDTR lên qu o End-
c t
c chi u trên ba m t ph ng c a h t ................... 72
Hình 3.40 kh i mô t h u khi n thích nghi theo mô hình tham
th
chiu........................................................................................................ 78
Hình 3.41 kh i mô t h u khi n t nh tham s ................ 79
th ch
xix
Hình 3.42 c u trúc h u khi
th t thích nghi cho tay máy robot
trong tình tr t CCCH d
ng t n th ng PDT ............................................. 84
Hình 3.43 Tay máy robot song ph ng 2-DOF có g n các h t ........................ 85
Hình 3.44 mô ph u khi n tay máy 2- u khi n ASMC. 86
DOF vi b
Hình 3.45 ng kh p (trái), và sai l ch bám (ph a robot 2-DOF s d ng
i) c
CTC-PD và ASMC khi b t n th t CCCH d ng PDT 10% c hai kh p
ng h p 1) ......................................................................................... 87
Hình 3.46 u khi n
c và mô men CCCH
a c a robot s d ng CTC-
PD
(trái) và ASMC (ph
i) khi b t n th t CCCH d ng PDT 10% c hai
kh ng h p 1)................................................................................ 87
Hình 3.47 ng kh p (trái), và sai l ch bám (ph a robot 2-DOF s d ng
i) c
CTC-PD và ASMC khi b t n th t CCCH d ng PDT 50% c hai kh p
ng h p 2) ......................................................................................... 88
Hình 3.48 u khi n
c và mô men CCCH
a c a robot s d ng CTC-
PD
(trái) và ASMC (ph
i) khi b t n th t CCCH d ng PDT 50% c hai
kh ng h p 2)................................................................................ 88
Hình 3.49 Robot công nghi p IRB 120 v i các h t kh c mô t d ng
3D............................................................................................................ 89
Hình 3.50 ng góc kh p c d ng SMC,
Qu a robot IRB 120 khi s
ng h p các CCCH ho ng ................. 91
Hình 3.51 Sai l ch bám góc kh p c a robot IRB 120 khi s d ng SMC, ASMC
ng h p các CCCH ho ng.............................. 91
Hình 3.52 u khi n và mô men t o b i CCCH c a robot IRB 120 khi s
d ng h p các CCCH ho ng ........... 92
Hình 3.53 u khi n và mô men t o b i CCCH c a robot IRB 120 khi s
d ng h p các CCCH ho ng ........ 92
Hình 3.54 ng góc kh p c d ng SMC,
Qu a robot IRB 120 khi s
ASMC và t CCCH b t n th t 10% d ng h p 1)........ 93
t c
Hình 3.55 Sai l ch bám góc kh p c a robot IRB 120 khi s d ng SMC, ASMC và
t CCCH b t n th t 10% d ng h p 1)......................... 94
t c
Hình 3.56 u khi n và mô men t o b i CCCH c a robot IRB 120 s
d ng SMC khi t CCCH b t n th t 10% d ng h p 1) 94
t c
Hình 3.57 u khi n và mô men t o b i CCCH c a robot IRB 120 s
d ng ASMC khi t t n th t 10% d ng h p 1)
t c CCCH b
................................................................................................................. 95
Hình 3.58 ng góc kh p c d ng SMC,
Qu a robot IRB 120 s
ASMC khi b t n th ng PDT: 50% CCCH 1,4,5,6 và 20% CCCH
t d
ng h p 2) ................................................................................... 95
xx
Hình 3.59 Sai l ch bám góc kh p c a robot IRB 120 s d ng SMC, ASMC khi b
t n th ng PDT: 50% CCCH 1,4,5,6 và 20% ng
t d
h p 2) ...................................................................................................... 96
Hình 3.60 u khi n và mô men CCCH c a robot IRB 120 s d ng SMC
khi b t n th t d ng PDT: 50% CCCH 1,4,5,6 và 20% CCCH 2,3
ng h p 2) ......................................................................................... 96
Hình 3.61 u khi n và mô men CCCH c a robot IRB 120 s d ng
ASMC khi b t n th ng PDT: 50% CCCH 1,4,5,6 và 20% CCCH
t d
ng h p 2) ................................................................................... 97
Hình 4.1 nh robot Serpent 1.......................................................................... 99
Hình
Hình 4.2 Hình kh i 3D (a) và hình chi u b ng (b) c a robot có g n các h t
kh p....................................................................................................... 100
Hình 4.3 Vùng làm vic ca robot Serpent 1 (khi d3 nh)........................... 101
là c
Hình 4.4 T c m làm vi c xét trong m t ph ng O
0x0y0 .......................... 102
Hình 4.5 Mô hình CAD 3D c a robot Serpent 1 ................................................... 106
Hình 4.6 Mô hình bán v a robot Serpent 1 trên n n Simscape Multibody . 107
t lý c
Hình 4.7 m làm vi ng vector (b) c a robot.................. 107
Qu n
Hình 4.8 Biên d ng t ng cong và gia t .............................. 109
c hình thang
Hình 4.9 u khi n (a) và mô men c a CCCH (b) khi ho ng bình
ng h p 1)........................................................................... 113
Hình 4.10 u khi n (a) và mô men c a CCCH (b) khi CCCH b suy gi
m
ng h p 2)................................................................. 114
Hình 4.11 u khi n (a) và mô men c a CCCH (b) khi CCCH b suy gi
m
ng h p 3)................................................................. 114
Hình 4.12 ng qu o khâu ch p hành cu u lên các m ng
i (EE) khi chi t ph
(a) O0x0y0, (b) O0y0z0, (c) O0z0x0,và (d) trong không gian công tác
ng h p 1) ....................................................................................... 115
Hình 4.13 ng qu o khâu ch p hành cu u lên các m ng
i (EE) khi chi t ph
(a) O0x0y0, (b) O0y0z0, (c) O0z0x0,và (d) trong không gian công tác
ng h p 2) ....................................................................................... 115
Hình 4.14 o v trí c p hành cu u lên các m ng
Qu a khâu ch i (EE) khi chi t ph
(a) O0x0y0, (b) O0y0z0, (c) O0z0x0,và (d) trong không gian công tác
ng h p 3) ....................................................................................... 116
Hình 4.15 Các thành ph n p
x, py, pz c m làm vi c (a), và sai l
ng h p 1) .......................................................................... 117
Hình 4.16 Các thành ph n p
x, py, pz c m làm vi c (a), và sai l
ng h p 2) .......................................................................... 117
Hình 4.17 Các thành ph n p
x, py, pz c m làm vi c (a), và sai l
ng h p 3) .......................................................................... 118
xxi
Hình 4.18 ng t d c theo tr
c x0, y0, z0 c p hành cu
a khâu ch i (a) và sai
l ng h p 1) ................................................ 119
Hình 4.19 ng t d c theo tr
c x0, y0, z0 c p hành cu
a khâu ch i (a) và sai
l ng h p 2) ................................................ 119
Hình 4.20 ng t d c theo tr
c x0, y0, z0 c p hành cu
a khâu ch i (a) và sai
l ng h p 3) ................................................ 120
Hình 4.21 ng gia t c theo tr
c d c x0, y0, z0 c p hành cu
a khâu ch i (a) và
sai l
ng h p 1)........................................... 120
Hình 4.22 ng t d c theo tr
c x0, y0, z0 c p hành cu
a khâu ch i (a) và sai
l ng h p 2) ................................................ 121
Hình 4.23 ng t d c theo tr
c x0, y0, z0 c p hành cu
a khâu ch i (a) và sai
l ng h p 3) ................................................ 121
Hình 4.24 Ba vector ch ng mong mu n c p hành cu i................. 122
a khâu ch
Hình 4.25 Các vector ch ng (a) và vector a khâu ch p hành cu i khi
n o (b) c
robot di chuy
n theo qu o xét trong m t ph ng O0x0y0 ng h p 1)
............................................................................................................... 123
Hình 4.26 Các vector ch ng (a) và vector a khâu ch p hành cu i khi
n o (b) c
robot di chuy
n theo qu o xét trong m t ph ng O0x0y0 ng h p 2)
............................................................................................................... 123
Hình 4.27 Các vector ch ng (a) và vector a khâu ch p hành cu i khi
n o (b) c
robot di chuy
n theo qu o xét trong m t ph ng O0x0y0 ng h p 3)
............................................................................................................... 123
Hình 4.28 ng v góc c a vector ch ng c x
n (tr 3), (tr
o c y3) ca khâu
ch
p hành cu i (a) và sai l
ng h p 1) ....... 124
Hình 4.29 ng v góc c a vector ch ng c x
n (tr 3), (tr
o c y3) ca khâu
ch
p hành cu i (a) và sai l
ng h p 2) ....... 124
Hình 4.30 ng v góc c a vector ch ng c x
n (tr 3), (tr
o c y3) ca khâu
ch
p hành cu i (a) và sai l
ng h p 3) ....... 124
Hình 4.31 k i mô hình th u khi n robot Serpent 1 .......... 125
t n c nghi
Hình 4.32 Card DS1104, và (b) h p k u c a hãng dSPACE.........125
(a) t ni tín hi
Hình 4.33 truy n tin trong mô hình th m........................................ 126
c nghi
Hình 4.34 nh robot Serpent 1 trong quá trình th c nghi m........................ 126
Hình
Hình 4.35 góc kh p th o góc kh p th
(a) T c, và (b) Qu c ca robot
ng h p 1)....................................................................... 128
Hình 4.36 Các thành ph n p
x, py, pz c a vector v c a khâu EE: (a) Qu o v
trí p
t, và (b) Qu
ng v trí th c c ng h p 1).... 128
Hình 4.37 a vector , , và (b) Qu ng góc th
(a) Qu t c n o c
c , ng h p 1) .............................................................. 129
a vector n o
xxii
Hình 4.38 n c n t nh ti n
(a) Qu t cho các thành ph a vector v c t vEE , và
ng v n t c th ng h p 1) ............................ 129
Hình 4.39 n c nh ti n
(a) Qu t cho các thành ph a vector gia tc t accEE , và
ng gia t c th ng h p 1) ............................. 130
Hình 4.40 góc kh p th o góc kh p th
(a) T c, và (b) Qu c ca robot
ng h p 2)....................................................................... 131
Hình 4.41 Các thành ph n p
x, py, pz c a vector v c a khâu EE: (a) Qu o v
trí p
t, và (b) Qu
ng v trí th c c ng h p 2).... 131
Hình 4.42 a vector , , và (b) Qu ng góc th
(a) Qu t c n o c
c , ng h p 2) .............................................................. 132
a vector n o
Hình 4.43 o các thành ph n c n t nh ti n
(a) Qu t ch a vector v c t vEE , và
ng v n t c th ng h p 2) ............................ 132
Hình 4.44 n c nh ti n
(a) Qu t cho các thành ph a vector gia tc t accEE , và
ng gia t c th ng h p 2) ............................. 133
Hình 4.45 góc kh p th o góc kh p th
(a) T c, và (b) Qu c ca robot
ng h p 3)....................................................................... 134
Hình 4.46 Các thành ph n p
x, py, pz c a vector v c a khâu EE: (a) Qu o v
trí p
t, và (b) Qu
ng v trí th c c ng h p 3).... 134
Hình 4.47 n o
a vector
(a) Qu t c , , và (b) Qu ng góc th
c
c , ng h p 3) .............................................................. 135
a vector n o
Hình 4.48 n c n t nh ti n
(a) Qu t cho các thành ph a vector v c t vEE , và
ng v n t c th ng h p 3) ............................ 135
Hình 4.49 n c nh ti n
(a) Qu t cho các thành ph a vector gia tc t accEE , và
ng gia t c th ng h p 3) ............................. 136
1
MỞ ĐẦU
Robot là m t trong nh ng n n t ng c a cu c cách m ng công nghi p l n th
S phát tri n t ng ngày c a robot nh vào ng ti n b c công ngh k ,
nh a thut s
công ngh v t li u, và trên h t là công ngh thông tin. Robot công nghi n
nh cao, an toàn, linh ho t, và có th hoàn thành nhi m v m t cách thông minh.
khó có th hình dung m t quy trình s n xu t nào mà không có s
tham gia c a robot. à máy thông minh (smart factory) hoàn toàn t ng hóa và
Nh
c robot hóa s . Tay máy công nghi p (hay robot công nghi
c ng d ng r t r ng rãi trong nhi c nhi c, mang l i hi u
qu to l n trong s n xu t công nghi p, qu c phòng, y t , xã h i, khai thác th m l
c
a, và chinh ph c . Theo báo cáo c gi i v robot (IFR) công
b i h i ngh di n ra c, t ng s robot công nghi
p
c s d ng trên toàn c 2,7 tri u robot
12% so v . ng robot công nghi p
c
bán ra theo t là 304.000 (2016 400.000 (2017), 422.000 (2018),
t ),
và 373.240 (2019). c s d ng nhi u nh t là công nghi p s n xu t ô tô và
công nghi n- i n t . Trong 15 th ng l n nh áo cáo
th
y c d u trong danh sách chi m 73% th ph n toàn c Trung
Qu Nh
c là th ng u v , ti p theo là
t B n (49.900
robot) và M (33.300 robot).
T khi m i, tay máy công nghi c áp d ng trong nhi
i
thay th s i. Nh v y các dây chuy n s n xu c t ch c l
su
t và hi u qu s n xu t. Tay máy công nghi p là m t lo i thi t b
có dáng d p và m t vài ch
u khi n t th c
hi n m t s thao tác s n xu t. Chúng có th l p l c thi t k
di chuy n v t li u, chi ti t, d ng c ho c tr c ti p gia công s n ph m. Kh
và tính linh ho t cho phép tay máy công nghi p thích ng
nhanh khi nhi m v s n xu Các tay máy có th c l p c nh ho c di
i.
chuy c trên n ng ho c giá treo. Trong h ng s n xu t t ng linh
th
ho t (FMS: Flexible Manufacturing System), tay máy là m t trong nh ng thi t b
ch
y c tính linh ho t c a dây chuy n s
n xu t. Trong ngành s n xu t ô
tô, tay máy th c hi n các công vi p ráp,... Trong s n xu t v t li u xây
d c s d ng cho dây chuy n nghi n than t i các lò luy n c c.
Trong dây chuy
n s n xu t kính, tay máy thay th
công nhân n l y và s p
x p s n ph c s d ng ch y u các khâu rót kim lo i và tháo d
i n kim. Trong
công nghi m t ng l
tr
su
t và ch ng s n ph n hàn và c t v tàu. Trong c sn
xu t nh
c s d l y s n ph nhi t
cao trong
khuôn ra ngoài. Trong ngành công nghi n t , tay máy SCARA (Selective
Compliance Assembly Robot Arm) di chuy n các b ph n t t
t
chúng vào bo m
ch in v chính xác g tuy i và t l t nhanh.
2
Tay máy công nghi p c ph c v s n xu là nh t m
t
ng, h giá thành s n ph m, nâng cao ch
và ng s n ph m. Tuy
nhiên, tình hình s d ng các tay máy công nghi p trong s n xu c ta hi n nay
t
v n còn h n ch ng phát tri n chung, vi c nghiên c u, s d ng robot
Vi t Nam ch c ch n s phát tri n m nh m .
1. S c n thi tài
t c
Trong quá trình tay máy công nghi p ho n x y ra
ng h p b l i, h ch c hi n nhi m v . Khi tay
máy s không th c hi n công vi ng và làm nh
th
ng t i ch ng s n ph m ho c gây nguy hi i v x lý
v t t ng d ng ho ng ngay khi có
l i x y ra. T ng h p tay máy không ch c hi n m t công vi c l p mà còn
th
n khác trong c dây chuy n s n xu t, d n c dây
chuy i d ng ho ng và gây ra nh ng thi t h i nh nh do th i gian
ch
s a ch a, thay th . V i nh ng tay máy làm vi ng có tính ch
t
c bi c h i, quá nóng, quá l c, ngoài không gian, có phóng
x ,... thì vi a thay th l
c sa ch
Xu
t phát t th c t a ch Phân tích và
xu t u khi n tay máy công nghi p trong tình tr ng t n th
ch p hành
ng nghiên c u là d a vào m t d ng tay máy nào
, xây d ng mô hình tay máy khi ho ng ng và khi b t n th
ch
p hành. Ti n hành phân tích, xu t
u khi n phù h p
nh h n ch ng c a s c t n th p hành và c g ng duy trì cho
m ch
tay máy có kh p t c thi tác v p hành b
c th cho ch
l c s a ch a, thay th u này s góp ph n h n ch các thi
i/h t
h i gây ra b c t n th p hành.
i s ch
2. M c tiêu nghiên c
u
Nghiên c u xây d ng mô hình toán h c và mô hình bán v t lý cho tay máy công
nghi p n t n th i n hành phân tích kh
ch
u khi n tay máy khi b t n th t ch p hành xu t
u khi n tay máy ch t n th ch p hành, c g ng duy trì ho ng
c m b o yêu c u ch ng.
3. ng và ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u: Các d ng tay máy robot nhi u b c t ng h c ki u
chu
i v i các kh p quay s d n.
Ph
m vi nghiên c u:
- p hành c n v
ch i u
khi n mô men nhanh m p;
có t
t cách phù h
- Các kh p c a tay máy robot là kh p quay theo ki u b n l (revolute joint);
- Các khâu c c ng;
c gi thi
- S d ng c u khi n t ng v u khi n mô me
n
c u khi n v trí và t kh p. Th i gian
c m b i th i gian trích
3
m u c ng h c c a vòng trong (bao g
m
c thi qua khi thi u khi n cho vòng ngoài;
c gi t b t k
- Th c nghi m trên robot -drives s d m u khi
ng n
c tích h p s n c a nhà s n xu t. Nên thu u khi n
vòng trong s n. Lu n án t p trung vào mô hình hóa và
thi t k
u khi n cho vòng ngoài;
- B u khi n robot c gi i h ng h p robot trong tình tr ng
t n th p hành, v x c t m ng t n th
ch à có th cho ít nh t d t.
4. u
K p nghiên c u lý thuy
t h t và thc nghim.
- u lý thuy u khi n cho tay máy;
Nghiên c
- u và ki m nghi m các tính toán lý thuy ng mô ph ng;
Nghiên c t b
- u và ki m ch ng các k lý thuy ng th c nghi m.
Nghiên c t qu t b
5. c và th
c tin c tài
a) khoa h c
Lu
n án nghiên c u v s c t n th ch p hành x y ra trong tay máy
robot. Các k t qu nghiên c u bao g m vi c phân tích kh u khi n, phân
tích
ng, t xu t thu u khi ng h p t n th
ch
p hành d ng suy gi m mô men theo t l nh m nâng cao ch ng h th ng
robot. Các phân tích v các d ng t n th p hành s tham kh
ch o
cho các nghiên c u ti p theo trong vi c ti p t c nâng cao ch ng c a h ng
th
robot trong tình tr ng t n p hành. D lý thuy
th ch u
khi xu t và thi t k m t b u khi n có kh n ch ng c
a
m t d ng t n th p hành. d ng mô hình bán v t lý d
ch a
theo cách ti p c n dùng m ng v t lý không tin c y cho mô hình tay
ch
máy robot mà còn h vi c k t n i, mô ph ng trên các thi t b mô ph ng th
tr i
gian th c (Hardware- - -Loop: HIL) cho h
In the th
t o thu n l u có s d ng thi mô ph ng HIL.
i cho các nghiên c t b
b) c tin
Ch
ng và tính kh thi c a thu u khi c ki m ch ng thông
qua các k t qu mô ph ng s áp d ng cho robot công nghi p 6 b c t do, 3 b c t
do, và th c nghi m trên m t d ng robot công nghi p. Khi áp d ng vào th c ti n, s
h n ch nh ng ng c a s c t n th p hành d ng suy gi
c ch m
mô men theo t l u này giúp gi m thi t h i cho doanh nghi p s n xu
ch t o tay máy robot.
6. m c a lu n án
Nh i
Lu n án c a tác gi các k t qu m
i
(1)
xu t và xây d ng c mô hình bán v t lý cho robot 6 b c t do d a trên
MATLAB/Simscape có b ng c n ma sát.
sung a các thành ph
(2)
c ng c a t n th ch n ho ng c a
xu t kh u khi n robot khi x y ra t n th ch p hành
d ng suy gi xu u khi t thích nghi
u khi n robot trong t ng h p suy gi m mô men theo t l .
4
7. B c a lu n án
c c
N n k t lu
i dung ca lu
Chương 1. Tổng quan
Gi
i thi u v robot công nghi ch ng dùng trong robot
công nghi p. Phân tích v t n th p hành và kh u khi n. T
ch
xu ng nghiên c u chuyên sâu và d ki n các k t qu .
Chương ô hình độ ự ọ ủ
2. M ng l c h c c a tay máy robot
Trình bày toàn b quá trình xây d ng d ng ma tr n c a ng l c h c
c a tay máy robot. Gi i thi u dùng m ng v
i
ng v t lý và ti n hành xây d ng mô hình bán v t lý cho tay máy robot.
Chương 3. ổ ất cơ chế ấ phương pháp điề ể
T n th ch p hành và u khi n
Phân tích ng c a s c t n th p hành d ng suy gi m mô men
ch
n ch ng c a tay máy robot. Thi t k u khi n nh m
h n ch ng c a tình tr ng này và c g ng duy trì ch ng.
Chương 4. ế ả ỏ ự ệ ộ ạ
K t qu mô ph ng và th c nghi m cho m t d ng tay máy robot
Thu u khi p t m ch ng thông qua mô
ti c c ki
ph ng và c nghi m cho m t d ng tay máy robot c . Các k t qu mô ph ng
th th
th
c nghi m s c phân tích n xét.
K t lu n và ki n ngh c ng k t qu c c a lu
nh n
án, nh ch
ng h n
, và xu t các
ng nghiên c u ti p theo.
5
1. T ng quan
ổ
1.1 i thi u v robot công nghi p
Giớ ệ ề ệ
Robot công nghi p (hay tay máy công nghi p) là m t h n ph c t p,
th
ho i s u khi n c máy tính. Robot công nghi p có th
a
th trong
c hi n yêu c
các u chuy ng s n b nh ho
c
c t o ra m t cách tr c tuy n. Ph n khung t o nên c u hình tay máy robot
bao g liên k t v i nhau b i các kh p. Các kh có th là kh p
c p
quay ho c kh p t nh ti u khi n chuy ng b i mô men l
c
(hay l c) sinh ra t p hành g n v i các kh ng, t o ra
ch
chuy ng c cánh tay robot.
a c
vào c a Vi n Robot Hoa K (RIA) và hi n nay v n
c s d ng trong m t s tài li u: obot công nghi p là m t u thao tác
kh ,
trình c thi t k di chuy n v t li u, b ph n, công c ho c
thi
t b chuyên d ng theo qu o chuy c l p trình nh m th c hi n
các
các nhi m v khác nhau [1]. n tiêu chu n qu c gia Hoa K (ANSI) [2],
Theo Vi
gi i v (IFR) [3], và Tiêu chu
robot n qu c t ISO 8373:2012 [4]:
obot công nghi p m
là
t tay máy u khi n t ng, có kh
tái l p trình, và có th l p trình chuy ng t ba tr c lên, c g n c nh
tr
ho s d ng trong các ng d ng t ng hóa công nghi p
1.2 Các cấu hình cơ bả ủ
n c a robot công nghi p
ệ
Robot công nghi p có nhi u kích c , hình d ng, c u hình, và s ng các tr
c
ho c b c t do khác nhau. Nh ng y u t này n không gian làm vi
c
c a robot D a theo tài li u c C c qu n lý s c kh ng Hoa K
. a
(OSHA) [1], vào c u hình thi thì robot công nghi p có 6 i :
t k lo sau
- Rectangular coordinate robot i robot
: là lo ch
có ba kh p t nh ti n ba
theo
trc a các
c m h t -
t ;
- Cylindrical robot: i robot có m
là lo
t kh p quay và các kh p t nh
ti
n. Khâu ch p hành cu i có th t theo chi u d c và chi u ngang trong
không gian làm vi c;
- h /Po coordinate robot l i robot có hai kh p quay và m t kh
Sp erical lar : à lo p
t nh ti n. Các p t o ra không gian làm vi ng hình c u;
trc kh c có d
- arm robot là lo i robot có c mô t theo d ng cánh
Articulated :
tay i;
- Gantry Robot: là i robot có d ng gi ng c u tr v i kích c l n, có ba
lo c
kh p t nh ti n theo ba tr c a m t h t - ;
c
các
- Robot (Selective Compliance Assembly Robot Arm l i
SCARA ): à lo robot có
hai kh p song song t o ra chuy ng trên m t m t ph ng, và m t tr c quay
ng t theo chi u d c c a d ng c .
thao tác